DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1934
TWEEDE BLAD PAG. 5
WAAR GEEN WEERSTAND
MEER BAAT!
De toekomstige luchtoorlog
Gruwel der
verwoesting"
In een interview met een vertegenwoor
diger der „United Press'' verklaarde de be
kende Nederlandsche vliegtuigbouwer An
ton Fokker, dat de toekomstige oorlogen
niet meer, zooals vroeger, door de uitwisse
ling van ultimatums zullen worden inge
leid, maar door onverwachte massa-aanval
len van reusachtige vliegtuigeskaders. Zoo
dient reeds den allereersten dag gerekend
te worden op een ontzettend verlies aan
materiaal en op reusachtige aantallen
slachtoffers onder de troepen en de civiele
bevolking.
„Eskaders van verscheidene honderden
vliegtuigen, aldus Fokker, zullen zich op
het vijandelijke land storten, om het den
eersten en tevens doodelijken slag toe te
brengen. Zij zullen ofwel op zeer groote
hoogte, ofwel, met voorbijzien van eigen ge
vaar, laag over den grond vliegen en aldus
in beide gevallen een succesvolle bestrijding
onmogelijk maken. Door het afwerpen van
sterk geladen explosieve- en brandbommen
zullen zij opslagplaatsen van munitie, mili
taire kazernen, stations, krachtcentrales en
andere voor de vijandelijke mobilisatie be
langrijke gebouwen vernietigen, de mobili
satie ernstig belemmeren en den levens
middelentoevoer voor de troepen .totaal stop
zetten. Door het afwerpen van bommen bo
ven dicht bevolkte woonwijken zullen zij
bovendien pogen, onder de burgerbevolking
een paniek te doen ontstaan".
„Welk afweermiddel, aldus vroeg Fokker,
kan weerstand bieden aan zulk een snel
vliegenden tegenstander, die zonder eenige
voorafgaande waarschuwing aanvalt en die,
zonder acht te slaan op eigen verliezen,
slechts de vernietiging van vijandelijke ob
jecten ten doel heeft?
Welke afweer is mogelijk,
als de vijand bovendien nog in nevel ge
huld aanvalt, waarin de vliegtuigen blind
vliegen, mogelijk door een in het vijandige
j land wonenden spion geleid, die met behulp
van een geheimen zender geheele lucht-
armada's den weg kan wijzen?"
De verliezen van de aanvallende lucht
vloten zullen naar Fokkers meening reeds
I na de eerste, overvallen op het vijandelijke
land zoo groot zijn, dat spoedig na het uit-
1 breken van den oorlog een gebrek aan op-
I geleid personeel zal ontstaan. Rusland heeft
de beteekenis hiervan reeds ingezien en
I leidt daarom aanhoudend in grooten getale
I zeer knappe piloten en mecaniciens op. Over
het algemeen is Rusland zooals Fokker ge-
durende zijn onlangs aan dat laud gebrach-
te bezoek heeft kunnen constateer.en, als
luchtmacht veel verder dan algemeen ver
moed wordt De sovjets zijn bezig om de
grootste vloot van reusachtige bommenwer-
Uw hoofd klopt?
Benauwdheid door de wormfe
Stool op 't gezicht te lezen,
neemf hij dra een "Akkertje"
t weer 'n ander wezen/
Neem 'n "AKKERTJE"
pers en transportvliegtuigen te bouwen. Een
ander land, dat vol geestdrift is voor de uit
breiding van de luchtbewapening, is Japan.
„Japan, aldus verklaarde Fokker, heeft
niet alleen een reusachtig aantal groote
viermotorige gevechtsvliegtuigen gebouwd,
doch het heeft ook het besluit genomen, een
eerste klasse vliegtuigindustrie op te rich
ten, welke in staat zal zijn, om alle in ge
val van oorlog beooodigde vliegtuigen en
uitrustingsstukken te leveren. Vergis u niet,
aldus waarschuwde Fokker, maar de Ja
panners zijn eerste klasse vliegers en kun
nen vooral door hun tot alle offers bereid
zijnden heldenmoed uiterst gevaarlijk wor-
De eerstvolgende oorlog,
|:.ldus besloot de Nederlandsche construc
teur het interview, zal vele verrassingen
met zich brengen en die zullen niet aange
naam zijn. Hij zal verschrikkelijke verwoes
tingen aanrichten, terwijl de gevechten veel
llieper het land in zullen plaats vinden dan
vroeger het geval was. Heele gezinnen zul-
worden uitgeroeid en heele steden zullen
rook en vlammen opgaan. Juist zijn
Trikwekkendheid evenwel zal mogelijk
die zegenrijke uitwerking hebben, dat de gc-
'sterde burgerbevolking voor eens en voor
ed den oorlog aan den oorlog verklaart.
ar de oorlog zal duizenden en nogmaals
i zenden levens eischen, voordat de
mjuischheid verstandig zal geworden zijn.
Vrouwen-crisiszorg in Twente
EEN VACANTIEHUIS TE WEERSELO
Het z.g. stiftsgebouw te Weerselo, eigen
dom van de Ned. Herv. Gemeente aldaar,
zal op initiatief van het Comité Vrouwen-
crisiszorg in Twente worden ingericht
voor werklooze vrouwen en meisjes. In
overleg met de regpering is besloten het
gebouw voorloopig te huren met recht van
koop. Daar het grondig moet worden geres
taureerd, zullen uitgebreide werkzaamheden
moeten plaats hebben, welke zullen worden
uitgevoerd door jeugdige werkloozen uit
Hengelo voor wie te Weerselo een speciaal
werkkamp zal worden ingericht.
Ook het meubilair van het gebouw zal
zooveel mogelijk door de werkloozen wor
den vervaardigd.
Bij Kon. beeluit is bepaald, dat op het loon
van het personeel op arbeidsovereenkomst
naar burgerlijk recht in dienst van het rijk,
bezoldigd volgens de in het arbeidsovereenkom
stenbesluit vedmelde regelingen, een korting
TUSSCHEN AMSTEL EN IJ
(Van onzen Amsterdamschen redacteur)
Vacantie in crisistijd Amsterdam
in den zomer Door de stad en op
het water Maar één Amsterdaml
Tn hot begin van Augustus valt de „stille
week" van den vacantietijd. Ruim genomen
loopt het „seizoen" hier, evenals in de bad
plaatsen, van half Juli tot eind Augustus
en een bepaalde groep stadgenooten is ge
durende dezen tijd afwezig. De meeste va-
cantiegangers zien hun verblijf buiten de
stad evenwel ingeperkt tot een week of
14 dagen, en dit jaar vooral kan men het
verschijnsel waarnemen, dat het publiek wel
uitgaat, doch niet zooveel contanten voor
vacantiegenoegens beschikbaar heeft als in
vorige jaren. Er blijven dus meerdere dagen
over, die men in de stad moet doorbrengen
en voor menigeen, die het geheele jaar „op
geborgen" is, beteekent dit een opoffering.
Grooter offer wordt gevergd var. hen, die
in het geheel niet kunnen uitgaan, hetzij
door huiselijke omstandigheden, hetzij door
zoodanige vermindering van maatschappe
lijke positie, dat geld voor uitstapjes er niet
meer af kan.
Het hier bedoelde crisis-verschijnsel heeft
stellig dezen goeden kant, dat men zijn
eigen stad ook in zomertijd meer leert waar-
deeren. Niet gering toch is het aantal stad
genooten, die in het Gooi, aan de zeekust,
op de Veluwe, sommigen zelfs in het buiten
land beter den weg weten dan in de onmid
dellijke omgeving van Amsterdam en in de
stad zelf.
Nu moge Amsterdam uit stedebouwkundig
oogpunt een mooie, zelfs een schoone stad
zijn, de omgeving biedt zeer weinig natuur
schoon ,en iemand die met zijn jong gezin
uitstapjes in de omgeving wil organiseeren,
die niet veel geld mogen kosten, zit met
het opmaken van zijn program erg verlegen.
Voorheen, toen we trouwens minder vacan-
tie-eischen hadden, gaf dit minder moeite.
Langs den lommerrijken Sloterweg bijv. ge
noot men al spoedig van het stille, vredige
buitenleven, en van het voormalige dorp
Sloten via het gehucht Osdorp naar de
buurtschap Sloterdijk was het een fiksche,
prettige wandeling; met het goedige paar-
dentrammetje sukkelde men dan langs den
rustigen Haarlemmerweg weer naar huis.
In het Oosten kon men trekken naar Wa
tergraafsmeer en Diemen, waar alles toen
nog zoo landelijk was, en een bezoek aan de
parken, vooral aan het. Vondelpark, gold
eveneens voor een aardig tochtje.
Het mooiste uitstapje is steeds gemaakt
van den Zuidkant der stad uit: naar Am
stelveen via het Vondelpark en Kalfjeslaan,
of, wat ongeveer de climax van Amsterdam-
sche vacantiegenoegens opleverde, aan de
zal worden toegepast van 1 Ys pet. Dit ge
schiedt in overeenkomst met de extxra kor
ting van 1% pet. wegens pensioenverhaal op
de salarissen der rijksambtenaren.
Dit besluit is heden ing gaan.
De eenboogs-brug over den Rijn te Arnhem. Aan den eenigen boog, waaruit de brug over den Rijn te Arnhem zal
bestaan, wordt hard gewerkt. Het voltooide gedeelte geeft eenigen indruk van den vorm dien het geheel zal krijgen.
andere zijde, langs den Amstel naar Kalfjes
laan en Ouderkerk, vanwaar men per boot
terug kon.
De geweldige stadsuitbreiding heeft intus-
schen veel van ons toch al karig natuur
schoon weggenomen en bovendien is op
menigen weg in den naasten omtrek tenge
volge van het drukke autoverkeer van rus
tig wandelen nagenoeg geen §prake meer.
Toch biedt het Amsterdam van vandaag
veel meer variatie aan den op zijn woonstad
aangewezen vacantieganger. Van alle zijden
komen autobusdiensten, rondvaarten, reis-
maatschappijen, boot- en tramondernemin
gen, niet te vergeten de Gemeentetram, den
6tadstoerist tegemoet. Meer dan voorbeen zijn
we er zoo op ingericht, van Amsterdam te
profiteeren of onze gasten mee te nemen op
excursies door de stad of in den omtrek.
Trouwens, de vreemdeling geniet in den
regel meer van de hoofdstad dan wij zelf,
die door drukke bezigheden worden in be
slag genomen. De vacantie-tijd biedt een
gunstige gelegenheid om in een geriefelijken
reiswagen of in onze goedkoope Gemeente
tram met meestal goed geventileerde, soms
geheel open rijtuigen de stad in alle rich
tingen te doorkruisen.
En wat is er dan niet te zien! Onze, be
daagde, deftige city met haar schoone grach
ten en nog altijd tamelijk veel antieke brug
gen, pittoreske hoekjes en fraaie gevels, de
gezellige drukte in de 'Kalverstraat en naas
te omgeving met daar vlakbij het weldadig
stille Bagijnhof; onze nieuwe breed aange
legde woonwijken tot aan den rand der stad,
waarbij we den buitennissigen „wolken
krabber" passeeren; de wederom goedver
zorgde parken en plantsoenen, poovere trots
van den op dit gebied niet verwenden stede
ling; talrijke monumentale gebouwen, ker
ken, torens, musea en modepaleizen; de ty
pische Jodenbuurt met de Waag op de schier
altijd levendige Nieuwmarkt, het rommelige
Waterlooplein met het orthodoxe Israëlitie-
sche centrum; rasechte volksbuurten als de
Jordaan, de „eilanden", Kinkerstraat en om
geving, de Muiderpoortbuurt; en nog veel
meer. En door dit alles heen het gestadige
goed geleide verkeer op de grootendeels ge
asfalteerde straten, dat men van zijn veelal
rustige zitplaats goed kan waarnemen.
Te water is het toerisme de laatste jaren
m meer beteekenis geworden. Bij talrijke
rondvaartondernemingen kan men passage
nemen.
Is overdag een rit door het bruisende
stadsgewoel aan te bevelen, 's avonds als de
rumoerige geluiden beginnen te verstillen
en over de levensvolle stad meer rust komt,
is een rondvaart zelfs voor den Amsterdam
mer vaak een openbaring. Zóó ziet hij zijn
eigen stad toch maar zelden, van uit zijn
lage zitplaats aan boord, onder de tallooze
bruggen door, met telkens een anderen
verrassenden kijk op de eeuwenoude huizen
van onzen grachtengordel, omzoomd met
hoog en vol geboomte. De vaart over den
nog altijd breeden Amstelstroom, waar de
watersport hoogtij viert, en de tocht over
het IJ, de aloude reede van Amsterdam, met
de geweldige Oceaanstoomers, groote
scheepswerven, enorme kranen en druk ver
keer van kleinere vaartuigen is hierbij nog
iets aparts.
De Amsterdammer-met-vacantie verzuime
ditmaal niet een bezoek te brengen in het
Koninklijk Paleis, dat hij wellicht alleen aan
de buitenzijde kent; hij ga eens naar de
Nieuwe Kerk, waar hij vaak een preek heeft
gehoord, maar nimmer de graftombe van
De Ruyter zag; hij bezoeke onze rijke
musea, waar hij toch zoo bedroefd zelden
komt; de Hortus Botanicus biedt ook nu
veel schoons, al bloeit de Victoria Regia,
waarvan hij zooveel gehoord heeft, nog niet.;
Artis is even goed op een Zaterdag in de
vacantie zeer interressant en leerzaam. En
zijn nicht uit Vlaardingen schreef hem
enthousiast over de klimpartij in Wester- en
Oudekerkstoren, vanwaar ze toch zulk een
verrukkelijk vergezicht over de stad en den
wijden omtrek genoot Waarom zou hij dit
niet in deze vacantie ook eens probeeren!
Mijn stadgenoot heeft heusch nog geld
overgehouden, zóó voordeelig is hij in zijn
eigen stad uit geweest. Welnu, hij ver
stoute zich, een rondvlucht te maken boven
de stad zijner vaderen, de vaart naar Schip
hol is op zichzelf reeds een mooie tocht. Wil
hij in dezelfde richting verderop, men brengt
hem op een prettig bootje naar de West
einder, zelfs naar de Kagerplassen, hij kan
een trip maken naar Zaandam, Marken of
IJmuiden of op een Vrijdag de vermaarde
Alkmaarsche kaasmarkt bezoeken. Houdt hij
van een zeetocht op het IJsselmeer, eiken
dag vertrekken aangenaam ingerichte boo
ten naar Harderwijk, Kampen, Zwolle, de
Lemmer en den Afsluitdijk. Zoo juist stopte
men hem een strooibiljet in de hand met
een uitnoodiging voor het Gooimaar
genoeg, voor het volgend jaar moet bij leven
en welzijn ook wat overblijven.
En geldt voor ieder het spreekwoord „Oost
West, thuis best!", zij, die tusschen Amstel
en IJ wonen, kennen nog een bijzondere
verzuchting: „Er is maar één Amsterdam"...
FRISO.
Gemengd Nieuws.
Branden
Te A r k e 1 brak door onbekende oorzaak
brand uit in het met riet gedekte huis van
de familie R., die met vacantie was. Hoewel
de brandweer spoedig aanwezig was, brand
de alles af, ook een aangebouwde loods.
Een belendend perceel liep groote brand- en
waterschade op. Eenige konijnen kwamen
in de vlammen om. R. was verzekerd.
TeDruten brak door onbekende oorzaak
brand uit in een voorraadschuur van R. F.
Dank zij de gunstige windrichting bleef het
belendende woonhuis behouden. Een groote
voorraad hooi en stroo en kisten en manden,
gevuld met fruit, gingen verloren. De
schuur, welke tot den grond afbrandde, was
verzekerd, doch de inhoud niet.
Te Laag Keppel is de villa der familie
Seldam totaal afgebrand. De Doetinchem-
sche brandweer verleende assistentie. De
bewoners, die. door den chauffeur eener pas-
seerende vrachtauto gewaarschuwd werden,
konden zich in nachtgewaad redden. Ver
zekering dekt de schade.
Te Landsmeer brak brand uit in de
groote boerderij van P. Tessel in de Broe-
kermeer. De inboedel en de landbouwge
reedschappen, alsmede. 100.000 K.G. hooi
werden een prooi der vlammen. De schade
wordt door verzekering gedekt. De oorzaak
van den brand is het warm loopen van den
motor, waarmede men aan het hooihijschen
Te N ij m e g e n brandde de bovenverdie
ping van een huis in de Smidstraat af. Het
bovenhuis brandde geheel uit. De inboedel
de. bewoonster was niet verzekerd en
ging vrijwel geheel verloren. Het huis was
verzekerd. De bakkerij van W., welke in het
beneden-perceel gevestigd is, kreeg groote
aterschade.
TeWeert (L.) is door onbekende oorzaak
brand uitgebroken in de boerderij van den
landbouwer van Gemert. Schuur en stallen
brandden tot den grond toe af. Een paard
kwam in de vlammen om. Het overige vee
kon worden gered. De boerderij was laag
verzekerd.
Onder Roosendaal (N.-Br.) is door on
bekende oorzaak brand ontstaan in de ka
pitale boerderij van den landbouwer Roe
kers, aan den Driehoeksweg. Het vuur greep
snel om zich heen, zoodat al spoedig de
woning met stalling en een landbouw-
schuur in lichte laaie stonden. De brandweer
uit oRosendaal, die vrij spoedig ter plaatse
kwam met de motorspuit, kon hoegenaamd
niets uitrichten, wegens het absoluut gebrek
aan water in de omgeving. De door het vuur
aangetaste gebouwen brandden dan ook ge
heel uit. Van de woning bleven alleen de
muren nog overeind, terwijl van de beide
andere gebouwen zoo goed als niets over
bleef. Ook een veulen, een stier en eenige
varkens gingen in den brand verloren, als
mede verschillende landbouwgereedschap
pen en een deel van den oogst. Alleen het
wagenhuis met schuur bleven behouden.
ROFFELRIJMEN
DIERENVRINDEN
De menschen dringen in de trein.
Wij dringen niet: ivij zaten,
En ondergaan het dringen en
Het mopperen gelaten.
Vooral één juffrouw heeft het kwaad.
Een groezelige grauwe
Die werk heeft om haar dotje van
Een hondje vast te houên.
De juffrouw was, ik zei het al,
Te vies om aan te pakken;
Je zou, wanneer je naast haar zat,
Er vast aan blijven plakken*
Het keffertje ivas navenant
Een klit vol vieze plekken,
Alleen geschikt om tot je pruik
Je neus voor op te trekken.
Toch hielden ze veel van mekaar:
Hij likte naar haar bekje,
Zij knuffelde hem aan heur borst
En zocht zoo naar een plekje.
Ha ja! daar was er één van één!.
Dat zou ze vast gebruiken!
De menschen öm en over haar.
Begonnen wat te ruiken
Eén ging er in het gongpad staan,
Een ander nam de kuiten,
Een derde smeet het raampje neer.
En hapte lucht van buiten
En toen begon ze haar gesprek:
Wil je een kakie, dotje?
Ga hier maar zitte, naast de vrouw
Want ja, betale mot je-
We treffen et: ze schijne je
Niet lief genog te vinde:
De mensche loope van je ivegï
Dat benne dierevrinde!
Het bleek warempel krek te zijn
Zooals het had geschenen:
De menschen namen stuk voor. stuk
Onpasselijk de beenen!
(Nadruk verboden.) LEO LENS.
EEN STROOPERSDRAMA
Zondagmorgen speelde zich te Overdinkel
stroopersdrama af, meldt „Het Volk". Zekere v.
d. B. uit genoemde plaats werd even over de grens
in Duitschland door een Duitsche douanebeambte
aangehouden en bleek daarbij in het bezit te zijn
van eenig wild, dat waarschijnlijk gestroopt was.
Toen de beambte hem verder wilde fouilleeren,
waarbij hij v. d. B. een revolver op de borst ge
richt hield, sloeg deze onverwachts den kommie;
de revolver uit de hand. Zich snel bukkend raapte
v. d. B. deze op en bedreigde nu op zijn beurt den
douaan. Aan zijn eisch den veldkijker en ook het
geweer, waarvan Duitsche douane-beambten even
eens voorzien zijn, af te geven, voldeed deze.
Daarop nam v. d. B. de vlucht op Hollandsch
De in de nabijheid surveilleerende Nederland
sche kommies werd door zija Duitschen collega
gewaarschuwd, waarop deze zorgde v. d. B. te
ontmoeten. De revolver op v. d. B. gericht hou
dende, riep hij hem op eenigen afstand toe halt h
houden en de wapens af te gooien. Nadat dez<
hieraan had voldaan, bleek bij verdere fouilleering,
dat v. d. B. in bezit was van nog een revolver.
Toen v. d. B. den ambtenaar vastpakte, trok
deze zijn revolver af. v. d. B. tuimelde getroffen
op den grond, doch stond direct weer op er
vluchtte in een boschje, daarbij de reeds wegge
worpen revolver en geweer meenemend.
De ambtenaar, die v. d. B. goed kende, waar*
schuwde de marechaussee te Glanerbrug. v. d. B.
was inmiddels bij zijn woning aangekomen, waar
hij door bloedverlies in elkaar zakte. Hij werd
naar het ziekenhuis te Enschede overgebracht. De
kogel, die hem onder het hart had getroffen kon
nog niet worden verwijderd. Men vreest voor het
leven van v. d. B.
PLOTSELINGE DOOD
De 82-jarige P. uit het gesticht „Moria" ïfl
de J. Steenstraat, is Dinsdag in de B.K.-laon
onwel geworden en even gaan rusten bjj een
jjswagentje in het Julianapark. Een verpleeg
ster kwam hem weldra met een auto halen.
Toen de man in de auto was geholpen bleek
hij reeds te zijn overleden.
Land- en Tuinbouw.
DRUIVENDRINKEN IN 'T WESTLAND
Steeds nieuwe wegen zoekt de tuinbouw!
tot afzet van de producten, nu het buiten
land zijn grenzen voor onzen grooten export
Het Westland, met zijn uitgebreide eiï
enorme teelten, wacht niet rustig de pogin
gen af, welke van handelszijde voor verrui
ming van het afzetgebied gedaan worden,
doch tracht ook op eigen wijze daaraan
mede te werken.
De Westlandsche Vereen, voor Vreemde
lingenverkeer, die de controle uitoefent op
de diverse officieele druiven-eetgelegenheden
in deze streek, heeft Zaterdagmiddag op de
kweekerij van den heer Hoekstra onder
's-Gravenzande, doen demonstreeren met
enkele druivenpersen, teneinde in het West-
land de gelegenheid te scheppen om drui
ven te drinken.
Voor deze demonstratie was flinke be
langstelling, terwijl ook de voorzitter der
V.V.V., burgemeester Th. J. P. Eisen, uit
Naaldwijk, aanwezig was.
Een bijzondere demonstratie was om blik
ken, waarin het druivennat gepasteuriseerd
kan worden, hermetisch te sluiten.
Op deze wijze zou het mogelijk zijn ooüc
in den winter van het heerlijke sap der
Westlandsche druiven te genieten, hetgeen
in den zomer tot ontlasting van de markt
zou kunnen medewerken.
Op enkele kweekerijen in het Westland
wordt nu gelegenheid gegeven om de drui
ven te drinken, een attentie, waarvan on
getwijfeld velen gebruik zullen maken.
De Schoolstrijd in Poolsch-Oekraine
Van school-director Karl No wak te
Kolomea in Galicië ontvingen wij den vol
genden brief waarin broeder Norvak
ons op de hoogte stelt van den verderen
gang van zaken in den strijd om een vrije,
christelijke .(geref.) school in Poolsch
Oekraïne:
Aan het „Oekraïnsche Schoolcomité in
Nederland", bestaande uit de heferen: Ds. F.
Dresselhuis, Oldeboorn; J. Pleiter, leeraar
Marnix Gymnasium, Rotterdam; W. J.
Voogsgeerd, hoofd dor Chr. school, Nieuw
Loosdrecht; in Holland.
Het dagblad „De Rotterdammer" van 21-
4-"34, waarin mijn laatste brief over den op
bouw van belijdenis-scholen binnen >de
evang. geref. (herv.) gemeenten van Oost-
Galicië was afgedrukt, hebben wij met in
nige blijdschap van u ontvangen. In naam
van onze zendingscommissie moet ik u on
zen hartelijken dank bij dezen overbrengen.
In mijn laatsten brief heb ik u medege
deeld, dat de opbouw onzer school gestuit is
door gebrek aan geldmiddelen. Twee wegen
zagen wij:
1. De opbouw van geref. belijdenis-scho
len moet minstens eenige jaren worden uit
gesteld.
2. In het protestantsc'ne Westen moeten
Wij geldelijlcen steun kunnen verkrijgen.
Wanneer wij den eersten weg kozen, zou
aan de Katholieken de gelegenheid worden
geboden om overal in hun couranten uit te
roepen, dat de Oekraïnsche Protestanten
achteruitgaan. Zulke geruchten zouden voor
onze beweging uiterst schadelijk werken,
niet alleen in de school-aangelegenheid,
maar over heel de linie.
Hier moge ik meteen opmerken, dat de
Klericale partij het plan heeft om binnen
korten tijd een Landelijke Conferentie in
Men zie hiervoor de nrs. van IS en 21,
[April j.L
Lemberg te beleggen, waartoe de gezamem
lijke Oekraïnsche Nationale Partijen van
rechts en van links, benevens redacteuren
van couranten uitgenoodigd worden. Daar
wil men met onderscheiden resoluties zeer
beslist tegen de Protestanten optreden. Zij
willen den religie-strijd op zuiver politiek
terrein overbrengen en ons, Protestanten,
als verstoorders van het Nationale Front,
aan heel ons volk voor oogen stellen.
Wanneer wij den tweeden weg: geld
inzameling in het protestantsche Westen,
kozen, zou de zaak der school eveneens
voor minstens een jaar zijn uitgesteld.
In dezen onduidelijken stand van zaken
kwam op eens van den heer J. Schipper
Jz., Hilversum, een geschriftje met de goe
de tijding, dat in Holland voor onze komen
de belijdenisschool gecollecteerd zou wor
den. Dientengevolge heeft zich de toestand
alhier dadelijk geheel gewijzigd. In goede
verwachting op deze komende giften ben
ik er dadelijk op uitgegaan een geschikle
woning voor de school te zoeken. In enkele
dagen heb ik werkelijk een klein huis in
de voorstad van Kolomea aangetroffen, dat
voor onze bijzondere school, met het oog op
do schoolwet, geschikt zou zijn.
Het bestaat uit vier kamers en een keu
ken, welke als volgt gebruikt zullen worden:
één kamer als leslokaal, één kamer als
schoolbureau, één kamer als slaapzaal voor
de kinderen van het platteland, de laatste
kamer met keuken als woning voor het
schoolhoofd.
In mijn beide vorige brieven heb ik u
reeds gemeld, dat de opening eener bijzon
dere school bij de minderheden in Polen
(ofschoon wij Oekraïners in ons land Oost-
Galicië verreweg in de meerderheid zijn:
9095 op tamelijke moeilijkheden stuit.
De schoolwetgeving voor de oprichting
eener Oekraïnsche bijzondere school, is
streng. Het school-gebouw moet yoldoen
aan bij de wet nauwkeurig bepaalde voor
waarden. De vereeniging, welke de school
wil openen, moet (wil zij toestemming ver
krijgen) nauwkeurig kunnen opgeven, dat
haar de benoodigde gelden ter beschikking
staan en dat een voldoend aantal kinderen
de school bezoeken zal.
De toekomstige onderwijzers van zulk een
school zijn verplicht, behalve hun onderwij
zers-diploma's, aan de school-autoriteiten
nog over te leggen een getuigschrift van
loyaliteit tegenover den Poolschen staat.
Dit getuigschrift, dat door staatkundige in
stanties wordt uitgereikt, wordt niet dan
met veel moeite verkregen. Het school
gebouw moet door een speciale gezondheids
commissie gekeurd, terwijl weer een andere
commissie nog vóór de opening der
school de inventaris en de leermiddelen
inspecteert, enz. enz.
Aan al deze voorwaarden moet precies
zijn voldaan voordat een verzoek aan de
schoo'l-overheid gedaan kan worden de
school te mogen openen. Eerst wanneer al
de commissies hun goedkeuring en toestem
ming schriftelijk hebben kenbaar gemaakt,
kan een verzoek aan het „Lands Schooltoe
zicht" worden ingediend en wacht men/op
de beslissing.
Volgens wettelijk voorschrift moet een
verzoek om vergunning tot het openen
eener school met het begin van het school
jaar op 21 Augustus, voor den 15den April
worden ingediend. Waar wij do tijding aan
gaande de inzameling voor onze belijdenis-
school in Nederland eerst begin Mei ont
vingen, kon de opening voor het schooljaar
1934/35 niet meer plaats vinden. Zoo zijn
wij genoodzaakt de opening onzer school
uit te stellen tot het jaar 1935/36.
Een voordeel van een bijzondere school
is, dat men het leerplan zelf uitkiezen mag,
natuurlijk na voorafgaande goedkeuring
door de schoolinspectie. Om dit voordeel
van de schoolwetgeving te benutten, heb ik
besloten in onze bijzondere scholen iets
nieuws in te voeren. In onderscheiden
Oekraïnsche bladen op het gebied van eco
nomie en coöperatie-wezen lezen we zeer
dikwijls over de voorbeeldige wijze, waarop
in Holland landbouw, veeteelt, zuivelbedrijf
enz. worden geleid. Deze bladen geven bij
elke gelegenheid aan het Nederlandsche
schoolwezen den voorkeur. Nu is bij mij de
gedachte opgekomen, om onze toekomstige
belijdenisschool op te bouwen op het Neder
landsche schoolprogram (leerplan). Het
jaar, dat ons nog scheidt van de opening
onzer school, wil ik nu gebruiken om mij
op de hoogte te stellen niet de leerplannen
van de volksscholen in Nederland. Natuur
lijk was het 't allerbeste, wanneer ik mij
voor enkele maanden persoonlijk naar Ne
derland begeven kon, om mij ter plaatse op
de hoogte te stellen niet alleen van de leer
plannen, maar ook van de lesgeving.
De kosten van een reispas voor studie
doeleinden zijn verlaagd en de reiskosten
zouden ook niet zoo heel veel bedragen;
mijn onderhoud in Holland hoeft ook niet
zoo veel te kosten, want ik hen gewoon
zeer bescheiden te leven. Helaas, zullen
onze bescheiden zendingsgeldcn dit niet
veroorloven.
Ik meen, dat er in Nederland Duitsche
minderheden zijn, die eigen staats- of bij
zondere scholen bezitten, en die gebruik
maken van het leerplan, dat in de staats
scholen wordt gebruikt Indien men mij
zulke leerplannen kon toezenden, want een
leerplan in de Nederlandsche taal kunnen
wij in Kolomea moeilijk in het Poolsch ot
in het Oekraïnsch vertalen, zou dit mij
goed te pas komen.
Het gebruik van het Nederlandsche leer
Conferentievan predikanten en evangelisten der jeugdige „Oekrainsch Evanqelsch-Gere-
formeerde Kerk' op 10 Juli 1934. Zittend no 2 van rechts is Ds. M. Zurahowskui de
zendmgsleider). HJ'
plan zal van vérstrekkende beteekenis zijn,
niet alleen geestelijk maar ook maatschap
pelijk. De opvoeding der kinderen naar Ne
derlandsche wijze zal beide volkeren nog
dichter tot elkander brengen. De vruchten
ervan, van groot belang, zullen in niet verre
toekomst wellicht reeds gezien worden.
Met ongeduld wachtend op uw gewaar-
deerden raad, teeken ik met hoogachting,
als met u in Christus verbonden
KARL NOWAK.
De inzichten, welke director Nowak ia
het bovenstaande aangaande den opbouw
eener Belijdenisschool uiteengezet heeft,
stemmen volkomen overeen met het gevoe
len van de „Uitvoerende- en Zendings
commissie" van het Presbyterium der
„Oekraïnsch Evangelisch Gereformeerde
(herv.) Kerk".
Kolomea, 18 Juli 1934.
Namens de Zendingscie der O.E.G.K,
ds. M. Zurakowskyj.
In een naschrift voegt ds. Zurakowskyj
nog toe:
„De toekomstige school zal in streng ge-
reformeerd-godsdienstigen geest worden ge
leid en de leerlingen dezer school zullen tot
ijverige christenen worden opgevoed. De
persoon van Nowak staat ons daarvoor
borg."
Toepassing van ds. Dresselhuis: 1
Onze Oekraïnsche broeders moeten ia
hun schoolstrijd krachtig worden gesteund!
Voor het gereformeerde volk van Nederland
ligt hier een schoone taak. Aan de Honga
ren hebben wij een 'modelschool, de „Juli
ana-School" te Boedapest gegeven; waarom
zouden wij aan de Oekraïners in Polen iets
dergelijks niet schenken?
Zoo helpen wij mede tot het vormen vans
„Een gezonde cel aan de grens van Sovjet-
Rusland"!
Stort uw gaven hiervoor op het gironum
mer van den heer W. J Voogsgeerd, H. C. S,
te Nieuw-Loosdrecht: 13S325.
