MAriiJuAG o
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
OVER DE GEESTELIJKE
VRIJHEID IN OOSTENRIJK
Het is merkwaardig, hoe in onzen tijd,
waarin toch een algemeene ontwikkeling
veler deel is, sym- of anti-pathie menigeen
belet tot de oorzaak der groote wereld ver
schijnselen door te dringen. Dat het steeds
dieper wegzinken in economische depressie,
hetwelk in talrijke landen, niet het minst
in Midden-Europa ook moet ons land
niet overgeslagen worden wordt opge
merkt, vastzit aan de wijze, waarop de
Groote Oorlog in 1919 is beëindigd gewor
den, dringt blijkbaar slechts op een enkel
oogenblik tot sommigen door.
Men heeft genoeg aan zijn sym- of aan
zijn anti-pathieën en meent al te vaak,
wanneer het verloop der dingen hieraan
tegemoet komt, dan komt de rest wel in
orde. Zóó zal het echter niet zijn. Oorzaak
en gevolg, ook in de wereldgeschiedenis,
haken aan elkaar vast, nu en a 11ij d.
Bijzonderlijk slaat, wat wij hier schrij
ven, thans op de wijze, waarop de zaken in
Duitschland en Oostenrijk in de pers wor
den belicht.
Prof. Dr. A. A. van Schelven doet er goed
aan in een ingezonden stuk in een ons
geestverwant blad te schrijven, dat men er
niet af is, met het thans voor te stellen,
alsof de Oostenrijksche politiek bijna onze
volle instemming kan hebben. Met natuur
lijk als tegenhanger de Duitsehe lands-
pelitiek.
Prof. Van Schelven herinnert er dan aan.
hoe juist de Oostenrijksche machthebbers
van het Kabinet-Dollfuss de Protestanten
hebben vervolgd, en het zal nu nog wel ge
schieden, op een manier, als niet verwacht
zou worden in onze eeuw.
De vrijstelling voor de Protestantscho
kinderen van het meebidden van het Ave
Maria op de scholen is opgeheven. Protes
tantscho sollicitanten worden bij benoemin
gen gepasseerd. Roomschen, die bij den
Burgerlijken Stand zich als Protestant wil
len doen overschrijven, moeten toelaten, dat
hun geestvermogens worden onderzocht. En
zoo zou men door kunnen gaan.
Wanneer het ons geestverwante blad
hierop antwoordt, dat het fascistisch stelsel
altijd het gevaar in zich bergt van gewe
tensonderdrukking, geeft dit toch niet vol
doende verklaring. Daartoe moet men wat
dieper op de zaak ingaan.
In Spanje en in Oostenrijk heeft het
clericalisme zich het langst kunnen hand
haven. Het Oostenrijksch keizershuis is
bijna al de eeuwen door een hechte stut
geweest voor het Roomsche geloof en voor
den Paus te Rome.
Door de toevoeging van Oost-Gallicië,
Dalmatië en de Bukawina werd de bevolking
meer verscheiden. Grieksch-orthodoxen en
Joden maakten hier een niet gering ge-
deete der bevolking uit. Terwijl Hongarije
en Zevenbergen een aanzienlijk pefcentage
Protestanten telde, meer of minder calvi
nistisch georiënteerd. In 1900 telde de Oos-
tenrijksch-Hongaarsche staat 45 millioen
inwoners, waarvan ruim 30 millioen als
roomsch-katholiek stond ingeschreven. Eén
derde dér bevolking behoorde dus tot an
dere confessies. Het roomsche overwicht
was dus niet voldoende, om aan alles een
overwegend roomsch cachet te geven.
Toen kwamen de vredesverdragen los.
Oostenrijk-Hongarije werd in stukken ge
knipt. Het eigenlijke Oostenrijk heeft thans
nog een bevolking van ruim 6 millioen
zielen, waarvan ongeveer 95 roomsch-
katholiek is. Vóór den oorlog waren in het
geheele gebied ruim vier millioen Protes
tanten, thans in het verkleinde Oostenrijk
tusschen 2 en 300.000. De overige Protest,
vindt men thans vooral in Hongarije, en
overigens in alle landen, die bij de verdee
ling van het Oostenrijksch kroongebied een
deel kregen, een klein percentage. Tot zelfs
in Roemenië en Polen. Over het algemeen
is de toestand dezer Protestanten niet be
nijdenswaard.
Deze 95 katholieken zijn allesbehalve
hoofd voor hoofd plichtsgetrouwe belijden,
van hun godsdienst De sociaal-democraten
hadden op bijna de helft der bevolking be
slag gelegd. In Weenen hadden zij zelfs
jarenlang de meerderheid in den Gemeente
raad. Een felle politieke strijd is in den
Landdag vanaf 1919 gevoerd tusschen hen
en de christelijk-socialen, gelijk de roomsch-
katholieken zich politiek noemden. Deze
laatsten wonnen het meest door één of twee
stemmen meerderheid. Op vakvereenigings-
gebied waren de sociaal-democraten verre
weg het sterkst. De christelijke vakbewe
ging, voor vrijwel honderd procent samen
gesteld uit roomsch-katholieken, haalde
ongeveer het derde van de moderne bewe
ging. Zij was aangesloten bij de christelijke
internationale en heeft in alles trouw mee
gewerkt aan het omhoog brengen van dit
instituut.
Ondanks het feit, dat nauweijks de helft
der bevolking, gelijk men dit noemt, practi-
zeerend roomsch-katholiek was, droeg toch
Oostenrijk als geheel, vooral nè den oorlog,
een roomsch stempel. Ongeveer als België,
hoewel ook hier een machtige sociaal-demo
cratie bestaat, naast een nog vrij talrijke
liberale volksgroep.
De Oostenrijksche zaakgelastigde te Den
Haag zei vóór eenige dagen: „De gods
dienstkwestie speelt in Oostenrijk in 't ge
heel geen rol. Katholiek zijn spreekt in
Oostenrijk van zelf, zonder dat een anders
denkende daaronder te lijden zou hebben".
Dit is heel mooi gezegd, maar indien de
werkelijkheid nu eens zóó is: „Katholiek
zijn spreekt in Oostenrijk van zelf. Anders
denkenden hebben dus m i n d e r rechten'
De Tegenreformatie, welke thans als het
ware in Oostenrijk weer tot nieuw leven is
gebracht, en waar Prof. yan Schelven de
aandacht op vestigt, moet nu verklaard
worden uit den wensch der christelijk-
socialen, om via een dictatoriaal bestuurs
beleid, van Oostenrijk te maken een cor
poratieven staat op roomsch-katholieken
grondslag. In een volgend Overzicht ver
duidelijken wij dit nader.
DE PROTESTANTEN IN HET
ROOMSCHE OOSTENRIJK
Voorlezing van een brief op de
kansels door de regeerine
verboden
Het is tot een openlijk conflict gekomen
tusschen de Oostenrijksche, -clericaal ge
oriënteerde, regeering en de protestantscha
kerken over 'n briert van den superintendant
der Weensche evangelische kerkgemeen
schap, welke Zondag in de acht protestan<t-
sclie kerken te Weenen van den kansel
zou worden voorgelezen. De regeering heeft
die voorlezing nl. om politieke redenen ver
boden omdat zij er een aanklacht in ziet
tegen het beleid van Dollfuss en tegen de
roomsche geestelijkheid. In den brief wordt
de oprechtheid van Dollfuss niet betwijfeld
en wordt de afschuwelijke daad van 25
Juli veroordeeld. Evenwel wordt ontkend,
dat al degenen, die de laatste dagen naar
de wapens grepen misdadigers zijn en ge
zegd, dat onder hen echte en edele zonen
van ht Oostenrijksche volk zijn, die
het ondragelijk schrijnende juk der ontrech-
ting van een deel van het Oostenrijksche
volk wilde afwerpen. Betreurd wordt ook,
dat het Vaticaan de tegenstellingen onder
het Oostenrijksche volk en tusschen dit volk
en het Duitsehe rijk verscherpt en de
wensch uitgesproken, dat de breuk met het
broedervolk aan de andere zijde van de
grens weer geheeld moge worden.
Deze brief wordt door de regeering be
schouwd als uiting van de gunstig voor de
opstandelingen gezinde protestantsche gees
telijkheid, welke gezindheid ook daadwerke
lijk zou gebleken zijn bij het conflict in
Karinthië.
Een feit moet zijn, dat een groot deel van
de Oostorarijksche protestantsche bevolking
in het nationalistische kamp staat en dat
er onder de artsen, rechters en advocaten,
die de, leiding van den opstand in Karin
thië hadden, eveneens vele protestanten
waren.
OTTO VAN HABSBURG IS IN BELGIE
Uit Namen: In den vroegen morgen van
Zaterdag heeft men hier een auto zien rij
den, die bestuurd werd door Otto van
Habsburg. Vermoed wordt, dat de aarts
hertog het naburige Florée, een bezoek heeft
gebracht aan zijn vroegeren leermeester,
den pastoor van Florée. Het zou dan dit
bezoek zijn geweest, djit aanleiding heeft
gegeven tot geruchten in de buitenlandsche
pre over een buitenlandsche reis van. don
aartshertog.
DE OPSTANDELINGEN
Het politieonderzoek tegen de 144 opstan-
lingen, die hebben deelgenomen aan den
inval in de bondskanselarij, zal in den loop
der volgende week worden gesloten. De ge
arresteerden zullen dan groepsgewijze voor
het militair gerechtshof worden gebracht
Tot nu toe zijn 16 personen van de politie-
gevangenis overgebracht naar de gevange
nis van het militaire gerechtshof. Vandaag
cn morgen zullen nog verschillende confron
taties plaats hebben van opstandelingen met
getuigen.
Uit Weenen: V'dgens berichten uit Berlijn
welke evenwel nog niet zijn bevestigd, heeft
kort geleden een bijeenkomst plaats ge
vonden van Oostenrijksche emigranten on
der voorzitterschap van den gouwleider
Frauenfeld, waarbij aan Hitier een ultima
tum werd gesteld met den eisch, dat 'hij
verder strijdt tegen Oostenrijk. Zou Hitier
dezen eisch niet inwilligen dan zou het
Oostenrijksche legioen stelling tegen hem
Volgens dezelfde berichten zou Frauen
feld het vorige jaar aan bondskanselier Dr.
Dollfuss het voorstel hebben gedaan, een
zuiver Oostenrijksche nationaal-socialisti
sche partij te stichten, onafhankelijk van
Duitschland, indien hij zou aangesteld wor
den als minister van propaganda.
ROME, 6 Augustus.
Naar verluidt zou Aartshertog Otto van
Habsburg in den loop van Augustus een
onderhoud hebben met Mussolini, terwijl de
Oostenrijksche bondskanselier Schussnigg,
die, zooals bekend is, een bespreking met
den Duce zal voeren, dit onderhoud zal bij
wonen. In monarchistische kringen heelt
dit bericht groote vreugde gewekt, aange
zien men er een teeken in meent te zien,
dat Mussolini niet meer afwijzend staat
tegen een een restauratie der Habsburgers,
terwijl men als vaststaand aanneemt, dat
het Vaticaan daar zelfs zeer gunstig tegen
over staat.
PARIJS, 6 Aug. De socialistische Popu
laire verklaart te hebben vernomen, dat de
Fransche regeering zich in principe bereid
zou hebben verklaard een leening van
350.000.000 fr. te verstrekken aan de slad
Weenen. Deze leening zou nog voorbereid
zijn door do regeering Dollfuss en worden
verstrekt door een consortium van groote
Parijsche banken. De uitgifte wordt tegen
het najaar of den winter verwacht.
Landbouw Uit Tokio: De rijst controlecom
missie heeft haar goedkeuring gehecht aan
het plan van den Japanschen Minister van
Landbouw om ongeveer 5 millioen hushel
van de door de regeering opgekochte rijst-
voorraad te verkoopon, teneinde evenwicht
te brengen tusschen aanbod en de in ver
band mot het seizoen vergroote vraag. Men
verwacht dat door deze plotselinge uit
breiding van de marktvoorraden de rijstprij
zen in dalenden zin beïnvloed zullen wor
den, wat vooral de arme bevolking ten goe
de zal komen
Naar officieel uit Kowno gemeld wordt,
zijn op besluit van den directeur van het
departement voor staatsveiligheid drie en
twintig groote Duitsehe dagbladen per 3
Augustus tot 1 Januari a.s. in Littauen
verboden. Deze bladen mogen niet in het
land worden ingevoerd of verspreid. Deze
maatregel steunt op het feit, dat de betrok
ken dagbladen voortdurend beleedigendo
en de Littausche openbare meening op
hitsende berichten en artikelen hadden
gepubliceerd.
ERNSTIGE WRIJVING IN HET
VERRE OOSTEN
Over den Noord-Mandsjoerijschen
spoorweg
Uit Charbin: In den strijd om den
Chineeschen Ooster-spoorweg, die
reeds jarenlang gevoerd wordt, is een
nieuwe crisis ingeti-eden. Donderdag
is in de nabijheid van Charbin een
JaDansche munitietrein door een hel-
sche machine in de lucht gevlogen.
De regeering van Mandsjoekwo ver
klaart thans, dat deze aanslag niet
zonder uitwerking op den politieken
toestand kan blijven. De Mandsioe-
riische regeering kan niet instaan
voor de veiligheid van het verkeer op
Chineesche spoorwegen, zoolang zich
Russische ambtenaren in dienst van
China bevinden. Een vervanging dezer
ambtenaren door Mandfijoereezen is
noodzakelijk.
Overigens wordt er van officieele zijde op
gewezen, dat invloedrijke kringen der
Mandsjoerijsche bevolking reeds den eisch
gesteld hebben, dat de Chineesche Ooster
spoorweg in beslag moet worden genomen
en tot eigendom van het volk en do kroon
van Mandsjoekwo moet worden verklaard.
liet onderzoek naar den aanslag wordt
geleid door den chef der Japansche mili
taire commissie te Charbin. Verscheidene
Russische ambtenaren van den spoorweg
worden beschuldigd, terwijl men ook den
directeur van den spoorweg verwijten
maakt
Naar echter uit Tokio verluidt, zal her
ministerie van oorlog daar geen verdere
stappen in deze aangelegenheid onderne
men zoolang het rapport over het onder
zoek niet is ontvangen en zoolang de me
dewerking van Russische ambtenaren aan
ilen aanslag niet overtuigend is bewezen.
Indien men echter omtrent dit vermoeden
zekerheid kan verkrijgen zal met alle ge
strengheid worden opgetreden.
Onderhandelingen afgebroken
Uit Hsinking wordt uit Tokio gemeld dat
in officieele kringen het gerucht de rondo
doet, dat de Mandsjoerijsche Minister van
Buitenlandsche Zaken. Ohasi. zou overwe
gen de vertegenwoordigers van Mandsjoe
kwo uit Tokio terug te trekken, aangezien
Sovjet-Rusland bij de onderhandelingen
over den verkoop van den Noord-Mands-
joerijschen Spoorweg blijk zou hebben ge
geven van gebrek aan goeden trouw, zelfs
na de bemoeiingen van den Japanschen
Minister van Buitenlandsche Zaken, Hirota,
die een redelijk compromis had uitgewerkt.
Ook van welingelichte Japansche zijdo
weet men te bevestigen, dat de onderhan
delingen zullen worden afgebroken, tenzij
er een grondige wijziging in de situatie in
treedt.
Uie Moskou: Zondagmorgen is uit Moskou
een Russisch eskader vliegtuigen naar
Rome en een eskader naar Parijs vertrok
ken. Het eerste eskader staat onder leiding
van den voormallgen leider der academie
van den Russischen generalen staf, Eide-
man, thans chef van de Ossoaviachim. Het
naar Parijs vertrokken eskader staat onder
leiding van den chef der Sovjet-reservestrijd
krachten, Oensjlicht, die vroeger waarne
mend chef van de G.P. Oe en eerste plaats
vervanger van den Volkscommissaris van
Oorlog Worosjilow was. Te 11.30 uur Eur.
tijd passeerden do beide eskaders Kiew.
Tc Brussel zijn Zaterdagmiddag drie Ita
lianen, bestuursleden van een Italiaanscho
weldadigheidsvereeniging, die een aantal
kinderen naar den trein hadden gebracht,
na het vertrek van d,ezen trein aangevallen
door een troep communisten, onder het ge
schreeuw van „Weg met het fascisme!'
De Italianen werden zoo ernstig door
hun aanvallers gewond, dat zij in het zie
kenhuis moesten worden opgenomen.
HOE MEN LEEUWEN VERDRIJFT
Op Croydon is dezer dagen aangekomen
Mevrouw Johnson met haar echtgenoot,
den Amerikaanschen filmproducent Martin
Johnson, die 18 maanden geleden een
luchtexpeditie in Kenya in Tanganyika en
Abessinië hebben ondernomen voor het
filmen van grof wild en inboorlingen.
Mevrouw Johnson vertelde dat zij op
zekeren ochtend, nadat zij in haar vlieg
tuig had overnacht, een dozijn leeuwen
rondom haar toestel had ontdekt. Hevig
verschrikt had zij het eerste het beste dat
haar in handen kwam naar een der leeu
wen geworpen. Het bleek een zak meel te
zijn, waarmede zij den leeuw midden op
den kop raakte. De plotseling wit besto
ven koning der wildernis boezemde zijn
genooten zooveel schrik in, dat zij hals
over kop de vlucht namen. Mevrouw John
son is sindsdien van meening dat zakken
meel een veel beter wapen vormen tegen
de leeuwen dan de beste geweren.
ERNSTIGE BOTSING IN ALGIERS
PARIJS, 6 Augustus. To Constantino in
Algiens kwam het Zaterdag tot ernstige on-
geregeldlheden, die veroorzaakt werd door
een dronken zouaaf. Nadat 23 personen in de
loop van de naoht bij botsingen waren ver
wond, geloofde men, dat de rust definitief
was hersteld. Zondag herhaalden de inciden
ten zioh eohtar. Naar thans vast staat, kwa
men dë Algerijnen in botsing met in Con
stantino gevestigde Joden. De Algerijnen
hebben Joodsche winkels in brand gestoken
en eenige huizen geheel vernield. Uit do
6tad Algiers werden met groote spoed troe
pen en afdeelingen der brandweer naar
Constantino gestuurd. Gisteravond zou de
rust weer hersteld zijn, dooh nadere bijzon
derheden ontbreken nog en er doen zelfs
geruchten de ronde, dat er talrijke dooden
en gewonden zijn.
GROOTE OVERSTROOMINGEN IN CHINA
Uit Shanghai: De rivier Joengting is bui
ten zijn oevers getreden en heeft groote op
pervlakten in de provincie Hoebeh onder
water gezet. 19000 huizen zijn door den vloed
weggesleurd.
SHANGHAI, 5 Aug. (V. D.) Thans is de
eerste doodenlijst van de groote overstroo
ming van do Yoenting in de provincie Hoe
pel gepubliceerd. Tot nog toe zijn 200 lijken
geborgen. Door de overstrooming zijn 21
steden geïnundeerd en 100.000 huizen ver
nield.
HET OVERLIJDEN
VAN V0N HINDENBURG
Rouwdiensten
In allo Berlijnsche kerken was de Zon
dagsdienst voornamelijk gewijd aan de her
denking van de nagedachtenis van wijlen
Rijkspresident Von Hindenburg. Bijzonder
groot was de belangstelling in den Berlijn-
schen Dom, waar de toeloop van het publiek
voor den buitengewonen herdenkingsdienst
zoo groot was dat tegen 1 uur de politie de
toegangen tot de kerk moest afzetten, en
velen zich tevreden stelden met een plaats
in een der portalen, van waar men den
dienst kon volgen. Onder de talrijke aanwe
zige autoriteiten zag men o.a. ook den staats
secretaris van den Rijkspresident Dr. Meiss-
ner, en Rijksweerminister generaal Von
Blomberg.
De dienct werd geleid door Rijksbisschop
Ludwig Mueller, die in zijn predicatie o.a.
zei, dat Hindenburg een symbool was van
wat Duitschland was, is en zal worden, en
een vermaning aan alle Duitschers om, ieder
op zijn plaats, die hem was toegewezen, niei
zich zelf, maar volk en vaderland te dienen.
Te Neudeck hebben Zaterdag en Zondag
duizenden de ter teekening neergelegde rouw
registers geteekend. Eenige bejaarde dames
waren zelfs uit Kiel, Hamburg en Munchen
gekomen om den overledene nog eenmaal
op zijn doodsbed te zien.
De groote dagen te Berlijn
Dr H. W. van der Vaart Smit, di
recteur van 't Nederl. Christel. Persbureau,
die thans voor pers- en oecumenische aan
gelegenheden te Berlijn vertoeft, schrijft ons
vandaar over de momenten, die titans door
de hoofdstad van het Duitsehe rijk gaan:
„Berlijn is diep onder den indruk en toch
zonder eenige opwinding of onrusL Men
wist, dat de oude, eenvoudige generaal-
veldmaarschalk het niet lang meer maken
kon. Den leeftijd der zeer sterken over
schreed hij reeds. Maar er is groote rust in
de hoofdstad en in 't rijk aangaande heden
en toekomst Adolf Hitler heeft autoriteit
en hoe langer hij regeert, hoe meer vertrou
wen aan het geniale en tegelijk rustige
zijner persoonlijkheid geschonken wordt.
Een tweetal jaren geleden zou de dood van
Von Hindenburg een ontzettende ramp ge
weest zijn. Toen werd in den Pruisischen
raad van ministers het gevleugeld woord
gespróken, dat er maar „een papieren
wand"' was tusschen de Russische revolutie
en 'het Duitsehe volk. Eén stootje, één buitje
en de wanid viel weg. De papieren wand
was het leven van den grijzen generaal-
veldmaarsehalk, broos gelijk het leven van
elk mensch, dubbel broos wegens zijn hoo-
gen leeftijd.
Toen stond Duitschland en mèt Duilsch
land gansch Midden- en West-Europa
aan den rand van den bolsjewistischcn af
grond en de volkeren in het Westen heb
ben niet beseft hoe zwak de dammen waren
die dezen zondvloed nog tegenhielden.
Thans is er een geweldige scheiding tus
schen Rusland en Midden-Europa ontstaan
door de wedergeboorte van het Duitsehe
volk, door het réveil van de nationaal-socia-
listische revolutie. Thans kan de oude Von
Hindenburg weggenomen worden zonder dat
er iets van onrust of zelfs spanning over de
vraag of onrust mogelijk is, behoeft te be
staan. De rouw is oprecht en groot En tege
lijk is de rust oprecht en groot en het ver*
trouwen op de toekomst vóór en na 2 Augus
tus hetzelfde. En niets is in staat om de
groote verandering, welke de Hitler-bcwe-
ging gebracht heeft, sterteer te kenschetsen
dan dit
Het is bekend, dat de oude generaal-veld
maarschalk, die aanvankelijk met vrees en
terughouding tegenover Hitier en zijn be
weging stond, in den loop van 1933 en 1934
hoe langer hoe meer Hitler naderde en met
zijn trouwe soldatenhart wist te waardeeren
wat de Führer met de zijnen voor zijn ge
liefd Duitschland deed. De woorden, welke
Von Hindenburg den 3en Juli na afloop
van de Roehm-putsch tot Hitier sprak, zijn
wel zeer warm en oprecht gemeend geweest.
Er is thans geen sprake meer van eenig
bolsjewistisch gevaar; men denkt er zelfs
nauwelijks meer over. Maar de rijkspresi
dent vergat dat toch niet en zag dat uit
nemend. En het volk gedenkt het thans op
nieuw.
Den 2en Augustus gaf de Wilhelmstrasse
het beeld van een volksrouw, gelijk Den
Haag dit jaar ook reeds tweemaal kennen
moest.
's Avonds was de Lustgarten, onder het
bal con waar de keizer zoo vaak werd toege
juicht, de plaats waar de volksrouw zich
manifesteerde. Op het groote plein waar
150.000 man kunnen staan, stond de Berlijn
sche troepenmacht. Rondom de troepen
macht stond het volk. En terwijl de vaan
dels zich neigden en in doodsche stilte, alle
handen uitgestrekt met den fascistengroet,
de massa onbeweeglijk stond, klonk onder
het klokgelui van den Dom het weemoedige
soldatenlied, door de militaire muziek ge
speeld: Ich hat' ein' Kameraden,
Ja, inderdaad: ein' bessern findst du
nicht. Het was een machtig moment, beslo
ten door een kerkdienst in den overvulden
Dom, waar de rijksbisschop Ludwig Müller
sprak.
Maandag in Berlijn, Dinsdag in het mach
tig Tannenberg-gedenkteeken jn Oost-Prul
sen bij Hohenstem, waar de held van Tan-
nenberg in de veldheeretoren zal worden
bijgezet en bet gedenkteeken van den groo-
ten slag tot mausoleum wordt, zal het Duit
sehe volk den grootan doode huldigen. Dan
is het voorbij.
Hoe de stemming op 19 Augustus afloo-
pen zal, lijdt geen twijfel. De oplossing, die
de rijksregeering trof, is die eenig mogelijke.
Het Duitsehe volk zal dit op 19 Augustus op
zeer sterke wijze onderstrepen en zijn
Fuhrcr en regeering met een machtige motie
van vertrouwen ondersteunen."
Bijzetting toch in het Tan nenberg-
monument
Uit Berlijn: In overleg met de familie van
Von Hindenburg heeft rijkskanselier Hitier
aanwijzing gegeven, dat de definitieve bij
zetting van den rijkspresident zal plaats
hebben in den veldheerstoren van het Tan-
nqpberg-monumont, die zal worden inge
richt tot grafkapel.
De kist van Hindenburg gesloten
Uit Neudeck: Het lijk van President Von
Hindenburg is Zaterdagmorgen in de kist
gesloten. Hierbij waren slechts de naaste
familieleden aanwezig. De kist is opgebaard
in het studeervertrek van den Rijkspresi
dent. De «erewacht staat eveneens in het
studeervertrek opgesteld.
Uit Hohenstein: De voorbereidingen voor
do groote plechtigheid en de bijzetting van
Rijkspresident yon Hindenburg zij a in xol-
HINDENBURG HERDACHT
In de Duitsch-Evang. Kerk
te Den Haag
Gisteravond had in de Duitsch-Evang.
Kerk van Den Haag een Trauer-gottesdienst
plaats naar aanleiding van het overlijden
van generaal-veldmaarschalk Von Hinden
burg. Het kerkgebouw was tot berstens toe
gevuld; o.a. was de Duitsehe gezant aan
wezig.
De dienst werd geleid door Pastor Herbst,
die met groote ontroering sprak en aan
wiens beheerschte, maar machtige toespraak
het zoo nu en dan te merken was, dat hij
eenmaal garnizoens-predikant in Potsdam is
geweest.
De dienst had een soortgelijk verloop als in
de rouwdiensten voor de Koningin-Moeder en
Prins Hendrik.
Na orgelspel van den heer M. Keulemans,
volgde gezang van een mannenkoor en daar
na een lied der gemeente. Daarna zang en
tegenzang van den voorganger en de ge
meente en vervolgens Schriftlezing van toe
passelijke teksten.
Dan zong en meisjeskoor en daarna weer
Schriftlezing.
Zijn toespraak bond pastor Herbst aan
2 Sam. 10 12, het woord van „veldmaar
schalk" Joab: „Wees sterk en laat ons sterk
zijn voor ons volk en voor de steden onzes
Gods; de Heere nu doe wat goed is in zijn
oogen".
De prediker herinnerde er eerst aan. dat
de langgevreesde slag viel op 2 Aug., juist
20 jaar né een andere vreeselijke dag. De
grootste held, de belichaming der Duitsehe
eenheid, moest zijn volk alleen laten. De op
merking, dat dit nu eenmaal de loop der
natuurlijke dingen is en dat Hindenburg
immers de leeftijd der zeer sterken bereikte,
kan hier geen berusting brengen. Slechts de
volkomen aanvaarding van het woord: „De
Heere nu doe wat goed is in zijn oogen", kan
hier troost geven. Want menschelijker wijze
gesproken moet Hindenburgs dood een om
keering brengen; hij heeft geen navolger en
de macht van zijn persoonlijkheid was groo-
ter dan van iemand anders, zoowel onder het
Duitsehe volk als voor het aanzien onder
anderen.
Vandaar de groote ontroering en rouw;
waarbij men echter niet mag blijven staan:
de dank voor wat God door Hindenburg deed.
behoort grooter te zijn. Hij predikte immers
met woord en daad wat zei tegen zijn
onderbevelhebbers. De vrucht van zijn ge
loof was een vast toevoorzicht op Gods ge
nadige hulip; een volkomen bereidwilligheid
om zich zelf te geven en een deemoedige
vroomheid. Psalm 62: Mijn ziel is immers
stil tot God, was zijn belijdenis; hij weigerde
nimmer zijn volk te dienen: noch op 22 Aug.
191-4, toen hij den Keizer terugseinde: Ben
bereid; noch op 12 Mei 1925, toen hij pre
sident weru van een socialistische republiek;
noch 't vorig jaar, toen hij zijn zegen gaf
aan het nieuwe bewind-
Hoe kon dat? Omdat hij zich in deze da
gen van geloofsverzaking niet schaamde
voor het Evangelie en leefde volgens het
woord, dat hij tot den rijksbisschop sprak:
Zorg, dat Christus in Duitschland verkon
digd wordt
In dat geloof is hij gestorven, nadat hij
zijn leven op aarde de vervulling gevonden
had naar Gods bestol; bij zijn heengaan
vouwde hij de handen tot een laatste gebed
die .gevouwen handen blijven een prediking
van deemoedig, op God vertrouwend geloof
voor het persoonlijk leven en voor de toe
komst van het zwaarbezochte Duitsehe volk.
Laten wij, aldus besloot pastor Herbst zijn
toespraak, met dank aan God teruggeven
wat Hij ons gaf, zoo véle jaren en elkander
opwekken om sterk te zijn voor ons volk en
voor de 6teden onzes Gods; de Heere nu
doe wat goed is in zijn oogen.
Met een gebed voor land en volk werd de
toespraak besloten. Daarna volgde een stuk
liturgie als bij vorige gelegenheden en tot
slot zong de gemeente:
Ach bleib mit deinem Segen
bei uns, du reicher Herr;
dein Gnad und alls Vermogen
in uns reichlich vermehr.
Ach bleib mit deiner Treue
bei uns. mein Herr und Gott;
BestAndigkeit verleihe,
hilf uns aus aller Not!
len gang. Dag en nacht wordt ononderbro
ken doorgewerkt aan het bouwen der tribu
nes, het inrichten van telefooncellen enz.
Op de trappen van het monument zullen
3500 personen kunnen plaats vinden. In het
monument is een katafalk ingericht, waarop
de kist met het stoffelijk overschot van den
overleden rijkspresident geplaatst zal wor
den. Rijksweer-officieren zullen de kist naai
de katafalk dragen, terwijl twee generaals
en twee admiraals ernaast zullen schrijden
De plechtigheid begint met 101 saluutscho
ten.
De radio-uitzending
Om 8.20 vanavond wordt door Berlijn de
plechtigheid van hedenmiddag in de Kroll-
opera, vastgelegd op gramofoonplaten. op
nieuw uitgezonden.
Vannacht om 12.20 begint de uitzending
door den rijkszender en alle Duitsehe sta
tions van de overbrenging van het stoffelijk
overschot van Neudeck naar het monument
van Tannenberg. Om 11.20 Dinsdagochtend
heeft de uitzending van de rouwplechtigheid
bij het monument plaats.
Geen vermakelijkheden in het
Saargebied
In verband met de bezetting van V Hin
denburg heeeft de regeerirgscommissie in
Weerbericht.
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Haparanda 767.1.
Laagste stand te Hollyhead 753.2.
Stand vanmorgen half twaalf 759.1.
WEERBERICHT
Zwakke tot matige ZO. tot ZW. wind,
half tot zwaar bewolkt of betrokken, kans
op regen of onweer, aanvankelijk iets war
mer, later mogelijk iets koeler.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
De depressie in het Oosten is nog verder
opgevuld. Er ligt thans nog een kerntje over
Polen, die over de randstaten en Noord-
Duitschland krachtige winden veroorzaakt.
Intusschen is ook het minimum nabij IJsland
in beteekenis afgenomen, doch in de loop
an den dag heeft zich een secundaire uit-
Iooper over de Golf van Biscaye ontwikkeld,
welke thans over de Iersche zee en het Ka
naal een zelfstandig bestaan voert Ook rond
dit kerntje komen hier en daar krachtige
winden voor. Het regenweer, dat het ver
gezelde, bracht in Holyhead 13, in Brest 11
mM. neerslag. Het bevindt zich thans nabij
le Havre en schijnt zeer langzaam Noord*
Oostwaarts te trekken, zoodat ten onzent de
regenkansen weer toenemen. Over Frankrijk
is het warmer geworden. Overigens loopon
de temperatuursveranderingen zeer uiteen.
In Scandinavië blijft nog steeds de hooge
druk met uitstekend weer, behalve in De*
marken, waar de aftrekkende depressie he
dennacht en gisteren overdag nog zware
neerslag bracht.
AARDAPPELZIEKTE.
In he» etmaal van 's avonds 3 tot 's avonds
4 Augustus is in Noord-Holland, tusschen
Hoorn en Enkhuizen, de weersgesteldheid
gunstig geweest voor het optreden van aard
appelziekte.
7 AUGUSTUS.
Zonsopgang 5.30 uur, zonsondergang 8.40 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
7 AUGUSTUS.
Van 's avonds 9.10 uur tot 's avonds 5.01 uur
WATERSTANDEN RIVIEREN
Reden Vorig Heden Vorig
Rheinfelden 3.30 3.15 Maastricht 40.15 40.15
Hreisach 2.80 1.93 Venln
K-hl 3.95 2.72 Lobith 9.74 9,62
Maxau 5.29 4.03 Nijmegen 7.30 7,37
Riedeshetm 0.81 0.45 St Andries 2,13 2.07
Mannheim 8.69 2.74 Arnhem 7.^9 7.43
Lohr 0.75 0.68 Vreeswijk lw <'.26 0,27
Mainz 0 75 0.40 Westervoort 7.95 8,00
Hingen 1.73 1.50 Deventer 2(0 1,99
Vaub 1 80 1.62 Kampen -0.04 -0.06
I ms 0.07 1.U0 Eysden 45.76 00.00
Coblens 1.73 1.65 Grevenbicht 27.42 97.49
Trier -0.05 -0.12 Venlo 10.70 10.80
Keulen ].2i 1.21 Grave (sluis; 3.68 3,67
Rührort -0.55 0.25 St Andries 0.60 0.29
Wesel -0.6. -0.Ó9 Gorkum 0.00 1,70
Emmerik -0.61 -0.69 Dordrecht 0.00 1,28
Dusseldorf U.55 0.„9
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
(Oude Amsterdamsche tüd)
7 Aug.
De fzUl 9.20 21. 1 Hellevoetsl. 0.51 13.20
Terschelling 6.36 19.05 Willemstad 1.43 14.26
Harnngen 7.26 19.55 Brouwersh. 8.03 12.86
Den helder 5.00 17.10 Zierikzee 8.29 12,59
iJmulden 1.08 .3.88 Wemeldinge 0.53 13 26
hoek v.Holl. 0.15 .2.49 Viisaingen 11.42—,
Sche veilingen 1.3j 14.09 Terneuzon 12.17 -
botterdam 2.12 14.39 Hansweert 0.20 12,49
het Saargebied voor a,s. Dinsdag alle ver
makelijkheden en politieke bijeenkomsten
verboden.
Frankrijk vlagt halfstok
De Fransche regeerin;- heeft besloten, dat
Dinsdag, den dag van de bijzetting van Von
Hindenburg, alle openbare gebouwen half
stok zullen vlaggen.
Voorloopig stopgezet
Uit Manchester: In een speciale verga
dering hebben de garenexporteurs uit Lan
cashire met algemeene stemmen besloten
alle leveranties aan Duitschland voorloopig
stop te zetten totdat een bevredigende re
geling zal zijn verkregen inzake de nog niet
vereffende schulden. De exporteurs hebben
in Duitschland nog vorderingen uitstaan
ten bedrage van ongeveer 500.000.
Rechtzaken.
GOOISCHE ZWERVERS-INBREKERS
Voor de Ameterdamsche rechtbank stonden
twee zwervers terecht, de in den nacht van
14 op 15 April hebben ingebroken in het kan
toorgebouw van de uitgeversmaatschappij
N. V. van Dishoeck te Bussum. De buit was
niet groot geweest. Den vorigen dag had een
hunner de politie geld te leen gevraagd, wat
geweigerd was. waarop aangekondigd werd,
dat ze dan maar gingen inbreken. Vinger
afdrukken hadden bovendien de daders aan het
licht gebracht.
De Officier van Justitie requireerde tegen
beide verdachten die reeds herhaaldelijk met
de Justitie in aanraking zijn geweest, een ge
vangenisstraf van anderhalf jaar.
Mijnheer Pimpelmans gaat paardje rijden
door G. Th. BOTMAN
35: Deze sprong was echter nog maar een
voorproefje. Dq schimmel kon nog meer, en
dat wilde hij laten zien ook. Vlak voor hem
verrees de ten van een kaasboer. Brieschend
en snuivend zette hij zich schrap, spande
zijn achterpooten, en....
36. Wipl daar ging hij, en meteen gingen
door den schok ook de konijnenhokken er
vandoorMaar wat het ergste was: toen
de schimmel over de tent heen zweefde,
kwam daar tot mijnheer Pimpelmans groo
te ontzetting juist een vrachtauto voonbij...
iWordt jyoensdag yervolgdÜ
