DINSDAG 17 JULI 1934
EERSTE BLAD PAG. 3
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Indische Kerk, H. H. Wildschut
fe IJmuiden-Oost.
Bedankt: Voor Dinteloord, P. A. A. Klüse-
ner te Vinkeveen.
GHR. GEREJF. KERK
Tweetal: Te IJmuiden, G. Salomons te
Amsterdam-West en J. Tamminga te Harderwijk.
GEREF. KERKEN
Aangenomen: Naar Middelburg, A. H
Oussoren te Ambt-VolJenhove—Cadoelen Naar
Bedum, H. Kakes te Makkum (Fr.). Naar
Drachten, H. Zandbergen te Dwiogeloo.
Bedankt: Voor Dokkum, H. Kakes te
Makkum.
DOOPSGEZ. GEM.
Aangenomen: Naar Zdjldijk, Th. van der
Veer, prop. te Sneek.
VERBEN. VAN VRIJZ. HERVORMDEN.
Beroepen: Te Leeuwarden (als hulppred.)
Mej. J. Noordam, cand. te Den Haag.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Als hulpprediker voor den Duitschen Dienst
der Ned. Herv. Kerk in Amsterdam, is Zon
dag bevestigd de uit Bochum gekomen D s. H.
F i s c h e r. Als bevestiger trad op Dr. S. F.
H. J. Berkelbaoh van der Sprenkel, die een predi-
catie hield over Lucas 102. De gemeente zong
den nieuwen dienaar toe Psalm 134:3. Daarna
hield hij een eerste predicatie over Matth. 9 35—
38. Na afloop hebben velen in de consistorie der
N.H. kapel met Ds. Fischer kennis te maken.
Zondagmiddag heeft Ds. J. G. R. Lao.
hout afscheid gepredikt vaa de Hervormde Ge
meente te Weisrijpen Bagum, welke hij
drie jaren gediend heeft. Afscheidstekst was Job
42 3b: „Zoo heb ik dan verhaald hetgeen ik
verstond; dingen die voor mij te wonderbaarlijk
waren, die ik niet wist". Niettegenstaande de on
gunstige weersgesteldheid was de kerk overvol.
Ten slotte werden de gebruikelijke toespraken tot
verschillende colleges en personen gericht. Aan het
einde werd de vertrekkende leeraar namens Kerke-
raad en Gemeen'e toegesproken door Ds. IJ. Stel-
ma van Tzum, en zong de gemeente hem Ps. 121
4 boe.
t— Zondag j.I. nam Ds. J. Kr g e r, na acht er
een half jaar aan de Geref. Kerk van Elfcurg ver
bonden te zijn geweest, afscheid van deze Ge
meente. Als tekst voor de afscheidspredikatae was
gekozen Hebr. 13 20 en 21. Na de predikatie
werd Ds. Krüger namens Kerkeraad en Gemeente
toegesproken door ouderling J. de Jcog: Ds. Bosch
van Oudebroek sprak namens de Glassis Harder
wijk en de genabuur.de kerk van Oldebroek
ouderling Boeve, van Doornspijk, namens de ge
nabuurde kerk van Doornspijk, van welke kerk
Ds. Krüger consulent was. In alle toespraken werd
met groote waardeeriflg en dankbaarheid de arbeid
van den scheidenden leeraar gedacht en hem bij
zijn vertrek naar de Geref. Kerk van Castricum
's Heeren zegen toegebeden. De Gemeente zong
haar geliefden leeraar bij zijn afscheid toe Psalm
121 4, Ps. 90 9 en Ps. 134 3. Het kerkgebouw
was bij deze gelegenheid geheel bezet. Ook het
college van B. en V/. van Elburg woonde het af
scheid bij.
Cand. WW. C. v. d. Brink Jr., van Hilver
sum is Zondag j.I. als predikant bevestigd van de
Geref. Kerk te Lunteren door Prof. Dr. G. Ch.
Aalders. Tekst: Ps. 147 19. Aan de handopleg
ging namen deel Ds. Schaafsma, em.-pred. te Lun
teren, en Ds. J. G. Aalders, van Leimuiden. Ds.
y. d. Brink deed zijn intrede met een predikatie
over Jcsaja 40 6—8. Toespraken werden gehou
den door Gemeentel, bevestiger, Ds. Schaafsma,
gemeentebestuur van Ede, Classis Arnhem, consu
lent Ds. Krerner van Ede, den vader van den can-
didaat, den Kerkeraad, Hoogleeraren der V. U.
De nieuwe leeraar werd toegesproken door Ds.
Schaafsma namens de kerk van Lunteren, die liet
zingen Ps. 103 1; Ds. Westerink van Velp na
mens de classis Arnhem; Ds. Hayer van Ede na
mens zijn Gemeente. Toegezongen werd Ps. 134
3. Beide diensten waren overvol.
Ds. JOH. v. IA (VEGT
Naar wij thans vernemen is in de toestand van
Ds. Joh» v. d. Vegt, Chr. Geref. predikant te
Vlaardingen, gedurende de laatste dagen een
gunstige wending gekomen, zoodat de kans op her
stel niet is uitgesloten.
EMERITAAT Ds. VAN DER WAAL
Ds. W. van der Waal Jzn.. Ned. Herv.
predikano te N i e uw-Loosd r e ch t, heeft na
ruim 41 dienstjaren eervol emeritaat aangevraagd
fcij het Prov. Kerkbestuur van Utrecht en verkre
gen tegen 1 October a.s. Ds. van der Waal is
thans 66 jaar oud, was in 1892 caodidaat en heeft
gediend de gemeenten van Moercapelle (1893),
Wijk bi) Heusden (1895). Overschie (1897),
Slijk-Ewljk (1907) en Nieuw-Loosdrecht seder; 20
Maart 1927.
GENERALE SYNODE CHR. GEREF. KERK
Haar samenstelling I.
De Generale Synode der Chr. Geref. Kerk, die
om de drie jaar pleegt samen te komen is door de
roepende gemeente van Zwolle bijeengeroepen te
gen Dinsdag 4 Sept. a.s.
Zij zal als volgj zijn samengesteld:
PraeadViseerende leden: Prof. P. J. M. de Bruin,
Prof. J. J. v. d. Schuif, Prof. G. Wisse en Prof. J.
W- Geels, allen hoogleeraar aan de Theol. School
te Apeldoorn, benevens Ds. H. Janssen, leger- en
vlootpredakant in algemeenen dienst te 's-Graven-
Ihage.
Afgevaardigden van de Part. Synode naar het
Noorden: de predikanten L. de Bruyne te Zwolle,
A. H. Hilbers te Groningen, J. Hovius te Nieuwe
Pekela, W. Kremer te Leeuwarden, K. G. v. Sme
den te Enschedé en H. Velema te Drachten, en de
ouderlingen W v. Deventer te Assen, B Roorda te
Drachten, B. de Haan te Grootegast, G. Kremer te
Zwolle, G. Voth te Harhngen en L. Wind te Hoo-
geveen.
Afgevaardigden van de Part. Synode van het
Midden de predikanten P. J. de Bruin te Veenen-
daal, W. Bijleveld' te Haartlem-C., M. Holtrop te
Hilversum, J. Jongeleen te Apeldoorn, G. Salomons
te Amsterdam-W. en J. L. de Vries te Deventer
en de ouderlingen B. J. Boerrigter te Deventer; F.
J. van der Burg te Soestddjk, A. ten Broeke te
IJmuiden, F. H. van Dolderen te Driebergen. J.
yan der Meer te Aalsmeer en G. Rijksen te Zeist.
Afgevaardigden van de Part. Synode van het
Zuiden de predikanten P. de Groot te Amersvoort;
L. H. van der Meiden te Den Haag-C.; S. van
der Molen te Rotterdam-C.; J. A. Riekel te Delft;
R. E. Sluiter te 's-Gravendeel en H. Visser te
Dordrecht en de ouderlingen J. van Dengen te
Dordrecht; A. K. de Groot te Sliedrecht; W. Kor
poraal te Klundert; B. Nederlof te Rotterdam-C.;
J. J. Rhijnsburger te Den Haag-W. en G. J. D.
Vermeer te Noordeloos.
DUITSCHE EVANG. KERK TE HEERLEN
Onder groote belangstelling is te Heerlen
de eerste steen gelegd voor den bouw van
de eerste Duitsohe Evang. kerk in Limburg.
Het bouwplan werd ontworpen door prof.
idr. Bartning te Berlijn. Het kerkje komt
mooi te liggen, nJ. op den Kruisberg te Rum-
pen. De plechtigheid, die door ds. Rössler
geleid werd, werd o.a. bijgewoond door den
Duitsohen consul dir Gordes en den leider
<ler rijksKluitsche gemeenschap in Limburg,
iden heer Nacken. De predikant Effelsberg
tut Alsdorf sprak namens de classis Aken.
Benige bonderdlen Duitschers uit geheel
Limburg, grootendeels mijnwerkers, wanen
feajnJweeig:
ZACHARIAS URSINUS
1534 - 18 JULI - 1934
Artikel 68 van de Kerkenordening der
Geref. Kerken luidt: „De Dienaars zullen
alommc des Zondags, ordinaarlijik in de na-
middaagsöhe predikatiën, dc somma der
Christelijke leer, in den Catechismus, die
tegenwoordig in de Nederlandsohe Kerken
aangenomen is» vervat, kortelijk uitleggen,
alzoo dat dezelve, zooveel mogelijk, jaarlijks
mag geëindigd worden, volgens de afdeeling
des Catechismus zeiven daarop gemaakt".
Het moet dus wel een boek van zeer hoo-
j waardij zijn, dat in de openbare Gods
dienstoefening, volgens algemeen voorschrift
en dus niet overgelaten aan de voorkeur
der kerken of predikanten, de helft van den
tijd voor zloh opgeëisoht aiet. En ihet moe
ten wel mannen van hoog geestelijk gehalte
zijn geweest, die zulk een boek kondien sa
menstellen.
Een van hen, Zacharias Ui-sinus, heeft
thans onze bijzondere aandacht., omdat het
morgen vier eeuwen geleden is, dat hij te
Breslau het levenslicht zag.
De eigenlijke naaim van deze leerling en
volgeling van Melanchton was Andreas
Beer, maar zijn vader predikant aan de
hoofdkerk te Breslau, had den familienaam
reeds overgezet in Ursinus. Nauwelijks 17
jaar oud, werd Zacharias reeds ingeschre
ven als stiuident aan de Uniersiteit te Witten
berg, waar hij zes jaren bleef en een der
trouwste leerlingen van Melanchton was.
Te Breslau en Ziirich
Door de mildheid van een oom diaaitoe
staat gesteld, bezocht hij nu nog de Hooge
scholen van Heidelberg. Straatsburg, Basel,
Genève, Lyon en Parijs. In September 1558
te Wittenberg teruggekeerd, werd hij door
zijn geboortestad Breslau beroepen als
leeraar aan het Elisabeths-gymnasium Daar
kwam hij echter al spoedig in conflict met
de strenge Lutheranen, over de opvatting
van 't avondmaal. Hij ontwikkelde in eenige
stellingen in het jaar 1559 zijn gevoelen over
dit punt.
Hoewel Melanchton hem geraden had, over
deze zaak in het openbaar te zwijgen, bleef
Ursinus spreken, en het gevolg was, dat hij
in 1560 zijn ontslag nam en naar Zürich ver
trok. Hier ontving bij onderwijs van man
nen als Bullinger, Lavator, Gualtherus e.d.,
zoodat zijn overtuiging steeds meer in Ge
ref. richting gefimdeend werd.
Intusschen zag de keurvorst Fr ede rik om
naar hoogleelaren voor zijn Universiteit te.
Heidelberg. Martyr en Miuscules hadden uit
oorzaak van hun gevorderden leeftijd
voor een benoeming bedankt. In 1561 werd
Ursinus beroepen. Hij nam dat beroep aan,
zoo beslissend voor heel zijn verderen le-
•loop. Hij moest optreden als regent van
het Collegium Sapientiae, een inrichting, die
de opleiding van aanstaande predikanten be
doelde, en als hoogleeraar in de Dogmatiek,
welke leerstoel tijdelijk door Olevianus was
bezet geweest.
Ijverig heeft Urinus te Heidelberg gear
beid. Zoowel in de praktijk als met die pen.
Het laatste meest in nachtelijke uren.
Daarbij was hij niet krachtig van gestel, cn
drukte hem zijn overmatige aihcid zeer.
Toch hield hij vol met te werken, terwijl
het voor hem dag was, tot hij, pas 49 jaren
oud, 6 Maart 1583, te Neustadlt, waarheen
hi j in 1578 vertrokken in volle verzekerdheid
des geloofs is gestorven.
De Catechismus ontworpen-
Het schatboeik, zooals de Catechismus vaak
genoemd ds, is geen resultaat van een bij
Ursinus en Olevianius opgekomen verlangen
of plan, doch een gevolg van een vorste
lijke opdracht. Keurvorst Friedrich III van
dien Pfalz, tot -de Gereformeerde leer geko
men, wensohte voor de kerk van den Keur-
Pfalz een inrichting volgens de Gerefor
meerde beginselen en het was daarom, dat
hij in 1562 de twee geleerden opdroeg, een
nieuwen Catechismus samen te stellen. De
bewondering voor een leerboek, dat ondanks
alle wisseling van tijd en- tijdgeest de eeu
wen tart en op enkele verouderde woorden na
nog geheel en ten volle voor onzen tijd be
rekend is, wordt ook gewekt door het feit,
dat Ursinus en Olevianus het in zeer kor
ten tijd hébben samengesteld. Want reeds
in 1563 verscheen een Latijnsche vertaling
(van Logus en Pithopaeus). De oorspronke
lijke titel was: „Chnistlicher Unterricht
wie der in Kirchen und Sohulen- der Kur
fiirstlichen Pfalz getrieben iwiird. Heidel-
berg 1563."
Wat den inhoud en ook wat den opzet
(ellende verlossing dankbaarheid) be
treft, heeft Ursinus het grootste aandeel ge
leverd. Olevianus heeft zich in 't bijzonder
met den voim bezig gehouden.
De Hollandsche vertaling is al spoedig
gevolgd; ook nog in 1563 versoheen zij in de
bewerking van Petrus Datheen. De huidige
vorm is na den vierden druk ontstaan; dat
was ook nog in 1563, hetgeen aantoont, van
welk een (uutnemendi gehalte dit leerboek is:
niet alleen naar den inhoud, ook naar den
vorm 370 jaren oud en nog onverminderd
in kracht en zegen!
In Ursinus was aan zijn tijd, maar is ook
aan den onzen gegeven een man van onge-
meene kennis en zeldzaam helder theolo
gisch inzicht. Want het door hem en Olevia
nus samengestelde leerboek behoort tot op
dezen dag tot de fumdeerende en conservee-
rende krachten van het leven der Gerefor
meerde, en in de belijdenis met dezen op
één lijn staande kerken.
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND.
De kerk in Baden
Wij vernemen van officieele kerkelijke
zijde uit Baden, dat in de Synode der Ba-
densche Deutsche Evangelische kerk het tot
moeilijkheden kwam over het voorstel dier
Duitsche Ghpistenen om de zelfstandigheid
der Badensohe kerk door algeheele aanslui
ting aan de rijkskerk op te geven. Na scher
pe discussie stemden 36 afgevaardigden
vóór, 27 tegen. Daar een meerderheid van
tweederde noodig is, werd dierhalve het
voorstel verklaard te zijn verworpen. Daarop
kwam de opper-kerkeraad bijeen en ver
klaarde met meerderheid van stemmen do
Badlensche Synode voor ontbonden en de
rechten der Synode voor opgeheven.
Dr. Niemöller wint
De békende dn-. Martin Niemöller, voorzit
ter van den Pfarrernotlbund, predikant te
Berlijn-Dahlem, heeft een formeel proces
tegen zijn kerkeraad geroerd en gewonnen.
De kerkeraad kreeg n.l. de opdracht van de
rijiksregeering om aan dr. Niemöller (die
afgezet is maar zijn dienst met toestemming
van zijn kerkeraad nog steeds vervult) uit
sluitend wachtgeld uit te betalen. Dr. Nie
möller eischte (in overleg met den kerke
raad') bij de rechtbank, dat de kerkeraad
vei-oordeeld zou wordten het volle tractement
uit te betalen. Deze eiisoh is door de recht
bank toegewezen, zoodat dr. Niemaller tegen-
o\er de rijkskerk-regeering dn dit opzicht als
overwinnaar titt strWri komt;
Dr. MüLLER BIJ HITLER?
Blijkens een telegram uit Berlijn zou de Rijks
bisschop Dr. Muller gisteren door Hitier worden
ontvangen. Het is echter nog niet bekend, of dit
bezoek is doorgegaan. Men verbindt er het
moeden aan. dat de positie van den Rijksbisschop
en zijn rechterhand Dr. Jager sterker is geworden
en dat hij getracht heefü, uitgebreide volmachten
te bekomen, teneinde zijn plannen om de regio
nale kerken coder het oentrale bestuur te krijgen,
door te zetten.
KERKELIJKE KWESTIES TE WIJHE
Men meldt ons: Eigenaardige kerkelijke
„kwesties" doen zich voor te Wijhe. De kerk
voogdij der Ned. Herv. Gemeente heeft
daarhet belastingkantoor der burger
lijke gemeente laten dichtspijkeren. Dit, kan
toor bevindt zioh n.l. aan het kerkplein, dat
sedert eeuwen dooi- de kerkvoogdij aan de
gemeente voor marktterrein verhuurd werd.
Nu fliad de kerkvoogdij verhooging van huur
gevraagd. Dc gemeente weigerde dit. De
kerkvoogden sloten nu het plein af met een
prikkeldraadversperring en lieten voor het
gemeentelijk belastingkantoor een sohiuitting
timmeren. Op last van dien burgemeester
zijn deze versperringen echter weggenomen.
De rechter zal nu uitmaken wie gelijk heeft.
Nauwelijks was het vredige dorpje tot z'n
rust weergekeerd of een andere niet onver
makelijke geschiedenis speelde zich af. Het
was even na middernacht Daar werden de
dorpeling en opgeschrikt uit hun slaap door
klokgelui uit dc Roomsch-Katholieke kerk.
Men spoedde zich daarheen en keek reeds
uit naar den brand. Wat was echter het ge
val? De pastoor was uit zijn slaap gewekt
door een paar vreemdelingen, die zich
eemigszins eigenaardig gedroegen. Daar hij
juist dien dag aan enkele leden zijner ge
meente gcldelijiken steun geweigerd had,
waarop deze 'beloofd hadden terug te zullen
komen om zich te wreken, had de pastoor
in zijn schrik de klok geluid. De mare
chaussee was spoedig bij de hand. De rust
verstoorders werden opgespoord. Toen bleek,
dat het oen paar Engelsche gasten van den
Hervormden predikant waren, die aan de
verkeerde pastorie hadden
ZENDING EN PHILANTROPIE
DE ZENDINGSFILMEN
Bldjlcens het rapport van de exploitatie der
Zendingsfilmen, vanwege de Zending der Geref.
Kerken is de exploitatie best geloopen en heeft zij
aardige winst voor de Zending afgeworpen,
et comité voor de Java-Soembafilm heeft thans
3 Java-Soemlbafiims, 2 Javafilms en 1 Soembaff
In het afgeloopen seizoen is in 211 kerken één
dezer filmen vertoond. Gemiddeld was de netto
opbrengst per plaats plm. f 53.10.
Er zijn nu nog 344 Geref. Kerken, waar d
ZendingsfiJms niet vertoond zijn.
PA VAN DER STEUR NAAR PATRIA
De leider vain het Oranje-Nassau-gesticht
te Magelang, de bekende Pa Van der Steur,
zal met zijn eohtgenoote binnenkort een
nedsje naar Nederland maken, om waar
schijnlijk voor het laatst (Pa Van der Steur
is thans 69 jaar) het oude laud nog
eens te zien. Zijn 70en jaardag hoopt de heer
Van der Steur weer in Magelang te vieren.
ZENDINGSDAG TE ERMELO.
Te Ermelo zal op Donderdag 19 Juli
Zendingsdag worden gehouden vanwege de
classis Harderwijk der Géref. Kerken. Als
sprekers hopen op te treden Ds. B. v. Hal-
sema van Ermelo, Ds. N. G. Kerssies van
Wezep, Ds. W. J. J. Velders van Rotterdam
en Ds. J. R. Goris tvan Apeldoorn.
„ZONNEGLOREN"
Jaarvergadering te Soest duinen
Donderdag 12 Juli werd de jaarlijksche bijeen
komst der leden van Zonnegloren gehouden op het
terrein van het Sanatorium te Soestduinen. Er wa-
ongeveer 600 belangstellenden aanwezig, ledea
patiënten en oud-pa tiénten.
Nadat het Zusterkoor onder leiding van mevr.
C. Tholen—van Hoogenhuijze eenige liederen had
gezongen, opende de secretaris, Ds. P. Warners,
de samenkomst Hij leest 1 Cor. 12 11—27, heet
de aanwezigen welkom, spreekt een woord van
herinnering aan Koningin Ëma, die zeven jaar ge
leden bij de opening van het Sanatorium aanwezig
was en gedenkt Prins Hendrik, wiens overlijden
zulk een schaduw op deze feestdag werpt. Spreker
mag echter ook met dankbaarheid spreken van
Gods bijzonderen zegen die de vereeniging in het
afgeloopen jaar mocht ondervinden. Vele patiënten
konden worden opgenomen van wie een groot deel
hersteld huiswaarts mocht keeren. De geest onder
de pa-iénten was uistekend. Met groote toewijding
is er gewerkt door doktoren, zusters en personeel.
Veel belangstelling werd ondervonden van de tal
rijke vrienden van Zonnegloren.
De feestrede werd nu uitgesproken door Dr. J.
F. Beerens, Herv. predikant te Utrecht. Naar aan
leiding van 1 Cor. 12:12: „Vele ledén- doch één
lichaam" handelt spreker over het Ghristelijke so
lidariteitsgevoel en ontwikkelt deze gedachte met
het oog op het buisgezin, den staat, het kerkelijke
l maatschappelijke leven.
Plannen voor een [kindersanatorium
Dr. RoëlI, geneesheer-directeur, doet eenige me-
dedeelingen aangaande de plannen voor 'n klnder-
tomirn. Er bestaat mogelijkheid dat deze plan-
spoedig kunnen worden verwerkelijkt. Spr.
hoopt dat aüle aanwezigen daaraan krachtig willen
medewerken.
Ds. Luteyn van Nijkerk biedt namens de afdee
ling Vlaardingen een door een loods gemaakt
scheepje aan voor de kinderen en namens de Her
vormde Gemeenten Vlaardingen. Nijkerk en Gro
ningen drie kinderbedjes met toebehooren voor het
kindersanatorium. De bedjes worden onder harte
lijk gejuich in ontvangst genomen.
Giften komen nu van Feijenoord. Vlaardingen
i Kampen. Ds. de Bel biedt een gave aan van
Schiedam. Ds. van Schaick heeft een gedicht inge
zonden. Als Ds. Groeneveld namens Soest een
oranje-fclanje-bleuvlag met stok schenkt wordt
spontaan het Wilhelmus gezongen. Ds. Hoen
brengt uit Bussum een gift en een collectie kruike-
zakken door twee dames voor de paüenten ge-
De heer Achterberg schenkt namens de oud-pa
tiënten een bloemenhulde aan de adjunct-directrice,
von Stein Callenfeds en deek mee. dat Dr.
Roëll uit dankbaarheid en vereering benoemd is
tot beschermheer van de Vereeniging van oud-
patiënten. Als de heer Roëll deze benoeming aan
vaardt wordt hem een gecaligrafeerde oorkonde
die benoeming aangeboden. Tenslotte spreekt
de heer Laurense namens de patiënten en geeft
>n hen twee koekkoeIcklokken voor de conver-
Nadat nog verschillende toezeggingen zijn ge
daan voor kinderbedjes en de mededeeling is ont
vangen dat een door de oud-patiënten georgani
seerde verloting ten bate van het kindersanatorium
2000 gulden heeft opgebracht, dankt de waarne
mende voorzitter de aanwezigen hartelijk voor hun
tegenwoordigheid en voor al de bewijzen van lief
de en medewerking, die dezen dag weer getoond
Ds". Groeneveld gaat voor In dankgebed
UIT DE TIJDSCHRIFTEN.
Over diakenen en diakonen handelt Ds.
P. Prins, van Deventer, in het Geref.
Theol. Tijdschrift; het is een cause
rie, gehouden op de Diac. Conferentie te Al
melo van 28 Oct. 1933.
In de Macedoniër bespreekt Dr. J.
van der Linden de vraag: „Zending of
propaganda?" en onderzoekt de beschuldi
ging. dat de Geref. Zending in de planting
der jonge kerken op haar Zendingsveld
aan die kerken teveel haar eigen stempel
geeft en zoo op Java van de Javanen maakt,
wat men zelf is: Gereformeerde Christenen.
Ds. H. Bergema schrijft over de menta
liteit van Oost en West, getoetst aan het
symbolisme.
Schoolnieuws*
Prof. Dr. G. O. E. LIGNAC
Dr. G. 0 E Lignac is benoemd tot hoog-
leeraar in de anatomie au»i de Universi
teit te Leiden Hij is op 30 Augustus
1S91 te Pasoeroean op Java gei oren. Hij
heeft ie Ten Haag een R. B. S. en te Leic'en
de Universiteit bezocht, waar hij in 1'J16
t aitexamen deed tn in 1922 promoveerde
op een proefschrift- „Ove*vorn.iug en af
braak van hnljiignient. Terstond na zijn
artsexamen is hij aancesteld als leeraar aan
de S. T. O. V. I. A. te Weltevreden, en wel
in dezelfde vakken, die hem thans aan dc
Universiteit zijn opgedragen, de algen:eene
ziektekunde, de ziektekundige on'Jeedkunde
en de gerechtelijke geneeskunde. In 1920
hij cij prof. Tendeloo wiens opvolger hij
thans wordt, conser\aUor-proseclor op het
Boerhavc-Lahoratoriuin geworden.
N. C. S. V.
DE 39e ZOMERCONFERENTIE
Over de 39e Zomerconferentie der Neder
landsohe Chri sten-S tude nt en Vereeniging
schrijft men ons verder uit Nunspeet:
Prof. Dr. J. R. Slotemaker dc
Bruine betreedt het terrein van de prac-
tijk van de christelijke activiteit, wanneer
hij spreekt over: „Geloofs- en arbeidsge-
ONTWERP-KWEEKSCHOOLWET
EEN ADRES VAN DE PROT. CHR.
KWEEKSCHOLEN
De Bond van Prot. Chr. Kweekscholen, die
20 van de 21 Prot Ghr. Kweekscholen omvat,
heeft naar aanleiding van de uitvoerige
bespreking van het ontwerp-Kweekschoolwet
in zijn laatste jaarvergadering een adres tot
de Tweede Kamer gericht, waarin hij er op
wijst, dat het "wetsontwerp hem allereerst
praematiuiur voorkomt.
Het komt de Bond voor, dat, zoolang niet
vaststaat welke vermoedelijk ingrijpende
wijzigingen van het onderwijs daaruit zul
len voortvloeien, nóch naar aard, nóch naar
omvang de inrichtingen, welke het
groote deel van het alsdan gereorganiseerde
onderwijs van onderwijzers moeten voorzien,
kunnen worden geregeld.
Op dezen grond is dc Bond van oordeel,
dat de kweekschoolopleiding behoort te wor
den geregeld, nadat de grondslagenwet voor
•het onderwijs zal zijn tot stand gekomen, en
de daaruit op te bouwen speciale wetten
zullen zijn vastgesteld. Dan alleen kan men
juist ibeoordeelen, tot welk onderricht en in
welke hoeveelheid voor de toekomst onder-
•ijzers moeten worden opgeleid op de
kweekscholen.
Afgezien van dit bezwaar bestaat als ern
stige grief tegen het wetsontwerp, dat het
als vaststaand aanneemt, dat er een aan-
zeinlijk teveel aan kweekscholen is, en dit
wil doen verdwijnen, zonder dat in de toe
lichting ook maar een enikel cijfer wordt g&-
geven omtrent de toekomstige behoefte aan
onderwijzers.
Naar het oordeel van den Bond gaat het
getal Prot. Ghrisit. Kweekscholen de nor
male behoefte aan Christ, onderwijzers en
onderwijzeressen niet te boven, hetgeen
blijkt uit de omstandigheid, dat de abitu
riënten dezer kweekscholen regelmatig wor
den geplaatst.
Veitnindering van het aantal Prot. Chr.
Kweekscholen waartoe de Bond zich in
dit request uiteraard beperkt op den
grond, dat zij meer leerkrachten afleveren,
dan waaraan behoefte bestaat, acht de Bond
dan ook niet gerechtvaardigd.
Daar het eerste doel van het wetsontwerp
bliikens de Memorie van Toelichting ophef
fing van kweekscholen is, kan de Bpnd met
deze allereerste strekking van het ontwerp
zich niet vereenigen.
De tweede strekking van het wetsontwerp,
waarmede de opheffing van een zoo groot
aantal kweekscholen volgens do Memorie
van Toelichting zoo mogelijk gepaard moet
gaan, is gericht op verbetering van de op
leiding en als derde de financieele gelijk
stelling.
Deze doeleinden zijn uiteraard sympathiek
al wenscht adressant ze niet tien koste van
de opheffing van een aanzienlijk aantal
omen spreekt van de helft van de be
staande kweekscholen.
De Bond ziet een overwegend bezwaar
tegen de voorgestelde verleniging van den
duur der opleiding van alle onderwijzers en
een deel der onderwijzeressen daarin, dat
het althans in de huidige omstandigheden
voor het grootste deel van de ouders uit de
kringen, waaruit de onderwijzers veelal
voortkomen, vrijwel ondoenlijk is om twee
jaar langer ten volle voor hmai kinderen te
zongen en daarvoor schoolgeld te betalen..
•Adressant vreest, dat in de toekomst
dientengevolge zelfs een gebrek aan onder
wijzers zal ontstaan, tenzij de salarissen zoo
sterk zouden worden opgevoerd, dat de ver
hoogde opleidingskasten zouden worden ge
compenseerd.
Op grond van het vorenstaande verzoekt
de Bond aan de Kamer, in aansluiting aan
het adres van den Schoolraad, het ontwerp
eerst te behandelen nadat vaststaat welke
reorganisatie-plannen van dien Minister
door de Staten-Generaal zijn aam-aard, sub
sidiair het ontwerp niet aan te nemen.
Het adres van den Schoolraad
Het adres van den Schoolraad, gericht
tot de beide Kamei-s, acht het ontwerp niet
aanvaardbaar (de geconstateerde wan
verhouding tusschen vraag en aanbod). De
positieve erklaring die verschillende passa
ges in de Memorie van Toelichting scherp
accentueert wettigt de ge volgt rekking, dat
de aangekondigde opheffing van kweek
scholen een conditio sine qua non is voor de
in uitzicht gestelde veilbetering der oplei
ding. Reeds om deze reden alleen zou de
Schoolraad zich scherp kanten tegen het
ontwerp. Vermindering van het aantal
Prot. Chr. Kweekscholen acht hij niet
er antwoord.
Ook de 'belangen der ouders worden door
dit voorstel geraakt. Verlenging van den
duur der opleiding, waartegenover liet ont
werp geen vaste tegemoetkoming uit de pu
blieke kas gedurende de laatste twee jaren
">or het eind-examen stelt, brengt een ver
garing van de lasten der ouders mede,
waarover niet te licht mag worden geoor
deeld. Daartegen kan niet worden inge
bracht, dat de pas afgestudeerden ook thans
weinig kans hebben op plaatsing in een be
trekking met voldoende inkomsten. Dit
laatste is een crisisverschijnsel, terwijl het
etsontwenp een blijvende regeling bedoelt
te geven-.
Zijn inzet is het klassieke woord, dat de
m-ensoh een wezen is, dat alleen in gemeen
schap tot zijn ontplooiing kan komen. Tus
schen individu en gemeenschap moet nood
zakelijk harmonie zijn, omdat anders zoowel
gemeenschap als individualisme ons bedrei
gen. De gemeenschap dreigt imet het ge
vaar, dat de mensoh alleen gelding zou heb
ben als onderdeel van het geheel. Individu
alisme dreigt met het gevaar van afslui
ting van den enkeling en het uiteenvallen
van het geheel. Maar tusschen beide is een
eenheid, daar beide door God gewild zijn.
Wij hebben hier met een tweede tegen
stelling te maken, nl. die tusschen gelooi en
arbeid.
Zal onze sa mie nb in ding met anderen al
leen op grond van gemeenschappelijken ar
beid tot stand komen? Dit lijkt zeer uitwen-
Zal onze samenbinding met anderen alleen
op grond van gemeenschappelijk geloof tot
stand komon? Gemeenschappelijk geloof
geeft een samenibinding als niets anders.
Maar geloof brengt ook splitsing.
Er zij gemeenschap, zoowel op grond
het geloof als op grond van
beid en de eenheid is alleen uit God, die
ons met ons geloof gesteld heeft in deze we
reld van christenen en niet-christenen, die
echter ook onze naasten zijn. Zoo staan wij
in de practijk van het leven niet hulpeloos
maar met vol besef van aan God gebonden
richtsnoeren en aan God gebonden bevoegd
heden.
Op grond van den tegerawoordigen nood
der wereld, economisch, maar meer nog
geestelijk deed spreker een hartstochtelijk
beroep op samenwerking, en samenbinding.
Is dit dan eigenlijk geen pleiten voor karak
terloosheid? Inderdaad is diit gevaar groot.
Maar wij moeten daarbij onszelf blijven en
ook: wij moeten daarbij den ander ontzien
met overlating van het oordeel over anderen
aan God.
Maar hoe moet er dan gehandeld worden
bij zoo'n gemeenschap? Deze vraag lijkt
reëel, maar is dat minder dan het schijnt,
omdat de practijk van het leven dikwijls de
oplossing geeft, ongedacht.
Domineert dan toch niet de arbeidsgemeen
schap? Wanneer niet gelooft wordt aan een
heid door practisoh werken en uitsluitend
aan die van geloofsgemeenschap dan is hier
niet meer te zeggen dan dat dit idealisme ge
noomd moet worden.
„Heer, wat wilt Gij, dat ik doen zal?" en
dan werken overal waar het leven roept en
in ieder mogelijke samenwerking, dat zij in
dit opzicht de houding.
Het woord van dezen spreker, gezagheb
bend door „zijn rijke ervaring van samen
werking in allerlei taleken van arbeid en in
verschillende christelijke kringen" (woorden
uit den oproep der conferentie) miste zijn
effect niet, zooals bleek uit d'e zeer levendige
discussie, die volgde en waarbij de eerder
genoemde matheid verdwenen was.
Het slot der conferentie was een avond
toespraak van Mr. Dr. S. Rozenvnd met het
thema. „Waag bet met God".
Er zijn er, dié het wagen zonder God; dit
getuigt zeker van intellectueelen moed, doch
evenzeer van intellectiuieele en moreele zelf
overschatting (Nietzeche); er zijn er, die liet
meenen te wagen met God, doch als de stor
men komen blijkt, dat het inderdaad niet
was een wagen met God.
Van het „wagen met God" is alleen sprake
aan het einde van ejgen wagen of eigen
lafheid en gemakzucht. „Wagen met God"
is het doen van den wil van God, zooals
Jezus het alleen volkomen met God gewaagd
heeft. In den hof van Gethsemane staat Je
zus op het punt te vluchten; maar dar.
waagt Hij het toch met God, volkomen. Ilei
wagen met God is geen kwestie van maar
optimistisch op te wekken het met God te
wagen; het met God te wagen loopt over
Golgotha. Het is gelijk het tarwegraan, das
eerst sterven moet en dan pas vruchten kan
dragen. Eigenlijk is dat geen wagen meer;
want God geeft kracht voor elke plicht, voor
elke taak, die Hij oplegt. Als ons wagen op
houdt, begint Gods wagen niet ons. Zijn
kracht wordt in zwakheid volbracht. Mijne
genade zij U genoeg.
Dit woord behelsde de toonzetting der
heele conferentie.
Hiermee is van deze conferentie niet alles
szegd. Dat zou echter ook te ver voeren.
Slechts zij nog meegedeeld, dat de conferen
tie aan de aanwezigheid van vertegenwoor
dagers der christelijke vakbeweging veel te
danken heeft, waaraan slechts de hoop is
toe te voegen, dat ddt contact moge leiden
tot een allernoodzakelijksite geloofs- en ar
beidsgemeenschap èn voor de arbeiders- cn
voor de studentenwereld.
Dr. L. ONVLEE.
De taalgeleerde van Soemba Dr. L. Onvlee,
die sinds enkele weken met verlof in Neder
land is- heeft zich voorloopig gevestigd te
Baarn, Eemnesserweg 48.
ONDERWIJSBENOEMINGEN.
Benoemd tot vakonderwijzer aan de Chr.
U.L.O.-school te Zutphen (hoofd de heer
Joh. de Zeeuw), de heer J. Krol te .Was
senaar.
Aan me}. S. Woldendorp, onderwijze
res aan de Geref. School to Wcster-
ni eland, is op haar verzoek eervol ont
slag verleend. In einze vacature is voorzien
door benoeming van mej. Schipper, te
Di ever (Dr.).
Aan de Middelbare Technische School
3or de bouwkunde en weg- en waterbouw
kunde te Utrecht zijn benoemd tot leeraar
in 't Engelsch de heer M. H. Braaksma
te Utrecht en tot leeraar in het Duitsch de
heer C. E. M. Balvers te Amsterdam.
AFFSCHEID VAN LEERAAR
De heer J. W. Robijns heeft afscheid
genomen van leeraren, oud-leerlingen en
leerlingen van de Herv. Kweekschool De Ma-
riënburg te Leeuwarden wegens het be
reiken van den 65-jarigen leeftijd.
CHR. VOLKSONDERWIJS
Blijkens haar jaarverslag is de Ver. voor
Chr. Volksonderwijs voornemens haar bureau
uit te breiden en te vervolledigen. Aan dit
bureau zullen verbonden worden: de hoofd
inspecteur van Christelijk Volksonderwijs,
waarvoor de met 1 Mei afgetreden hoofd
inspecteur van het rijksschool toezicht K.
Brants benoemd is; een diroqteur; voorts de
secretaris der vereeniging en de secretaris
der commissie van beroep, vanwege Chr.
Volksonderwijs, welke beide laatstgenoemde
functies ook bekleed worden door dien heer
Branits.
ONDERWIJS AAN BLINDE KINDEREN
Wegens de sterke stijging van het aantal
leerlingen in het Instituut tot Onderwijs van
Blinden te Bussum en de Prins Alexander-
Stichting te Huis ter Heide (U.), moest het
bestuur maatregelen treffen om in het tekort
te voorzien.
Het bes-tiuiur heeft besloten ook in het Noor
den van ons land een onderwijsinrichting
te openen; het heeft daartoe een mooi com
plex, n.l. de voormalige Rijkstuchtschool in
de ge-meente Haren, vlak bij Groningen,
aangekocht. Er zullen nog eenige maanden
noodig zijn om de geheele inrichting voor
het doel geschikt te maken. De nieuwe stich
ting zal aan een vijftig of zestig kindereu
plaats kunnen bieden.
De vacantie-cursus voor directeuren cn
leeraren der binnenvaartscholen zal gehou
den worden aan boord van de Prinses Ju
liana, van 1 tot 4 Augustus. De tocht zal dit
jaar gaan over het IJsselmeer.
Het schip zal 1 Augustus om half tien
afvaren van Amsterdam met bestemming
Medemblik. Den volgenden dag gaat de
tocht naar Lemmer. Vervolgens naar Mep-
pel, en op dien laatsten dag, Zaterdag 4
Aug., naar Amsterdam terug.
H. DE LANGE.
Op medisch advies zal de heer H. de Lange,
Hoofd der Chr. Schakelschool te Solo, zich
met zijn gezin in Augustus a.s. voor goed naar
Holland begeven. Zijn adres is voorloopig:
Laan van Meerdervoort 494, Den Haag.
CHR. KLEUTERSCHOOL TE ARNHEM»
Maandag 3 September a.s. zal te Arnhem
een Chr. Kleuterschool (de Van Löben Sels-
KleuterschoolDalweg 40, geopend worden.
Tot hoofd is benoemd mej. G. A. Evers,
aldaar.
EXAMENS
EXAMENS-APOTHEKER
AMSTERDAM. Bevorderd tot apotheker de da-
^es ®uyver en L. F. Bosman, beiden te
EXAMENS-GYMNASIA, LYCEA, EN H.B.S.
KOEVORDEX. (R.H.B.S.). Geal.: mej. H. E.
Schrage, en de heeren E. G. Harkeman. J. W.
Boonk, A. W. van BrtLkel. E. Hoogland. H. K.
Da.mbe.rs K. H. Lambers. J. H. Lukklen. M.
Pabon, H. Roelofs, G. Scholt®. D P. van der
Sluya, J. Temme en P. H. Vierkant.
HEERENVEEN. (R.H.B.S.). Gesl.: de heeren
W. A. de Boer, 't Meer: J. J. v. d. Bosch. Hee
renveen: A Brouwer, Heerenveen; Th. Dragstra,
Beetsterzwaag; W. van Dijk, Heeren veen; M.
Hof, Nijeholtpade; H. de Jong, 't Meer; R. Jon
ker, *t Meer; H. Knottneruis, Heerenveen: R.
Kuipers, Wolvega; G. H. Rameijer, Wolvega;
J. H. Riemersma, Oosterwolde: C. A. v. d Siep-
kamp, Joure; H. Sinnema. Gorrcdljk; T. Smc-
dnng .Grouw, H. Wiekmeijer. Wolvega: A. Wil-
dervanck. Heerenveen; P. Sohlecht, Wolvega.
VEENDAM. (R.H.B.S), Ges!.: de dames H. M.
Kuipers, M. Kultse, J. M. A. Nleboer, en de hee
ren J. R. Meyer, W. P. Postema. M. Stel en
T. Ho.ting.
HOORN. (R.H.B.S., afd. B.). Geel.t T. van
Ammers; K. F»ikker; P. W. Bijlsma; J. E Har
der: S. de Jomm J. J. Lange; R. A. ter Schure;
C. P. Stapel; P. Th. Velzeboer; H. Visaer en N.
M. Zijp.
VELSEN. (R.H.B.S. Afd. A.) Ges!.: M Brand-
hoff. H. Moerman, J. van Gelder, P. Seyffert, J.
Voerman, alben IJmuiden; H. Brader. Vedsen;
J. Rol, Beverwijk en B. Y. Kingma, Uitgeest.
WINTERSWIJK. (R.H.B.S 5-j. c. B) Gesl.:
J. A. Maas en A J. W. Prakke, beiden Eibergen:
L P. Burnt, Aal ten; H. B. Kerkhoven, Ruurlo;
P. P. C. Fornier, Groeiüo; A. J. Bultman en lt.
P. Boekhoudt, beidien "Winterswijk.
EX.-MIDD. KOL. LANDBOUWSCHOOL
DEVENTER. Einddiploma. Gesl.: M. C. Asmnn
C. G. Bakker, R. E. Basenau, A. M. Beker. L
Berczy. P. E. Botje, A. Dougiae, C. A. van
Driel P S. Driessen, A. H Duyf, D. L. A. Engcl-
berts, A. Evens. C. Geerlings, K. G. Gerritsen,
G. J. Hardick. H. M. Haverkonn van Rysew.vk,
W. E. van Heutsz. C. J. ter Horst, A. H. H Hu-
benet, J C. Huges, J. H. Koersen H. M. ICoore-
man. F. Kroese. H. Loos, J. M. Loa, A. Meyer,
H. Naeff, K. O. Oemarsono: D. A. W. Okhuyaen
H. R. Otten: J. E. van Polanen Petel; Th. M. E.
Pool: J. E. Ragay; Jhr F. G. de Rotte; W. P. L.
Sandmann: W. J. R. Schoevers; E. F. W. Smit;
J. Stalling; H. Tjadcn; D. M. P. v d Veen. JgTh
KWEEKSCHOOL-EXAMENS
HEERENVEEN. (Rijkskweekschool) Handen
arbeid. Gesl.: de dames K. Bakker te Heeren
veen; J. Boltje te Heerenveen; G. Brandenburg
te Oranjewoud; T. Broekstra te Wolvega; G.
Gelderblom te Heerenveen; IJ. Heida te Ak-
krum: R. de Jong te Heerenveen: E. Scheenetra
te Oranjewoud; T. Schuurmams te Akkrum; G.
Steen.=jna te Heerenveen: J. Suurd te Jubbega;
G. Veldman te Heeren veen. Afgewezen een can-
EXAMENS-BAKKERIJ
WAGENINGEN. Ge®l. voor het diploma der
bakkerij-vakschool, de leerlingen: J. A. Troost
Hoogeveen; J. v d Veen, Dedemsvaart; J. S. H.
Bakker, Blesje (Fr.); G. J. de Bruijn, Middel
burg; C. H. Wouters Utrecht. J. A. Goflings,
Den Haag: L. J. Waterreus. Den Haag: W. T.
Kerstens Bergen op Zoom: K. A Versloot, Dub
beldam: B. Polstra, Leeuwarden; A. Oosten,
Soherpenzeel (Fr.); B. A. Stadig. Amersfoort.
Twee leerlingen werden afgewezen.
J. A, Troost, als no. 1 geslaagd. Is in het bevit
gesteld van den zilveren Dr Roeters van Lcn-
r.ep-medaille: no. 2 J. v d Veen, heeft de bron-
EXAMENS-APOTHE KERSASSISTENT
EXAMENS-NOTARIAAT
DEN HAAG. Gesl. voor deel II: P. G. Palmer
n J. W. de Haan, beiden te Den Haag.
EXAMENS-STUURMAN
DEN HAAG. Gesl. voor 3e stuurman gr. st.v.
J. ^Ounkens. W. Lulofs, P. W. P ie terse, P. G.
EXAMENS-BOUWKUNDE
DEN HMG. (Middelbare Teehn. School voor
ouwkunde). Aan het eindexamen hebben 33
und. deelgenomen, waarvan 28 slaagden, t.w
H. J. Aka: L. Boer; K. Boot: J. E. v d Brink;
M. J. Bijkerk; J. P. v d Drift; L P. Esseveld L
F. L. Fletterman: J. Fraterman; E. Haa-^dljk;
I>. v Heusden; J. H. den Heyer; A. A. Holtkamp
H. J. W v d Horst, H. Kaal; I W F F M Keule-
mans; P A. Hofman; J. F. Krieg: J. Krug.--;
G. P. Mulder. P. den Oudien, H. Ploos van Am-
G. T. Roos. F. J. C. v. d. Vegt. P. de Vries.
J. Winkelman, J H. J. van Wijhe en D. Zeilstra
NIJVERHEIDSONDERWIJS AKTE N
d Staal. J. T.
g- J M. -
IC. Rüswök.
S. Geering. E. M. van Horssen, J C
Keizer. P N Schmal, Ph. M. M. Smits, K. Spaans
A. D. Steyscl, W. J. M. van Tienen. A. A. E. v
Vlerken. P. A. Vottawa. J J Kolman. F. M. van
Ver Linden, G. M. Th. Kruysen. G. M. van Run,
C. H. Sehoorl B. M. C. Schurink. C. M. Schuur.
A. v Mels, A Me we. A Nagel. T. H. F Schoon
beek. H C. Stel. N. Wier sum. H. v d Tempel.
J. P. Westphal. J. Schouten. C. Chr. M. Werner
A. Woelders. E. M. de Greef. J. Harmsen. I. W
-\ Puses, A. D. Zoeter, J. v Beuzekom. E. C.
Guyt. H. E. M. J. Vlek. A. TJ. Gelderman. A.
H. M. Molenaar. H. Prummel. M. J. Boller. M.
C. E. Campagne, A. S. v d Werf. C. F. C. Lle-
ega. M. J. E. v d Straten. A M C A Drees.
M. W. A. Holla. A. P. v d Kluyve. S. v d Wey,
J. de Rei
i J. M. de Groot.
EXAMENS-ORGANIST
AMSTERDAM. Gesl. voor het getuigschrift
„Kerkelijk orgeksper der Ned. Organistcn-
mej H. M. de Mul te Wemeldlnge. Afgew.
12- 9ps®ko4neu ca afgew.
r het A-dipl. Idem.
