Dr J. POS
Volkshuisvesting en Stedebouw
KetTandheelkundig Instituut
Duilsch u TANDARTS
ONDER- en BOVENGEBIT
ZATERDAG 23 JUNI 1934
TWEEDE BLAD PAG. 6
STADSNIEUWS
LANDELIJK CONGRES IN DE SLEUTELSTAD
Deelnemers ontvangen door het Gemeentebestuur
Ir. A. M. de Blauw refereert over de uitbreiding van
Leiden Ir. G. F. E. Kiers bespreekt de volkshuis
vesting hier ter stede Na afloop een tocht door
de buitenwijken
Het Nederlandsch Instituut voor Volkshuisves
ting en Stedebouw heeft vandaag in de Lakenhal
een congres gehouden, dat begon met een officieele
ontvangst door het gemeentebestuur. Na afloop
van deze plechtigheid trad als eerste spreker op
de heer Ir. A. M. de Blauw met een rede over de
uitbreiding van Leiden,
Rede Ir. A. M. de Blauw
Spr. begon met Iets te vertellen over de ge
schiedkundige ontwikkeling van onze stad, daarbij
wijzend op de vele bezienswaardigheden, waar
door haar karakter zoo zeer wordt bepaald.
Komende tot het tegenwoordige Leiden zette hij
uiteen hoe in de laatste tien jaren, vooral de
stadsbebouwing zich krachtig naar alle zijden
heeft uitgezet. Tal van nieuwe wijken verrezen.
Bewoog aanvankelijk de drang naar uitbreiding
zich in hoofdzaak in Noordwestelijke richting,
naar de zee toe, waar ook de hoogere geestgron
den liggen, spoedig stuitte men aldaar op de grens
van Oegstgeest.
Waar voor Leiden uitbreidingsmogelijkheden in
die richting thans nagenoeg geheel ontbreken, kan
grensverlenging naar die zijde niet lang uitblijven
en vormden de tegenwoordige tijdsomstandigheden
daartegen geen beletsel, dan zou dat vraagstuk
waarschijnlijk reeds weder aan de orde zijn gesteld.
Spr. gaf vervolgens een overzicht van de plaat
selijke industrie, deelde bijzonderheden mede over
de nieuwe veemarkt en behandelde het bruggen-
vraagstuk. Met betrekking tot dit laatste legde hij
den nadruk op het oneconomische van de 130
bruggen die Leiden bezit, zoowel uit technische
als financieelc overwegingen. De financieele lasten
zijn haast niet meer te dragen. Daarom moet
krachtig worden gestreefd naar vermindering van
het aantal beweegbare bruggen (personeelsuitga
ven alleen reeds f 80.000 per jaar!). Overigens is
brugvernieuwing io tal van gevallen gebiedende
eisch.
Na vervolgens oog stil gestaan te hebben tij
de Centrale Rioleering en de verbetering der toe
gangswegen tot de stad behandelde spr. de alge-
meene richtlijnen volgens welke men zich voor
stelt, dat Leiden verder zal groeien m.a.w. het uit
breidingsplan.
Het ontwerp is opgemaakt door het Architecten
bureau Granpré Molière, Verhagen en Kok te
Rotterdam, in nauwe samenwerking met spr.'s
dienst en met het gemeentebestuur.
Leiden in de toekomst
De bestaande omstandigheden zijn voor een
doelmatige stadsuitbreiding over het algemeen
allerminst gunstig te noemen. Leiden wordt in het
Oosten en in het Zuiden door een grooten water
weg afgesloten van het achterliggende, thans nog
volmaakt landelijk gebied.
In zuidwestelijke richting moet de spoorbaan
Leiden—Woerden worden gekruist met een mini
mum van onvoldoende overwegen niveau, ge
compliceerd door de kruising met de radiaal foo-
pende trambaan Leiden-Voorschoten-Den Haag.
Meer noordwaarts ligt langs deze spoorbaan een
1 K.M. lang goederen-emplacement, waardoor
voor het afgesneden kwartier het verband met de
stadskern hoogst' bezwaarlijk wordt.
In het' Westen loopt de breede Rijn en even
wijdig daaraan de spoorbaan Den Haag—Leiden—
Haarlem, ook alweer met emplacement, onvol
doende overgangen, allen niveau, met vooral een
ernstige complicatie bij den spoorwegovergang
aan den RijnsJjurgerweg.
In het noorden bevindt zich nog het verbindings-
spoor met de lijn naar Hoofddorp, welke lijn even
eens met een breed emplacement in de stad door
dringt, alsmede het verbindingsspoor naar de
Gasfabriek en het Slachthuis, dat zelfs tot over den
singelrand is doorgehaald.
Het wachten is op de spoorwegplannen
Een uitkomst in dezen chaos zullen geven de
spoorwegplannen omvattende de ophooging van
de hoofdlijn met den bouw van een nieuw station
(dat volgens de laatste plannen gedacht is onge
veer op de plaats van het tegenwoordige station
en waardoor ook de onaantrekkelijke omgeving
van het bestaande stationsplein tot het verleden
zou gaan behoorenden de omlegging van de lijn
naar Hoofddorp, met opheffing van het station
en emplacement aan den Heerensingel.
Zooals voor elk uitbreidingsplan gewenscht, is
eerst het schema hoofdverkeerswegen opgezet,
vormende het geraamte voor de verdere uitwer
king van he tplan.
Binnenstad dient 1
ontlast.
i doorgaand verkeer
Thans nog doorsnijdt alle doorgaand verkeer de
binnenstad en bestaat er feitelijk geen doorgaand
omtrekverkeer. Nagenoeg al het doorgaand ioter"
locaal verkeer concentreert zich op de bestaande
Oost-West route Hooge Rijndijk-(smalle) Hoo-
gewoerd—Breestraat, verder door het (smalle)
Noordeinde voor de richting den Haag, of in
Noordelijke richting over Prinsessekade, (smalle)
Steenstraat, Stationsweg. Rijnsburgerweg, voor de
richtingen Katwijk, Noordwijk of Haarlem.
Het knooppunt van dit verkeer ligt juist in het
ook voor het gewone stadsverkeer drukste gedeelte
van het stadscentrum.
Vorenbedoelde Oost-West verbinding zal door
demping van het Levendaal een belangrijke ver
betering ondergaan, omdat dan de zeer smalle
Hoogewoerd wordt ontlast.
Een geheel nieuwe Oost-Westverbinding zal
worden gevormd door den Lagen Rijndijk, te ver-
'breeden Ververstraat, te dempen Langegracht,
Lammermarkt, te verbreeden Morschsingel, te ver-
breeden Pesthuislaan, onder de te verhoogen
spoorbaan door naar het Haagsche Schouw.
Behoorlijke Noord-Zuidverbindingen ontbreken
'feitelijk geheel en al.
De bestaande Noord-Zuidverbinding, uitgaande
van het belangrijke verkeersknooppunt bij de „de
Gijselaarsbank" is verbeterd gedacht door verbree
ding van Prinsessekade en Turfmarktbrug, nieuwe
brug over Rijnsburgersingelgracht, nieuwen weg
over het Schuttersveld, uitmondende op den Sta
tionsweg, tegenover de plaats, waan het nieuwe
station is gedacht. Onder de te verhoogen spoor
baan door sluit deze weg aan op den Rijnsburger
weg Door deze verbinding zullen de smalle Steen
straat en een gedeelte van den Stationsweg worden
°nEent'tweede belangrijke Noord-Zuidverbinding is
ontworpen door de Hooigracht, welke op zichzelf
voldoende breed is, Noordwaarts door verbreeding
van de Pelikaanstraat in verbinding te brengen met
de te dempeni Langegracht. en Zuidwaarts met
de breede Korevaarstraat en het Levendaal.
Onderlinge verbinding der buitenwijken
Ter ontlasting van het verkeer door de stad.
tevens dienende tot onderlinge verbinding met de
buitenwijken, heeft men de gordelwegen, waarvan
er drie zijn te onderscheiden:
a. de binnenste gordel volgt het beloop van ae
bestaande singels;
b. de middelste gordel heeft het volgend beloop:
Hooge-Rljndijk. Burggravenlaan—kruising tram
baan met spoorbaan, verder Westwaarts via een
brug over Trekvliet. Noord-Westwaarts via een
brg over den Rijn, vervolgens Noordwaarts langs
Westzijde Pesthuis en terrein Nieuw Academisch
Ziekenhuis, Oostwaarts langs trambaan Wasse
naar—Leiden, verder Maredijk, brug over Haar
lemmertrekvaart, Oostwaarts om de geprojecteerde
nieuwe veemarkt heen door den Stadspolder, en
Zuidwaarts door de Sumatrastraat en door de „De
Waard" weder uitkomend op den Hooge Rijn
dijk;
c. de buitenste gordel is hoofdzakelijk een halve
gordel, welke uitgaande van den Hooge-Rljn
dijk (Wilhelmlnabrug) aan de Zuid-Oostzijde
aan de Zuid-Westzijde met een groote boog
de stad gaat, met het volgende beloop: Wll-
helminabrug. Rijn-Schiektnaal, Lammenbrug en de
Vink, aldaar aansluitend op den provincialen weg
lar Voorschoten.
Deze buitenste gordel, en in zekeren zin ook de
middelste gordel, zijn mede van beteekenis ten
en van de omlegging van het interlocal
verkeer.
De bestemmingen der verschillende gebieden zijn
in drie hoofdgroepen te onderscheiden, en wel:
>r industrie; voor woonwijken; voor parken,
plantsoenen, sport- en speelterreinen.
Vestiging van Industrie
Hiervoor zijn aangewezen de gronden langs de
Zijl, langs het ontworpen kanaal van de Zijl naar
de nieuwe veemarkt, en de grond bewesten den
Trekvliet, tusschen de brug in de spoorbaan naar
Woerden en die in de trambaan naar Voor
schoten.
Waar men zich de woonwijken denkt
De woningbouw is verdeeld in drie grocpen;
I. Arbeiders- en kleine middenstandswoningen.
Dit is uiteraard verreweg de grootste groep,
67 pCt. van de totale straatlengten.
II. z.g. „betere bouw", waarmede de eigenlijke
middenstandswoningen zijn bedoeld, 28 pet., be
houdens aan enkele straten steeds eensgezinswo-
woningen.
III. Villabouw, een kleine groep, die nauwelijks
5 pet. van de totale straatlengte vormt.
In elk dezer drie groepen varieeren de diepten
der bouwblokken. Bij het ontwerpen der bouw
blokken is hoofdzakelijk uitgegaan van een diepte
van 45 M. voor den arbeiders- en kleinen mid-
denstandsbouw, 50 M. voor den zgn. „beteren
bouw", 70 M. voor den villabouw.
de twee laatste groepen zijn als regel voor
tuinen ontworpen, terwijl ook bij de arbeiders- en
kleine middenstandswoningen aan verschillende
straten (doorgaans op het Zuiden) voortuinen
zijn geprojecteerd.
De groep der arbeiders- en kleine middenstands
woningen is in een viertal soorten onderverdeeld,
36 pet., gemeten naar de totale gevellengte, mogen
beneden- en bovenwoningen zijn van het gangbare
type. De rest wordt gevormd door eengezinswo-
De kleinste eengezinsarbeiderswonlngen, dus de
woningen met de geringste stichtingskosten, zijn de
woonhuizen met een goothoogte van 50 gr. Deze
orten huizen vormt 25 pet. van de heele groep.
Een kleiner deel, n.l. 14 pct„ zijn eengezinswo
ningen met een goothoogte van, pl.m. 5 M. en een
dakhelling van 35 gr., terwijl de overige 25 pet.
van deze groep wordt gevormd dobr woningen
met een goothoogte van pl.m. 6 M., waarmede
vnl. de kleine middenstandswoningen zijn bedoeld.
Overigens is de bestemming der gronden nader
uitgewerkt in de bij het uitbreidingsplan behoo-
rende bebouwingsvoorschriften.
De villabouw is uiteraard steeds open bebou
wing. De „betere bouw" is in hoofdzaak open
bebouwing met bouwblokken van ten hoogste vier
tot acht perceelen.
De arbeiders- en kleine middenstandsbouw is
deels open-, deels gesloten bebouwing en waar in
deze groep open bebouwing is ontworpen, be
draagt het maximum aantal gebouwen onder één
kap als regel 15.
Parken, sport- en speelterreinen
Met het oog op de specifiek groote arbeiders
bevolking van Leiden, en de over het algemeen
nauwe bebouwing der binnenstad is bij het uit
breidingsplan vooral ook aandacht geschonken aan
den aanleg van parken, plantsoenen en ander
stadsgroen, sportterreinen, enz.
In het Noord-Westelijk stadsdeel, is het wandel
park „De Leidsche Hout" reeds aangelegd, en is
daarvoor op latere uitbreiding en aansluiting aan
het buitengoed „Poelgeest" gerekend.
Zuid-Westelijk van den Leidschen Hout zullen
sportterreinen worden aangelegd, wellicht reeds
binnenkort.
In het Zuidwestelijk stadsdeel is een tweede
groot wandelpark ontworpen. Oostelijk van dit
park langs het spooremplacement komen sport- en
speelvelden. Deze zijn ook ontworpen in het Zui
delijk stadsdeel eveneens langs de spoorbaan, en
verder in het Zuid-Oostelijk stadsdeel, oostwaarts
in het Rijn-Schiekanaal.
Stadgroen, in den vorm van kleinere wljk-
plantsoenen. groene strooken langs de gordelwe
gen, is overal in het plan opgenomen. Langs de
Stadsmolensloot is een wandeldreef gedacht,
welke gedeeltelijk reeds is aangelegd.
Ter vervanging van het huidige Schuttersveld,
it voor bebouwing bestemd is, is in het Westen
:n nieuw exercitieterrein geprojecteerd.
De ontworpen stadsuitbreiding zal naar globale
..lining woongelegenheid bieden voor pl.m. 50.000
zielen, zoodat na algeheele voltooiing van die uit
breiding de gemeente een aantal inwoners van
pl.m. 120.000 zal kunnen tellen.
Rede Ir. G. F. H. Kiers
Hierna sprak de directeur van Bouw- en Wo
ningtoezicht, de heer G. F. H. Kiers over de
Volkshuisvesting hier ter stede.
Door hem werd eerst de wisselende loop der
bevolking geschetst, als gevolg van pest-ep'.de-
mleën, economische voor- en achteruitgang e.d. In
het midden der 17e eeuw liep de bevolking door
tal van oorzaken b.v. terug van pl.m. 70.ÖÖ0 tot
pl.m. 30.000 inwoners in 1800. Later groeide ze
Het behoeft zeker geen betoog, dat in die tijden
de overheid hier ter stede tot aan de 19e eeuw
toe met het bouwvraagstuk is bezig geweest, zij
het uit verschillend, bij vergelijking van sommige
perioden zelfs uit geheel elkaar tegenovergesteld
motief.
Verschillende keuren (verordeningen) over het
bouwen waren er het gevolg van. Daardoor
stonden die talrijke poorten en hoven, die
altijd aan de volksbuurten in deze stad een
zonder karakter geven, zij het dan dat de 20e
eeuw onder de allerergste wat opruiming heeft
gehouden.
Zoo is de stad. gelijk die nu is, vrucht
sterk wisselende omstandigheden geworden. Hoe
wel de binnenstad sedert de vorige eeuw uit e
oogpunt van bewoning zeer veel is verbeterd,
deze nog lang niet zoover, dat de bebouwing a
de minimum-eischen der bouwverordening voldo
Van de slechte woningen aan straten, in poorl
en sloppen, zijn reeds vele verdwenen. Behalve
dat vele door ouderdomsgebreken te gronde zij:
gegaan, hebben zich de
toenemende cityvorming
alsmede de groot-industrie (die men in Leiden
zelfsprekend in de binnenstad aantreft} en ook de
Lichtfabrieken van een groot aantal andere mees
ter gemaakt, terwijl onbewoonbaar zijn verklaard
sedert 1901 in totaal 554 woningen.
Het aantal poorten en sloppen bedraagt thans
1 met 203 woningen en 675 bewoners.
Spr. ging hierna de verschillende saneeringsplan-
»n na, die evenwel tal van moeilijkheden ople
gen, hetzij uit historischen groei, hetzij uit
financieel oogpunt.
Lelden is relatief rijk aan hofjes; het aantal wo
ningen daarin bedraagt 479.
Het aantal woningen op 1 Maart 1926 (woning
telling) bedroeg 15892. Tot 1 Mei 1934 is de wo
ningvoorraad vermeerderd met 2196 woningen,
waarvan 735 door woningwetbouw. In uitvoering
zijn thans nog 80 vereenigings- en 55 gemeente-
woningen; in voorbereiding zijn thans nog plannen
x>r 267 woningen.
Sedert 1850 heeft Leiden slechts een enkele
maal meer vestiging dan vertrek gehad en dan
onder bijzondere omstandigheden, zoo-
ie, intocht Duitsche dienstboden, enz.
r was bijna voortdurend
oen vertreksaldo.
De laatste jaren gemiddeld 300. De absolutie
sterfte is van pl.m. 900 in 1890 gedaald tot pl.m.
600 in de laatste jaren. Het absoluut aantal gebo-
is van pl.m. 1300 in de vijftiger jaren laog-
i gestegen tot pl.m. 1700 omstreeks 1900.
is daarna dalende tot op heden, zij het met
kleine opleving in den hoogconjunctuurtijd
1920 en 1921. We zijn thans weer op het
peil van 1850. bij een tweemaal zoo sterke be
volking. Dat de crisis haar invloed doet gelden
spreekt vanzelf; het aantal geboorten bedroeg van
1930-1933: 1409, 1404. 1313 en 1245. In het af-
fgeloopen jaar bedroeg het geboorteoverschot
slechts 663, tegenover een vertreksaldo van 308.
De mogelijkheid bestaat zelfs, dat nog eerder dan
de totaal-bevolking van Nederland de bevolking
van Leiden tot stilstand zal zijn gekomen en de
kans op de 80000e inwoner hangt dus aan een
zijden draadje.
Na afloop van beide referaten volgde een wan
deling door oude stadswijken, een lunch in hote'
„Den Buicht" en een tocht met autobussen door
de nieuwe woonwijken. In den Leidschen Hout
bood 1 et gemeentebestuur de heeren een thee aan.
de dag besloten werd.
peyiedec&wdscheJïwdpasta
1 DOOS 20 CT.-TUBE 40 EN 60 CT.
GEMEENTERAAD
De eerstvolgende vergadering van den
Raad zal hoogstwaarschijnlijk plaats heb
ben op Maandag 2 Juli a.s. in de beneden
zaal van het gebouw „Tot Nut van 't Al
gemeen", Steenschuur 21.
VAN HET STADHUIS
STREMMING SCHEEPVAART NABIJ DE
SPANJAARDSBRUG.
Burgemeester en Wethouders van Leiden
brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat in verhand met het leggen van gaszin-
kers nabij de Spanjaardsbrug, de scheep
vaart van den Ouden Rijn naar De Zijl en
omgeving zal zijn gestremd op Zondag 24
Juni a.s. van 's morgens acht uur tot 'smid
vier uur.
A. VAN DE SANDE B'AKHUYZE^,
Burgemeester.
VAN STRIJEN. Secretaris.
DAMCLUB „LEIDEN"
De derde ronde om de „Bodevabeker" had
tot resultaat, dat Overdijk de meerderheid
van v. d. Stel moest erkennen (0—2), terwijl
Ligtvoet voor de tweede maal verloor, thans
tegen Mastrigt (0—2). Wassenaar, die zich
geheel hersteld had van zijn debacle der
'vorige week, wist nu Dreef aan zijn zegekar
te binden (2—0). Stayleu en Blom speelden
beiden een zeer sublieme partij, welke ten-
slottte werd afgebroken. Inmiddels is deze
partij uitgespeeld en door Blom gewonnen
(0—2). De partij v. d. Reek—Laven werd uit
gesteld door verhindering van laatstge
noemde.
De 6tand is nu:
gesp. gew. verl. rem. punt
H. v. d. Blom 3 2 0 1 5
P. v. d. Stel 3 10 2 4
S. v. d. Reek 2 10 13
P. v. Mastrigt 3 1113
J. Stavleu 3 1113
N. Wassenaar 3 1113
Johs Dreef 3 1113
P. Ligtvoet 3 0 2 1 1
J. Laven 2 0 111
Th. Overdijk 3 12 0 2
Voor de vierde ronde zal als volgt gespeeld
worden: H. v. d. Blom—Overdijk; P. v. d.
StelP. Ligtvoet; N. WassenaarP. Mas
trigt; S. v. d. Reek—Johs. Dreef; J. Laven—
J. Stavleu.
NAT. CHR. GEHEELONTH. VER.
VERGADERING AFD. LEIDEN.
In de gisteravond alhier gehouden verga
dering van de ad. Leiden der Nat. Chr. Ge
heelonthouders-Vereen., onder voorzitter
schap van Ds. D. Kuilman, werden bij de
gehouden bestuursvergadering herkozen tot
voorzitter Ds. D. Kuilman, tot secretaris de
heer M. N. de Mey en tot alg. adjuncte mej.
H. van Rossen, terwijl gekozen werden tot
vice-voorzitter en penningmeester resp. de
heeren J. Langhout te Oegstgeest en Fred.
A. Wempe Sr. te Leiden.
Medegedeeld werd dat blijkens de ingeko
men agenda dit jaar de algemeene jaarver
gadering der N.C.G.p.V. gehouden zal wor
den té Schiedam, op 28 en 29 Augustus a.s.
Op de e.k. vergadering der afdeeling zullen
afgevaardigden worden aangewezen.
Na afhandeling van nog enkele huishou
delijke zaken heeft de voorzitter een be
spreking gehouden over de jongste brochure
van den algemecnen secretaris Ds. D. van
Krevelen, getiteld: „Bezwaar op Bezwaar",
welke bespreking een even interessante als
leerzame discussie uitlokte.
ALS HET LEVENDAAL GEDEMPT
WORDT
Omtrent de plannen van B. en W. met be
trekking tot demping van 't Levendaal dee-
len zij mede;
Het plan, waarvan bij den voren aange
geven opzet is uitgegaan, omvat in de eer-
steplaats de demping van het Levendaal,
voorzoover gelegen tusschen de Barbara-
brug en de 4de Binnenvestgracht. Aange
zien het gedempte Levendaal de functie zal
verkrijgen van deel uit te maken van do
verbinding Oost-West (Hooge Rijndijk—
Haagweg) door de stad en als zoodanig der
halve in de plaats zal treden van de Hooge
woerd, is een rechtstreeksohe verbinding
ontworpen tusschen het Levendaal en den
Hooge Rijndijk, gepaard gaande aan 'n nood
zakelijke verbreeding van de Utrechtsche-
brug.
Als algemeen dwarsprofiel voor don nïeu
wen weg is aangehouden een rijweg met
aan weerszijden een trottoir. De totale breed
te van den weg bedraagt voor het gedeelte
BarbarabrugGeeregracht gemiddeld 20.50
Meter, nl. een rijweg van 13 Meter en trot
toirs van pl.m. 3.75 Meter, en voor het ge
deelte Geeregracht4de Binnenvestgracht
gemiddeld 26 Meter, nl .een rijweg van 16
Meter en trottoirs van pl.m. 5 Meter. In
laatstbedoelde trottoirs zal een daarvoor
gesdhikt. te achten beplanting worden aan
gebracht.
De rijweg bezit voldoende ruimte voor
dubbel tramverkeer, terwijl daarnaast nog
voldoende breede rijbanen overblijven, voor
het verdere rijverkeer.
Voor de verbinding van het Levendaal
met den Hooge Rijndijk dient het gedeelte
water tusschen de Vestebrug en de Rustie-
kebrug te worden gedempt. Tusschen Veste
brug en Plantagebrug verkrijgt men aldus
een breedte van slechts jl.m. 6.50 M. Voor
doortrekking van den weg op zijn yoUp
breedte zouden een tweetal perceelen moeten
worden aangekocht en voor zooveel noodig
afgebroken. Ofschoon dit op zich zelf zeer
zeker wenschelijk zou zijn en op den nuur
ook niet zal kunnen uitblijven, zoo meenen
wij toch, dat voorloopig, Ier beperking van
de kosten, met een plaatselijke versmalling
van den weg moet worden volstaan.
Tussolim de Plantagebrug en de Utreoht-
schebrug is een rijweg ontworpen van pijn.
15 Meter breedte met ter weerszijden trot
toirs van pl.m. 3.60 Meter, met boombeplan
ting. Langs ihet aan de zijde van dc Zoeter-
woudschesingelgracht gelegen trottoir is
met het oog op een goede aanpassing aan
de omgeving, een pl.m. 5 Meter breed gras-
taldu met beplanting gedacht.
Voor een en ander zal het noodig ziin,
dat een klein gedeelte van genoemde sin
gelgracht wordt aangeplemptdeze singel
gracht zal ter plaatse echter nog 'n breedte
van ongeveer 20 Meter op de waterlijn be
houden.
Tusschen den nieuwen verbindingsweg er
de Plantage blijft nog 'n driehoekig terrein
over, hetwelk zijn bestemming van plant
soen kan behouden.
De verbreeding \an de Utredhtschehrug
in het plan opgenomen, ten einde een goe
den overgang tusschen den nieuwen weg
en den Hooge Rijndijk te verkrijgen, is
aldus ontworpen, dat naast de beide tram
sporen vrije rijbanen voor liet overige rij
verkeer ontstaan, met verbreeding van de
trottoirs. De breedte van de brug bedraagt
thans 8 Meter, waarvan 5 Meter voor den
rijweg en 1.50 Meter vopr elk der trottoirs:
Na venbreeding zal zij bedragen- 20 Meter,
al. eon rijweg van 12S0 Meter en trottoir*
van 3.60 Meter. De beide leuningen komen
dan ongeveer in het verlengde van de voor-
geveirooilijn van den Hooge Rijndijk
In verband met de demping is het voorts
uoodig de thans in het, Levendaal loozendo
rioleering op te vangen in een over
eehoele lengte van de gracht, te leggen
nieuwe rioleering. Hiertoe is ontworpen
een dubbel riool, zoodat langs elke straat
zijde een riool zal worden gelegd. Overi
gens is het de bedoelj,ng, dat deze riolee
ring over eenigon tiiö wordt aangesloten
od de centrale rioleering: de daarvoor noo-
dige maatregelen zijn op het oogenblik bij
ons College in overweging.
Zooals uit hetgeen wij hierboven mede
deelden volgt, zal volgens de thans opge
maakte plannen liet gedeelte van tiet
Levendaal tusschen het Steenschuur en de
Barbarohrug ongedempt blijven.
De Commissie van Fabricage heeft in
haar advies ons College in overweging ge
geven de demping uit te strekken ook over
laatstgenoemd grachtgedeelte. In het bij
zonder is daarvoor aangevoerd het be
zwaar, dat bij niet-demping een doodloo
pend stuk gracht ontstaat, hetwelk vrij
wel van elke waterverversching zal zijn
verstoken, alsmede het voordcel, hetwelk
bij demping ook van dit gedeelte wordt
verkregen voor het verkeer, doordat nl. het
drukke kruispunt Hoogewoerdsbrug eeniger
mate zou kunnen worden ontlast
Hiertegenover moge worden opgemerkt,
dat door niet-dem>ping van dit grachtge
deelte een zeer aantrekkelijk stukje stads-
schoon, aansluitende aan Steenschuur er-
Rapenburg, wordt gespaard. Voorts zou
demping van 't ge,heele Levendaal de toch
reeds zoo aanzienlijke uitgave,, welke de ge
meente zich voor dit werk moet getroosten,
nog zeer belangrijk doen stijgen.
Het is, ten einde de uitvoerbaarheid uit
geldelijk oogpunt niet in gevaar te bren
gen, een dringende eisdli, dat al datgene
wat niet strikt noodzakelijk is, tot latei-
wordt uitgesteld. Mocht eerlang blijken dat
handhaving van het onderhavige grachtge-
deelte tot ongewensohte toestanden aanlei
ding zou geven, dan kan de demping daar
van altijd nog plaats vinden.
Op deze gronden hebben wij gemeend
op de gedachte van de Commissie van Fa
bricage niet te mogen ingaan.
LEIDSCHE BOUWMIJ. N. V.
In de gisteren gehouden jaarlijksche
algemeene vergadering van aandeelhouders
in de Leidsche Bouwmaatschappij N.V.
werden de balans en verlies- en winst
rekening onveranderd goedgekeurd en het
dividend vastgesteld op 9 pet. (vorig jaar
lO'/o pCt.)
WATERPOLO
De Zijl III speelde te Den Haag tegen
Zian V, welke wedstrijd door De Zijl werd
gewonnen met 42.
WATERTEMPERATUREN.
Ilooge Rijndijk W/2 gr. C., en De Zijl
8T- <-
BREESTRAAT 65
LEIDEN - TELEFOON 3532
Nederlandsen
en Amerikaanscn
berekent voor een geheel
tezamen
met garantie
pijnloos trekken inbegrepen
f 24.50
Een geheel Onder- of
Bovengebit
Plaatje m. 1 Kunsttand 4.00
Iedere Tand meer .ƒ1 ,T5
Cementvulling 2.00
Porselein of Zilv.vulling 3.00
VOLSTREKT
TREKKINGEN
PIJNL00ZE
1.50
SPECIALIST IN PIJNL00ZE
BEHANDELING
Spreekuren:
lederen werkdag van 912 en 14 n.
Avondspreekuur:
Dinsdag en Donderdag: 7-9 uur
DC Mondonderzoek kosteloos "WI
Radio Nieuws.
De verbreeding van de Utrechtschébrug
zal tengevolge ihdbtben, dat de Bleeker-
sluis moet worden opgeruimd en de cou
pure gedicht. Ter verkrijging van een be
hoorlijke uitmonding van den Zoeterwoud-
schesingel op den Hooge Rijndijk zal het
daaibii in elk geval noodig zijn, dat een
gedeelte van de langs dien singel gelegen
sloot, ter lengte van pl.m. 20 Meter, nabij
de Utrechtschebrug, wordt gedempt. Wij
achten het met de Commissie van Fabri
cage, aangewezen, dat thans ook tot dem
ping van het resteerende gedeelte van be
doelde sloot tot de Fruinstraat, wordt
overgegaan, waardoor ook het onderhavige
gedeelte van den Zoeterwoud'sche-singel
evenals reeds iten aanzien van het overige
gedoelte van dien .singel, is geschied, zal
worden verbreed en verbeterd. De breedte
van 't onderhavige singelgedeelte zal pl.m
12 Meier bedragen, nl. 9 Meter voor den
rijweg en plan. 3 Meter voor het trottoir.
De k06ten
Dc köstrn van do hoven aangegeven wer
ken worden als volgt geraamd:
Voor het gedeelte BarbarabrugPlantage
zal noodig zijn 'n bedrag van pl.m. f 148.500
Hiervan heeft een gedeelte, groot f 142.800
meer in het bijzonder betrekking op do in
werkverschaffing uit te voeren werken, in
welk gedeelte een bedrag van f 52.500 aan
voor de berekening van het Rijkssubsidie
medetellende arbeidsloonen is begrepen.
De kosten van de werken tusschen Plan
tage cn Utrechtsch'brug, de venbreeding van
deze brug en de verbetering van den Zoe-
terwoudschesingel tusschen Hooge Rijndijk
en Fruinstraat zijn te stellen op pl.m.
f 98 500. Voor de in werkverschaffing uit
te voeren werken is daarvan een bedrag
uitgetrokken, groot f 91.000, omvattende
een bedrag van f 28.000 aan arbeidsloonen
ais boven bedoeld
In totaal zal voor de demping van het
Levendaal cica derhalve noodig zijn een
bedrag van f 247.000.
Bij bovenstaande bedragen is gerekend
dat van de aan het buizennet der water
leiding uit te voeren werkzaamheden «ten
laste zal komen van de N. V. Leidsche
Duinwater Maatschappij, terwijl de kosten
van de verlegging van en voorzieningen
aan de leidingen en kabels van de Stede
lijke Fabrieken van Gas en Electriciteit
en het Gemeentelijke Radio-Distrit|itie-
Bedrijf geheel voor rekening van deze be
drijven zullen komen.
Op Dinsdag 26 Juni zullen de Ouden van
dagen uit het Geref. Minnehuis der Ned,
Iierv. Diaconie weer een autotocht maken,
's Ochtends om half tien wordt vertrokken
door pl.m. 50 verpleegden onder leiding van
regenten, directie en personeel. Doel van
den tocht zal ditmaal Zeist ziin.
ZATERDAG 23 JUNI
Programma 8: 8—15.5o Keulen; 16.20—17.20
Keulen; 17.20—19.20 Brussel Fr; 19.20—20.20
Keulen; 20.20—22.40 Brussel Fr; 22.40—afloop:
Keulen
Programma 4: 8.0—8.50 Parijs R; 12.20—17.35
Daventry; 17.3518 Een der Eng. „National*
zenders 18—19.20 Brussel VI; 19.20—21.20 Da
ventry; 21.2022.45 Luxemburg; 22.45afloop:
ZONDAG 24 JUNI
Programma 3: 8.3o Keulen; 13 Brussel Fr.
14.20 ParUs R.; 15.50 Deubschlsender; 17 Blce-
mendaal; 19 Brus«el Fr.
Programma 4: 8.30 Parlls R; 10.20 Brussel Vil
12.45 Luxemburg; 13 Daventry; 16,50 Londen R
20.20 ParUs R.
MAANDAG 25 JUNI
Programma 3: 8 Deutschl.sendcr: 12.20 Bri
sel Fr; 11.20 Deiitsohl.ender; 16 Keulen; 18.20
Brussel Fr.; 19.50 Luxemburg; 22.40
Programma 4: 8.2q ParUg R; 10.35 ParUs R:
AGENDA
De Zondagsdienst der huisartsen wordt
morgen waargenomen door de doktoren
Jasperse. Kortmann, Meyboom, Poortman,
Verbrugge.
De geneesk. Zondagsdienst te Oegst
geest wordt waargenomen door Dr. Vare
kamp, tel. 1916.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Maandag 25 Juni tot
en met Zondag 1 Juli a.s. waargenomen
door de apotheken W. Pelle, Kort Rapen
burg 12, tel. 594 en J. E. M. ten Dijk, Haven
18. telefv 85.
VOETBAL.
Maandagavond speelt in het R. K. Sport
park C.G.W. I een voetbalwedstrijd tegen de
Sportclub van Nationaal Herstel. Scheids
rechter zal zijn de heer J .Crama. Om kwart
over zeven wordt begonnen.
BIJNA DOOR VALLENDE KETTING
GETROFFEN
Arbeidsongeval in de labriek van Van Wijk
In de dekensfabriek van de firma Van
Wijk in de Vestestraat heeft zich een onge-
luk voorgedaan dat bijzonder goed is afge-
loopen. Op een binnenplaats waren eenige
arbeiders bezig een zware ketting aan een
ijzeren bint te bevestigen om aldus een
groote bak naar boven te kunnen transpor
teeren. Tijdens deze werkzaamheden plofte
de ketting naar omlaag, vlak langs den 65-
jarigen N. K. Toch kwam K. niet heelemaal
met den schrik vrij, want aan het voor
hoofd en aan de wangen liep hij eenige vei
wondingen op. waarover Dr. Poortvliet zich
ontfermde. K. is ter observatie naar het Aca
demisch Ziekenhuis vervoerd.
UIT DE BOUWNIJVERHEID.
Aan de Nat. Aannemings-Mij. H. van dei
Velden en de Jong alhier is door B. en W.
van Leiden opgedragen het bouwen van een
Recreatiegebouw met bijkomende werken
bij het gesticht „Endegeest" te Oegstgeest
voor de som van f 49.790. Voorts is aan de-
zelfde door B. en W. van Utrecht opgedra
gen het maken van een rioleering-van pijn.
5001 in de J. P. Coenstraat te Utrecht voor
f 24.790. Verder is dooi' den architect F.
Warners te Amsterdam aan genoemde Aan
nemings-Mij. opgedragen voor rekening van
de Amsterdamsche Golfclub te. bouwen een!
clubhuis te Duivendrecht voor f 26.870. Binj
nenkort wordt verder vooiA eigen rekening
een aanvang gemaakt met den bouw vara
39 burgerwoningen en 4 winkelhuizen aan
de Sumatra-, Timor-, Bali- en Atjehstraat
alhier.
ZANGUITVOERING IN DE PIETERSKERK
Ter versterking van het Orgelfonds wordfl.
Vrijdag 29 Juni, 's avonds om kwart oven
acht, in de Pieterskerk een concert gegeven
door het zangkoor „Con Amore", o. 1. v. dem
heer D. Mink. Solisten zijn Herman v. dj
Vegt (viool), Aart Smink en Leo Mens (bew
den orgel).
ORGELCONCERT EiOOGLANDSCHE KER
Op Woensdagavond a.s., van 8.159.1ój
uur. zal de heer Feike Asma in de Hoog-j
landsehe Kerk het vierde orgelconcert van
dit seizoen gegeven. Het programma bevat,
werken van Mendelssohn (Sonate 6), Bach
(Toccata in F), Oud-Nederlandschc Psalm]
bewerkingen e. a.
EINDEXAMEN E.H.B.O.
Groep speeltuinvereen. „Oosterkwartier'j
op Dinsdag 19 Juni en Dondedrag 21 Juni
in gehouw Nut van 't Algemeen, Hoofdj
examinator Dr. H. J. M. Boonacker, docenj
en bij-examinator Dr. E J J G Renaud. Gei
slaagd zijn: de dames: M. Gorree, J. Koeket
bakkerKulk en D. Kromhout van Nieron
en de heeren: P C de Haas, J H de Haa^
D. Vijl brief, W. F. Smits, P. Kruit, J. v
Wijk, P. de Wolf, F. de Ilaas, W. F. Kapaan
Afgew. 3 candiclaten (2dames on 1 heer.)
GESLAAGD.
Geslaagd voor het eind-examen electro-
techniek van de School van 't genootschap
„Mathesis Scientiavum Genetrix" de heei
ren H.iBerg, J. Ciere, A. van Gent, R. P. d]
Graaf,i P. Koopmans, C. v. d. Lelie, G. J. Jl
v. d. Linden, P. J. de Roo, A. C. Verhoog^
(allen te Leiden), S. v. Gaaien en B. Rofes
sa (beiden Den Haag), Ch. M. A. Insji
(Voorburg), T. Koopman (Hijken, in Dren'
te), F. Visser (Schiedam), A. van Rcei
(Voorschoten) cn S. Sanders (Coevorden, ii
Drente).
erk]
Aan het bureau NIEUWE LEIDSCHE COURANT
Breestraat 123, Leiden
Hiermede verzoek ik U in te schrijven als abonné op
ons blad voor minstens één jaar met gratis toezending
van de bladen tot 1 Juli a.s.
De aanbrenger(ster)
NAAM
Doorhalen wat niet verlangd wordt
