KAkELI ENORM 's enorm/
HONIG'S BOUILLONBLOKJES thans 6 voor !OcL
AG 16 JUNI 1934
DERDE BLAD PAG. 9
érknieuws.
GEREF. KERKEN
.•etal: Te Bedum, H. Kakes te Mak-
.•n Dr. J. Schelhaas Hzn. te Tzummarum
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Bruinisse, M. Bons te
.olijnsplaat. Te Jutrijp-Hommerts, H. Mondt
te Zelhem. Te Kralingen-Rotterdam (vac.-
Dr. Bakhuizen van den Brink), Dr. J. C. Roose
te Groningen. Te Krimpen a. d. Lek, J. van
Rootselaar te Hagestein. Te Poortvliet, J.
Bus te Bergschenhoek.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Ds. Duiven en n et Drievei». zooals gis
teren is gemeld zal 1 Juli te Rockar
worden door Ds. A. Ph. S. Scinaafsn
Bommel,
PREDIKANT-KAMERLID
Part. Synode Chr. Geref. Kerk.
De Particuliere Synode van het Noorden
der Chr. Geref. Kerk kwam te Zwolle in ver
gadering bijeen. Langdurig verd beraadslaagd
over de instructies van de Classis Zwolle en
Leeuwarden, beide beoogende, dat de a.s.
Generale Synode zal uitspreken dat het aan
vaarden van het lidmaa*;chap der Staten-
Generaal is een overgaan naar een anderen
staat des levens. Besloten werd aan de Gene
rale Synode een instructie te zenden in dezen
zin, dat het, met het oog op de artikelen 12
en 14 D.K.O. op den weg dier Synode ligt
een oordeel uit te spreken over de vraag, of
het predikambt met het lidmaatschap der S.G.
vereenigbaar is.
Tot afgevaardigden naar de in September
eveneens te Zwolle te houden Generale Sy
node werden gekozen de predikanten L. de
Bruyne van Zwolle, A. H. Hilbers van Gro
ningen, J. Hovius van Nieuwe Pekela,
Kremer van Leeuwarden, K. G. van Smeden
van Enschedé en H. Velema van Drachten
de ouderlingen W. van Deventer, B. de Haan,
G. Draayer, G. Kremer, C. Veth en L. Wind.
NED. GEREF. GEMEENTEN
Men meldt ons, dat de Classicale Vergade
ring der Ned. Geref. Gemeenten in Nederland
gehouden zal worden op Donderdag 21 Juni ir
het kerkgebouw Goudschestraat 100, te Rotter
dam. Classis-correspondent is Ds. van Stemp-
voort, Proveniersstraat 66b, te Rotterdam.
INDISCHE KERK
De zelfstandig wordende Indische Kerk
heeft voor het werk onder de Europeanen be
roepen de Ned. Herv. predikanten hier te
lande: Ds. Ch. de Beus te Rilland-Bath; Ds.
J. Drost te Aalten; Ds. J. de Klerk te Leilens
(Gron.); Ds. J. Stelma te Nieuw-Dordrecht
en Ds. J. J. P. Valeton te Lemele (O.).
WAALSCHE COMMISSIE
De heer P. M. J. Krop, te Rotterdam, is
geslaagd voor het examen-Cand. tot den H.
Dienst, vanwege de Waalsche Commisie te
te Utrecht afgenomen.
Bij Examens
blijft men kalm en helder, indien men voor
af Mijnhardt's Zenuw tabletten gebruikt.
Koker 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten.
Ook het Ned. Bijbelgenootschap heeft zich
met een adres tot den raad van ministers ge
wend, dringend verzoekende om goedkeuring
te onthouden aan het spellingsontwerp van
minister Marchant.
Het Ned. Bijbelgenootschap meent gerech
tigd te zijn tot dit verzoek, omdat het zich
steeds beijverd heeft den bijbel te drukken in
de gangbare spelling, zoodat een nieuwe spel
ling ook voor zijn arbeid van beteekenis zou
zyn.
Tegen het thans aanhangige ontwerp meent
het Genootschap een tweetal bezwaren te moe
ten inbrengen. Het ontwerp betreft niet slechts
spelling, maar, aangezien het inhoudt de
.vaarloozing van het grammatisch geslacht
ie daarmee in verband staande afschaffing
de buigings-n, wel degelijk ook de taal,
brengt een taalverarming, die schadelijk
ior het verstaan van den bijbel. Dit is le
nstiger, omdat in de godsdienstige taal
het algemeen en in de taal van den bijbel
het bijzonder, het grammatisch geslacht niet
dood is, doch gevoeld wordt en in eere gehou
den, gelijk ook de buigings-n.
In de doopsformule zal nooit gezegd
den: „In de naam van de Vader, de Zoon,
Heilige Geest" (Matth. 28:19). Even
men lezen: „de alleen wijze God
zij door Jezus Christus de heerlijkheid in de
eeuwigheid" (Rom. 16:27).
In de tweede plaats veroorlooft het. Neder-
landsch Bijbelgenootschap zich op te merken,
dat het invoeren van een nieuwe spelling het
genootschap, dat het toch reeds zeer zwa,
te verantwoorden heeft in dezen tyd en m
aanzienlijke tekorten te worstelen heeft, i
groote financieele moeiljjkh
den zal brengen. Het Genootschap is
de uitgever van het meest verspreide l>o
den bijbel. Zou een nieuwe spelling worden
gevoerd, dan zou eenerzijds ongetwijfeld e
belangrijk deel van het Nederlandsche v<
nog langen tijd bijbels in oude spelling i
langen en zou het aan de andere zijde nood
zakelijk worden, met name voor schoolge
bruik, bijbels in de nieuwe te drukken, het
geen een aanzienlijke vermeerdering van kci;-
ten met zich brengen zou.
DE KERKSTRIJD IN DUITSOHLAND
Verscherping in Westfalen.
Naar aanleiding van het besluit der belijde
nis-synode te Barmen om in Westfalen de
kerkelijke belasting niet meer aan de lands-
tiajchoppeljjke kas te Münster, maar aan dr.
Koch te Oeynhausen ar te dragen, heeft de
'sbisschop in Westfalen dr. Adler thans
aanschrijving aan de Kerken gepubli
ceerd, waarin hij predikanten, kerkvoogden,
penningmeesters, enz., die aan deze verorde
ning der belijdenissynode gevolg geven, met
strafmaatregelen en met een strafproces bij
de rechtbank bedreigt. In zake het beheer der
goederen zal dus in het conflict een beslis
sing gezocht worden, althans in Westfalen.
MAAR ALS ZE GESLAAGD ZIJN
voor hun examen geef uw zoon of dochter
dan ook als belooning voor hun harde wer
ken één van deze boeken: „H. W. Dreijer:
Koos van den Vuurtorenwachter" prijs ing.
1.75, geb. 2.50; ..II. te Merwe: Oranje-
Aert"; „C. v. d. Zwet Jr.: Sluwardi, de Bun
zing en Corax, de jonge raaf"; „Frieda van
I'elden: Nan's zonnige zomer"; „C v. a.
Zwet Jr.: De zwarte Tijgerin"; „Ada Tijmes-
Jonkman: Map van Bee". Prijs van deze
boeken ing. 2,25, geb. 2,90. Vraagt uw
boekhandelaar uitdrukkelijk een boek van
Meimnma's Jeugdreeks. Elk boek in deze
is iets bijzonders. Vindt ge ze niet in
raad schrijf dan even aan de uitgeefster,
N.V. W. D. Meinema, Delft
DOOVENTELEFOONS
CENTRAAL
TELEFOONBUREAU
VOOR KERKEN
N00RDVUET 77
MAASSLUIS.
ZENDING EN PHILANTHROPE
ZENDINGSDAG OP OUD-POELGEEST.
Vanwege de classis 's-Gravenhage der Chr.
Geref. Kerk zal Woensdag 20 J
O#* Poelgeest te Oegstgeest een Zendingsdag
woiden gehouden. Als sprekers zullen optreden
de heeren Ds. L. H. v. d. Meiden van Den
Haag-Centrum; Ds. W. Bijleveld van Haarlem-
Centrum; Ds. A. Dubois van Oud-Beijerland:
Ds. J. A. Riekel van Delft; Ds. A. Bikker,
miss. predikant met verlof hier te lanae; De.
H. Janssen, leger- en vlootpredikant in algem.
dienst te 's-Gravenhage en Goeroe Sima Basti-
aan, helper van Ds. Bikker, die met hem mede
naar Holland gekomen is.
DOOFSTOMMENONDERWIJS
Merkwaardige operaties
Woensdag cn Donderdag j.l. vergaderde t<
Amsterdam de Vereeniging tot bevorde.-ing var
het Doofstommenonderwijs in Nederland.
Er werden o.a. twee lezingen gehouden, eer
door den heer M. Sluizer. directeur der Arasier-
damsche Doofsbommenschool over Dr. Ainmar
eer. door Prol. Dr. H. Burger te Amsterdam
De spraak na wegneming van een stemband ei
spraak na wegneming van het strottenhoofd.
De eerste lezing was voornamelijk van belang
voor de geschiedenis van het doofstommenonder
wijs. De laatste reikt echter tot ver buiten den
kring dergenen, die bij dit onderwijs zijn be
trokken.
Prof. Burger liet aan de hand van geprojec
teerde teekeningen zien het ziektebeeld van patiën
ten met boosaardige gezwellen aan een der stem
banden voor en na de operatie. De treffende stem
band met een deel van het schildvormig kraak
been had men moeten wegnemen maar daardoor
tevens het spreke» onmogelijk gemaakt.
Een volgende teekening liet nu zien hoe de
overblijvende weeke deelen van de geopereerde
zijde der keel zoo groeien, dat daartusschen en
de overgebleven stemband een voldoende veraau-
ing kan tot stand komen om de spraak terug te
brengen, zij het dan met wat heesche stem.
Een tweetal aldus geopereerde patiënten lieten
hooren hoe duidelijk zij weer te
Treffende genezing.
arna werden soortgelijke teekeningen ver-
1 van patiënten, tij wie het gezwel zoo boos-
g en uitgebreid was geweest, dat het geheele
strottenhoofd moest worden weggenomen en voor
ademhaling een andere uit -en inweg gemaakt
dan die door neus en mond. De patiënten
nu voor het spreken het blaasinstrument: de lo
gen en het stemapparaat: de stembanden. To
leeren ook deze patiënten duidelijk spreken,
doen dat door aanblazing van lucht uit maaj
slokdarm, terwijl de stemspleet was vervar
door een vernauwing in het slokdarmhoofd.
Röntgen-fotos bewezen, dat en hoe op drrs
wijze spreken mogelijk werd en ook lieten :n
tweetal aldus sprekende heeren zich hoor n.
Beiden spraken zeer duidelijk. De een zong z fs
voor de vergaderden een paarregels van et
Wilhelmus. Deze zelfde persoon telefoneert a-
gelijks met het 'buitenland en word't dan s ds
Prof. Burger vond een dankbaar gehoor. Vol
maakt werd toegestemd, dat in ons orgaridme
wcodere dingen kunnen bestaan. Het kunstig in
Gcds schepping komt hierbij nog meer uit, wan
neer men bedenkt, dat voor een zoodanig sp «|cen
wel een langdurige oefening noodig is. me r de
nieuwe ketenreflex toch evenzeer buiten ons (be
wustzijn om tot stand komt als dit het gevaj is
bij het vernauwen en openen der stembanden bij
het gewone spreken.
Schoolnieuws.
Dit sierlijke
model
en toch kloek, heeft groo-
ten opgang gemaakt en
is altijd buitengewoon ge
wild geweest. Het is een
vinding van KAREL I en
de nieuwe 6 cents sigaar
Enorm heeft dezelfde
mooie knakvorm als duur
dere merken.
Geur en
smaak
zijn daarmee in overeen
stemming, dank zij de be
faamde KAREL I melange,
zoodat U voor een minima
len prijs deze prachtsigaar
kunt rooken. U moet ze be
slist eens probeeren. U zult
ervan genieten. Werkelijk,
Prof. Dr. G. M. VERRIJN STUART.
Als opvolger van zyn vader, Prof. Dr. C.
A. Verrijn Stuart, die met September als
hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
aftreedt, is tot gewoon hoogleeraar in de fa
culteit der rechtsgeleerdheid om onderwijs te
"n de theorie en de geschiedenis der
statistiek en de staathuishoudkunde benoemd
Dr. G. M. Verryn Stuart, hoogleeraar aan de
Nederlandsche Handels Hooge-
hool te Rotterdam.
Je nieuwe hoogleeraar is thans 41 jaar oud.
Hy heeft te Groningen gestudeerd en is in 1919
gepromoveerd in de rechtswetenschap; in het
zelfde jaar ook te Utrecht in de staatsweten
schap, In 1922 is Dr. Verrijn Stuart buitenge
woon hoogleeraar aan de Ned. Handelshooge-
school geworden en na van 19241925 hoofd
directeur der Bank voor Indië te Batavia te
zyn geweest, in 1925 aan de Handelshooge-
school hoogleeraar in de economie, het munt-,
crediet- en bankwezen en de handels-
verkeerspolitiek.
VRIJE UNIVERSITEIT
Het pas verschenen Jaarboek 1934 der Vrije
Universiteit te Amsterdam is op d'e gebruikelijke
wijze samengesteld. Het bevat ook een In Memo-
riam over Ir. Joh. Krap, die 25 jaren lid
College van Directeuren geweest is.
Over dën financieelen toestand der Universiteit
leZen wij:
„Zij sloot het jaar 1933 af met een niet onbe
langrijk tekort. Zij is het jaar 1934 ingegaan met
een geraamd tekort, dat meer dan het dubbele van
het werkelijke over 1933 bedraagt. Op ruim f 8000
kwam het nadeelig saldo over 1933. Op rond
f 19.000 moest het tekort voor 1934 worden ge
raamd, nadat op de honoraria der professoren
ruim f 20000 en op de overige uitgaven rond
f 8000 was bespaard.
Een grooter resultaat kon de versoberingsarbeid
et opleveren. Directeuren zijn van oordeel, dat
zij. rekening houdende met de tegenwoordige tijds
omstandigheden, in het omlaag brengen van de
uitgaven tot het uiterste zijn gegaan".
CHR. LYCEUM ARNHEM
Tot leeraar In de Handelswetenschappen en
de Staathuishoudkunde (in de plaat/; van
Drs. J. F. Haeck) is met ingang van den nieu
wen cursus benoemd de heer J. Bromet,
leeraar aan de H.T.S. voor Bouwkunde aan
de Chr. Midd. Handelsavondschool 5-j. c. te
Amsterdam.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Tot onderwijzer te Friezenveen (Chr.
School Westeinde): de heer J. Dijkstra te
"ooge Hex el (gem. Wierden).
Tot onderwijzeres aan de Hen*. School te
a n g e-A 11 e v e e r (hoofd de heer Bergink)
Mej. J. Wilts te Zevenhuizen (Gr.).
ZONDAG 17 JUNI
BLOEMENDAAL 245. 9 M.
10.00- v.m. en 5.CO n.m. Kerkdienst vanuit
dc Geref. Kerk. In beide diensten zal voor
gaan Ds. Brussaard.
HUIZEN 1875 M.
NED. CHR. RADIO VEREENIGING
8 30—9.30 Morgenwijding door Ds. J. A.
Radi'k. Zang: Frieda Mooy, sopraan. Orgel:
Ferdinand Kloek. 1. Opening. 2. Zingen:
Morgenzang: 1, 6 en 7. 3. Geloofsbelijdenis;
daarna: Gcz. 52 13. Schriftlezing: Hebr.
11 13—16. 4. Gebed. 5. Inleiding en tekst:
Psalm 119 54 „Gods inzettingen ens le
venslied". 6. Zingen. Ps. 119 27 en 53.
7. Toespraak. 8. Zingen: Gez. 189 6. 9.
Vervolg toespraak. 10. Zingen: Gez. 46
48. 11. Dankgebed. 12. Zegenbede (Avonds-
zang: 7).
5.00—5.20 n.m. Gramofoonmuziek.
5.20-7.00 n.m. Kerkdienst uit de Geref.
Kerk, Bussuin. Voorganger. Ds. J A Schep.
Organist: D. Stroo. 1. Orgelspel. 2. Gelegen
heid tot sti3 gebed. 3, Voum en zegen. 4.
Psalmgezang. 5. Wet des Heeren en Psalm
gezang. 6. Schriftlezing. 7. Gebed. 8. Le
zing van den tekst. 9. Psalmgezang. 10. In
leiding en eerste gedeelte van de preek. 11.
Psalmgezang. 12. Tweede gedeelte der
preek. 13. Dankgebed. 14. Psalmgezang. 15.
Zegen. 16. Orgelspel.
7.00—7 45 n.m. Gewijde muziek. Dames-
Ensemble. o.l v. Ferdinand Kloek. 1. Psalm
92 1. 2 en 7. 2. Gloria in Excelsis. Decius.
3 Werp Uwe zorgen op den Heer. Men
delssohn. 4. Orgelsolo. Zielek'ianken no. 3
en 4, Kloek. 5. Vertrouw op God. 6. Lente-
klanken. Kreutzor. 7. Het avcndklokje. Mohr
8. Orgelsolo: Zieleklanken no. 5. Kloek. 9.
Na lijden verblijden, Worp. 10. Zie de le
liën op 't Veld. Silcher. 11. Geloofsbelijde
nis (koraal). 12. Het „Onze Vader", Pom-
per.
BUITENLAND
5.10 Davcntry 1500 M.: Cantate nr. 43
„Gott fahrct auf mit Jauchzen" van J. S.
Bach. 8.15 Kerkdienst uit ..All Saints'
Church", Southboume te Bournemouth. 1.
Hymne .All People that on earth do dwell".
2. Algemeene Belijdenis. 3. Het Onze Va
der. 4. Versikels. 5. Magnificat. 6. Lezing.
7. Nunc Dumttis. 8. Geloofsbelijdenis. 9.
Gebeden. 10. Hymne ..Lead Kindly Light".
11. Preek door Rev. E. Southam. 12. Hym
ne „The King of Love". 13. Zegen. Aan
het orgel: Frank Croucher.
9 15 Deutschlandsender 1571 M.s Morgen
wijding. ^Uurslag en klokkenspel van de Pots
dammer Garnizoenskerk. M.m.v. H. Gees
(bariton). E. Wilhelmy (spreker), G. Misch
(viool), F. Adam (orgel) en Pfarrer Gentz
(preek). Na afloop: Klokkengelui van den
Berlijnschen Dom.
8.15 London Reg. 342.1 M.: Baptisten-Kerk
dienst uit de Metropolitan Tabernacle. 1.
Hymne: Grace 'tis a charming sound. 2.
Tekst. 3. Hymne: We sing the praise of
Him who died. 4. Gebed, 5. Lofzang: O
Saviour of the World. 6. Preek door den
Rev. H. Tydeman Chilvers. 7. Hymne:
Look, yc saints, the sight is gforious. Aan
het orgel: E. Green.
8.20 Midland Rcg. 391.1 M.: Methodisten-
kerkdienst. 1. Koraal voons pel. 2. Oproep
tot aanbidding. 3. Hymne: All creatures of
our God and King. 4. Text: Cor. XII 27—
XIII 13. 5. Lofzang: Gome unto Him (Gou
nod). 6. Gebeden. 7. Onze Vader. 8. Hym
ne: The God of Love, my Shepherd. 9.
Preek door den Rev. E. Benson Perkins.
10. Hymne: When I survey the wondrous
cross. 11Zegen. Organist: G. Plant. Koor
leider J. A. Sheasby.
8.20 North Reg. 449.1 M.: 1. Hymne: „Give
to our God immortal praise". 2. Gebed en
Onze Vader. 3. Psalm XXIII. 4. Tekstle-
z 5. Lofzang: „O Saviour of the World".
6. Gebed 7. Hymne: Lead Kindly Light"..
8. Preek door Rev. Eric J. Lawson. 9 Hym
ne: „Lord of our Life, and God of our sal
vation". 10. Zegen. Orgel: W. Shaw (te
vens koordirigent).
12.00 Sluiting.
MAANDAG 18 JUNI
HUIZEN 1875 M.
AIED. CHR. RAÖIO-VEREENIGING
8008.15 Schriftlezing en meditatie.
S. 15—9 30 Gramofoonmuziek.
10 30—11.00 Morgendienst door Ds. J. I. v.
Schaick.
11.001130 Lezen van Chr. lectuur. Voor
gelezen wordt: „Het Godsoordeel" (Uit:
„Merkwaardig denken" van D. K. Wie-
lenga).
11.3012.00 Gramofoonmuziek.
12.00—12.15 n.m. Politieberichten.
12.15—12 30 n.m. Gramofoonmuziek.
12.30—2.00 n.m. Orgelconcert door Jan
Zwart in de Luthersche Kerk, Kloveniers
burgwal, Amsterdam.
2 00—2.45 n.m. Liederen-recital door Carry
Bijster, sopraan. A. d. vleugel: Emmy van
Eden.
2.45—3.15 n.m. Wenken voor de keuken
door mevr. AdrianMerckens: „Wat ma
ken we van aardbeien in den goedkoopen
tijd".
3.15—3.45 n.m. Cursus knippen en stofver-
3.45—4.00 n.m. Verzorging zender.
4.00—5.00 n.m. Bijbellezing door Ds. S. W.
Bos.
5 00—6.30 n.m. Concert door het „Hartvelt-
Trio".
6.30— 7.00 nm. Vragenuurtje.
7.00—±7.15 n.m. Politieberichten, gevolgd
door Persberichten van het Ned. Ohr. Pers
bureau.
±7.15—7.30 n.m. Gramofoonmuziek, of
„Een greep uit het dagelijksah gebeuren".
7.30—8,00 n.m. Vragenuurtje.
8.009.00 n.m. Dameskoor „Cantemus", te
's-Gravenhage. o.l.v. mevr. Aid dc Vink—
Verschoor. Begeleiding: Alex Schellevis.
9.00-9.30 n.m. Ds. A. G. Barkcy Wolf:
„Spurgeon een geweldige in het Ko
ninkrijk der hemelen".
9.30—10.00 n.m. Waterloo-hcrdenking. J.
Vincent bespeelt het Carillon van het Ko
ninklijk Paleis te Amsterdam,
10.00-10.10 nm. Vaz Dias.
10.10—11.15 n.m. Het Utrechtsch Strijk
kwartet.
11.15—11.30 nm, Gramofoonmuziek.
HILVERSUM 301.5 M.
A.V.R.O.
8.01 10.00 Gramofoonm uziek
10.01 10.15 Morgenwijding.
10.1510.30 Gramofoonmuziek.
10.30-11.00 Voordracht door Mr. T.i f i
C. La Chapelle: „De wereldminui a
Waterloo" (Napoleon, 18 Juni 181:d^or
Stefan Zweig.
11.0012.00 Orgelconcert door J. G. van
Doorn. Soliste: mevr. Victorine van der
Werff. zang.
12.01—2.15 n.m. Lunchconcert door het en
semble Rentmeester.
2.15—2.45 n.m. Causerie door Drs. P. D.j-
kema. „Mensohentypen".
2.45—4.15 n.m. Gramofoonmuziek.
4.15—4.30 Verzorging zender.
4 30—5.30 n.m. Causerie door Max Tak:
„Leitische muziek".
5.30—7.25 n.m. Coocert door Kovacs Lajos
en zijn orkest.
7.25—7.30 n.m. Overschakeling op den ver
sterkten zender.
7.30—8.00 n.m. Gramofoonmuziek.
8.01-8.05 n.m. Vaz Dias.
8.05—9.00 n.m. Concert door het O: ïrcep-
orkest o.l.v. Albert van Raalte, m.ra.\ Wim
Noske, viool.
9.00—9.20 n.m. Gramofoonmuziek.
9.20—10.15 n.m. Concert door het Omroep
orkest o.l.v. Albert van Raalte, m.m.v. Syd
ney de Vries, bariton.
10.15-10-30 n.m. Gramofoonmuziek.
10,30—11.00 n.m. Concert door Kovacs La-
jos en zijn orkest.
11.00-11.10 n.m. Vaz Dias.
11.00 nm.—12.00 Gramofoonmuziek.
BUITENLAND
7.05 nm. Boedapest 549.5 M.: Richard
Strauss-concert
7.20 n.m. München 405.4 M.: Concert,
(Om. eerste symphonic van Brahms).
7.50 n.m. Daventry 1500 M.: „The Treaty
of Versailles and after. How the Treaty
looks to the United States to-day".— 9.55
n.m. Kamermuziek met Prof. Paul A. Pisk,
piano. (Mozart, Pisk, Moeran).
7.50 n.m. West Reg. 307.1 M.: Layton en
Johnstone in hun repertoire.
8.20 n.m. Oslo: Gewijde Noorsohe muziek.
8.20 n.m. Brussel (Fransch) 483.9 M.:
„Waterloo"; luisterspel van TTieo FJeisch-
8.20 n.m. Parijs (Radio) 1648.4 M.: Kamer
muziek, m.m.v. Léoa Kartun, Yvonne Gall
en Pierre Asso.
9.05 n.m. Straatsburg 349.2 M.: Symphonic
orkest o.l.v. Emile Cooper. O.m. eerste uit
voering van „Psalm 47" van Florent
Scbmitt.
9.20 n.m. Motala 1389 M.: Orgelconcert.
9 30 nm. Beromünster 539.6 M.: Richard
Strauss-concert.
9.35 n.m. Keulen 455.9 M.: „Utrechter Te
Deum" 'en „Jubilate", van Handel.
10.20 n.m. Milaan 368.8 M.: Kamermuziek,
10.40 n.m. Kalundborg 1261 M.: Fransche
muziek.
KLANKFILMEN
DE HEL VAN HET LEGIOEN
ONTVLUCHT
MIJN LEGIOEN-KAMERADEN
EN HUN WEDERVAREN
IV
Van Eddv Pearson li eb ik al een en ander
verteld: dat hij niet veel meer dan een kind
was cn zoo, en dat men hem liever een stuk
chocola dau een geweer in handen moest
geven.
U begrijpt, dat ik vooral met dezen jon
gen groot medelijden had. Wat mpest er
vun hem terecht komen, als straks de zware
exercities cn dc moordende wocstijn-mar-
schen begonnen?
Weet 11, wat ik gedaan lieb? Wat ik voel
de, dat ik doen moest?
Ik heb naar Liverpool geschreven, naar
Eddy's ouders. Ik heb den lieer Pearson
aangeraden, aan dc Fransche regecring liet
bloedgeld voor zijn zoon terug te betalen
Mogelijk zou het dan kunnen gelukken, don
jongen van een anders wissen ondergang
ie redden.
En het i s gelukt. Ik vermoed wel, dat er
heel wat heen cn weer geschrijf voor 1100
dig geweest is. En hooge regeerings-ambto-
naren, ministers en gezanten misschien wel,
zijn aan dit gevalletje te pas moeten komen
maar het is gelukt. Twee maanden na
dato kon Eddy zijn soldatenkleeren aan den
kapstok hangen.
Zijn vrijlating bracht voor mij ook con
onverwacht buitenkansje mee. Eddy's vader
zond te mijnen behoeve een som van 200
Irancs u begrijpt, wat dit con kapitaal
voor mij betcekende. Want een legioenairs-
tractement bedraagt schrik niet 25 een
times per dag, wat in vijftien dagen 3 Iranc
75 uitmaakt. Nu moet ik hieraan toevoegen,
dat ik voor nnj zelf nog een extra-verdienste
had. Aan een I-IoJlander eigenlijk was het
een Geldersman, dien ik ontmoette ver
kocht ik mijn dagelijksch rantsoen wijn.
ongeveer een kwart liter, voor 25 centimes.
Rekent u nu maar uit. Iedere vijftien dagen
was ik de gelukkige bezitter van 7.50 franc.
Maar wilt u mij dan ook eens vertellen,
wat men met 7.50 franc kan doen? Met de
Fransche francs dan, die na den oorlog zoo
zeer in waarde verminderd zijn?
Werkelijk: de zending van papa Pearson
was voor mij een uitkomst. Met mijn 200
franc in den zak voelde ik mij rijk als een
koning
Nu vertel ik een en ander van de andere
kameraden-Iotgenooten uit het roemruchte
Vreemdelingen-Legioen.
Die Geldersman, over wien ik het daar
even had, was een echte levens-schipbreu
keling. Vijftien jaar lang had hij onze Ko
ningin gediend, in het vaderland en in In
dië. Daarna toekende hij voor bet Legioen,
waar hij veertien jaar lang tijd had, om van
dag tof dag steeds meer te verstompen.
Want een verstokter drinker heb ik nog
nooit gezien. Ilij kou zonder der Legïpen-
wiju niel leven; en u weet uit mijn beschrij
ving van den Pinard van Saint Jean, welk
vergift die wijn wel eigenlijk is. Wilt u "Wel
gelooven, dat de beker van mijn landsman
van binnen zwart zag van den wijnsteen?
En dien Legioen-wijn, dat vergift, dronk
de man als water, 't Was niet te verwonde
ren, dat de ongelukkige kerel dag aan dag
zat was, en dat hij eindelijk als ongeschik»
voor liet Legioen werd afgekeurd. Afge
scheept werd hij met 10000 franc een
„vorstelijke" fcelooning inderdaad. Kon die
man niet zijn 10.000 franc naar het vader
land terugkeeren en stil gaan leven? Was
het nog niet een weldaad voor hem, dat de
generaal hem tewerk stellen liet in de dou
ches? Zoo kon hij tenminste nog een onder
dak hij ons in de kazerne behouden.
Ja, u zult zeggen: die Geldersman had het
ook al aan zich zelf te danken, dat hij dit
ongelukkig leven voeren moest. Toegestemd.
Maar u kunt u niet voorstellen, wat het
leven in het Legioen beteekent. Men i
geen mensch; men is er voor de superi
euren en voor de burgers van Sidi-Bel-Ab-
bes nog minder dan een wild dier, dat
men schuwt en ontvlucht. En wanneer die
arme drommels zoo geen enkel houvast in
hun leven hebben, grijpen zc' naar deil Pi
nard. naar den alcohol met wijnsteen, en ze
vergeten, wie ze waren, ze vergéten, wat
had kunnen zijn
Ik heb u ook al gesproken over den hoog-
Qdellijken Duitschcr, die zijn vermogen in
Monte Carlo verspeeld had. Voor hem, even
als voor tallooze Duitschcrs, was toen het
Legioen het ccnige redmiddel. Maar wan
neer hij geweten bad, met welke bandieten
en vagebonden hij daar voortdurend in aan
raking zou moeten komen ik geloof ze
ker, dat hij dan nog liever dc schande in
zijn eigen land zou hebben getrotseerd.
Hij was werkelijk Pen flinke vent deze
Karei Heinz, gelijk hij zich noemde. Wat
heb ik vaak naar zijn roerend vioolspel zit
ten luisteren! De tranen liepen je over de
wangen, zoo als hij die viool kon laten kla
gen cn weenen.
Van dat vioolspel gesproken. Karl Heinz
heeft den lijd, dien hij vrij had, wel goed
isgenützt". Hij gaf leasen, meneer, viool
lessen, waaraan hij flink wat verdiende.
Alleen maar ellendig was het. dat hij niet
minder dan 50 van dit eerlijk-verdiende
ion aan de orkestkas van het regiment
ioest afstaanHeb ik u niet gezegd, dat
mi legioenair een nummer is, een slaaf?
De arme kerel. Juist dezer dagen kreeg
ik bericht, dat hij in een Ilamburgsch zie
kenhuis te sterven ligt. De ontberingen van
het legioenaire leven zijn hem te machtig
geweest. En nu is zijn verzwakte lichaam
een prooi geworden van een allerpijnlijkst
rhcumatisme.
Wat zou ik Karl I-Ieinz nog graag «ens
willen zien. om afscheid van hem te nemen.
Maar Hamburg is zoo vei-, en de reis daar
heen verslindt bijna een vermogen
Een andere buitenlander, dien ik in Sidi-
Bel-Abbes heb leeren kennen, was Adrienko
een Rus.
Wat had deze man oen avontuurlijk leven
achter den rug. Een Czarist was hij in hart
en nieren. En toen Lenin met Trotzky cn al
die andere Rooden Rusland in een zee van
bloed dompelden, nam liij, Adrienko, dienst
in het Wrangelleger. Maar dat leger van
Wrangel werd door de Bolsjewisten versla
gen, verstrooid. Het kon nog een wonder
genoemd worden, dat het aan enkele dui
zenden aanhangers cn volgelingen van
Wrangel gelukken mocht, naar Constanti-
nopel tc ontkomen Doch daar begon de el
lende eerst recht Er was voor die vluchte
lingen geen brood, geen onderdak.
Was het toen geen uitkomst, dat tal
looze Russen een contract konden aangaan
met Fransche werkgevers, die in Algerië
oor hen werk in overvloed hadden? O,
Adrienko en zijn Jntgenooten teekenden dat
contract wat graag. Ze zouden nu kunnen
leven, leven voor hun wraak op de Bolsje
wisten. die Czarenmoordenaars!
Toen Adrienko en de andere Russen in
Oran kwamen, bleek liet, welk werk die
Fransche werkgevers voor hen op het oog
hadden 'gehad. 0, royaal, uiterst royaal va
ren die heeren werkgevers voor hen! Zelfs
voor een werkpak zorgden ze: de uniform
van het Legioen
Adrienko werd door ons, legioenairen, als
„gek" beschouwd. Nu, hij was 't inderdaad
Maar wie zou niet gek worden na zooveel
•angc ondervindingen, na zulk een gruwe
lijk bedrog? De heeren zielverkoopers van
Constantinopel hebben aan Adrienko en
zijn vrienden vele duizenden francs
diend. Ze hebben óók de verachting
heel de wereld verdiend voor hun misdadige
bedriegerijen. En een gruwel is het, dat de
regeering van de Fransche Republiek, dio
voor de beschaving strijden wil cn de cul
tuur zoo hoog houdt, van de diensten van
zulke misdadigers gebruik maakt en hen
door hooge aanbreng-premies tot verhoogde
werkzaamheid aanzet
Adrienko is een „gek", inderdaad. Ieder
een in het Legioen weet dit. E11 hij geni
aller sympathie en medelijden. Zelfs de s
perieuren nemen tegenover hem een b_
paalde welwillendheid in acht. Daardoor is
het leven voor den armen kerel toch nog
eenigszins dragelijk geworden, gelukkig
Maar nu moet u eens hooren, hoe een van
mijn kennissen, een Duitschcr ik zal hem
maar Emil noemen door zich „gek" tc
hóuden, aan de hel van het Legioen is ont
komen.
Adrienko deed heel gewoon, heel kalm.
Nooit gaf hij zich aan een krankzinnige ra
zernij r>ver. Vriendelijk was hij, beleefd, to
gen ieder.
Maar Emil was „gek": niemand, die hier
aan twijfelde. Want wat hij deed. was tocb
wel iets zeer abnormaals.
Stel u voor; aan een stok, dien hij op de
kazerneplaats gevonden had, bond hij ee»
eind touw; en aan bet eind van dat touw
bond hij een stuk brood. Want hij ging vis-
schen, zoo verklaarde hij.
Visschen? In de woestijn?
Emil „vischte". E11 zijn vischvijver was de
inhoud van een latrine u weet, wat dit
is? Hier te lande heeft men voor die instel
ling een Engelsehen naam gevonden, dien
men slechts met een pr.ar voorletters aan
duidt
Emil „vischte".
Heel den dag hoorden wij hem roepen:
„Ik heb beet", dadelijk gevolgd door een:
„Ik heb niet beet". Beet niet beet; beet
niet beet
Wat hebben we gelachen om die vertoo
ning! Maar alleen als er geen superieur in
de nabijheid was, waagden we dit. Want
we wilden en konden Emil toch niet ver
raden.
Het eind van het lied was, dat Emil voor
de keuringa-tommissie geroepen werd. Een
heel deftig lichaam is dat Officieren -m
doktoren. En het onderzoek begon. Emil
deed niets anders dan een beetjo onbenullig
lachen. Maar toen zei hij, dat hij weer
moest gaan visschen.
„Ik weet zeker, dat ik béét zal krijgen",
verklaarde hij aan dc commissieheeren.
Men schudde het hoofd. Men kon niets
abnormaals aan hem vinden. Men kon niet
gelooven, dal de man ziek was.
En toch: toen Emil heen-gaan mocht, en
de leden van de keurings-commissie hem
heel bedektelijk volgden, zagen ze tol hun
verwondering, dat de man terstond weer
naar zijn luguber vischterrein ging cn zijn
luide roepen, dat hij „beet" had en „niet
beet" drongen tot hen door.
Er zat niets anders op: de man móést
orden afgekeurd.
Emil kon als burger Sidi-Bel-Abbes ver
laten. Maarveertien dagen later, toen
Emil veilig en wel op een Duitscli stoom
schip zijn Heimat tegemoet voer, ontving
onze kolonel een schrijven van hem, een
hartelijke dankbetuiging. En heel onderaan
in den brief stond de leuke vraag: „Heb ik
niet gelijk gehad, kolonel, met fe zeggen: ik
weet zeker, dat ik béét zal krijgen"?
De kolonel was één stuk woede na ont-
angst van dien brief. En dien dag hebben
de legioenairen met zware zandzakken moe
ten mareheeren, dat het zweet hun bij
stroomen van het lijf liep.
Maar Emil, de leuke Duitscher, was vrij.
Hij had beet
