MAANDAG 4 JUNI 1934
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
DE VOLKSSTEMMING IN HET
SAARGEBIED
Garanties voor de onbeïnvloede
stemming
Zooals wij reeds gemeld hebben is tus-
sclien Duitschland en Frankrijk overeenge
komen, dat op 13 Januari 1935 de volksstem
ming in het Saargebied zal plaats hebben
over de vraag of dat gebied bij Frankrijk
of Duitschland zal gevoegd worden of wel
dat het huidige Volkenbondsbestuur zal ge
handhaafd blijven.
Dat deze volksstemming voor degenen, dei
er zioh in moeten uitspreken een moeilijk
geval wordt, valt gemakkelijk te zien voor
wie bedenkt, dat de Saarlanders na den oor
log zoowel door de Franschen als door de
Duitschers min of meer vertroeteld zijn
dat het Volkenbondsbestuur voor hen
vrij rustige en aangename periode is geweest.
Voorts hebben zij hun mijn-producten gere
geld kunnen afzetten in den Franschen El
zas. terwijl het niet zeker is. dat die leve
rantie na de eventueele terugkeer tot
Duitschland zal voortgaan en het ever
zeker is, dat de Duitsche belofte van afzet
van de Saarkolen in Zuid-Duitschland
waar thans veel Ruhrkolen heengaan, zal
verwezenlijkt worden.
Voor het moeilijkste probleem echter wor
den de bewoners van het Saargebied in
politiek opzicht gesteld, nu Duitschland
Hilleriaansch-nationalislisch is geworden.
Beweerd wordt dat een grot deel der
communisten reeds besloten is
Duitschland te stemmen, omdat zij verwach
ten, dat Hitier steeds verder naar links zal
gaan. De communisten halen met hun al
len nog geen vierde der stemming in het
Saargebied. De socialisten met nog geen
achtste van het tetaal zullen, naa rhet heet,
voor behoud \«*i het tegenwoordig bestuur
stemmen wat zeer wel e verklaren is
na alles wat hun in Duitschland wederva
ren is- De roomsch-katholieken, die ongeveer
de helft van de Saar-bevolking uitmaken,
weifelen echter nog aangaande de door hen
te volgen gedragslijn. De reden daarvoor k
gemakkelijk te vinden. Ze ligt in de moeilijk
heid, die de kerken, ook de roomsche kerk,
in het Derde Rijk" ondervinden.
Te verwachten is dat het Vaticaan de
Saai-kwestie wel degelijk zal uitbuiten in
zijn strijd met de machthebbers te Berlijn
over de rechten der kerk. Vóór de stemming
van 15 Januari a.s. zal er nog wel menig
hartig woordje daarover gewisseld worden.
Blijkbaar wacht de roomsche bevolking van
het Saarland op de instructies, die haar uit
Rome nog moeiten geworden. Het schijnt
zelfs, dat de uitslag van het plebisciet van
die instructies in groote mate afhankelijk
zal zijn.
Naar nader bekend wordt over de Duitsch-
Fransche overeenkomst, behoort daartoe 'n
gelijkluidende garantie-verklaring van
Duitschland en Frankrijk, behelzende, dat
deze landen zich van pressie op de stem
gerechtigden zullen onthouden en evenzeer
van vervolging, represaille-maatregelen of
achteruitzetting wegens politieke houding
tijdens het Volkensbondsbestuur aangeno
men met betrekking tot 't plebisciet Mocht
een geschil hierover ontstaan, dan gaan
beide regeeringen ermee accoord dit aan 't
Permanente Hof te Den Haag te onderwer
pen.
Over den inhoud van het accoord wordt,
voorts nog meegedeeld:
De datum voor het plebisciet is vastge
steld op 13 Januari J935, dat is de vroegste
datum, die volgens de verdragen moge
lijk is. -
Stemmingsgerechten "worden be.
noemd, die in functie zullen zijn gedurende
het plebisciet en nog een jaar daarna. Zij
zijn bevoegd voor alle delicten, die samen
hangen met de stemming zelf. Er zullen
acht gerechtelijke colleges in eersten aan
leg en een hooger gerecht worden gevormd,
in overeenstemming met de oude districts-
indeeling. Na de stemming zullen de overi
ge gerechten verdwijnen, terwijl het hooger©
gerecht nog bestaan blijft voor den overeen
gekomen tijd. Dit hoogere gerecht bestaat
uit een president, een vice-president en drie
rechters, terwijl in de andere gerechten
waarschijnlijk slechts één rechter zal wor
den benoemd. De colleges moeten worden
samengesteld uit neutrale personen.
Zooals reeds vroeger is overeengekomen,
zal de Volkenbondsraad ook de plebis
ciet-commissie benoemen, die eveneens
uit neutrale personen zal bestaan. Deze
commissie zal bijzondere volmachten hebben
en fungeeren naast de regeeringscommis-
sie, zoodat zij niet ondergeschikt is aan de
regeeringscommissie, maar een zelfstandig
.Volkenbondsorgaan zal zijn.
Ook in de politie-kwestie is Vrijdag
definitieve overeenstemming bereikt. Het
oude plan om buitenlandsche politie naar
het Saargebied te roepen is opgegeven. De
regeeringscommissie zal zoo mogelijk doo>-
aanwerving in het Saargebied de noodzake
lijk geachte versterking tot stand brengen.
Zoo noodig kan zij echter ook bui
ten het Saargebied politie ver
werven. Daarbij zullen de Volkeoibonds-
raad en de commissie van drie haar be
hulpzaam zijn. Er bestond overeenstemming
dat slechts Duitsch-sprekende politie-beamb-
ten zullen worden aangeworven.
Betreffende de stemmingskosten is
vastgesteld, dat Duitschland en Frankrijk
ieder vijf millioen francs zullen voorschie
ten en de regeeringscommissie één millioen
Zoo mogelijk moeten Duitschland en Frank,
rijk nog meer voorschot verleenen. In de
vroegere Pruisische gebieden zal naar „Bur
gemeesterschappen" en in de vroegere
Beiersche gebieden naar gemeenten worden
gestemd.
HEVIGE AARDBEVING OP IJSLAND.
Uit Reikjavik: In het district Tingoe aan
'de Ocfjord heeft Zaterdagmiddag een hevi
ge aardbeving plaats gehad, waardoor ern
stige materieele schade is aangericht.
Tc Dalvik aan de fjord zijn alle huizen
zoo beschadigd, dat zij niet langer bewoond
kunnen worden, waardoor de bewoners in
tenten zijn ondergebracht.
BRAND IN DE HAVEN VAN BOSTON.
Marinedokken verwoest.
Door nog onopgehelderde oorzaak is In de
haven van Boston een brand uitgebroken,
waardoor de marinedokken zijn verwoest.
Er hadden geen persoonlijke ongevallen
plaats.'
DE HITTE IN AMERIKA'S
MIDDEN-WESTEN
Wanhopige boeren.
Uit Washington: Het aantal dooden als
gevolg van de hittegolf, die speciaal het
Midden-Westen der Vereenigde Staten teïs
tert, is reeds tot 50 gestegen.
De hitte duurt nog altijd voort, met
slechts enkele plaatselijke regenbuitjes in
een paar staten.
Van lp graanstaten der Unie is slechts in
Texas genoeg regen gevallen. In de staten
Minnesota Wisconsin en Noord-Dakota drij
ven de boeren hun vee, dat op het volko
men verschroeide land staat te versmach
ten, naar gunstiger gelegen weidelanden.
Nflar aanleiding hiervan heeft de gouver
neur van Minnesota de nationale garde ge-
requireerd, ten einde de farmers met hun
kudden tegen te houden.
Aangezien gebrek aan levensmiddelen
dreigt, hebben de directies van alle spoor
wegmaatschappijen in het Westen zich be
reid verklaard voor levensmiddelentranspor
ten aanzienlijk gereduceerde tarieven te be
rekenen.
Het door president Roosevelt goedgekeur
de stéunprogram voor de door do droogte
getroffen boeren zal onmiddellijk in wer
king treden. Er is echter slechts een bedrag
van 5.476.00U dollar voor onmiddellijke
hulpverleening beschikbaar, dat over tien
staten moet worden verdeeld.
In verband hiermede overweegt de regee
ring, bij het Congres een wetsontwerp in
te dienen, waarbij machtiging zal worden
verleend tot het aangaan van een leening
van 200 millioen dollar ten behoeve van de
geteisterde gebieden. Senator Shipstead is
echter van meening, dat een milliard dol
lar voor steun verleening noodig zal zijn.
Gemeld wordt nog, dat het peil van de
Mississippi en de groote Meren voortdurend
daalt en in sommige streken de waterstand
zóó laag is, dat de scheepvaart moest .wor
den stopgezet.
Volgens de weerkundigen kon het Zater
dag j.l. nog wel zes dagen duren eer er re
gen valt, een voorspelling die de boeren
tot wanhoop bracht, want in dien tijd zul
len er duizenden stuks vee van honger en
dorst moeten bezwijken in de streken, waar
geen water is.
Regen in Canadeesche staten
Uit Winnipeg. Van de tarijke plaatsen in
Manitoba en Saskatsjewan wordt regenval
gemeld. Voor den oogst is deze regenval
van onschatbaar voordeel na de lange
droogteperiode. Op de graanmarkt te Win
nipeg is dc prijs met 1 tot 3 cent per sche
pel gedaald.
CHINEESCH DAGBLAD VERBODEN.
Uit Peking: Het dagblad Hoeapei Jih Pao,
het belangrijkste te Peking verschijnende
blad, is verboden, omdat het een bericht uit
Nanking heeft gepubliceerd, waarin zekere
eischen van Japan aan China, o. m. de af
scheiding van Amey (provincie Foekien)
rerden vermeld.
AMERIKAANSCH VLOOTBEZOEK AAN
SOVJET-RUSLAND.
Uit Moskou: De Amerikaansche marine
attaché te Moskou heeft het Volkscommis
sariaat van Oorlog er van in kennis gesteld
dat in de maand Augustus twee Amerikaan
sclie kruisers de haven van Leningrad zul
len aandoen. Een deel der Amerikaansche
bemanning zal als gast van den Amerikaan
schen ambassadeur Bullitt eenige dagen te
Moskou doorbrengen.
DE VERHOOGING DER GRAANPRIJZEN
IN RUSLAND.
Uit Moskou: Ten gevolge van de prijsver-
hooging voor tarwe is het brood hier en
daar van de vrije markt verdwenen. De
Gepeoe heeft aangekondigd, dat zij draco
nische maatregelen zal treffen tegen brood
speculatie.
STORMRAMP BIJ KOREA.
Volgens berichten uit Seoel (Korea) zijn
in een hevigen storm meer dan 200 vis-
schersschepen vergaan op de Oostkust, van
Korea. Reeds zijn omstreeks vijftig lijken
aangespoeld; men vreest, dat eenige hon
derden visschers zijn omgekomen.
De Amerikaansche Senaat heeft een wets
voorstel aangenomen, waarbij een belooning
ran 25.000 dollar wordt uitgeloofd voor het
vatten van gemecnschaps-vija'nden, zooals
Dillinger. Het wetsvoorstel is thans ter tee-
kening voorgelegd aan president Roosevelt.
DUISTER COMPLOT IN SACRAMENTO.
De politie van Sacramento (Californië)
heeft een helsch complot ontdekt, om een
geheele wijk der stad te vergiftigen.
In de brievenbussen van verscheiden
naast elkaar gelegen huizen werd een enve
loppe gevonden, waarop vermeld stond
Monster zonder waarde" en waarin pijpjes
ergiftigde kauwgom zaten. Ieder pijpje,
dat zorgvuldig met fijne suiker was bc
strooid, bevatte voldoende cyaanzout, om
den dood van twaalf personen ten gevolge
tc deen hebben.
GIFTIGE SPINNEN.
Uit' Portland: Zuid-Oregon en West-Idahe
hebben veel te lijden van giftige zwarte
spinnen. Een van de personen, die gebeten
is tien dagen bewusteloos gebleven.
Het is gebleken, dat alleen de vrouwelijke
spinnen giftig zijn.
Uit Berlijn: Op grond van de wet over de
in beslag neming van staats-en volksvijan
dige vermogens heeft de geheime staats
politie o. a. ook beslag gelegd op een x er-
mogen van den voormaligen leider der
S.P.D., Otto Wels, die naar het buitenland
is gevlucht. Het betreft hier een ten name
van Wels ingeschreven hypotheek ter waai
de van 6340 R.M. op een stuk grond te Ber-
lijn-Friedrichshagen.
De piloot Noack heeft met een verkeers
vliegtuig den afstand Berlijn—Croydon af
gelegd in drie uur en vijftig mnuten, het
geen een record op dit traject beteekent.
De gemiddelde uursnelheid bedroeg 264 k.m.
CYCLOON TE MARSEILLE.
De omgeving van Marseille is ln den
nacht van Zaterdag op Zondag door een
cycloon geteisterd. De schade wordt op vele
millioenen geschat. Spoorwegen werden
vernield en bruggen, die reeds eeuwen lang
de stormen hadden getrotseerd, werden
weggeslagen.-
VOLKSOPVOEDING
(Van onzen Duitschen correspondent)
Nieuwe verkeersmaatregelen voor
de bevolking van Berlijn. Meer
discipline in hot verkeer.
Maatregelen, welke aan den mili
tairen dril van twintig jaar g i-
ledcn doen terugdenken. Op één
enkelen dag 9600 inwoners dei-
rijkshoofdstad op heeterdiaad be
trapt.
Berlijn heeft tegenwoordig eon voor
maligen contre-admiraal als prefekt dei-
stedelijke politie en het ligt dus in den aard
der zaak, dat de bevolking zoo nu en dan op
Pruisische wijze „gemassregelt" wordt.
Ale president der politie heeft Herr von
Levetzow een serie maatregelen getroffen,
welke het verkeer m ieder opzioht moeten
bevorderen. Het spreekt vanzelf, dat de arm
zalige voetganger hierbij een volmaakt
ondergeschikte rol speelt; hij i6 niet veel
meer dan een figurant, een statist, die blij
mag zijn, wanneer hij alsnog bij de zaak
betrokken wordt.
Alles, wat op dit belangrijk gebied dooi
de vroegere overtieid is uitgevonden, blijkt
plotseling van den booze te zijn. De auto
matische afwisseling van groene, gele cn
rcode lampen behoort tot het verleden, want
iedere verkeersagent heeft voortaan de be
voegdheid, zulks naar zijn persoonlijke op
vatting te regelen. Zijn taak wordt hierdoor
heel wat moeilijker, want wat hij doet of
niet doet is van invloed op de maatreegelen
zijner collega's. Gaat hij in zijn voorbeeldi-
gen dienstijver wat al ti rapide te werk, dan
kan het gebeuren, dat zijn collega cjp het
eerstvolgende plein niet weet, wat hij met
zulk een opeenstapeling van auto's moet
beginnen! Het gevolg hiervan zal zijn, dat
de verkeerstorentjes, welke door het auto
matische systeem buiten gebruik raakten,
weer in de mode komen. Op de drukste uren
van den door-de-w eekschen dag ziet men op
den Potsdam nier Platz en aan den Alex dan
waarschijnlijk binnenkort een schupo weer
allerlei zwaaiende bewegingen maken.
Het centrale verkeerssysteem dateert, nog
uit de eerste jaren na den oorlog. Het prin
cipe eener automatische voortbeweging was
overgenomen van Amerika, vond in den
eereten tijd algemeen waardeering bij het
publiek, maar bleek, toen het verkeer begon
toe te nemen, voor Berlijn toch niet het
juiste te zijn. Voor beginnelingen, voor
mensehen dus, die voor het eerst in hun
leven zelf een wagen besturen, was het ooi-
getwijfeld een voordeel, wanneer ze Slechts
op de bewegingen hunner medereizigers be
hoefden to letten, maar voor den zakenman,
die precies op den tijd is aangewezen, bleek
het voortdurend op anderen moeten wach
ten menigmaal een strap.
Daar komt dan nog bij, dat de jongere
generatie van onzen tijd vopr zulk een me
chanische concentratie weinig voelt. Zij gaat
uit op pereoontijk initiatief, is voortvarend
en wil haar ondernemingsgeest vooral in
het verkeer tot uiting brengen. Den vreem
deling frappeert tegenwoordig het enorm
aantal auto's, welke door geüniformeerde
S.A. en S.S. met jeugdigen overmoed be
stuurd worden. Men heeft hun bijgebracht,
dat de machine sleoht6 „Mittel zum Zweck"
mag zijn, een praohtmiddel dus voor jonge
menschen, om hun kracht aan. den motor te
meten!
Aan den koeteier van een vrachtwagen
riohtte de hoofdinspecteur van politie de
volgende vermaningen: zorg ervoor, dat uw
vrachtwagen en het tuig van uw paarden
keurig in orde is! Elke wagen moet dc
avonds aan den linker kant en bij nevel
weer ook aan den achterkant van licht voor
zien zijn! Aan den onderkant mag geen lan
taren worden aangebracht! Op kruispunten
moet bijzonder voorzichtig gereden worden!
Let op de verkeerswenken der politie en op
het lichtsein der verkeerslampen. Blijft aan
den rechterkant van de straat en houdt u
strikt aan dc vooreceliriflen van het par
keeren!
Vergt voorail niet teveel van uw paarden!
Ook de fietsers, die in Berlijn gelukkig in
de minderheid zijn, krijgen allerlei practi-
6che wenken van overheidswege: Zong er
voor, dat uw fiets keurig in orde is en be
vestig een rood lantarentje aan het achter
wiel op de juiste plaats! Het benutten van
een schijnwerper is niet geoorloofd. Twee
fietsers naast elkaar belemmeren het ver
keer! liet inhalen van vrachtauto's is ver
boden! Bij de haltes van trams en omnibus
sen bijzonder voorzichtig rijden! Wenk bij
het inslaan van een zijweg bijtijds! Let voor
al op de wegen voor fietsers!
Zulke opvoedkundige lessen zijn voor een
wereldstad ongetwijfeld van waarde. Niet
temin betwijfel ik het ten 6terkefce, of een
soortgelijke predicatie in Amsterdam, Rot
terdam of Den Haag van invloed zou wezen
op de levensgevaarlijke sportiviteit van onze
toffe fietsende jeugd.
Op den eersten dag, toen deize week de
paediagogische actie voor Groot-Berfijn werd
begonnen, moesten al dadelijk 9600 inwoners
op de straflijst worden ingeschreven! Tegen
207 burgers werd wegens een ernstig ver
grijp tegen de verkeersregeling een aan
klacht ingediend, de meesten kwamen er
gelukkig met een directe bestraffing van
één nikkelen rijksmark mee af. Brave bur
gers, die van deze nieuwe maatregelen nog
geen flauw benul bleken te hebben, kregen
een ernstige waarschuwing en mochten dan
ails berouwvolle zondaars huu weg ver
volgen.
Men i6 voornemens, zulk een vebkeers-
actie elke maand te herhalen, totdat het
Berlijnsohe publiek zidh aan de nieuwe ver-
keeraeiscihen gehoorzaam heeft onderwor
pen.
Blijft men, op gevaar af, zelf gevonnist te
worden, even op een der drukke verkeers
punten staan kijken, dam krijgt men binnen
enkele minuten een over do e>d van komische
indrukken. Vooral de ouden van dagen loe
pen ieder oogenblik tegen de verkeerslamp,
krijgen een vermaning, en mogen zonder
financieele bestraffing verder gaan. De spor
tieve jeugd is er veel beter aan toe, heeft
meer aanpassingsvermogen en weet bij over
trading van de wet nog net op het nippertje
aan de sóhupo-greep te ontkomen.
Komt het roode licht te voorschijn, dan is
de spanning het grootst: wie zal er nu weer
bij inloopen? Een drietal passanten ióopt
druk over het verkeersprobleem te daeau-
teeren, de een vond het vroeger veel beter,
de ander prijst de nieuwe maatregelen en de
derde weet nog niet precies, wat hij zeggen
zal reeds zijn ze in de drukte van het
gesprek langs het waarschuwende roode
licht gewandefld. en de man der wet klopt
een van hen op de schoudere: „Eigenlijk
moest ik u alle drie een mark laten dtofldten,
want eerst bent u op een der drukste ver
keerspunten blijven kijken, toen bent u
langs het roode licht gewandeld en ik heb
niet den indruk, dat u 't verderop beter zult
doen!"
„Maar we hebben ons toch juist over het
voor en tegen van de nieuwe keensrege
ling onderhouden!" luidt het antwoord van
den meeet ondernemende en zijn kameraden
knikken bevestigend.
„Dat heb ik allang gemerkt", luidt het
antwoord van den agent, die bij hooge uit
zondering zin voor humor schijnt te bezit
ten, „maar voor zulke gesprekken is de pu
blieke weg minder gesohikt. Doet u dat lie
ver thuis en let op straat beter op de nieu
we verkeerevoorsohriften!" Hij tikt aan zijn
pet en zegt met de vereisebte plechtigheid:
„I-Iedl Hitler 1"
DE „TEMPS" OVER ROOSEVELTS BOOD
SCHAP INZAKE DE INTERGEALLIEERDE
SCHULDEN
Het Parijsche dagblad „Le Temps" con
stateert met teleurstelling, dat de hoop op
een bevredigende regeling van liet interge:
allieerde schuldenprobleem bedrogen is.
Roosevelts Boodschap heeft niets nieuws
gebracht Amerika heeft echter vergeten,
dat het Hoover-moratorium een formeel ver
band rekent tusschen de schuldenbetalin
gen en de herstelbetalingen. Het blad merkt
op, dat geen schuldenaar er nog belang bij
beeft een gedeeltelijke betaling aan dc
Vereenigde Staten te doen, nu de Johnson
Bill gedeeltelijke betalingen niet als vol
doende erkent. Deze politiek kan nooit tot
een uitweg leiden en daarom is Roosevelts
Boodschan ten zeerste te betreuren.
VERSTERKING DER FRANSCHE
KANAALKUST?
Sunday Chronicle meldt, dat de Fransche
autoriteiten thans een plan tot versterking
der Fransche kanaalkust bestudeeren. De
reden hiertoe is, aldus het blad natuurlijk
de vrees voor een Duitschen aanval van do
zeezijde.
De volgende maatregelen worden over
wogen:
Bouw van een tweede verdedigingslinie
van slagschepen van het formaat van de
Dunkerque (20.000 ton). Aanleg van een
„muur van staal en ijzer" langs de kust
van het Kanaal met forten en zwaar kust-
geschat. Inrichting van een machtige basis
voor duikboot-en te Calais en de verlenging
van de Fransche verdedigingswerken tot de
kust van het Kanaal.
ARGENTIJNSCHE WIJNEN.
BUENOS-AYRES, 4 Juni. Het Argentijn-
sche consulaat in Rotterdam deelt mede,
dat de Nederlandsche markt goede perspec
tieven biedt voor de plaatsing van Argen-
tijnsche wijnen.
LONDEN, 4 Juni. Volgens alhier uit Ge
neve ontvangen berichten, waren aldaar
Zondag geruchten in omloop, volgens welke
de vertegenwoordigers van de Kleine Entente
en Sovjet-Rusland heden onderhandelingen
zouden aanknoopen over wederzijdsche er
kenning en hervatting van diplomatieke be
trekkingen. Een vertegenwoordiger van de
Kleinte Entente verklaarde gisteravond ech
ter, dat deze verwachtingen voorbarig wa
ren. De onderhandelingen met Sovjet-Rus
land hebben weliswaar goede vorderingen
gemaakt, maar er bestaan nog eenige pun
ten met Sovjet-Rusland en Roemenië aan
den eenen kant en Sovjet-Rusland en Zuid-
Slavië aan den anderen kant, welke nog
niet geregeld zijn. De geheele aangelegen
heid zal te berde worden gebracht aan het
einde van deze maand in de e.v. conferentie
van de landen der Kleine Ente.
TAIF, 4 Juni. De beide Idrissi sheiks
welker uitlevering koning Ibn Saoed in zijn
vredesvoorwaarden had geëischt, zijn thans
uitgeleverd aan Emir Feisal, den vice-koning
van Mekka enzoon van Ibn Saoed. De uit
levering der beide sheiks wordt beschouwd
als een bewijs, dat de Inian van Jemen voor
nemens is alle voorwaarden van het vredes
verdrag uit te voeren, aangezien de uitleve
ring de ernstigste voorwaarde was, welke
was gesteld, daar het, volgens de Arabische
eerbegrippen een schande is personen uit te
leveren, die een toevlucht hebben gezocht.
Kunst en Letteren.
HET STADIONCONCERT
Het Wilhelmus de ontroerende inzet.
Het Stadionconcert, onder leiding van Dr.
Peter van Anrooy en Dr. Willem Mengelberg,
dat Zaterdagavond gegeven werd, is door
27.000 personen bezocht. Onder deze was ook
Prinses Juliana.
Indrukwekkend was de opening met het
Wilhelmus door het geweldige koor van tal
rijke Amsterdamsche zangvereenigingen. Dan
werd door Dr. Peter van Anrooy, de directeur
van het Residentie-orkest, dat tesamen met 't
Concertgebouworkest concerteerde, diens pit
tige Piet Heinrhapsodie gespeeld en vervol
gens beklom Mengelberg den dirigentenstoel
om de uitvoering van het voorspel van Wag
ners „Meistersinger" en dan Beethovens Ne
gende en laatste symphonie te leiden, welke
eindigt in het befaamde vocale slot, door
solisten en koren te vertolken: ,.Alle Men
schen werden Brüder".
Het wel zeer bijzondere concert werd door
de V.A.R.A. per radio uitgezonden.
Vóór de uitvoering van de „Negende" begon
heeft de heer Ir. J. A. Josephus Jitta in vier
talen de uitzending werd over de geheele
wereld voortgeplant op de beteekenis van
deze demonstratie als vredesgedachte in enke
le woorden gewezen.
Na de uitgevoerde werken, vooral na Beet
hovens symphonie, volgden langdurige toe
juichingen.
Na het concert heeft in het Carlton-hotel te
Amsterdam een receptie plaats gehad. Hier
sprak namens het initiatief-comité Dr. |M. de
Hartogh, namens het concertgebouwbestuur de
heer G. H. de Marez Oyens, verder Dr. Peter
•an Anrooy en Prof. Dr. Mengelberg en ten
slotte Ir. Josephus Jitta. Bij een souper, waar
aan ook Minister Marchant aanzat, werd aan
(Mengelberg namens vele vrienden en bewon
deraars een portretbuste aangeboden, ver
vaardigd door den heer G. J. v. d. Veen.
In zijn dankwoord zeide Mengelberg tot de
uiwezigen o.a.: -Blijft ons helpen en zorgt
vooral, dat de jongere generatie belangstelling
zal hebben voor ons muziekleven. Dat de jeugd
aan sport doet valt slechts te prijzen, doch
daarnevens moet haar gesuggereerd worden,
dat niet alleen een voetbalmatch, maar ook
m mooi concert de moeite waard is".
Minister Marchant heeft daarna een gees
tige speech gehouden, waarin hij erkende niet
van het Stadionconcert te hebben ver
wacht en ook als zyn indruk gaf, dat het
acoustisch „met één c, heeren van de pers!"
veel te wenschen overgelaten heeft. Hij was
en al lof voor de solisten en uitte als
groote grief, dat zoo vaak aan buitenlandsche
kunstenaars boven die van eigen land de voor
keur wordt gegeven. Waarom dat noodig is,
is onbegrijpelijk. Spr. zeide voorts, dat het
bestuur van het Concertgebouw voor een
zware taak geplaatst staat. Prof. Mengelberg
blijkt, dat en dat vgrheugt spr. zeer te
hebben ingezien en dat geeft het uitzicht op
de instandhouding van het Concertgebouw
orkest op het hooge artistieke peil, dat be
reikt is. Want deze instelling aldus spr
brengt, met alle respect voor andere instellin
gen, het muzikale leven in ons land omhoog
en spr. voelt het, in zijn huidig ambt, als
roeping, dat alles gedaan dient te worden
te zorgen, dat het hooge peil, waarvan hij ge
waagde, gehandhaafd blijft.
Spr. heeft getracht, onze voetballers e:
te wijzen, dat zij zich moreel en intellectueel
tot een hooger niveau zouden kunnen opwer
ken, indien zij hun plicht zouden zien om een
ander deel van spr.'s staatstaak te begunsti
gen. Zij hebben dat niet gedaan; zij hebben
zich blijkbaar op het lager niveau behagelyk
gevoeld. Dat zy er op blyven-
Met Prof. Mengelberg kan spr. volkomen
instemmen, dat het jonge geslacht moet leeren
inzien, dat zonder kunst het leven waardeloos
is en dat het de plicht is der jongeren, in de
toekomst datgene in stand te houden, wat het
Nederlandsche volk niet kan missen!
Spr. bracht een dronk uit op de Nederland
sche kunst.
Nog menig hartelijk woord werd gesproken
en het nachtelijke feest werd besloten met het
bijwonen van een kroegjool in de sociëteit
van het Amsterdamsch Studentencorps in de
Sarphatistraat, waartoe de praeses van het
corps alle dames en heeren had uitgenoodigd.
BINNENLAND.
DE POSTJAGER
Naar het „Nieuws van den Dag"
verneemt, is dezer dagen de „Post-
jager" ingeschreven voor de Mel
bourne-race. Het is nog niet bekend
wie het vliegtuig zal besturen. Voor-
loopig kan nog niet medegedeeld
worden door wie en op welke wijze
dez© vlucht zal worden gefinancierd.
Uiteraard is het van groote beteeke
nis, dat het snelste vliegtuig dat
Nederland bezit aan deze race gaat
deelnemen.
NED. CHRISTEN-VROUWENBOND
DE OVERIJSSELSCHE LANDDAG
De Ned. Christen Vrouwenbond is voor
nemens op 19 Juni a.s. te Hellendoorn een
Overijsselschen Landdag te houden. Als
sprekers zullen optreden mevr. M. M. Havc-
laarvan Beeck Cal koen, presidente van
den Bond; mr. dr. v. d. Steen van Omme
ren, burgemeester van Hellendoorn; en ds.
Mulder, van Nijverdal. De leiding is in
handen van mevr. P. J. MiloMalta, van
Almelo, secretaresse van het gewestelijk
bestuur.
MUSSERTS OPVOLGER
Gedeputeerde Staten hebben aan de Pro
vinciale Staten van Utrecht de volgende
voordracht doen toekomen voor hoofd
ingenieur van den provincialen waterstaat
van Utrecht, vacature Ir. A. A. Mussert:
l. ir. F. E. Enschedé, Groningen, ingenieur
van den Waterstaat van Groningen; 2. ir.
J. C. Pannekoek, Den Haag, eerstaanwe
zend ingenieur bij den dienst der Zuider
zeewerken; 3. ir. H. H. Rieuwerts de Vries,
Arnhem, ingenieur van den provincialen
Waterstaat van Gelderland.
Schaakrubriek.
OM HET WERELDKAMPIOENSCHAP.
Aljechin wint de 21e partij,
De argelooze lezer, die al zyn wijsheid om
trent de prestaties van een wereldkampioen en
van zijn bestrijder uit deze vaak al te sobere
overzichten moet putten, zal stellig geen al te
hoogen dunk krijgen van wat als grootste
prestatie in de schaakwereld mag gelden. Keer
op keer leest hij van een wereldkampioen, die
dubieuze, ja zelfs slechte zetten doet, in een
verliesstelling geraakt en daaruit slechts door
het falen van zyn tegenstander weet te ont
snappen. Evenzoo leest hy van een kampioens
pretendent, die een uitmuntende opening speelt
en bij wijze van spreken slechts aan den boom
behoeft te schudden om de rijpe vrucht daarna
op te vangen, doch die telkenmale niet in staat
blijkt te zijn om eenvoudige kansen te benutten
Het zy zoo; het valt dan ook niet te ont
kennen, dat noch Aljechin, noch Bogsljuboff
topvorm zijn. Beide hebben veel betere
prestaties geleverd dan in deze match. Het
moge dan al waar zyn, dat Aljechin zyn onge-
zetten doet, omdat hij vreest, aat zyn
tegenstander op de begane paden beter thuis
is dan hy. dat deze experimenten hem meer
dan eens verloren spel hebben bezorgd, staat
évenzeer vast en het is de vraag of de wereld
kampioen op de begane paden niet even goed
behoort thuis te zyn als wie dan ook van zyn
concurrenten.
enzoo mag het Bogoljuboff als een ge
brek aangerekend worden, dat hy niet in staat
is voor de hand liggende winstkansen te be
nutten, al is daarvan dikwijls groote tijdnood
de oorzaak; en ook de voortdurende tijdnood
is een ernstig gebrek in één van de sterkste
schaken? ter wereld.
Dit alles, waarde lezer, heeft slechts gediend
n u voor te bereiden op den inhoud van de
21ste partij. Het gebruikelijke schema was
weer aanwezig: de zwakke zet van Aljechin,
het profiteeren daarvan door Bogoljuboff,
diens opbouwen van een winststelling vol
tooid door een kwaliteitsoffer en vep'ol-
gem? zijn falen by het binnenhalen van den
oogst. Tenslotte het slot van het drama, door
dat Aljechin aan zijn materieele voorsprong
van de kwaliteit voldoende had om te winnen.
De notatie der 21ste partij.
Wit: BOGOLJUBOFF Zwart. ALJECHIN
1. d4 d5 2. Pf3 e6 3. c4 a6 4. c5 b6 5. cXb6
c5 6. Pc3! Fbd7 7. Pa4 c4 8. Ld2 Ld6 9. b3
Lb7 10. e3 cXb3 11. DXb3 Ple7 12. Ld3 0—0
13. 0—0 Pc6 14. Tfcl e5 15. Lf5 e4 16. Pel
Pf6 17. Pc5 De7 18. g3 Tfb8 19. a4 a5 20
Db5 Fd8 21. Pxb7 PXb7 22. Tabl h5 23. Pg2
g6 24. Lh3 g5 25. Lf5! Dd8 26. Tc6 Le7 27.
h4 gXh4 28. Pxh4 Pd6 29. Txd6! Dxd6 30.
b7 Ta7 31. Lc8! Ld8 32. Pf5 Da6 33. Dc5 TXb7
34. Tb5 (Veel beter ware LXb7 Txb7 35
TXb7 DXbT 36. Kg2) Txb5! 35. LXa6 TXc5
36. dxc5 Pd7 37. c6 Pe5 38. Pd4 Tb2 39. Lc3
Tblf 40. Kg2 Lb6 41. Ll>7 P/3 42. Pxf3 exf3t
43. Kxf3 Lc7 44. La6 Tel 45. Ld4 TXc6 46
Lb7 Tc4 47. Lxd5 TXa4 48. Ke2 Ld6 49. f4
LfS 50. f5 Tb4 51. Lc3 Tg4 52. Le5 a4 53 e4
h4 54. Kf3? h3! 55. Lf4 Tg7 56. g4 Th7 57.1
Weerbericht.
Het dunne pijltje geeft den vorlgen stand
Hoogste eland te Thorshavn 769.5.
Laagste stand te Wilna 753.6.
Stand vanmorgen halftwaalf 762.2.
WEERBER7CHT
Meest matige N.W. tot N.O. wind, bctirok.
ken tot zwaar bewolkt, weinig of geen regen,
iets zachter overdag.
STORMWAARSCHUWINGSDIENST
Ontvangen 3 Juni 3.15 uur nam. Attentie-
sein 0, d.i.: Weest op uw hoede.
4 Juni vul. 10.40; Abtentiesein neerhalen
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
De ontwikkeling der hooge drukking ten
W. der Britsohe eilanden ging
van een zwakke barometendaling in het Oost
zeegebied, zoodat de N. winden in kracht
toenamen en koude, vochtige lucht tot over
M. Europa brachten. Nadat Zaterdagmiddag
zwaar onweer was gevallen in N. Brabant
en Limburg, zijn gisteren in Duitscihland
Frankrijk nog onweerebuien voorgekomen.
Nu heeft de warmte zich tot Z.-Frankrijk
teruggetrokken en begint in Scandinavië de
temperatuur weer te stijgen. De Britsche
eilanden hebben droog, maar vrij somber
koel weer. In ons land. België en N.-Frank-
rijk valt lichte motregen. In de Oostzee valt
iets meer re'en. De barometerdaling in
Z.-Frankrijk en ben W. van het hoogdruk
gebied op de oceaan kunnen de winden
naar O. doen loopen, waarbij langzaam af
nemende bewolking en-eenige stijging van
temperatuur te wachten is.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 11.6 C.
5 JUNI.
Zonsopgang 4.43 uur, zonsondergang 9.14 uui
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
5 JUNI.
Van 's avonds 9.44 uur tot 's morgens 4.13 uu
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig
Rheinfelden 0/0 2.05
Breisach 1.03 1.11
Kehl 2.12 2.18
Maxan 3.63 3.56
Diedesheim 0.57 0 33
Mannheim
Lohr
Mainz
Bin gen
Caub
Fuis
Coblens
Trier
Keulen
Rührort
Wesel
Emmerik
Dusseldorf
0.85 0.83
0.C4 0.09
115 1.12
1.17 1.15
1.00 1/4
1.23 1.23
0.09 0.03
0.69 0.69
0.81 0.82
1.21 1.16
8.95 8,
6.67 6,7
1.14 1,
6.80 6.
Venlo
Lobith
Nijmegen
St Andries
Arnhem
Vreeswijk lw 0.02 0,0
Westervoort 7.43 7,4
Deventer 139 1,
Kampen -0.06 -0,_
Eysden 00.00 46.C
Grevenblcht 27.46 27,C
Venlo 10.79 10j|
Grave (sluis) 4 18
St Andries 0.45
Gorkum 0.00 IJl
0.05 0.07 Dordrecht 0.00 1.11
0.05 0.05
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
(Oude Amsterdamsche tUd)
6 Juni
Delfzijl 6.10 17.18 Hellevoetsl. 9.02 2lM
Terschelling 2.18 14.33 Willemstad 9.58 22,21
Haningen 3.00 15.25 Brouwersh. 8.14 20.45
Den Helder 0.55 12.55 Zierikzee 8.42 20.53.
IJmuiden 9.13 21.48 Wemeldinge 9.05 21,-5®
H.vHolIand 8.17 20.57 Vlissingen 7.2,"
Lh2 Ld6! 58. Lxd6 h2 59. Lxh2 60. e4 a3 61^
e6 fXeö 62. LXe6f Kf8 63. Ke4 a2. Wit ga£
het op.
K
De 22ste partij remise, e
De 22ste partij heeft bij uitzondering gecriR
zetten bevat, welke bijzonder vermeldenswaarJj
zyn. Veel te pry zen was er niet, doch veel t«
laken evenmin. Hieruit leide men niet af, daSi
het een partij van matige kwaliteit zou zijnA
Hettegendeel is waar; het was een goedm
party, doch seneationeele gebeurtenissen kwak
men er niet in voor. Bogoljuboff heeft de best®
kansen gehad, doch Aljechin kon zich afdoen®
de verdedigen.
De stand luidt thans: Aljechin 14 7 =4'
14 1), Bogoljuboff 8 1 14 7)d
Aljechin moet nog 1% punt behalen, dan isi
de match ten einde. L
De 22ste partij luidde als volgti li
Wit: ALJECHIN Zwart: BOGOLJÏÏBOFE
1. d4 Pf6 2. c4 e6 3. Pc3 Lb4 4. Dc2 d5
cxdo eXd5 6. Lg5 h6 7. Lh4 Pbd7 8. e3 0—0
9. Ld3 c5 10. dXc5 11. Pge2 Pxd3f 12. Dxd£
Le7 13. 0—0 Le6 14. Tfdl Da5 15. Pd4 Tfcf
16. Tacl Tc4 17. b3 Tc5 18. Pa4 TXcl 19.'
TXlc Tc8 20 TXcSf LXc8 21. Dc3 Dd8 22P
f3 Ld7 23. Pb2 Db6 24. Pd3 Pe4 25. fXe£
LXh4 26. exd5 Dg6 27. Dd2 De4 28. PfP
Dxd5 29. Pxh4 Lb5 30. Pf3 LXd3 31. Kif
Df5 32. g4 De4 33. Da5 La6 34. Dd8f Kh7 35L
Dd4 Dc2f 36. Kg3 Lfl 37. Dd5 Dc7f 38. KfP
La6 39. De4f KgS 40. De8f Kh7 41. De4f gf
42. h4. Remise. p
RECHTZAKEN^
FREIHERR VON K.
Het Amsterdamsohe gerechtshof bevestigd®
het vonnis van dc rechtbank, waarbij Freiherif
▼ooi K. wegens diefstal tot een Jaar gevangeniA
«traf werd veroordeeld. 1
In October Van het vorige Jaar was de ma
uit Duitschland gevluoht. Hij nam zijn Intrek i
een pension. Op 16 October verdween hij
pensionhouder vermiste een overjas en
gasten bemerkte, dat 400 uit een gesloten kom
fer was verdwenen. Bij zijn arrestatlo droeg,
de Freiherr de gestolen jas; van hot geld zelddl
hij niets te weten.
BERUCHT INBREKER
Op 13 Augustus 1933 werd een gevaarlijk lnil
breker gesnapt bij een inbraakpoging in d»r
Zocherstraat te Amsterdam.
De rechtbank sprak den man vrij. doch
Officier kwam van dit vonnis in appèl en „o
OJI. bij het Amsterdamsche Gerechtshof eiechtl
rijf jaar gev.-straf.
Uitspraak 14 Juni.
EEN BERUCHT INBREKER
De officier van justitie bij de AmstcrrdamJi
«he rechtbank elsahte wegens poging tot in
braak 4 jaar gevangenisstraf tegen cc
ruoht inbreker. Uitspraak 15 Juni,
