VRIJDAG 25 MEI 1934
EERSTE BLAD PAG. 3
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Tc Zoe termeer-Zeg waard (toez.).
GEREF. GEMEENTEN
epen: Te Bruinisse, J. D. Barth te Bor-
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Ds. G. J. Derksen, Ned. Herv. predikant te
Oudelande, is voornemens 1 Juli a.s. afscheid te
nemén van zijn Gemeente en, na bevestigd te zijn
door Ds. P. de Haas van Utrecht, op 8 Juli zijn
intrede te doen te Groede c.a.
Ds. P. DEDDENS
Naar wij vernemen, is Ds. P. Deddens, predi
kant der Geref. kerk te Rijswijk, gisteren ongesteld
geworden. Bij onderzoek bleek, dat hij een blinde
darm-ontsteking had.
Hedenmorgen is hij opgenomen in het ziekenhuis
St. Anthoniushove te Voorburg, waar terstond
operatief ingrijpen noodzakelijk bleek. Er hebben
zich geen complicaties voorgedaan, zoodat er geen
reden tot ongerustheid is. Zooals bekend, had Ds.
Deddens het beroep naar Groningen op 23 April
j.l. aangenomen.
SYNODE CHR. GEREF. KERK
De Generale synode van de Chr. Geref. Kerk
zal dit jaar gehouden worden te Zwolle in de
eerste week van September. Aan den vooravond
zal aldaar een bidstond worden gehouden.
THEOLOGISCHE SCHOOLDAG TE KAMPEN
De Theologische Schooldag zal dit jaar op Don
derdag 21 Juni te Kampen worden gehouden. De
avond tevoren, te 7 uur, wordt een ure des
gcbeds gehouden in de Burgwalkerk, waarin hoopt
voor te gaan Ds. J. H. A. Bosch van Alphen a. d.
Rijn.
De vergaderingen van den 21 en zullen in de
Burgwalkerk worden gehouden, en onder leiding
staan van Prof. Dr. J. Ridderbos. In de morgen
vergadering, die te 9.45 begint, zal, na een openings
woord van den Rector der School, Prof. Ridderbos,
Prof. Dr. G. M. den Hartogh een rede houden
over: „Door het geloof".
De middagvergadering zal aanvangen te 2 uur.
Hier hopen op te treden: Dr. G. Keizer van
Rheden-De Steeg (over: „De vrouw in de Af
scheiding") en Ds. W. H. v. d. Vegt van Goes
(over: „de Afscheiding en wij").
DE KERKSTRIJD IN DUITSCHLAND
Ludwig Miiller en de vrijheid der kerken.
De Europeesche secretaris van de Federal Coun
cil der Amerikaansche kerken is ontvangen door
den Rijksbisschop Müller, den kerkministcr Jager
en bisschop Herkei. Deze heeren hebben hem vol
gens een communiqué van den Fed. Council ver
zekerd, dat de kerk zich mede verantwoordelijk
voelt voor haar leden die van niet-arischc her
komst zijn en aan helpende maatregelen ondersteu
ning zou verkenen; eveneens, dat de kerkregee-
ring met nadruk verklaarde, dat de disciplinaire
maatregelen der laatste maanden reeds voor een
groot deel weer waren ingetrokken; en eindelijk,
dat de kerkregeering toezegde, dat op behoor
lijke wijze met den eigen aard van
het Gereformeerd P ro t e s t a n t s c h
bel ij den zou worden rekening ge
houden. Rijksbisschop Ludwig Müller verze
kerde voorts, dat na den overgangstijd en de
eenheidsvorimng der kerk de afzonderlijke deelen
.der kerk een grootere vrijheid en erkenning van
hun eigensoortigheid zouden vinden.
Een ietwat anders getinte toon beluistert men in
de rede, door Dr. Müller gehouden bij de inscha
keling der Hamburgsche landskerk. Hij keerde zich
daarin scherp tegen de twisten der theologen,
waarvan het Duitsche volk niets meer wilde weten.
„Het volk hongert naar de eenvoudige, levende,
bevrijdende waarheid van Christus. Niemand denkt
eraan, het ware, werkelijke geloof aan te tasten.
Wie het geloof echter gebruikt als schild om er
wat anders achter te verbergen, moet er mee
rekenen, dat hem het schild uit de hand zal wor
den geslagen".
Ds. MARC BOEGNER
De president van het Fransrih Protes-
tantsch Verbond (Fédération Protestante de
France) ds. Mare Boegner, predikant te
Parijs-Passv, komt deze week in ons land,
voornamelijk voor het vervullen van den
predikdienst te Den Haag op 27 Mei a.s. en
neemt tegelijk een enkele spreekbeurt waar
o.a. Vrijdagavond 25 Mei in de Waalsche
kerk te Haarlem. Ds. Boegner is o.a. in ons
land zeer bekend door zijn lijdens overden
kingen, welke door de Radio-Parijs werden
uitgezonden.
In ons blad van 3 Mei Jl. vindt men over
Ds. Boegner nog iets vermeld in verband
met de godsdienstoefeningen voor dn ver
strooide Gereformeerden in Frankrijk te
Parijs.
KORTE BERICHTEN
De aftredende bestuursleden der Chr. Geref.
Pred. Conferentie prof. J. J. v. d. Schuit en Ds. L.
v. d. Meyden zijn resp. als voorzitter en secretaris
herkozen.
VROUWENSTEMRECHT IN DE KERK
In het Meinummer van „Belijden en Be
leven" het orgaan van den Bond van Chr.
Gerbf. Meisijesvereeniigingen goeft da veld
prediker in algemeen en dienst, ds. II. Jans
sen op de vraag: „Waarom mogen de vrou
welijke lidmaten geen stem uitbrengen bij
het beroepen van een predikant'?" hét vol
gende antwoord: „Reeds jaren lang hen ik
van oordeel dat de vrouw in de gemeente
het stemrecht toekomt om de eenvoudige
reden, dat zij belijdenis des geloofs heeft af
gelegd en tot lidmate der gemeente is aan
genomen. Nu is mij nooit duidelijk gewor
den, waarom dat men de vrouwelijke lid
maten het stemrecht onthoudt".
CHR. GEREF. PREDIKANTEN
CONFERENTIE
Referaten van Ds. K. Groen en
Ds. A. Bikker
Van de te Apeldoorn gehouden Conferen
tie van Chr. Geref. predikanten kan nog het
volgende worden gemeld:
Gegeven Dienaren des Woords
Spreker behandelde dit onderwerp naar aanlei
ding van Efeze 4 vers 11 13, waar Paulus han
delt over de Kerk: in haar wezen is haar oor
sprong krachtens verkiezing in God Drieëenig, Op
aarde is haar openbaring een vergadering van
ware geloovigen. Door middel der belijdenisschrif
ten gegrond op Gods Woord geeft zij uiting van
haar geloofsleven en wandel. In Efeze 4 wordt ze
beschreven in haar eenheid, als één lichaam, ge
loof, hoop, één God en Vader van allen, die daar
VERBAND VAN GEREF.
EVANGELISATIECOMMISSIES
DE TWEEDE ZOMERCONFERENTIE
OP WOUDSCHOTEN
WOUDSCHOTEN. 24 Mti 1934.
Ie dag. Onder begunstiging van het
prachtige zomerweer, is ook de tweede dag tot
groote voldoening der meer dan 150 conferentie
gangers voorbij gegaan.
Nadat de dag was geopend door Ds. Nawijn
in Apeldoorn, werd het woord gegeven aan Dr.
Brillenburg Wurth voor zijn referaat over:
Wat de Groepsbeweging voor onze Evangelisatie
zeggen heeft.
In zijn inleiding releveert spr. beknopt het ka
rakter en de opkomst van de groepsbeweging. Ze
ival-beweging mét het tweeërlei doel, dat
revival-bewegingen kenmerkt, n.l. evan
gelisatie naar buiten èn opwekking van het gees
telijk leven der geloovigen naar binnen. Hier komt
ze alleen of in hoofdzaak naar de eerste zijde in
king, zoodat belangrijke kanten eraan (b.v.
.de stille tijden", „de leiding Gods" enz.) hier
blijven rusten.
In hoofdzaak wordt nu de geschiedenis der be
weging nagegaan: haar opkomst met Frank Buch-
haar uitbreiding in Engeland, Amerika,
Afrika. Italië en vasteland van Europa.
Vervolgens wil spr. nu op vier punten nagaan,
at de groepsbeweging ons voor ons Evangelisa
tiewerk kan leeren, n.l. wat betreft het object, de
boodschap, het subject
Evangelisatie.
heeft onze
ichten? Het Evangelie is
alle rang en stand i
Ds K. GROEN
is boven allen, door allen en in allen. Tegenover
deze eenheid staat de verscheidenheid der gaven,
die Christus genomen heeft om uit te deelen aan
sommigen tot Apostelen, profeten en Evangelisten,
sommigen tot Herders en Leeraars. Na het Verlos
singswerk van Christus is door Vader en Zoon
de Heilige Geest uitgezonden om de Kerk in haar
leden en deelen te bearbeiden en te volmaken tot
een geheel. Daartoe gebruikt Hij dienaren; die ge
nadegiften uit de Kerk zijn ten dienste van de Kerk
en die niet zelden langs bijzondere wegen geleid
zijn tot het doel. Om hen tot het werk gewillig te
makcQ worden ze vaak door de diepte geleid. Deze
aan de Kerk gegeven dienaren zijn ook geroepenen
De wegen daartoe loopen uiteen, toch komen ze op
één punt samen. Die geroepenen moeten veel
idealen prijs geven, wegen verlaten en zich in zich
zelf ongeschikt weten. Ondanks vele bezwaren
brengt God ze. waar ze wezen moeten. De geroe
penen vinden niet alle hun weg door de Theol.
School. Er zijn ook mannen met singuliere gaven,
die volgens art. S geroepen worden. Ook in de
Heilige Schrift loopen de wegen tot vorming uit
een. In de Theol. School wordt Gods raad vol
voerd. Het gevaar bestaat, dat ook n i e t-g e r o e-
penen worden aangenomen. Daarom is de taak
der curatoren een zeer zware. Een algemeen bid
uur aan den vooravond der examens is daarom
op zijn plaats. Met een niet-geroepene, die zijn
doel bereikt, is de Kerk diep ongelukkig. Om een
geroepene te zijn is noodig uitwendige wetenschap
en inwendige geoefendheid, noodig is 'n verborgen
omgang met God. Zoo toegerust wordt hij een ge
geven dienaar. Of iemand een gegevene is heeft
deze persoonlijk uit te maken, niet de gemeente.
Hij moet prediken een gegeven wedergeboorte;
worden een gegeven zondaar, weten van een ge
geven ootdekking, een gegeven vereeniging met
God enz.
Bij hem moet ook groei en geestelijke ontwikke
ling plaats vinden. Zuigelingen in de genade moe-
i ze worden. Vaders in Christus. Zoo kunnen
prediken den rijkdom van Christus. Dan blijven
groei en bloei niet uit. Gegeven dienaren kunnen
et zijn verwoesters der gemeente.
De plaats waar deze gegevenen worden ge
vormd is de Theol. School. Daarom dient de Kerk
in doordrongen te zijn, dat ze een gegeven
Theol. School bezit, met gegeven hoogleeraren,
ie in hun gewichtig werk dienen opgedragen te
'orden in het gebed, opdat ze de gegevenen kun-
en opleiden tot het heerlijk werk en die gegeven
dienaren dan de Kerk wijzen zullen den weg der
verlossing. Zoo zal de Vader eenmaal zeggen: Mijn
gegevenen beërft het Koninkrijk, dat is weggelegd
in voor de grondlegging der wereld.
Tweede spreker was Ds. A. Bikker, die refe
reerde over:
Oostersch en Westersch Heidendom
Spreker begon met er op te wijzen, dat de Af
gescheiden Kerk niet van de wereld afgesloten
ft, maar tegenover die wereld een taak heeft,
om de waarheid in den schoot der Kerk gelegd
1 de wereld door te geven; want in de wereld
tweeërlei heidendom. Wat zijn heidenen? Het
i menschen. die in plaats van op God hun be
trouwen te stellen, dit doen op iets anders. Nu
verschil tusschen O. en W. heidendom, b
Oostersch heidendom is dat waar God nog no
het middelpunt stond, het W. heidendom zijn
diegenen die door de Kerk heengeslagen zijn
den anderen kant weer uitgeslagen. Met v
beelden uit het leven der Toradja's teekende spr.
het Oostersch heidendom.
Komende tot het Westersch heidendom meende
spr. dit te zien in de sport, in de olie. Voor velen
heden de Staat het heidendom, de dictatuur,
machines. Ook in de wereld der wetenschappen
heerscht dat heidendom. Freud, Nietzsche. Dan
er de films, de bioscopen, de sporttempels.
Helaas is ook het heidendom in de Kerk, waarte
gen spr. in het bijzonder waarschuwde.
Tegenover dit tweeledig heidendom heeft e
Chr. Geref. Kerk en de Theol. School de taak de
boodschap des Evangelies te brengen.
Ten slotte sprak spr. zijn afschuw uit ovei
modernen oorlog, die veel erger is dan het koppen
snellen, dan het O. heidendom..
Met de opwekking om de zending te gedenken,
opdat ook in Mamasa eens een Theol. School moge
komen, eindigde spr.
BELANGSTELLING VOOR DE
AFSCHEIDING
blijkt zoo groot, dat de eerste druk van het
mooie, prettig leesbare boek van Dr. J. C.
v. d. Does: „De Afscheiding in haar
ding en beginperiode" uitverkocht is. De 2e
druk is heden aan den boekhandel ver
den. Bij de bewerking van deze druk heeft
de schrijver nog een 10 tal platen er bij
opgenomen en verschillende hoofdstukken
uitgebreid. De 2e druk telt SI platen, 361
blz. en kost ing. 3.90; geb. 4.90. Koop
voor uw gezin dit prachtboek bij Uw boek
handelaar of bestelt het bij de uitgeefster,
N.V. W. D. MEINEMA, Delft.
ZENDING EN PHILANTHROPE
ZENDING ONDER DE TORADJA'S
In de Chr. Geref. Kerk te Eindhoven zullen Za
terdagavond 8 uur optreden Ds. A. Bikker, Zen
deling op Celebes in Ned. Oost-Indië, en Sima
Bastian. Inlandsch evangelist uit het volk v
onder Ds. Bikker arbeidt.
Zij zullen spreken over: „De Zending onder de
Mamasa Toradja's".
NED. VROUWENBOND
Te Amsterdam heeft gisteren de Ned. Vrouwen
bond tot verhooging van het zedelijk bewustzijn
zijn 50-jang bestaan herdacht. De presidente,
Mevrouw van Hecmskcrck van Beest van Recde
ter Aa heeft ra haar rede gewezen op de
moeilijkheden van dezen tijd voor onze jeugd e
de aandacht gericht op den arbeid der Federati
Chr. Ver. van en voor Vrouwen en Meisjes
die in dit opzicht zulk mooi werk doet. „Als
soms wel eens den moed verliest en denkt, wi>
na ons het werk ter hand nemen en men ziet dan
eens den kring rond van al die flinke meisjes, dan
komt er gerustheid in ons hart, want die m<
zij zullen vrouwen worden, vrouwen, die zeker de
schouders onder het werk zullen zetten."
In de avoedbijeenkomst, in de Engelsche kerk
gehouden, heeft gesproken Dr. J. Lammerts
Bueren, Dir. der Heldring-Gestichten, over „Een
stem uit het verleden"; in deze rede heeft hij den
strijd van Dr. Pierson tegen de reglementeering der
prostitutie herdacht, bekroond door de Zcdelijk-
heidswet van 1911.
Voorts heeft Mej. Frida C. Katz, Presidente var
den Nat. Vrouwenraad, gesproken over „De roe
ping voor het heden". Deze roeping zag zij in zorg
voor vrouwelijke gevangenen en voor dc vrc
lijke jeugd; het propageeren van zelftuqht; e
ijveren voor een betere huwelijkswetgeving.
i de
Evangelisatie zich te
bestemd voor menschen
Evangelisatie heeft
allen het Evangelie te brengen. Tot
dusver werden daarbij echter teveel de hoogere
tanden uitgeschakeld, hetzij om practische bezwa-
en, hetzij uit een verkeerde interpretatie van 1
Cor. 1:26 („niet vele rijken"). De groepsbewe
ging heeft ons eraan herinnerd, dat ook de hoogere
standen het Evangelie behoeven, en doen zien, dat
de afgeslotenheid ervoor thans loch niet zoo groot
als soms werd beweerd.
Het gevaar kan dreigen van een Christendom
;or de chique. Anderzijds is het van groot belang,
dat ook de vooraanstaanden voor het Evangelie
worden gewonnen.
b. Onze boodschap is steeds het volle Evangelie
in Jezus Christus. Toch vragen bepaalde tijden
omstandigheden, dat bepaalde zijden dier bood
schap naar voren worden gebracht. De groepsbe
weging legt er terecht nadruk op, dat onze tijd
behoefte heeft aan eer. boodschap, waarin vooral
uitkomt het werkelijkheidskarakter van het Evan
gelie en de beteekenis ervan voor de elementaire
dingen van „het leven van allen dag". Van belang
ook haar nadruk op „de geloofsovergave". ir
het algemeen het beslissingskarakter van het ge
loof. al dient op al deze punten voor gevaarlijke
scliaduwzijden te worden gewaakt.
Terecht eischen wij kerkelijke Evangelisatie.
Maar niet genoeg werd vaak verstaan, „het pries
terschap van alle geloovigen", ook op dit punt.
De groepsbeweging heeft weer heel sterk nadruk
op gelegd, dat elk Christen de roeping heeft ge
tuige te zijn. Recht verstaan hiervan zou van groot
belang zijn voor ons als geloovigen zelf en
inder voor het werk. Als elk Christen getuige
as in zijn gewone leven werden veel meerderen
bereikt en zou door het onopzettelijke soms ook
de kracht grooter zijn.
Van niet minder belang is het, zooals de groeps
beweging heeft laten zien, dat arbeid aan de zielen
an anderen onmogelijk is zonder zorg voc
igen ziel (stille tijden; leven onder leiding),
d. Reeds lang voelde men ook onder ons de be
teekenis van persoonlijke bearbeiding, b.v in huis-
De groepsbeweging acht vooral persoonlijk c
tact alles. Daarbij onderscheidt ze tweeërlei n.l.
.share", het getuigen van eigen levenservaring
God èn het „leadership", het zich verantwoordelijk
oelen voor zijn medemenschen en elkaar voort!
den op den geestelijken weg. Al treedt bij hen het
karakter van verkondiging van het objectieve
Woord Gods ook in de persoonlijke omgang te
veel op de achtergrond, toch liggen ook hier be
langrijke vingerwijzingen voor ons werk.
Toen de pauze, waarin koffie genuttigd werd,
as verstreken kon de Voorz-, Ds. W. A. Wler-
singa, meedeelen, dat zich 17 sprekers voor de
bespreking hadden opgegeven. Aan dit deba; ont-
nen we het volgende. Allereerst werd er op ge-
•zen, dat het de groote fout van onze Geref.
elite is, dat ze zelden, om niet te zeggen nooi
gewone broeders en zusters in de Evangelisa
tie willen meewerken. De hoogere standen
wel week-ends houden, maar weigeren met de
gewone Evangelisatie-arbeiders mee te werken.
Als middel om het persoonlijk contact, waarop
Spr. zoo zeer aandrong, te bevorderen, werd
gewezeö, dat verschillende grootere plaatsen nog
tweede of derde predikant kunnen beroepen.
Candidaten zijn er genoeg!
De bewering, dat er in onze kerken geen ge
loofsbeleving is, raakt gelukkig kant noch wal.
Met nadruk werd er verder nog eens op gei
n, dat we de Groepsbeweging, niettegenstaande
het vele goede, toch niet zonder meer kunnen
'aarden. De Groepsbeweging kan van ons
leeren, dan wij van hen. Een waarschuwing tegen
de geestelijke naaktlcoperij bij de Groepsbeweging
is hier terdege op haar plaats. Daartegei
en we dan ook niet leeren van wat die
zeggen, maar van wat God er ons in te zeggen
heeft.
Om overbelasting van het programma te voor
komen, was de middag gereserveerd voor ontspan
ning. Van de gelegenheid om in de schoone,
boschrijke omgeving van Woudsehoten een
deling te maken, werd dan ook door zeer velen
gebruik gemaakt. Ook de sportbeoefening onder
vakkundige leiding van den heer v. Noppen,
as voor velen een bron van genot.
Daar lang niet alle moeilijkheden zijn sa;
itten in referaten, werd 's avonds een vraag-
vond belegd. Vele interessante en belangwekken
de kwesties werden hier besproken, zoodat velen
zich verrijkt wisten met een schat van practische
keDnis, die straks in het werk zijn nut zal op
leveren.
Tenslotte werd de dag gesloten door Ds. D.
Ringnalda Jr. van Weesp.
Schoolnieuws.
Prof. Mr. J. LOOSJES.
Gister was het 25 jaren geleden, dat Prof.
Mr. J. Loosjes, Hoogleeraar aan het
Evangel. Luth. Seminarium, te Amsterdam,
de Evangeliebediening aanvaardde. In 1909
werd Prof. Loosjes Doopsgez. predikant te
Hollum op Ameland. Daarna is hij tot de
Evang. Luth. Kerk overgegaan, van welke
hij van 1914 tot 191S predikant te Tiel i
geweest, daarna te Naarden-Bussum, tot
zijn benoeming tot hoogleeraar in 1925.
Aan de Amsterdamsche universiteit heeft
Prof. Loosjes ook candidae'.sexamen in de
Ned. Letteren afgelegd in 1895, in de rech-
ion gestudeerd (promotie 1901) en daarna
in de theologie (1904 tot 1908).
Van zijn gedenkschriften is bekend de
„Geschiedenis der Luth. Kerk in de Neder
landen". Met dr. J. P. de Bie heeft hij het
„Biographisch Woordenboek van Protest
Godgeleerden in Nederland" bewerkt
CHR. NAT. SCHOOLONDERWIJS
WIJ WILLEN CHR. ONDERWIJS
BLIJVEN BEVORDEREN
De discussie over het referaat-
van Wijlen
In aansluiting op ons verslag in ons blad
betreffende de 72ste vergadering van de
r Chr. Nat. Schoolonderwijs, gister
te Utrecht gehouden, kunnen wij nog het
volgende mededeelen:
voorzitter, Ds. M. van Grieken,
Rotterdam, deed de vergadering ope
nen met samenzang van Ps. 43 3 en 4,
waarna hij voorlas Openbaring 1 1—18 en
oorging in gebed."
In zijn
Openingswoord
wees Ds. van Grieken er op, dat indien er
ooit een tijd geweest is, dat wij als vrien-
an Christelijk Nationaal Onderwijs
elkaar de hand moeten reiken, het wel in
dezen tijd is, nu de omstandigheden ons
schier alle uitzicht benemen. Wij hebben
allereerst noodig Gods hulp. Wij welen en
kunnen liet niet, maar Hij is met wijs
heid bekleed en Zijns is de sterkte. Deze
samenkomst sta dan voorts in het teeken
van saamhoorigheid.
Niets staat in dezen tijd vast. Zelfs de
duimstok van de rijksinspectie is het zwij
gen opgelegd; waar vroeger plaats was
oor 34 leerlingen moet nu plaats zijn voor
44. De schoolboeken zijn waardeloos gewor
den. Het taalonderwijs zal geheel vcrande-
onze mooie statige taal, zelfsonze Bij
beltaal zal de vuurproef moeten doorstaan.
Do stichting van scholen met den Bijbel is
stopgezet. Officieel wordt verklaard, dat dc
openbare school niet zoo veel verschilt
mot die met den Bijbel en Uddel krijgt zijn
Christelijke School niet. De opleiding is in
groot gevaar. De kweekscholen mogen al
leen nog blijven bestaan, omdat ze er zijn,
maar de 4-jarige kweekschool is een 5-
jarige geworden en ze loopen met den
strop om den hals. De vrije opleiding it,
ar de Minister heeft de vrijheid,
geen examen toe te staan
Spr. denkt aan de pasgeslaagden, dit
geen betrekking vinden en de wachtgelders.
Do propaganda voor de openbare school,
die voorgesteld wordt als de meest Christt
lijke, is weer opgeleefd.
De verwarring en misleiding is groot.
Daarbij wordt het tegenwoordig school
systeem ook in den eigen kring fel aange
vallen.
Is het niet, om moedeloos te worden? Er
jn moeilijkheden en onoplosbare raadsels.
Spr. denkt hier ook aan de andere takken
van onderwijs.
Spr. wees er op, dat ook deze tegen
spoed uit Gods hand komt. Niet opdat wij
taak moedeloos neerleggen, maar
saam gaan zoeken, wat wij moeten doen,
om ons Christelijk onderwijs door, voor en
uit te helpen.
Het vinden van uitwegen is in dezen tijcl
in crisis en bij de huidige regeeringscon-
stcllatie zeer moeilijk. Maar wij moeten
onze beginselen verdiepen, opdat het Chris
telijk onderwijs om des beginsels wille
worde begeerd en gesteund.
Als Prof. Casimir en Mevr. Montessori
de aandacht vestigen op hetgeen te berei-
bij de kleuters, dan zeggen wij: dat
hebben onze voortrekkers reeds voor SO Ja
in gezien en geleerd.
Wij willen dus Christelijk onderwijs blij
ven bevorderen, omdat wij er van over
tuigd zijn, dat er geen betere leering, vot-
ming en opvoeding is, dan als de Bijbel het
eerste leerboek is, van de bewaarschool al.
Spr. wees op het nut, dat C.N.S. ook
door zijn inspectie deed en kan doen. Spr.
herdacht hier den pas ontslapen heer O. F.
W. Rietveld, die jarenlang inspecteur was
?n den heer Gras, die op hoogen leeftijd al
■cheid van dit werk nam. Een welkom riep
spr. toe aan Dr. Kalsbeek, die den heer
opvolgde. Mogen nog vele scholen
juist om de inspectie tot C.N.S. toetreden.
Spr. besloot met het uitspreken van beste
wenschen voor het verloop der vergadering.
Het 74e jaarverslag werd zonder discus-
e vastgesteld. Eveneens dc rekening en
verantwoording van het geldelijk beheer.
Ds. T. Ferwerda en de heer R. Venema
erden bij acclamatie als leden der hoofd
commissie herkozen.
MIDDAGVERGADERING
Dc middagvergadering, die te 2 uur aan-
ing was zoo goed als geheel gewijd aan
de bespreking \an het onderwerp, dat in
geleid werd door den heer H. J. v. Wijlen,
aarvan wij gisteren reeds verslag gaven.
Aan de discussie namen deel de heeren
d. Wev (Haarlemmermeer), v. d. Kolk
(Amersfoort), Meima (Groningen), Ver-
schoolr (Wassenaar)), Strikwerda, en Duy-
vendijk.
De heer H. J. v. Wijlen heeft de sprekers
beantwoord. Zijn referaat zal in brochure
vorm verschijnen.
j bespreking deed voorzitter nog
enkele mededeel in gen namens de Hoofd-
commisie over het bekende geval Uddel.
Het zal niet mogelijk zijn daar voorloopig
een school met den Bijbel te stichten. Alles
is gedaan wat mogelijk is. Zelfs de hoogste
instanties en de meest invloedrijke perso
nen zijn er aan te pas gekomen. Maat
helaas zal het voor 't oogenblik onmogelijk
zijn, dat er oen school komt.
De heer Meima vroeg of de Vereeni
ging zou willen overwegen de vraag of zij
een taak en roeping heeft ta.v. het Chr.
Bcwaarschoolonderwijs, nu hij bemerkt,
dat cr in 't Noorden bewaarscholen «orden
opgericht, die zich meer en meer gaan in
stellen op de voorbereiding voor dc lagere
school.
De voorzitter zeide-, dat de Hoofd
commissie juist den laatsten tijd deze zaak
ouder oogen heeft gezien. Er zijn echter
vele moeilijkheden, zoodat hij nog geen
positieve medodeelingen kan doen. De zaak
wordt echter ernstig overwogen. Als 't
cenigszins mogelijk is, zal er.iets worden
gedaan.
Bij de rondvraag vroeg de heer v. d.
Wev of toch nog iets te doen is aan het
geval Uddel. De voorzitter moest dezen
spreker teleurstellen. De wettelijke weg is
tot in uiterste instantie toe bewandeld.
Het zou misschien wel mogelijk zijn daai
een school op te richten die geheel op het
particulier initiatief is gebaseerd, doch dun
zou deze school toch buiten do wet staan
en dit brengt vele moeilijkheden mot zich.
Een der aanwezigen drong er nog op aan
de inspecties te verkleinen, daar de arbeid
thans niet goed tot zijn recht kan komen.
Op de gewone wijze werd de vergadering
beëindigd.
Chr. Volksonderwijs
REFERAAT VAN DEN HEER
K. BRANTS
De medewerking aan concentratie
van Scholen
Over de algcmecne vergadering van Chris
telijk Volksonderwijs te Haarlem, kan in
•ervolg op ons verslag van gister nog het
■ogende worden gemeld:
In de middagvergadering heeft de heer
K. Brants, secretaris van de Vereeniging,
een rede gehouden over het onderwerp:
Om tot een beoordeeling van deze positie
te komen ging Spr. uitvoerig na of Christe
lijk Volksonderwijs aan de bedoeling der
oprichters (Dr. Vos, Ds. Malcomesius, Dr.
de Visser e.a.) heeft beantwoord.
Van meet af heeft C. V. zich op het stand
punt gesteld dat zijn actie bedoelt door de
school de Ned. Herv. Kerk veilig te stellen,
en dat omgekeerd deze Kerk kracht ont
wikkelt ten bate van de jeugd. Voorts heeft
C. V, de openbare school niet losgelaten.
Toen C. V. werd opgericht, geschiedde dit,
omdat de leuze van Christelijk-Nationaal
Schoolonderwijs: de school los van de Kerk,
niet kon worden aanvaard.
Spr. ging na op «elke wijze het doel van
C. V. is nagestreefd in de verloopen jaren
en wees er op dat het contact tusschen de
scholen van C. V en de Ned. Herv. Kerk
steeds is. onderhouden door de plaatselijke
Kerk. Van verslapping van dezen band is
niets gebleken.
Tegenover de openbare school is steeds
een breed standpunt ingenomen. Zoolang
in sommige streken van ons land Christe
lijke onderwijzers aan de openbare school
verbonden waren en de openb. school hier
door zelfs hier en daar een min of meer
Herv. karakter behield, heeft C. V. geen
bijzondere scholen gesticht in zulke plaat
sen. Waar dit hoe langer hoe minder mo
gelijk blijkt, is C. V. toch de vriend dei-
openbare school gebleven, omdat Dr. de
Visser het mogelijk heeft gemaakt dat meer
dan vroeger op de openbare school gods
dienstonderwijs kon worden gegeven.
De verhouding tegenover den Schoolraad,
hoewel C. V. daarvan geen deel uitmaakt.
zeer vriendschappelijk.
Tegen samenwerking van Hervormden en
Gereformeerden in één schoolbestuur heeft
C. V. niet geageerd. Waar die samenwerking
niet mogelijk «-as, heeft C. V. de Hervorm
de menschen geholpen, al bracht dit meer
malen onaangenaamheden mee.
Spreker meende dus te mogen constatee-
ren dat C. V. zijn beginsel, omschreven
art 1 der statuton, is getrouw gebleven,
bespreekt nu verdere de huidige positie v;
C. V., dat begon met 40 scholen en er thans
532 tdt, een groei die spr. wonderbaarlijk
noemde, want ondanks de tegenwoordige
hevriezingsperiode gaat de vooruitgang
door.
Minister Marchant overweegt nu vermin
dering van kweekscholen, maar C. V. kan
van zijn 5 kweekscholen, waartoe Dr. de
Visser, indertijd het initiatief nam,
enkele missen.
Een eigen paedagogisch karakter hebben
onze scholen niet. Wij bezitten, merkte spr.
op, geen paedagngen van naam en ook geen
paedagngischcn leerstoel. Wij z«'even
schen Kohnstamm en Gunning of tusschen
Waterink en Los. Een richting evenwel,die
zich onafhankelijk wenscht te houden van
de Vrije Universiteit, moest toch eigenlijk
tot een eigen paedagogische opleiding ko
men, maar daar is C. V. nog lang niet
toe.
medewerking aan concentratie
van scholen van G V. met die van andere
richting. Deze vraag komt ons, zei
zeer ongelegen. Toch zullen wij moeten
de«'erken, hoewel de schoolbesturen auto
noom zijn en het hoofdbestuur slechts kan
adviseeren.
Het standpunt van het hoofdbestuur is,
dat vooral moet «-orden onderzocht de mo
gelijkheid van concentratie van scholen
Chr. V. onderling, waarmee tevens de rich-
tingsmogclijkheid is ondervangen,
's lands belang moet dus concentratie wor
den overwogen, de wijze van uitvoi
moet aan de schoolbesturen worden over-
gelaten.
ROFFELRIJMEN.
Zeeuwsche bloemen
Als je daar een kist vol bloemen,
Planten en cactceën ziet,
Die een Zeeuicsche lezer-kweeker
Je als Zeeuwsche M tig roet biedt,
Sta je eventjes te kijken,
Word je klein en stil ervan
Dat de krant zoo sterke banden
En zoo schoone kweeken kan.
Zeeland! Walcheren, de trotsche
Tuin der zuider archipel
Ik herinner me de weelde
Van dat wonderland zoo wel!
Rust en vrede op de wegen;
Rust en vrede in het kleed
Dat, bij alle nivelleering,
Nog de nederlaag niet leed.
Open luchten, open water;
Open oogen en gelaat
Waar de wil om vol te houden
Helder op te lezen staat.
Blozende ontplooide bloemen;
Blozend vrouwelijk geslacht
Dat het blozen van gezondheid
En van schaamte niet veracht.
Rijpe vruchten, rijpend koren;
Rijpend kroost, bij het dozijn,
Lat de vreugde van de ouders
En het vaderland mag zijn.
Dat is Zeeland in z'n lente,
Zeeland, in z'n eeuioge Mei:
Blad en blaem, en, zeker: stekels,
Maar ook toekomstvrucht erbij!
Dank, mijn vriend, voor de vetrussing
Die in goede aarde valt
En de weder zij dsche vriendschap
Duidelijk heeft uitgestald.
(Nadruk verboden.) LEO LENS.
EVANGELISATIE TE HOLWERD
De Ned. Herv. Evangelisatievereeniging te
Holwerd in Friesland benoemde tot haar
vasten voorganger-evangelist den heer L. A
van Leeuwen van Maartensdijk (U.),
zijn benoeming heeft aangenomen.
In de hierna volgende
discussie
werd o.m. door Dr. Hugenholtz, van
Klaaswaal, de wensclielijkheid van meer
samenwerking bepleit, ook in den School
raad, niet alleen met het oog op komende
moeilijkheden, maar ook ter wille van de
"na Sancta.
Dc heer Brants is het hiermee «-el eens,
maar wees op de omstandigheid, dat dan
lie samen«-erking niet altijd ten gunste
an C. V. is, omdat de Gerformeerdenmeer
strijdbaar zijn. trouwer op hun post, m eet
cel bespraaktheid en durf*hebben en dat
daartegenover de Hervormde menschen
meer schuchter zijn. Voor die menschen
moet C. V. blijven opkomen.
Een andere debater vestigde de aandacht
op de scholen van C. V., die meer zendings-
posten zijn en vooral de aanvallen van de
openbare onderwijzers en Volksonderwijs
hebben te verduren.
Hierop antwoordde de heer Brants, dat
het hoofdbestuur aan deze scholen zijn bij
zondere aandacht zal «-ijden.
Met een slotwoord van den voorzitter, ge
zang en gebed is de vergadering daarna ge
sloten.
EXAMEN THEOL. SCHOOL APELDOORN
De Jaarlijksche examens der Theol. School van
de Chr. Geref. Kerk te Apeldoorn zullen aanvan
gen de eerste Dinsdag van de maand Juli.
Maandagavond daaraan voorafgaande zal door
Ds. H. Bijleveld van Haarlem een fcidstood wor
den gehouden.
DE ZEEVAARTSCHOOL TE HARLINGEN
De Minister van Onderwijs heeft thans
definitief besloten, dat de Rijkssubsidie
oor de Zeevaartschool te Harlingen met
ingang van 1 September a.s. zal ophouden.
band hiermede is volgens de N.P.Gr.
Crt. de opheffing van deze voor Harlingen
en Friesland nuttige inrichting wel als vast
staand te beschouwen.
HOOFDBENOEMINGEN
Tot Hoofd aan dc school te Reuzenhoek
de heer J. Philip
Othei
ONDERWIJSFONDS VOOR DE
SCHEEPVAART.
Naar wij vernemen, zal de jaarlijksche
vacantiecursus voor de binnenvaart, welke
georganiseerd wordt door het Onderwijs
fonds voor de Scheepvaart, dit jaar gehou
den worden van 30 Juli tot 4 Augustus a.s.
VER. VAN CHRIST. ONDERWIJZERS
In de na de algemeene vergadering gehouden
vergadering van het hoofdbestuur van de Ver.
van Chr. Onderwijzers enz. is in de plaats van den
heer B. Visser te Garijp, die als lid van het hoofd
bestuur aftrad gekozen tot vice-voorzitter de heer
G. Meima, dir. van de Chr. Kweekschool te Gro-
Tot penningmeester werd beroemd de heer D.
P. Bothof te Ede, zulks in de plaats van Mej. S.
Voogd te Schiedam, die uit deze functie onthef
fing had verzocht.
(Zie voor Examens bis. 2)
DE WERELDREIS VAN PIETJE PLUIS EN JANTJE JOPPE
door G. Th. ROTMAN
113. „De sloot over! Jij links en ik
rechts!" fluisterde Pietje. En rrt! rrt! Juist
op t laatste nippertje sprongen ze naar
links en rechts weg, zoodat de twee politie
mannen, die juist wilden toegrijpen en hun
vaart niet neer konden .nhouden, elkaar
midden op den weg teeder omhelsden, ter
wijl Pietje en Jantje elk midden in een sloot
lagen te spartelen. Want ze hadden in hun
zenuwachtigheid hun sprong niet goed bere
kend en de reis riet kunnen halen.
t
114. Maar nu konden ze niet meer ont
snappen. Ze zaten tot aan hun knieën in
den modder en warei blij, toen de politie hen
er uittrok.. Nu was de „wereldreis", the pre
cies drie nachten en drie dagen geduurd had,
dan toch werkelijk afgeloo|ien. Na gedroogd
te zijn. werden ze nog denzelfden middag
onder jiolitiegeleide uer trein naar huis ge
bracht. «aar ze met een flink pak voor hun
broek ontvangen werden. Nu. dat hadden zo
verdiend. (Maandag slot
