WOENSDAG 23 MEI 1934
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
„ZILVERBOODSCHAP" VAN
ROOSEVELT
NAAR 25 PCT. ZILVERDEKKING
INTERN. ONDERHANDELINGEN
WORDEN VOORTGEZET.
Uit Washington: President Roosevelt
heeft Dinsdag het Congres zijn lang ver
wacht© „zilverboodschap" doen toekonjen.
Hierin beveelt de president der Ver-
eenigde Staten een wetgeving aan,
volgens welke het zilver een vierde
der dekking der valuta zal vormen.
De boodschap is het resultaat der on
derhandelingen met het z.g. „zilver-
blok" van het Congres.
Zij bepaalt. dat de betalingen voor den
aankoop van zilver, dat werd aangewend
voor de vorming van de noodzakelijke zu-
verreserve tot 50 dollarcent per ounce voor
inheemsch zilver wordt beperkt. Roosevelt
wijst vervolgens op de wenschelijkheid van
een internationaal bimetallair verdrag voor
de definitieve oplossing der zilverkwestie
en deelt het congres mede, dat reeds on
derhandelingen zijn ingeleid met de buur
staten, welke onderhandelingen het gebruik
van zilver en goud op dezelfde basis als
den valutastandaard betreffen. In de bood
schap verzoekt Roosevelt volmacht de be
staande zilveroverschotten, die niet voorde
industrie noodig zijn, over te nemen. Daar
bij zal een overeenkomstige schadeloosstel
ling moeten worden uitgekeerd. Bovendien
wenscht Roosevelt volmacht voor de rege
ling van den in- en uitvoer van zilver en
andere zilvertransacties. Roosevelt stelt een
belasting voor van minstens 50 pet. op alle
winsten uit hoofde van zilvertransacties.
Hij beveelt een politiek aan, welke, voor
valutadoeleinden de hoeveelheid zilver be
oogt te verhoogen tot een vierde van de
dekking. lie succes der Londensclie zilver-
o\ ereenkomst moedigt een voortzetting der
'internationale onderhandelingen over de
zilverkwestie aan.
De zilverwet is Dinsdag in beide huizen
ingediend. Het ontwerp bewilligt een half
millioen dollar voor den aankoop van zil
ver en jaarlijksche posten, welke de behoef
ten dekken. De minister van Financiën
wordt gemachtigd in binnen- en buiten
land zilver te koopen tegen prijzen en voor
waarden en op tijdstippen, welke voor den
staat liet voordeeligst zijn.
Voorts krijgt de minister van Financien
volmacht zilver te verkoopen, wanneer de
zilverdekking meer dan een vierde van de
geheele valutadekking uitmaakt..
Ambtenaren van liet ministerie van Fi
nanciën verklaren, dat zilver per ounce ge
middeld «op 129 dollarcent wordt gewaar
deerd. Zij schatten de behoeften aan zilver,
afgezien van de reeds aanwezige voorraden
van onge\eer 800 millioen ounces op 1300
ïnilllioen ounces.
BEMIDDELING TUSSCHEN STALIN
EN TROTZKI?
Een medewerker van de „Daily Mail is
naar Menton gegaan, waar Litwinof sedert
Zaterdag vertoeft.
Hij meldt aan zijn blad, dat Lrtwmof m-
iderdaall een ontmoeting zal hebben met
Trotzki, teneinde een verzoening tot stand
te brengen tusschen dezen en Stalin.
In Litwinofs hotel heeft men den journa
listen verklaard: Litwinof is hier, om twee
vrienden te ontmoeten, van wie de een dicht
bij woont, de ander op 30 K.M. afstand.
De eerste zou volgens den correspondent
zijn dc sovjet-Russische gezant te Parijs,
Dowgalewsi, die ziek is en te Menton een
villa bewoont.
Litwinof zou men den gezant, een vriend
van Trotzki, een onderhoud van drie uren
hebben gehad.
Officieel worden uit Moskou de geruchten
over Litwinofs bemiddeling tusschen Trotz
ki en Stalin tegengesproken.
Te Mexico verluidt, dat agenten van
Trotzki aldaar zouden zijn aangekomen om
in Mexico de oprichting van een afdeeling
der vierde internationale voor te bereiden
en te werken voor de toelating van Trotzki
in Mexico.
FRANSCH CHR. VAKCONGRES.
Uit Parijs: Het nationaal Christelijk vak
congres is gesloten, na aanneming van een
resolutie, waarin de houding der Chr. vak
beweging nader wordt aangeduid tegenover
de leerstelling van een corporatievee staat.
Men sprak zich uit voor de vestiging van
een economisch lichaam, dat alle produc
ten vertegenwoordigt en een lichaam dat
de vereenigingen van werkgevers en werk
nemers omvat. Verder sprak men zich uit
voor een vermindering van werktijd met
behoud van het. huidige levenspeil, de ver
plichting van een collectief arbeidscontract
en een minimum-loon.
DE FRANSCHE OUDSTRIJDERS.
Premie op de regeering
Uit Parijs: Tijdens de Pinksterdagen is
le Vichy 't congres gehouden van den bond
van oudstrijders.
Een der rapporteurs kondigde aan, dat de
oudstrijders den politieken wapenstilstand
zouden moeten verbreken, als het kabinet
niet vóór 8 Juli de hangende onderzoekin
gen in de schandaal-affaires had afgeslo
ten, de kosten voor noodzakelijk levenson
derhoud verlaagd en aan de belastingher
vorming was begonnen.
Een gedelegeerde stelde voor, toenadering
te zoeken tot de Duitsche oud-frontstrijders,
doch dit werd verworpen.
MISDADIGE VERKOOP AAN KINDEREN
fc'aar de „New-York Times" verneemt, is
thans, na een onderzoek, dat een half jaar
geduurd heeft, tegen Irving Leyine en Mor
ris Singer een aanklacht ingediend.
Deze mannen lieten door straatventers
sterk alcoholhoudend suikergoed aan
schoolkinderen verkoopen en behaalden met
dit. bedrijf een jaarlijkschen omzet van een
half millioen dollar.
Het onderzoek werd geopend, op grond
van klachten van onderwijsautoriteiten, die
meldden, dat de kinderen soms.half be
schonken op school kwamen.
TEGEN WAPENLEVERING AAN
PARAGUAY EN BOLIVIA.
Naar de „Associated Press" uit Montevi
deo verneemt heeft het kabinet van Uru-
guav liet voorstel, om een verbod te legden
op "den uitvoer van wapenen en munitie
naar Paraguay en Bolivia in beginsel goed
gekeurd.
Als voorwaarde werd gesteld, dat beide
landen op gelijke wijze behandeld worden
en dat de nabuurstaten hun medewerking
verleenen.
Uit Washington: De commissie van bui-
tenlandsche zaken der kamer van afgevaar
digden heeft met algemeene stemmen het
voorstel goedgekeurd um Roosevelt te mach
tigen het zenden van wapens naar Bolivia
stop te zetten.
BULGARIJE'S NIEUWE REGIEM
STEUN VAN DE POLITIEKE PARTIJEN
Uit Sofia1 De politieke partijen omschrij
ven thans in verklaringen en in manifesten
liaar houding ten opzichte van de nieuwe
regeerin g-G eorgie f f.
De „Democratische vereeniging" van de
richting-Zankoff publiceert een oproep aan
haar leden, waarin zij dezen adviseert de
nieuwe regeering tc erkennen.
De voornaamste leiders van de richting
Boeroff en Moloff hebben hunnerzijds inde
bladen een verklaring gepubliceerd, waar
in zij het program van de nieuwe regeering
goedkeuren en hun aanhangers verzoeken
het reorganisatieplan der regeering-Geor-
gieff te steunen.
Ook het executieve comité, van de radi
cale partij (richting Stankoff) heeft beslo
ten aan de nieuwe regeering zijn medewer
king te verleenen. Een deputatie van het
comité heeft zich zplfs naar minister-presi
dent Georgieff begeven en hem deze beslis
sing der partij medegedeeld. De overige
partijen beraadslagen nog op het oogenblik
over haar houding.
De Bond van Bulgaarsche reserve-officie
ren heeft eveneens aan de nieuwe regeering
zijn medewerking toegezegd. De opperste
raad van den bond nam een resolutie aan,
waarin de regeertng-Georgieff volledig suc
ces wordt toegewenscht bij de doorvoering
van de reorganisatie-maatregelen.
Tal van andere vaderlandsche vereenigin
gen hebben eenzelfde standpunt ingenomen-
De bevoegdheid der nieuwe regeering
Na afloop van de kabinetszitting, die
Dinsdag verscheidene uren achtereen had
geduurd, verklaarde minister-president Ge
orgieff tegenover de pers, dat het kabinet
verstrekkende besluiten had genomen, die
heden bij verordening zouden worden afge
kondigd en in werking treden.
Deze verordening zal inhouden, dat
alle door de regeeririg uitgevaardigde
besluiten, onverschillig of zij in over
eenstemming zijn met de bestaande
wetten of niet, rechtsgeldig zijn en
uitgevoerd moeten worden. De regee
ring krijgt daardoor een onbeperkte
macht, terwijl haar dictatoriaal be
wind er tevens door gelegaliseerd
wordt.
SPIONNE TERECHTGESTELD.
Volgens de Matin bevat het Straatburg-
sche blad La Republique het bericht, dat
te Berlijn zou zijn geëxecuteerd Madame
Vouberg, die betrokken was bij de spion-
nage-affarie Sesnowsky (bekendmaking van
geheimen betreffende de Duitsche militaire
luchtvaart).
SOCIALISTISCHE LEIDERS IN OOSTEN
RIJK OP VRIJE VOETEN.
Uit Weenen: Verscheidenen socialistische
leiders, waaronder de vroegere burgemees
ter van Weenen, Sietz, Dr. Karl Renner (de
eerste Republikeinsche kanselier), Breitner
en Danneberg, vroeger wethouders van Fi
nanciën en verder een zestigtal leiders en
partijfunctionarissen zijn in vrijheid ge
steld en hadden verlof gekregen om tijdens
dc Pinksteren naar huis te gaan.
Deze invrijheidstelling schijnt echter be
perkt te worden door zoogenaamde Ritter-
liche Haft, welke inhoudt, dat zij hun woon
plaatsen niet mogen verlaten, geen gebruik
mogen maken van auto's of telefoon en hun
correspondentie ter beoordeeling aan de
censuur moeten toonen.
ZWIJGENDE KLOKKEN EN ORGELS.
Uit München meldt Reuter: Op last van
de kerkelijke autoriteiten te München mo
gen te Traunstein in Beieren de kerkklok
ken niet geluid worden en de kerkorgels
niet bespeeld.
Dit is de straf, die is opgelegd, daar de
parochianen eenige weken geleden hebben
deelgenomen aan een betooging welke ge
richt was tegen den vicaris, waardoor het
balcon en de ruiten van het huis werden
vernield.
DE DUITSCHE GEVANGENIS WORDT
AFSCHRIKWEKKEND GEMAAKT.
Op last van den Duitschen rijksminister
van Justitie zal de behandeling der gevan
genen in de gevangenissen in Duitschland
verscherpt, worden. De minister heeft een
nieuw besluit uitgevaardigd, waarin de
eenzame opsluiting wordt aanbevolen (en
bij overtreding van de gevangenis-regle
menten het invoeren van water en brood en
het niet versahaffen van werk.
Verder is het aan bezoekers verboden een
handdruk of kus tc wisselen met gevange
nen, terwijl aan de gevangenen verplicht
onderwijs wordt gegeven in'het zingen van
nationaal-socialistische marschliederen.
De gouverneur van de gevangenis Plot-
zensee verklaarde', dat het doel van deze
maatregelen is het verblijf in de gevange
nis voor den gevangene zoo onaangenaam
mogelijk te maken, om aldus de gventueele
wetsovertreders af te schrikken.
JAPANSCHE VOORBEREIDSELEN.
SHANGHAI, 23 Mei. Volgens alhier ont
vangen berichten zijn onmiddellijk nadat
de autoweg tusschen Dolonor en de provin
cie Tsjahar gereed was gekomen, de dage-
lijksche munitietransporten uit de Japan-
sche basis in de provincie Jehol begonnen
In de dagbladen wordt gewezen op den ge
spannen toestand in de provincie Tsjahar.
Verschillende dagbladen wijzen op de uit
breiding van het aantal Japansche oorlogs
schepen van de Zuid-Chineesche wateren,
waarin men voorbereidingen ziet van een
annexatie van de provincie Foekien.
VLIEGTUIGWRAK IN HET KANAAL.
PARIJS, 23 Mei. Een visschersboot uit
Oste-nde heeft het wrak van het Fransche
marinevliegtuig, dat bij de vlootmanoeuvres
in het Kanaal was vergaan, ontdekt. De
visschers zouden, zonder succes, hebben ge
tracht. het wrak op sleeptouw te nemen en
moesten er ten slotte mee volstaan eenige
instrumenten aan boord te nemen.
ACTIE TEGEN DE N. R. A.
WASHINGTON, 23 Mei. Afgevaardigde
Britten (republikein) heeft een resolutie
ingediend, strekkende tot het instellen van
een onderzoek, door het I-Iuis van Afgevaar
digden naar de N. R. A. en het desbetref
fende Darrow-rapport in verband met de
beschuldigingen van Johnson, die naar aan
leiding van het rapport werden geuit. Dooi
de instelling van een dergelijk onderzoek
zou de N. R. A. Board op 31 Mei niet kun
nen worden opgeheven.
Senator Nye verklaarde in dit verband
dat hij hoopte dat. het Congres tot het in
stellen van een zoodanig onderzoek zou
overgaan en sprak als zijn meening uit, dat
inderdaad de monopolies en trusten mach
tiger geworden zijn onder dit regiem clan
zij ooit te voren waren geweest. Voorts ver
klaarde hij nog dat hij president Roosevelt
plannen had doen toekomen voor de ver
vanging van 'jt tegenwoordige code-systeem.
OPLEVING ANTI-JOODSCHE
CAMPAGNE
Nu „Der Stürmer", het Duitsche blad dat
leurde met de oude legende van den rituee-
lcn moord door Joden, verboden is, heeft
liet tijdschrift Fridcricus een anti-Joodsche
campagne ingezet. In een artikel op de
voorpagina van het blad worden tal van
voorbeelden gegeven vc.i» Joden, die „zich
verbergen achter Duitsche namen", van
Joodsche natuurkundigen, die onmensche-
lijke experimenten op patiënten hebben ge
daan en dergelijke meer. Als conclusie
schrijft J-Yidericus: ,De Jood is het gevaar,
is de vijand. Door de Joden sterven volke
ren en hun cultuur. Wanneer het geheele
volk werkelijk de Joden kent, zal er geen
plaats meer zijn in Duitschland voor de
Joden. Het wereld-Jodendom, op welks
steun de Duitsche Joden rekenen, kan daar
eens en vooral nota var. nemen".
Voorts heeft een der pioniers van de nat.-
soc. beweging, Wilhelm Kube, in de „West-
fa lische Landeszeitung" o.a. geschreven:
„De Joden beteekenen voor de blanke ras
sen moreel hetzelfde als pest en syphilis
voor de menschheid op hygiënisch gebied.
De pestbacil moet worden afgezonderd en
geïsoleerd. De Joden zijn sQhuldig aan den
grooten oorlog en aan alles, wat den vrede
wederom in gevaar kan brengen. „Bewape
ning, industrie, wereldbanken, wereldspecu
latie, waar men ook grijpt, vindt men een
Jood". De 2 millioen Duitschers, die in den
oorlog gesneuveld zijn en de 10 millioen
dooden der andere landen, aldus Kube, moe
ten op Joodsche rekening gezet worden.
.Alleen hij, die hardnekkig en onbuigbaar
is. zal het Jodendom overwinnen. Men kan
beginnen met halve maatregelen, maar op
een goeden dag zal deze strijd tot een einde
gebracht moeten worden met meedoogen-
looze bruutheid door de overheerschende
Noorsche volken".
Kube is van meening, dat de Arische clau
sule zeer gematigd is. Gemengde huwelij
ken moeten principieel door de wet worden
verboden. „Jood is iemand, die meer dan
10 pet. Joodsch bloed in de aderen heeft.
Ieder, die desondanks zijn ras bezoedelt en
daarmede het beste erfdeel van ons volk,
moet steriel gemaakt worden, omdat hij
verraad jegens liet Duitsche volk begaat".
VLIEGONGELUK.
LOS ANGELES, 23 Mei. Nabij Inglewood
is een vliegtuig neergestort, dat onmiddel
lijk daarna in in vlammen opging. Twee
mannen en een vrouw kwamen in de vlam
men om.
Gemengd Nieuws.
AUTO- EN MOTOR-ONGELUKKEN
Te Amsterdam waren op de Weesper-
zijde drie jongens op een rijdende vracht
auto gektammen en hadden achter op de
omhooggeslagen klep plaat6 genomen. Eens
klaps geraakte de verbinding van de klap
los en sloeg deze omlaag, met het gevolg,
dat de drie knapen met een hevigen smak
op den grond vielen. De G.G.D. heeft hen
naar het Ned. Isr. Ziekenhuis aan de Nieuwe
Keizersgracht vervoerd. Een van hen, een
jongen van 14 jaar, kon, na verbonden te
zijn, naar huis worden vervoerd. De beide
anderen, resp. 14 en 15 jaar oud, bleken een
lichte hersenschudding te hebben opgeloopen
en moesten ter vefpleging worden opge
nomen.
Te Gouda stond een vrachtauto met een
motordefect aan de kant van den weg. Waar-
sohijnflij'k had de bestuurder van een jrassec-
j-ende auto, de heer Hofman uit Waddnix-
veen, 't achterlichtje van de vrachtauto niet
gezien, daar het nogal hoog geplaatst was,
De luxe auto echoot er half onder. De motor
wae totaal vernield en verbogen, terwijl de
voorruit in scherven uiteen viel. De heer H.
kreeg een ongevaarlijke wond onder het oog,
terwijl zijn vrouw geen letsel opliep. De po
litie, die ejxredig ter plaatse verscheen, stelt
een onderzoek in.
De 22-jarige B., een werklooze uit Gouda,
fietste in de richting van Waddinxveen.
Julist toen een vrachtauto met aanhangwa
gen van de fa. Corniok uit Waddinxveen, be
stuurd door den 24-jarigen J„ hem in volle
vaart passeerde, raakte de aanhangwagen
.loe en reed tegen den wielrijder aan. Deze
werd in de sloot gesleurd. Met groote moeite
wist B. zich te redden. Een voorbijrijdend
automobilist vervoerde B. naar Dr J. F. Paul
te Waddinxveen, die eerste hulp verleende,
waarna het slachtoffer per ziekenauto naai
de wijkverpleging te Gouda werd vervoerd.
Hij heeft behalve enkele wonden een
6clieenbeenbreuk aan het linkerbeen en
gecompliceerde kuitbeenbreuk.
Naar de oorzaak - an het ongeval, die ver
moedelijk in het brökcn va.n de koppeling©-
pen ligt, wordt door de politie een uitge
breid onderzoek ingesteld.
Te Laren (N.-H.) heM op het kruispunt
HilversumsohewegNieuwe Rijksweg een
aanrijding plaats gehad tusschen een motor
ter uit Elburg, en een auto, bestuurd door
rijwiel, bestuurd door den heer D. J. ten Ag-
mej. V. te Laren. Mej. V. liet na, den motor
rijder, die in de richting Baam reed, voor
rang te verleenen, met het gevolg, dat deze
in volle vaart tegen de auto reed en eenige
meters werd meegesleurd. De motorrijder,
die ernstig aan het hoofd werd gewond,
bleef bewusteloos liggen. Het slachtoffer
werd per Roode Knuis-auto naar het St Jans
ziekenhuis te Bussum vervoerd.
Te Apeldoorn ie op den hoek Amens-
foortschewegLoolaan een luxe auto met zes
personen omgeslagen, doordat de bestuurder
L-, uit Hilversum, de bocht te kort nam. De
inzittenden liepen verwondingen op, echter
niet van ernstigen aard. Zij zijn in het alge
meene ziekenhuis aldaar verbonden en daar
op per trein naar hun woonplaats, Hilver
sum, vertrokken. De auto, die geheel met
hear wielen in de hoogte lag, was danig be-
Te Ouderkerk a. d. IJssel is vermoe
delijk door slippen een personenauto in de
Kromme met een flinke vaart van den IJ6el-
dijk gereden. De wagen reed eenst tegen een
paal van het electriciteitsnet, welke geheel
afknapte, sloeg vervolgens over den kop en
bleef tegen een onder aan den dijk voet
staanden boom hangen nabij de woning van
den heer A. Beniger. Van de vier inzittenden
bleek een vrouwelijke passagier zoodanige
verwondingen in hot gelaat te hebben beko
men, dat voor haar geneeskundige hulp
werd ingeroepen. De anderen kwamen met
.den schrik vrij. Het gezelschap had een be
zoek gebracht aan familie te Krimpen a. d.
IJssel en was op weg naar Utrecht. De zwaar
beschadigde auto werd niet inmiddels toege
schoten hulp weer op den wég gebracht en
naar de reparatie-inrichting van dc fa. Van
Hoevelaken vervoerd. De passagiers zijn per
andere auto naar de plaats hunner bestem
ming vertrokken.
NED. ORGANISTEN-CONGRES
Gister is te Utrecht een congres van dc
Ned. Organistenverecniging gehouden.
De heer Cor Kee, uit Zaandam, heeft
daar gesproken over
welken tijd hij stelde op de 16e en vooral de
ïn een gedeelte van de 14e eeuw, toen
niet alleen onze componisten, maar ook de
instrumentmakers en met name de orgel
bouwers wijd en zijd vermaard waren. Spr.
leronderstelde, dat de stem „quintadecn"
ook van Nederlanders afkomstig is. Verder
zijn er verschillende toongroepen, o.a. de
beer- of baarpijp, de Nederlandsche vox
liumana. De Nederlanders waren vooral om
kunst van intonatie beroemd en ge
zocht en spr. veronderstelt, dat ze zich bij
de progressieve mensureering ook niet onbe
tuigd zullen hebben gelaten, vooral als men
weet, dat dit in verband staat met den toon-
(klavier-) omvang en juist de Nederlanders
hier zijn vooraan gegaan. Voorts waren de
Nederlanders het eerst met de aanbrenging
van het rugpositief.
Tenslotte legde spr. den nadruk speciaal
ten opzichte van het. 15de eeuiwsche orgei,
op de dispositie en dan wel vooreerst op de
groote verscheidenheid in klankkleur en
voorts op het principe volgens hetwelk men
werkte een principe dat tot stand is ge
komen onder invloed der polypkone vocale
contrapuntiek.
„Sleepladen en rugpositieven"
Sleepladcn, zei spr. o.m., zijn waarschijn
lijk een vereenvoudiging van de springlade
en voor het eerst in 1142 door Agricola ge
bouwd. Met het optreden van de spring- en
sleepladen is het belangrijkste tijdstip in de
ontwikkeling van het orgel gegeven. Daar
voor was de enkele pijp slechts een deel van
een reusachtige Mixtuur en kon men dus
alleen met het volle werk spelen. Nu was de
weg tot differentieering van het organisme
geopend en door deze technische specialisee
ring van het pijpwerk werd het orgel tot het
schoonste, tot de koningin der instrumenten.
De heer Leo Mens, uit Leiden, sprak
Spr. behandelde achtereenvolgens het ont
staan der psalmwijzen, hun verwantschap
met het Gregoriaansch, hun rhythme en de
verwording ervan.
Het meerendeel der psalmwijzen voor ge
dichten van Marot en Beza is ontstaan te
Genève tijdens het verblijf van Calvijn al
daar. Als bewerker moet men allereerst Louis
Bourgeois noemen wiens werk echter door
een conflict met Calvijn voortgezet werd
door Maitre Pierre. Ondanks het feit, dat
de wijzen ontleend werden aan bestaande
volks melodieën (vaak met profane teksten)
maakte vooral Bourgeois hiervan door om
werking stalen van eenvoud, stoerheid en
vroomheid.
Vervolgens liet spr. eenige voorbeelden
met bun origineelen hooren. Uitvoerig be
handelde hij de verwantschap dezer melo
dieën met het oude kerktoonsysteem het
gregoriaansch, 't toonstelsel dat wij niet
meer kennen, maar dat door zijn eigenaardi-
gen bouw een geheel eigen karakteristiek en
bekoring heeft.
Spr. veronderstelt, dat deze melodieën vroe
ger op rhytme gezongen zijn. Hij ging daar
bij op vroegere en latere vertalingen in met
hun mindere of betere overeenstemming
tusschen rhytme en metrum.
Na 1700 komt er verwording der melodieën
zoowel door aangebrachte verhoogingen als
door verslapping van het rhytme.
Met den Franschen schrijver Devolny is
spr. van meening, dat wij hier een kostbare
erfenis hebben» maar waarvan het rhytme
verminkt is. Het rhytme dat zoo elastisch
deinde, is door onkundige handen in stuk
ken gescheurd of star afgedeeld en middel
matige krachten zetten in het wilde weg
maar kruisen voor de noten.
Of hier voor ons 20ste eeuwers een taak is
weggelegd? Spr. ontveinst zich de moeilijk
heden niet maar hij wijst er op, dat men het
Wilhelmus wèl rhytmisch weet te zingen
waarom dan de psalmen niet? Verandering
zal met beleid moeten worden doorgevoerd
en met de jongeren zal moeten worden be
gonnen. Tot erkenning moet worden ge
bracht, dat de behandeling der schoone
materie van de psalm-melodieën in strijd is
met de oorspronkelijke bedoeling en dus on
waar is. Spr. meent, dat hierbij van de or
ganisten zelf de leiding moet uitgaan, om
dat er helaas van medewerking van de
zijde van voorgangers of kerkbesturen wei
nig te wachten is, aangezien er bij de op
leiding van predikanten vooral een groot te
kort is aan 't bijbrengen van begrip over
muziek en muziek-liturgie of muziekgeschie
denis.
De heer W. P e i r I, uit Utrecht, sprak over
Hij vestigde de aandacht op een zuivere
harmonisatie in de kerktoonsoorten van
de psalmmelodieën. Deze melodieën zijn af
komstig uit een tijd, toen de kerktoonsoor
ten nog in gebruik waren, later zijn er, on
der den invloed van het tegenwoordig toon
systeem van groote en kleine tertstoonsoor
ten, veranderingen door kruisen en mollen
ingeslopen, waardoor hun oorspronkelijk
karakter en hunne tonaliteit verloren gingen,
en het dus onmogelijk is, deze psalmen
streng in de kerktonen te harmoniseeren.
Toch zijn er nog vele psalmwijzen, die, zoo
niet geheel, dan toch grootendeels hun oud,
schoon en sober karakter hebben behouden,
hetgeen ook in de harmonisatie tot uiting
moet worden gebracht, doch dat helaas vee'
te weinig gebeurt.
Het is wel waar, dat de psalmmelodieën
zijn ontstaan in een tijd, toen men nog geen
regelmatige vierstemmige harmonie gebruik
te, en dat ook juist onder den invloed van
de zich ontwikkelende harmonie de kerk
toonsoorten langzamerhand verdrongen wer
den, toch moet voorop gesteld worden dat
het zeer wel mogelijk is, in de harmonie de
kerktoonsoorten streng toe te passen, wan
neer namelijk de melodie ook zuiver in de
kerktonen is gehouden.
Tot slot volgden eenige voorbeelden op
het orgel van psalmmelodieën, geharmoni
seerd streng in de kerktoonsoorten, en in ons
tegenwoordig toonsysteem, zooals men het
gewoonlijk hoort.
Na de verschillende inleidingen volgden
interessante discussies.
Na sluiting van het congres zijn de deelne
mers in den Domtoren door het gemeente
bestuur officieel verwelkomd bij monde van
den burgemeester. De voorzitter van het con
gres, de heer W. de Vries, uit Nijmegen sprak
een dankwoord. Vervolgens richtte hij zich
tot dr. ir G W van Heukelom om hem als
restaurateur van den Domtoren te huldigen.
De gasten maakten daarna onder deskun
dige leiding een tocht door de verschillende
kapellen, nadat eerst de bouwmeester een
uitvoerig overzicht van dc restauratie had
gegeven.
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Scilly 773.0.
Laagste stand te Helping fors 743.6.
Stand vanmorgen halftwaalf 770.5.
WEERBERICHT
Zwakke tot matige N. tot W. wind, gedeel
te lijk bewolkt., weinig of geen regen, weinig
verandering in temperatuur.
AARDAPPELZIEKTE
In het etmaal van 's avonds 21 tot 22 Mei
'.ijn in West-Friesland de weersomstandig
heden gunstig geweest voor het optreden
an aardappelziekte.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 14.4 C.
VEREEN. VAN CHRISTELIJKE
ONDERWIJZERS(ESSEN)
ALGEMEENE VERGADERING
TE HAARLEM
Vandaag en gisteren is te Haarlem de 81e
algemeene vergadering van de Vereen, van
Chr. Onderwijzers en Onderw ijzer essen ge
houden.
Den avond te voren is in het koor van de
Groote Kerk een
wijdingssamenkomst
gehouden, waar voorgingen D s C J. van
a a ss en, Ned. Herv. pred. te Haarlem en
s J. W. S i e r t s e m a. aldaar.
De eeiste. spreker sprak naar aanleiding
in Hebreen S 5 en legde nadruk op de
kracht des geheds en de persoonlijke gemeen
schap met God.
Ds Siertscma, handelende over 1 Cor. 15:
en 58, bracht den strijd der voortrekkers
in herinnering. Uit het geloof, dat hun
kracht was, moeten ook de onderwijzers var
thans leven, wil liet Chr. onderwijs geen
verloren zaak zijn.
Na afloop van deze samenkomst konden
de leden der vereeniging in de consistorie
elkander ontmoeten.
Voor deze kennismaking bestond gister
morgen, dank zij de goede zorgen der rege
lingscommissie, meer gelegenheid. Onder-
icheidene uitstapjes, naar ieders smaak en
veus stonden op het programma, en velen
maakten er gebruik var.
Inmiddels kwamen de besturen van de
hulpvereenigingen „Lukas", „Johannes",
„Barnabas" en „Jacobus" op verschillende
plaatsen der stad bijeen. De huishoudelijke
zaken dier onderafdeelingen werden hier be
handeld, zooals jaarverslagen, bestuursver
kiezingen, vaststelling van uitkeeringen enz.
Ontvangst ten Stadhulzo
Te twaalf uur werd het hoofdbestuur ont-
•fingen doo** het gemeentebestuur van Haar
cm. In de hal \an het Raadhuis waren aan
wezig het nagenoeg voltallige college van B.
en W. en een aantal raadsleden. De burge
meester, de lieer C. Maarschalk, zeide
in zijn welkomstwoord overtuigd te zijn van
de gewichtige plaats van het onderwijs in
liet maatschappelijk leven; met name is de
invloed van liet. onderwijs groot ten aanzien
van liet overheidsgezag, thans een zaak
groote pi-incipieele beteekenis.
Dc voorzitter der vereeniging, de heer J.
Hobma, van Utrecht, beantwoordde de
rede van den burgemeester en dankte voor
de vriendelijke ontvangst, waarna in de
oude raadszaal ververschingen werden aan
geboden.
In het Gemeentelijke Concertgebouw, waar
de zittingen worden gehouden, opende de
heer K. Brant s te kwart voor één uur een
uitgebreide, overzichtelijke tentoonstelling
van leermiddelen welke druk bezocht werd
EER'TE ZITTING
Toen te twee uur daarna de eerste zitting
begon, was de ruime concertzaal grooten
deels gevuld met leden der vereeniging, die
van heinde en ver waren opgekomen.
De voorzitter der vereeniging s^rak
openingsrede
uit. HerdacM werd, terwijl de vergadering
zich van de zitplaatsen verhief, H.M. de
Koningin-Moeder en daarna gezongen het
„Oorlof mijn arme schapen" uit het Wilhel-
mDe Voorzitter sprak een woord ter nage
dachtenis van den heer H. J. Emous, die vele
jaren een vooraanstaande plaats bij het
Christelijk onderwijs en in de vereeniging
innam.
Het welkom werd toegeroepen aan onder
scheidene vertegenwoordigers van organisa
ties, o.m. van de Ned. Hervormde Gemeenten
van' Haarlem en Heemstede, alsmede tot
eenige schoolautoriteiten, o.w. de heer P. v.
Nes, hoofdinspecteur, die de Regeering ver
tegenwoordigde. Mede richtte de voorzitter
een hartelijk woord van welkom tot den
oud-minister Mr J. Terpstra.
Daarna stipte de voorzitter aan eenige
belangrijke verschijnselen van dezen tijd en
bracht die in verband met opvoeding en on
derwijs. Speciaal stelde spr. de vraag, hoe
de kinderen voor te bereiden tot den strijd
C °Hete Kruis als middelpunt van het Evan
gelie, dat in zijn volheid alle schatten om
sluit, moge voor ons zijn, besloot spr., bron
van alle schoonheid, alle kracht en allen
heldenmoed.
Het woord was nu aan Dr K. D ij' k, van
Den Haag, voor het uitspreken van zijn rede
over:
i het
waarvan wij gisteren reeds de hoofdlijnen
hebben weergegeven.
Aan de gedachtemvisseling werd door drie
hieeren deelgenomen, die allen den spreker
hulde en dank brachten voor zijn schoon en
leerrijk betoog.
De heer van der Ent (Zeist) vroeg: „Is
gewetensvrijheid een vrucht van het Chris
tendom of van de Revolutie?" Zijn vraag
toelichtende, zeide spr., dat hij hier speciaal
het oog had op de vrijheid om het ongeloof
te verbreiden. Hoe staat de Christelijke Over
hieid hiertegenover? vroeg hij. Mag zij dit
toelaten?
De heer vanderValk (Franeker), over
Duitschland sprekende, bracht in herinne
ring de groote m'sstanden onder het vorige
regime. Deze spr. meende voorts, dat het
niet voldoende, is te waarschuwen voor het
Nationaal-Socialisme. Wij moeten, zeide hij,
onze leerlingen vooral de schoonheid en
heerlijkheid van het Christelijk beginsel
laten zien.
De heer Brants (Haarlem) vroeg aan
Dr Dijk hoe deze het verschijnsel verklaardo
dat vooraanstaande mannen van Christelijke
levensovertuiging in Duitschland zich aan
stonds gewonnen hebben gegeven voor de
gelijkschakeling en volkomen vrede zeggen
te hebben met de nieuwe onderwijstoestan
den. Voor spr. is het raadsel.
Antwoord Dr. Dijk
Dr. K. D ij k, de sprekers beantwoordende,
zette uiteen, dat de taak der Overheid, door
den eersten spreker te berde gebracht, af
zonderlijke beschouwing vereischt. Wel
wilde spr. de gewetensvrijheid zien als een
zuiver Christelijke vrucht, omdat zij de re
latie raakt tusschen den mensch en God,
waartusschen de Overheid niet heeft te ko
men.
In zijn rede had spr. er op gewezen, dat
het nationaal socialisme ook zegenrijke ge
volgen heeft gehad, en het volk heeft ge
red, dat door een bedorven politiek aan den
rand van den afgrond was gebracht,
Spr. was het dus wel met den tweeden
debater eens, ook wat zijn tweede opmer
king betreft.
Ook voor spr. is het optreden van vele Duit
sclie Christenen een raadsel. In Duitschland
vertoevende, verkreeg spr. op zijn vragen
hiernaar verschillende antwoorden. Bij de
Weerbericht.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
24 MEI.
Van 's avonds 9.29 uur tot 's morgens 4.23 uur
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vorig
Rheinfelden 2.11 2.17 Maastricht 40.84 40.90
Rreisach 1.07 1.09 Venlo 10.89 10.94
Kehl 2.28 2.22 Lobith 9.30 9,J2
Maxau 3.66 0.00 Nijmegen 7.04 7,05
Diedeshelm 0.47 0.41 St Andriea 1.75 1,75
Mannheim 2.24 2.24 Arnhem 7.09 7.12
Lohr 0.90 0.95 Vreeswijk lw 0.00 0,25
Mainz 0.02 0.05 Westervoort 7.73 7,75
Bingen 122 1.24 Deventer 170 1,76
Caub 0.28 0.00 Kampen -0.00 -0,05
Kms 1.09 1.' 6 Evsden 46.14 46.17
Coblens 1.36 1.36 Grevenbicht 28.00 27,99
Trier 0.04 0.0» Venlo 10.89 10,79
Keulen 0.90 0.92 Grave (sluis) 4.36 4.16
Rübrort 0.44 0.49 St Andries 0.47 0,58
Wesel 0.87 0.97 Gorkum 1.23 1,-47
Emmerik 0.98 0.42 Dordrecht 0.89 1,04
Dusseldorf 0.30 0.33
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
(Oude Amsterdamsche t(Jd)
2 Mei
Delfzijl 7.08 19.16 Hellevoetsl. 11.16 23.48
Terschelling 4.21 16.: 6 Willemstad 0.41 13.13
Harilngen 4.55 17.90 Brouwersh. 10.28 23.00
Den Helder 2.55 14.45 Zierikzee 10.55 23.15
IJmulden 11.27 23.56 Wemeldinge 11.17 23,43
H.vHolland 10.42 23.20 Vlissingen 9.50 29.08
Scheveningen 24.02 Terneuzeu 10.17 22.39
Rotterdam 11.32 23.44 Hansweert 10.50 23.04
eene groep is het een toegeven uit slapheid,
een andere groep heeft het Nat. Socialisme
als redder uit den nood begroet, hoewel men
wel wist waarheen men ten slotte moest
komen.
Spr. voor zich was van meening, dat de
oorzaak hierin schuilt, dat men in Duitsch
land niet gekend heeft de school met den
Bijbel, ook niet de Christelijke politiek, dia
hier te lande tot zulk een rijken zegen zijn
gesteld. Ware dit in Duitschland ook zoo
geweest, de Lutherschen uit de Evangelische
Kerk zouden zijn meegegaan met de man
nen der vrije Kerk.
De vergadering heeft zoowel de rede als de
repliek van Dr. Dijk met veel applaus beze
geld.
Deze eerste zitting is besloten met het
zingen van het tweede vers van het Luther-
lied; „Geen aardsche macht begeeren wij",
's Avonds kwamen de bezoekers der ver
gadering in de Concertzaal wederom bijeen
voor een
Gezellige avond
waar natuurfilms vertoond werden, „De
Spaerne-zangers" zongen en het orgel be
speeld werd.
.Vandaag werd de vergadering voortgezet.
ECONOMIE EN FINANCIEN
KON. MIJ DE SCHELDE
Kans op sluiting van het bedrijf
In de algemeene vergadering der Kon. Mij
„De Schelde" te Vlissingen werden de balans
en winst- en verliesrekening goedgekeurd.
In de vacature, ontstaan door de aftreding
van den heer B. E. Riuiijs als commissaris, is
deze met algemeen stemmen herkozen.
Op een vraag uit de vergadering, deelde d'e
directie mede, dat er nog steeds onvoldoende
weirk is en dat de prijzen rnog steedis verlies
laten. Wanneer hierin geen verandering
bomt, zal het tot Sluiting van het bedrijf
moeten komen. Dat zou niet alleen tot scha
de van aandeelhouders en personeel zijn,
dodh verder tot schade van Vlissingen en
omildggende gemeenten. Hier zou een diep
verval ontstaan.
Het toegezegde werk van den bruggen
bouw voor den staat laat nog steeds op zich
wachten.
ALG. EXPLORATIE-MIJ
Het jaarverslag der Alg. Exploratie-Mij meldt
dat het resultaat van 1933 in staat steilt 103.000
op de concessies af te schrijven en een slot-
dividend. uit te keeren van 4J (v. j. 6
waa-rnn een bedrag van ƒ16.451 als onverdeeld
dividend-saldo op nieuwe reikeninig kan worden
ovengebracht. Het dividend over het afgeüoopen
jaar zal dan in totaai 84 bedragen _(v. j. 11
ALGEMEENE BRUINKOOL COMP.
Het Verslag over 1533 der N/V. Alg. Bruin
kool Compagnie over 1933 vermeldt, dat do pro
ductie van gedolven bruinkool bedroeg lm 1933
881.566 (902.236) ton. de brikettcnfabrlkage
287.304 (298.212) ton. Aan briketten werden
281.763 (284.392) tooi verkocht.
De gemiddelde dagelijksche productie van bri.
ketten bedroeg in 1933 1.121,8 (1.145.9) tooi.
In den loop van het boekjaar werd wederom
een aanvang gemaakt met het openleggen van
voor afgraving bestemde terreinen, hetgc-en met
belangrijke kosten gepaard gaat. Hieraan is het
voornamelijk too te schrijven, dat bij een ge
lijken afzet als het vorig Jaar do bedrijfswinst
der Grube Graf FUrstcnbeng slechts 42.033
(146.644) bedraagt.
Voorgesteld wordt het netto-wjn6tsaldo van
6.817 (1873) naajr nieuwe rekening over te
brengen.
PEUDAWA PETROLEUM-MIJ
Ht jaarverslag 1933 der Pendawa Petroleum
Mij. meldt dat men nog steeds wacht op een
beslissing va.n de Bataafsch-e Ptroleum Mij. om
op het concessieterrein do boorwerkzaamheden
te hervatten. Gezien de algemeene depressie
wordt dit niet spoedig verwacht
Het saldo verlies bedraagt 103.043 (v. j.
97.986).
CULTUUR-MIJ DE LAMPONGS
Het jaarverslag 1933 van de Cultuur Mij. De
Lampongts vermeldt een nadeelig exploitatie
saldo van 11.959 (v. j. 32.690).
AMENTS SUIKERFABRIEKEN
BATAVIA. 22 Mei. (Aneta). De alhier gehou
den vergadering van aandeelhouders va.it
Aments Suikerfabrieken, besloot 2J dividend
uit de reserve uit te koeren. De heer H. M.
Amcnt .werd herkozen tot commissaris.
