DINSDAG 8 MEI 1934
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND m pg Qpjj|\|^ pQST
ONTZETTENDE MIJNRAMP
IN BADEN
ZES EN TACHTIG DOODEN IN
EEN BRANDENDE KALIMIJN
Uit Karlsruhe wordt ons gemeld:
In een kalimijn nabij Buggingen is
tengevolge van kortsluiting een groo-
te brand uitgebroken. Zes en tachtig
van de 150 in de mijn bezige personen
konden door de hevige rookontwikke
ling niet meer vluchten en zijn om
het leven gekomen. Alle reddingspo
gingen faalden. De schacht is daarna
gesloten.
Nadat het besluit was genomen de bran
dende schacht van de kalimijn Buggingen
af te sluiten, ontving Oberbergrat Ziervogel
van de mijndirectie Karlsruhe de vertegen
woordigers van de pers. Hij deed mededee-
lingen over de oorzaak en de uitwerking
van de ramp.
Hoe de brand ontstond
De brand ontstond onder de op 793 M.
gelegen gang door kortsluiting. Er was een
defect in den kabel ontstaan. De veilig
heidsschakelaar werd losgeslagen. Deelec>
tricien en een mijnbaas bemerkten een 6
a 8 M. lange steekvlam. Door deze steek
vlam ontstond brand in een houten stelling.
De vlammen sloegen tegen tien uur uit en
werdén direct bemerkt. Er ontstond een
sterke rookontwikkeling. De uit 14 man be
staande reddingscolonne drong de branden
de schacht binnen. De rookontwikkeling
was er zoo dicht, dat niet meer kon worden
herkend en dat ook aan reddingsmogelijk
heden met zuurstofapparaten niet te den
ken was.
De ochtendploeg, bestaande uit 150 man,
was om zes uur in de mijn gegaan en
werkte dicht bij de plaats, waar het onge
luk plaats vond. Het gedeelte, dat vóór de
ze plaats werkte, kon vluchten, doch de
anderen werden door een dikke rookwolk
overvallen. Zij zijn door kolenvergiftiging,
in het bijzonder door kooloxyd om liet leven
gekomen. De reddingscolonne kon niets an
ders doen dan de mijn afsluiten, aangezien
de mijninstallatie anders had kunnen in
storten.
De reddingswerkzaamheden
De alarmeering der reddingsmanschappen
geschiedde binnen een minuut. Men pro-
geerde langs telefonischen weg contact te
krijgen met de ingeslotenen, hetgeen oolc
in een geval is gelukt. Latere pogingen ble
ven vergeefsch. Met groote waarschijnlijkheid
kan worden aangenomen, dat de ingeslo
ten mijnwerkers door kooloxyde zijn vergif
tigd. Een uur na het uitbreken van den
brand kon de bedrijfsleider nog een der in
geslotenen levend bergen, zij het met ern
stige vergiftiging en eenige brandwonden.
De zwaargewonde stierf evenwel op weg
naar het ziekenhuis. Hij is de eenige die
jnen tot nu toe heeft kunnen bergen.
Het personeel van de mijn bestaat uit
'450 koppen, die in twee ploegen werken.
Deze menschen wonen meerendeels in de
buurt
De mijn zal 10 a 14 dagen Zoo goed mo±
gelijk afgesloten' wórden. Pas dan zal kun
nen worden overgegaan tot de berging der
lijken.
Tot nu toe is vastgesteld dat 70 80 per
sonen in de mijn zijn.
De/autoriteiten zijn ter plaatse.
Voor de mijn staan honderden menschen,
Vrouwen, kinderen en ouders der slacht
offers, die nog steeds op redding hunner
betrekkingen hopen.
Het bedrijf wordt tot nader order stilge
legd, ten einde het gevaar te voorkomen,
dat door vuur dvnamietontploffingen zou
den kunnen plaats vinden.
HOLLANDSCH DORP IN GRAND RAPIDS
Te Grand Rapids (Michigan) in Amerika
wordt ernstig het plan overwogen om in
het Riveride Park aldaar een typisch Hol-
landsch dorpje te bouwen met dijkaanleg,
kanalen en slooten, het geheel te beplanten
met boomen en bloemhout op de wijze als
in Nederland geschiedt, huizen in Holland-
schen dorpsstijl er neer te zetten en deze
ook met Hollandsche meubelen en oudhe
den te meubelen, zoodat het geheel een dei-
meest aantrekkelijke bezienswaardigheden
van Grand Rapids zal worden.
INSULL TE NEW-YORK AANGEKOMEN
Direct naar Chicago
Uit New-York: De „Exilona", met Insull
aan boord, is hier Maandag aangekomen.
Insull werd terstond aan land gezet, om per
trein naar Chicago te worden overgebracht
BEKENTENIS VAN EEN AMERIKAANgCH
PROFESSOR.
„Wij lijden omdat wij ons bij de
geallieeerden hebben aangesloten".
Om de sentimenteels frase der democratie.
Uit New-York: Prof. Warburg, die als
'deskundige aan de Economische Wereld
conferentie heeft deelgenomen, publiceert
onder den titel „Money Muddie" een boek,
waarin hij het standpunt verdedigt, dat
Amerika's economische moeilijkheden niet
het gevolg zijn van monetaire storingen,
doch het gevolg van den oorlog. Hij schrijft
o.a: „Wij lijden, doordat wij ons op het
laatste oogenblik bij de geallieerden hebben
aangesloten, met de redeneering, dat de de
mocratie voor de wereld behouden moest
blijven. Deze sentimenteele frase, die het
resultaat van de oorlogshysterie was, heeft
bij 90 pet. van de menschheid geloof gevon
den. Tot dat oogenblik waren wij een be
hoorlijke natie geweest. Daarna zijn wij
noch jegens onszelf, noch jegens anderen
eerlijk geweest. Wij hebben vele millioencn
Liberty Bouds verkocht, wij hebben vele
millioenen bushel tarwe en millioenen ba
len katoen geplant. Wij hebben millioenen
acres overtollig land bebouwd en ons volk
geleerd oorlogswinstmakers, speculanten en
gangsters te zijn, inplaats van eerlijke bur-
g6ALs' den weg om uit dezen chaotischen
toestand bevrijd te worden, geeft Prof. War
burg een verstandige gematigde koers tus
schen volledig economisch nationalisme en
internationalisme aan. Verder verdedigt hij
een baar goud-standaard inplaats van een
gouden munt-standaard.
DE ARBEIDSMARKT IN DUITSCHLAND.
Uit Berlijn: Uit gepubliceerde officieele
getallen blijkt, dat ondanks het volgens
de statistieken afnemen der werkeloosheid
in den loop van het laatste jaar het aan
tal personen, werkzaam in direct met deii
uitvoer samenhangende bedrijven, sedert
1931 met ruim 50 pet. verminderd is. De op
brengst der inkomstenbelasting over het
jaar, dat in Maart ten einde liep, vertoont
ten achteruitgang met 39,4 R.M.
MAG DRIE MAANDEN LANG NIET
VERSCHIJNEN
WAS HIERTOE DIRECTE AANLEIDING?
Men schrijft ons uit Berlijn:
Het succes, dat in Nederland werd be
haald met de „Haagsche Post" was voor
de ondernemende gebroeders Ullstein te
Berlijn aanleiding, iets soortgelijks voor
Duitschland te beginnen. Natuurlijk wilde
men niet precies met hetzelfde voor den
dag komen en zoo kwam men na rijpelijk
overleg op de gedachte, een „Groene Post"
uit tc geven, een aan het eind der week
verschijnend orgaan voor stad en land.
Georg Bernhard, de toenmalige hoofdre
dacteur der kortelings opgeheven ,",Vossi-
sche Zeitung", was medewerker voor de
„Haagsche Post" en mede door zijn toe
doen bracht men op de voorpagina een
pakkend weekoverzicht van actueele vraag
stukken en pikante aangelegenheden.
Sedert de nationale revolutie moest ook
Ullstein zich schikken naar de harde
eischen der gelijkschakeling. Het groote
bedrijf kreeg harde klappen en van zijn
vele. organen bleven de over heel Duitsch-
land gelezen „Morgenpost", de „Berlinei
jl'lustrirte" en de „Grüne Post" nog over als
winstgevend. Voor den uitgever is het een
harde slag, wanneer thans dit w.cekblao
voor drie maanden van overheidswege
wordt verboden.
Het ligt voor de hand, dat men in zulk
een geval de vraag stelt: wat was hiertoe
de directe aanleiding?
Officieel wordt in de Berlijnsche pers mee
gedeeld, dait de autoriteit der nationaal-
socialistische regeering is aangetast dooi
een hoofdartikel van Thomas Trimm, hei
pseudoniem van den hoofdredacteur Ehm
Welk. Speciaal het propaganda-ministerie
voelt zich geraakt, daar volgens Thomas
Trimm het contact tusschen de Wilhelm-
strasse en de Duitsche pers nog veel te
wensc-hen overlaat.
Vóór mij ligt -het geïncrimeerde artikel,
dat tot opschrift heeft „Herr Reichsministei-
ein Wort bitte!". Thomas T-hrimm beroept
zich op het feit, -dat rijksminister Goebbels
dezer dagen in een voordracht voor du
Duitsche pers gewezen heeft op de eenvor
migheid der dagbladen in c^en nationaal-
socialistischen staat. Hij tracht in zijn arti
kel #met feiten aan te toonen, dat juist de
„Groene Post" in de zeven jaar van haar
bestaan haar uiterste best deed, het coat
tact tusschen stad en land te bevorderen.
Ehm Welk is zelf uit Oost-Pruisen geboor
tig, kent dus het plattelandsleven uit erva
ring en mag als een autoriteit op dit actu
eel gebied worden beschouwd. Hij is een
man van middelbaren leeftijd en zijn open
brief aan dr. Goebbels moet beschouwd
worden als eeu mislukte reactie op de op
wekking van dr. Goebbels, welke waarschijn
lijk meer ironisch dan ernstig was bedoeld.
Maar juist van dr. Goebbels, die over een
sterk sarkastische formuleering beschikt en
door zijn vaak venijnige formuleering de
ivoede zijner vroegere politieke tegenstan
ders tot razernij heeft gedreven, zou men
kunnen verwachten, dat hij Thomas Trimm
begrijpt, wanneer deze de courage heeft, te
schrijven:
„Misschien ken ik u te weinig. Maar dat
is niet mijn schuld! U beweegt zich welis
waar geregeld onder de menschen, maar
met ons, die r>et tot de partijpers gerekend
worden, komt u slechts zelden in contact,
want het wil mij toeschijnen, dat wij allen
zonder onderscheid voor u de „oude pers'
vertegenwoordigen. U woont in een groot
huis mét dpizend knmeT^v 3êar'zitten" dub'
zend mannen etl er zijn duizend voorkamers,
diaar zitten waarschijnlijk al tienduizend
menschen te wachten. Daar ik dus niet pei
soonlij-k tot u kan doordringen, schreef ik
dit alles op papier".
Is het wellicht deze figuurlijk bedoelde
zinswending, welke het prestige der Wil-
helmstrasse heeft aangetast? Was dit een
reden, om den hoofdredacteur der „Groene
Post" naar Moabit te transporteeren?
Volgt men als vakman de gebeurtenissen
der laatste weken, dan krijgt men het ge
voel. dat Mosse en Ullstein geen persona-
grata der rijks regeering zijn. Toen de „Ber
liner Illustrirte" onlangs een serie artikelen
met pakkende kieken over het vroegere,
vliegeniersleven van minister Goering be
gon te brengen, werd dit plan na het eerste
nummer direct ten strengste verboden. De
„Völkische Beobachter' gaat opvallend ge
regeld tegen het Ullstein-bedrijf tekeer en
reeds hoorde men fluisteren, dat Miinchen
het uitgangspunt der nationaal-socialis-
tische pers Berlijn, eenmaal de bakermat
der Jiberale en socialistische organen, ten
val wil brengen. Voor cje juistheid dezer
bewering kan ik niet instaan, maar wel
moet uit de gebeurtenissen der laatste we
ken worden afgeleid, dat de vrijheid der
pers in het Derde Rijk slechts ironisch kan
worden opgevat.
SUVICH NIET NAAR RUSLAND
Uit Moskou wordt gemeld, dat de Itali-
aansche regeering der Sovjet Unie heeft me
degedeeld, dat de reis van den onderstaats
secretaris van Buitenlandsche Zaken, Suvich
.ar Moskou niet doorgaat.
EEN NATIONAAL EENHEIDSFRONT
IN FRANKRIJK.
PARIJS, 8 Mei. De „Ami du Peuple"
meldt, dat op 7 Mei tusschen de door den
Kamerafgevaardigde Faittinger geleide
jeugdorganisatie der patriottische Liga en
de door Coty opgerichte organisatie Solida
rity Franijaise een overeenkomst is geslo
ten tot vestiging van een nationaal een
heidsfront. De „Ami du Peuple" zal 't dag
blad van het Nationale Front worden, ter
wijl het orgaan „Le Nationale" weekblad
der nieuwe formatie wordt.
DE WERKLOOSHEID NEEMT IN
ENGELAND AF.
Uit Londen: De gisteravond door het mi
nisterie van arbeid gepubliceerde cijfers ge
ven wederom een verbetering te zien in het
aantal der werkenden. Op 23 April waren
er bij benadering 10.140.000 personen tus
schen 16 en 64 jaar verzekerd en werkzaam
in Groot-Brittannië, hetgeen 82.000 meer is
dan een maand tevoren en 638.000 meer dan
'n jaar geleden. De meeste der voornaamste
industrieën vertoonen verdere verbetering.
De op de arbeidsbeurzen ingeschreven wer-
keloozen bedragen 1.729.242 geheel werke-
loozen, 329.913 tijdelijk werkeloozen en
.040 losvaste werklui, die buiten emplooy
zijn, in totaal dus 2.148.195. Dit was 53.
TIEN DUIZEND POND VOOR DE
DUITSCHE JODEN.
Uit Londen: Een niet-Jood, die onbekend
wenscht te blijven, heeft tienduizend pond
ter beschikking gesteld van het Centrale
Britsche Fonds ten behoeve van de Duit-
.sche Joden. De leden van het comité heb
ben den schenker hun dank overgebracht
voor deze ..daad van waarachtig Christe
lijke weldadigheid van hun getroffen Duit
sche geloofsgenooten".
ENGELAND DREIGT MET
HANDELSOORLOG
TEGEN DE JAPANSCHE CONCURRENTIE
Uit Londen: De minister van Handel
Runciman, heeft Maandag in het La
gerhuis zijn met groote spanning ver
wachte verklaring over de economi
sche besprekingen van Groot Brittan-
nië met Japan afgelegd. De mededee-
lingen van Runciman komen neer op
het verklaren van een handelsoorlog
aan Japan, aangezien hij ter bescher
ming van de industrie van Groot
B'rittannië en koloniën tegen de Ja
pansche concurrentie nieuwe invoer
rechten en contingenten aankondigde.
Runciman zeide: De Britsche regeering is
tot de slotsom gekomen, dót zij, in de hoop
op een overeenstemming, niet verantwoord
is, de maatregelen ter bescherming van den
handel van Groot-Brittanniuit te stellen.
Ik heb den Japanschen ambassadeur de
verzekering gegeven, dat de stappen, welke
de Britsche regeering wil ondernemen, n iet
door onvriendelijkheid worden in
gegeven.
Ten aanzien van het Engelsch Japansche
verdrag bén ik er van overtuigd, dat de
Britsche regeering zonder aankondiging vol
doende maatregelen kan nemen ter bescher
ming van de handelsbelangen van Engeland.
Ik zie derhalve geen reden het verdrag op
te heffen.
Voorts merkte Runciman o.m. op, dat de
regeeriiig zich er ten volle van bewust is,
dat de Japansche concurrentie niet beperkt
is tot kunstzijde en katoen.
Zij overweegt de aangelegenheid ook voor
de andere industrieën. Runciman besloot:
De Britsche regeer ing is natuurlijk
ten allen tijde bereid alle voorstellen,
welke de Japansche regeering zou
willen indienen voor een tot oplossing
brengen van deze moeilijke kwestie
door wederzijdsche overeenstemming,
nauwkeurig te overwegen.
JAPAN WORDT NIPPON
De Japansche regeering is voornemens
den officieelen naam van het land van de
Rijzende Zon te wijzigen. Het departement
van Onderwijs heeft een speciale commissie
ingesteld, die zich bezighoudt met de vraag
of'het land voortaan Nippon of Nihon zal
heeten. De Japanners nemen tegenwoordig
aanstoot aan de benaming Japan. Deze
naam zou een verbastering zijn van Jipon,
waarmede destijds Marco Polo volgens de
Chineesche, uitspraak Nippon zou hebben
aangeduid. Verwacht wordt, dat binnenkort
alle officieele documenten naar het buiten
land binnenkort den naam Nippon zullen
Moeilijke tocht met de „Macon"
Uit Washington: Hoewel van officieele
zijde wordt getracht dit te verbloemen, heeft
het luchtsohip „Macon" bij zijn tocht van
Californië naar de Oostkust der Vereenigde
Staten met buitengewoon groote moeilijk
heden te kampen gehad.
Op dien trans-continentalen tocht zijn twee
dwarsbalken beschadigd, die inmiddels her:
steld konden worden. Men heeft veel last
d. van de veranderingen yap het klimaat
wélke invloed uitoefenden op het héliumgas
De resultaten van de vlucht van de „Macon"
welke deelneemt aan de vlootmanoeuvres
3 Caribische zee, zullen van grooten in
vloed zijn op het te nemen besluit in zake
den bouw van luchtschepen. De meeningen
daarover loopen zeer uiteen sedert de ramp
met de „Akron" die, zooals hekend, verleden
jaar is vergaan.
DE REGELING DER OORLOGSSCHULDEN
Uit Washington: De speaker van het Re
presentantenhuis, Rainey, heeft in een pers
conferentie verklaard, dat, naar hij ver
neemt, president Roosevelt een regeling in
zake de oorlogsschulden met Finland wil
treffen. Finland is het eenige land, dat bij
de betaling niet in gebreke is gebleven.
Roosevelt, aldus verklaarde Rainey verder,
zal na het sluiten der overeenkomst soort
gelijke verdragen met andere landen aan
bevelen. Dc regeling met Finland zal de
overige wereld laten zien, wat Amerika zal
doen, indien de staten die met hun betalin
gen achterstallig zijn, zouden verklaren hun
betalingen te verrichten.
Uit Washington: Staatssecretaris Huil
heeft op een banket van oud-studenten der
Cumberland University, waar hij ook zelf
heeft gestudeerd, in naam der Amerikaan-
sche regeering een beroep gedaan op het
jonge Amerika en op de geheele wereld.
Het werk voor het welzijn van den eigen
staat aldus Huil is onvoorwaardelijk
noodig, maar even onontbeerlijk is de inter
nationale samenwerking tot het tot stand
brengen van vrede en vriendschap. De we
reld leeft thans niet in het gouden, maar
in het ijzeren tijdperk. Er wordt koortsach
tig bewapend en de staatsburgers worden
ver boven hun vermogen heiast. Een mili
taire geest wordt gevoed, die wellicht tot
oorlog zou leiden. Het zou niet alleen een
fout, maar ook een misdaad zijn, wanneer
de beschaafde menschheid geen acht zou
slaan op deze tendenties. De Vereen. Sta
ten zullen op de bres blijven staan voor
herstel op politiek, economisch, sociaal en
moreel gebied.
Moeten met trommelvuur van over
tuigingsmateriaal bekeerd.
De Nat.-Soc. Korrespondenz meldt, dat de
rijkspropagandaleiding van de nationaal-
socialistische partij, in aansluiting op de
geweldige demonstratie op 1 Mei, waarop
de eendracht der eerlijk-willenden nog be
ter dan verleden jaar bleek, instructies
heeft gegeven voor het voeren van een om
vangrijke vergaderings- en propaganda-
actie, die zich in het bijzonder zal ke«ren
tegen de zwartkijkers en kritikasters, tegen
de geruchtenverspreiders en de nietsnutten,
tegen saboteurs en opruiers, die altijd nog
gelooven, den klaren, opbouwenden arbeid
van het nationaal-socialisme te kunnen ver
storen.
En daarom zullen, van de eerste Meida
gen af tot den 30sten Juni toe, als een trom
melvuur, vergaderingen, demonstraties en
manifestaties worden gehouden tegen al die
plagen, die voorgoed moeten verdwijnen.
Volgens de in de tijden van strijd gevolg
de methoden zullen vergaderingen worden
gehouden tot in het laatste dorp, elke week.
in steeds sneller tempo.
Aan onverbiddelijkheid der gestelde
eischen, aan overtuigingskracht en succes
moet deze actie alle tot dusver gevoerde
acties in de schaduw stellen.
NAAR EEN REGEERINGSCRISIS
IN ENGELAND?
De „Morning Post" schrijft, dat wat het
Ontwapeningsvraagst.uk betreft, Mac Do
nald sedert hij vijf jaar geleden de functie
van Minister-President aanvaardde, altijd
gunstig tegenover het Duitsche standpunt
heeft gestaan. Een groote groep in het ka
binet steunt echter de opvattingen, die men
in bepaalde kringen van het Foreign Office
heeft, n.l. dat het in het belang van Enge
land is, zoo nauw mogelijk samen te wer
ken met Frankrijk.
Het blad schrijft, dat toen de pogingen
om Sir John Simon te bewegen een andere
functie te aanvaarden, in Februari j.l. op
hielden, een wijziging van het Kabinet in
het komende najaar onvermijdelijk werd
geacht Men twijfelt thans echter zelfs er
aan, of de regeering in haar huidigen vorm
tot den herfst zal kunnen blijven voortbe
staan.
IBN SAOEDS PLANNEN MET
JEMEN
EMIR FEISAI. EMIR VAN HODEIDA
Uit Cairo: Het bestuur van Hodeid'a. i
thans offioiieel in banden van ambtenaren
van Saoedië.
Groote hoeveelheden munitie, pas uit
Europa aangekomen en bestemd voor de
troepen van den Imam van Jemen, zijn i;
beslag genomen.
Uit alle deelen van de Mohammedaansche
wereld heeft Ibn Saoed telegrafische geliuk-
wensohen ontvangen.
Volgens een telegram uit Djeddah zijn de
vreemdelingen, welke te Hodeida wonen en
die naar het eiland Kamaran waren ge-
evaoueend, naar Hodeida teruggekeerd, daar
Ibn Saoed de verzekering heeft gegeven, dat
de veiligheid der vreemdelingen door hem
wordt gewaarborgd.
De Saoedisohe troepen hebben den op-
marsch onmiddellijk hervat en emir Faisal,
de zoon van Ibn Saoed, heeft het voorne
men te kennen gegeven op te trekken naar
Saana, de hoofdstad van den Imam van
Jèmen.
Uit Cairo: Naar uit Jadda vernomen
wordt, is de koning van Arabië Saai dia Ibn
Saoed, na gister de vertegenwoordigers der
buitemlandsohe peis te hebben ontvangen,
naar Mekka teruggekeerd.
Het blad „Albaligh'' publiceert een tele
gram van dien Imam van Jemen, gedateerd
\wi 5 Mei j.l. Het telegram luidt als voigt:
■,Ik en mijn kinderen maiken het goed".
Volgens particuliere berichten uit Meikka
is Emir Faisal, de tweede zoon van Ibn
Saoed, die, zcoals men weet, het commando
voert over de Saoedietisohe troepen, uitge
roepen tot Emir van Hodeida.
In Mekka is men ailgemeen van meening,
dat Ibn Saoed van plan is het geheele ge
bied van Jemen te bezetten.
Naar uit officieele kringen te Londen ver
nomen wordt- hebben de regeeringen van
Italië en van Groot-Brittannië zich. met el
kaar in verbinding gesteld omtrent den toe
sband welke in Arabië is gesohaipen door
dén oorlog tusohen de koning van Arabië
Saóediia, Ibn Saoed, en den Imam van Je
men, Jaihya.
KUNST EN LETTEREN
GEDEELTELIJKE AMNESTIE
IN OOSTENRIJK.
Uit Weenen: Het ministerie van Justitie
heeft tot de presidenten der beide strafge
rechten een decreet gericht, dat verorde
ningen bevat voor de begenadiging vgn de
deelnemers aan de revolutie van Februari,
welke zich in hechtenis bevinden. Alle le
den van den Schutzbund, die naar aanlei
ding van de sommatie van den Bondskan
selier zich vrijwillig hebben aangemeld, zul
len worden begenadigd.
Voorts zullen de leden van den Schutz
bund, die zich bij de plaatsen, waar gestre
den werd, ophielden, doch niet deelnamen
aan de gevechten, niet verder worden ver
volgd.
Men verwacht, dat ongeveer 400 van de
WILDE SCHIETPARTIJ IN DE STRATEN
VAN NEW YORK.
Uit New-York: In de voorname Flatbush-
wijk van Brooklyn heeft zich Maandag een
wilde schietpartij op straat afgespeeld Een
gangster was op een melkwagen gespron
gen, had den melkbezorger beroofd en was
op de vlucht geslagen, waarbij hij op den
hem achtervolgenden melkbezorger een
woest snelvuur 'opende. Daar het op dat
oogenblik buitengewoon druk was op straat
geraakten honderden volwassenen en kin
deren in groot levensgevaar. Een inanwerd
ook door een schot getroffen en zwaar ge
wond. Ten slotte verscheen een agent van
politie, die met zijn revolver op den ban
diet vuurde, die inmiddels op een anderen
wagen gesprongen was. De roover zonk on
een gegeven moment naar het scheen door
een schot getroffen in elkaar en riep den
agent toe, dat hij zich overgaf. Toen deze
echter naderbij kwam sprong de man plot
seling weer op, loste bliksemsnel een schot,
dat echter zijn doel miste en verdween in
een huurhuis. Een leger van politieagen
ten met traangasbommen, gewezen en re
volvers gewapend werd gealarmeerd. Zij
omsingelden het huis, bestormden het en
doorzochten het kamer voor kamer. De roo
ver was echter reeds verdwenen.
Dit is nu reeds de vierde schietpartij op
straat in New-York binnen de laatste 14
STAKINGS-ONLUSTEN IN BARCELONA
Uit Barcelona: De extremistische „Confe-
deracion nacional del trabajo" heeft gister
getracht een algemeene staking te ontke
tenen. Vooral in de buitenwijken werd op
de arbeiders een sterke pressie uitgeoefend
om hen ertoe te bewegen het werk aeer te
leggen.
Eenige auto's waarvan de bestuurders
weigerden het stakingsparool op te volgen,
werden omvergeworpen en twee tramwa
gens werden met steeenien bekogeld.
In de arbeiderswijken ligt het werk voor
een groot deel stil.
In Bordeta en Saai Andrés werden ver
scheiden revolverschoten gelost. Tal van
personen werden in verband hiermede ge-
In het centrum van de stad was 't rustig.
Het socialistische blad „solidaridad Obre-
ra" is verboden.
ERNSTIG AUTOBUS-ONGELUK
Twee dooden en 20 zwaar gewonden
Uit Madirid: In de nabijheid van San
.Sebastian zijn twee aaitobueeen met elkaar
in botsing gekomen.
Twintig personen werden zwaar gewond
en twee gedood.
VEREEN. VAN ORGANISTEN
BIJ DE GEREF. KERKEN
Jaarvergadering te Amsterdam
De muzikale zijde
van het uitbreidingsrapport
Onder voorzitterschap van den heer D. N. J.
v. d. Pa a uw hield de Vereeniging van Organis
ten bij de Geref. Kerken haar derde jaarverga
dering te Arasterdam.
Uit het verslag van den penningmeester den
heer W. A. Houtman bleek, dat er een klein
saldo is, 'terwijl bij de begrooting met de ge-
wenschte uitbreiding van het orgaan rekening kon
worden gehouden. Een belangrijk deel van de fi
nanciën zal besteed worden om „O rganist en
E e r e d i e n s t" als leiding gevend blad voor
organisten en contribuanten in waarde te doen
stijgen, indien mogelijk, ook door het insluiten van
muziekbijlagen voor orgel.
De eerste secretaris Drs. Joh. Luykener
F r a nc k e n zeide in zijn jaarverslag, dat het
aantal leden klom van 116 op 200, terwijl het aan
tal belangstellenden, dat door een bijdrage steunt,
jn gelijke verhouding toenam.
In bijna alle provincies, in Holland zelfs In tal
van plaatsen, bestaan thans Kringen; iedere maand
houden de organisten hun bijeenkomsten, waar
voor als regel de vergaderruimten gratis ter be
schikking worden gesteld door de betreffende ker-
Uit de correspondentie en uit informatie bleek,
dat overal met opgewektheid en studielust ge
arbeid wordt ter bereiking van het voorgestelde
Bij de releveering van de Bestuurswerkzaam
heden, in 't bijzonder van belang voor de leden,
stond spreker uitvoerig stil bij hetgeen verricht
werd inzake de muzikale zijde van het
z.g. Uitbreidingsrapport en de wijze
waarop de Deputaten der Generale Synode, belast
met de uitgave van den bundel Eenige Gezangen
enz,, contact gezocht hebben met het Bestuur der
Vereeniging.
Hierbij bleek, dat genoemde Deputaten a;
opdracht, hun door de Synode gedaan, slechts
hebben voldaan door zich zij 't veel te laat
met het Verenigingsbestuur in verbinding te stel
len, doch de grond dier opdracht, de voorberei
dende deskundige werkzaamheid der Vereeniging
hunner eigen Geref. kerkorganisten, volkomen
Nadat Deputaten van Sept. 1933 tot Febr. 1934
niets van zich hadden laten hooren, werd op 9
Febr. medegedeeld, hoeveel werk Deputaten achter
de rug hadden, dat ze bijna klaar waren, t
Febr. hun beslissende vergadering hoopten te
houden.
Er werd zelfs niet naar geïnformeerd wat de
Vereeniging reeds gedaan had. noch welke
stellen zij in het belang der Kerk meende te
ten doen.
Over één ding werd advies gevraagd. Het door
ons gegeven advies werd niet gevolgd.
Gevraagd werd één nieuwe melodie te verschaf
fen, waaraan ondanks de onredelijk korte tijd
voorbereiding door het Bestuur werd voldaan.
Tengevolge misvatting van een schrijven werd
deze melodie voorloopig niet aanvaard en bespre
king van eventueele wijzigingen niet in het
uitzicht gesteld.
Van de langdurige ziekte van Prof. Hoekstra
maakten overige Deputaten geen gehruik on1
nog kennis te nemen van hetgeen de Vereeniging
met ijver en nauwgezetheid aan gegevens bije
bracht heeft.
Nog is de bundel niet verschenen en dezer
dagen is juist 'n beroep gedaan op het geduld der
Kerken Overtuigd dat de wijze en de v,
Waarop de liederen in de Eeredienst gezongen
worden, vgn zoo groot belang zijn voor de uiting
der gemeente in haar zang, dat de strengste
zikale keur wenschelijk en zelfs plicht is, hoopt
de Vereeniging, dat het wellicht voor jaren' v,
leggen van muzikaal onvoldoend becritiseerd
verbeterd werk alsnog voorkomen worde.
Met groote belangstelling werd geluisterd n
de uiteenzetting van den gang van zaken. De a
gadering betuigde algemeene instemming met de
zienswijze van het Bestuur in dezen.
In de bespreking werd met nadruk de aandacht
gevestigd op het voor onze kerken bedenkelijke
feit, dat Deputaten de Vereeniging steljen
een fait accompli. Zonder in beoordeeling te
treden van de kennis der Deputaten persoonlijk,
keurde de vergadering met verontwaardiging af.
dat Deputaten in meerderheid voorafgaand over
leg met vakkundige musici zelfs niet noodig oor
deelden. En dit na het besluit der Synode, dat
scheen te wijzen op een ernstig besef van ve
woordelijkheid óók ten opzichte van de m
kale zijde van het Uitbreidingsrapport.
De heer J a c. Kort van Amsterdam hield daar
na een referaat over „Het Kerkelijk Orgel-
s p e 1".
Hij bepaalde de aandacht bij de historische, de
litprgische, de geestelijke en de technische kant
het werk van den organist.
Vóór- en tusschenspelen waren reeds in het
begin der 16e eeuw in de r.k. kerk gebruikelijk.
Nog meer werden ze bi] de protestanten gebezigd
en hieruit ontstonden in de 17e eeuw dé koraal
bewerkingen.
Spr. gaat de oudste geschiedenis van het kerk
orgel na, dat eerst omstreeks 750 van het Oosten
in de Westersche krek komt, doch eerst in 1400
in bijna iedere groote kerk aanwezig is. De m
miek is eerst onbeholpen, daar het instrument v<
van volmaakt was. Gebruik is, allerlei vocale con
posities op instrumenten en dus ook op het orgel
uit te voeren. Om klankkleur en karakter der in
strumenten bekommerde men zich nog niet. Van
zelfstandige orgelmuziek is geen sprake. Het zijn
„versierde transcripties". Eerst omstreeks 1525
wordt het gewoonte voor-, tusschen- en naspelen
te maken, iets te gaan spelen en dan i
sprake van echte, oorspronkelijke orgelmuziek, die
zich later ontwikkelt tot koraalvoorspelen, -varia
ties en -fantasieën. Ook de primitieve versierings
kunst ontwikkelt zich tot den grondvorm va
toccata en als Andrea Gabrielli in Venetië in
zoo'n stuk een ricercare (een soort fuga) aan
brengt en nog later, omstreeks 1700, de toccat?
en de fuga van elkaar gescheiden worden door
een dubbele streep, is de ons bekende vorm toc
cata en fuga en praeludium en fuga ontstaan. Het
ricerara is voortgekomen uit het vocale motet.
Wordt de orgelgeschiedenis grootendeels buiten
ons land gemaakt, toch is Nederland in zijn groo
ten Sweelinck een onmisbare schakel want hij is
het die door den ricercarevorm te wijzigen den
weg baant naar de fuga.
Na 'Sweelinck kunnen wij van een bloeiend kerk-
muziekleven in ons land. zooals b.v. In Duitsch-
land, moeilijk spreken. Spr. herinnert aan den af
keer van het orgel door de synode vqn Dordt in
1574, terwijl ook het volk er niets voor voelde.
De beroemde Constantijn Huygens is echter een
invloedrijk verdediger van het orgelspel, ook om
de harten der gemeente „te helpen bereiden tot die
eerbiedige aandacht, die in het uitspreken tot het
Weerbericht.
ENGELANDS IMPERIALE HANDEL.
Uit Londen: Tijdens de debatten in het
Lagerhuis haalde de minister voor de do
minions, Thomas, gisteravond eenige cij
fers aan om aan te toonen, dat ondanks de
economische depressie van de laatste paar
jaren ieder dominion, betrokken bij de
overeenkomst van Ottowa, zijn handel met
Engeland had vergroot en dat Engeland
?ijn handel met de dominions had uitge
breid. Het feit, lat terwijl de wereldhandel
achteruitgegaan was de handel binnen het
Rijk gegroeid was, was een voldoende recht
vaardiging van Ottawa.
Hoogste stand te Rennes 774.1.
Laagste stand te Reykjavik 736.1.
Stand vanmorgen halftwaalf 772.1.
WEERVERWACHTING
Zwakke tot matige wind uit Z. richtingen',
licht tot halif bewolkt, droog weer, warmer,
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
De uit het Z.W. opkomende hooge druk
king heeft zich tot over Engeland en ons
land uitgebreid en de uitlooper van lage
drukking, welke in Duitschland gisteren'
onweer bracht, vult snel op, terwijl de hooge
drukking in Soandinavië weinig afneemt. De
vooruitzichten voor de eerste dagen zijn
gunstig. Er is stijging van temperatuur te
wachten. In Ierland en Schotland valt regen
bij krachtige Z. wind. Frankrijk heeft groo
tendeels kalm weer met veel zonneschijn in
het Z. In W. Duitschland valt nog lichte
regen na sterke afkoeling, maar zal het la
ter opklaren. In het O. duren de abnormaal
hooge temperaturen nog voor!, en om de
Oostzee is nog onweer te wachten.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
9 MEI.
Van 's avonds 8.06 uur tot 's morgens 3.46 uur
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vorig
Rheinfelden 2.18 2.11 Maastricht 41.45 41.62
Breisach 1.14 1.14 Venlo 11.10 11.18
Kehl 2.28 2.30 Lobith 9.81 9,76
Maxau 3.73 3.71 Nijmegen 7.47 7,43
Diedeshelm 0.64 0.60 St Andries 2,13 2,02
Mannheim 2.32 2.35 Arnhem 7.45 7.41
Lohr 0.94 0.97 Vreeswijk lw 0.00 0,12
Mainz 0.15 0.10 "Westervoort 8.10 8,07
Bingen 1.30 1.26 Deventer 2.02 2,05
Caub 1.37 1.30 Kampen -0.01 -0,00
Ems 1.17 1.19 Eysden 46.60 46.97
Coblens 1.65 1.63 Grevenbicht 28.53 28,67
Trier 0.73 0.89 Venlo 11.10 11,03
Keulen 1.24 1.24 Grave (sluis) 5.77 6,73
Rührort 0.09 0.17 St Andries 1.13 0,98
Wesel 0.41 0.48 Gorkum 1.04 1,60
Emmerik 0.00 0.48 Dordrecht 0.69 1,27
Dusseldorf 0.00 0.57
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
Delfzijl 8.02 20.10 HellevoetsL 11.52—.—
Terschelling 6.11 17.26 Willemstad 0.10 12.50
Hariingen 5.55 18.20 Brouwersh. 11.04 23.38
Den Helder 4.00 15.50 Ziorikzee 11.31 23.53
Ijmuiden 12.04 Wemeldinge 11.53 -
II. vHolland 11.16 23.57 Vlissingen 10.23 22 45
Scheveningen 0.08 13.36 Terneuzen 10.53 2318
Rotterdam 0.28 13.26 Hansweert 11.27 23.43
heilige woord vereischt wordt". Dit is een woord
waaruit het begrip van de liturgische beteekenis
van het werk van den organist duidelijk blijkt.
In dit verband komt Spr. uitvoerig op tegen de
mentaliteit, die het orgel in de kerk als bijzaak
beschouwt, waarvoor eerst in de laatste ptaats
geld moet worden bijeengebracht.
Op den organist rust de taak Huygens' gedachte
te verbreiden. Doch dit legt ook een beperking op.
„De harten helpen bereiden" beteekent, dat de
preekstoel in de godsdienstoefening het centrale
punt is; niet het orgel. De organist bedient niet het
woord en profeteert al evenmin door b.v. na den
dienst het én of ander geestelijk lied te spelen, dat
toepasselijk is op de preek. Dat kan heel mooi
en stichtelijk zijn. maar kan ook heel weinig uit
werken. De massa neuriet zoo gauw een bekende
wijs mee. Daar zit lang niet altijd iets hoogers
in. Het moet ons er om te doen zijn door ons
orgelspel een sfeer te scheppen die past bij de
handelingen die in den dienst plaats vinden.
Spr. weidde hierover uit en wees er voorts nog
op, dat er veel inniger samenwerking kan komen
tusschen predikant en organist.
Spr. kan voor de taak van den organist in de
godsdienst oefening geen gebruiksaanwijzing geven.
Hij spreekt wel twijfel uit over de meening, dat
een gemeente waarin het meerendeel uit eenvoudi-
gen bestaat alleen kan gesticht en gegrepen wor
den door het spelen van een bekend lied. H
vraagt of de aanpassing bij de minstbeschaafde
minst-ontwikkelde gemeenteleden ook verder in den
dienst geschiedt. Spreekt de predikant een volks
dialect, en bezigt hij volksuitdrukkingen? Daalt hij
af tot het laagst mogelijke niveau, of tracht hij
de gemeente ook in het uiterlijke op te voeren?
Spr. gelooft het laatste en ziet daarin ook de
plicht van den organist. Bovendien: wij gerefor
meerden, die zoo gaarne spreken van een bestu
deerde preek, zouden wij niet gaarne spreken van
bestudeerd orgelspel?
De geregelde, dagelijksche studie heeft zoo'n
grooten invloed op onze prestaties, dat van haar
gezegd wordt, dat zij de moeder van de kunst is.
Spr. wijst er ten slotte op, dat het opmerkelijk
is, „hoezeer wij in onze harmonisaties aan vader
Mendelssohn verknocht zijn en hoeveel improvisa
tie-stof aan hem is ontleend. Er zijn organisten,
die streng spelen en die vrij harmoniseeren. maar
als de vrijen dan ook maar vrij zijn en zich ook
durven bewegen op terreinen, die vóór en na Men
delssohn zijn betreden.
Na uitvoerige bespreking van dit referaat wer
den verschillende huishoudelijke voorstellen vlot
afgewerkt.
Het Bestuur werd uitgebreid met een 5e lid,
waartoe gekozen werd de heer Jac. Kort te Am-
ste-oam en is thans als volgt samengesteld: D. N.
J. v. d. Paauw, Rotterdam, Voorz.; Drs. Joh. Lulj-
kenaar Francken, Rotterdam, le seer.; R. Huizen-
ga, Rijswijk (Z.H.), 2e seer.; W. A. Houtman,
Schiedam, penningm. en Jac. Kort, Amsterdam,
BOND VAN CHR. ZANG- EN ORAT.
VEREEN.
In de dezer dagen gehouden vergadering van
het Hoofdbestuur van bovengenoemden Bood zijn
de eerste voorbereidingen getroffen voor de her
denking van het gouden Bondsjubileunl in 1936.
De eigenllijke datum is 19 Februari, doch de vie
ring valt samen met de 50e jaarvergadering op den
2en Paaschdag en d.a.v. dagen. Tot de plannen
behoort het uitgeven van een Gedenkboek, terwijl
een landelijke actie is begonnen voor het verkrij
gen van een eigen Bondsgebouw.
