De Begrooting in den Leidschen
Gemeenteraad
DINSDAG 23 JANUARI 1934
TWEEDE BLAD PAG. 6
EEN VEELBELOVEND BEGIN VOOR
EEN VLOTTE BEHANDELING
EE ZIJN MINDER STOKPAARDJES
VAN STAL GEHAALD
De wrijving tusschen B. en W.
en den Raad
HET LOOPT NOG AL LOS
Gistermiddag kwam onder voorzitterschap
van den Burgemeester Mr. A. van de Sande
Bakhuyzen, de Raad dezer gemeente bij
een ter behandeling van de begrooting 1934.
Afwezig met kumisgeving de heeren
Groene veld en Schüller.
De Voorzitter spreekt de Nieuwjaarsrede
tut. welke wij gister reeds hebben geplaatst.
Antwoord van den heer Huurman
De heer Huurman (a.r.) beantwoordt
Sde rede als volgt:
Gaarne wil ik als oudste lid van deze vet-
gadering, zooals dat gebruikelijk is, met een
kort woord antwoorden op uw toespraak in
de eerste vergadering in het nieuwe jaar.
En ik mag zeker wel op aller instemming
rekenen als ik u hartelijk dank zeg voor
uw gelukwensclien ten opzichte van ons en
onze gezinnen.
Weuerkeerig bieden wij u onze beste wcn-
sclien aan, zoowei voor u zelt als voor uw
gezin en zeker ook voor uw werk, dat u ook
in 1934 weder wacht en dat, evenals in het
atgeloopen jaar, veel van uw krachten en
yan uw toewijding zal vergen.
Mijnheer de Voorzitter:
Ik ben met u van meening, dat het geen
Ein zou hebben om te gaan wachten of de
tegenwoordige economische toestand zich
dermate zal gaan wijzigen, dat wij weder
vrij onlxzorgd zullen kunnen leven, wer
ken en handelen, zooals wij dat thans heb
ben gedaan.
Gelukkig dat zoo niet allen, dan toch zeei
velen inzien dat aanpassen aan den tegen
■woordigen toestand dringend geboden is,
esenals de bereidheid tot het brengen in
het belang van stad en land van een offer,
hoe zwaar dit velen ook zal vallen.
Is dit een gelukkig teeken, niet minder
gelukkig is het te kunnen constateeren, dat
er» in ons volk, althans in een zeer groot
gedeelte, een andere betere geest is gevaren.
En al spreek ik nu hoogstwaarsenijnlijk
niet namens allen, de overgroote meerdei-
heid zal toch met mij erkennen, dat aller-
vege een buitengewone spanning heersch-
te, een geest van verzet, die zich wel voor
namelijk tegen het gezag richtte en die
zonder overdrijving dreigde gevaarlijk te
worden.
Dat gevaar mag wel als geweken worden
beschouwd, dank zij de heugelijke gebeur
tenis, waarop u, Mijnheer de Voorzitter zoo
even doelde: de nationale herdenking van
den geboortedag van den grooten Zwijger.
Die herdenking heeft immers de vonk
van liefde en gehechtheid aan ons Vorsten
huis weder doen oplaaien, heeft ons weder
teruggegeven het bijna verloren gevoel van
eenheid.
Die eenheid kan niet anders voeren dan
tot eendrachtige samenwerking, een samen
werking om te doen wat mogelijk is om de
moeilijkheden die er zijn, te boven te ko
men, zoowel in ons persoonlijk als maat
schappelijk leven.
Laat ik dan eindigen, Mijnheer de Voor
zitter, met den wensch uit te spreken, dat
in deze vergadering bij de behandeling van
de voorstellen, die ons zullen worden voor
gelegd, die geest voor samenwerking niet
zal ontbreken, dat daarbij tevens moge
heerschen een geest van verdraagzaamheid
en bij alle verschil van meening ook een
onderlinge waarHeering en dat de te nemen
besluiten onder Gods zegen mogen strekken
jtot heil van de gemeente Leiden.
Agenda
Alvorens tot het jaarlijksche festijn van
welsprekendheid, de algemeene beschouwin
gen over de bcgrooting, over te gaan, werden
de \olgende agenda-punten behandeld.
lo. Benoeming van 4 leden van de Plaat
selijke Schoolcommissie, w egens periodieke
aftreding.
Herbenoemd werden de heeren Dr. C. de
Jong, Lourens Bosch en J. M. Mazurel en
mej. H. J. Doove.
2o. Benoeming van één lid van de Plaat
selijke Schoolcommissie ter vervulling van
een door bedanken van een L\l opengeko-
mink.
3o. Benoeming van vier stadsgeneesheeren
yoor het tijdvak 1 Jan. 19341 Jan. 1936.
De heer Kooi s tra vindt het voorstel
om de vacature van Dr. Muijzert niet te
vervullen eigenaardig. Juist in dezen tijd zal
het aantal fondspatiënten grooter zijn dan
anders en daarom gaat het niet aan de pa-
tienten van Dr. Muijzert eenvoudig o\er de
andere geneesheeren te verdeelen. Waarom
wordt dit voorgesteld?
De heer Van Es wijst er op, dat deze
maatregel geadviseerd is als proefmaatregel
Blijkt het noodig, dan zal een vijfde ge
neesheer worden aangesteld.
Wethouder R om ij n bevestigt het gespro
ken-P van den heer Van Es, doch de heer
K o o i s t r a wil de reden weten waarom
deze proef genomen wordt. Financieel voor
deel kan het niet opleveren.
Wethouder Romijn zegt, dat bezuim-
gingsmotieven wel degelijk de reden zijn
van deze proef. Iedere gemeentearts krijgt
toch een vaste vergoeding.
In de betrekking van stadsgeneesheer
worden vervolgens de heeren Dr. J. C. M.
Timmermans, H. P. Veldhuyzen, P. J. M.
Niemer en A. J. B. Poortman bestendigd.
4o. Voorstel tot wijziging van het raadsr
besluit van 4 December 1933 inzake de be
legging van kasgelden.
Goedgekeurd.
5o. Voorstel tot overneming in eigendom
cn onderhoud bij de gemeente van een tus
schen de Lusthoflaan en de Os- en Paarden-
loan gelegen strookje grond, deel uitmaken
de van het perceel, kadastraal hekend ge
meente Leiden, Sectie K No. 3782.
Goedgekeurd.
6o. Voorstel tot het verleenen van een
vergoeding krachten* artikel 100 der Lager
Onderwijswet 1920 aan besturen van bijzon
dere scholen.
Goedgekeurd.
7o. Voorstel tot verkoop aan D. Meyer van
een gedeelte bouwterrein c a. aan den Rijns
burgerweg, hoek Houtlaen, kadaster bekend
gem. Leiden, Sectie F No. 1353 (ged.).
Goedgekeurd.
Daarna wordt de begrooting aan de orde
gesteld.
de begrootino
Algen\eene Beschouwingen
De heer Van Eek begint
De heer Van Eek (s.d.) is van meening,
dat er te Leiden niet langduriger over de
begrooting wordt gesproken dan in andere
gemeenten van gelijke grootte. Uiteraard
heeft de s.d.a.p. als oppositiepartij mee»
reden zich te uiten dan de andere partijen.
De s.d.a.p. is evenwel bereid om tot bekor
ting der discussies mee te werken en wel
vooreerst om den parlementairen arbelu
niet in diserediet te brengen en vooral ook
omdat door de regeeringsmaatregelen he.
terrein der discussies zeer beperkt is.
Ondanks verschillende bezwaren zitten er
in deze begrooting vele posten, welke du
s.d.a.p. kan waardeeren. Vooreerst dat men
er in dezen buitengewoon moeilijken finan-
cieelen toestand in geslaagd is de begroo
ting sluitend te maken zonder belastingver-
hooging. Vervolgens heeft Spr. groote waar
deering voor de ontzaglijke opsomming
van de in 1934 uit te voeren openbare wer
ken. Dat gaat in de goede richting. De tij
den zijn wel zeer moeilijk, ons vermogen is
met miliioenen achteruitgegaan en deze ach
teruitgang drukt het zwaarst op de minst-
vemiogenden, vooral op de werkloozen,
wier achterstand onrustbacend oploopt. De
achteruitgang is niet alleen materieel, maar
ook moreel en verbetering is nog niet in
zicht in tegenstelling met het standpunt
van het gemeentebestuur ziet Spr. als eenig
middel om de crisis te bestrijden: opvoering
van het verbruik der te groote voorraden
door de bevolking. B-?zuii)jging is dus fa
taal. We staan hier echter machteloos tegen
over de bezumigingstactiek van de Regee
ring. Het gemeentebestuur moet trachten
om door openbare werken d« positie der ar
beidersbevolking te verbeteren en wel open
bare werken niet ijl werkverschaffing, maai
tegen normaal loon. Werkverruiming leidt
meer werkgelegenheid, ook voor oude-
i, behoudt de arbeidsbekvvaamheid en ar-
beidslust, leidt tot nuttige besteding van
arbeid en kapitaal. Juist in dezen tijd kan
men zoo goedkoop arbeid doen verrichten.
Werkv erschaffing mist al de voordeelen van
werkverruiming. De gemeente wordt in haar
taak belemmerd door het Rijk, dat de werk
loosheidszorg aan de gemeenten overlaat,
doch tevens die gemeenten van de noodige
geldmiddelen berooft en ze belemmert in
hun vrijheid om die maatregelen te nemen,
elke zij wenschen. Adresseeren door mid-
el van de Vereeniging van Nederlandscht
Gemeenten is niet voldoende. Men kan zich
In den Raad niet verschuilen achter de re
geeringsmaatregelen, zoolang partijgenooten
In de Kamer die maatregelen goedkeuren.
Wethouder G o s 1 i n ga: Dat is nog naief!
De heer van Eek: Waarom? De ge
meenteraden moeten een beroep doen op de
partijen.
Onze taak is moeilijk, maar wij zullen
trachten de scherpe kanten zooveel mogelijk
verzachten.
Spr. gaat daarna over tot verdediging van
zijn voorstellen. Om tegemoet te komen aan
den nood der minst-vermogenden stelt spr
voor, voor inkomens van f 20 en minder per
week een zekére tariefsverlaging toe te pas
sen voor de levering van gas en electriciteit.
De winst van deze bedrijven is groot genoeg
en bovendien is spr. van meening, dat deze
bedrijven voor de levering van noodzakelijke
levensbenoodigdheden geen winst mag ma
ken. Vervolgens stelt spr. voor opnieuw po
gingen aan te wenden om te komen tot uit
breiding van de gemeente. De tijd is wel niet
gunstig, maar het z.i. tooh zaak deze kwestie
warm te houden. De uitbreiding is vooral
noodzakelijk naar den kant van Oegstgeesi,
dat zich ontwikkelt tot een voorstad van
Leiden. Evenals vorige jaren verdedigt spr.
ook nu weer de invoering van medezeggen
schap voor het gemeentepereoneel. In deze
kwestie zit maar g^en vooruitgang. Waarom
wachten op herziening van het reglement?
Ten slotte breekt spr. nogmaals een lans
ten behoeve van zijn oude stokpaardje om
optochten met muziek en banieren op Zon
dagmiddag toe te staan. Dat dit nog altijo
niet is toegestaan is de schuld der katholie
ken, die als „aartsopportunisten" in dit op
zicht hier in Leiden met de Christelijks
groepen meegaan,
Spr. begrijpt niet hoe B. en W. willen be
zuinigen op het raadsverslag. Moet het
analytisch verslag ingekrompen worden?
Dan vreest spr. dat dit veel van z'n waard*
zal inboeten. Spr. keurt ontslag van amb
tenaren. op grond van het feit dat zij in 'n
bepaalde organisatie georganiseerd zijn, af.
Vervolgens legt Spr. nog eens de getuigenis
af, dat de s.d.a.p. meent, de tribune vap
de raadszaal te moeten en te mogen ge
bruiken ter propageering van 't socialisme.
y De A, R. leider aan het woord
De heer Van Es (ar.) zal kort zijn. Wan
neer de s.d.a.p. een bekorting der debatten
wenscht, noernt Spr. als een uitstekend mid
del: zitting nemen van een soc.-democraat
in het stadsbestuur. De houding der anti
revolutionairen zal Spr. niet nader uiteeu
zetten. Deze is bekend en onveranderlijk,
omdat zij steunt op Gods Woord, dat on
veranderlijk is. Spr.'s fractie zal meehelpen
het gezag te steunen. Dat belet niet, dai
de a.r. fractie eritiek zal doen hooren. Op
den voorgrond blijft echter staan, dat wij,
aldus Spr., het College van B. en W. het
bestuur niet moeilijk zullen maken. Spr.
beklaagt zich er echter over, dat er weinig
aandacht wordt, besteed aan opmerkingen
an raadsleden. Spr. is dankbaar voor de
sluitende begroot-ing. Er is eenige eritiek ge
oefend op het beleid van B. en W., waarover
B. en W. zich beklagen in de Memorie van
Antwoord. Ligt. de oorzaak daarvan mis
schien niet. in de houding van B. en W. ten
opzichte van den Raad? Spr. dringt aan op
behoud van een gezond financieel beleid,
et het oog op de voorbeelden van Amster
dam, Zaandam, Beerta, Veen e a. Bezuini
ging kan het best bevorderd worden door
reorgnnisatie van den gemeentedienst. On
der de voorstellen van de s.d.a.p. zijn ver
schillende. oude stokpaardjes. De meeste
onvpreenigbaar met een gezond finan
cieel beleid.
De C. H. woordvoerder
ï)e heer Wilbrink (c.h.) heeft waardee-
n-e vonr de waardeering van den beer v.
Eek. Blijkens het sectie-verslag heeft het
College niet te roemen over een overmaat
waardeering. F.r is misschien wel reden
de klacht van B. cn W. over de toon
der eritiek in de secties. Maar hebhen R
W. daaraan zelf geen schuld? B. en W.
hebhen zelf een 6feer geschapen waarin een
zeker misnoegen tot uiting morst komen
Zakelijke opmerkingen van de zijde van
de raadsleden zijn vaak genegeerd en Spr.
noemt eenige voorbeelden over weinig
respect van de zijde van B. en W. Spr.
raagt een definitief antwoord van B. en
W. op de vraag of de aanplakborden binnen
kort zullen verdwijnen. Overigens acht Spi-.
samenwerking tusschen den Raad en het
College van B. cn W. gewonscht, zelfs nooa
zakelijk, maar de liefde kan niet altijd van
één kant komen. Spr. vindt het geen juist
standpunt, dat de gemeente met de vast
stelling van de salarieering van het ga
meontepersoneel gewacht heeft op het rap
port van de Commissie-Schouten. De ge
meente heeft zich op deze wijze reeds bij
voorbaat onderworpen aan de voogdij van
de Regeering. Omtrent de financiën vraagt
Spr. hoe B. en W. f 80.000 meer w illen ha
len uit het Waterleidingbedrijf, terwijl er
gevaar dreigt van uitputting van den wa
tervang in de duinen. Of zijn er nieuwe
gegevens bekend? Spr. ontvouwt vervolgens
zijn standpunt tegenover verschillende vooi-
stellen van de s.d.a.p. Tegenover de motie
Van Eek heeft Spr. geen motie willen indie
nen om optochten op Zondag geheel te ver
bieden, maar wel doet hij een beroep op B.
cn W. om geen enkele optocht op Zondag
loe te s-taan. De soc.-democraten eischen de
straat voor zich op, ook al grieven zij daar
mee een groot gedeelte van de bevolking.
De overheid kan beter tegemoet komen aan
die groep burgers, die bereid is het gezag
van de overheid te steunen,
Leidens linancieele positie
De heer De R e e d e (c.h.) ziet voor Lei
den een paar gunstige omstandigheden.
Moer dan in andere plaatsen is de econo
mische structuur voor Leiden tamelijk gun
stig. Wij hebben sinds .jaren een beleidvol
financieel beheer gevoerd en dat heeft ge
leid tot een zeer goed financieel weerstands
vermogen. Wij zullen er voor moeten zorgen
dat wij op een lager inkomstenniveau toch
onze bgrooting sluitend kunnen houden.
Spr. meent, dat de klacht van B. en W. over
de eritiek in de secties niet „beheerscht"
is geweest. Zij stellen het voor alsof er op
positie wordt gevoerd tegenover het gemeen
tcbestuur, maar vergeten zij niet, dat het
gemeentebestuur mede wordt gevormd door
den Raad zelf, die ten slotte verantwoorde
lijk is voor elk besluit Spr. levert eritiek
op de langzame afwerking van het ambte
narenreglement en de kwestie van het Be-
waarschoolonderwijs. Z. i. zijn ook de be
grooting en de rekening te laat verschenen.
De kapitale positie van Leiden acht Spr.
ook nu nog zeer gunstig. De gemiddelde
schuld is niet groot en de gemeentebedrij
ven zijn voldoende krachtig. Door aanwen
ding van de overschotten over de goede
jaren is onze stad op vele punten verbeterd.
Ongeveer f 4 millioen is vastgelegd en wij
kunnen die miliioenen grootendeels uit
eigen middelen financieren. Wanneer wij
ons hoofd koel#houden is er geen reden ons
te beangstigen' over de financiën van Lei
den. Maar Spr. waarschuwt tegen de z.
te groote toeneming van kapitaalsuitgaven;
beperking is besparing.
De gewone dienst moet sluiten; niet door
aanwending van reserves, maar door even
wicht tusschen uitgaven en inkomsten, om
dat wij hier te maken hebben met jarenlange
verlaging van het welvaartsniveau. De wijze
waarop de begrooting voor 1934 is sluitend
gemaakt is z.i. niet de juiste. Nog niet vast
gestelde ontvangsten over 1933 zijn overge
bracht naar 1934 met een aanspreken van
de reserve op den achtergrond. Er is vol
gens Spr. nog niet voldoende bezuinigd. Op
den Algemeenen Dienst kan nog bezuinigd
worden, b v. door afschaffing van verschil
lende telefoonaansluitingen. En zoo zijn er
moer diensten, die wat besparen kun^m
Het aanspreken van de reserves acht Spr.
buitengewoon gevaarlijk. Beter dan stopzet
ting van de reserveering bij sommige ber-
drijven kan men bijv., de afschrijving van df
Lichtfabrieken stopzetten. De boekwaarde
van gebouwen en inventaris is vrijwel gelijk'
aan de afbraakwaarde. Bezuinigd zou ook
kunnen worden on hel openbaar bewaar-
schoolonderwijs. Wij zijn wel op den goe
den weg, maar wij moeten vooruit, niet
stilstaan.
AVONDZITTING
Bezuinigingen
In de avondzitting is het woord aan den
heer Bosman (lib.), die verrast is door de
scherpte van het antwoord van B. en W.
op de sectie-besprekingen. Spr. kan zich
met de algemeene strekking van het finan
cieel beleid niet vereenigen. In plaats van
te bezuinigen teert de Wethouder van Fi
nanciën te veel op de reserves. Spr.'s kiiR
op de toekomst is pessimistischer dan die
van den wethouder; hij ziet in dezen tijd
geen crisis meer, veeleer iets normaals, dat
niet voorbijgaande is. De wethouder ziet in
dezen tijd iets voorbijgaands, waardoor ab
normale dekkingen geoorloofd zijn. zooals
het opmaken .van het spaarpotje van het
waterleidingbedrijf. In tegenstelling met den
heer De Reede ziet Spr. minder „licht" In
de Lichtfabrieken. De fabrieken maken
thans nog een fatsoenlijk hooge winst, doch
dat kan in de toekomst wel eens anders
worden. Steeds meer bedrijven kunnen door
de aanschaffing van Diessel-motoren voor
zien in eigen behoeften. Wat er moet gebeu
ren is: bezuinigen. De wethouder gaat wel
in die richting, maar er zijn toch nog ver
schillende bezuinigingsohjecten. Spr. heeft
oevrantrd om een bezuinigingsinspecteur,
doch B. en W. weten een betere oplossing
Best, maar de tijd dringt. Op het gemeente-
personeel kan nog bezuinigd worden, zoo
wel op hun aantjl als op hun salarieering.
Met de voorstellen-Var. Eek kan Spr. zich
niet vereenigen, ook niet met het optochl-
op-Zondag-voorstel, dat louter bedoeld is
als propaganda voor de s.d.a.p.
Aantasten der reserves?
De heer Verwey (s.d.) is het met den
heer De Reede eens dat de kapitaalspositie
der gemeente goed is. Hij verschilt echtei
met hem van meening wat betreft het aan
spreken der reserves der gemeentebedrijven.
Wanneer in abnormale tijden deze reserves
kunnen worden gebruikt om groote alge
meene belangen te dienen is daartegen geen
enkel bezwaar, mits de vitale belangen der
bedrijven niet gesebaad worden. De heer
De Reede wil bezuinigen, doch heeft onvol
doende aangegeven op welke wijze. Hij
heeft bijv. gewezen op het hoofdstuk Alge
meen Beheer, doch dit hoofdstuk bevat groo
tendeels salarissen en pensioenen. Op de
post Openbare Bewaarscholen kan niet
worden bezuinigd; wil men bezuinigen, dan
kan men het heele openbare bewaarschool-
onderwijs beter opheffen. Bezuiniging op
ambtenarensalarissen verwerpt Spr. even
eens. De heer Bosman zou de heele bevolking
brengen op een niveau van pauperisme. De
houding van de Regeering acht Spr. aller
zonderlingst Den gemeenten wordt de plioht
opgelegd om de begrooting sluitend te ma
ken cn aan den anderen kant onthoudt de
Regeering aan de gemeenten de noodige in
komsten. De autonomie der gemeenten be
staat nog slechts op papier. Om de begroo
ting sluitend te maken zijn verschillende
bezuinigingsmaatregelen genomen, waarme
de Spr. zich niet kan vereenigen, zooals b.v.
de afschaffing van twee brugwachters, de
tenlastebrenging van de helft der ziekte
premie op liet gemcentepersoneel op arbeids
contract, de verlaging van de subsidie voor
Schoolkindervo-ding. Hoe kan de begroo
ting dan wel sluitend worden gemaakt? Spr.
wijst op de Algemeene Reserve ten bedrage
van f 500.000. Spr. komt vervolgens terug
op hetgeen hij in de sectievergaderingen
heeft gezegd, waarop z. i. geen voldoende
antwoord is gegeven door B. en W. Het
voorstel-v. Weizen tot wederinvoering vai.
de zakelijke b lasting op het bedrijf heeft
Spr.'s instemming.
De heer Wilmer (r.k.) zegt, dat de ver
langens van velen uitgaan naar een dicta
tuur, hetzij links of rechts. Daarnaast leeft
in veel breedere kringen een wensch naar
sterker gezag, maar met behoud van een
gezonden volksinvloed. Daar streeft o. m.
naar de Katholieke Staatspartij. Wil het ge
zag en de gemeente sterk zijn, dan moeten
de gezagsorganen (burgemeester, B. en \v.
en de Raad) met elkaar samenwerken. Het
sectie-verslag wekt den indruk, dat er aan
deze samenwerking tusschen B. en W. en
den Raad heel wat ontbreekt. Op dien weg
mag niet worden voortgegaan. Wil het ge-
meentegezag sterk zijn, dan moet er ook
samen gewerkt worden met den nadruk op
„werken". De Raad moet met name niel
nutteloos praten over onderwerpen die den
Raad niet raken of niet meer raken. Nut
teloos praten is ook in den Raad spreken
over dingen, die beter in de commissies had
den kunnen worden besproken. De gemeente
heeft thans tot voornaamste taak de gevoi
gen van de crisis zooveel mogelijk te vei-
zachten en zij het op, bescheiden wijze
de oorzaken op te heffen en vervolgens om
de gemeentebegrooting in evenwicht te hou
den. De sociale taak der gemeente bestaat
uit vier deelen, nl. ondersteuning in geld.
werkverschaffing, ontslag van gemeente-
personeel op den pensioengerechtigden leef
tijd en ontslag van vrouwen die geen kost-
winsters zijn. Het spijt Spr. dat bezuinigd is
op de post Gemeentewerken, ln 't algemeen
verzet Spr. zich niet tegen het aanstellen
van vrouwen en meisjes, met name niet.
wanneer zij kostwinsters zijn of wanneer
het werk betreft, dat vooral voor vrouwen
geëigend is of waarin een man geen toe
komst vinden kan. Maar in dezen tijd is
het veel erger als een jonge man geen werk
heeft dan als een meisje geen werk heeft.
Verder is Spr. van meening, dat zoo weinig
mogelijk personeel moet worden aangesteld
op arbeidscontract. De voorstellen van de
s.d.a.p. besprekende, zegt Spr. o.a. over het
optochten-voorstel, dat hij het vorige jaar
zijn standpunt heeft uiteengezet en dat niet
herhalen zal. Het voorstel-Yan Stralen in
zake een onderzoek naar den toestand in
werkloozen-gezinnen is eeij voorstel dat be
ier in de commissie voor Maatschappelijk
Hulpbetoon en van Sociale Zaken besproken
kon worden. De jveg om tot lager huren te
komen is op groote schaal woningen te doen
bouwen en faciliteiten te verleenen bij par
ticulieren bouw. Een commissie, zooals do
heer Kooistra wil, haalt niets uit. Met het
voorstel-Kuipers om het kleedinggeld van de
politie niet te verlagen kan Spr. meegaan,
het salaris van de politie is toch al laav.
genoeg. Reageerend op enkele opmerkingen
van den heer Van Eek zegt Spr., dat de
raadsverslagen zeker beknopter kunnen zijn,
zonder daardoor onjuist te zijn. De heer v
Eek zejjt propaganda te moeten maken voor
het socialisme. Spr. keurt deze propaganda
af; dat is een der redenen, waardoor het
parlementarisme in diserediet is gekomen.
Met den heer Van Eek is Spr. van mec-
ning, dat een nieuwe maatschappij moet
worden opgebouwd op moreele factoren, at
zijn die z. L niet te vinden in het socialisme.
Workloosheidszorg
De heer Van Stralen (s.d.) maakt
eenige opmerkingen over de werkloosheids-
zorg. De werkloosheid is wel iets afgeno
men, dooh de toestand de* werkloozen is ex
niet beter op geworden. De steungelden zijn
verlaagd; 't steunpercentage mag niet meer
bedragen dan 65 pet. van het loon in hei
vrije bedrijf en wat dat beteekent blijkt als
men de loonsverlaging over de geheele liniu
nagaat. Spr. stelt het daarom zeer op prijs,
dat B. en W. de steunregeling niet willen
aantasten. Hij verdedigt vervolgens zijn
voorstel om een onaerzoek te doen instellen
naar den toestand in de gezinnen der werk
loozen. Wij moeten de waarheid in het ge
zicht durven zien en in cijfers weten lioe
de toestand is. Spr. ziet meer heil in een
openbare bespreking dan in 'n commissie
bespreking. Speciaal vestigt Spr. de aan
dacht op het lot der jeugdige werkloozen,
die geen steun ontvangen en wier getal niet
bekend is. Uok daarnaar dient een onder
zoek te worden ingesteld. Vervolgens vraagt
Spr. naar het standpunt van B. en VV. t-a.v.
de verslechtering der steun door de korting
van de inkomsten der vrouw. Ondanks bei
gesprokene in den Raad zijn de toestanden
bij Maatschappelijk Hulpbetoon bij de op 1
Januari doorgevoerde reorganisatie onge
wijzigd gebleven.
Aangaande de werkverruiming meent
Spr„ dat het College niet met de noodige
6poed werkt. De helft van de toezeggingen
van het vorige jaar is niet nagekomen, z. i.
uit bezuinigingsmotieven. B. en W. hebben
toegezegd dat een bedrag van f 1.200.000 in
uitvoering zal komen, doch Spr. dringt aai.
op een nadere toezegging. Eén ding wil Spr.
met nadruk naar voren schuiven en wel de
onverwijlde demping van het Leven
daal, op welke kwestie Spr. nader ingaat.
Het heeft thans lang genoeg geduurd. D»
laatste reden van uitstel is de zucht om
dit werk in werkverschaffing le doen uit
voeren, waartegen Spr. zich verzet. Het is
de vraag, of dit zooveel goedkooper is dan
gewone aanbesteding. Spr. heeft dienaan
gaande een voorstel gedaan. Hij beveelt een
proef aan met het te werk stellen van werk
loozen voor het steunbedrag met 'n zekere
verhooging voor meerdere uitgaven. Vervol
gens verzet Spr. zich tegen de bezuinigings
begrippen van den heer Bosman.
Eenige detail-punten
De heer B e e k e n k a m p wil eenige
detail-punten bespreken. Hei komt Spr. ge-
wenscht voor om bij de algemeene beschou
wingen alleen te spreken over het Alge
meen Beheer en de gemeentelijke financiën
Naar aanleiding van de beruchte film
„Song of Songs" brengt Spr. het thema „ge
meentelijke na-keuring" ter sprake. Ei
dreigen groote gevaren in de bioscopen en
de censuur moet preventief zijn. De cen
trale filmkeuring legt blijkbaar een maat
staf aan, die niet streng genoeg is, en Spi.
beveelt deze zaak in de aandacht van B.
en W. aan. Inzake de optochten op Zondag
is bet standpunt van S-pr.'s fractie bekena.
Hij ac-ht het onjuist, dat de bevoegdhei o
tot het geven van verlof uitsluitend berust
in handen van den Burgemeester. Instem
ming betuigt Spr. met het beroep van den
heer Wilbrink. Verder vraagt Spr. zich af
of er geen maatregelen genomen moeten
worden tegen ambtenaren, die lid van
een voor rijksambtenaren verboden ver
eeniging zijn. Bij aanneming van nieuw
Dersoneel dient nauwkeurig te worden nage
gaan of zij revolutionaire meeningen er op
n.q houden. Vervolgens is Spr. bezorgd, or
het College van B. en W. wel voldoende
diligent is t.o.v. het aanwakkeren van na
tionale gevoelens bij het openbaar onder
wijs.
De heer Vos morkt op, dat hoe moei
lijker de taak van B. en W. is, des te meei
eritiek wordt uitgeoefend. Ook Spr. heeft
eritiek geoefend over den langzamen gang
van zaken op het „departement" van onder
wijs. Spr. heeft verleden jaar de kwestie
van het z.g. sehoolpurlemcnt ter sprake ge
bracht en heeft er sinds dien niets meer van
gehoord. Inzake de bezuiniging op „onder
wijs" acht Spr. het noemen van een vusige-
stelde som (f 30.000), waartoe bezuinigd
moet worden, onjuist. Spr. keert zich ook
tegen verbodsbepalingen van ambtenaren
om lid te zijn van bepaalde politieke par
tijen. Men bereikt daar niets mee, integen
deel bereikt men het tegenovergestelde van
De heer Wilbrink bespreekt nog even
de wenschelijkheid van bespoediging van
de procedure van grondverkoop door uit
schakeling van eenige Instanties, o.a. van
den Raad., Goedkeuring van B. en W. is z.i.
voldoende.' Spr. dient daartoe een motie in.
De vergadering wordt daarna geschorst
tot Dinsdagmiddag 2 uur.
STADSNIEUWS
GEMEENTERAAD
aanvullingsagenda.
In de zitting van den Gemeenteraad, die
deze week wordt gehouden, zullen alsnog
behandeld worden de volgende punten:
a. Benoeming van een gemeentelijken
commissaris bij de N.V. Leidsche Duinwater-
Maatschappij.
b. Aanwijzing van candidaten voor de
benoeming van drie commissarissen bij ge
noemde N.V.
c. Benoeming van drie leden van de Com
missie van Toezicht op de Bewaarscholen.
d. Benoeming van een onderwijzeres aan
de o. 1. school aan de Haverstraat.
e. Voorstel tot overplaatsing van den heer
J. H. Dommerholt, onderwijzer aan de o. 1.
school aan de Paul Krugerstraat A, naar
opleidingsschool voor u. I. o. aan de Lange-
brug A.
f. Voorstel tot verhuring van verschillen
de perceelen wei- en teelland.
nog enkele begrootinos-
voorstellen.
De heer van Weizen (comm.) heeft bij
den Raad een voorstel ingediend om aan
B. en W. op te dragen maatregelen te tref
fen, welke leiden tot opheffing van de Ste
delijke Werkinrichting.
voorts een voorstel om B. en W. uit te
noodigen maatregelen te treffen, welke
leiden tot verlaging van de huren van ar
beiderswoningen;
en tenslotte een voorstel om over te gaan
tot invoering van een zakelijke belasting op
't bedrijf en B. en W. op te dragen een re
geling daarvan te ontwerpen.
Christus is de Redder en Heiland voor heel
de wereld.
Onze tijd is een tijd va.n verwildering en
iafval, h<t is een onheilspellend gerommel in
He d epteji van des menschen ziel. Wij zul
len letten op de teekenen der tijden en nog
^taat Jezus daar in Zijn Middelaarsgestalte
Laten wij n-et met het Joodse he voorbeeld
voor oogen, ons mee laten sleuren in de
groote goddeloosheid waarin de wereld zich
aestort heeft Wij zullen trouw blijven aan
qnzen Koning en zullen staan als een muur
ip de wereld van zonde en ellende opdat ook
epns tot ons gezegd moge worden: Wel, gij
gpede en getrouwe dienstknecht, over weinig
zijt gij getrouw geweest, over veel zal Ik u
zotten, gaat in in de vreugde des Heeren."
Over het laatste gedeelte van Jeremia's
leven sprekende, wees Ds. Houtzagers erop,
daf. er innige smart kwam over al hetgeen
mdt het volk Israël gebeurd was. Toen was
hej dan ook dat Je.remia zijn klaagzang op
zond naar God. Hij was de zanger van Is
raels droefheid. Bleef het volk nog te veel
staan bij de rampen en daalde het niet af
tot de di epere grond der dingen, daar was
het juiflt dat Jeremia het volk toe wilde
brengen. Jeremia ziet in wat overgebleven
is Gods goedheid. Achter een afbraak ziet
Jeremia Gods liefdie. In de afbraak klopto
God» Vaderhart. Jeremia wil het volk zoo-
er nrengen dat het klaagt over de zonden
die bedreven zijn en dat het terugkeert tot
God.
Oo|c wij, aldus, spr. een vergelijking trek
kende, staan bij de brokstukken van het le
ven <rn den tijd. Door afbraak wil God ons
brengen tot een wederkeeren tot Hem. Daa
knielt het kiTnd des Heeren neder bij de
ruïnes van zijn leven en ziet het in de
ellende Gods liefde. Dat God afbreekt dat is
genade. Om to behouden moet Hij dikwijls
afbreken.
Het staat te vreezen, dat het met Europa
en Nederland, dat wegzinkt in diepe duis
ternis, net zoo gaat als met het volk Israel
in de de dagen van Jeremia. De wereld met
haar verfijnde cultuur gaat de afgrond te
gemoet. De wereld gaat die groote afbraak
tegen, zooals die ons in het boek der Open
baringen geteekend wordit.
Het licht dat van Jeremüa uitstraalde is
lijdenslicht geweest en dat moest omdat het
afdaalde tot het diepste wezen, nl. de zonde.
Is in Jeremia afgebeeld het lijdende volk
Gods, achter Jeremia staat Christus, die ge
komen is om Zijn volk zalig te maken. Bij
Christus is alles volkomen. Jeremia de man
van smarten van het Oude Testament spie
gelt af het beeld van Jezus Christus die ge
zegd heeft „ik heb u willen bijeenvergade
ren maar gij hebt niet gewild.'
Bij monde van mej. Van Loo werd Ds.
Houtzagers bedankt voor zijn ernstige rede,
die door alle aanwezigen onder doodsche
stilte is aangehoord.
LEZING Ds. HOUTZAGERS
voor de :ed. chr. vrouwenbond
De bijeenkomst die gisteravond in d
Graanbeurs door de afd. Le den van den Ned.
Chr. Vrouwenbond belegd was, en waar als
spreker optrad Ds. Houtzagers, Geref. pred.
te Voorschoten, was buitengewoon druk be
zocht; stoelen kwam men tekort, de tafels
waren tot zitplaats gepromoveerd en nog
kwam men plaatsen te kort, wel een bewijs
in hoe een groote belangstelling de Chr.
Vrouwenbond zich in Leiden mag verheu
gen.
De presidente, mej. Van Loo, opende op de
gebruikelijke wijze waarna direct het woord
werd gegeven aan Ds. Houtzagers.
Spr. begon met op te merken, dat het maar
hoogst zelden voorkomt dat menschen al
kander diep in de ziel blikken. Komt dit
echter wel voor dan komt dit door het lij
den. Daardoor wordt een mens-ch klein en
valt het mom af, Daardoor wordt hij een
voudig en gaat de mensch zijn ziel openen
voor God en de menschen.
Komende tot zijn onderwerp, „Jeremia"
zegt Spr. dat deze profeet voor ons is het
type van kleinheid en eenvoud. De profetie
van Jeremia is als het ware een smartkreet
van een kind van God in een donkeren tijd.
De tijd van Jeremia, aldus spr., is geweest
de donkerste tijd van Israël. Jeruzalem
een stad van de gruwelen, de godsdienst
in verval en de afgoderij nam hand over
hand toe, moord en diefstal waren aan de
orde van den dag. Men wilde de ware
godsd enst vermengen met de werken Sa
tans. Het volk van Israël was bergafwaarts
gegaan. Geen wonder dat God vertoornd
was.
Als man, die Gods boodschap aan het
schuldige Israël heeft te brengen, riep God
Jeremia, die toen twintig jaar wae.
Jeremia, wiens naam beteekent: God ver
werpt, was geen krachtfiguur maar wel is
van hem bekend, de buitengewone teerge
voeligheid. Hij had behoefte aan liefde en
vriendschap om zich heen.
Wij zouden zeggen, dat het van God een
slechte keus was. Jeremia, hij die zich
riet voeld, werd geroepen om een ijzeren
pilaar te zijn. Hij zou het liefst gepredikt
hebben Gods genade, maar moest nu streng
straffen.
Jeremia hadt dan ook allerlei bezwaren,
zooals wij die ook in zijn boek vinden op-
geteekend. Maar God bemoedigde hem en
gaf hem kracht en hierdoor richt hij de aan
klachten Gods tot het sohuld'ige Israël en
herinnerde het volk aan het schoon verle
den en wees Israël op de ontrouwheid aan
hun God t
Door zijn prediking schieten heen de
len van Gods toorn.
Hij, de groote boete-prediker, riep het volk
op tot boete en bebouw en predikte tevens de
genade-beloften Gods. Het volk had gruwe
lijk gezondigd tot in den dood.
Door Jeremia's prediking zien wij, dat hij
gehaat wordt, zelfs door zijn broederen. Een
oogenblik komt het dan ook bij hem op, of
hij maar niet zou doen als die anderen.
Maar dit is dan ook maar
oogen blik wamt hij wordt door God weer
wonderlijk gesterkt.
Voortgaande besprak spr. de verschillende
oordeelen Gods die het volk Israël onder
ging, hierbij in het licht stellende, dat Jere
mia tegen de stroom des kwaads niet op
kon maar telkens weer kracht van God
kreeg. Hij wilde dat hij niet kon getuigen
maar toch zou hij overtuigen.
Veel haatdragendheid, smaadheid en be
spotting heeft Jeremia bij zijn boetepredi-
king tot het volk Iraëls, dat reeds zwaar te
lijden had, moeten ondervinden, zijn dood
werd zelfs door het volk geëischt. Zijn toe
stand -:s dan ook op vele mementen hoogst
ernstig geweest maar God heeft steeds Zijn
knecht ondersteund en gered.
•Hoe denkt gij, aldus spr. over het Jood-
sche volk. dat in Jeremia's tijd en daarna
zoo ondergegaan is in het heidendom?
Het groote gericht over het .Toodsche volk
is gekomen in het jaar 70 n. Chr. bij de in
neming en verwoesting van Jeruzalem.
Dit is het eind geweest van het Joodeche
volk en nog is het met blindhe'-d geslagen.
Het Joodsche volk, en aldus spr. dat zult
gij met mij eens zijn, heeft zelfmoord ge
pleegd.
In het verdere verloop toonde spr. aan,
dal Jeremia is een wereldprofeet, zooals ook
„ONDER HEETE ZON"
spel van de zending
Gisterenavond werd in de Graanbeurs, die
•zeer goed bezet was. onder leiding vaui zen
dingdirektor K. J. Brouwer een zendmgsspel
„Onder heete zon" opgevoerd.
Aan de opvoering van dit stuk ging een!
kort openingswoord vart Dr. Brouwer voor-I
af, waarin hij er op wees, dat zeer ten onj
rechte bij velen de gedachte voorzit, dat eëi
zendeling, éénmaal uitgezonden, zonder tjl
genslag, alleen met zijn bijbel ouder den
arm, het zendingsveld intrekt. De werke
lijkheid is echter geheel anders hetgeen onij
dit stuk vanavond wil laten zien.
Met nadruk wees Dr. Brouwer er oog op
dat. alhoewel men vaak in christelijke krip 1
gen ten opzichte van het tooneelspe! ï.ai
sceptisch staat, er integendeel, zooals vari-
avond ook wel zal blijken, soms ook een 1
zegeu in verborgen kan liggen.
Nadat een dameskoor eenige zendingslie-
deren ten gehoore had gebracht werd een
aanvang gemaakt met de opvoering van bel 1
eerste bedrijf van „Onder heete zou".
Dit bedrijf, opgevoerd door de C. J. V,
„Daniël" te 's-Gravenhage, evenals de beide
andere bedrijven gaf een goede, tevens i
drukweltkende. weergave van de vele moei
lijkheden, die een zendeling, in de heiden-
wereld uitgestooten, heeft te overwinnen
Bijzonder mooi kwam in dit spel voorts ook
uit: het ontmoedigende voor een zendeling
om geen zegen op zijn arbeid te zien, i
hoe hij, gedachtig aan het woord dat God
enkel en alleen de wasdom geelt, weer ge
sterkt in den geest zijn heerlijken arbeid
voortzet
De opvoering van dit stuk, heeft ouzo-
twijfeld, mede door de wijze waarop het
werd opgevoerd, meer dan dit dikwijls met
een rede 't geval zal zijn, het zendingswerk ill 1
de tropen in een helder daglicht geplaatst,
Aan het slot sprak Dr. Brouwer nog re.l
dankwoord waarin hij allen betrok in 't bij
zonder de fa's Buurman, De Kier en Lens
voor hun bereidwilligheid, verscheidene ar
tikelen, bij de aankleeding van het stuk ver«
eisoht af te staan.
PELIKAAN-COMITE RIJNLAND
Naar ons werd medegedeeld is na ge
pleegd overleg met alle burgemeesters van
de gemeenten liggende in het district van
de Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Rijnland, opgericht een Pelikaan-Comi
té Rijnland, dat zich ten doel stelt om alle
Inwoners uit deze gemeenten zoo goed mo-;
gelijk gelegenheid te geven om hun bijdra
ge aan het Pelikaan-Comité ten behoeve
van het Nationaal Luchtvaartfonds te doen
toekomen.
Alle burgemeesters hebben zich bereid
verklaard in het eere-comité zitting te ne
men, terwijl in elke gemeente aan eenigfl
notabelen is verzocht als werkende leden la
willen optreden.
In overleg met den burgemeester van Lel
den en enkele andere burgemeesters in hef
district, is door den heer ten Cate Brouwer,
voorzitter der Kamer van Koophandel ea
Fabrieken voor Rijnland en lid van het
Algemeen Pelikaan-C.omité, het initiatief tot
vorming van dit Pelikaan-Comité Rijnland
genomen.
Met den meesten spoed is een vergade
ring uitgeschreven om de werkwijze van
dit Comité vast te stellen.
esperanto-cursussen julio baoht.
Hedenavond vindt in de Kweekschool
voor Zeevaart de laatste les van den cursu$
van Andreo Cseh plaats. Daarbij aanslui
tend zal Julio Baghy een vervolgcursus g»
ven. waarvoor zich reeds 45 deelnemers op
gaven. De cursus vangt aan Dinsdag 30
januari te kwart over acht, Hoogl. Kerk-
gracht 40 (Verhuurdersbond).
Bovendien zal Julio Baghy een aanvang»
cursus geven, welke in het bijzonder voor
P.T.T. en Politie was gedacht. In tegenstel»
ling met andere plaatsen is de belangstel
ling hiervoor niet zoodanig dat een organi-
seeren van verschillende cursussen in de
bureaux zelve mogelijk is. Er zal dus één
cursus gege\en worden, zoo mogelijk wel o"
twee verschillende tijdstippen, voor P.T.T,
en Politie gezamenlijk, met toelating van
enkele buitenstaanders, die daarvoor
wensch te kennen geven.
