HONIG'S VERMICELLISOEP 6 borden voor 15 ets.
Onderwijs in 1933
WOENSDAG 10 JANUARI 1934
EERSTE BLAD PAG. 3
Kerknieuws.
I
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Devenjer, J. L. de Vries te
Bussura.
GEREF. KERKEN
Tweetal: Te Gron.ngen vac.-H. van de Els-
kamp). J. C. Houtzagers te Voorschoten en W. H.
van der Vegt te Goes.
NED. HERV. KERK
Beroepen Te Drogeham (toez.), cand. H.
'Wicherson te Amersfoort.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Men bericht ons:
Cand. J. A. de Vor, van Woerden, werd
Zondagmorgen bevestigd als predikant der Ned.
3JP Herv. Gemeente van Ten Boer en St. Annen (Gr.)
lil door Ds. W. de Lange, van Woerden, met Heb
Jlt 8:5 (laagste gedeelte). Na de inzegening sprak Ds.
de Lange den itfeuwen predikant toe en liet
[toezingen Gez. 92:5. Des middags deed Ds. de
'Vor intrede met een predikat e over Lukas 12:35-
„Laat uwe lendenen omgord zl)n en de lampen
brandende". Hierna volgden toesprakeo tot Ds. de
Lange, den consulent Ds. K. G. Kwint (van Sloch-
teren). de verschillende Kerkelijke Colleges en me
dewerkers aan den eeredenst, het Dageiijksch
Bestuur der burgerlijke gemeente van Te Boer en
y® '?de aanwezige ambtsbroeders van den Ring Sloch-
H Iteren. Tot slot werd Ds. de Vor nog toegesproken
1 e3door den heer C. R. Plomp namens het Theologen-
Jgezelschap „Septimum" te Utrecht en Ds. Kwint,
[die liet loezingen Gez. 91 3. Onder de vr ender
was mede aanwezig de heer P. J. Brunt, uit Woer
den. Burgemeester van Rietveld enz. Er was beide
malen veel belangstelling.
Ds. H. STEGENGA f
j uur .-Aneta" meldt, dat te Bandoeng (Java) is over
leden Ds. H. S egenga, voorheen predikant bij de
ITENProt. Kerk aldaar. Ds. Stegenga. die 63 jaar oud
Iwerd, stond in ons land in de Ned. Herv. Kerk
achtereenvolgens te Gaastmeer en te Hoorn op
r, Terschelling. In Indië arbeidde hij sinds 1914 n.l.
te Pekalongan. Koetaradja. Bandoeng en Magelang
GODSDIENSTONDERWIJS
vorla_he<r Jac* de Vries> huisvader in het Mil.
OS^Tehuis Geniekamp te Soesterberg. is benoemd tot
1.1(1 godsdienstonderwijzer bij de Ned. Herv Gemeente
0.97te Baarn, inzonderheid voor de Openbare Scholen.
0.4ljDe benoeming ging begin deze maand In.
J 'l LEGER DES HEILS
0 24! Men bericht ons, dat generaal Hdggins van het
°-20(Leger des Heils. in navolging van den stichter
40 •c'}jwijlen William Booth midden Februari een tien-
lü.'^j^agsche rondreis door ons land zal maken.
:ns europeesche theologen-
j conferentie te lund
II (Slot)
L u n d 7 Januari 1934.
Gistermorgen hebben de deelnemers met
elkander het Heilig Avondmaal geviord.een
indrukwekkende plechtigheid, omdat hier
toekomstige ambtsdragers uit verschillende
Kerken en van verschillende nationaliteit
hun eenheid in Christus realiseerden.
Middags werd de practische uitoefening
het ambt in sociale arbeid cn in ziels
zorg in bespreking genomen. Wat d s Pier
re Maury over de zielszorg te zeggen
was zeer de moeite waard. Spr. wil
peen theorie der zielszorg geven, maar en
kele practische opmerkingen als pastor ma
ken. De zielszorg brengt ons bij..de eentonig
heid van het ailedaagsche leven. Hier kom'
bly-gezonden
den evenwel niet vanzelfsprekend. Dot wie de
:ialeziel liefheeft, ook God liefheeft, is niet waar.
Zij'Daarom is philantrophie ook nog geen ziels
zorg. want voor haar is de trouw aan God
primair.
Het doel van de zielszorg Is, dat demensch
zichzelf als zondaar leert kennen. Zij is niet
optimistisch, met levensvreugde heeft haar
Januari.
boodschap niets te maken. Zij is ook geen
psychologische methode. Wij plegen ver
raad aan de zielszorg, wanneer wij haar in
psycho-analyse laten opgaan. Dat is een
karikatuur van de zielszorg. Ook Künkel
houdt op een gegeven oogenblik met ana-
lyseeren op. Dan komt het groote oogeu
blik van God. do inleiding in een nieuwe
dimensie.
De zielszorg heeft met concrete menschen
te maken, in wier leven de ambtsdrager met
de autoriteit van Gods Woord komt. In een
gesacculariseerdc wereld krijgt dit Woord
eschatologische beteekenis. De zware vei
antwoordelijklieid. welke de zielszorg op on
legt, doet ons vragen, waar zij haar gr en
bereikt. In God bereikt zij haar grens, ii
God, Die haar oorsprong is cn Die onze ziels
zorg met haar fouten en tekortkomingen
onder zijn vergeving stelt.
In de discussie uitte Dr Reinold von
Th add en voorzitter der Duitsche Chris
ten Studenten Vcrecniging eenipe wenscher.
tegenover de theologen. Als lock had hij drie
dingen aan de theologen te verwijten, nl.
hun „Weltfremd'' beid. hun gebrek aan
moed cn pneumatisch ambtsbewustzijn, en
hun onvermogen om de N.T. boodschap in
de taal van het heden te verkondigen
Helaas verwijten, die maar al te zeer ge
grond schijnen en bedenkingen, die wij wel
in overweging mogen nemen.
Eric Fenn heeft gisteravond nog over
de dienst der leeken gesproken ter-
wij| dq laatste dag ons een belangrijk refe
raat van Prof. D r J. L. Hromadka, uit
Praag, over: Het ambt in prediking
in Sacrament bracht.
De Kerk wordt telkens weer in de wereld
resteld om de openbaring Gods te bemidde
len en de gemeenschap der geloovigen t»
vestigen. Van wezenlijke beteekenis is, dat
voor de verkondiging het ambt geschapen
is dat evenwel de sporen der zonden draagt
Het ambt is niet identiek met de geordend.-
ambten. Iedere geloovige hoeft een taak. Het
eeordende ambt is echter heenwijzing op he*
feit. dat het om een objectieve boodschap
eaat. Door de ordinantie is het ambt op het
Woord Gods gegrond.
Het ambt der prediking is de verkon
diging van het Woord als een brandend
vuur in alle levensverhoudingen. Het be
treft de daden Gods aan den mensch. die
aan de zonde onderworpen is. Het sacra
ment heteekent de verkondiging van eer.
handelenden God. Zij zijn een zichtbaar
Woord oen heenwijzinp op het feit, dat het
Evangelie geen idee, maar een handelen
Gods is. Van de kant van de Gemeente he-
teokenen zij het gemeenschappelijk hande
lend antwoord hierop. Onze boodsehao in
deze wereld is de theocratie der liefde.
In de discussie verduidelijkte spreker nog
maals zijn opvatting van 't geestelijk ambt:
het ambt is niet toevallig want het Woord
is niet het bezit der Gemeente, maar ob
jectief.
Daarna heeft de voorzitter de conferentie
gesloten Vanavond vond nog een indruk
wekkende oecumenische dienst plaats, ge
leid door bisschop Rohde. Dit beteekende
het einde van onze conferentie, die ons,
deelnemers, bii voortduring voor de ernstiire
vraag gesteld heeft, wat het geestelijk ambt
voor ons in dezen tijd te beteekenen heeft.
A Dr.
Schoolnieuws.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
Ia de Senaatskamer wordt a.s. Maandag het
borstbeeld van wijlen Mr. G. van Tienhoven ont
huld.
THEOL. SCHOOL TE KAMPEN
17 Januari. Aangezien nu reeds gebleken is
dat er voor de plechtigheid op 17 Januari a.s., de
dag van zooveel beteekenis. veel belangstelling be
staat en er dus ongetwijfeld een druk bezoek uit
verschillende gemeenten van ons land mag worden
verwacht, meent de Regelings-Commissie verplicht
te zijn enkele maatregelen van orde nader bekend
te moeten maken, aangezien het niet mogelijk is op
alle vragen dienaangaande persoonlijk te ant
woorden.
Ie. De vergaderingen worden alle gehouden
de bekende Burgwalkerk. Prof. Honig zal des ra
gen s om 9.30 uur het Rectoraat der School ov
dragen aan Prof. Ridderbos, en met deze Rede
tevens zijn ambt als Hoogleeraar neerleggen
afscheid nemen van de Theo!. School.
Daarna worden de beide nieuwe hoogleeraren.
Prof. Schilder en Prof. den Hartogh als zoodanig
geins alleerd.
2e. Des middags om 2 uur zullen achtereenvol
gens Prof. Schilder en Prof. den Hartogh hun ambt
aanvaarden met het uitspreken van een inaugu-
reele rede.
Deze vergadering zal te ongeveer 4H
geëindigd.
3e. De toegang tot deze morgen-
gadering is geheel vrij. Alleen zal de Regellngs-
Commissie een gedeelte van de zitplaatsen der kerk
gereserveerd moeten houden.
4e. Aan de Geref. Kerken d:e een offideele af
gevaardigde wenschen te zenden, wordt dringend
verzocht daarvan uiterlijk Zaterdag 13 Januari a.s.
schriftelijk kennis te geven aan deze Commissie,
adres J. H. Kok. met vermelding
van den afgevaardigde. Aan deze Kerken zal
Maandag 15 Januari een kaart voor een gereser
veerde plaats worden toegezonden. Met later dan
Zaterdag ingekomen opgaven zal met den besten
wil geen rekening meer kunnen wonden gehouden
LEERAARSBENOEMINGEN
SCHOLEN GESLOTEN
Uit Padang (Sumatra) wordt bericht, dat hei
Bestuur de Permischolen en een'ge andere particu
liere scholen tc F o r t d e K o c k. die onder leiding
staan van Mochtar Loefthi, geslo'en heeft wegen:
den anti-Wcsterschen geest bij het onderwijs, di<
gevaar oplevert voor d- openbare rust.
Kunst cn Letteren.
DE ORGANIST EN KLOKKENIST
H. P. STEENHUIS. f
Uit Groningen wordt gemeld:
H. P. Stcenhuis. organist, componist en
oud-klokkenist, is gistermorgen plotseling
overleden in den hoogen ouderdom van
bijna 84 jaar.
De heer Stcenhuis werd 24 Januari 1850
gchoren. Hij was oprichter van de bekende
Orgel- en Pianohandel in de Oude Botoringe-
straat en werd op 25-jarigen leeftijd be
noemd als organist van de A-kerk.
Later volgde zijn benoeming tot organist
van de Martinikerk en als klokkenist, welke
laatste functie hij pl.m. 40 jaar heeft ver
vuld.
Nog j.l. Zondagmorgen bespeelde wijlen
de heer Steenhuis het orgel van de Martini,
zoodat hij dus hijkans 60 jaar als organist
van zijn bijzondere gaven heeft doen blij
ken. Maar ook de muziekliteratuur heeft
hij verrijkt door talrijke uitgaven. Hij gaf
o m. liederboeken uit voor gemengde koren
en een eigen koraalboek op heele en halve
noten. Later heeft hij een bewerking van
do bekende koraalboeken van den heer
Worp het licht doen zien, terwijl mede van
zijn hand verschenen: „De Harmoniumspe
ler" en voor meergevorderden „Aan 't Har
monium". heide werken die bijzonder veel
aftrek vonden.
Aan de opleiding van organisten heeft
wijlen de heer Steenhuis ook zeer veel ge
daan. Een uitgebreide leerlingenkring heeft
van zijn groote kennis mogen profiteeren.
Vele kerkeraden en kerkbesturen heeft de
heer Steenhuis van ad\ies mogen dienen,
bij de keuze van orgel en organist.
Tot voor enkele jaren was de overledene
lid van de examencommissie van de Ned
Organisten Vereeniging.
Dc begrafenis zal plaats hebben Donder
dag a.s. op de Noorderbegraafplaats. Ver
trek van het sterfhuis om half twaalf.
In verband met het overlijden van den
heer Steenhuis, zoo meldt de „N. Pr. Gr.",
heeft de klokkenist, de heer Jac. Everts, die
gistermorgen het gebruikelijke Dinsdagmor-
gen-carillonspel verzorgde, alleen de treur-
marsch van Chopin ten gehoore gebracht.
Bij gevatte Koude
in hoofd en ledematen, Rheumatische pijnen,
Griep en Influenza, Hoofdpijn, Kiespijn, Aan-
gezichtspijn en vastzittende Hoest, zullen
Mijnhardt's Poeders
U spoedig helpen. Doos 45 cL Bij Uw Drogist
Gemengd Nieuws
avontuur
van een journalist
EEN VREEMDE UESOHIEDENIS
Begin December meldde zich aan het Duit
sche Consulaat, te Heerlen, een man van
gische nationaliteit, die zich ter beschikking
stelde tot het geven van inlichtingen, betref
fende Belgische militaire zaken.
Op het Consulaat werd den man geant
woord, dat men order had, personen, die der
gelijke inlichtingen kwamen verstrekken, te
üzen naar het hoofdbureau van politie
te Aken.
Daar de man echter beslist weigerde
Duitschland te gaan, vonden enkele onderhou
den te Heerlen plaats. Vóór dat dit geschiedde
had de Belg in het Fransch ócn schriftelijke
verklaring afgelegd, dat hy bereid was alle
inlichtingen te geven, welke in zyn bezit wa
tt over militaire zaken.
Het eerste onderhoud vond plaats In een
hotel te Heerlen. Behalve de Belg, waren by
dit onderhoud aanwezig twee heeren en een
dame uit Aken. Er werd by den Belg op aan
gedrongen, dat hy de mededeelingen, welke
ij te doen had, te Aken zou afleggen. De
Belg bleef er echter by, dat hy niet naar
Aken wilde gaan.
Twee dagen later had opnieuw een onder
houd plaats en het bleek den Belg toen, dat
het ondanks zyn afwijzende houding, in de
bedoeling van de Duitschers lag, hem heime
lijk naar Aken over te brengen. Hij was ech
ter op zyn hoede. Besloten werd nl. dat een
derde bespreking, waarbij de Belg tenslotte
zyn mededeelingen zou doen aan een autori
teit van den Duitschen Rijksweer te Kerkrade
plaats hebben. De tocht naar Kerkrade
zou per auto geschieden. Gedurende den tocht
bemerkte de Belg echter, dat men niet naar
Kerkrade reed, zooals de opdracht was, doch
it men naar Aken ging.
Vlak vóór de grens zag hij kans uit de auto
te springen.
Omtrent deze zaak vernemen wy, dat de
Belg, dien de Duitschers naar Aken wilden
brengen, een redacteur is van aen Belgisch
dagblad, die zyn aanbieding op het Duitsche
Consulaat had gedaan om persoonlijk te on
derzoeken in hoeverre een dóór een Poolsch
blad gepubliceerd bericht, volgens hetwelk in
DuiVchland was opgericht een Patriottische
Liga, welke ten doel heeft buitenlanders
naar Duitschland te lokken voor het doen van
mededeelingen omtrent militaire zaken, juist
was.
De politie te Heerlen heeft thans deze
vreemde zaak in onderzoek.
AMSTERDAM
FEEST IN HET BURGERWEESHUIS
De heer Jan terKaar Jr., die 25 jaar
lid is geweest van het Burgerweeshuisbestuur,
heeft aan zyn medebestuurders, de verpleeg
den en het personeel van deze inrichting een
feestavond aangeboden, welke zeer goed is
geslaagd. De directeur van het Weeshuis
heeft aan het slot, daarvoor den gullen gast
heer hartelijk dank gebracht.
RUBRIEK
DONDERDAG 11 JANUARI
HUIZEN 296.1 M.
K.R.O.
8.00—9.15 vjn. Morgencoocert
NED. CHR. RADIO VEREENIGING
10.0010 15 v.m. Gramofoonmuzieic.
10.15—10.45 vjn. Morgendienst door Ds. H.
KJl.O.
11.00—1130 vm Gramofoonmurtek.
113012-00 vm Godsdienstig halfuurtje
door Pastoor L. H. Perquin.
12.00-12.15 ia ^olitieb.-'ichien.
12.15-2.00 nm Het KRO-orkest olv Marinus
van 't Woud.
NED. CHR. RADIO-VEREENIGING
2.003.00 nm Cursus fraaie handwerken
door MeJ G AbliJ.
3.00— 3 30 nm Vrouwenhalfuurtje. Mej. Dr.*
L. Joh Wirth: ..Wat ik in een zesjarigen
omgang met de inheemschen leerde".
3.30—4.00 nm Verzorging zender.
4.00—5.00 nm Bijbellezing door Ds G v
Veldhuizen Azn, Ned Herv Predikant. Zang:
J H Smit Duyzentkunst. Orgelbegeleiding
H Smi; Duyzentkunst. 1. Baritonsolo. 2.
Zingen: Psalm 1 1 en 2. 3. Schriftlezing:
Psalm 1. 4. Gebed. 5. Bijbellezing over
Psalm 1. Der vromen vreugd. Der vromen
vrucht. Der vromen vooruitzicht. 6. Zingen:
Gez. 2:3. 7. Dankzegging. 8. Zingen: Ps.
7312.
5.00—5.30 nm Cursus handenarbeid voor
onze jeugd, door H. J. Steinvoort: „De af
werking van het theelichtschermpje".
5.306 30 nm Viool-recital door Marinus
Dado. A. d. vleugel: Alice Dado-Baden.
6.30—6.45 nm Ned. Chr. Persbureau.
6.45- 7.C0 nm CNV-kwartiertje. Spr.: A.
Slapelkamp.
7.00—7.10 nm Politieberichten.
V.L.RA.
7.10—8.10 nm C J. van Kempen: .Politiek
bestek". J J Korff: „Koopt bij den midden-
NED. CHR. RADIO-VEREENIGING
8.10—9.00 nm Orgelconcert door Jan Zwart
uit de Luthersche Kerk, Kloveniersburgwal
te Amsterdam.
9.00—9.30 nm .Jets over de Petroleum
industrie" door J. A. Kokke.
9.30—10.30 nm Liederen-recisal door Annie
Woud. alt. A. d. vleugel: Emmy van Eden.
Pl.m. 10.00 'run V? Dias.
10-3011.30 nm Gramofoonmuziek.
HILVERSUM 1875 M.
A.VJR.O.
8.00 vm Tijdsein AVRO-klok.
8.01 10.00 vm Gramofoonmuziek.
10.00—10.15 vm Morgenwijding. Lezen:
Mattheüs 1 -.21—28. Zingen: Psalm 119:1.
Gezang 201 5.
10.151030 vm Gramofoonmuziek.
1030—11.00 Solistenconcert. AH de Wit.
piano. Louise C H de Jong. zang. A d vleu
gel: Egbert Veen.
11.00—11.30 vm Gramofoonmuziek.
1130—12.00 vm. Voortzetting sollstencon-
12.00—2.00 nm Het Omroeporkest olv Nico
Treep.
2.00—2.30 nm Causerie door A Den Doo
laard. Reisherin. eringen uit den Balkan".
230—3.00 nm Omroeporkest.
3 00- 3.45 nm Knipcursus door Mevr Ida de
Leeuw van Rees. 10e les.
3.45—4 00 nm Overschakeling van den
4.00—430 Halfuur voor zieken en ouden
van dagen door Mevr Ant v Dijk.
4-30— 5.00 nm Gramofoonmuziek.
5.00—5.30 nm Pad otooneel voor kinderen.
5306.30 nm Concert door Kovacs Lajos en
zijn orkest. Mmv Liesje van der Poll. zang.
6307.00 nm SportpraatJe door H Hollan
der.
7.00—7 20 nm Gramofoonmuziek.
7.207.30 nm Gramofoonmuziek.
730—800 n.m. Enge'sche les voor begin
ners door Fred Fry. 10e les.
8 01—8.05 nm Nieuwsberichten van Vaz
E>'as.
15 Grpmo'ocrm-rick.
8.15—pLm. 10.30 nm Aansluiting met het
Concertgebouw te Amsterdam. Abonnemems
voorste'';no door het Concertgebouworkest
o l.v. Eduard van Beinum. In de pauze:
Gramofoonmuziek.
10.30—11.00 nm. Orsmofoonmn-'
1100—11.10 nm Nieuwsberichten van Vaz
Dias.
11.1012 00 Kovacs Lajos en zijn orkest.
MOT ALA 1354.4 M.
11.10 Opening vat. den Rijksdag. Rede door
den Zweedschen Koning.
FRANKFORT a. M. 259.3 M.
6.20 n.m. ..Deutsche Kantate" van Wolf
gang Brockmeier.
BOEKAREST 394.2 M.
6.50 njn. Opera-uitzending.
KALUNDBORG 1154 M.
730 n.m. Concert. O.m. „Stabat mater"*
van Rossini en „Te Deum" van Verdi, ra.
m.v. Julius Patzak.
MILAAN 331.4 M.
8.20 n.m. Opera-uitzending.
PApl,S (RADIO) 1725 M.
8.20 n.m. Kamermuziek, mun.v. Jean Doyen,
poano en mevr. G. Rltter—Ciampi, sopraan.
DAVENTRY 1554.4 M.
8.20 n.m. Variété-programma.
BEROMüNSTER 459.4 M.
830 nm. Piano-recital door Prof. Walter
Rehberg.
STRAATSBURG 345.2 M.
8.50 n.m. Kamerm izlek.
BOEDAPEST 550 M.
10.05 n.m. Concert (Mozart-Mendelssohn-
Schubert).
0P EN OM DE SCHOLEN MET DEN BIJBEL
Het vorige artikel mocht wijzen op uitbrei
ding van het Bijz. Hooger Onderwijs en ver
te Hieuwde actie daarvoor. Zulk een voortgang
mag ook op de terreinen van Middelbaar en
Lager Onderwijs geconstateerd worden, al
heeft de sociale crisis dan ook niet weinig
belemmerend gewerkt.
Het Chr. Nijverheidsonderwijs, dat wel
ia langzaam, maar toch van jaar tot jaar
groeiende is, mocht zich verheugen in het
feit, dat de eers'e Chr. Ambachtsschool hier
te lande, gevestigd te Rotterdam, in een
efficient, maar zeker ten volle doelmatig
ingericht gebouw haar intrek mocht nemen.
De toenmalige Minister van Onderwijs, M r.
J. Te rost ra, wees er in zijn openings
woord op, dat ook nu nog wel spottend ge
vraagd zal worden: „moet men daar nu
Christelijk timmeren, Christelijk smeden lee
ren?" In denzelfden geest als men voorheen
ten aanzien van de Chr. Lagere School vroeg,
of daar Christelijk gecijferd en Christelijk
geteekend wordt? Zijn nu deze laatste vra
gen bijna geheel verstomd, op den duur zul-
ilen ook de eers'e niet meer gehoord worden.
Het Chr. Nijverheidsonderwijs zal eenmaal
een eervolle plaats beslaan. Precies één dag
'na de open ng van genoemd gebouw werd
te Den Haag een Chr. Ambachtsschool ge
opend, dié later een eigen modern gebouw
hoopt te betrekken.
Ook de Chr. Land- en Tuinbouwscholen
werden in getal vermeerderd, of namen
nieuwe gebouwen in gebruik.
En zeker in nog sterkere mate vallen
groei en bloei van de gewone Lagere Chi
Scholen te constateeren. Al is door de tijds
omstandigheden de aanwas niet zóó groot
als in vorige jaren geweest
Wel hebben we een enkel sterk sprekend
geval van lauwheid vernomen. Namelijk,
dat ergens, waar vroeger met veel opoffering
een Chr. School werd gesticht, die sindsdien
uitgroeide en velen tot zegen was, de School-
vereoniging op haar vergadering (buiten het
Bestuur) slechts drie leden zag samenkomen!
't Is de „drukking der melk", die de bo ei
voortbrengt" en in dagen van voorspoed kan
de daadwerkelijke belangstel! ng gemakke
lijk slinken.
Toch is tegenover de ontwaakte propagan
da voor de Openbare School ook de actie voor
de Scholen met den Bijbel weer versterkt:
door de organisa'ie van Schooldagen, dis
trictsvormtng voor die actie en verspreiding
van vlugschriften. Terwille van eenheid n
de actie werd de Ned. Chr. Schoolvereeniging
ontbonden en alle kracht geconcentreerd in
de Unie ,.Een School met den Bijbel", lie
meer nog dan tevoren haar aandacht schen
ken zou ook aan plaatsen, waar de belang
I stond in ons blad van 9 Januari j.l.
stelling voor het Christelijk Onderwijs nog te
wenschen overlaat
Aan den anderen kant werd onnoodige
vermeerdering van het aantal ori derwij sin-
richt.! ngen door splitsing van Scholen n. .r
de talrijke Kerkformaties, door geboden be
zuiniging op de uitgaven van de publieke
kassen, gelukkig geremd. Die steeds voort
gaande splitsing kon allerminst onze sym
pathie winnen. Moge de stichting van „eigen"
Scholen in groo'e steden niet zulk een be
zwarende kostenvermeerdering veroorzaken,
we achten haar toch in ethischen zin onge-
wenscht En we blijven pleiten voor het saam-
brengen van kinderen, komende uit gezin
nen die eenzelfde confessie zijn toegedaan,
op één School, die deze confessie tot grond
slag heeft Zoo behoeven op het schoolerf
geen kerkmuren opgetrokken te worden. Ir.
de gevallen dat de „overzijde" ons de ziekte
van den splijtzwam met recht mocht ver
wijten, behoeven we niet boos te worden of
naar beklag te vragen, wijl we zelf ons die
op den hals haalden.
In het begin des jaars heeft P ro f. G.
Wisse in de „Wekker" opgewekt tot „meer
activiteit voor de stichting van Scholen, di°
meer bepaaldelijk voor kinderen uit de Chr
Geref. Kerk zijn aangewezen". Daartegenover
werken nog verschillende predikanten uit die
Kerk met anderen in Besturen onzer Chr.
Scholen samen.
Een diaken eener Geref. Gemeente stond
in zijn Kerkeraadsvergadering voor de
vraag of voor kinderen, die naar de Chr.
School (op den grondslag der Geref. Bel ij
denis )gezonden werden, als ondersteuning
de schoolgelden konden voldaan worden.
Daarover werd in de „Saambinder" p n-
portcerd* „Wijl zij (de Kerkeraadsleden) niet
de verderfelijke neo-Geref. leer op die Schcoi
inzagen, maakte hij bezwaar uit de Diaconie-
kas de schoolgelden te betalen". D s. G. H.
Kersten adviseerde daarop: „Wij moeten
niet gelden beschikbaar stellen voor de ver
derfelijke neo-Geref. leer: noch voor de Zen
ding noch voor de School". Het is wel een
zwaar verwijt te zeggen, dat Zending en
School, die het Woord Gods verkondigen en
onderwijs geven naar de Geref. Belijdenis,
heidenen en leerlingen naar het verderf voe
ren! Nu gebeurt het meermalen, dat zij, die
zoo boud spreken en zoo spoedig met vree-
selijke beschuldigingen gereed staan, wel
eens inconsequent zijn. Ook in dit geva'.
bleek zulks en wel hieruit, dat een paa-
dagen na de publicatie van bovenvermeld
advies, meegedeeld werd, dat eigen kinde
ren uit het gezin van D s. Kersten, en
voorts andere kinderen uitzijn Gemeente,te
Rotterdam een Hervormde School bezoeken,
niet een School op Geref. grondslag (Drie
Formulieren), maar een School aangesloten
bij de Vereen, voor Chr. Volksonderwijs, die
als grondslag van samenwerking heeft: „hel
Apostolisch Christendom, uitgedrukt in de
Twaalf Geloofsartikelen",
i Waar zóó de Schoolsplitsing gepropageerd
wordt, moet men tot inconsequenties of tot
excessen vervallen.
Te Delft moet men, naa»r het getuigenis van
Ds. L. J. Lammerink,het laatste in niet
geringe ma'e ervaren hebben. Van een twee
tal Ned. Herv. Scholen in den Wippolder
aldaar zijn Bestuursvoorzitter resp. Ds. P.
Zandt en D s. H. A. Leen mans, beiden
zitting hebbende in het Hoofdbestuur van de
Staa'k. Geref. Partij. Hoe dat op bedoelde
Scholen werkt, blijke uit de mededeeling,
dat de beide Schoolhoofden, die vroeger tot
de Anti-Rev. Partij behoorden, thans van de
Staa'k. Geref. Partij deel uitmaken, en dat
„onderwijzers die aan deze Scholen verbon
den zijn, op de zwarte lijst komen, als zij
het wagen in de kerk te gaan bij anderen
dan de voorzitters dier Scholen en hun geest
verwanten, en dat een onderwijzeres van
een dier Scholen, die het waagde bij hen»
(Ds. Lammerink) op de catechisatie te gaan.
er uit moest!"
Is het wonder, dat uit zulk fanatisme gro
ve wantoestanden geboren worden? Bijv. als
te Leiden, waar een arbeider, d e veroor
deeld weid wegens overtreding van de Leer
plichtwet ten aanzien van zijn vier leerplich
tige kinderen, zich trachtte te verdedigen
met te zeggen, „dat hij er geen bezwaar te
gen zou hebben zijn kinderen naar School
te zenden, indien daar de waarheid werd
geleerd"! Hoewel hij door alle gerechtelijke
ns an ties veroordeeld werd, moest d^ advo
caat-generaal van het Gerechtshof erken
nen, dat de vader „slachtoffer was van een
geestelijke infectie".
Ter algemeene vergadering der Vereen
voor Chr. Volksonderwijs, in den versche
nen zomer te Rotterdam gehouden, kwam
een fana'icus aan het woord, die in wein.g
bezadigde bewoordingen zijn geborneerde
geestesgesteldheid aan anderen wilde oploz
gen. Het was de heer K. E e I d e r i n k, hoofd
eener Chr. School te Vianen, voor wen de
voorzitter der Herv. Geref. Staatspartij, D
C. A. Lingbeek, het nec-plus-ultra (het
allerhoogste) van verstandige wijsheid is
Blijkens het eigen verslag van de Vereen,
voor C.V.O. „wraakte de heer Eelderink het
optreden voor de oprichting van een Chr.
Kweekschool". Ook was hij „niet te spreken
over het feit, dat de bibliotheek voor het
Chr. Onderwijs is ondergebracht bij der.
Schoolraad cn dat Ds. M. v a n Grieken,
voorzitter is van de Herv. Scholen te Rot
terdam en ook voorzitter van de Vereen, voor
Chr. Nat. Schoolonderwijs". Verder vond de
spreker het „niet juist, dat C.V.O. de deui
sluit voor hen die bij het Openbaar Onder
wijs dienen: C.V.O. moet niet zijn een Do
leer nde of Afgescheiden instelling met een
Hervormde vlag. Onze onderwijzers moeten
durven zeggen dat afscheiding en doleantie
zonde s en deze woorden niet mijden". En
eindelijk nog vermeldde het verslag: ..Spr.
accepteert niet den naam Gereformeerd,
maar kent alleen maar „doleerende" o..der
wijzers". In dezelfde vergadering Is deze
spreker over zijn „insinuatie" te woord ge
staan door den heer K. B r a n t s op eer.
wijze, die algemeen „bravogeroep en ap
plaus" uitlokte. Van gebazel als van «n hee:
Eelderink streef de eveneens Hervorm
de Schoolman J. Lens in de „School me*
den Bijbel" rondweg: „Zoo schermen stum-
perds nog met de wapens van haat en ver
dachtmaking, die we al lang stcmpgeslagcn
meenden. De vergadering heeft den heer
Eelderink alleen laten staan, alleen in
zijn H.G.S.-hemd, zonder één doleerende smet
er op!"
Het valt te verstaan, dat op hol geslagen
partijgangers, die blijkens de bovenmeego-
doelde feiten lijdende zijn aan zekere bewust-
zijns-verenging, niet te vinden zijn voor sa
menwerking op Schoolgebied.
Daartegenover mochten we ons er ln ver
heugen, dat Ds. M. van Grieken, voorzit
ter der Vereen, voor Chr. Nat. Schoolonder
wijs, op haar algemeene vergadering mede
deelde, dat het CN.S.-Bestuur zocht te ko
men tot vorming van een contact-commissie
tusschen de landelijke Chr. Schoolverecni-
g ngen, mei het doel onnoodige Schoolstich
ting achterwege te doen blijven, en School
stichting waar deze noodig is, te bevordcu n.
Alle vereenigmgen verklaarden zich accoord
met het plan, uitgezonderd die in den kring
der Geref. Gemeenten (Ds G. H. Kersten),
die zelfs de uitnoodiging tot samenspreking
niet wenschte te aanvaarden. Wat niet be
hoeft te verbazen, als men weet, dat deze
Vereen, voor Geref. Schoolonderwijs (uit
gaande van de Goret. Gemeenten) met alge
meene stemmen besloot zich geheel los te
maken van den Schoolraad!
De sociale crisis gebiedt financieele bezui
niging. Daarom dringt de Minister Mr H. P
Mar chant, aan op concentratie ook bij
het Bijzonder Onderwijs. Maar deze kan van
zulke Schoolsplitsing-ijveraars moeilijk me
dewerking verwachten. Gelukkig maar. dat
zij nog niet alles naar hun hand kunnen zet
ten. Niot alleen zou 's lands schatkist er
slecht bij varen, ook onnoodige verdeeld
heid onder Christelijke belijders zou in niei
geringe mate er door toenemen.
In 't nfgeloopen jaar kwam het door beper
king der publieke uitgaven tot opheffing der
kleine Chr. School te Baijum (Fr.). En in
dezeltde provincie werd op Chr. Schoolter
rein de concentratie „beoefend" door het be
sluit te Reltsum tot s: menvoeging van de
Herv. en de Geref. School en overweging
van plannpn tot eenzelfde vereeniging van
Geref. en Herv. Scholen te Bolsward, Gaast
meer en Schettens
Legden we den vinger op enkele wanver
houdingen onder de voorstanders van het
Prot.-C.hr. Lager Onderwijs, ook in de Chr.
Scholen zelf is het niet alles goud wat or
blinkt. Van toestanden behoeven we geluk
kig nog niet te spreken, maar wel van ver
schijnselon en gevallen in 1933. die er op
wijzen, dat ook on de onderwijzers moet wor
den toegezien. De getrouwen zullen het
waardeeren. de anderen mogen het leeren
"anifleeren.
Uitzonderingen zijn gelukkig ge0n regel.
Om den regel van ons hoogstaand principi
eel Christelijk Lager Onderwijs te besten
digen, dient gewaarschuwd ook tegen dc uit
zonderingen.
Zoo werd vorig ianr meegedeeld, dat er
Christelijke onderwijzers zijn, die met den
zelfden anti-militairistischen geest besmet
zijn o is de bekende Ds J. B. Th. Hu gen
holtz, lid zijn van „Kerk en Vrede" en
daarvoor propaganda maken. Aanhangers
van zu!k een „evangelie naar den mensch
dezer eeuw", met welke mooie woorden men
dit ook zoekt te dekken, zijn als onderwij
zere op onze Chr. Scholen een gevaar. Wan
neer het blad van genoemde Vereeniging
niet mag toegelaten worden in de kazerne,
is dan de geest die daar aan het woord is,
niet evenzeer te duchten bij de opvoeding
onzer kinderen? Hierbij valt te denken aan
den invloeo, die de behandeling der Bijbel-
sche en Vaderlandsche Gosch.edenis daarvan
zal ondergaan en aan de indirecte onder
mijning van het gezag.
Een ander gevaarlijk uiterste werd ver
meld in het weekblad „De School met den
Bijbel", nl. dat aan het hoofd eener flinke.
dorj>sschool iemand staan zou, „die stiekum
fascist speelt, omdat hij de intrekking van
ArL 40 niet kan vergeten".
En dat een ander, hoofd eener Chr. U.L.O.-
School, zegt „van de Brieven van Paulus
niets te gclooven: zijns inziens behooren ze
dan ook niet in den Bijbel thuis".
Er moeten ook in de Chr. School onder
wijzers zijn, die bij de aanvaarding hunnet
betrekking de Belijdenis onderteekenden,
zonder haar te gclooven. 't Was de heer A
Boot, \an Groningen, die er in laatstge
noemd blad van gewaagde. En hij bracht
a/m Dr K. Schilder dank, dat in dc
„Reformatie" door hem „met klare woorden
de leugenachtige houding aangewezen'
werd.
„Voor de zooveelste maal valt te conclu-
deeren", aldus Dr Schilder, „dat ook op
Schoolgebied heel vee! op het spel staat cn
dat we met menschen, die zóó de Schrift
verknoeien en het puurste Modernisme zót-
gemakkelijk binnenhalen, geen sainenwei-
king kunnen en mogen hebben, die op der.
Inhoud en het karakter van ons onderwijs
ook maar den geringsten invloed oefenen
zou".
Zoowel Schoolbesturen als onderwijzers
organisaties hebben hier een speciale taak:
er zijn gevaren, die het Christelijk Onderwijs
bedreigen.
Ja. ook de organisaties onzer Christelijke
onderwijzers dienden innerlijk versterkt t..
worden door een oj>gewekter meelever van
de leden dan thans het geval is. Niet weini
gen zijn vaak gemakkelijk „warm" te krij
gen tegen maatregelen, die hun materiecie
positie drukken, en ze verlangen, dat hun
organisatie-besturen daartegen niet vurige
actie optreden. Maar ze laten zirh nnhetuvd,
wanneer in de vergaderingen dier organi m-
ties principieele en onderwijs-technische za
ken behandeld moeten worden.
De verslager, van niet minder dan 29 af-
deelingci: der Vereen, van Chr. Onderwijzers
en Onderwijzeressen in Nederland van de
steden en het platteland lieten in een
tonig droeven zang klacht op klacht hoorei;-
„iets niet geheel in orde; geen leden tot op
gewektheid: bezoek kon boter; toestand kin
beier; goede voornemens werden niet in da
den omgezet; niet een tijdperk van krachtig
leven; niet een jaar van bloei; geen jaar
an grooten bloei; niet florisant; vergade
ringen weinig bezocht; veel lauwheid; od-
vallend stil; aantal bezoekers gering; gering
aantal leden leeft mee; 1/3 komt ter \riga-
dering; nog geen 10 bezoekt de vergade
ring; toestand in één woord treurig; vela
leden komen nooit ter vergadering; plaat
sen met een behoorlijk aantal leden, waar
van noo>t één ter vergadering verschijnt;
personeel van enkele scholen verschijnt nooit
of bijna nooit; er zijn er die in geen jaren
op de vergadering geweest zijn; belangstel
ling der leden op het vriespunt; er gingen
stemmen op, om de afdeeling maar op to
heffen" Enzoovoort
Men kan deze opsomming „weinig inte
ressant" vinden. Maar zij is i.iderdaad inte
ressant, d. i. belangrijk. Het is van belang,
groot belang, dat onze Christelijke onder
wijzers niet onverschillig worden op dit
punt of opgaan »n akten-jagerij, doch hun
princ'pieele kennis verrijken, hun pnedago-
criek bijhouden, hun praktijk toetsen aan en
verrijken dru.r de meegedeelde ervaringen
hunner collega's. Als hier „de dood in den
pot" is. komt ook op onze Chr. Scholen „do
dood"!
Tn dagen van druk zocht men elkander to
ontmoeten ^n dan men „greep moed".
Zou men weer dagen van druk rookten bele
ven, om opnieuw met waarlijk gemotiveer
de.» mo^d 1-.*M verantwoordelijk werk op
ze Sch.dcn mei o'en Bijbe! te ve-richteu?
Dal ^et nt-1 langs dien weg bahocve te
Zegt dat slappe vergadering-bezoek wel
veel, gelukkig niet alles, en er valt over het
algemeen op het gebied van ons Christelijk
Lager Onderwijs voor zeer veel te danken.
Niet alleen dat het getal leerlingen onzer
2139 Scholen met den Bijbel in den aanvang
van 1933 reeds tot 320294 geklommen was,
een cijfer, dat den frontmakers der Open
bare School de oogen uitsteekt. Maar de in
houd van dat onderwijs en de wijze waarop
het gegeven wordt, vinden doorgaans groote
waardeering en veelal ware dankbaarheid
bij Christen-oudere. Maar ook huiten deze
onze kringen wordt de beteekenis van het
Bijzonder en dus ook van het Christelijk
Onderwijs langzaam-maar-zeker erkend.
In het najaar konden we in „De Volks-
ichoor, een orgaan op het terrein van de
Openbare School, de volgende uitsjiraak le
zen: Het spreekt vanzelf dat het verschil
tusschen neutraal onderwijs cn Christelijk
of Itoomsch Katholiek onderwijs niet alleen
zit in hpt bidden, het lezen en zingen van
geestelijke liederen en eenige uren gods
dienstonderwijs. Neen. de heele leerstof
moet van den Christelijke of Roomsch-Ka-
tholleken geest doordrongen zijn en wie
mocht meenen. dat dit voor alle vakken niet
moTe'ijk is, vergist zich zeer".
Dus niet alleen de Christen-oudere en de
Chr. Schoolbesturen zien op het werk onzer
indprwiizere toe. ook de buitenstaanders let
ten er op, zij het met een andersoortige he-
angstelling. Moge dit alles de liefde voor
liet Chr. Onderwijs vermeerderen en de toe
wijding versterken! F.n allermeest het besef
van roeping en gehoorzaamheid verlevendi
gen tot onverzwakte trouw!
