Nieuwe Leidsche Courant | 1933 | 30 december 1933 | pagina 6

ZATERDAG 30 DECEMBER 1933

TWEEDE BLAD PAG. 6

Leidens lief en 'eed in 't.
afgeioopen jaar

Het abnormale werd normaal
De Universiteit leed zware verliezen
Een jaar van jubilea

De minder gunstige tijdsomstandigheden
o, welk een afgesleten, maar helaas on
misbare term die het jaar 1932 hebben ge
kenmerkt, zijn in 1933 nog meer tot stabili
satie gekomen. Het is moe lijk cm er zich
bij neer te leggen, maar toch zal steeds meer
het abnormale van de economische ont
wrichting als normaal moeten worden aan
vaard. De hoop op betere tijden moge in
veler hart nog levendig zijn, er zijn toch
nog maar zeer weinig gelukk ge optimis en
die er voor de naaste toekomst rekening
mede houden. Naar gelukkiger tijden afge
meten, moet alzoo 1933 opnieuw een somber
jaar worden genoemd, ook voor onze Sleu
telstad. Maar naairaa e het abnormale voor
ons bewustzijn meer en meer een normaal
karakter krijgt, worden de maatstaven om
het afgeioopen jaar te beoordeelen anders
en naar deze nieuwe maatstaven gemeten
kan het aanzien van 1933 niet onverdeeld
ongunstig worden genoemd.

De Gemeente-huishouding

Het verstandig beleid van het gemeente
bestuur heeft althans dit tengevolge gehad,
dat de gemeentehuishouding zich tot nog
toe, zij het met veel zorgen en moeite, heeft
kunnen bedru-pon. zoodat het vertrouwen in
Leidens credietwaardigheid in de financ.
wereld ongeschokt is gebleven. Zelfs kon de
Wethouder van Financiën voor een ge
maanden met de verblijdende mededeeling
komen, dat de Cxemeentehegrooting voor het
nieuwe jaar sluitend zou kunnen worden ge
maakt, zond-er dat aan lii burgerij nieuwe
lasten of aan de ambtenaren n euwe kortin
gen zouden behoeven te worden opgelegd.
Helaas heeft de Regeering door haar maat
regelen de begrootingsbalans ernstig uit
haar evenwicht geslagen en staan B. en W.
thans voor de moeilijke taak, behalve de
aangekondigde bezuinig ngen en versobe
ringen nog nieuwe dekkingsmiddelen te
vinden. Dit doet echter niets af aan het feit.
dat het er met onze gemeentefinanciën, het
ruggemerg van het gemeentelijk leven, in
vergelijking met andere gemeenten, niet on
gunstig voorstaat. Dit is een feit, waarover
anen niet gering mag denken. Het wel en
wee van onze burgerij, en vooral van de
minder gesitueerden onder onze burgers
hangt er ten nauwste mee samen.

De werkloosheid

De werkloosheid hield in 1933 onveranderd
aan. Er werd bittere nood geleden in vele
gezinnen in onze stad, vooral ook in gezin
nen van de z.g.n. kleine zelfstand gen, die
nog minder beschermd waren tegen de sla
gen van de crisis dan de arbeiders in de be
drijven. Gelukkig konden er nog middelen
gevonden worden om de werkloozen in hun
nood eenigzins tegemoet te komen en
[trachten B. en W. ook in het nieuwe jaar
weer door het doen uitvoeren van enkele
groote werken in werkverschaffing, arbeid
en brood te brengen voor degenen die ledig
moeten gaan. Ook het Crisis-Com.té en tal
•van particuliere instellingen van liefdadig
heid doen al het mogelijke om de helpende
hand te baden. De cijfers die besteed zijn
aan werkloozensteun en armenzorg beloo-
pen alleen reeds voor de gemeente een mil-
lioen per jaar. Men mag er dankbaar voor
eijn dat de geim.rekening zulk 'n oneven
redige zware last kan dragen.

Bij een overzicht van de belangrijkste
handelingen van het Gemeentebestuur moet
allereerst aan de orde komen

Het Stadhuisvraagstuk

Deae kJwestie is in het jaar 1933 ein
delijk! tot haar aanvankelijke oplossing
gekomen. Nadat in Mei de vijf uitgenoo-
'digcle architecten, de iheeren C. J. Blaauw
te Haarlem, B. Buurman te Leiden, H. J.
Kropholler te Wassenaar, Ir. J. A. v. d.
Laan te Leiden en Ir. H. F. Martens te
Bilthoven hun plannen hadden ingediend;
nadat de Raadhuis-Advies-Commissie daar
over haar rapport had uitgebracht; nadat
de plannen aan de openbaarheid waren
prijsgegeven en er een vinnige pennestrijd
was ontstaan over de kwaliteiten van de
diverse ontwerpen, een strijd die hoofdza
kelijk ging tussdhen de architecten Blaauw
en Kropholler; nadat deze strijd was voort
gezet in de commissie van Fabricage en in
den boezem van 'het. college van B. en W.;
nadat tenslotte de Raad twee dagen lang
de kwestie had om- en omgewend en van
alle kanten bekeken, is in de laatste maand
Ides jaars het besluit gevallen, dat aan
architect Blaauw de opdracht, zou worden
gegeven om zijn plannen nader uit te
werken in overleg met. B. en W. en de
R.A.C, zoodat dus thans wel vast, staat dat
do Haarlemscihe arohitect de bouwmeester
van het Leidsche stadhuis zal worden. Het
uitgewerkte en eventueel herziene plan
zal nog aan de goedkeuring van den Raad
worden onderworpen, maar principieel is
de beslissing gevallen en er is thans uit
zicht op. dat Leiden binnen niet al te lan
gen tijd een waardig en goed stadhuis op
de puinhoopen van het oudo en veelbe-
treurde zal zien verrijzen.

Andere besluiten

De P 1 heeft zich behalve met de Stad
huiskwestie in het afgeioopen jaar natuur
lijk met veel en velerlei onderwerpen bezig
gehouden .Toch zijn er niet veel besluiten
genomen, die bijzondere vermelding verdie
nen. De voornaamste crisisbeslu'.ten waren
de herclassificatie van onze gemeente wat
betreft de gemeentefondsbelasting, waarbij
Leiden van de 2de naar de 3de klasse ver
huisde, terwijl het aantal opcenten van 60
tot 80 werd verhoogd (welke maatregelen
wo intusschen allen wel op ons belast:ng-
biljet zullen hebben ondervonden) benevens
de voorloopige stopzetting van de gemeen
telijke en particuliere uitbreidirig van het
hewaarschoolondervvijs. Voorts dient ver
meld te worden de reorganisatie van de
werkwijze van Maatschappelijk Hulpbetoon,
waarvoor de voorstellen, die het principe
besluit behelsden te de warmste dagen van
Juli werden aangenomen .alsmede de vast
stelling van het uitbreidingsplan in de ver
gadering van 6 November, terwijl tenslotte
nog genoemd kan worden de verbouwing en
uitbreiding van 't Slachthuis, waarvoor in
de vergadering van 1 Dec. drie ton beschik
baar werd gesteld.

Twee belangrijke feiten in het leven van
'de gemeente waren voorts de heropening
van de gerestaureerde Lakenhal op 1?
Juli en de officieele ingebruikstelling van
het Radio-distributiebedrijf op
16 Oct. den dag, waarop ju'st de 3000ste
abonné kon worden ingeschreven.

Gelukkig is onze s'ad voor groote rampen
gespaard gebleven. Toch zal niemand, dip
er getuige van geweest is, de aanblik verge
ten, die in den laten avond van den 26sten

Juli de brandende St. Petruskerk ople
verde. Het was een grootsch en aangrijpend
schouwspel, dat vele harten angs'ig heeft
doen kloppen bij de gedachte aan den om
vang, die deze brand zou kunnen aannemen.
Gelukkig is hij tot de kerk beperkt gebleven.
Enkele dagen later werd de stad opgeschrikt
door de tijding dat brand woedde in he'
Luxor Theater, maar gelukk g kon dit
theater door tijdig ingrijpen nog gespaard
blijven en brandde alleen een er boven ge
legen woning uit. Intusschen werd op 11
Aug. het uit zijn assche herrezen „Zomer-
zorg" weer heropend.

•Het politieke leven in deze stad werd in
beweging gebracht door

de verkiezingen

De verkiezingscampagne was kort maar
fel en vooral de ant-revolutionairen heb
ben zich daarbij zeer ingespannen om de
candidatuur Colijn populair tc maken. De
leider zelf kwam de campagne inzetten met
een rede in de uitpu lende stadsgehoorzaal.

Het resultaat van het harde werken was
bevredigend. Het stemmenaantal dat de a.r.
lijst veroverde vertoonde een belangrijke
stijging bij vorige verkiezingen vergeleken,
hoewel 't grootste gedeelte van de winst he
laas n et van den vijand maar van bevriende
partijen kwam.

Kerk en school

Op het gebied van Kerk en school zijn de
heugelijke feiten legio. Wanneer we met de
kerk beginnen, dan dient eerst vermeld te
worden dat door de bevestiging van Ds. J.
de Wit, gekomen van Ledschendam het
ministerie van predikanten van de Ned.
Herv. Kerk weer voltallig werd. De door Ds.
Meeter leeg gelaten plaats is weer ingeno
men. Een heugelijke gebeurtenis die ons nog
versch in het geheugen ligt, was de eerste
steenlegging voor de K o o i k a p e 1, het
nieuwe kerkgebouw der Ned. Herv. Gem.,
dat in de Kooi zal verrijzen.

Twee van de Ned. Herv. predikanten
vierden een ambtsjubileum. Ds. D. Kuil
man herdacht 12 Jan. den dag waarop hij
voor 25, Ds. J. C. S. Locher op 14 Mei
dien waarop hij voor 40 jaar in het» predik
ambt werd bevestigd. In den kring van de
Ned. Herv. Gem. werd voorts op 1 Nov. her
dacht het 40-jar"g bestaan van het Wijkge-
bouw Pniël, alsmede het 70-jarig bestaan
van de Zondagsschool „P r e d i k e r".

Ook de beide predikanten van de Evang.
Luth. Gem. vierden een jubileum; Ds. J. Ph.
Makkink op 19 Jan. zjjn zilveren. Dr. C.
de Me ij ere op 3 Sept. zijn veertigjarig
ambtsjubileum. De V r ij e Evang. G em
herdacht op 7 Mei haar 10-jarig bestaan. Op
10 Dec. werd de heer K. H. Kroon verbon
den als hulpprediker aan de Geref. Kerk
(H. V.) Éen minder heugelijk fe't voor ve
len is tenslotte, wat het kerkelijk leven be
treft ,dat Dr. P. D. Tjalsma Rem.-predi-
kant alhier op 3 Dec. een beroep naar de
gemeente van Rotterdam heeft aangenomen

Ook het Leidsche schoolleven telt vele
heuglijke feiten, al ontbreken ook hier de
schaduwen n et .Zulk een schaduw viel over
het onderwijs in 't algemeen en ook over dat
van onze goede stad toen op 5 Febr. de heer
J. C. W i r t z C z n. te Oegstgeest woonach
tig op 70-jarigen leeftijd overleed. Hij heeft
veel voor het Chr. Onderwijs en voor ®de
paedagogiek in 't algemeen gedaan. Aan het
Nijverheidsonderwijs ontviel op 16 Augustus
de heer A. Jansen Hendriks, leeraar
aan de Ambachtsschool. Op 7 Juli nam de
zeer geliefde leeraar van het Gymnasium,
de heer A. L. v. Beeck, afscheid van zijn
school.

Bij het Christelijk Onderwijs werden ver
schillende juibilea gevierd. In Mei vierde
de Chr. Kweekschool haar zilveren
jubileum. De Vereeniging voor
Christelijk Onderwijs herdacht 18
Mei haar 80-jarig bestaan. Op 1 Mei vierde
de heer J. M. de Koning zijn 40-jarig
jubileum bij het Christelijk Onderwijs, ter
wijl op 1 Dec. de heer G. de Jong Ezn.
gehuldigd werd ter gelegenheid van zijn 40-
jarig jubileum als onderwijzer aan de Chr.
Noordeinde-school. Do heer J. Breder-
v e 1 d, onderwijzer aan de ULO-kopschool
aan de Hooglandscho Kerkgracht promo
veerde op 6 Dec. tot doctor in de wijsbegeer
te. Wel geen jubileum, maar overigens een
zeer merkwaardig feit.

De Leidsche Ambachtsschool be
stond op 3 Mei 50 jaar, welk jubileum op
sobere wijze is gevierd. Op 1 Sept. was de
heer W. E. Ter mond, leeraar aan deze
school, 25 jaar bij het Nijverheidsonderwijs.
Op 2 Mei had de opening plaats van de
nieuwe R.K. H.B.S. 8 Dec. werd de ver
bouwde Meisjes H. B. S. op de, Garen-
cnarkt heropend.

De vierdagen

Het jaar is rijk geweest aan allerlei vier
dagen. Het eeuwfeest van de geboorte van
Prins Willem van Oranje is niet
alleen in de Academie, maar ook door de
burgerij herdacht. Op den dag zelf werd door
een daarvoor in het leven geroepen commis
sie een zeer geslaagde 'herdenkingsavond in
de Stadsgehoorzaal gehouden, nadat 's mor
gens de kinderen van alle scholen 'n feest
was aangeboden door de gemeente. De
Leidsche Christelijke Oranjevereeniging te
zamen met het Kerkkoor „Ex Animo" heeft
het eeuwjaar herdacht met de uitvoering
van het Oranje-oratorium „Met God en
Oranje". Ook de verjaardagen van de leden
van het Koninklijk Hu s werden op de ge
bruikelijke wijze herdacht, tenvijl op den
3en Octoberdag een uitnemend geslaagde
feestviering werd gehouden, met als hoogte
punt de optQcht „Oranje en Leiden". Ook
deze optocht stond in het teeken van de
Willem van Oranje-herdenking. De verleven
diging van de Oranje-liefde kwam bij alle
deze feestvieringen duidelijk te voorschijn en
bleek ook ondiibbelzinnig in November van
dit jaar toen de Leidsche Christel ij-
ke Oranjevereeniging haar zilveren
jubileum vierde, ter gelegenheid waarvan
het bestuur zeer hartelijk is gehuldigd.

Het aantal jubilea is dit jaar wel bijzonder
groot geweesL Nu we het z.lveren jubileum
van de L.C.O.V. hebhen genoemd, moeten we
ook vermelden het 25-jarig feest van de Chr.
Gymnastiek- en Schermvereeniging „D.O.S.",
Het 150-jarig bestaan van het Geref. Minne-
of Arme oude Mannen- en Vrouwenhuis,
dat gisteren is gevierd, tenvijl voorts ver
schillende jubilea vielen

op sociaal gebied

We noemen in de eerste plaats het gouden
jubileum van de afdeeling Leiden van het
Nederl. Werkliedenverbond „Pa trim o-
n ium", voorts het 30-jarig bestaan van den
Chr. Ned. Werkmansbond en de zil
veren jubilea van de afdeelingen Leiden van

de Ned. Chr. Grafischen Bond en
van de Chr. Bakkersgezellen.

Vooral op deze feesten echter lag de scha
duw van de ongunstige tijdsomstandigheden.
Elk bedrijf gaat gebukt onder de werkloos
heid en het is daardoor niet mogelijk en het
zou ook ongepast zijn om kommerloos feest
te vieren. Het Christelijk Comité voor Ont
spanning voor Werkloozen moest (helaas)
in het najaar haar werk weer opvatten. Het
ontspanningslokaal in „Nathanaël" bewijst
goede diensten. In de Kerstdagen was het
Comité in de gelegenheid de werkloozen,
wier lot het zich aantrekt, met een extra
gave te verblijden. Er is veel milddad gheid.
maar de nood is grooter.

Personalia

Verschillende verdienstelijke burgers wer
den in het afgeioopen jaar door den dood
weggenomen. Hun namen vindt men hier
onder in de lijst van dooden. Ontroering en
droefheid heeft in wijden kring vooral ge
wekt het overlijden van den heer B. F.
Krantz, den bekenden fabr kant, die
echter niet alleen op industrieel-, maar ook
het publieke terrein des levens van zich
heeft doen spreken als weinig anderen, als
mede het overlijden van D r. W. A. M u y-
z<rt, een zeer bekend arts in onze stad,
aan wien om zijn mooie gaven van hoofd
en hart vele zijner oud-patienten met groote
weemoed terugdenken. Ook met den heer
Ch. v. Spall, oud-directeur van de Leidsche
Duinwater Maatschappij is een burger van
meer dan gewoon formaat heengegaan. Aan
ontelbare vereenigingen op allerlei gebied
is zijn naam verbonden geweest In het
overzicht van het Universitaire leven vindt
men de namen van degenen, die aan onzo
Hoogeschool door den dood zijn ontvallen.

Onder de rubriek personalia kunnen ge
lukkig ook verschTiende heugelijke feiten
worden genoemd. Onder Kerk en School heb
ben we reeds verschillende jubilea gememo
reerd. Hieronder laten we volgen in chrono
logische volgorde de jubilea van meer alge
meen karakter. Op 21 Maart herdacht Nota
ris J. A. v. Hamel zijn gouden ambts
jubileum. De heer C. G. C. Kraneveld
was op 7 April 50 jaar in dienst bij de fa
Jongmans en Zn. Op 20 Juli werd de heer
J. W. Battist Jr. chef Alg. Zaken der
Lichtfabrieken, gehuldigd ter gelegenheid
van zijn zilveren jubileum in Gemeente
dienst Mr. Dr. H. Vos, de groote autoriteit
op het gebied van het publieke recht, be
reikte op 17 Oct. den 75-jarigen leeftijd onder
vele blijken van belangstelling Dr. J. G. v.
Es vierde op 13 Nov. zijn zilveren jubileum
als arts, waarbij hij zeir hartelijk gehuld gd
is. Op 14 November bereikte de bekende
letterkundige Dr. C J. Wijnaends Fran-
eken den 70-jarigen leeftijd. De heer
Lourens Bosch vierde op 4 Dec. zijn
25-jarig jubileum als tandarts, terwijl ten
slotte op 13 Dec. j.l. de heer T. F. Vlie
land het feit herdacht dat hij gedurende
40 jaar het secretariaat van de afd. Oegst
geest en Omstreken van de Vereen, voor
Bloembollencultuur -heeft waargenomen. Er
zijn nog ontelbare andere jubilea gevierd in
het jaar dat voorbij ging, maar een opsom
ming daarvan zou al te veel plaatsruimte
vergen. Wij noemden slechts de belangrijk
ste.

Onder deze rubriek moet tenslotte nog
melding gcimaakt worden van het afscheid
van den heer F. G. R o s i e r op 1 Maart als
chef van Alg. Zaken ter Gemeentesecretarie
en van het heengaan op 1 November van
den heer F. G. H. G e r 1 i n g s als directeur
van de Incassobank N.V. Allerlei andere
arbeid mag zich echter nog steeds in de be
langstelling van beide heeren verheugen.

Het leven der Universiteit

De Leidsche Universiteit zag zich in het
afgeioopen jaar verschillende van haar beste
zonen door den dood ontrukt. Op den laat-
sfen dag van 1932 overleed Prof. Dr. J. C.
Kluyve r, oud-hoogleeraar in de Wiskunde.
Hij werd op 4 Jan. ten grave gebracht. Op
den 23sten Maart werd Leiden opgeschrikt
door de tijding van het overlijden van
Prof. Pr. A. E ekh o f, hoogleeraar in de
geschiedenis des Christendoms en van de
leerstellingen van den Christel, godsdienst.
Eerst 48 jaar oud, nog in den opgang zijner
ijverige werkzaamheid, werd hij weggerukt.
Op Zatèrdag 29 April ontviel aan de Uni
versiteit Prof. Mr. C. van V o 11 e p h o-
ven, hoogleeraar in het staa'srecht van
Ned. Indië, hét staats- en administratief
recht van Ned. Indië, Suriname en Curasao,
een wetenschappelijk figuur van buitenge
wone verdiens.en. Na een smartelijk lijden
stierf op 30 Juli Prof. Dr. W. Storm
van Leeuwen, een kloeke, veelzijdige,
actieve figuur in de medische wereld. De
rector-magnificus, Prof. J. Huizinga, ver
meldde bij de overdracht van het rectoraat
in September j.l. met weemoed en droefenis
deze sterfgevallen. Zijn opvolger wenschte
hij toe, dat zijn ambtsjaar voorspoediger zou
mogen zijn. Het heeft helaas niet zoo mogen
zijn. In het korte tijdsbestek na September
zijn reeds weder vier hoogleeraren door den
dood weggenomen. Vlak na de rectoraats
overdracht stierf Prof. Dr. E. D. van
Oort, bijzonder hoogleeraar in de dier
kunde, directeur van het Rijksmuseum van
natuurlijke historie en spoedig daarna moest
melding gemaakt worden van het trag-sch
sterven van den brillianten geleerde, Prof.
Dr. P. Ehrenfest, hoogleeraar in de theo
retische natuurkundie. In 't midden van deze
laatste maand werd de oud-hoogleeraar
in de Staatshuishoudkunde en de Statistiek
Prof. Dr. H. D. G r e v e n door den dood
wegigenomen terwijl op 19 Dec. moest
den melding gemaakt van het overlijden
van Prof. Dr. J. H. Kern, een taalge
leerde van groote beteekenis.

Wat betreft de bezetting van de academi
sche functes dient iu de eers'e plaats ver
meld te worden, dat op 17 Maart Prof. Dr.
H. Visscher zijn ambt als bijzonder hoog
leeraar in de Gereformeerde Godgeleerdheid
aanvaardde met een rede over: „Het Calvi
nisme en de Tolerantie-politiek van Prins
Willem van Oranje". Op 2 Juni volgde
P r o f. Dr. Suermondt zijn leermeester
wijlen Prof. Zaaijer op met een rede over
„De nieuwe wegen der heelkunde". Prof.
Dr. L. Knappert hield op 29 Mei zijn af
scheidscollege en werd 21 Oct als hooglee
raar in de theologie opgevolgd door Prof.
Dr. G. Sevenster met een rede over:
„De liefdeprediking in humanisme en Chris
tendom". Op 13 October deed de heer J.
Hessing zijn intrede als bijzonder hoog-
leoraar vanwege het Bolland-Genootschap
voor de zuivere rede, terwijl tenslotte op 10
November Prof. Dr. H. J. Lam zijn ambt
als hoogleeraar in de systema'ische plant
kunde aan de L. U. aanvaardde.

Een belangrijke gebeurtenis in het leven
van de Univers teit was ongetwijfeld
herdenking van het eeuwjaar van Prins
Willem van Oranje op -6 Januari van dit
jaar, waarbij H. M. de Koningin vergezeld
van alle leden van het Koninklijk Huis de
Universiteit het voorrecht van haar Hooge
tegenwoordigheid schonk.

Wij mogen trotsch zijn op de nauwe be
trekkingen die er bestaan tusschen de Uni
versiteit en ons Vorstenhuis.

De 318e dies natalis van onze Hoogeschool
werd op 8 Februari op de gebruikelijke wijze
herdacht.

Op 10 Februari had plaats de opening van
den nieuwen vleugel van gereorganiseerde

museum van Geolog e en Mineralogie, een
prachtige verbetering voor deze tak van
wetenschap.

In een plechtge zitting van den Senaat
werd op 6 October herdacht het 300-jarig
bestaan van de Leidsche Sterren
acht. Prof Dr. W. de S i 11 e r herdacht
terzelfder tijd zijn zilveren ambtsjubileum,
ter gelegenheid waarvan hij hartelijk gehul
digd is. Op 6 November had de plechtge ont
hulling van het Loreat z-m onument
:s in een der gevels van het Kamcrl ngh
Önnes-Laboratorium, terwijl tenslotte als een
belangrijke gebeurtenis in het leven van de
L. U. moet worden genoemd het succes dat
Prof de Haas had bij zijn pogingen om
langs magnetischen weg lage temperaturen
te bereiken. Prof. de Haas wist het koude-
3rd op 0.085 gr. boven het absolute
nulpunt te doen dalen. Ook Prof. de Haas
herdacht een jubileum. Op 10 Oct. werd hij
gehuldigd ter gelegenheid van het feit, dat
hij gedurende 25 jaar bestuurslid is geweest
van die Ned. Vereen, voor de Koeltechniek.

Wij zullen de d'ebet- en de credit-posten op
de Academische balans niet tegen elkaar
gaan opwegen. Dit staat echter wel vast, dat
ook de Universiteit geen rooskleurig jaar
heeft.doorgemaakt. Ook in haar leven doet
de crisis ernstig haar invloed gelden en het
heeft er allen schijn van dat d'.t m net ko
mende jaar nog duidelijker tot uiting komen
zal.

Hiermede hebben we onze jaarlijltsche
taak, om een overzicht te geven van de
dingen, die aan de algeheele vergetelheid
dienden te worden ontrukt, weer volbracht
Lief en feed, droefheid en vreugde zijn
doorheen geihaspelo blijven liggen op de
zeef. waarin wij de feiten van het jaar
hebben geschud. Zelfs deze belangrijkste
feiten zijn al vervaagd of beginnen reeds
te vervagen. Op Oudejaarsavond staan we
nog een oogenblik bij stil. Daarna con-
centreeren we weer al onze aandacht op
het heden, dat snel onder onze handen

wegglijdt. De to -komst van morgen,
overmorgen verleden. Goddank dat wij e<

onbeweeglijk Houvast kunnen heb'ben
den wankelenden tijd:

Docdeniijst van
Leiden

5 Febr. J. C. W'irtz Czn., oud-inspecteur
van het L. O.

23 Maart Prof. Dr. A. E e k h o f, hooglee
raar aan de Leidsche Universiteit

10 Apr 1 B. F. Krantz, indust iee!.

18 April Mer. J. J. W i 1 b r i n k—E g g i n k.

29 April Prof. Mr. C. v. Vollenhoven,
hoogleeraar aan de Leidsche Universiteit.

14 Juni Dr. H. W. de Graaf, oud-conser
vator der Leidsche Universiteit, oud
leeraar aan het Gymnasium.

S Juli Dr. W. A. Muyzer t, arts.

30 Juli Prof. R W. Storm ven Leeu
wen, hoogiecraar aan de L ids ha Uni
versiteit.

30 Juli J. Meyer Jzn.

30 .Tuli H. C. Gaspari.

31 Juli H. W. Tieleman, industrieel.

13 Aug. B. v. Dorsten, mdu trieel.

16 Aug. A. Jansen Hendriks, leeraar
Ambachtrschool.

8 Sept. Dr. W. J. P. Franss en, mede
directeur van de Annarkliniek.

21 Sept. Prof. Dr. E. D. v. Ooi t, d'rsctcur
Rijksmuseum voor Natuurlijke Historie.

25"Sept.. Prof. Dr. P. Ehrenfest, hoog
leeraar aan de Leidschp Universiteit.

16 Oct. Ch. v. Spall, oud-r'irecteur van de
T eidrche Duinvvatenra t chap ij.

13 Dcc. Prof. Mr. H. B. G re ven, oud-
hcog'eeraar ran de Leidsche Universiteit.

19 Doc. Prof. Dr. J. H. Kern. hoogleeiaar
aan de Leidsche Universiteit.

Wat het jaar bracht voor
Leidens omgeving

Economische klaagzang

Er zijn maar enkele vroolijker klanken

Ook voor de dorpen in Leiden's omge
ving bracht het jaar 1933 in economisch
opzicht weinig goeds. Eentonig keeven tel
kens dezelfde klachten terug. Men hoort
slechts een enkele opgewekte noot in deze
economische klaagzang. Overigens vindt
men ook hier een bonte opsomming van
lief en leed op allerlei gebied. De plaatsen
volgen hieronder in alphabetische volg
orde:

Alkemade

Onze gemeente werd dit jaar getroffen
door het overlijden op 2S Juli van burge
meester L. H. M. J. Vosters, wiens nagedach
tenis ongetwijfeld bij velen in dankbare
herinnering zal blijven. Als bewijs van die
dankbaarheid werd aan de familie Vosters
con grafmonument aangeboden. Tot opvol
ger van den overledene werd benoemd Mr.
J. W. Peek, voorheen burgemeester van Pan
Vierden die op 25 Oct in een plechtige raads
zitting werd geïnstalleerd

De algemeene toestand is'tengevolge van
de ongunstige uitkomsten van de land- en
tuinbouwbedrijven, zeer slecht te noemen.
Als gevolg daarvan verkeert ook de ge
meente financieel in zorgelijke omstandig
heden. Het aantal opcenten op alle belastin
gen moest tot 't hoogste worden opgevoerd.
Het aantal werkloozen is onrustbarend
groot .Rij de arbeidsbeurs stonden aan het
eind des jaars 214» werkloozen ingeschreven.

Alphen a. d. Rijn

De belangrijkste gebeurtenis in onze ge
meente was ongetwijfeld de burgemeesters
wisseling. Dr. H. J. Lovink besloot zich ge
heel aan zijn belangrijke parlementaire
functies te gaan wijden en legde zijn burge
meestersambt neer. Hij heeft zeer veel voor
Alphen gedaan en men zag hem slechts
noode vertrekken. In zijn plaats werd be
noemd burgemeester P A. Colijn, van Bos
koop, die in de enkele maanden dat hij aan
het hoofd van de gemeente staat reeds heeft
bewezen een kundig en krachtig regeerder
te zijn.

In het afgeioopen jaar zijn verschillende
belangrijke werken uitgevoerd. Tot stand
kwamen de Aarverbreeding en de aanleg
van de nieuwe begraafplaats. Het station
onderging noodzakelijke verbeteringen. Een
aanvang werd gemaakt met de vernieuwing
\an de Hof brug, waardoor het centrum der
gemeente oen zeer belangrijke verbetering
zal ondergaan.

Voor de landbouwers en de veehouders was
1933 'n jaar van veel zorg Voor de industrie
en den middenstand niet minder. De ma
chinefabrieken konden blijven werken hoe
wel niet op volle kracht. Voor de scheep-
werf gaven de laatste maanden eenige op
leving. Goed was het in de pannen- en
slecht in de beton-industrie.

Tenslotte mogen hieronder in chronologi
sche volgorde nog e-mige van de belangrijk
ste feiten uit het Alphensche leven volgen

Op 12 Jan. overleed de heer J. Koblenzwey
:'.iie tientallen van jaren leider was van do
Zondagsschool Aarkade.

Op 25 Jan. werd de heer P. J Keijzer.com-
mies ter gemeente-secretarie, benoemd tot
burgemeester van Wemeldinge. Den eersten
Febr herdacht de heer G van Gulik, hoofd
commies en chef der 2e afd. ter gem.-secre
zijn zilveren jubileum als ambtenaar. Op 29
Maart was de heer L. v. Beek .agent van
politie 50 jaar in overheidsdienst

De afd. Alphen van de Ned. Chr. Bouw
arbeidershond bestond op 7 April 15 jaar.
Op 24 April had een Algemeene Willem
van Oranje-herdenking plaat-s. De Martha-
Stichting voor onverzorgde kindieren her
dacht op 23 Mei ha a.r 50-jarig jubileum. Mej.
A. C. de Ridder, die 47 jaar hoofd is ge
weest van de Ju 1 iana-bewaareohcol nam op
21 Juli afscheid van deze eohool. Op 1 Au.?
was de heer D. Kapteyn 25 jaar kerkelijk
ontvanger van de Ned. Herv. Gem. Op 6
Amnions do«d Ds J. Rrhonevo'd nte t,
kant bij d-e Ned. Herv. Gem. (Julianastraat)
zijn intrede. Ds H. Mool'huizen herdacht op
6 Aug. zijn koperen ambtsjubileum. Op 10
Augustus werd de heer C. A. M'wsch be
noemd tot ontvanger van het karslnnr d.'i
Registratie en Domeinen alhier. Mej P W-vl-
raven was op 26 Aug. 40 jaar in dicn&lbc-
trekking ten hui-ze van M>- C. v d Lee. Or
1 Sept. werd Mej. N. v Wijk geïnsta'leerd
als hoofd ven de g^restam-reer te fulic
bewaarschool. Op 3 Oct. werd het 25 j.
b-eta-an van de schesp^ verf „De in lust
en tegelijkertijd het jubileum van de lieeren
rfn'iff. Mi.fc. en (gebr. Ftebnltenrdt herdacht
De Ned. Herv. Evangelisatie te Oudshnnrn
herdacht den 4don October haar 40-ia-rig
bes'aan. Den 15den Or4riior npc? Pt; .1. ïia.rt
kamn zijn intpvte b'i de Geref. Kerk te
Ondshoorn. Op 23 Nov. werd de AlphersehH
Winkelweek geopend. Op 1 Dec. was de
heer C. Geel 40 jaar in dienst bij de Martha

Stichting. We noemden 6lechts enkele van
de belangrijkste feiten. Al de jubliea op
sommen b.v. zou te ver voeren. Alleen
merkwaardigste hebben we genoemd.

Hazerswonde.

Door de provincie is in den loop van dit
jaar een aanvang gemaakt met den aanleg
door onze gemeente van den provincialen
weg. De Gemeene-weg is reeds hela
verbeterd, een uitkomst voor het drukke
verkeer. Verschillende panden zullen als ge
volg van den aanleg van «'en weg
sloopershanden vallen of hebhen dit lot
reeds ondergaan. Ook het hulppostkantoor
moest verdwijnen. In de Torenstraat is
nieuw gebouwd. De Openbare school werd
opgeheven. Het gebouw dezer school werd
door de gemeente verhuurd aan den Kerke-
raad der Ned. Herv. Kerk, die een Her
vormde school in het leven riep.

De heer D. de Bruyn IJzn., die 27 jaar lid
van den gemeenteraad is p-ewefst. mocht up
4 Nov. zijn zilveren jubileum als Wethou
der herdenken. Hij is hartelijk gehuldigd.
De heer De Bruyn is ook benoemd tot Rid
der in de orde van Orane Nassau. Een ver
diende onderscheiding.

Ds. Mr. G. H. den Hartogh nam na de
Geref. Kerk 4V-j jaar gediend te hebben af
scheid van zijn gemeente, om de Theologi
sche Hoogeschool te Kampen als hoogleeraar
te gaan dienen. Op 15 Dec. promoveerde Ds.
den Hartogh tot doctor in de Rechtsgeleerd
heid aan de V. U.

Dc Ned. Herv. J. V. „Eere zij God" her
dacht op feestelijke wijze haar gouden jubi
leum.

Aan deze bijna alle heugelijke feiten dient
tenslotte nog toegevoegd te worden het over
lijden geheel onverwachts van den heer A.
H Wessels. onderwijzer aan de Chr. school,
die. gedurende 32 jaar zijn gaven en krach
ten aan het Gereformeerd onderwijs heeft
geschonken

Katwijk.

Ook wat de beide Katwijken betreft waren
de uitkomsten van de hoofdbronnen van be
staan: haringvisscherij, bloembollenteelt,
tuinbouw verre van winstgevend. Alleen he.t
bad- en pension-bedrijf, dat voor Katwijk
aan Zee zoo belangrijk is, maakte, dank zij
den mooien zomer een goed jaar door. Het
aantal badgasten heeft het recordaantal van
12470 bedragen.

Het jaar is overigens kalm voorbijgegaan.
Van de belangrijkste gebeurtenissen kunnen
worden genoemd: het 25-jarig bestaan in
April van het Rotterdamsch Zeehospitium;
de officieele o inning van liet geliuuw dei
Katwijksche Reddingsbrigade op 22 Juli: de
ingebruikname van de natrium-verlichting
van den Nieuwen weg tusschen de beide
Katwijken; de opening op 2 Sept. van de
Centrale school der Ned. Herv. Gem. voor
het 7e leerjaar; de goedgeslaagde Prov. Dia
conale. Conferentie der Ned. Herv. Kerk, die
op 8 Nov. in de zaal voor Prot. Chr. belan
gen werd gehouden, terwijl tenslotte kan
genoemd worden de goedgeslaagde Katwijk
sche Winkelweek in de eerste dagen van
December.

Koudekerk.

De voornaamste gebeurtenis in 1933 was
ongetwijfeld de ingebruikname van „Bij
dorp" als Raadhuis, nadat het voor dit doel
was gerestaureerd. Een aanzienlijke verbe
tering voor den administratieven dienst der
gemeente. Deze dienst vierde, en de geheele
gemeente vierde het met haai", het zilveren
jubileum van den heer E. Rollema als secre
taris der gemeente. Twee blijde gebeurtenis
sen alzoo, waartegenover staan de gevolgen
der economische depressie, die zich ook in
deze landelijke gemeente ernstig deden gcl-

werd een autobusdienst geopend van Alphen
op Boskoop en naar Abbenes. De tarieven
werden aanmerkelijk verlaagd. Men ziet:
ook hier lief en leed, bont door elkaar.

Leiderdorp

In vele opziohten is het Leiderdorp in het
jaar 1933 vtor den wind gegaan. In vele op
zichtenOok ons dorp ging gebukt on
der de ongunstige tijdsomstandighden. De
werkloosheid deed zich ernstig gevoelen. Er
zijn echter vele lichtpunten. Leiderdorps
bevolking neemt regelmatig toe. Er wordt
zeer veel gebauwd. Verschillende nieuwe
straten werden aan,gelegd: Kasten jein an,
Eikenlaan, Lindelaan en Acac'ialnan. De
Koningstraat werd verlengd. En wat een
ii'v n-n r'en Fo rremaitesr'fipv.ëg.
Het begin van de uitvoering van het uit
breidingsplan is er!

In September werd de nieuwe Hervormde
school geopend met 140 leerlingen. Het aan
tal leerkrachten aan de and-ere scholen kon
desondanks gehandhaafd blijven.

Tenslotte zij nog vermeld diat het Crisis
comité en met name het damescomité veaü
heeft gedaan om in den bestaanden nood
leniging te brengen.

Llsse

Van de belangrijkste feiten in het afge
ioopen jaar dient in de eerste plaats ge
noemd te worden het overlijden van Ds II.
A. Minderman, waardoor de Geref. Gemeen
te een groot verlies heeft geleden. Hoewel
•eeds verschil lende malen een beroep werd
uitgebracht is de opengevallen plaats nog
'ee-cüs niet vervuld.

In de maand September vond de eerste
steenlegging plaats voor den bouw van een
nieuwe Gereformeerde Kerk. De bouw vor
derde snel, maar door de vonst trad in de
laatste m-aand eenige vertraging in.

In het begin des jaars werd de Christe
lijke Kleuterschool, verbonden aan de Ned.
Herv. School officieel in gebruik genomen.
Deze school breidt zioh nog steeds uüt
begonnen werd met ruiim 100 leerlineen
evenals de Chr. Fröbelschool aan de School
straat, die is ondergebracht in een nieuw

'te heer H. Kinema. hoofd der openbare
eohool, verliet met ingang van 1 Sept. het
onderwijs met pensioen. Op denzelfden da/-
turn is de Openbare U.L.O.-sclnool bij raads
besluit opgeheven.

Een helpncriiko gebeurtenis was voorts
de in bedrijfst-elline van de automatische
telefooncentrale. Het telefoonverkeer in de
Bollenstreek is hierdoor geheel gemoderni
seerd.

In den klaagzang omtrent den eccnomi-
schen toestand moet helaas ook door Lisse
worden meegnizrvrigen. De werkloosheid nam
steeds grooter afmetingen aan.

Noord wijk

In deze gemeente werd de Gereformeerde
Kerk getroffen door het overlijden van haar
geliefden leeraar Ds N. H. Koers. In deze
dagen van terugdenken zullen velen het
gemis dat zijn verscheiden bracht, weer op
nieuw krachtig gevoelen.

In het bestuur der gemeente kwam ver
andering doordat in de plaats van den heer
Meyer als Wethouder van Openbare Wer
ken en Bedrijven, werd benoemd de; heer
C. G. J. Alkemade.

Van de belangrijkste werken kan. ge
noemd worden de rioléering ven de Hoofd
straat en de Schoolstraat.

Het badseizoen was zeer druk, zoodat het
bedrijf in vergelijking met andere jaren
gunstige resultaten opleverde.

Noordwijkerhout.

In deze gemeente leed de Ned. Herv. Ge
meente driemaal een zwaar verlies door het
overlijden van de heeren P. W. Mens, P.
Zonderwijk en T. Reijneveld, die allen een
vooraanstaande plaats innamen.

De gemeente zag haar tekort aangroeien
tot 96.000. en moest zich om bijstand
wenden tot de Regeering. Het aantal werk
loozen groeide tot 450, een onrustbarend
hoog cijfer. Vele hectaren land liggen rente-

Er werd ook dit jaar weer een winkelweek
gehouden, die als geslaagd mag worden be
schouwd. Dr. K. E. L. Woster legde op 1 Juli
zijn practijk neer en werd opgevolgd door
zijn zoon, den heer B. C. C. Wösten.

In de maanden April, Juli en October zijn
resp. twee groote bedrijven en een café door
brand verwoest. Het was een veelszins zwaar
en moeilijk jaar.

Oegstgeest

Op den eersten dag des jaars overleed
oud-burgemeester J. G. M. van Griethuyzen,
die zijn laatste jaren als rustend burger in
de gemeente doorbracht. Met dankbaarheid
wordt gedacht aan wat hij voor Oegstgeest
heeft gedaan.

De Raad nam verschillende belangrijke
besluiten. Zoo werd in de vergadering van
17 Februari besloten tot aankoop van
grond, resp. benoodigd voor verbreeding van
den Rijnsburgerweg en voor doortrekking
van den Hhrziriitwrg naar de Gcveis irnut.
In de vergadering van 27 April werd boven
dien besloten tot aankoop van grond benoo
digd voor de verbreedirtg van het zuidelijk
gedeelte van den Rijnzichtweg. Aan de N.V.
„De Geruischlooze Wég" werd opgedragen
voor een bedrag van 14483.20 het bitumee-
ren van de Emmalaan en de Regentesse-
laan en het aanleggen van een gedeelte ge-
fundeerden klinkerweg aan „De Rijsjes".
Tot hoofdcommies ter gemeente-secretarie
werd benoemd de heer J. de Visser in de
plaats van den eervol ontslagen mej. J. J.
C. v. Griethuizen. In Teotetnber werd toe
stemming gegeven aan de L. E. M. V. O. G.
tot den aanleg van wegen op terreinen tus
schen Emmalaan en Hofdijk.

Als belangrijke gebeurtenissen in het af
geioopen jaar kunnen tenslotte aangemerkt
worden de opening van de fraaie zwemin
richting .ooiiKi-i- en voOriH o< k .e mach
tige eerste steenlegging voor den bouw van
de nieuwe Gereformeerde Kerk.

Leimnirlen.

In het afgeioopen jaar wisselde de Gere
formeerde Kerk van dienaar des Woords.
Ds. R. J. v. d. Weord vertrok naar Veenen-
daal. Hij is daar helaas ernstig ziek gewor
den, zoodat hij reeds gedurende geruimon
tijd niet in staat is geweest zijn ambtelijk
werd te verrichten. Hij vertoeft thans nog
in een ziekenhuis te Utrecht. Na zes maan
den vacant te zijn geweest, is zijn plaats in
genomen door Ds. J. G. Aalders van Hilvor-

In de gemeenteraad kwam verandering
door het vertrek van wethouder J. -

nard naar Noordwijk. Achttien ji_„

had hij zijn beste krachten aan de gemeente
gegeven. Zijn plaats werd ingenomen door
den heer H. J. Visser.

I) winkel es l> iten een coed geslaagrip
winkelweek, voor 't eerst. Ook de autotocht
voor ouden van dagen was een novum. De
werkloosheid nam de laatste maanden weer
onrustbarend toe. Door Maarse en Kroon

Rijnsbnrg

Ook in Rijnsburg stemt men noodgedwon
gen in met den oconomischen klaagzang die
alom vvor.it gi lu-nnl. Cont ngen,g m
hooge tarieven zijn moordend voor hot
bloemcnbedrijf. Het winterbcdrijf leverde
schade op voor de koude kas. Ook de zonier-
artikelen gaven weinig; alleen de gladiolen
waren loonend. De n aj a a rap rod u c ten brach
ten evenmin een loonende prijs op.

Van de voornaams!e feiten moet in de
eerste plaats genoemd worden het afscheid
van Ds J. de Waard van de Geref. Kerk. De

vacature, ontstaan door zijn vertrek is iiog

irtrek van wethouder J. A. Ber- n'et vervuld. Dc andere predikant bij de
Noordwijk. Achttien jaar lang GerPf- Kerk, Ds E. FT. Brockstra, vierde op

128 Sept. met zeer veel b'ijkori van be-.-'ng-

5teling zijn zilveren amb'sjuhilrum.

In het begin des jaare werd Dr II. G Jon
ker gehuldigd ter gelegenheid van zijn zil
veren arfs-iubi'eiim.

De bekende Rijnsburseche figirer. te voer
P. v d Mcy, die zich vooia-1 gegeven heeft
voor den arbeid op het gebied van kerk en