Zoo'n Migraine?
DINSDAG 19 DECEMBER 1933
DERDE BLAD PAG. 9
Kerknieuws.
EVANG. LUTH. KERK
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te De Cocksdorp (toez.). cand.
W. van der Meene, hulppred. te IJmulden-Oost.
GEREF. KERKEN
Tweetal: Te Oldekerk, cand. Th. J. Kerssles
Wildervank en cand. T. H. Meedendorp te
AFSCHEID, BEVESTIGING JNTREDE
Ds. J. J. H. V i s c h nam Zondagmiddag JJ.
afscheid van de Ned. Herv. Gemeente van Breede-
voort, wegens vertrek naar Zait-Bommel. Hij had
tot afscheidstekst Lukas 10 20. Na de predikatie
werd hij toegesproken door Ds. E. Jansen Schoon
hoven. van Lichtenvoorde, namens Kerkeraad en
Gemeentel door Ds. J. D. S egeman, van Aalten,
namens de ringcollega's en door den heer B. Wee
llink, namens de Herv. Evangelisatie-Vereen.ging
te Winterswijk. Ook voor zijn speciaal jeugdwerk
blijft men Ds. Visch te Breedevoort dankbaar
gedenken. De schare zong Ps. 121 :4 toe. In „Ons
Huis" namen velen persoonlijk afscheid.
Ds. D. S c h e e 1 e. van M ddelburg geko
men. werd Zondag j.l. bevestigd als predikant dei
Geref. Kerk van Assen door zijn broer Ds. A.
Scheele, van Kapelle (Z.)t met 1 Pcir. 5:2 4.
Aan het sloi zong de Gemeente hem Ps. 134 3 toe.
Ds. A. M. BERKHOFF
Ds. A. M. Berkhoff te Sneek, die, de Chr. Geref.
Kerk verl.et. wijl de Synode hem belemmerde pro
paganda te maken voor zijn gevoelens betreffende
het Duizendjarig Rijk en de Tweeërlei Opstanding,
die te dier plaatse lid eer Hervormde Gemeente
werd. zal weidra naar Utrecht verhuizen, om daar
i de Universiteit te studeeren teneinde na afloop
daarvan tot het predikambt in de Ned. Herv. Kerk
toegang te zoeken.
G. VAN ZEGGELAAR
Te Ransdor p-H o 1 y s 1 o o t heeft
de
Ge^ef. Kerk Zondag j-L Ds. S. J. Dokter
Kerkeraad en Gemeente den naar Zaandam ver-
trekkenden ouderling G. van Zeggelaar (die als
Chr. Schoolhoofd met pensioen gaat) hartelijk toe
gesproken en gedankt voor zijn 35-jangen arbeid
in de Kerk, een arbeid die feitelijk predikants-
werk was. De Gemeente zong hem Ps. 121 4 toe.
JOHN HUISKEN f
In de „Missionary Monthly" deelt Dr.
Henri Beets het overlijden mede van John
Hüisken, op 13 November j.l. te Grand Ra
pids gestorven in den ouderdom van 67
John Huisken was geboortig uit de Graaf
schap Bentheim. De overledene wijdde heel
wat geld en tijd aan colportage-arheid, mot
narne onder de Roomschen. Hij diende de
Franklin St. Kerk te Grand Rapids als
ouderling Als tribuut te zijner gedachtenis
wiidt Dr. Beets een artikeltje aan hem in
wion hij een hooggeacht vriend en broeder
verloor. Dr. Beets sprak op de begrafenis van
John Huisken die geleid werd door Ds. H
Bakker over Joh. 11 11: „Lazarus, onze
Vriend, slaapt".
VERKIEZINGEN
lu de Ned. Herv. Kerk:
Hoogeveen. Voor het Kiescollege. Gekozen
Werd de cand. van den Geref. Bond met 233 stem-
i tegen 199 op die der Confess. Vereeniging.
GEREF. KERKEN IN HERSTELD VERBAND
Deputaten ad hoe deelen aam bovengenoemde
Kerken mede:
bericht te hebben ontvangen van den heer E.
art, Theol. stud., dat hij besloot „uit de Geref.
Kerken (H V.) te treden", waardoor zijn recht om
.een stichtelijk woord te spreken" is vervallen:
b. op grond van een met Dr. Mr. J. F. Dijkstra
gevoerde correspondentie, dat deze op eventueele
:kverzoeken uit genoemde Kerken niet meer
zal ingaan.
JEUGDDIENSTEN
Te Utrecht zullen begin 1934 de 14-daagsche
xnorgenbeurten in de Ned. Herv. Buurtkerk vervan
gen worden door jeugddiensten, welke afwisselend
des morgens en des avonds gehouden zullen
worden.
DOOPBEURT VOOR DE RECHTZINNIG-
HERVORMDEN IN DE WIERINGERMEER
Naar wij vernemen, heeft Zondagmiddag J.l. Ds.
F C. Willekes, Ned. Herv. predikant te Spijk
(Gron-). op verzoek van de Evangelisatie (voor
ganger Cand. K. O. Finkensieper), met toestem
ming van het Classicaal Bestuur van Hoorn, dat
aldaar ,.doet wat des Kerkeraads is", ;n de Ned.
Herv. Kerk te Slootdorp aan een 14-tal kin
deren den H. Doop toegediend, predikende over
Ps. 22:11a: „Op U ben ik geworpen".
Een honderdtal kerkgangers woonde dezen dienst
bi). Het Cl. Bestuur (tijdelijk kerkeraad) was ver
tegenwoordigd door een ouderling-lid uit Twisk.
Des morgens had Ds. W. voor een 70-tal hoor
ders gesproken in de Evangelisatie te Midden-
e r, waar óók een Ned. Hervormd kerkgebouw
zal verrijzen.
KERKELIJKE PERS
Te Rijssen zal binnenkort vanwege de Ned.
Herv. Gemeente een Kerkblad worden uitgegeven
waarvan de redactie zal worden gevoerd door de
predikanten A. H J. G. van Voorthulzen
en A. van Willigen.
EEN MAN VAN SINGULIERE
GAVEN
Ds. W. H. GISPEN
Bij het eeuwgetij der geboorte van D s.
W. H Gispen is over dezen nu al weer
een kwarteeuw versoheiden, maar bij hno-
doiden nog allerminst vergelen prediker,
een werk verschenen onder den meest pas
ser.don titel: „Een man van singuliere ga
ven". Als we hieraan dadelijk toevoegen,
dat de schrijver D r. J C. Rullmann is,
dan valt ook aanstonds te verstaan, dat
hirr een zeer interessant werk verwacht
kan worden
„De oude Gispen", zooals in den Gerefor
meerden volksmond de bekende en beminde
predikant gewoonlijk genoemd werd; een
man van ongeveinsde Godsvrucht en zeld
zame gaven; een man, die oog had om de
menschen. de dingen en de feiten om heni
heen in hun ware proporties en verhoudin
gen te zien en geest bezat om dat niet bui
len rekening te laten: een man met een bij
zondere levensloop cn van grooten invloed;
"en man uit een tvpische omgeving en in
een veelbewogen tijdperk; dien man, ge
leefd hebbende van 1833-1909, „in zijn le
ven cn werken geschetst" door Dr. Rull
mann, een kenner in het bijzonder van de
kerkelijke historie dier jaren, geboren en
gelogen Amsterdammer gelijk Gispen een
rasecht Amsterdammer is geweest, en daar
enboven een schrijver van zeldzame nauw
keurigheid cn zin voor het verstaan der his
torie; we zeggen: zulk ..een man van
singuliere gaven" beschreven door zulk een
penvoerder. dAt moet een treffend mooi
hoek zijn! En r'at is dit werk ook geworden,
een zeldzaam mooi boek van inhoud (daar
over straks meei) en een zeldzaam mooi
bock van uiterlijke verschijning: uitgegeven
hij W D. M e i n e m a te Delft, kloek en
royaal, met 'n pracht van 'n letter en ver
lucht mot tal van foto's, zoowel van den be
schrevene uit al'erlei tijden als van zijn
tijdgenooten, handschrift, kerken en pasto
rieën. Reeds het aanzien van dit voornaam
en smakelijk uitgegeven boek lokt tot lezen.
Maar bovenal de inhoud is rijk.
Aan het feit dat beschrevene en schrijver
leiden Amsterdammers zijn, hebben we in
Je eerste hoofdstukken al te danken, dat we
hier teckeningen krijgen van het publiek
het meer intieme leven van een
stadsdeel, waarvoor dat specifiek coloriet is
gebruikt, dat er zijn echtheid en levendig
heid aan geeft. Terwijl we dan verder als
lezer mee-beleven wat er omgaat in de in-
dividueele levens van „Mooie Saar" (later
..Oude Saartje" Gispens grootmoeder),
Vrouw Van Hoogen, den straatzanger, en in
de kringen, waarin zij verkeeren. Hoe fijn
wordt hot „gezelschap" bij Oude Saartje be
schreven; 't zijn levende beelden, die ge
voor u ziet. En we beleven hier momenten
uit een tijdperk, waarvan niet veel meer
overgebleven is dan de overlevering, maar
dal toch zijn heteekonis heeft gehad voor
het persoonlijk geestelijk leven cn voor dat
der Kerk.
Vervolgens en dat is natuurlijk hèt
boek komt de uitvoerige beschrijving van
het j.inge leven van Gispen, hoe hij tot het
predikambt kwam, zijn arbeid, verkeer en
belevingen in de onderscheiden stand
plaatsen, zijn talrijke pennevruchten, zijn
aanraking met allerlei kwesties en feiten
(van de „kleervrijheid" en de „gezangen"
tot de Doleantie, predikantsopleiding en
„Samensmelting" toe), zijn contact met
hoogs en lage personages, zijn omgang met
de menschen, zijn positie en optreden in
Kerkelijke vergaderingen van groote en vér
strekkende bet eekenis, zijn standplaats in
sociaal en politiek leven, de hoogtepunten
van zijn leven zoowei als de hem niet be
spaarde conflicten en smartelijke ervarin
gen, zijn persoonlijk geestelijk leven en zijn
beteekenis voor het geestelijk leven der
Kerk en harer leden, dat alles wordt dui
delijk. omstandig, gemotiveerd en geïllu
streerd en immer onderhoudend beschreven,
zoodat we hier een fijne beschrijving van
den singuüeren Gisnen, den Artikel 8-pre-
dikant (maar ook Doctor honoris causa!)
en van een groot stuk Kerkgeschie
denis uit de vorige eeuw ontvangen.
Gaarne zouden we enkele fijne trekken,
ook van Gispen's karakter en ligging, van
zijn tact en humor, willen geven, maar wc
weten niet te kiezen. We hebben Gispen zelf
gekend, hem onderscheiden jaren hooren
proeken, vele van zijn „brieven aan een
Vriend te Jeruzalem" gelezen en uitteraard
niet weinig ook over hem gehoord, nu mo
wn we wel zeggen dat de .schets" van Dr.
Rullmann meer is dan hij zegt: ze is een
getrouw schilderij, levend en „af'.
We hopen, dat dit werk niet alleen door
velen uit de standplaatsen van Ds. Gispen,
maar ook door het jonge volk. dat de Kerk
historie van een belangrijke eeuw en met
name van die der Kerken uit Scheidingen
Doleantie wil leeren kennen, druk gelezen
worde. Het beschreven tijdvak, de ..geschet
ste." en de schrijver zijn het meer dan
waard.
GEEN KLEINE KERKEN
Volgens een besluit van het Kerkministerie der
Duitsche Evangelische Rijkskerk zullen de kleine
Landskerken moeten verdwijnen. Deze zullen zich
moeten aansluiten bi) naburige groote Landskerken
van dezelfde belijdenis. Het Kerkministerie zal deze
Kerken de voorwaarden enz. aanwijzen.
KERK EN ZONDAGSHEILIGING
De Kerkeraden van de Geref. Kerken van Ber
gen op Zoom en Zevenbergen—Roosendaal heb
ben enkele kerken in Brabant en Limburg, waar
van zij vermoeden, dat ze gevestigd zijn in plaat
sen waar ten opzichte van Zondagsontheiliging
ergerlijke practljken bestaan, aangeschreven om
medewerking voor een gemeenschappelijk protest
bij de Hooge Overheid.
HET VOORSPEL DER
AFSCHEIDING
1833 19 December 1933
Dp geschiedenis der Kerkelijke Afschei
ding van 1834 bevat talrijke data. welke men
teunpunten van de 100-jarige herdenking
:an noemen. Onder deze is een der voor
naamste de 19e Dec. 1833, de dag, waar
op Hendrik dr Cock ontboden werd voor het
rlassicanl bestuur van Middelstum (Ulrum
ressorteerde onder de classis Middelstum).
De maat van het geduld der kerkelijke over
heden was blijkbaar vol; trouwens, hun he
«'u t «tond reeds va«t, ongeacht de antwoor
den, die De Cock zou geven op de twee hem
ie stellen vragen; „hij moest buigen of val
len". Hij boog niet en viel. In zekeren
zin kunnen we dus de 19e Doc. 1S33 beschou
wen als de eerste officieele scheiding tus-
schen rif Gereformeerde en de Synodale
voorgangers.
De weg naar dit moment is ver van kort
geweest, In 1830 al (de Cock had op 29 Oct
1829 zijn intrede te Ulrum, zijn derde ge
meente, gedaan) teekenden zich de eerste
verschijnselen af vau een geesteshouding,
die op den duur moést leiden naar de kloof,
waarover geen bi ug meer te spannen was.
Hfiswel door zijn eersten catechiseermeester
Nieman te Wildervank, die den nadruk leg
de op de noodzakelijkheid van wedergeboor
te, geloof en bokeering, reeds vatbaar ge-
maak' voor de inwerking dos Goestes. was
de Cock, toen hij in Ulrum kwam, nog nier
voortgevaren tot een besliste keuze voor
eigen leven.
Hierop heeft Ulrum zelf veel invloed ge
oefend, eensdeels door de daar wonende en
met hur herder vrijuit sprekende vromen,
anderzijds door het lezen van Geref. schrij
vers, inzonderheid van Calvijn's Institutie
Gelijk Christus gezet is tot val of opstan
ding, zoo werkte ook de prediKing van de
Cock nu als een wig in de samenleving der
Ulrumsche gemeente; aan den eenen kant
kwam er opleving in de waarlijk geloovi
gen, aan de at.dere zijde vergrimden de wo-
reldschgezinden zich.
Het duurde nog tot 1832, eer de Cock zijn
ge'-st"swcnding openbaar maakte in een
eerste geschrift; het was „een hartelijke
toespraak" tot zijn landgenooten, waarin hij
oprieji tot bekeering, tot reformatie van
kerk en school. Op deze publicatie waren
mede van invloed de heerschende cholera
en de doorwerking van den revolutiegeest.
De (lock koos ook openlijk partij voor de
Gereformeerde leer door zich voortaan te
noemen „Gereformeerd leeraar te Ulrum"
De tegenstand bleef, ook buiten Ulrum,
niet uit Twee predikanten, Bouwer van Uit
huizen cn Reddingius van Assen, vielen de
„bekrompen" vromen aan en veroordeelde i
hun leer als tegenwerkende het voornaam
ste doel vari den Evangeliedienst, t,w „des
menschen wezenlijke verbetering" en zijn
belang bij „deugd en heiligheid". Ds. de
Cock lira- ht deze geschriften ter tafel op de
classisvergndering te Onderden dam, maar
er was niemand, die het tegen de twee bro
chures durfdo opnemen.
Toen stond l ij de Cock liet beslui* vast:
dan zai i k dat doen. In de tweede helft \ari
1833 werd dit besluit uitgevoerd en ver
scheen zijn „Verdediging van de ware Ge
reformeerde leer en vau de ware Gerefor
meerden, Lesti len en tentoongesteld do;
twee zoogenuniiKie Gereformeerde leeraarr,
of: De schaapskooi van Christus aangetast
loor twee wolven". Gemeten naar onzen rijd
bevatte de brochure nogal gepeperde taal,
maar het was in heilige toorn, dat de Cock
zich keerde tot deze „dn a/en en blinden,
farizeeërs en geveinsden, brekers van hun
eed e.d.
Het resultaat van deze publicatie \vr
vermoeden: de kerkelijke besturen kondëd
zulk een openlijken aanval op twee achtens
waardige dienaars niet op beantwoord laten;
zij maakten van do verschijning der bro
chure een aanklacht tegen de Cock, en voeg
den daarbij twee andere aanklachten: hij
doopte kinderen van buiten Ulrum wonen
de ouders, die deze kleinen niet bij hun
oigen (nict-Geref.) predikanten wilder la
ten doopen: en tweedens liet hij op zijn ca
techisatie kinderen van buiten Ulrum toe.
Op 19 Dcc. 1833 verscheen de Ulrumsche
eranr, „man van middelbare lengte en ten
gere gesialle, met goed gewelfd voorhoold
eu donkerbruin haar, langwerpig gelaat met
donkere, opene oogen, welgevormde neus
n vriendelijke mond" (aldus een tee'iening
an zijn weduwe), voor zijn kerkelijke reoh-
teis. Zij eischtcn van hem herroeping der
brochure tegen de twee predikanten, en beëin
diging der toelating tot doop en catechisatie
van buiten Ulrum wonenden De Cock walde
In alles aan den eisch voldoen, mits men
hem aantoonde uit Gods Woord en de Ker
kelijke Reglementen, dat bij zich misdragen
hadL Deze aanwijzing bleef natuurlijk uit
en bovendien liet men hem geen gelegen
heid zich te rechtvaardigen uit Gods
Woord.
Het reeds gereed liggende vonnis luidde:
schorsing op grond van de drie genoemdp
overtredingen. Dc Cock ging in Iiooger be
roep hij het Prov. Kerkbestuur, doch dit
verscherpte het vonnis tot een schorsing
voor twee jaai en verlies van tractement
Zoo is dan de 19e December 1833 in de va-
derlandscfae Kerkgeschiedenis de voornaam
ste datum in het geding der Afscheiding van
de zijde dor kerk" van den kant van Ds. do
Cock en zijn getrouwen volgde op 13 Oct
1834 de acte van afscheiding. Buiten twijfel
is derhalve, dat op 19 Dec. 1833 door de clas
sis Middelstum van de Ned. Herv. Kerk een
aanvang is gemaakt met de splitsing, die
later zen voeren tot de goboorte der Geref.
Kerken De Gcck zelf noemde zich geen „Af-
geschiedene"; hij wilde geen separatie, doch
relormatie. De naam Afgescheidenen is af
komstig van zijn vijanden. De acte van 13
Oct 1334 heette dan ook „Acte van Afschei
ding of Wederkeerin g" (tot de leer,
de tucht en den dienst der vaderen).
KERK EN STAAT
De voorstellen tot administratieve schelding
Kerk en Staat In lndiè zijn thans aan 't Minis
Koloniën in Nederland toegezonden. Inzake
de bekende kwestie, in hoever de Indische Kerk
recht zal behouden op bezoldiging van Staatswege
van haar predikanten, deelt de „Javabode" mede.
dat de voorstellen tweeërlei tormuJeeren, eenerzijds
hoe groot het maximaal aanlal predikanten, hulp
predikers enz. is dat door de Overheid zal worden
bekostigd (dit is dan de uitwerking van de toezeg
ging indertijd aan den voorzitter van het Indisch
Kerkbestuur Dr. N. A. C. Slotemaker de E
gedaan), anderzijds echter, dat telken |are bij de
begrooting eventueel zal worden vastgesteld, hoe
veel minder dit aantal zal bedragen. De beslissing
hierover zal ln Nederland vallen.
GODSDIENSTONDERWIJS
Dè akte van godsdienstonderwijzer der Ned
Herv. Kerk is na exam natie door Class. Besturen
uitgereikt aan den heer N. Chr. G. Schaefer
Losser en de dames G. W. G. v. Wijchgel
Lellcns en J. A. Mulder te Groningen.
GIFTEN EN LEGATEN
Te Den Haag werden door Dr. W. J. de
Wilde. pred. der Ned. Herv. Gemeente aldaar,
voor de te bouwen Oranjekerk drie giften
f 10U0 ontvangen.
WETENSCHAP
DE CRISIS IN DE KANT-
GESELLSCHAFT
De afd. Nederland ontbonden
op formeele gronden. De
leden worden lid van de pas
opgerichte Alg. Ned. Ver. voor
Wijsbegeerte
Onder leiding van Dr. Bierens de Haan
Prof. Mr. Dr. Leo Polak had bezwaar de ver
gadering te leiden bij de behandeling van
het eerste punt der agenda: schors'ng en onL
slag van den secretaris heeft Zaterdag in
Krasnapolskv te Amsterdam de afd. Neder
land van dc Kant-Gesellschaft vergaderd.
voorz deed bij het begin een beroep
op de vergadering de besprekingen op zuiver
zakelijken grondslag te houden. Niettem n
drigden de debatons tlkens door heftige
persoonlijke explosies uiteengeslagen te wor-
ïn.
Dr. Kinderman stelde voor het schorsings-
en ontslagdebat na het tweede punt der
agenda te stellen en dus het ontbindings-
vnnrstel vooraf te doen gaan.
Het bestuur verzette z ch daartegen en
dreigde met heengaan als dit voorstel zou
ingenomen worden.
Dr. Kinderm in zeide, met zijn voorstel te
beoogen om te voorkomen wat niet kon en
niet mocht gebeuren en wat zou strekken
tot oneer der Nederlandsche wijsbegeerte.
Hef bestuur wenschte daarop, zich te be
raden. Vele stemmen van de aanwezigen
gingen op .die wenscl.' dat Dr. v. d. Vaart
Smit deze beraadslag:ngen van het bestuur
bijwonen: dit is hem echter door het be
stuur geweige.d, op grond hiervan, dat het
niet in formeele bestuursvergadering
bijeeen was, maar dat het slechts een onder
linge bespreking van bestuursleden gold.
Na heropening van de vergadering deelde
de voorzitter mede, dat het bestuur het voor
stel van orde niet kon aanvaarden.
Dr. K nderman ze.de .dat het bestuur zich
door het in stemming laten komen van het
schorsings- en ontslagvoorstel zou blameeren.
In stemming gebracht ,is daarna het voor-
stel-Kinderman met vrij groote meerderheid
aangenomen, waarna het bestuur opnieuw
een oogenblik beraad gehouden heeft. Het
resultaat hiervan was dat het terugkwam
van zijn besluit om af te treden als de volg
orde gewijzigd werd.
Thans was dus het tweede punt der agen
da: ontbinding der afdeelin„ om formeele
redenen en aansluiting bij de pas door het
bestuur opgerichte Algemeene Nederlandsche
Vereeniging voir Wijsbegeerte aar de orde
Prof. Polak hreft daarna de leiding op
zich genomen en het woo.d gegeven aan den
heer Dr. Helmut Kuhn. Deze wees er op, dat
he' hoofdbestuur alleen een zuivering van
de verhouding tot de Lancleseruppe wensch
te en verder in geen enkel opzicht in inter
angelegenheden wilde ingrijpen. Het be
oogde slechts, eiken grond voor antipathie
tegen de Kant-Gesellschaft in Duitschland
weg te nemen. Spr. zeide, eerst dezer dagen
tot het inzicht te zijp gekomen van de
rechtmatigheid der schorsing van den secre
taris, wien hij daarom had aangeraden, vrij-
illig af te treden. Hij maakte er Dr. Van
der Vaart Smit een verwijt van, dat hij het
had doen voorkomen, of hij nog secretaris
was .Spr. hoopte, dat het Dr. van der Vaart
Smit gelukken moge, zich te zuiveren van
den blaam ,d. op hem was komen te rusten.
Van anti-Duitsche tendenzen bij het be
stuur der afdeeling Nederland had Spr.
nooit iets bemerkt; ware dit zoo, dan had
hij niet aan deze tafel gezeten. Hoofdzaak
is. de nieuwe formeering van de Nederland
sche afdeeling te krijgen.
Prof. Polak herhaalde daarna, dat er van
geen enkele polit:oke of persoonlijke actie
snrake is, slechts een zuivering der verhou
ding, waarbij zoowel het Nederlandsche wijs-
geerig leven als de Kant-Gesellschaft in
Duitschland het reeds boven omschreven
ideëele belang heeft. De ontbinding der af
deeling en het vormen eener nieuwe organi
satie is niet anders dan een formeele
noodzakelijkheid.
Toen daa»na een zeer verwarde en ge
ëmotioneerde discucsie ontstond, stelde Dr.
Kuhn voor zijn verderj aanwezigheid als
vertegenwoordiger van het hoofdbstuur den
oisch, dat de vergadering haar vertrouw
in het afdeelingbestuur zou uitspreken; (ge
roep: wij zijn hier in Nederland, niet
Duitschland!)
De voorzitter dreigde denpeen, die dezen
uitroep had gedaan het verder bijwonen der
vergadering te ontzeggen.
Dr. Kuhn verzekerde, dat het niet zijn be
doeling was. dictato. isch in te grijpen.
Er ontstond een groote verwarring, waarir
een der leden zeide ,te weigeren om aan ti
nemen, dat aan de actie van het bestuu:
persoonlijke elementen vreemd zijn. Toen
Prof. Polas dit afwees stelde een ander lid
een motie van wantrouwen in den voorzitter
voor .welke het echter niet tot behandeling
gebracht heeft.
Na. -ri/A uur vergaderen is eindelijk het
voorstel cun het bestuur tot ontbinding van
de Nederlandsche Afdeeling der Kant-Gesell
schaft op formeelen grond en tot overgaan
in de Algemeene Nederlandsche Vereeni
ging voor Wijsbegeerte aangenomen met
2320 stemmen.
Prof. Polak deelde mede, dat hij van deze
vereen'ging geen voorzitter zou zijn. Dit zal
Dr. J D. Bierens de Ilann zijn: verder heb
ben thans reeds in het bestuur, dat nader
aangevuld zal worden, ziteting Prof. Dr. G
A. van dm Bergh van Eijsinga en Dr. R J.
Kortir.ulder.
Dr. van der Vaart Smit schrijft ons naar
aanleiding van de persverslagen van de
vergadering van de Kant-Gesellschaft, «lat
hij met het oog op zijn goede naam en eer
nog gaarne enkele opmerkingen in het mid
den brengt
In de eerste plaats dat de zoogenaamde
schorsing van hen als secretaris niet in een
wettige bestuursvergadering was geschied,
maar in een particulier onderonsje van en
kele bestuursleden, waar hij niet bij was en
dat hij natuurlijk niet erkende.
In de tweede plaats, dat de geheele kwes
tie ontstond, gelijk blijkt uit de stukken en
uit het agendum der vergadering, door de
actie van de Joodsche voorzitter der Kant-
Gesellschaft, Prof. Polak, tegen bestuurs-
veranderingen in Duitschland. welke hil
aan Nazidwang toeschreef, en dat het verzet
van de secretaris tegen onjuiste kwalificatie
daarvan vervolgens lie* aanziin gaf aan een
persoonlijk relletje tegen hem van een der
gelijk allooi dat 't Zaterdag j.l. uitliep ju
een dubbele nederlaag voor het bestuur, ai
vorens tot ontbinding dei vereeniging wen1
overgegaan; dat verder het meest wonder
lijke in de geschiedenis de houding verd
van de jonge Duitsche ïfgevaardigde, «tie
niet opgewassen bleek t°gen de verwarde
problemen, voor welke hij geplaatst werd
en onwetende ten slotti meewerkte aan de
dood van dt vereeniging; dat ve.rder l>r
van der Vaart Smit nadrukkelijk verklaren
kan dat hij in dit rl°tselin>r conflict genoel
zuiver en eerlijk gehandeld heeft, geen en
kele blaam hem treffan ken en eer. relletjp
tegen hem elke feitelij e grondslag miste,
RUBRIEK
WOENSDAG 20 DECEMBER
HUIZEN 1873 M.
(NED. CHR. RADIO VEREENIGING)
8.00—8.15 Schriftlezing en meditatie.
8.15—930 Oramoloonmuziek.
10.30—11.00 Morgendienst door Ds. H. v.
d. Elskamp.
11.00—12.00 Harmoniumbespeling door M.
F. Jurjaanz. Zang: mej. D. Mijnhout, sopraan
12.00—12.15 n.m. Foliteberichten.
12.15—12.40 n.m. Gramofoonmuziek.
Walter Gieseking, piano, speelt met het
Londensch Philh. orkest, o.l.v. Sir Henri J.
Wood. Concert no. 1 in Es gr. t. voor piano
en orkest, Liszt.
1230—2.00 n.m. Middagconcert: Annie Her
mes, alt. G. BeJis, viool. P. Halsema. piano.
2.00 n.m. N.C-R.V.-klok.
2.30—3.00 n.m. Bespeling van het N.C.R.V.-
ofgel door den heer S. P. Visser, organist
te Hilversum.
3.00 n.m. N.C.R.V.-klok.
3.00—3.15 n.m Enkrateia-uurtje. uitgaande
van de Nederlandsche Vereeniging ..Hoop
der Toekomst" .Spreker: Ds. D. van Kre
velen. te Bosch en Duin, oud-voorzitter van
genoemde vereeniging. Onderwerp: „Het
hoofd van Johannes den Dooper".
3.15 n.m. Tijdsein.
3.15 n.m. „The Columbia Three". 1. Im
Zigeunerager, marsch, Oscheit. 2. Tesoro
mio, Leutner. 4. Kun je nog zingen, zing
dan mee. Potpourri van bekende liederen.
3.45—4.00 n.m. Verzorg'ng zender.
4.00—5.00 n.m. ..The Columbia Three": 5.
Donauw ellen, Kanovici. 6. Ged. uit ,.Ri-
goletto". Verdi. 7. Hochzeitszug In Lilli-
put, Translateur. 8. „Wenn icb König
war", ouvert. Aa?m. 9. Espoir perdu.
Snoeck. 10. „Dividenden", potpourri.
Morena. 11. Polo-Spiele, Intermezzo,
Fétras. 12. Alte Kameraden, marsch,
Teike.
5.00—6.00 n.m. Kinderuutje door P. Smlt.
Zanc: Mevr. W .Mortier—Schulle. Begelei
ding: Mevr. M. HardenbergPennink. 1.
Kerstpsalm: Gez. 229 1. 2. Bi)belsch ver
haal: Jezus' geboorte. 3. Na een heel lange
reis. 4. De boodschap van een engel. 5. LI
wijd ik mijn leven, mijn lied en mijn al. 6.
Kerstverhaal. 7. I' zal U wat heerlijks ver
tellen. 8. Een Lichteke. dat blijft. 9. Rijkdom
in een stal. 10. ..-rstverhaal, vervolg. II.
Uit de stal terug. 12. Slotwoord tot de kin
deren. Papier en potlood bij de hand. 13.
Kerstsneeuw. 14. Des Goeden Herders
liefde.
6.006.30 n.m. Landbouwhalfuurtje. ..Boek
houden voor zelfcontrole", door G. W.
Kaemlngk.
6.30—7.0G n Onderwijsfonds voor de
Bin.ienvaart.
7.007.15 n.m. Po!ltieberi<hten.
7.15—7 30 n.m. Ned. Chr. Persbureau,
7.308.15 n.m ...Kerstmisgedachten".
8.15—10 15 n.m. Arnhemsche Orkestvereni
ging, o.l.v. Jaap Spaanderman. Soliste:
Mevr. Annie Franke—Hendriks, piano.
9.10-9.30 n.m. M. de Koning: ..Het werk
van het Prot. bureau van advies voor Indi
sche zaken, uitoaande van de Nen. Herv.
Gemeent te *s-Gravenhage".
930—10.15 nm Vervolg concert: 3. Une
nult sur le mont chauve, Moussorgski. 4.
Finlandia. Sibelius 5 .Casse Noisette-Suitte.
Tsjaikofski. 1. Ouverture Miniature. II.
Danses caractéristioi'es: a. Marche. b. Danse
russe, Trépak. c. Danse arabe. d. Danse
chinoise. e. Danse des Mirlitons. HL Valse
des Fleurs.
10.15-10 25 -1.1X1. Vaz Dias.
10.25II30 njn. Gramofoonplaten.
HILVERSUM 296.1 M.
VJV.R.A.
8.00 Orgelspel door Cor Steyn.
8.30 Gramofoonir.uziek.
930 Onze keuken, door P. J. Kers Jr.
vj>.R.a
10-00 Morgenwijding.
V.A.C.A.
10.15 Uitzending voor de arbeiders ln de
conanu-bedrijven. V-AR-A.-Klein-Orkest
o.l.v. Hugo de Groot.
12.00 De Flierefluiters oJ.v. Jan van der
Horst
1.00 n-m. De Notenkrakers o.l.v. Daaf Wins
2.00 n.m. Verzorging zender.
2.15 n.m. Knipcursus door Mevr. A. van
Blanken—van Kuyk. Vierde les.
3.00 n.m. Voor de kinderen. M.m.v. Wil
liams, met zijn Oud-Hollar.dsche poppen
kast; V.A.R A.-tooneel o.l.v. Willem van
Cappellen. Orgel en slagwerk. Als Vader
thuis komt. Een hoorspelletje met veel fou
ten. door Frank van Duin. op te voeren
door het VJVR A.-tooneel o.l.v. Willem
van Cappellen. Gramofoonmuziek.
Vraaguurije: Om half vijf komt Oom Henk.
530 n.m. VA.R.A.-orkest oJ-v. Hugo d«
6.00 n.m. Zeiiderwisseling.
6.05 n.m. V.A.R^A.-orkest oJ.v. Hugo ds
R.V.U.
6.30 n.m. H. Ch. G. J. v. d. Mandere: „Wat
de Volkenbond aan zoogenaamd bijkom >t g
werk heeft gedaan ter versterking van de
internationale samenwerking en welke, mede
daardoor, zijn positie in het volkerenleveo
is geworden".
Groot Fantasie uit Tannhauser", Wag-
7.20 mm. Kapitalisme, socialisme en sociali
satie. Mr. Dr. G. v. d. Bergh: ..Hoe het
socialisme fun ge er en kan en op de mensch»
heid zal werken".
7.40 n.m. V-A-R-A.-orkest o.Lv. Hugo dó
8.00 njn. Herhaling S O S -berichten.
8.03 n.m. VA.R-A.-orkest o.Lv. Hugo dc
Groot Ged. uit .Paganini". Lehar.
8.15 nun. Concert door „De Stem des Volks"
afdeeling Arasterdam, m.m.v. het Utrecht-c!»
Stedeiijk Orkest. Eline Hemrica. sopraan.
Agathe Rengers, alt Michel Gobets. tenor.
Otto Couperus .bariton. Jan Nieland. orgeL
Het geheel onder le.ding van Antoon Kre-
lage. (Uit het Concertgebouw te Amster-
8.55 nm. Vaz Dias en Varia.
Daarna Gramofoonmuziek.
9.20 n.m. ..De Stem des Volks", afd. Am
sterdam. met solisten, orgel en orkest.
10.15 n m. Orgelspel door Joh. Jong. Ged.
uit ..Mignon". Thomas.
10.30 n.m. 't Zilvermannetje van Henriëtte
van Eyk, voor te dragen door Janny vaa
10.50 n.m. Orgelspel door Joh. Jong.
11.05 n.m. Gramofoonmuziek. i
12.00 Sluiting.
DAVENTRY 1554.4 M. J
335 Stedelijk orkest Bournemouth.
830 a.n .The three musketiers. Luisterspel
naar den roman van Dumas.
MOT ALA 1348.3 M.
7.20 Symphonie-concert
FRANKFURT-DLD. 259.3 M.
730 „Rigoletto" van VerdL
BRUSSEL 509 M.
(FRANSCH PROGAAMMA)
8.20 Muzikaal hoorspel.
STRAATSBURG 345.2 M.
Indringers dood gevonden
In de foura^epakhuizen van den heer Jellesma te
SLNicolaasga wemelde het van rallen, die den eigenaar
groote schade toeb.ach en. Op aanraden van een
drogist werd een proef genomen met Rodent en
het resultaat was verrassend. .Ik ben nu zoo goed
als geheel van ratten bevrijd" schrijft genoemde heer
ons daarna, .en had het geluk met één doosje 120
ratten te dooden." Zulke successen zijn niet zeld
zaam, eiken dag doodt Rodent duizenden ratten cn
muizen. Indien dit ongedieite Uw eigendommen ver
nielt, koop dan nog heden een doosje Rodent,
gebruik het op de voo;geschreven manier en mor
gen zult U van rat en muls bevrijd zijn. Enkele
doos 50 cL. du: be'e doos 90 cl Importeurs: Fa.
B. Meindersma Den Haag, B 44
dat er ook geen sprake van is, dat deze
nieuwje vereeniging er zijn er al weer
twee opgericht in dit opzicht iets te
verhandelen heeft en dat overigens het
thans niet zeer betreurde einde der Veree
niging alle desbetreffende kwesties tegelijk
met een groote bezem automatisch heeft
beëindigd.
Schoolnieuws.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Vlnkeveen. B. Bos te Utrecht. Voor tijdelijk
ONDERWIJZERSVERGADERINGEN
De organisatie van onderwijzers aan de Scholen
der Geref. Gemeenten vergadert Dond. 28 Dccem-
jber a.s. te Rotterdam. De heer W. ter Harmscl,
hoofd te Barneveld. zal refereeren over: „Kon.no
Saul".
WERKLOOZE ONDERWIJZERS
Te Almelo kwam Zaterdag j.l. op de hui
tengewone vergadering van dc afd. Twen-
the der Vereen, van Chr. Onderwijzers aan
de orde de vraag: „Wat moet gedaan wor
den voor de jongere, werklooze collega's?"
Met betrekking tot deze zaak was een schrij
ven ontvangen van het Hoofdbestuur, waar
in o.m gezegd wordt, dat reeds veel is ge
daan tot verzachting van het leed. dat <1e
jongeren hebben te drneen die niet in he
trekking zijn of zelfs nog niet zijn geweest,
en do nfdoeltneen opgewekt worden geen
geoorloofd middel onbeproefd te laten om in
dezen haar steun te hinden door zich h v. in
verbinding te stellen met de Besturen, on-
dat in aansluiting aan liet schrijven door
j het H. B tot de Besturen gericht, deze innse
j collega s zoo t maar eeme-zins mogelijk is
je?" plaats ontvingen do scholen en er h'j
J Je ^sturen ou aaa Ui dringen hun voor
eventueel te verrichten arbeid een redelijk
salaris toe te kennen, of althans een vergoe
ding die de grootste tijdelijke bezwaren
verlicht
Na bespreking besloot de afdeeling in deze
richting werkzaam te zullen zijn en voor dit
doel zich in verbinding te stellen met do
Besturen en de Hoofden van Scholen.
LEERAREN EN PRIVAATLESSEN
De Minister van Onderwijs in Pruisen heeft
bepaald, dat aan vaste leerkrachten aan Openbare
Scholen geen privaatlessen meer mogen worden
«gewezen. Uitzonderingen kunnen hierop slechts
■orden gemaakt, voorzoover ouders een bijzon
dere opleiding voor hun kinderen wenschen en
andere leerkrachten niet ter beschikking staan*
Jetgeen in kleine plaatsen nog wel eens voorkomt.
UIT INDEB
De heeren P. de Koomen en W. Vermo
1 e n leeraren aan de Chr. Holl. InL Kweekschool
in Solo (Java) hopen Juli 1934 met verlof naar
Nederland te komen, eerstgenoemde wellicht om
er te blijven.
Het verlof van den heer D. J. Bosman, leeraar
in dezelfde Kweekschool, is tot 1 Juli '34 ver-
Dus weer een ellendige dag in het
vooruitzicht. Heusch niet noodig I
Neem een "AKKERTJE" en binnen>
een kwartier voelt Ge U weer Irischi
en opgewekt en zijt Ge Uw hoofd-
™ER-CACHETS
- bii Hoofdpijl.,
gijn,^ Zenuwpijn, Rheumaliek, Griep.
pijn kwijl. AKKER-CACHETS heipen.
verrassend snel bij Hoofdpijn, IGes-j
fijn, Zenuwpijn, Rheumaliek, Griep,
e kosten slechts 50 cent per 12
stuks en zijn overal verkrijgbaar.
