Nieuwe Leidsche Courant | 1933 | 14 december 1933 | pagina 9

Begrooting Financien aangenomen

Die

nare Hoofdpijn

DE SPAANSCHE CAVALIER

DONDERDAG 14 DECEMBER 1933

DERDE BLAD PAG. 9

TWEEDE KAMER

COUPONBELASTING
WEGENFONDS - SPOORHOUT

De beorooting van Onderwijs
aan de orde

BEOROOTING VAN FINANCIËN

De Kamer stond nog voor de afdoening van
ie afd. „Eeredlenaten" van de begrooting van
Jr'lnajiclën.

De heer ZANDT (a.g.p.) vroeg In een vrij
wel onveiBtaanbare rede herstel van de vrij
heid der Ned. Herv. Kerk door intrekking van
de Kon. Besluiten va» IS16 en 1852.

De heer L1NOÖEEK ih.g.s betoogde, dat In
trekking dezer besluiten het tegendeel van het
beoogde effectief zal hebben De vaderlandsche
kork valt dun uiteen. Zij is nu een soort bloem
ruiker door een ilnt bijeengehouden. Wordt 't
lint doorgeknipt, dan is de ruiker er geweest

De Kerk zit in de gevangenis en niemand
weet hoe ze er uit moet. De Kegeering benoem»
een staatscommissie van belanghebbenden om
een oplossing van het probleem te zoeken,
raadde hU aan.

MINISTER OUD weas er op, dat de Herv.
Kerk volmaaakt vrij ls haar organisatie te re
gelen en het ligt niet op den weg der Regeering
om In te grijpen.

Z.h.st. werd de begrooting goedgekeurd.

Het zelfde geschiedde met die van het Staats
muntbedrijf en met een drietal suppletoirs be-
ffrootlnklea

Couponbelasting

Aan de orde was daarna de couponbelasting.

De heer t LESKENS (r.k.) achtte deze onbil
lijk en ondoelmatig. Men pakt nu de coupons
van effecien. maar waarom blijven de hypo
thecaire vorderingen vrU? Ook ztjn er practl-
*rh- bezwaren. Maar de buitengewone omstan
digheden geven vrllheld om voor te stemmen.
Echter zou het tijdelijk karakter der wet er
In moeien worden uitgedrukt door te bepalen
dat zij voor vjjf jaar zal gelden.

De heer J. TER LAAN (s.d.) vond het hef
fingspercentage van 2 pet te laag. De minister
la, meende hij, te schroomvallig om het bezit
aan te tasten. Waarom blijven dc hypotheken
ongemoeid? Laat men het percentage op 5
brengen en ook de hypotheken ln de belasting
betrakken.

De heer SCHOUTEN (a,r.) wees er op. dat
de minister de bezwaren tegen de belasting
erkent, maar de nood van de schatkist dwingt
Om er overheen Ie stappen. Dit standpunt deelt
dc heer Sohouten.

Wil men deze heffing zakelijk houden, dan
m«»t het percentage niet hooger worden. Voert
Inen het op. dan zou het noodig worden om bti
de bepaling van het Inkomen te doen rekenen
met het bedrag dezer belasting. Dat zou onge-
wenscht zijn. ook met het oog op den niet ge-
tlngen administratieven omslag

De bewering, dat de minister het bezit ont
liet, ls volmaakt uit de luch't gegrepen. Op het
vermogen ligt thans veel zwaarder druk dan
In normalen tijd. Vele vermogens brengen hee-
leinaal niets op. De heer Ter Laan. die den
minister te groote vrijmoedigheid verweet, gaat
dnar echter vele malen hoven lilt. Gaat men op
Xllti denkbeeld In. dan zou dnar ook veel sociaal
werk van tientallen instellingen In sterke mate
door worden getroffen Met ..arbeidsloos Inko
men" heeft deze couponbelasting niets te maken

Het tijdelijk karakter der wet zou ook d"1
beer Schouten gRarne er In tot uitdrukking
zien gebracht.

Dr BIEREMA (lib.) sprak tn denzelfden
geest en wenschte ook het tijdelijk karakter
bepaald te zien. Verder werden enkele Inlich
tingen gevraagd. Het denkbeeld werd aan de
hand gedaan om de couponbelasting afkoopbanr
te ste-Men.

MINISTER OUD verdedigde zich allereerst
tegen den aanval van den heer Ter Loan, die
beweerde, dat het bezit ontzien wordt. Het ge
heugen van den heer Ter Laan schijnt niet
sterkt hli vergeet de feiten en ook de ernst
van den flnancleelen toestand des lands.

De bezwaren tegen de couponbelasting wer
den niet ontkend, maar er kon niet aan worden
ontkomen. Een groot bezwaar Is bv. en de
helar Ter Laan vergat dat geheel dat met-
de draagkracht geen rekening kan worden ge
bonden. Daarom Is er overwegend bezwaar om
bet percentage van heffing hoog op te voeren
Hot Is hier ook geen belasting van „arbeids
loos Inkomen", maar kleine spaarders, spaar
banken. verzekeringsmaatschappijen, phllantro-
rleche Instellingen en dergelijke worden er In
nltt onbelangrijke mste door getroffen.

Hulzenbezlt nog eens weer belasten ware on
billijk. omdat hier de Grondbelasting werkt. Is
hot. Juist, dat deze last op de huurders wordt
afgewenteld, dan pielt de heer Ter Laan eigen
lijk voor' huurverhooglng.

Opvoering van het percentage der belasting
zou extra-lasten leggen op degenen, die toch
reeds door allerlei andere heffingen getroffen
worden.

Tegen het tljdeltlk maken der belasting had
de minister geen overwegend bezwaar.

Bultenlandsche effecten, uitgegeven beneden
porlkoora, wilde de minister nog wel onder de
Uitzon I ringen opnemen.

Het afkoopbaar stellen der belasting werd
Biet wenecheigk geacht vooral niet als de wet
een thd&lük karakter zal gaan dragen.

De heer J. TER DAAN (s.d.) had behoefte
•an repliek-

De heer SCHOUTEN (a.r.) wraakte de val-
•che tegenstelling van den heer Ter Laan tus-
■chen directe en Indirecte heffingen. In felle
*Hn onze directe heffingen menigmaal i uTneus.
Door velen zal ook deze couponbelasting zeer
zwaar worden gevoeld De heer Ter Laan
ach(jnt te spreken voor de belangen van een
bepaalde groep van ons volk: hier hebben we
te zorgen voor het welzijn van heel ons volk.

De MINISTER dunliceerde en wees op de
groote lichtvaardigheid, waarmee do heer Ter
J.aan over bot onderwerp sprak. Deze belasting
kan voor velen een zeer zware vorhoogtng van
de Inkomstenbelasting beteekenen Met groote
vrllmoedlghcld wil ook de heer Ter Laan zware
heffingen leggen op het persoonliik en orga-
nlsatle-bt-zlt van vele duizenden kleine lulde.i
ln den lande. Daar doet de minister niet aan
mee.

BH de artikelen diende de heer BIEREMA
(lib een amendement In om bultenlandsche
effecten, beneden pari uitgegeven, vrJJ te stel
len van belasting.

De MINISTER nam het over.

Enn volgend amendement was van den heer
J. TER LAAN (Ml om de belasting van 2 on
5 percent te brengen. Het werd verworpen met
40 togen 20 stemmen. Voor de soc.-dem. en de
hoeren Arts. de Visser en v Houten.

Ton slotte kwam ln behandeling een amende
ment- ELESKENS om den werkingsduur van 't
wetsontwerp tot vijf Jaar te beperken, 't Werd
•nngenomcM met 47 tegen 18 stemmen. Tegen

eoc.-dem. met de heeren de Visser. Arts en v.
Houten.

Het wetsontwe/p werd z.h.st. goedgekeurd.

Wegan'onilR

Aan de orde was daarna de begrooting voor
hol Wegenfonds.

De lieer LOVINK (c.b.) kwam op tegen de
plannen om Overschle door een verhoogden weg
In twe;ën te dealen

De heer BAKKER (c.h.) klaagde over den
toestand der wegen In Z.W.-Friesland Speciaal
d- weg Heerenveen—Sneek—Afsluitdijk ls drin
gend noodlg

De heer EBELS (v.d.) wees op de duurte
onzer orlmalro wegen: vroeger van 6 ton tot
1 mlllloen per K.M. en nu nog vaak 2 A 3 ton
en bil gunstiger grondslag 1 ton. Verzocht werd
niet al te veel te ooncentreeren op den aanleg
van wegen ln het westen en het centrum des
lands. Ook aan andere deolen moet a»ndncht
worden geschonken. Het werk ls daar ook goeJ-
kooper. Voor enkele Gronlngsche wegen werd
ten slotte een goed woord gedaan.

De heer DROP (s.d.) bestreed, dat nog steeds
twee provincies (Groningen en Noord-Brabant)
belasting mogen heffen voor het gehrulk van
de wegen.

De heer BONGAERTS (rk.) brak een lans
voor het nationale product: de straatklinker, en
vroeg do aandacht voor spoorwegovergangen.
Do mees', hinderlijke kruisingen ft niveau mne
ten zoo spoedig mogelijk worden opgeheven.

De heet V'ETTKAMP (c.h vroeg spoedige ver
betering van den weg ZwolleBlokzijlLemmer
cn voor de tertiaire wegen In het algemeen.

De heer VERVOORN (plittel.) drong er op
min zooveel mogelijk straatklinkers t» gebrul
ken voor den wegenaanleg. Dat ls in het be
lang van onze steenfabrieken.

De herr SMEEN'K (a.r) wees ook op de ge
varen van den weg ZwolleLemmer en vroeg
den aanleg van de brug te Doesbufg te be
spoedigen.

Oe behandeling van het wetsontwerp werd
geschorst tot na de afdoening der Onderwijs
begrooting.

Half vijf werd de vergadering verdaagd

AVONDVERGADERING

Tn de avondvergadering kwam In de eerste
plaats een restantje van de begrooting van
Waterstaat ln behanch-llng. Het was de kwestie
\an de

N.V. Spoorbont

Deze zaak zit zoo. Jarenlang hebben de
Spoorwegen hun hout betrokken van één be
paalde firma, ln de plaats waarvan In 1931
kwam de N.V. Spoorhoul. waarvan iets meer
dun de helft van de aandeelen in handen \an
d« Nederlandsche Spoorwegen was. Als direc
teur van de N.V. Spoorhout trad op de eigenaar
var. bovenbedoelde firma.

De Spoorwegen worden er nu van beschul
digd. dat zU veel meer hout voor dwarsliggers
heben gekocht dan noodig was en bovendien
tegen een abnormaal hoogen prijs- Voorts zou
den de Spoot wegen een crediet van f 700 OoO
verstrekt hebben op een bosch In Dultschland.
waarvan de exploitatie Is opgedragen aan een
Duftsche. met de N.V. Spoorbont verbonden on
derneming, terwijl aan de Spoorwegen vrijwel
geen hout uit dit bosch zou ziln eel over d

Ter. slotte zou Spoorhout en een naamlooz-
vennootschap, waarin de directeur van de N.V
Spoorhout zeggenschap heeft, een belangrllke
rel spelen bij de levering van rails aan de
Spoorwegen, welke rails grootendeels uit Polen
afkomstig zouden zijn.

BU de schriftelijke behandeling van de be
grooting heeft de minlstei van Waterstaat ver
schillende dingen erkend, o.a. het eenzUdlg en
hoven de behoefte koopen van hout. De com
missie van rapporteurs was met deze mededee-
llng niet tevreden en vroeg nadere opheldering.
Tn de kringen van den houthandel nl. wordt
beweerd, dat soms aan de leveranciers zoo
danige vrijheid werd gelaten, dat zij In staat
waren bU een oploopende markt voor de Neder
landsche Spoorwegen bestemde partijen elders
te verkoopen en het ontbrekende t ij een dalen
de markt "tegen de aanvankelük overeengeko
men prllzen aan te vullen en In de Iweede
plaats, dat de aanwezige voorraad dwarsliggers
belangrijk grooter ls dan In de memorie van
antwoord wordt opgegeven.

Ook omtrent de bestede prijzen werd meer
licht verzocht. Die waren belangrijk hooger dan
elders werden betaald.

He'ti,gova| vari het bosch ontkende da-minis
ter p.fet, maar formeel staatSpoorhout daar
buiten.

Ter ZRke van den aankoop van talis Is even
eons de gegeven voorstelling van zaken als
Jültt erkend inaar de minister zegt er bit dat
men toch moet koopen, waar het het voorde
ligst Is.

Over al deze dingen wenschte de Kamer den
minister nader te hooren.

De heer KRIJGER (c.h.) was de eerste spre
ker. H(J achtte zich verplicht op te komen vou»
de belangen van handel en bedrijven, die door
dc spoorwegen, In wier tekort alle burger»
moéten bUd-agen, worden beconcurreerd. Zll
zUn niet de teleurgestelde concurrenten van dc
N.V. Spoorhout dat door haar politiek den af
zet van Inlandsch hout vrijwel onbete&kenand
heeft gemaakt

Het verband tusschen de nevenbedrijven der
snnorweger. en 's Rijks schatkist ls door den
minister erkend. Daarom moet de Kamer zich.
hoe onaangenaam het ook Is, met de zaak bezig
houden.

Ministers antwoord was aanvankelijk zeer
onbevredigend. Gedwongen tot nader bescheid
legt de minister stukken over. waarvan In het
debat geen gebruik mag worden gemaakt Dat
Is zeer te betreuren.

Gehleken Is nu wie onze goode Hollandsche
guldens In handen kreeg Dc strop Is voor de
spoorwegen en niet voor Spoorhout. maar d»
directeur van Spoorhout staat er niet bulten.
Deze man Is ook de bedrllfslelder van de Dult-
sche boschonderneming. Hoe zit dat en met het
verleende crediet van 7 ton. Onmiddellijk wa?
het mis. nnoat het crediet was verleend. Wat
Is er met de f 700.000 gebeurd? Waar Is hex
geld? En hos zit het met rente en aflossing"

Komt er geen behoorlek antwoord, dan moe»
nnnr andere middelen worden omgezien om
openbaarheid te verkrijgen.

De heer EBELS (v.d.) twilfelde aar. de juist
held der door de Spoorwegen verstrekte Inlich
tingen. Ook hij wees op het zondetlinge van di
relatie tusschen Spoorbont en de Dultsche on
derneming. De gekozen ondernemingsvorm li
inoellllk de meest aanbevelenswaardige voor de
spoorwegen te achten. Heeft de directeur van
Spoorhout geen relatie met de Dultsche onder
nemingen. die ..toevallig" mei Spoorhout in het
zelfde gebouw kantoor houden? Heeft de minis
ter dot onderzocht? En hoe zün de spoorwegen
dan gekomen tot het groote crediet op "t Dult
sche bosrfi"

Aan deze dinger, moet een einde komen, ook
In het belang van onzen Inlandschen bosch-
bouw.

Er z(jn In deze zaak tal van duistere punten,
welke de minister nagelaten heeft voldoends
op te helderen Volledige klaarheid ls noodlg
over de houtaankooppolltlek van de spoorwegen
Een diepgaand onderzoek Is noodig. het liefst

iet medewerking van do Regeering. Wordt I
dal geweigerd, dan zal de Kamer het zonder
medewerking moeten doen en van het en
quêterecht gebruik moeten maken.

De heei v. VOORST TOT VOORST (r.k.) had
verleden JaAr op gewezen, dat de spoorwe
gen Inplaats van Inlandsch hout. bultenlandsch
ate: laai gebruiken.

De Memorie van Antwoord geeft allerlei
hee\e voorstellingen over de verhouding van
SpoorwegenSpoorhout en Duitsche onderne-
m'ngen. Na 1925 Is de handel villwel niet meei
In d-e gelegenheid geweest Inlandsch hout te
leveien. zoo word uiteengezet. Nu 1928 kon de
houthandel geen aanbiedingen meer doen; alles
ging nanr één firma. Er zUn eens pi ijzen ge
noemd. waarvoor echter de handelaren graag
zouden hebben geleverd. Maar da minister zegt,
dat ze te hoog Inschreven!

De firma Gokkes Is steeds bevoorrecht op al-
Itilel wijzen. Het mooiste wat gebeurd ls. Is
optie op het bosch, waarbij de spoorwegen
t 7 'ton bctiokken zijn. Waarom heeft men
dat laten loopen, toen bleek, dat de exploitatie
het bosch ongunstig was? Gezegd wordt,
de spoorwegen vier maal zooveel leggers in
naad hebben als ze per Jaar noodlg bobben.
Ln ec-n Dultsch vakblad deelt mede. dat onzin
nig duur In Dultschland gekocht is en dat
„Spoorhout" enorm vei diende, terwijl de Spoor
wegen mllltoenen verlies had. Ur ls een luchtje
uun deze zaak.

Noodlg l« een ander" Inkooppolltlek der
spoorwegen en een breken met „Spoorhout"
Antwoordt de minister niet bevredigend, dan
Is het de vraag of niet een Kamercommissie,
ui onderzoek op haar plaats Is
De heer WEITKAMP (c.h.) sprak over hel
gi lndhaggerbedi iif rler spoorwegen 'te Llnne.
Hii betwilfclde sterk of clat voor de spoorwegen
«el voordeeilg Is en vroeg of het juist ls. dar
do directeur In 1932 een salaris van f 28.505
hi-oft genoten? Allerlei Inlichtingen werden ge
vraagd, o.a. over de huur van booten, die ver
moed weril veel te hoog te zUn. Ook ziln ter
miner. aangekocht viermaal zoo duur als elders
wordt betaald. En ln optie waren terreinen, dl"
nog met duizenden meer moesten worden be
taald

Over al deze dingen zwUgt de minister ln
duizend talen.

.ie heei v. POLL (r.k.) stelde eerst verschil
lende objectieve Spoorhout-fel'ten vast.

ln Hamburg was -»en vennootschap Gokkes-
W' Iff ook betrokken bü de houtleverlngen
aan de npooi wegen wanrvan de firmanten te
vo.en successievelijk waren gefailleerd. Later
Is de boschuffalre gekomen, waarbti de heel
Wolff betrokken was en waarvoor de spoor-
egen 7 ton hypotheek beschikbaar stelden. De
Ppooi hout-leiding was bU deze mysterieus" za
ken H"t"cds betrokken. ZU zetten hun product
vla Spoorhout aan d» spoorwegen. Deze <n-
derlinge verhouding was fout en wekt al dade-
iHU een verkeerden sehUn. 's Ministers Inlirr.-
iIneen ziin met de vaststaande feiten volkomen
In strild Hoe z.Un de spoorwegen er toch toe
gekomen or. zich In te laten met de hoschzaa""
terwiil dat b-.»ch voor de spoorwegen onge
schikt hout had?

Is er tusschen de Spoorwegen en Spoorhoul
inderdaad geen contract, gelllb de minister In
op «tukken zegt? Durft hU gezien de ter In
zage gelegde stukken, bü die verklaring per
sisted ren?

onderznelt ln deze zaak ls volmaakt on
tdoende geweest Een nieuw onpartijdig on-
»rzoek Is noodle De minister werke er toe

De herr RUTGERS (a.r) achtte ook de ver-
etrelrte inlichtingen onvoldoend", lot schade
tl» rpimtnti» .le- Nederlandsche Spoor-
ren Laat d» minister medeweken tot een
denedellik onderzoek.

Vorder w.-rd.n allerlei vrngen gesteld, die
ook door voorgaande sprekers reeds wa-en ge
teld Het l« gekomen tot een constructie, dl-?
.'Oihansr moest lelden tot vermenging van per-
nonllike en snonrwerbelaneen.

Wil de minister het contract overleggen en
medp'leplcn hoe hoog de winst van R-no-hout In
'131 en 1932 Is gMveest. zoo wrrd gevraagd
!nl voor de toekomst de onjuiste vrijheid van
den directeur van Spoorbont vervallen? Waar
urn tn deze NV aan derden gaan leveren en
Is niet gebleven Inkonnhureau van de Spoor
wegen? Er waarom heeft Snnorhout onze na
tionale r.ilvi rheld van leveringen uitgesloten?
'AhI dat '-«ranleren?

De heer v BRAAMBEEK (s d.) nam het op
v»»r het neveahedrli' rt-r spoorwegen Gaarne
zou hH z'er. dat Inlandsch hout zou kunnen
worden efgenomen. Maar dan moeten de prijzen
ook eesehlkl z|1n.

A' waren geen feiten vernomen, waaruit
bllikt. dat d" Spoor benadeeld Is. maar d» ver-
houdlrgon toch zoo. dat ze niet hestendlgd.
kunnen worden. Met name de bosch-affaire;
maakt er-n slechten Indi lik.

De aandrang naar een onderzoek werd on-l
do-stcund

De heer BONGAERTS (r.k.) gaf ook nog eens
■iln heechouwingen ton besté en stelde allerlei
concrete vraeen, dio grootendeels reeds
anderen "orm tet sn-ake weren gebracht
De MINISTER VAN WATERSTAAT meend-
dat ten verkeerde opvatting heerseht omtrent
het beleid der Nederlandsche spoorwegen. HIJ
zon gaarne willen, dat de Kamer het onder
zoek zou Instellen, zooals zU dat wil. De minis
ter en z|1n departement zullen alle medewer
king verleenen. De Kamer Mllft volkomen vrU
In de omschrijving van de taak der commissie
Het gaat om de waarheid.

De hoer KRIJGER stelde voor een commissi»
In te stellen. HU bracht den minister dank
veer zUn houding.

Z.h.st werd het voorstel aangenomen.

BEGROOTING VAN ONDERWIJS

Voortgegaan werd daarna met de begrooting
van Onderwlls.

i>U de afd. „NilverheldsonderwUs" besprak
inej. MEYER (r.k.) de Inrichting van de avond-

De heer TC. TER LAAN (s.d.) vond. dat op
het NHverheldsonderwlls niets had mogen wor
den bezuinigd: het moet Juist uitgroeien.

Dc heer TTLANi'S (c.h.) achtte het verstom
mend. dr.t de heer Ter Laan op hooger ultea-
'en durfde aaudilngen. Er wordt toch altlid
nug f 13TA m'illoen uitgegeven. Elke leerling
kost gemiddeld f 321; het gemiddelde school
geld ls ruim f 12.

Betreurd werd. dat de opleiding tot dienst
hode niet s nagt. Nu gaut or zoowat 9 mtllioen
aun loun aan bultenlandsche meisjes weg.

MpJ. GROENE WEG (s.d.) nam het nog f.
op voor de driejarige curbU9sen voor meisjes
met het oog op kal aktervormlng en algemeene
ontwikkeling. Fout Is ook voor liet derde jRar
het schoolgeld te vchcogen.

De MINISTER VAN ONDERWIJS consta
teerde, dat hei den heer Ter Laan ontbreekt
aan alle begrip omtrent den toestand, wa
we vetkeeren. V.'at hU »egt Is niet moeilük;
mcellULer ls weerstand te bieden aan aandrang
tot verhooging

Naar verhouding geven wU het meeste geld
uit voor nUverheldsonderwlis. In 10 jaar kregen
we een dikke 30 scholen meer met 10 000 leer
lingen meer. Per leerling Kostte het onderwvl-"
In 1922 f 41 70 »n ln 1932 f 23.05. Er wordt een
elficient en dg beheer gevoerd.

De Hollai.dsnie meisjes zUn zoo verslaafd

ian de vrUheld. dat ze er niet toe te brengen zUn
im cursussen voor dienstbode-opleiding te
olgen.

De verhoogde schoolgelden vallen ln de prak-
tllk erg mee: ze weerhouden niet om kinderen
te sturen.

Heden Is „Lager OnderwHs" aan de beurt-

behoeft Uw dag niet te vergallen.
Neem een "AKKERTJE" en Ge zijt
er van af. Bovendien, Ge proeft niets I
Prettig innemen en onschadelijk.

AKKER-CACHETS verdrijven spoe
dig Hoofdpijn, Kiespijn, Zenuwpijn,
Spierpijn, enz. Slechts 50 cent per
12 stuks en overal zijn ze verkrijgbaar.

GEVAARLIJKE WEGEN

TAL VAN AUTO'S VERONGELUKT

Maandagnacht moest de Haastrechtschedijk tus
schen Gouda en Oudewater zeer voorzicht-g door
auto s bereden worden, daar de weg zóó giad
ws. dat meermalen een auto dwars over den weg
kwam te staan.

Dinsdagmorgen was de gladheid van den weg
oorzaak, dat te Groningen zeven auto's aan het
Winschoterdiep van den weg geraakten
en op het ijs van het kanaal terecht kwamen.
Kraanwagens moesten tien auto's ophalen.

Het spiegelglad wegdek veroorzaakte te
Sauerd (Gr.) heel wat stagnatie in het verkeer.
Ernstige ongelukken deden zich niet voor. Twee
vrachtauto's slipten over den weg en bleven met
het achterste gedeelte boven een sloot hangen.

Te B a f 1 o slipte door de gladheid van den weg
een taxi en reed in een sloot op het Ijs. Passagiers
zaten er niet in.

De autobusdiensten, die op Gronigen rijden
hadden groote vertraging. Verschillende auto
mobilisten lieten, in de provincie hun wagen staan,
omdat zij den weg te gevaarlijk achtten.

Op den Frieschen straatweg reden vier auto
bussen tegen de boomen en kwam een luxe-auto
in een sloot terecht. Passagiers trachtten de bussen
weer op den weg te schuiven, wat na eenigen tijd
gelukte. Zij kwamen echter met een uur vertraging
in Groningen aan.

Bij Hoogkerk is 'een vrachtauto met varkens
tggen een boom gebotst met het gevolg, dat de
chauffeur O. Broersma uit Tjalberd, doordat de
cabine in elkaar werd gedrukt, ernstig werd ver
wond. Per ziekenauto ls hij Vervoerd naar zijd
woning.

Bij Foxham geraakten drie auto's ln
sloot en door het Ijs.

TUSSCHF.N AUTO EN MUUR
DOODGEKNELD

Te Doesburg veroorzaakte in de Kraakscbelaan
een auto. bestuurd door een dame uit Apeldoorn
door de gladheid een lichte aanrijding. Toen de
bestuurster daarop haar wagen achteruit wild*
zetten, heeft ze. vermoedelijk in zenuwachtigheid,
vol gas gegeven met het gevolg dat de auto ln
volle vaart tegen de woning van Staring reed. Een
circa 14-jarige jongen. Gijsbert van Ree geheeten.
raakte daarbij tusschen den wagen en den muur
bekneld en werd zwaar gewond. In het ziekenhuis
overleed hij. De botsing geschiedde met zulk een
hevigheid, dat de huisdeur vernield werd en ln den
gevel een cheur ontstond.

Een appel, dien de longen |ulst at .werd achter
in de slaapkamer en eer der klompen, totaal ver
splinterd. achter in de gang teruggevonden. De
zwaar beschadigde wagen werd in beslag geno-

DOODELIJKF, VAL

De 15-iarige H Meerwijk uit de Mannenhuis-
straat te Montfoort Is ln de ouderlijke woning
de zoldertrap gevallen. Eenige uren later ls hij
overleden. De jongen vierde Juist zijn verjaardag.

VERDRONKEN

Te Ureterpsterverlaat bij Dragten (Fr.) Is het
5-jar:ge kind van T. van der Brug in de kolk van
de Kanaalsluis vóór de ouderlijke woning geraakt
en verdronken. Het lijkje is later opgehaald.

IN DEN DRANK GESTIKT

Aan boord van den Deenschen motorkotter E 45
uit Esbjerg, liggende te IJmuiden vond men den
33-jarigen stuurman N. dood an dek liggen. De
man had vermoedelijk te veel sterken drank ge-
J bruikt.

RUBRIEK

VRIJDAG 15 DECEMBER

HUIZEN 1875 M.

8.009.15 Morgenconcert.

10.00—11.30 Gramofoonmuziek.

11.3012.00 Halfuurtje voor zieken en ouden

van dagen.

12.00 Tijdsein

12.01 12.15 njn. Politieberichten

12.152.00 n.m. Lunchconcert door de Kro-
Boys o.l.v. Piet Lustenhouwer.

2.00—3.00 n.m. Gramofcon-opera-muziek.
3.003.45 n.m. Zangrecital door Jeanne
Poldermans, sopraan.

3.45—4.00 non. Gramofoonmuziek.

4.00—4.15 n.m. Verzorging van den zender.
4.154.45 n.m. Het sextet o.l.v. Piet Lus
tenhouwer.

4.45—5.00 n.m. Gramofoonmuziek.

5.005.30 n.m Het sextet. (Vervolg).
5-30—6.00 n.m Land- en Tuinbouwhalfuur-
tje door Th. Arts.

6.007.00 n.m. Orgelconcert door Evert

Haak in de Dominicuskerk te Arasterdam

m.m.v. Hanny Szheffelaar Klots. Viool.

7.00—7.15 n.m. Politieberichten.

7.157.35 n.m. „Vliegpost en luchttoeris-

me" door Mr. E. FranquineL

7.35—7.45 n.m. Gramofoonmuziek.

7.458.00 n.m. „Wintersport in Oostenrijk"

door H. G. Tulp.

8.00—8.30 n.m. Het Roemeensdi orkest
Gregor Serban uit Hotel de L'Europe te
Amsterdam.

8.30—8.35 njn. Nieuwsberichten van het
Persbureau Vaz D as.

8-35—9.15 n.m. Solistenconcert door het
orkest o.l.v. Johan Gerritsen, m-m.v. Mar
guerite Long. klavier.

9.15—9-30 Gramofoonmuziek.

930—9.45 n.m. Klavier-Soli door Mar
guerite T ong.

9.45—10.15 n.m. Het orkest o.l.v. Johan
Gerr'tsen.

10.15—10.40 nun. Het Roemeensdi orkest
Gregor Serban.

10.40—10.45 n.m. Nieuwsberichten van het

Persbureau Vaz D as.

10.4511.00 n.m. Gramofoonmuziek.

11.00—12.00 n.m. De Kro-Boys oJ.v. Piet
Lustenhouwer.

HTT^RSUM 296.1 M.

VJV.R.A.

8.00 Tijdsein.

8.01 Gramofoonmuziek. (8.15 Morsetijdsein)

vj>j?.o.

10.00 Morgenwijding.

VJLR.A.

10.15 „Noodlot". Een schets van Henrl
Barbusse, voor te dragen door Adolf Bouw
meester.

10.30 Orgelspel door Joh. Jong.
11.15 „Wraak". Een schets van Henrl Bar
busse, voor te dragen door Adolf Bouw
meester.

11.30 Gramofoonmuziek.

12.00 Einde programma.

A.V.R.O.

12 00 Tijdsein.

12.01—2.10 n.m. Lunchconcert door Barna
bas von Geczy en zijn orkest. (Met twee
tusschenspelen van gramofoonmuziek).
2.10—230 n.m. Modepraatjt door Mevr. Ida
de Leeuw van Rees. „Avondkleeding en
haar details."

2.304.00 n.m. Gramofoonmuziek Inter
mezzo: Zang door het Politie-Mannenkoor
„Eutcrpe", te Amsterdam, o.l.v. Jacob
Hamel.

4.00 nan. Sluiting.

V.A.R.A.

4.00 n.m. Tijdsein.

4.01 njn. Gramofoonmuziek.

4.50 n.m. Na schooltijd. Een wonderlijk

avontuur van Oome Keesje.

530 n.m. Klein-Orkest o.l.v. Hugo de Groot

6.15 n.m. Overgang naar den versterkten

zender.

6.20 n.m Gramofoonmuziek.

630 n.m. Orgelspel door Cor Steyn op het

orgel.

7.00 n.m. „Pluimvee- en konijnententoonstel
lingen in Nederland". Lezing door R. Do-
rema. secretaris van de „Vereeniging van
liefhebbers en fokkers van Hoenders, Ko
nijnen. Duiven, Watervogels enz.''
7.20 n.m. De Flierefluiters o.l.v. Jan v. d.
Horst.

8.00 n.m Einde programma.

V.P.R.O.

8.00 n.m. Derde Oecumenische Vredesdlenst.

Westerkerk. Amsterdam. (Confederatie van

Kerken te Amsterdam voor den Vrede).

Dora Wallant, Amsterdam.

10.00 n.m. Persberichten v. h. Vrijz. Godsd.

Persbureau.

10.05 n.m. Persberichten van Vaz Dias.
10.15 n.m. Moderne Poëzie „Het schoone lo
ven". Gedichten-cyclus van Balthazar Ver
hagen. Spr.: Dora Wallant.

10.45 njn. Gramofoonplatenconcert

VJV.K.A.

10..00 n.m. Gramofoonplatenconcert. (11.15
Morse-tijdsein)

BRUSSEL 338.2 M.

(VLAAMSCH PROGRAMMA)

8.35 n.m. De reis om de wereld in S0 dagen.
Luisterspel naar den roman van Jules Verne.

ROME 441 M.

3.20 n.m. Pianospel door Wladimlr Horo
witz.

HEILSBERG 276.5 M.

7.25 n.m. Symphonie-Concert m.m.v. Julius
Patzak. tenor.

WARSCHAU

Concert m.ro.v. de violiste Colette Franz.

BEROMüNSTER 459.4 M.

9.35 n.m .Lezing ln de Hollandsche taal;
„Onze Zwitsersche vriend maakt een
praatje".

DAVENTRY 1554.4 M.

9.50 njn. Lezing over Amerika door Mr.
S. P. B. Mais.

BRITSCHE ONDERSCHEIDING VOOR
NEDERLANDSCHE RöNTGEN-
WE1ENSCHAP

Ter gelegenheid van de ver|aardag van het
„British Institute of Radiology" wordt steeds
een bekend geleerde uitgenoodigd tot het hou
den van de „Sylvanus Thomson Memorial Lec
ture". Waar vorige malen als sprekers promi
nenten als Prof. Lord Rutherford en Prof. Sir
James Jeans optraden, beteekent een uitnoodl-
ging tot het houden van deze lezing ditmaal
tot Dr. A. Bouwers, de leider van het Philips
Röntgenla bora tori um gericht reeds een bij
zondere wetenschappelijke onderscheiding.

Voor het zeer druk bezochte congres sprak
Dr. Bouwers over „Moderne ontwikkeling
speciaal op Röntgengebied", waarbij o.m. door
hem een nieuw door hem ontworpen Röntgeo-
apparaat van verrassend kleine afmetingen ge
demonstreerd werd.

Na afloop van de lezing werd Dr. Bouwers
gehuldigd en hem de aan deze lezing verbonden
gouden medaille plechtig overhandigd, waarbij
verschillende sprekers, waaronder Prof. Barkley.
zijn bijzondere waardeering uitsprak voor het
door Dr. Bouwers op Röntgengebied verrichte
pionierswerk.

BRANDEN

TeHaar'era hebben zich 's nachts twee bran
den voorgedaan. Om vijf uur werd brand gemeld
in een café aan de Gasthuisstraat. Daar ls een
benedenachterkamer geheel uitgebrand. De bewo
ner werd om kwart voor vijf wakker. Hij ont
dekte toen brand en vluchtte met zijn gezin het
huis uit. Het vuur is vermoedelijk ontstaan, door
dat een crapaud, die dicht bi] een brandenden
haard stond, vlam heeft gevat. Verzekering dekt
de schade.

Om ongeveer zes uur bleek brand te zijn ont
staan op de derde verdieping van een perceel aan
het Spaarne waar het ontspanningslokaal van den
Haarl. bestuurdersbond is gevestigd. De brand
ls vermoedelijk door kortsluiting In de electricl-
teitsleiding onder den vloer veroorzaakt. Ook hier
slaagde men e in het vuur spoedig te blusschen.

Te Koewacht bij Axel heeft een felle brand
gewoed in de vlasfabriek van Alfons de Waele.
De brandweer van Koewacht kon niets tegen dp
vuurzee uitrichten, weshalve de autospuit uit Axel
gerequireerd werd om assistentie te verleenen. Men
kon echter niet verhinoeren. dat de fabriek waarin
30 electrische slingermolens waren ondergebracht,

geheel een prooi der vlammen werd.

De schade, die uit den aard der zaak zeer aan
zienlijk is, wordt door verzekering gedekt. Per
soonlijke ongevallen kwam niet voor

DE MAAS VOOR GRAVE

De Maas voor Grave (N Br.) is over d?
gelieele breedte overdekt met tamelijk
zwaar drijfijs. Het water is zoodanig geval
len, .lat een Duitsche aak, geladen met
steenpuin niet in de haven te Grave lig
plaats kan nemen. Thans is een meer be
schutte hoek langs de vestingmuur ate
schuilplaats voor dit schip in gereedheid
gebracht.

INBRAAK

Tijdens afwezigheid der bewoners Is in
der. loop van den morgen ingebroken in het
winkelpand van den heer Timmermans op
het Schayksveld te Oss. Door het forceeren
van dp achterdeur zijn do ongewenschte gaa
ten binnengedrongen. Er wordt een bedrag
aan geld gemist, terwijl in den winkel alles
over hoop is gehaald. Een uitgebreid onder
zoek wordt ingesteld.

FEUILLETON

Door B. WARSTADT

(26

HOOFDSTUK XXIII.

De waarschuwing.

„Ik moet den heer Paszmore eerst van
mijn terugkeer in kennis stellen en eenige
noodzakelijke dingen, voor ik naar die
herberg ga", sprak Lucius bij zichzelf, toen
hii de Aguilera's woning verliet

Met het maken van dezen omweg ging
natuurlijk een heele tijd heen; de jonge man
ging de meest dichtbevolkte straten van
Sevilla door. Het scheen Lucius alsof de
heele wereld op straat was, behalve da
monniken, wier afwezigheid op*5el.

Op deze wijze had Lucius nogal moeite
zich een weg te banen door de nauwe, volk
rijke straten. Op sommige plaatsen was de
volksmenigte nog grooter en mm sprak oj.
gedempten toon, maar met meer levendig
heid dan gewoonlijk. Het scheen wel alsof
de bedelaar vergat te bedelen, de ezeldrijver
liet het zwaarbelaste dier. dat hij bereed,
met lossen teugel, aan -ichzelf overgelaten
over de groote, hoekige steenen gaan, terwij.
de man begeerig luisterde naar de woorden
die tusschen enkele hem vreemde, personen
gewisseld werden. Als Lucius niet zoo ge-
bepl en al in beslag genomen was door '>et
avontuur dat hem te wachten stond, dan

zou hij gemerkt, hebben, dat op dezen Zater
dagavond in September één enkele aange
tegenheid de algemeene belangstelling van
dn inwoners van Sevilla, mannen en vrou
wen. voornamen en geringen, '"«ezig hiel .1
F.r moest of een stierengevecht \oor den
volgenden morgen zijn aangeki-c iigd, of c'.e
Roomsche kerk moest den volgenden dag
een groot feest vieren. De atmosfeer was
heslist zwoel ofschoon de grootste middag
hitte voorbij was. Daar Lucius een vrees
lijken dorst voelde, bleef hij staan en kocht
van een oude vrouw, die met een korf vol
vruchten on den hoek eener straat zat, een
paar sinaasappels. F.en andere vrouw, die
een ovprdekte mand op de knieën hield, zet
naast haar. Deze fixeerde den Engelschman
met. haar ravenzwarte, oogen.

„Wilt u van mij ook niet ;ets koopen,
mijnheer?" vroeg zij met een diepe basstem
terwijl zij het deksel van haar mand afnam
en Lucius een groot aantal messen liat
zien. Het zien van deze groote handmessen
die in Spanje zoowel bij de vrendzamen als
bij de vechMustigen in gebruik waren, was
natuurlijk niets nieuws; maar dc messen in
den korf hadden een model als hii nog niet
tevoren had gezien. Ze. waren bijna een voe'
lang. ietwat gebogen van vorm en ze zagen
er werkelijk afschrikwekkend uit

„Dank u, dergelijke waren heb ik niet
p.onrlig", zei Lucius.

„U zult zulk een mes echter noodig heb-
hpn. mijnheer en nog wel voordat er vier
entwintig uren verloonen zijn", zei de vrouw,
wier onsympathiek uitzicht en stem Lucius
aan fte heks rieerl denken, die Macbeth op de
heide ontmoette. „Het scherpe mes L heter
dan het zoete, en het is beter staal aan de

zijde te hebben dan een vrucht or. de lip*
pen. Een gevaarlijke arbeid wacht u!"

De woorden van de oude heks klonken
als een vreeselijke profetie; maar Lucius,
die geen Spanjaard was en zich weinig om
de aangelegenheden van anderen bekom
merde, vertrok slechts den mond en ging
verder.

„Als ik alles wel bedenk, had ik mis
schien den raad van de oude heks op
moeten volgen", dacht Lucius, „misschien
was het wel beter dat ik een wat beter en
scherper mes bij mij heb als ik den nacht
in dat eenzame Spaansche herbergje ga
doorbrengen De jonge man was half en
half geneigd om te keeren en er een te
koopen en hij zou het ook zeker gedaan
hebben als zijn kas niet zoo slecht "oorzien
ware geweest.

Lepine lmf den heer Paszmore reeds
thuis, wijl des Zaterdagavonds het kantoor
vroeger dan op andere dagen gesloten werd

„Ik ben blij, dat u weer thuis zijt", zei de
fabrikant, terwijl hij Lucius zijn dikke,
vereelte hand reikte.

„Ik kom eerder dan het plan was".

„O, een verklaring is onnoodig. ik weet
wel waarom of u in Sevilla zijt inplaats
van in Madrid", viel de heer Paszmore hem
in de rede. „Tasco was een uur geleden hij
mij en de heele zaak is afgehandeld. Tk hen
mijn heele leven nog niet zoo met zaken
bezet geweest als in de twee daaen. dat n
nfwezie zijt geweest. Die Mienel. dien ;k in
de plaats van den stierenvechter "neh aan
genomen, heeft mij heelemnal vnu streek
eemankt. met zijn nnzinnie Sn »eh" (dat
*"il zeggen, dat zijn Spannch voor dei*
Engelschcn chef onverslaanbaar was) „en

met zijn domheid en luiheid. Ik weet wer
kelijk niet welke fout erger is bij Miguel, zijn
onervarenheid, zijn luiheid of zijn licht
zinnigheid. Ik was vast besloten r.ooit weer
een edelman op kantoor te nomen en was
daarom blij het eons mot den ooon van een
barbier te kunnen probeeren, maar ik heb
mijn vergissing spoedig moeten erkennen.
Al was Don Alcala zoo trotsch als een prins
hij had tenminste verstand. Ik voel de
neiging", vervolgde hij, terwijl hij zich in
een gemakkelijker! stool zette, „ik voel do
neiging naar onzen Don te gaan ir.fnrmeeren
of hij zich reeds hersteld heeft van de ge
volgen van den stoot en of hij niet weer bij
mij wil terugkeeren. Deze val heeft hem
misschien van zijn hoogmoed eenigszins
genezen en misschien is hij nu genegen don
arbeid bij mij weer op te nemen en mijn
geld in zijn zak te steken, zooals dat eer.
verstandig mcnsch doet. Ik wil nog liever
Aguilera terugnemen dan nog langer dien
naar olie en uien ruikenden stumper Miguel
te dulden."

„U weet dus nog niet. dat Don Alcala in
de gevangenis is gezet'"

Paszmore hoorde dit bericht met groote
verbazing. ,Js hij wegens schuld gevangen
genomen?" vorschte hij.

„Neen, niet voor schuld", antwoordde
Lepine.

„Om welke reden dan, als bet niet wegens
schulden is?" riep de heer Pas/more ui»
„Welke narrenstreck hoeft onze Don nu
weer uitgehaald, terwijl iedereen dacht da'
hij ziek te bed lag? Ik wed, dat Aguilera
zich in de politiek heeft gemengd en daarbij
de vingers gebrand heeft, «ooals het ieder
vergaat, die rozijnen wil opvisschen uit eeD

kokenden ketel, dio hier ln Spanje maar
aldoor op het vuur staat."

„Neen, mijnheer Paszmore", antwoordde
zijn bediende, „dat is liet ook ri'et; mijn
vriend werd in zijn ziekenkamoi alleen go-
vangen genomen, omdat hij zijn huisgenoo-
ten uit de Heilige Schrift had voorge
lezen."

Ik wil nu juist niet zeggen, dat de heer
Peter Paszmore opsprong; want de dik!o
gestalte van den fabrikant stond hem niet
toe veel beweging te maken, maar hij richtt-
zich tamelijk vlug uit zijn zetel op met een
geenszins waardige uitdrukking: „Die nia:>
is gek, stapelgek", schreeuwde hij, „en nuui
kan hem eveng i'd in de gevangenis als in
het hospitaal opsluiten. Was hel voor dezen
Spanjaard nog niet genoeg, dat hij bij bet
stierengevecht het er nauwelijks levend at-
bracht? Moest hij nu ook nog zijn vrijheid
op het spel zetten, door als prediker op te
treden?"

„Ik hoop, mijnheer Paszmore, dat U deze
beide handelingen niet gelijkstelt" zei
Lucius warm.

„Het is allemaal gelijk, ven^ker ik u.
heide handelingen vinden hun oorsprong in
Hen hoogmoed en aan beide lig* uc wensrh
ten grondslag besproken te worden", zei
Paszmore. „Heeft hij werkelijk c'e Schrift
eelezen? Don Alcala kan een goed kan
toorbediende zijn, hij kan cok een voortref
felijk stierverhter zijn, (al is hij daar ook
erg ongelukkig mee>, maar nienvnd kan
mij doen geloovcn, dat hij een zachtmoedig,
nuchter en deskundig protestant kan wor
den, zooals ik er zelf -*cn hen." Hi. rna zonk
Paszmore weer in zijn stoel feniR

Neen werkelijk, niets zou Alcala hebben

kunnen doen veranderen, in den zelfvol-
danen vereerder van den mammon, die zich
zelf den titel gaf van een Protestantse!»
Christen. c

„Ik zie niet in, waarom de Spanjaarden
niet. weer zouden kunnen worden, wat
hunne vaders geweest zijn", zei Lucius.
„Dit land heeft veel martelaars gekend."

„Ik twijfel er heelemaal niet aan. Het
hebben van martelaars veronderstelt het
bestaan van moordenaars en dnar heeft
Spanje nooit gebrek aan gehad. Ik ben een
Engelschman en ik heb geen neiging om
moordenaar en evenmin om martelaar te
worden. Dat brengt mij te binnen, wat
Tasco mij verteld heeft over den loop van
zaken te Madrid. De wolken pakken zich
danr samen en de verstandige menschen
zullen zich wel versteken, als ze dor. donder
hooren rollen. Als ik niet aan mijn zaak ge
bonden was, dan keerde ik weer naar het
oude Engeland terug; maar het hebbc-n van
een zaak in ijzerwaren is een zware last.
Maar toch is het goed, dat men goede wa
pens heeft; ik heb vandaag een paar nieuwe
revolvers gekocht. Er is een spreekwoord,
dat zegt dal hot huis van een Engelschman
zijn vesting is en ik zal mezelf van artille
rie voorzien. Ha, ha, ha! En nu ik er over
nadenk, kun jij, Lepine mijn oude pistolen
wel krijgen, nu ik me zelf van andere
wapens heli voorzien".

Terwijl hij dit zoi, trok hij een schuiflade
open en nam er een wapen uit, dat er nogal
roestig uitzag.

(Wordt vervolgd)!