Het lied van den Arbeid
Weer Griep?
MAANDAG 11 DECEMBER 1933 1
ZOOALS DAT RUISCHT IN EEN DER
GROOTSTE BEDRIJVEN VAN BERLIJN
„Ehret die Arbeit, achtet den Arbeiter"
(Van onzen Duitschen Correspondent).
Om persoonlijk een indruk op te doen van
den geest, welke in de arbeiderswereld
heerscht, wendde ik mij tot een der grootste
bedrijven van de rijkshoofdstad, de A. E. G.,
de „Allgemeine Elekfricitats Gesellschaft",
met het verzoek, mij een blik in haar bedrijf
toe te staan.
Met de gebruikelijke voorkomendheid werd
ik onder deskundige leiding meegenomen
naar Re nickendorf, om hier een der voor
bereidende vakscholen te bezoeken. Een
soortgelijk instituut onderhoudt de A.E.G.
nog in Óberschöneweide in Henningsdorf.
Dit voortreffelijk systeem, jonge nienschen
op kos'en van het bedrijf, voor hun later le
ven voor te bereiden, is niet een uitv nding
van de tegenwoordige regeering, maar da
teert reeds van voor den oorlog. Alleen was
het toen nog gebruikelijk, dat deze jonge
menschen direct van de school naar de fa
briek gingen, om daar practisch opgeleid te
worden. Pas 1914 ging men er toe over, spe
ciale werkplaatsen voor beginnelingen be
schikbaar le stellen, die onder leiding van
vaklui kwamen te staan. Een jaar daarop
richtte men een school in voor theoretisch
onderwijs en dit was het eigenlijk begin van
een systeem dat door de A.E.G. tegenwoordig
over heel Duitschland in toepass ng wordt
gebracht.
De cursus voor denlateren praktikant is
op vier jaar berekend en omvat alle vakken,
welke met het electrisch bedrijf samenaan:
timmerman, slotemaker, smid, draaier, in
stallateur, mechaniciën enz. Wie voor dit
werk wat over heeft en Zich als leerling
komt aanmelden, d e moet minstens de volks
school achter den rug hebben en over een
goed getuigschrift beschikken. De nadruk
wordt op een voortreffelijke gezondheid en
een oprechte vaderlandsche gezindheid ge
legd. Ik kon al dadelijk vaststellen, dat ruim
90% der driehonderd leerlingen in Reinic-
kendorf tot de Hitler-jeugd behooren en keek
ook niet verbaasd, toen drie knapen in de
bruine uniform mij off.cieel kwamen begroe
ten. Jongens, die niet in ieder opzicht aan
de verwaahtingen beantwoorden, worden
voor eenvoudiger werk opgeleid: schaven,
vijlen, draaien e.d. Jongens, die geen bepaal
den wensch uiten en zelf nog niet precies
weten, waar ze geschikt voor zijn, worden
drie tot zes maanden zonder vast verdrag op
Jiroef genomen en pas later bij de gewone
eerlingen of bij de vakleerlingen onderge
bracht
De opleiding der vakarbeiders omvat
een leertijd van vier Jaar,
waarvan het grootste gedeelte in de werk
plaats wordt tloorgebracht. Pas 't laatste jaar
worden zij op het bedrijf der A.E.G. voorbe
reid en beginnen zij op stukloon te werken.
Niemand is contractueel verplicht, bij de
A.E.G. te blijven, maar het ligt in de logische
lijn, dat de meesten, die hier geiheel zonder
kosten hun opleiding hebben genoten blij
zijn, wanneer ze direct in het practische le-
i ven tegen een vast loon kunnen overgaan.
De lichamelijke ontwikkeling speelt in de
vier jaar van voorbereiding een groote rol.
Er wordt opvallend veel aan sport gedaan,
tvodstrijden worden tusschen de verschillen
de scholen uitgeschreven, uitstapjes worden
pok in den winter ondernomen, zelfs naar 't
hooggebergte, voordrachten worden gehou
den over alles, wat jonge menschen belang
inboezemt en natuurlijk wordt deze gele
genheid benut, om het hart der jeugd voor
den nationaal- socialistischen staat te win-
fcen. Ik sla het in verschillende werkplaat
sen gade, hoe jongens, die uit den eenvou-
digen burgerstand komen, beleefd zijn in
hun optreden, hulpvaardig ten opzichte van
kameradea, die nog niet zoo ver zijn als
zij, stel vast, dat er tusschen meer
deren en ondergeschikten ook een veel nau
wer contact bestaat dan vroeger en krijg den
indruk, dat de zin van gemeenschap met
overleg tot ontwikkeling wordt gebracht
De ruwe formuleering uit den tijd toen over
al de Internationale gezongen of gefloten
werd, schijnt tot het verleden te behooren.
Tijdens de middagpauze kunnen allen voor
een vergoeding van tien prennig hun eet
lust bevredigen en de gesprekken, welke
aan de lange tafels gevoerd worden, vor
men met meer een serie vieze moppen.
Aan het einde van den cursus moet ieder
zijn gezellenstuk leveren. Een bepaalde
cocamissie wordt gevormd en het examen
"wordt deels mondeling, deels schriftelijk af
genomen. Aan het einde van deze belang
rijke proefneming overhandigt de A. E. G.
aan de gelukkig geslaagden een fraai ge
tuigschrift dat als aanbeveling voor het
latere leven kan gelden.
Om ouders bij de opleiding hunner kinde
ren de hand te reiken, wordt hun over den
cursus van vier jaar een vergoeding van
1200 tot 3000 M. toegekend, zodat de A.E.G.
in den loop der jaren vele millioenen mark
voor dit werk heeft uitgegeven. Geheel uit
liefde is dat niet, want de overgroote meer
derheid der praktikanten gaat immers na
afloop van den cursus in het bedrijf over.
Onder de tegenwoordige omstandigheden
is het begrijpelijk, dat
ook vele studenten
zich komen aanmelden en voor hen, die het
eindexamen H.B.S. met succes hebben afge
legd, duurt het voorbereidend werk uiter
aard korter. Voor den s'udent heeft men
slechts twee en een half jaar noodig. voor
leerlingen van middelbare scholen wat lan
ger, meestal drie jaar. Zij worden voorbe
reid op mach nebouw, electro-machinebouw
en werktuigkunde. Het resultaat van hun
werk wordt in boekvorm vastgelegd en deze
zorgvuldig opgemaakte rappor'en zijn later
van belang bij het vaststellen hunner be
gaafdheid.
Het viel mij op, dat in een der groote
zalen ook mannen van middelbaren leef
tijd aan het werk waren en ik liet me ver
tellen dat het hierbij om „nood-werk voor
de werklooze jeugd" gaat, om mannen dus
die geen vas'e betrekking hebben en door
de A.E.G. in de gelegenheid worden gesteld,
om hun veeleischend beroep bii te houden.
Wanneer andere groote bedrijven dit voor
beeld volgen, dan zal hierdoor het aantal
werkloozen nog sneller afnemen dan thans
reeds het geval is. Men geeft hun gratis te
eten, vergoedt de onkosten voor tram, om
nibus of ondergrond en bevordert bij deze
mannen de hoop op betere tijden. Ik heb
mij met meerderen van hen persoonlijk on
derhouden en vastgesteld, dat zij dankbaar
zijn voor deze voorloopige oplossing van het
moeilijk probleem der werkloosheid.
Ook de vereeniging van Duitsche inge-
nieuren is zich met de zaak gaan bemoeien
zendt een bepaald aan'al jonge :ngenicurs,
die nog geen werk gevonden hebben naar
een der scholen van de A. E. G. en keert
na een nader vast te stellen aantal maan
den aan ieder een maandelijksche vergoe
ding van 60 M. uit. Ik sloeg het gade hoe in
in een hiervoor beschikbare ruimte waarde
volle teekeningen worden ontworpen. Dit
werk wordt door gediplomeerde vaklui on
dersteund en gecontroleerd.
Vooral in de win'ermaanden wordt ook
onderwijs gegeven in stenografie, machine-
schrijven, vreemde talen. Op het oogenblik
worden door de A. E. G. ruim 850 leerl n-
gen alleen te Berlijn op die manier voor het
practisch leven gewonnen en de toewijding
waarmee door allen, leerlingen en deskun
dige vaklui, dit werk wordt verr ebt, maakte
op mij den indruk, dat dit systeem der ge
lijkschakeling aanbevelingen navolging ver
dient.
Berlijn, 9 December 1933.
MINÖERWAARDIG RAADSEL
Er verschijnt op het oogenblik een blad
dat de emigratie naar Nieuw Guinea wil
bevorderen.'We spreken van dit pogen goed
noch kwaad, omdat we ons niet tot oordee-
len bevoegd achten. Maar zoo ongeveer als
bladvulling vinden we op de vierde blad
zijde het vólgende raadsel:
„Waarom zijn de vele
huiseigenaren,
grondspeculanten
neringdoenden
vakbondbestuurders
tegen emigratie van werkloozen naar
Nw. Guinea?
Is hel omdat zij zoo bezorgd zijn voor
het heil van de duizenden wanhopige
stempelaars en hun vrouwen en kinde
ren?
Indien dit minderwaardige raadsel de
mentaliteit der redactie weergeeft, dan deugt
er van dit blad nietsl
DE ROTTERDAMSCHE RAAD
DOET NU EENS GOED EN DAN
WEER KWAAD
Over een paar besluiten in de jongste
raadsvergadering van Rotterdam genomen,
schrijft „Rott. Unieblad":
Zoo is dan door den Raad besloten om
de gehuwde vrouw niet meer in Gemeen
tedienst te stellen en te ontslaan haar.
die geen kostwinner zijn. Dat is. een stap
in de goede richting, die leiden kan tot
tewerkstelling van daartoe geschikte
■werklooze krachten.
Dat ook aangenomen werd het voor
stel om een buitenlandsch circus toe te
laten, doet ons leed. Tegenover het feil
dat van buiten onze stad misschien
eenige personen naar dit circus zullen
komen en hier wat geld verteren zullen
staat toch zeker dit feit, dat door de
thans bestaande en op hooge lasten zit
tende exploitanten van bioscopen en an
dere openbare vermakelijkheden, ernsti
ge schade te vreezen valt.
Het heeft ook ons verbaasd dat alle Chr.
Historische raadsleden met het laatste voor
stel meegingen.
Gemengd Nieuws-
NOTARIS GEARRESTEERD
Notaris A. te Ooltgensplaat is in arrest
gesteld door den officier van justitie te Rot
terdam, wegens fraude. Genoemde notaris
wus naar Rotterdam vertrokken .om den of
ficier van justitie van zijn fraude in kennis
te stellen. Onmiddellijk daarna had de ar
restatie plaats. Een en ander is nu eerst pu-
pliek geworden, omdat hij bij zijn vertrek
had gezegd, dat hij voor enkele dagen op
reis moest. Vrijdag is de justitie te Ooltgens
plaat geweest om ten huize van den notaris
een onderzoek in te stellen; omtrent aard eii
omvang der verduistering is nog niets be
kend geworden, doch van betrouwbare zijde
verneemt het „Vaderland", dat het bedrag
zeer aanzienlijk moet zijn. Het was bekend,
dat het notariaat geen beste reputatie had
en dat er vele zaken werden afgedaan, die
een andere notaris niet wenschte te doen
Dit feit heeft menigmaal tot de conclusie
geleid, dat er iets niet in den haak moest
zijn, maar positieve bewijzpn werden niet
De officier van justitie te Rotterdam leidt
het onderzoek, dat nog in vollen gang ts. Of
er bewoners van het eiland gedupeerd zijn,
is niet bekend.
DURE ONDERGOEDEREN
De Commissaris van Politie te Arnhem
maakt bekend, dat door vertegenwoordigers
van de N.V. Hygia Rheiwav gevestigd te
Arnhem, ondergoederen worden verkocht
tegen prijzen, welke ver uitgaan boven do
prijzen, die als regel voor ondergoederen
worden betaald. Voor den verkoop worde»
veelal Rijksambtenaren en Gemeenteambt»
naren en spoorwegpersoneel bezocht.
Waar blijkens ingekomen berichten vele
personen door het hestellen dier goederen
en het onderteekenen van een koopbrief
verplichtingen op zich hebben genomen
waarvan zij zich tevoren niet voldoende re
kenschap hebben gegeven, wordt een ieder
aangeraden alvorens een contract met vo
renbedoelde onderneming aan te gaan. zich
gord te overtuigen waartoe men zich ver
plicht,
■GEHEIME ZENDER
IN BESLAG GENOMEN
In clen nacht van Zaterdag op Zondag is
door de recherche te Groningen een invaJ
gedaan in een perceel aan den Gr. Kromme
Elleboog, waar men vermoedde, dat zich
aldaar een geheime zender bevond. D'l
bleek bij onderzoek juist te zijn. Het toestel
is in beslag genoen. Tegen de clandestien-
zenders W. B. en R. C. uit Groningen en B
R. uit Paterswolde, die naar 't hoofdbureau
van politie geleid werden, is proces-verbaal
opgemaakt
Rillerig, koortsig en onbehaaglijk?
Sluit die aanval direct. Ga naar
bed en gebruik "AKKERTJES". Ge
zult verbaasd en verheugd zijn de
bijzonder krachtige werking van
AKKER-CACHETS te ondervinden.
Voordat Ge 't weel is alle narigheid
vergeten. Ze kosten slechts 50 cenl
per 12 stuks. Overal verkrijgbaar.
DE UITVINDERS VAN HET LICHTGAS,
Als lichtbron domineert heden ten dage
de electriciteit, maar, toch zijn er niet eens
zoo heel lang geleden, jaren geweest, waar
in men het gas als de beste en meest ideale
oplossing van het verlichtingsvraagsluk be
schouwde. Dat het plaats moest maken
voor een nog idealer oplossing, dat doet
aan de waarde ervan niets af! In vergelij
king met de petroleumverlichting was hel
een enorme vooruitgang. Bovendien kunnen
we ook nu niet anders, dan zeer dankbaar
zijn voor die uitvinding, die nog dagelijks
aan tal van huismoeders onschatbare dien
sten bij het koken bewijst!
Aan Johannes Petrus Minckelers moet de
verdienste worden toegeschreven, van de
uitvinding van het gas! Op den 2don De
cember van het jaar 1748, te Maastricht,,
werd hij "geboren en oorspronkelijk voor
den geestelijken stand bestemd! Hij behaë£
de eenige graden in de theologie, maar gaf
toen aan deze studie de brui. Johannes' tie
langstelling ging naar een andere richting
uit en wel die van de natuurkunde, een
wetenschap, die iD die jaren nog nauwe
lijks was ontkiemd. Met ijver legde hij zich
op de studie toe en hij onderscheidde zich
zoo. dat hij in 1772, dus reeds op 24-jarige»
leeftijd werd benoemd tol professor in de
physica, of zooals de officieele titel luid--
de „professeur de philosophic" aan het
„Colège du Faucon" te Leuven.
De eigenlijke oorzaak tot de uitvinding
van het gas is de daad geweest van de ge
broeders Montgolfier, die in 1782 de wereld,
verbaasden door het in Parijs oplaten van
ballons, die met verwarmde lucht waren
gevuld. De universiteit te Leuven ging toen
zoeken naar een drijfkracht voor ballons,
lichter dan de dampkringslucht. Na een
lange reeks van proeven gelukte 't Mincke
lers op 1 October 1783 uit kolengruis de
verlangde „lucht" te krijgen, die later vooi
verlichtings- en verwarmingsdoeleinden
van zooveel beteekenis zou worden.
Natuurlijk ontdekte ook Minckelers. dat
zijn „lucht" brandbaar was. Sinds 1785 ver
lichtte hij er op herdenkingsdagen dan ook
zijn collegezaal mee. Later werd do gas-
fabricatie door tal van ontdekkers in het
buitenland verbeterd, waardoor ook het
product werd gezuiverd, maar dat alles
neemt toch niet weg, dat aan Minckelers de
eer toekomt het gas te hebben uitgevon
den.
Toen, 34 jaren na zijn dood, In Decem
ber 1858 de stadsverlichting in Maastricht
werd ingevoerd, herdoopte men de straat,
waarin het geboortehuis van den uitvin
der stond, in „Minckelersstraat". In 190-4
werd tevens in deze stad een gedenkteeken
te zijner eere opgericht!
DE SCHATTEN-EILANDEN.
Reeds sedert Jaren hebben de zoogenaam
de Schatten-eilanden de fantasie in wei
king gesteld. Maar meestal waren de schal
ten, die men daar meende te vinden, het
product van zulke fantasieën en verzinsels,
dat men geen enkel resultaat kon boeken.
Er zijn echter werkelijke schatten-eilanden
en tot deze groep behoort o. a. Nauroe in
den Stillen Oceaan. Vijftig jaar geleden
had niemand eenig interesse voor dit tus
schen Amerika en Australië liggend eiland
Totdat men plotseling ontdekte, dat Nau
roe eigenlijk niets anders was dan een
enkele fosfaat-klip, waar een onuitputte
lijke bron van kunstmatige bemestings-
producten braak lag. Onmiddellijk steeg de
waarde van het eiland tot eenige millioe
nen dollars. Op dezelfde wijze ging het met
Belle Isle bij New FoundJand. Enkele ja
ren geleden was het geheele eiland slechts
ÏOO dollar waard; toen vond men ijzer op
het eiland en onmiddellijk werd het voor
2 millioen dollar verkocht De hedendaag-
sche schatten-eilanden worden dus ge
naamd naar hun rijkdom aan natuurlijke
bodemschatten en hebben niets uitstaande
met begraven rijkdommen.
DE KLEUREN DER MENSCHENRASSEN.
Vroeger was men van meening, dat het
klimaat en de inwerking van het zonlicht
oorzaak waren van de huidskleur der men-
rassen. Daar wij blank en de negers zwart
zijn, terwijl de Chineezen. geel zien, schreef
men destijds toe aan de koele tempera
tuur in onze landen en de veel heelere in
de streken der Chineezen en negers. Her
nieuwde onderzoekingen hebben echter be
wezen, dat de huidskleur voornamelijk
een gevolg is van de voeding. Dat de
mensch in den voortijd zwart was, wordt
toegeschreven aan het gebruik van plant
aardige stoffen en vruchten, die ijzer en
mangaan bevatten. Heden ten dage kan
men dan ook opmerken, dat de melkdrin-
kende negers lang niet zoo donker zijn, als
de vegetariërs onder hen. De Indianen
zouden rood zien, omdat zij door het drin
ken van het bloed der dieren een over
groote hoeveelheid roode bloedlichaampjes
in het lichaam krijgen, terwijl de Mongolen
hun gele tint aan de enorme hoeveelheden
melk, die zij drinken, te danken hebben.
Deze I evat namelijk chloordeelen, welke
de huid, die dooi liet gebruik van vruch
ten en oorspronkelijk heel donker was, in
sterke mate bleekt. Dat het Kaukasische
nas blank is, meent men te moeten verkla
ren door het feit, dat dit ras het eerst zout
gebruiKte, welke stof een aanzienlijk pei
centage chloor bevat
RUBRIE^
DINSDAG 12 DECEMBER
HUIZEN 1875 M.
8.00—9.15 Morgenconcert.
10.00—11.30 Graxnoloonmuziek.
11.30—12.00 Godsdienstig halfuurtje door
Pastoor L. H. Perquin
12.00 Tijdsein
12.01—12.15 n.m. Politieberichten.
12.15—2.00 n.m. Lunchconcert door het Sex
tet o.l.v. Piet Lustenbouwer.
2.00—3.00 run. Vrouwen uurtje, a. „Spraak
gebreken bij kinderen" door mevr. Mies
Zwierzina. b. Ervaringen van een huis
vrouw in Lithauen" door Mevr. Schim V. d.
Loelf—Fransen v. d. Putte.
3.004.00 n.m. Modecursus door Mevrouw
H. Cuppens Geurs. (Adres: Lakerstraat 28,
Eindhoven).
3.00—3.30 n.m. Cursus knippen en naaien
voor beginnende».
3.303.45 njn. Cursus hoedenmaken.
3.45—4.00 mm. Opleiding coupeuse voor
gevorderden.
4.004.15 mm. Verzorging van den zender.
4.15—4.30 mm. Pianorecital door Mren
Polbarst.
4.30—4.45 n_m. Zang-soli door Gerard Holt-
haus, aan den vleugel: Fred. Boahart
4.455.00 nun. Gramofoonm uziek.
5.00—5.15 n.m. Vervolg van bet piano-reci
tal door Mien PotharsL
5.15530 mm. Zangsoli door Gerard Holt-
530—5.45 n.m. Gramofoonmuziek.
5.456.40 n.m. De Kro-Boys oJ-v. Piet
Lustenbouwer.
6.407.00 nm. Esperanto-cuisus door P.
Heilker (Achtste les).
7.00—7.15 n.m. Politieberichten.
7.15—7.35 n.m. Katholieke Radio Volks
universiteit. Medische Wetenschap. III. „De
bestrijding van besmettelijke ziekten", door
Dr. R. N. M. EykeL
7.357.45 njn. Gramofoonm uziek.
7.45—8.00 n.m. Verbondskwartiertje.
8.00—8.15 n.m. Het orkest o.l.v. Marinus
van t Woud.
8.15—8.30 mm. SwerkofFs Gesangensemble.
8.30—8.35 mm. Nieuwsberichten van het
835—8.45 mm Liet orkest o.Lv. Marinus
van 't Woud.
Persbureau Vaz Dias.
8.45—9.00 njn. SwerkofFs Gesangensemble.
9.001030 njn .Solistenconcert door het
orkest o.Lv. Johan Gerritsen, irnm.v. Else
Rijkens, sopraan.
1030—1035 njm Nieuwsberichten van het
Persbureau Vaz Dias.
1035—1030 mm. Gramofoomnuziek.
10.501130 njn. De Kr o-Boys oJ.v. Piet
Lustenbouwer.
11.30—12.00 njn. Gramofoonm uziek.
HILVERSUM 296.1 M.
A.VJLO.
8.01—10.00 Gramofoomnuziek.
10.0110.15 Morgenwijding. Lezen: Mat-
tbeüs 13 21—31. Zingen: Ps. 68 10. Ge-
zang 50 1.
10.1510.35 Gramofoonm uzi ek.
1030—11.00 Kook- en bakpraatje door Me
vrouw R. Lotgering—Hillebrand. „Wild en
gevogelte".
11.0012.00 Orgelconcert door Piet van
Egmond Jr. Soliste: Marie Olsen, sopraan.
12.012.15 mm. Lunchconcert door het
Omroeporkest o.Lv. Nico Gerbarz.
2.15230 mm. Rustpoos voor het verzor
gen van den zender.
2.30—3.00 mm. Omroeporkest.
3.0041X3 mm. Knipcursus door Mevrouw
Ida de Leeuw—Van Rees. 8e les.
4.00—4.30 njn. Pianorecital door Jan Odé.
430—5.00 n.m. Radio-kinderkoorzang oJ.v,
Jacob Hamel.
VP.R.O.
530 n.m. BijbelverteHmgen voor jonge men
schen. 10de voordracht. Aaron en Mirjam.
Spreker: Ds. B. J. Aris. Amsterdam.
A.VJR.O.
5.00—5.30 njn. Verhalen voor kleinere kin
deren ,door Mevr. Ant. van Dijk.
6.00—7.00 n.m. Concert door Barnabas von
Génczy en zijn orkest
7.007-20 mm. Gesprek tusschen de Heeren
Prinsen Geerlings, Smirnoff en Soer over de
a.s. Kerstpostvlucht van „De Zilvermeeuw"
het nieuwe KL.M.-SDelvliegtuig.
7.20—730 mm. (7.15 Precisie-tijdsein) Gra
mofoonm uziek.
7.30—8.00 n.m. Engelsche les voor gevor
derden door Fred Frey. 8e les.
8.Ö1—8.05 mm. Nieuwsberichten van Vaz
Dias.
8.05—9.00 n.m. Concert door Barnabas von
Génczy en zijn orkest.
9.00—9.40 n.m. Radiotooneel. Studio-opvoe
ring van Spoken, een hoorspel uit bet fa
milie-leven op z'n donkerst, in twee bedrij
ven door Carl Behr. Vertaling: Gustav
Czqpp. Spelleiding: Kommer Klein. L Het
eerste bedrijf. Uitzending van bet slotbedrijf
a.s. Donderdagavond.
Pl.m. 9.40—1030 mm. Aansluiting met het
Concertgebouw te Amsterdam. Opera-con
cert door het Concertgebouworkest oJ.v.
Pierre Monteux. Solist: Joseph Rogat-
chewsky. tenor.
1030—11.00 mm. Gramofoonm uziek.
11.00—11.10 njn. Nieuwsberichten van Vaz
Dias.
DEUTSCHEANDSENDER 1635 M.
2.20 n.m. Reportage van de openingszitting
van den nieuwen Rijksdag.
730 mm. Symphonie-Orkest, o.m. 6e van
Tsjaikofski.
KALUNDBORG 1154 M.
7.50 Morgenwijding.
BEROMüNSTER 459.4 M.
Cembalo-recital, door Alice Ehlers
BOEDAPEST 550 M.
DAVENTRY 1554.4 M.
10.35 v.m. Morgenwijding.
INTERNATIONALE KERSTWTZENDING
Op initiatief van de Wereldvereeniging zullen
de Europe esche Omroepmaatscbappijen een
Kerstmtzendrng organiseeren. welke een inter
nationaal karakter draagt. F-lk land zal een
gramofoonplaat laten vervaardigen, welke het
voor dit land karakteristieke Kerstlied, de
tekst „Eere zij God in den Hooge, Vrede op
Aarde, in de menschen een welbehagen" en het
slot van een karakteristiek klokkengelui zal be
vatten .Deze platen worden uitgewisseld en op
een der Kerstdagen door de deelnemende om-
roepverecnigingen in alphabetische volgorde uit
gezonden. Tot dusver hebben de volgende landen
hun medewerking toegezegd: België, Denemar
ken, Duitschland, Frankrijk, Groot-Brittannië,
Italië, Marokko, Nederland, Oostenrijk,
Polen, Spanje, Tsjecbo-Slowakije, Zuid-Slavië
en Zwitserland.
BRANDEN
Te Oss brak brand uit in een huis, be
woond door de familie van Haren, aan de
Kortvoortschestraat De bewoners, die in
diepe nachtrust lagen, konden zich met
mopite in veiligheid brengen. De heer Van
Haren, die vrij ernstig ziek was, werd naar
het ziekenhuis te Oss overgebracht-
De brandweer bestreed het vuur met alle
macht, doch kon niet voorkomen, dat het
geheele huis in vlammen opging.
De oorzaak van den brand is onbekend
De brandweer moest beperken tot het nat
houden van de belendende perceelen.
Een honderdtal kippen werd evenals de
geheele inboedel, een prooi der vlammea
De schade wordt door verzekering gedekt.
Te Goor is door onbekende oorzaak brand
uitgebroken in het voor eenige jaren ge
bouwde woon- en winkelhuis van den ma-
nufacturier J. J. van Wanrooy, gelegen aan
den Ouden Haaksborgerweg. De brand, die
in het woonhuis was ontstaan, vond gretig
voedsel in den voorraad. Het pand stond nu
korten tijd in lichterlaaie. De bewoners kon
den vluchten. Huis en inboedel waren ver
zekerd.
tuinderswoning met schuur van den heer
P. Mol, staande in het Oosterhout Het vuur
greep zoo snel om zich heen, dat de kinde
ren van den bewoner geen gelegenheid had
den hun kleertjes aan le trekken en in hun
nachtgewaad moesten vluchten. De brand
weer rukte niet uit, aangezien ter plaatse
geen water voor blussching aanwezig was.
De woning met schuur werden geheel in den
asch gelegd en ook van den inboedel kon
weinig of niets worden gered. De schade
wordt slechts ten deele door verzekering
gedekt.
VER VAN HUIS
Te Buggenum (L.) is door een jager een
eend geschoten met een bandje om den poot
waarop vermeld: .Leningrad". Vermoedelijk
is deze vogel afkomstig van een Russisch vo
geltrekstation.
GEHEIMZINNIG STERFGEVAL
Te Laren (N.H.) is door de recherche uit
Amersfoort aangehouden en naar Amster
dam gebracht dr. H. Deze aanhouding ge
schiedde in verband met een geheimzinnig
sterfgeval. Het plotseling overlijden van dé
38-jarige mevr. O. in het St. Elisabeths Zie
kenhuis en het ingestelde onderzoek na sec
tie op het lijk door dr. Hulst uit Leiden,
leidden tot deze arerstatie.
FEUILLETON
DE SPAANSCHE CAVALIER
Door B. WARSTADT
(24
Alcala werd op zijn weg naar de gevan
genis door dezen onzichtbaren engel verge
zeld, die hom sterkte gaf, en de woorden des
Apostels tot de zijne deed worden: „Wij
ïoemen in de hoop der heerlijkheid Gods.
En niet alleenlijk dit. maar wij roemen ook
in de verdrukkingen, wetende dat de ver
drukking lijdzaamheid werkt; en de lijd
zaamheid bevinding en de bevinding hoop.
En de hoop beschaamt niet, omdat de liefde
Gods in onze harten is uitgestort door den
Heiligen Geest, die ons gegeven is".
HOOFDSTUK XXII
Wonderlijk gezelschap
De wagen die Alcala naar de plaats zijner
bestemming bracht, bleef staan voor den in
gang tot een donkere woning in een nieuw»
straat. Door 'n zwak verlichte gewelfde gang
werd Alcala gebracht voor een met ijzer he
slagen deur. De vergezellende politie-agent
klopte aan deze deur, v/garop de cipier het
luikje opende, waarop men een geluid aN
van het verschuiven van een grendel hoor
de. en Alcala trad de gevangenis binnen.
Hier werd de cavalier eerst in een kan
toor gebracht, waar de gevangenisrechtnr
achter een hooge lessenaar zat Hij was een
rijzige figuur, met een zwaarmoedig uiter
lijk. Hij las den beschuldigingsbrief. dien de
agent hem overhandigde, stond op en ver
welkomde den onvrij willigen ga-.t met sobe
re plechtstatigheid.
„Mijnheer", zei de rechter met een di3pe
buiging, „moge uw erblijf in deze woning
van korten duur zijn. Veroorloof mij de eer
u naar uwe huidige woning te geleiden. Het
doet mij leed, te zien dat uw gezondheids
toestand zoo slecht is".
Na een korte wisseling van beleefdheden
met den rechter, die den gevangene had ge
bracht en die zich nu terugtrok volgde Al
cala den cipier naar een groote deur, die
door eenige gevangenbewaarders werd be
waakt. Nauwelijks was hij hierdoor binnen
getreden of met een harden slag sloeg d>-
massieve deur achter den gevangene in hpf
slot Alcala en zijn cipier bevonden zioh in
een corridor, een paar vensters, die op dc
binnenplaats uitkwamen verstrekten licht
en de noodige frissche lucht.
..Edele heer", zei de cipier, die thans naa«»
Alcala ging, „in dit huis wordt toch een
zeker onderscheid in stand in ac .t genomen
Wij hebben.een paar kamers, die voor voor-
uame heeren zooals u geschikt zijn, wan
neer het ongeluk hen binnen deze muren
voert".
Daar Alcala slechts met een onmerkbare
beweging van het hoofd antwoordde, dacht
de man dat zijn wenk niet was verstaan
„Aan cavaliers is het vergund hun kamer:
naar hun eigen smaak te meubileeren, edele
heer, en zij worden verzorgd met al de
achting, die hen volgens hun rang toekomt
Maar natuurlijk is deze verzachting sleet U
voor hen, die, die de cipiei bleef h'or
steken, weshalve Alcala hem verdere uitleg
bespaarde.
„Ik vermoed, dat deze bijzondere vertrek
ken slechts bestemd zijn voor hen, die de
middelen bezitten om ervoor te betalen", z«i
Alcala „Dat kan ik nu eenmaal niet"
„Het spijt mij, edele heer, dat toevallig
ook juist al deze vertrekken bezet Jju",
merkte de cipier op; echter hoopte hij nog
steeds op eenige verdienste en bleef zoo be
leefd mogelijk bij het vervoer van Alcniu
naar de donkere gevangenis, die de cavalier
met nog vijftig of zestig andere misdadigers
moest deelen.
De aanblik van dit vertrek en de stank
die er heerschte, en waarin hij misschien de
rest van zijn korte leven zou moeten door
brengen, was voldoende om eens menschen
kracht op de proef te stellen indien hij. zoo
als Alcala, aan geheel andore toestanden
gewend was. Het vertrek waf vreeselijk
vuil en bezat in het geheel geen meubels. Dn
vloer was van steen, waarop sommigen za
ten neergehurkt en anderen lagen, deze
vloer diende tegelijkertijd voor stoel, +afel
en bed F.cn vreeselijke geur verpestte de
lucht; kortom, do aanblik van dit gevangenis
hol was afschrikwekkend.
Nergens had een kunstenaar bij het licht,
dat door do stoffige vensters viel het too-
neel niet met louter mishagen Kur.nen aan
zien. Niemand droeg hier kortgeknipte ha
ren en ook was er geen gevangeniskleedij,
di« voor allen gelijk was. Iedere misdadige/
lange, fladderende mouwen. Deze veelkleuri
ge kleeding was die van bandieteji. die. on
getwijfeld wegens straatroof of moord in de
gevangenis waren geworpen. Andere gevan
genen zug men weer gehuld in de schaaps
vellen der boeren. De meeste gevangenen
droegen een sjerp, een karakteristiek stuk
van de Spaansche volksdracht, gewoonlijk
bestaat zij uit een lang, zwart of rood ge
kleurd stuk stof, dat om het middel wordt
geslagen, en waarin do beurs, zoowel als du
dolk worden bewaard.
Natuurlijk wekte de aankomst van een
nieuwen lotgenoot algemeene nieuwsgierig
heid. De opmerkzaamheid van de verschil
lende groepen werd direct op hem gevestigd
en men hoorde een gemompel van: „Dat is
een cavalier!" in alle hoeken van het ver
trek.
Hoewel het hier echter overvol was met
misdadigers, waarvan ieder tegen een of
meer der tien geboden had gezondigd, zou
een vreemdeling zich toch onmiddellijk heb
ben verwonderd over de afwezigheid van
grove ruwheid, zoowel als over den aard der
gesprekken, die men bij de misdadigers zou
verwachten. Mannen, die niet het minstj
spoor van eergevoel of gewetenswroeging
verrieden, die misschen kerken hadden be
roofd en monniken vermoord, deden zich
toch zoo voor, alsof ze voor zichzelve toch
nog eenige achting hadden. Dat is een eigen
aardigheid van liet Spaansche ras, dat zelfs
droeg zijn kleeding naar igon smaak en voor i de armste man zich zoo weet te geven, al;
dpn waarnemer deed zich hier een wonder- ware hij een geboren edelman. De bedelaar
hare sorteering van kleederdrachten voor. j had zijn waardigheid en de zakkenroller had
Hi»r en daar zag men groene of blauwe zij zijn waardigheid. Geen smadelijk woord,
de» vesten, waaroverheen jas of buis was ge j geen grove scherts werd tegen Alcala geuit
trokken; daaronder zag men hemden met hoewel hij zich bevond in de afschrikwek
kende algemeene gevangenis van Sevilla.
De cavalier voelde eerst grooten tegenzin
en afschuw; hij verlangde naar eenzaam
heid, al ware die ook te vinden in de don
kerste en kleinste cel.
Alcala was opgevoed in voorname afzon
dering en de hoogmoed was zijn boezem
zonde. Thans deed hij zich verwijten over
zijn zelfzuchtige zelfverheffing, waardoor hij
zoo gaarne tusschen zich en zijn lotgenooten
een muur zou hebben opgetrokken.
„Boe kan ik. die zelf uit de diepste schuld
ben verlost, het wagen, mijne oroederen in
hun zonde te verachten?" dacht Alcala
„Waardoor zou ik wenschen elke gelegen
heid om mijn medemenschen van dienst 'e
zijn uit den weg te gaan en dat slechts wijl
mijn hoogmoed terugschrikt voor elke aan
raking met dezulken die ik gewoon ben als
vftol lager dan ik aan te zien? Hier is de
plaats, mij door God aangewezen; moge Hij
mij kracht geven, zelfs in deze gevangenis
getuigenis af te leggen van Hom en Zijn
evangelie te verkondigen aan hen, die mis
schien nimmer hier zouden gekomen zijn,
zoo zij eerder van dat Evangelie hadden ge
hoord".
Nauwelijks had Alcala deze gedachte over
wogen, of hij werd aangesproken door pen
kleinen, spraakzamen man met donkere ge
laatstrekken, die van uit den uitersten hoek
der cel te voorschijn kwam, toen hij Alcal»
zag binnentreden.
..Zeer geëerde cavalier. Don Alcala de
Aguilera, wij hebben elkaar al eerder eens
ontmoet", begon hij.
„Waar dan, mijn vriend?" vroeg Alcala.
„In de arena, mijnheer. Mijn naam is Die
go. Ik was een van de chulo's, die een dolk
stak in den hals van den stier, dien u zoo
moedig tegemoet traadt".
„Maar ik ben nu in een heel anderen
strijd gewikkeld" zei Alcala, vastbesloten
zich noch door zijn vermoeidheid, noch door
zijn rugpijn te laten afhouden van een ge
sprek met zijn vroegeren makker, op wfen
hij tot diens heil een invloed ten gov'e
hoopte te kunnen uitoefenen. Hij ging der
halve op den grond zitten met zijn rug leu
nend tegen den muur, terwijl de chulo zich
naast hem neervleide met zijn eliebogen zijn
hoofd ondersteunend.
„U bevindt zich in wonderlijk gezelschan",
merktè Diego op, met gedempt» stem spr«.
kend, opdat de hoeven om hem heen hem
niet zouden verstaan.
„Die daar, die in hun Egyptisch koeier-
waalsch staan te snateren, zijn een gezel
schap zigeuners; hun ergste straf is, dat zo
een dak boven hun hoofden hebben. Een
zigeuner ligt liever in de sloot, dan in een
paleis en kookt zijn eten liever achter een
haag, dan dat hij het lekkerste eren eet aan
de tafel van den gouverneur. Hier aan onze
rechterzijde, Senor, hebben we smokkelaars
uit Cadiz. Die daar met zijn roode sjerp, is
een zeer achtenswaardig man, die een mede
dinger in een gevecht met een mes heeft
doorstoken. Het is toch eigenaardig dat de
politie het. de moeite waard acht, iemand
voor zulk een onnoozele zaak achter slot en
grendel te zetten. Maar dat heerschap in zijn
blauwen kiel heeft zijn verzorging op kosten
van Zijne Majesteit ruimschoots verdiend.
Het is een rcover uit de Sierre More rui »u
hij heeft, wed ik, meer halzen afgesneden
dan hij vingers aan zijn beide handen heefL"
(Wordt vervolgd)
