Veertigste procesdag
ZATERDAG 18 NOVEMBER 1933
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
AMERIKA ERKENT DE
SOVJET-UNIE
W. C. BULLITT DE EERSTE
GEZANT
EERSTE TELEFOONGESPREK
WITTE HUISMOSKOU
Uit Washington: De onderhandelin
gen tusschen president Roosevelt en
Litwinoff hebben tot een voor beide
partijen bevredigend resultaat geleid,
v-noals blijkt uit een gepubliceerd ge
meenschappelijk communiqué.
LITWINOFF
Gevolg gevend aan den wensch
van Roosevelt, die alle voor. en~~ha-
onrlogsche kwesties, welke voor ver
effening in aanmerking komen, ten
spoedigste wil geregeld zien. heeft
Litwinoff besloten, nog ongeveer een
week in Washington te blijven.
Hij zal met de beambten van het
Amerikaansche staatsdepartement de
akten van de vroegere Russische lega
tie onderzoeken, o.a. dus ook de do
cumenten over de verplichtingen je
gens Amerika van de tsaren-regee
ring en van het Kerenski-bewind.
Het Witte Huis is gister in telefo
nische verbinding geweest met Mos
kou. Litwinoff onderhield zich met
zijn vrouw en zijn zoon. Hieruit, zoo
mede uit het gemeenschappelijk com
muniqué volgt, dat de erkenning der
Sovjet-regeering en het herstel der
diplomatieke betrekkingen tuschen
beide regeeringen een feit is geworden.
Nader: Roosevelt heeft officieel mee
gedeeld, dat de Ver. Staten erin heb
ben toegestemd, de normale betrek
kingen met Sovjet-Rusland te hervat
ten. Beide regeeringen zullen eerlang
ROOSEVELT
hun ambassadeurs benoemen.
De eerste gezant van Amerika te
Moskou wordt W. C. Bullit.
Gemeld wordt voorts nog, dat ook
over de godsdienstvrijheid, de propa
ganda en de handelsbetrekkingen
overeenstemming is verkregen.
Groote uitvoermogelijkheden
WASHINGTON, 18 November. In regee-
ringskringen verwacht men, dat de erken
ning der Sovjet-Unie door de Ver. Staten
groote uitvoermogelijkheden voor den
Amerikaansehen handel zal openen. Men
verwacht, dat in het komende jaar voor
350 millioen dollar aan goederen nr~
Sovjet-Rusland zal kunnen worden uit„
voerd, waardoor duizenden Amerikanen
werkgelegenheid zullen kunnen \indei
Een deel van dezen uitvoer zal gefinancier
worden door exportcredieten, die de Regec
ring ter beschikking van Sovjet-Rusland
stelt. Men verwacht, dat voornamelijk
machines en landbouwproduc
ten in Rusland gevraagd zullen worden.
Groote vreugde in Rusland
MOSKOU, IS November. Het bericht van
de erkenning de jure vian de Sovjet-Unie
door President Roosevelt heeft in alle dee-
lcn van het land bij de bevolking groote
vreugde veroorzaakt. Het wordt als één der
voornaamste diplomatieke successen be
schouwd sedert liet bestaan der Sovjet-
Unie. Ook op de gewone bevolking maakt
het feit indruk, temeer omdat men voelt,
dat de samenwerking tusschen Rusland en
Amerika invloed zal hebben op den toe
stand in het Verre Oosten en Japan tot
voorzichtigheid zal manen.
VOOR EEN MILLIOEN FRANCS AAN
BAREN GOUD GESTOLEN
U4t Parijs: USit. een aiuto, die met een
tramsport goud voor een der banken te Nice
in een garage wee ge&talld dn afwachting
van de opening van de Bank, is voor een
millioen francs aan baren goud gestolen.
Men vermoedt dot de diefstal na et in do
gairaige heeft plaats gehad, doch reeds ge
sohiiedde op weg van het station naar d(
garage.
CONCENTRATIEKAMPEN OPEN GEZET
Uit Berlijn: Ofschoon de politieke amnes
tie nog niet i6 afgekondigd, zijn de Sa.ksi-
eche concentratiekampen, naar alhier ver-
Ju'idlt, reeds open gezet.
EEN GETUIGE, DIE ALLES
HAARFIJN WEET
Men denkt sprookjes te hooren
vertellen
Als men het verslag van den veertigsten
procesdag leest en niets anders weet dan
komt men werkelijk onder den indruk van
het voor Torgler en Popof maar ook voor
zoowat de heele leiding der K.P.D. vernie
tigend getuigenis van den heer Otto Gro-
the, gewezen metselaar, gewezen commu
nist en, naar hij zelf beweert, gewezen
groeps-aanvoerder van het Rood front.
Op de in de Rechtzaal aanwezige buiten-
landsche journalisten ja zelfs op de na-
tionaal-socialisten en op den president van
het hof zelf schijnen de verklaringen van
Grothe echter niet zulk een diepen indruk
te hebben gemaakt Ja zelfs de man, die
zich 't het ergst zou moeten aantrekken wat
Grothe hem ten laste legt, Torgler, zat,
evenals Dimitrof, bijna voortdurend te glim
lachen, toen de gewezen partijgenoot tegen
zijn vroegere wapenbroeders aan het fulmi-
neeren was en hun de ergste dingen ten
laste legde.
Alleen Popof maakte zich boos en kon
zich niet weerhouden, om den „sprookjes-
Teller" op een zeker oogenblik zooiets
toe te voegen als „vuilpoets", wat van zijn
standpunt uitstekend te verklaren was,
want iemand die niet alleen een overlooper
is maar daarna nog zijn best doet om zijn
vroegere kameraden aan de galg te bren
gen behoort niet tot een zeer edel soort.
De Msb.-correspondent schrijft o.a.: Aan
dat heerschap werden weer vijf volle uren
besteed en toen deze afgeloopen waren, be
gon men in te zien, dat men den man wel
wat al te snel beëedigd had. Dat hij onder
zijn eed had staan liegen, is blijkbaar zoo
heel erg niet, wijl hij als getuige fi charge
optreedt, maar het verleden van dezen ge
tuige is tijdens het vooronderzoek onvol
doende opgeklaard geworden. Hij lijdt aan
spraakgebrek en toen Mr. Sack hem
naar de oorzaak daarvan vroeg weigerde
hij aanvankelijk hierover uitsluitsel te ge
ven. Daarna vertelde hij, dat dit gebrek
veroorzaakt was door een ongeluk, dat hij
tijdens den oorlog had opgeloopen en toen
Mr. Sack, die meer van de zaak scheen te
weten, verder bleef aandringen, vernamen
we, dat de getuige zich dit gebrek als kind
op school aangewend had.
Later ging Mr. Teichert een beetje wroe
ten in het verleden van dezen getuige en in
de verschillende aanrakingen, welke hij
met de politie gehad heeft Op dit punt
heerscht nog volkomen duisternis, maar
intusschen was de man toch al beëedigd en
had hij vijf uren tegen Torgler, Popof, Van
der Lubbe en diverse voormalige kamera
den mogen uitpakken.
Hij legde zijn getuigenis zoo af, dat men
slechts af en toe, ten koste van de grootste
inspanning een woord ervan kon verstaan.
Tegen het einde van de voorstelling kwam
nog een tweede communist ten tooneele,
maar ditmaal een, die zijn beginselen min
of meer trouw gebleven is en daarom in
een concentratie-kanyr resideert en meteen
gevolg van twee Schupo's voor de recht
bank verschijnt.
Nadat deze heeren tegenover elkander
geplaatst waren, mochten ze om de beurt
zeggen, wat ze van elkander dachten en dat
was wel het aardigste oogenblik van den
dag. Zij vonden elkander wederzijds schur
ken en bedriegers, maar dat konden ze na
tuurlijk niet zoo zonder er doekjes om te
winden zeggen, maar het lukte tenslotte
toch en toen dat vastgesteld was, ging het
gordijn omlaag.
Er stonden voor Vrijdag slechts weinig
getuigen op de lijst van het Rijksgerechts
hof te Berlijn, doch in de kringen van het
Rijksgerecht beschouwde men de getuigen
van gisteren als zeer belangrijk, omdat
eenige getuigen charge waren gedaagd,
die, naar men verwachtte, belangrijke me-
dedeelingen over het werk van den Rooden
Frontstrijders Bond en de Internationale
Roode Hulp kunnen doen. Ook zijn de ge
tuigen Singer en Kempner weer gedaagd.
Begonnen wordt met het verhoor van den
getuige Otto Grothe.
Grothe verklaarde o.a.: „Ik zou om te
beginnen in het kort de motieven willen
mededeelen, die mij ertoe genoopt hebben,
mij vrijwillig als getuige te melden. In 1921
ben ik toegetreden tot de communistische
partij om het proletariaat te helpen. Zeer
spoedig heb ik echter door mijn werk kun
nen constateeren. dat in het bijzonder in de
laatste drie, vier -jaar. een onbeschaamd
«mei met de belangen der arbeidersklasse
werd gespeeld. De partij is volkomen bu
reaucratisch geworden en heeft het prole-
taritaat, dat zij zoogenaamd wilde bevrij
den, belogen en bedrogen. Ik wilde als
Duitsch arbeider niet dulden, dat de Na-
tionaal-Socialisten, van wie men bij ons als
van „Hitier en zijn consorten" sprak, ten
onrechte ervan beschuldigd zouden worden
den Rijksdag in brand te hebben gestoken.
Thans, na negen maanden, is bewezen, dat
deze mannen werkelijke staatslieden zijn".
Getuige Grothe doet uitvoerige mededee-
lingen over de organisatie van den Rooden
Frontstrijdersbond, waarin hij zelf een lei
dende functie zeide te hebben gehad. In den
laatsten tijd had iedereen een wapen. Som
mige leden, die bijzonder betrouwbaar wa
ren, bewaarden in hun woning de wapens
voor vier of vijf kameraden. In zulke wo
ningen was men voortdurend op zijn hoede
en deze waakzaamheid werd nog verscherpt
toen Hitler Rijkskanselier was. Naar de er
varing van getuige moest het parool „slaat
het fascisme neer waar ge het treft", niet
in geestelijken zin worden opgevat, want
waar men 'de kans kreeg, werd daadwerke
lijk geslagen.
Omtrent den communist Singer, die ook
als getuige zal worden gehoord, verklaard
Grothe o.a. „Ik ken Singer uit mijn cel,
waarin hij als leider gewerkt heeft. Hij is
een groote opschepper en een zwendelaar
eerste klas".
President: „Bij welke gelegenheid
hebt u Singer na de brandstichting in
Rijksdag gezien?"
Getuige Grothe: „Sedert Maart wilde
ik met de partij zelf niets meer te maken
hebben. Het laatst had ik nng de leiding
van een cartotheek en moest ik nog eenige
gelden afrekenen. Ik ging daarom Zondag
middag 3 April naar éen vergadering. Daar
verklaarde Singer dat allen gezondigd had
den. Wij spraken ook over den Rijksdag
brand en er werd gezegd, dat de Nationaal-
Socialisten den Rijksdag in brand hadden
gestoken. Singer had toen een veelzeggen
de beweging gemaakt en gezegd: „Hoor
eens, zoo gemakkelijk kan men toch niet
met de zaak omspringen". Toen men hem
vroeg hoe hij erbij kwam, niet te gelooven,
dat de Nationaal-Socielisten den Rijksdag
in brand hadden gestoken, antwoordde hij:
,Ik wil er niets meer van zeggen, doch ik
was op dien dag de koerier van de centrale,
die in verbinding stond met den Rijksdag
brand".
President: „U hebt vroeger ook ge
zegd, dat Singer heeft verklaard dat de
Rijksdagbrand het signaal had moeten zijn
om erop los te slaan".
Getuige Grothe: „Jawel, dat kan zoo
uitkomen. Ik herinner het mij thans ook.
Ilij zei: „De Rijksc1~r"b:«iad is het lignaal
geweest om erop los te slaan". Het bewijs
daarvoor was ook, dat op 23 Februari wa
pens zijn uitgedeeld".
De getuige deflt verder nog eenige ge
sprekken mede, die hij met den koopman
Moritz Kempner, eveneens een communis
tisch functionaris, die als getuige gehoord
zal worden, heeft gehad. Deze Kempner ha.1
klaarblijkelijk een bijzopdere vertrouwens
positie in de K.P.D. Getuige Grothe leerde
hem reeds in 1924 kennen en heeft hem
ongeveer een jaar en drie maanden in zijn
woning geherbergd. Hij beschreef Kempner
als een gesloten mensch, die van de partij
verschillende opdrachten kreeg. Eenigen
na de brand had getuige dezen Kemp-
ontmoet en was een gesprek met hem
den brand begonnen. Bij deze gelegen
heid verklaarde Kempner o.a., dat wanneer
hij geweten had dat de zaak een fiasco voor
de partij zou worden, hij nooit eraan zou
hebben medegewerkt. Getuige had Kempner
toen gevraagd, of hij zelf bij de brandstich
ting was geweest. Kempner had toen geant
woord: „Jawel, ik was degene, die het
brandmateriaal naar den Rijksdag heb ge
bracht Ik heb het in een reiskoffer in de
brandgang afgegeven". Kempner zou voorts
verteld hebben, dat Torgler en Koenen de
brandstichters in den Rijksdag hadden ge-
Voorts doet getuige de mededeeling, dat
naar een verklaring van Kempner op 23
Februari een bespreking door de brand
stichters is gehouden. De dag van de brand
stichting was toen niet precies vastgesteld.
Wel had men afgesproken dat de brand
stichting zelf in' handen van Torgler zou
blijven en dat op den dag, die werd vast
gesteld, 's avonds om halfacht de brand ge
heel voorbereid moest zijn. Aan deze be
spreking zouden behalve Kempner ook
Ernst Thaelman en eenige andere personen
hebben deelgenomen. Onmiddellijk voor de
brandstichting zelf heeft nog een bespre
king plaats gevonden met Van der Lubbe
en de Bulgaren. Kempner had o.a. de na
men van Van der Lubbe en Popof genoemd
en gezegd, dat Popof de leiding zou heb
ben. Torgler en Koenen zouden er voor zor
gen dat Popof het brandmateriaal zou krij
gen. Er was nog een andere Bulgaarsche
naam, iets als Gorgef of Drogef of iets der-
;elijks, van iemand die ook een rol zou spe
en. Popof zou de brandstichters in den rug
dekken.
President: „Is bij een der gesprekken
tusschen u en Kempner ook erover gespro
ken, dat vooral buitenlanders naar voren
moesten worden geschoven?"
Getuige Grothe: „Kempner heeft woor
delijk gezegd: „Voor dergelijke acties zijn
speciaal slechts buitenlanders aangenomen,
om de Duitsche partij niet onder verden
king te brengen".
Op een vraag, uit welke overwegingen nij
mgifte had gedaan, antwoordde Grothe,
dat Kempner hem alles zoo vertrouwelijk
en zoo vertrouwenwekkend had verteld, dat
hij er niet aan kon twijfelen of alles stem
de werkelijk met de.waarheid overeen.
Grothe wilde zich niet strafbaar maken
door van de zaak te weten en zijn mond te
houden. Popof heeft getuige tweemaal op
het bureau van de I.R.H. gezien. Popof moet
opstaan en Grothe verklaart, dat hij hem
beslist herkent
Opgewonden roept Popof Grothe het
woord Vuilpoets toe en krijgt van den Pre
sident daarvoor een berisping.
Grothe verklaart nog verder, dat hij
noch Kempner, noch Singer vijandig ge
zind is. De door hem genoemde vergadering
voor den brand, waaraan ook Thaelmann
heeft deelgenomen, werd gehouden in het
Karl Liebknechthuis, op 22 of 23 Februari.
De President en de beide verdedigers
Dr. Sack en Dr. Teichert stellen get.
Grothe verscheidene vragen, waaruit blijkt,
dat tal van punten niet kloppen met vroe
gere verklaringen van Grothe. Vele bijzon
derheden, die hij vlot heeft verteld, heeft
hij verzwegen bij het verhoor door de po
litie op 3 April j.l.
President: „U heb er bijv. niets van
gezegd, dat op 27 Februari 's avonds om elf
uur de nationaal-socialistische lokalen en
de politiebureaus bestormd moesten wor
den. Hoe was u dat indertijd te weten ge
komen?"
Get. Grothe: „Ik had dat als functio
naris van twee kanten gehoord, o.a. ook van
Kempner".
P te s i d e n t: „U hebt vroeger
zegd, dat ongeveer vierduizend vuurwape
nen uitgedeeld zouden worden".
Get. Grothe: „Dat wis ik uit vertrou
welijke besprekingen. Alle bijzonderheden
kon ik toen nog niet mededeelen".
Dr. Sack: „Indertijd hebt u ook gezegd:
„Nadat de geprepareerde plaatsen waren
aangestoken, had Popof gemeend, dat v. d.
Lubbe al op den terugweg was en daarorrj
had hij het niet noodig geacht nog naar
v. d. Lubbe uit te kijken. Daarom kon v. d.
Lubbe gearresteerd worden". Bovendien
hebt u gezegd, dat wanneer de revolutie i1.
Duitschland zou zijn geslaagd, Popof ook
te Warschau en Praag dergelijke brand
stichtingen zou verrichten".
Grothe geeft onduidelijke en verwarde
antwoorden. Over het prepareeren van het
brandmateriaal had hij ook met Kempner
gesproken.
Op welke plaatsen en in wiens tegen
woordigheid deze besprekingen zijn ge
voerd, kan Grothe niet meer zeggen. Op
vragen van Dr. Teichert antwoordt hij, dat
hij Popof eens op straat heeft ontmoet in
gezelschap van Kempner. Eens in 1931 had
hij Popof ontmoet in een Agit-Prop. verga
dering, waarbij Koska aanwezig was ge
weest en later had hij hem nog eens gezien
in Januari 1933. Grothe verklaart verder,
dat het gewapende kader in circulaires
wekenlang de belofte van de hoogste partij-
instanties had: in de komende dagen krijgt
ge gelegenheid practisch werk te doen hij
de bestorming van Nazi-lokalen en politie-
bureaux. Op 27 Februari zou elke beschik
bare man op bepaalde plaatsen aanwezig
moeten zijn.
Alvorens de President de middagpauze
aankondigt, vraagt Popof het woord, om
te verklaren, dat hij Grothenog nooit
heeft gezien, dat hij nog nooit bij de
I.R.H. is geweest, niets met de I.R.H. te
maken heeft en ook Kempner niet kent
De verklaringen van getuige Grothe zijn
voor zoover het hem betreft onwaar.
Na de pauze valt het op, dat Van der
Lubbe nu en dan zonder aanwijsbare
reden voor zich heen zit te lachen. Dan
zakt zijn hoofd weer neer alsof hij inslaap
verzinkt
Vervolgens wordt gehoord de communisti
sche chauffeur Singer, die evenals Gro
the uit een concentratiekamp is gehaald.
Hij wordt niet beëedigd.
Hij verklaard nooit met communistische
leiders te zijn samen geweest. Hij bekleed
de maar een ondergeschikte functie. Een
zit.tine van de Roode Hulp heeft hij even
min bijgewoond en hij heeft zich nooit uit
gelaten in den zin als Grothe. beweert Ook
met terreurgroepen heeft hij nooit te maken
gehad. Grothe stond in de partij bekend als
onbetrouwbaar, als een opschepper, die al
tijd zijn best deed in de krant te komen.
Als Singer en Grothj geconfronteerd
worden, slingeren ze elkander allerlei ver
wijten naar het hoofd. Singer verklaart, dat
Grothe heelemaal geen leidende functie in
de partij had, doch de laagste die mogelijk
was: kassier van een kleine groep personen.
Op een vraag van den procureur-ge-
ENGELSCHE EN FRANSCHE
PLANNEN VOOR GENEVE
OM UIT DE IMPASSE TE
GERAKEN
Uit Londen: Het na de kabinetsbijeen
komst van Woensdag plotseling genomen
besluit, dat sir John Simon naar Genève zou
gaan, beteekent n et, dat de Britsche minis
ter van buitenlandsche zaken met eenig
plan of definitieve voorstellen ter ontwape
ningsconferentie zal verschijnen.
Hoewel men echter aanneemt, dat sir John
Simon met leege handen naar Genève ver
trokken is, hoopt de regeering, dat na een
onderhoud met Henderson en met de ver
tegenwoordigers der andere mogendheden
oen of andere weg zal worden gevonden, om
uit de huidige impasse te geraken.
Van andere zijde wordt gemeld, dat het
plan bestaat terug te keeren tot het zuivere
plan-Mac Donald en nog vóór Kerstmis een
conventie op te stellen, die ook voor
Duitschland aanvaardbaar is, teneinde dat
land weer tot de conferentie en tot den Vol
kenbond terug te brengen.
In de conventie zou de gelijkberechtigd
heid vervat zijn en het toestaan aan Duitsch
land, zooals het gevraagd heeft, van enkele
prototypen van alle definitieve wapenen
voor oefeningen en het nemen van proeven.
De overgangsperiode zou op vijf jaar blijven
vastgesteld, de proeftijd van vier tot één jaar
worden teruggebracht
Fransch contróleplan.
De Fransche delegatie te Genève heeft een
controleplan gereed gemaakt, met de strek
king: voorkoming van een aanval. De in te
stellen commissies zouden zich moeten be
perken tot controle minstens éénmaal per
jaar bij alle onderteekenaars en rapporiee-
daarover bij de permanente ontwape
ningscommissie.
Een officieuse Duitsche beschouwing
Een (officieus) Wolff-tele-gram uit Berlijn
meldt in verband met het hervatten va
besprekingen te Genève:
Bij de beoordeeling van de ontwikkeling
der ontwapeningskwestie moet men zich
voor oogen houden, dat de nieuwe Fransche
«•egeering betrekkelijk zwak op de beenen
staat en daarom blijkbaar aarzelend zal op
treden.
Anders moet de houding van Enge
land beoordeeld worden. Engeland, dat tot
nu toe steeds gaarne de rol van den „eerlij
ken makelaar" gespeeld heeft, is anderzijds
evenzeer onze ontwapeningsschuldenaar als
Frankrijk en is door het verdrag van Ver
sailles evenals Frankrijk aan de ontwape
ningsverplichtingen gebonden. Duitschland
zal afwachten, wat Engeland van zijn terri
toriale wapening bereid zal zijn prijs te ge
ven of wat het Du'tschland langs den weg
van gelijkgerechtigdheid wil toestaan.
De heele ontwapeningssituatie
is voor Duitschland op het
ooogenblikeigenlijk eeen inte-
SCHIP MET 27 MAN VERGAAN
IN DEN STORM OP DEN
OCEAAN
Het s.6. „Saxilby", met 27 koppen bomend
verkeerde Woensdag vierhonderd mijl uit
de Ien&ohe kust in nood.
Verscheidene schepen zijn te hiulp ge
sneld dodh hebben geen spoor van schip of
bemanniiaig gevonden. Dinsdagmorgen te 9
uur onitvimg het radic-station te Valentia
aan de Iersche kust een draadloos bericht
van het Neder la ndsche stoomschip
„Boschdijk" van de HollandAmerika Lijn,
meldende, dat men do plaats waar de
„Saxilby" in nood moet hebben verkeerd,
heeft afgezocht, doch zonder resultaat. Ook
de „Berengaria" en de „Manchester Regi
ment" meldden, dat hun zoeken geen resul
taat had opgeleverd.
Des namiddags had men nog geen uieuws
over de „Saxilby" ontvangen, zoodat men
aanneemt, da* de bemanning het eChip
heeft verlaten. Te laatste mededeeling is
geweest, dat de opvarenden trachtten de
stoepen uit te brengen
Is de bemanning nog in leven?
LONDEN, 17 Nov. Nadat men te Londen
reeds alle hoop op redding vaö de 27 op
varenden van bert stoomschip „/Saxilby"
had opgegeven, zijn in den loop van Vrijdag
van schepen, die op het Noord-Atlantisch
traject varan, berichten ontvangen, dat zij
raketten hebber gezien met noodsignalen.
Het stoomschip „Mercian" zou deze raketten
kort voor het aanbreken van den dag heb
ben waargenomen op ongeveer 150 zeemij
len van de gemelde plaats des onheils. Ook
de „Oku" zou deze signalen hebben gezien.
De hoop. dat de bemanning van de „Saxil
by" nog in leven i6. is evenwel niet groot.
Het Engelecbe stoomsdliip „St Quentin",
welks roeiünriohting defect is geraakt op
400 zeemijlen ten Westen van Ierland, doch
op eigen kracht zijn koers heeft kunnen
vervolgen, heeft een Nederlandsche
zeesleephoot ontmoet. Dit schip zal, zoo noo
dig, de St Quemtiin hulp verleenen.
Weerbericht
3t
scha
v o r d e
voor zoover wij niet meer onmiddellijk ob
ject van de ontwapening zijn en de andere
mogendheden alleen moeten bijeenkomen en
onder elkaar moeten uitmaken, hoe ver zij
tot ontwapening bereid zijn. De mogendhe
den hebben niet meer de mogelijkheid bij
iedere kleine gelegenheid de verantwoorde
lijkheid op Duitschland af te schuiven.
Als in dit verband uit Genéve wordt ge
meld, dat op Fransch initiatief de controle
kwestie weder op den voorgrond gebracht
bracht zal worden moet daartegenover door
Duitschland met allen nadruk vastgesteld
worden dat ditmaal het ontwapeningspro
gram volgens zijn waren inhoud moet wor
den afgewerkt en dat de controle daarbij
slechts een secundaire rol speelt.
Controle is slechts mogelijk als
de ontwapening uitgevoerd is en
zij als vanzelfsprekend op alle
belanghebbenden wordt toege
past.
PARLEMENTSVERDAGING
IN ENGELAND
Gister heeft de parlementsverdaging in
Engeland plaats gehad met de voorlezing
van de troonrede van den Koning door den
In de troonrede wordt o.a. opgemerkt: Het
vertrouwen is hersteld door het volgen van
■een gezonde finAnoieele politiek, gepaard
ir.et redelijke maatregelen tot bescherming
ran de industrie van het Vereenigd Ko
ninkrijk. Het aantal werkloozen is helaas
nog veefl te groot dodh is aanzienlijk ge
daald en deze daling is in de afgefloopen
maanden voortgegaan, ondanks de gebrui
kelijke soizoenbewegiiing in omgekeerde
richting.
DUITSCHLAND EN POLEN
VOLDOENING TE BERLIJN
Uit Berlijn: De verklaringen van den Pool
eohen minister van buitemlandsdhe zaken,
Beck, over de ontvangst van den PooQscihcn
gezant Lipski door den Duitsohen rijks
kanselier, waarin Beek ziiob in positieven
zin uitspreekt over de inleiding van de
Duilteoh-PoolBohe besprekingen, worden te
Berlijn met levendige voldoening begroet
Door minister Beek, adhter wien de groote
figuur van den Poolschen staatsman Pil-
soedski staat ie thans het initiatief geno
men, om door redhtstreeksohe gedaohten-
wisselimgen, met. het derde rijk tot overeen
stemming te komen. Daarbij moet er op
worden gewezen, dat met minister Beck, die
affcmstig is uit den officiersstand, in de
Europeesahe diplomatie een geiheefl nieuwe
figuur is opgedoken, met volkomen nieuwe
inzichten.
Na den teflieoirsbël lenden afloop van zoo
vele internationale besprekingen, de be
sprekingen over het tarieven/bestand, de
economiisohe conferentie en vooraJl de ont
wapeningsconferentie wordt tibans voor
den eersten keer getracht, door directe
Poolsch-Duitsohe onderhandelingen, politie
ke problemen met z'n tweeën te regelen.
Gelijk de laatste maanden te Dantzig door
het initiatief van senaatspresident Baa
nimg het terrein is voorbereid voor nii
onderhandelingen, zoo is thans door hert
onderhoud tussdhen den rijkskanselier
den Poölsdhen gezant en door de uitingen
van dien Poolschen minister van buitenfland
sdhe zaken op gelijke wijze een betere at
mosfeer geschapen.
Pijltje geeft di
Hoogste stand te Hernosand 781.7.
Laagste stand te La Coruna 749.5.
Stand vanmorgen half twaalf: 761.9.
WEERVERWACHTING
(Medegedeeld door bel Kon. Ned. MeteoroL
Instituut te Do Bilt)
Matige O. tot Z. wind, aanvankelijk half
tot zwaar bewolkt, met weinig of geen re
gen, later betrokken met kans op neerslag,
aanvankelijk weinig verandering in tempe
ratuur, later wellicht kouder.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
(Medegedeeld door bet Kon. Ned. MeteoroL
Institnnt te "ie Bilt)
In het geheele Oosten blijft de luchtdruk
stijgen, zoowel in het gebied van strenge
vorst in Scandinavië en Finland als in
Centraal Europa.
De depressie in het Z.-W. trekt verder
naar den Oceaan terug en zij veroorzaakt
met een gebied van hoogen luchtdruk over
Z.-O. Europa een warme fönstrooming in de
bovenlucht over Duitschland en Frankrijk,
die de uitbreiding naar het Zuiden van het
vorstgebied aan de Noordzijde van de Oost
zee terughoudt
Een reeks van diepe luchtdruk minima
aan de Westzijde van het strookvormige ge
bied van hoogen luchtdruk dat nog steeds
tot de Azoren reikt, veroorzaken een krach
tige strooming van warme lucht over IJs
land langs den rand van het Poolgebied
naar de Barendzee.
In Frankrijk vielen plaatselijke zware re
gens, vooral in het Oosten. Hoewel aanvan
kelijk zacht weer te wachten is, is later
opschuiving van de koudestroom naar onze
omgeving niet uitgesloten.
TEMPERATUUR
Stand vanmorgen halftwaalf: 7.0 gr. C.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
19 NOVEMBER.
Van 'b avonds 4.31 uur tot 's morgens 7.01 uur
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig i
1.43 1.45
Heden Vorig
Wurtzburg 0.00 0(H)
Straatsburg 0.00 0 00
Breisach 0.13 0.98
Rhelnfelden l.ül 1.88
Kehl
Maxau
Dledesheim
Mainz
Hingen
0 47 0.51
2.23 2.25
1.17 1.18
0.15 0.17
1.30 1.30
Coblens
Trier
Kenlen
Rührort
We8el
Emmerik
Dusseldorf
Maastricht
-0.27 0.24
-0.67 0.52
0.72 0.80
Te Barcelona is gister
gepleegd op de electriciteiiteoenitrale der
stad. Twee transformatoren werden volko
men verwoest, terwijl ook verder groote
schade werd aangericht. Van de daders
ntbreekt tot dusverre ieder spoor.
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
19 November
Delfzijl 12.09
Terschelling 9.21 2144
Harlingen 10.20
Uit Oost-lndie
JERUZALEM, 18 November. Het Arabisch
Executief Comité heeft in een bijeenkomst te Jeru
zalem besloten de door den Britschen Hoogen Com
missaris ingestelde commissie van onderzoek naar
de jongste onlusten te boycotten. Op 9 December
a.s. zullen groote herdenkingsplechtigheden voor
de bij deze onlusten gevallen Arabieren worden ge
houden en in Januari zullen opnieuw groote betoo
gingen plaats vinden.
SNEEUWSTORM IN NOORD-ITALIË
MILAAN, 18 November. Boven Turijn en omge
ving heeft een hevige sneeuwstorm groote schade
aangericht en belangrijke storingen voor verkeer
en bedrijfsleven veroorzaakt. Te Turijn zelf wer
den verscheidene electrische en telefoongeleidingen
vernield.
DE FRANSCHE ESKADERVLUCHT
Uiit Baimoko: De deelnemers aan de eska-
dervlucM onder leading van generaal Vuillle-
miin zijn in Bemoko enthousiast ontvangen.
Hod en wordt cte tocht voortgezet naar
n e r a a 1 erkent Singer niet te weten
welke functie Grothe bij den Frontstrijders-
bond bekleedde.
Dimitrof stelt vragen, waarop S i n-
ger antwoordt, dat het uitgesloten is dat
tijdens de conferenties der lagere partij-
instanties gesproken is over den Rijksdag
brand en soortgelijke acties te Warschau of
Praag op de wijze, zooals Grothe heeft ver
klaard. Op een tweede vraag van Dimi
trof deelt getuige mee, d-t in Februari bij
de communistische partij geen alarmtoe
stand bestond.
Als een der rechters opmeiltt, dat het gaat
om een alarmtoestand bij den rooden Front
strijdersbond, verklaart getuige opnieuw,
van den ronden Frontstrijdersbond niets af
te weten. De roode Frontstrijdersbond zou
geen actie hebben kunnen steunen, welke
indruischte - tegen de algemeene politieke
gedragslijn der partij.
Daarna wordt de verdere behandeling
vau het proces tot heden verdaagd
DE BIERACCIJNS
BATAVIA, 17 Nov. (Anata). Het Departement
van Financiën stelt voor den accijns op bier ad.
f 3, welke per 16 December as. automatisch ver
hoogd moet worden tot f 5 (aangezien dan de
proeftijd voorbij is), te laten doorloopen tot het
nieuwe tarief wordt ingevoerd, hetwelk voor hier
te lande vervaardigd bier f 5 bedraagt plus 50
opcenten en voor geimporteerd bier f 11 plus 50
opcenten.
HET BIJZONDER ONDERWIJS
Herziening der subsidieering
BATAVIA, 17 Nov. (Aneta). Naar het „Bat.
Nieuwsblad" verneemt heeft de Raad van Ned.-
Indië een voorstel in behandeling van het Depar
tement van Onderwijs en Eeredienst tot herziening
van de subsidieering van het bijzonder onderwijs
in dien zin dat het gemeentelijk onderwijs met in
gang va 1935 niet langer op denzelfden voet zal
worden gesubsidieerd als het particulier onderwijs,
doch naar de draagkracht van het betrokken res-
Den Helder 8.00 20.25
H.v.HolIand 3.37 15.55
iJmuiiien 245 15.02
Scheveningen 2 55 15.12
Rotterdam 4.59 17.07
ïöl 0.33 12 5»
:hell. 10.10 22.28
Harlingen 11.10 23.20
Den Helder 8.55 21.05
IJmulden 4.26 16.46
Radio Nieuws.
Orgelspel; 2. Votui
I. Zingen Ps. 139 vt
h. 10 vs. 22—38; 7.
i 8—11; 9. Zingen Pt
4. Wet des
14; 6. Schrlft-
rebed; 8. Tekst
3; 12. 2e ged. der
g; 11. Zingen Ps. 84
-ediking; 13. Dankge-
vs 7; 15. Zegen; 16.
ïziek door Geref. Stads-Bvan-
i Orgelbespeling.
gen Gez. 238
5. Tekst; Zon.
7. Zingen; 8. 1
Ned. Herv. Kerk (Grc
Gebed); 6. Gebed;
ediking; 9. Zingen
LI. Dankgebed; 12,
Gewilde muziek.
Morgenwijding.
(1634.9 M.) 8.15 i
HeilevoetsL 3.37 15.54
Willemstad 4.25 16.42
Brouwersh. 2.49 15.06
Zierikzee 3.27 15.43
Wemeldinge 3.49 16.03
1.46 13.69
1.37 13.55
3.18 15.33
4.24 16.41
5.12 17 28
3.36 15.53
Rotterdam 6.4-.
n "R o g. <365*9 M.) 8.20 nm. Kerkdienst
MAANDAG 20 NOVEMBER
Hoekzema, te Hilv.
Chr. lectuur 11.30 Grs
mofoon 12 30 Orgelconi
mofoon
- 2.00 1
- 2.45 1
l Bijbellezing door
Brou-
5.00 Gramofoon 5.15 Concert
6.30 Vragenuurtje 7.15 Ned. Chr. Pers t ;r.
7.30 Vragenuurtje 8.00 Samenkomst /an
het Leger des Heils 9.30 Concert 10.00
Vaz DIas 11.00 Gramofoon
111 ver Bum (?96 M.) A V.R.O. 8.00 Gramo-
foon 10.01 Morgenwijding 10.15 Gramo- j
foon 10.30 Voordracht 11.00 Orgel
12.01 Concert 2.30 Gramofoon 3.00 Con
cert 3.50 Gramofoon 3.55 Concert 5.30 1
Orgel 7.30 Concert 8.01 Vaz Dlas 8.05 1
Orkest 9.30 Radio tooneel 10.05 Concert
8.20 Gramofoon 9.20 O
(Fransch) (509 8 M.) i2.20 Gramofoon 1.20
Orkest 5.20 Concert 6.35 Gramofoon
9.05 Zang
Da ven try (1554 4 M.) 12.20 Orgelconcert
1.05 Orkest 1.50 Gramofoon 3-20 Gramo j
foon 4.20 Concert 4.50 Orkest 6 50
:ert 9.00 Gramofot
nberg <472.4 M.) 6 20 Morgendienst
Iramofoon 11.20 Concert 12.55 Gra I
i 3.20 Orkest 4.05 Concert 4 50
11.20 Gramofoon
12.20 Orgelconc
Reg. <355.9 M.)
9.20 Orket
