DE PERS OP JAVA
HET NIEUWE STRAFRECHT
Rechtzaken.
DAMRUBRIEK
II
gj g
e
„i
SS
S
H
n
g
13 IS
f!
H
a
i
e
i
«r
ES
8
3
g
9
a
3
s
i
8
si
Z
H
0
li
1
£3*
g
g 11
g
S
g
s
i
u
9
S
s
BI
9
9
BH BH
Bj 1 B
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1933
EERSTE BLAD PAG.
UIT TROPISCH NEDERLAND
Een nieuw Indisch dagblad van
democratische richting
(Vaai onzen Ind'iechen correspondent)
Luchtpost 24-10*33
„Eindelijk! Een dagblad voor alle ont
wikkelde werken6 in uut land. Een dagblad,
zonder partijpodituiedc. Een dagblad, dat vttr-
nnjdt wat vei deelt, en geeft wat vereont.
Een dagblad, dat beschaafd en ruesUg, maar
standvastig en getrouw voor uw belangen
op komt".
Aldus De West-Java Courant, officieel
orgaan van den Bataviasohen Bestuurders-
bond, die niet een oplaag van 20.000, waar
van Süo5 exmipuaien aan betalende abon
nees, sinds drie jaar wekelijks te Batavia
veischijnt.
Heeds ecnigcn tijd Mopen liier geruchten
over een nieuw dagblad, maar wie zen iels
dergelijks aandurven, waar de bestaande
biajen reeds zulk een moeite hebben, tin
hun besta a n te voorzien! Aidoon hier te
Batavia zijn er voor de betrekkelijk kleine
Eu-ropeesche groep reeds drie dagbladen,
die natuurlijk cok wel veel buiten do stuu
worden gelezen, maar toch een vrij beperk-
telijk courant, kan helaas nog geen sprake
zijn. Wel is men bezig, te trachten een
roomsch-katholiek dagblad te stichten, dat
beter voldoet dan de Bandoengsche Koerier.
Maar van Protestantschen kant is er alleen,
wat het a.lgemeene betreft, de Banier,
het wpakb'ad, dat echter nog lang rniet hèt
blad is waarop ieder Christen hier is ge
abonneerd en dat het zij tot s^hahtlê Vfcfl
de Christelijke gemeenschap obdér flê tro
penzon gezegd het zalts nog ftiét tot eon
blceiend bestaan heeft kunnen brengen
Misschien, dat de plannon voor de Indlè
Expres de gelooviigen w nkker schudden, zoo
dat althans meer liefde en bellangste"] ling
voor De Banier zal ontwaken. Want hel
ie eeist mogelijk, aan oprichting van «en
Ctorietolijk dagblad te denken ais een zoo
danig weekblad sterk bloeit. En daarvan
is h-et nog ver af.
De „Nieuwe Indische Pers" wil] ook een
moderne drukkerij te Batavia stichten en
een democratisch Maleisch blad uitgeven;
men wiil hier dus een centrum van „roode
propaganda traohten te verkrijgen. De ver-
schMHende particuliere drukkers, die thans
het drukwerk (organen e. d.) van de vakver
eenigingon verzorgen, zuilen zoo'n concur
rent wel niet met vreugde begroeten!
Maar ook deze actie b "engt wellicht de
Christenen nier tot krachtig aanpakken, zoo
dat ze probeeren, ook een centraal bureau
voor allerlei Christelijke actie te stichten,
waaraan eveneens groott behoefte is.
Tenslotte fitöf 0U; met één dagblad voor
Indiè 5% ftrèh er niet, zelfs op Java zijn de
p.fèteftwèh daarvoor veel te groot De Indië-
fikpres zai naar het prospectus mededeelt,
do voornaamste plaatsen in West Java (dus
1/3 deel van hot otiand) op denzelfdon dag
kunnen bereiken. Mnn.r gaat de zaak goed,
clan zal mon ook voor Midden- on Ooet-Java
dagbladen willilon hebben, die don echt or
veel rninclor zullen kosten.
Ook eon Christelijk dag-blad voor geheel
Ind'lö ie oen onmogelijkheid, men toil voor
Java mlnslons drio en voorts voor Sumatra
één of twee cn voor Celebes wellicht ook
nog één blad moeten stichten. Maar dit is
allee toekomefun.ziek. Voorlooplg wachten
wij met spanning af, hoo ver do Indië-
Expres zal stoomenl
(Van
Dultschen correspondent)
wil straffen, maar hoogstens onschadelijk maakt
T I of door opvoeding wil verbeteren,
vvoruen geie-zen. maar toon ueu vrij tv- Met den 30en Januari, toen Hitler aan het be- Rijksminister van Justtfle, Dr. Gürtner, gaf als
ten lezerskring hebben. Dan veraohijnen er! wind kwam, schijnt ook voor het Dultsche straf- orondgedaChtc van het nieuwe recht drie belang-
dogbladen in Bandoeng, Soma rang (zelfs recht een ^cer- rl|ke punten: 1. sterke concentratie van her proces-
materiaal en strenge leiding van den rechter: 2.
tw ee), Soerabaja (2) en Meden, diie ook een j dere nieuwe wetten hebben de practlsche werk
gebied ver buiten hun standplaats beetri] laamheid van den rechter reeds sterk gewijzigd,
ken. Alles bijeen ruimschoots genceg voor del zijn arbeidsveld uitgebreid en zij
ir. totaal misschien 50.000 Kuropoauen-Ne- Maar hierbij zal het niet blijven:
uropoanen-
de-rland-ere en Inheemsrhen, die oen krant
lezen, althans or zich op kunnen abon-
neeren.
Commercieel ge*prcikon i6 er dus zekor
geen behoefte aan een niouw dagblad. Do
toenemende ontstemming onder de Indi
sche werknomoi-s, zoowel bij het gouverne
ment als bij de cultures en bedrijven,
schijnt echtor een gumstige kans te schep
pen voor cle komst van een democratisch
dagblad. Met ingang van 1 Januari zal dit
dan gaan verschijnen onder den naam
„Indé ë-Expres", dagblad voor Ins-uMndo. Te
Amsterdam is opgericht'do n.v. „De nieuwe
Indische pers", waarvan dit dagblad zal uit
gaan. En als hoofdredacteur zal, voorlooplg
althans, want naar ik h-eh gehoord, mag
hij met hot cog op zijn gezondheid niet veel
langer dan enkele maanden in Indiië ver
blijven, optreden de lieer J. E. Stokvis, lid
van de s.d.a.p., vroeger lid van den Volks
raad, en nog vixegor hoofdredacteur van
het dagblad De Locomotief te S erna rang
een zeer bekwaam man, eminent journalist
en suggestief redenaar. Wat de leiding aan
gaat kan men het niet beter wenschen,
want de heer Stokvis kont Indië ook zeer
gced.
Maar hoe zail men het noodlge kapitaal
vi-nden voor d'lit democratisch, vooruitsta-e-
vend dagblad?
„Deze duizenden zulilen nu kormen uit
de zakken van de over den gang van zaken
meer en meer ontevredenen. Zelden als dui-
denden, meermalen aJs honderden, maar
meest a>!s tientjes, desnoods voldaan in
maandeilijksohe payeanenten of in kongsie
bijeengebracht".
Ziehier het antwoord, dat de West-Java-
Couiant, due o!s wegbereider voor dit dag
blad 'gezien kan worden, daarop geeft. De
opzeèfe, dat de n.v., die een kapitaal heeft
van '15.000, Óen obligo t: el coning, rentende
3 ter grootte van 150.000 uitgeeft, waar
door-de vakvereenigingen en andere orga
nisaties die willen steunen niet rechtstreeks
de ondernemers zijn, terwijl toch de rich
ting van liet blad v crack er d blijft doordat
er el-echts aandoeilen op naam zijn geplaatst
cn voorts door de samenstelling van den
raad van ccmam/issariiseen, waarin thans
zitting hebben de hoeren Ang Jan Goan,
diiecieur van de Sin lJo (een Maileisch-Chi-
neesch dagblad), Djajadiuingnat, oud-ftd
van den Raad von Indië, Do Dreu, Md van
den Volksraad, Kustois, voorzitter van het
Verbond van Vereenigingcn van Overheids
dienaren, A. Neijenhuis, onderwijsunspec-
teur, Mr P. do Rij van Beest Heitle, advocaat
en procu reur, on A. Waan de ra, administra
teur van de West-Ja va-Courant.
Het N.I.O.G., de roode Indische onder
wij zersongumisa tie, nam reeds voor 10 000
ob.igatks cn men hoopt op grand van geest
drift en toezeggingen, de verdere gelden
van de andere organisaties van werkers te
krijgen en ook gedeeltelijk van pantiioulllo-
ren," die met hot plan sympothiseeron.
Men meent te kunnen rekenen, na-ar iik
uit zeer vertrouwde bron vernam, op min-
►tons 0000 abonnees en \orwacht zelfs, bin
nenkort een aantal van 9000 betalende abcn-
ji es te bereüken.
Of dit rui et wat al te licht is bezien, valt
te betwijfelen, al heeft het blad wol eenigen
voorsprong dooir zijn lagen abonnements
prijs, ƒ4.50 oer kwartaal, tenvijd do meeste
bladen hier van 7.50 tot 10 per kwartaal
kosten. Maar het is niet onmogelijk, dut de
bestaande bladen, /-or sommige waarvan
de nieuwe krant natuurlijk een geduchte
aderlating ko-n beteekenc.i, in hun struggle
for Life tot abonnement., verlaging overgaan.
Wanneer werkelijk «rille leden der vak ver-
een.igiiugen die zich in de West-Java-Courant
syinpaithtieik uhiaten over het nieuwe dag
blad, zich daarop ahonneeren, zeul hot blad
het wel kunnen bolwerken, want dan kan
het wel het bedrag aan advertentie*
enkede honderden guldens per dag, w
men meent .j mogen rekenen, haten. Maar
anders zail het wederom gaan als met de
poging der ambtenarenorganisaties,- in 1924
gewaagd, tot het oprichten van een eigen
dagblad, nl. de W tot-Ja va-editie der Indi
sche Courant, welue poging is mislukt eu
dan zijn het opnieuw de werknemers die
de schade zullen Lijden.
Wat de richting betreft heeft men gocJ
gezien, dat een rood dagb.ad in Ind'lë geen
kans heeft, zoo min als de In-disohe eooioad-
dernocrat.ische partij veel aanhangers heeft,
Men laat dus het erge roode tintje, het
socialistische, eraf en neemt het democra-
tisch-vooruitstreveiul, maar intusschen zijn
het toch de socialisten, die de leiding
hebben.
Nu kan men van oordeel zijn, dat
sociaal gebied zcowel voor Europeesche ais
Inheemsche werkers nog heel wat te verbe
teren valt, men kan voorts erkennen, dat
veel sociaie verbeteringen in Nederland
mede te danken zijn aan de s.d.a.p., toch
zai men het voor Indië geen zegen kunnen
achten, dat de beginselen der s.d.a.p. gela-
genheiid krijsen, zij het cok eenigszins be
dekt, dag aan dag in Indië gepropageerd
te worden.
Wat Indië nnodiig heeft is niet de mate
rialistische levensbeschouwing dilc is, al
thans pracüsch, en onder de Europeanen,
ai van veel te gtvoten invloed in de tropen.
Wat Iinl'.é noodig heeft, gelijk ieder land
en i-nlpr vok, is het Christendom; wien
Indië behoeft is Christus. Dat is o.a. op de
onlan - ir»Vi *m Christelijke studenten-
conferentie bij Buitenzorg duidelijk ge
bleken.
Var, een onrnan, dat dagelijks de Christe
lijke beginselen predikt hi Indië, een Ghits-
ztjn macht versterkt.
tota;e herzie
ning van het strafrecht een nieuwe wetspleglng
schijnt voor de deur te staan. De Akademie voor
het Dultsche Recht, welke binnenkort laar werk
zaamheid gaat beg'nnen. heeft als eerste daad een
commissie gevormd, welke zich met de revisie van
het strafrecht zal bezighouden. De Pruisische mi
nister van Justitie schreef over ditzelfde thema
uitvoerige brochure en drong in het openbaar
op algemeene medewerking. Ook dr. Frank
wees herhaaldelijk op de plicht van het Dultsche
volk, zich met dit uiterst delicate vraagstuk bezig
houden. Men ziet: de discussie is geopend en
n kan aannemen, dat de voordrachten, artikelen
Ingezonden stukken niet lang op zich laten
wachten.
De natlonaal-sociallstlsche staat neemt deze
oellljke taak niet onvoorbereid ter hand: de hcti-
viteit van den Dultschen Juristenbond IJverde reeds
lang, voordat Hitler aan het bewind gekomen whs.
rechtspraak, welke meer den geest ven
het Dultsche volk zou ademen. De groote opzet
lag van begin af aan in het eigenlijke partijp'ogrom
Buning, door het schrijven van een Camera
obscura voor de Nederlandsehe zeemacht,
die bij de lezers aan den wal in even hoo-
ge gunst staat als bij de lezers aan boord,
zich door zijn letterkundigen arbeid een
eerenlaats veroverde in de rij onzer, vader-
Ianricrhe schrijvers.
Hij was ridder in de orde van Oranje-
Nassau.
De teraardebestelling geschiedt Maandag
a.s. kwart voor drie op Oud Eik en Duinen.
BEELTENIS VAN Dr. G. MENDES DA COST A
Geplaatst in het Stedelijk Museum te Amsterdam
Uit Amsterdam: De Commissie voor de aanwin
sten van het Stedelijk Museum heeft, met medewer
king van een aantal vrienden, een beeldhouwwerk
aangekocht en geplaatst in genoemd Museum van
Dr. J. Mendes da Costa, bij gelegenheid van zijn
70sten verjaardag.
DE DU1TSCWE PFNCriTB ACHTER
ADOLF HITLER
De Dultsche groep van de Penclub publiceert
den volgenden oproep:
„De Duitsche groep van de Penclub. die de
Dultsche litteratuur vertegenwoordigt in de Inter
nationale Penclub, waarin de autonome clubs van
48 staten georganiseerd zijn. en die de geestelijke en
persoonlijke betrekkingen tusschen de Duitsche en
buitenlandsche schrijvers in een geest van verzoe
ning der volken en op de basis van wederzijdsche
eerbiediging van den eigen volksaard van allen
scheppenden arbeid, zoowel van de nationale eer
en vrijheid, onderhoudt, verklaart in het volledige
bewustzijn van haar verantwoordelijkheid van alle
schrijvers ter wereld, achter den leider van het
Dultsche volk, Rijkskanselier Adolf Hitler te staan,
ln de zekerheid, dat de werkelijke vrede, en de
werkelijke volksverzoening alleen onder zijn leiding
tot stand kan komen".
De oproep ls geteekend door Hans Hinkel, Johst
herstel van een directe verbinding tijdens het pro- Reiner, Schloesser, Joh. van Loers, Edgar von
ces. vooral ook bij de bewijsopname; 3 zooveel Schmidt—Pauli, Hans Martin Elster, Erich Ko-
mogelljk bevrijding voor den rechter van formeele chanowskl.
wijzer met of zonder hoofdakte kun f '«,i0h?tne-^Hrhi«trre^fcd(t^r-
nen meepraten. t tdejong
Weln-u, Van Plato tot Decroln licht elk i ed, aan
lezer over dat alles in, het geeft kennis èn Ifcet Veed<*fn
inzicht in de geschiedenis der opvoeding èn geluk" wa»
opvoe^ undis i alle eeuwen door. een ken He-t tweetal werd gearr-s
nis en inzich* welke ten zeerste ten goede I11?1* Teroo^d®e,dedfe" £leV!j,
k nnen kon.ei. ;an de school en opvoeders c- 'm e a» .r a - jR;
in de practijk van Let heden.
66r hij in hel
of het geld bij dit ..oa
jrbediende f 15U0 toss
Van dit huwelijk kw
ïlfden tijd had hij i
knoopt. Ook van haar
ïrgelijk feit veroordeeld
beperking, vooral van formeele bcwljsregclen.
Over deze moeilijke vragen werken de rl-kscom-
mlssaris voor Justitie en de hem terzijde staande
commissies met den rijksminister van Justitie samen,
waarbij nog opgemerkt moet worden, dat deze rijks
commissaris direct onder leiding van den rijkskan
selier staat, dus als den jurldischen adviseur der
N.S.D.A.P. beschouwd kan worden. Het eindre
sultaat van dezen geraeenschappelijken arbeid
wordt straks ln wetsvorm samengevoegd en ter
keuring voorgelegd aan de rljksregeerlng. Na de
noodlge wijzigingen wordt het nieuwe recht dan 1
J Januari 1934 van kracht.
JOSEF SUK.
jv Mcr,"An j a, "u ..i - j V°or den 60en verjaardag van JoaefSuk,
der N.S.DA.P en de e.hi.che opv.llInaen der Januor, J |na» hobh, h'
tiatlaia.l-K.c allstUehe gedachte. terwl|] Je I.ke- „ediirende dit sol,ooi in Praag verschil-
li ke uitwerking door de weinigen begonnen w.rd, ie8„concorl6n BeKev8n woFtlon. waar-
reed, de toepaulng van het Ronutlmehe op all8 w8rlt8n VHn" don m885ter ^.n
hoore worden gebracht. Het eerste concert
van hot Suk-feost heeft op 18 October reeds
plaats gehad, waarbij do aanwezige jublla-
het Romelnsche
recht voor Dultschland heftig bestreden. ..Dul'sch
Recht", het orgaan van den nationaal-sivlftl'ati
schen Juristenbond, publiceerde een reeks a.'tlkelen
over de toekomstige juridische formuleerinj, welke
met elkaar een nieuwe epoche in de rechtspraak
inluidden.
herinnering liggen de weinig vruchtdra
gende debatten over het strafrecht en zijn toepas
sing in de vroegere rijksdagen. Hier was het ver
schil ln wereldbeschouwing vaak onovert-'ugbaar
debatteerde aan elkander voorbij. Meent ig
stond tegenover meening en tot een vergelijk kon
men niet komen. De eenige, die de met »lkaar
vechtende fracties soms tot een compromis wist
over te halen, was de onvergetelijke groote des
kundige Wilhelm Kahl. maar ook deze moest ten
slotte erkennen, dat men het ln alle mogelijke aan
gelegenheden met elkaar eens kon worden alleen
niet In vragen, welke met de wereldbeschouwing
samenhingen.
Wat den toenmaligen staat veerden moeilijke
jaren achtereen ontbrak een doelbewuste leiding
dat is in het Derde Rijk onder den Invloed van
overheidswege werkelijkheid geworden. Van deze
zijde staat dus de weg voor een nieuw strafrecht
open. Met een paar woorden kan men niet zeggen,
hoe het nationaal-sociallstlsche strafrecht er zal
uitzien, waardoor het zich van het strafrecht, dat
ruim een halve eeuw geldig was, zal onderscheiden,
want het omvat immers alles, wat met het maat
schappelijke en het particuliere leven samenhangt.
Tusschen bepaalde practlsche idealen, welke uit
eenzelfde wereldbeschouwing voortkomen, zijn
spanningen en conflicten mogelijk, vaak onvermij
delijk en de wetgever moet nu kiezen, wanneer hij
het gezamenlijke leven omvatten wil. Waar hij
geen synthese vindt, daar moet hij naar een com
promis zoeken.
In verband met de thans gevolgde staatspolltlek
zal het nieuwe recht als basis de overwegende
macht van het rijk inzake rechtspraak hebben. Het
ontwerp, dat volgens een uitlating van den rijks
commissaris voor justitie, over dc herziening nadere
Informaties zal verstrekken, slaat de benoeming
voor van een rijksrechter, een rijksnotaris en een
rijksadvocaat. Met de klclnstaterlj en de tegenstel
lingen in dc wet, welke het aanzien der |urisdlctie
slechts schaden, is het uit: voortaan zullen er niet
meer verschillende Duitsche rechten en wetten,
maar nog slechts cén recht, het Duitsche reent
bestaan. Deze ontwikkeling spruit voort u't den
gedachtengang van het nationaal-socialismt. waar
recht en moraal met elkaar één begrip beteekenen.
De Romelnsche opvatting, dat het recht uicts met
moraal van doen heeft, wordt van de hand ge-
Mededeellngen van den rijkscommissaris voor
justitie en den rljksmlnlst-r van justitie om.'rent dc
plannen van het nieuwe sK freent en het toekom
stige civiele procesrec. geven den Indruk, dat
Dultschland weldra de meest moderne rechtspraak
der wereld zal bezitten, tevens, dat deze recht
spraak teruggaat tot ln den oudsten tijd der Ger-
Van Ingrijpende bcteekenis zal
het nieuwe recht
op het terrein der economische rechtspraak blijken,
waar deze hervorming een belangrijk aandeel zal
hebben ln de wijziging van het economische bedrijf.
Alleen reeds het feit, dat aan anonyme onderne
mingen en grondspeculatle voorgoed
wordt gemaakt, maakt dit duidelijk.
Voor Dultschland, speciaal voor het nieuwe
Duitsche rijk, verdient ook het duelvraagstuk
aandacht. In een Pruisisch wetsontwerp wordt een
duel zonder doodelljk verloop niet voor strafbaar
gehouden. Dat ligt ln den Germaanschen gedach
tengang van het Derde Rijk, maar was het een
tekort aan heldhaftige overtuiging, wanneer Frede-
rik de Groote zijn officieren ten strengste verbood,
te duelleeren en bij een bewezen ongenoorzaam-
held met onteerende straffen dreigde? Hij dacht net
eender als Napoleon: ..Het is een verkeerd eerge
voel, wanneer een leven, dat het vaderiand
behoort, terwille van onverkwikkelijke particuliere
aangelegenheden wordt geofferd". Men denkt
het leger, aan de algemeene weerbaarheid, war
verboden wordt, uit persoonlijke overwegingen zijn
leven te offeren. Toegegeven: het duel
Maar ook de strijd hiertegen ls niet nieu
strijd Is noch materialistisch, noch marxistisch, noch
liberalistisch. Over het doel en de beteekenis var
rechterlijke straf Is oneindig lang nagedacht en ge
schreven. Uit de veelheid der zorgvuldig opge
bouwde theorieën zijn tenslotte twee opvattingen
van geldigheid gebleven: naast de klassieke, welke
n Karl Binding haar representatieve formuleering
ris door hot inlrijko pnbllek geestdriftig
toegejuicht word. De verdere fcostconcert-
data zijn 8, 22, 20 November en 20 Decem
ber, op welken laatsten datum de eerste
uitvoering van het groote orkestwerk „Epi
loog" onder leiding van Vaclav Talich gé-
gegeven wordt.
Er heeft zich ln Praag een groot feest
comité gevormd, dat o.a. een herinnerings
boek zal uitgeven, waarvoor vrienden en
vereerders uit vele landen en naar het
Comité hoopt, ook enkelen uit Holland
een bijdrage zullen leveren.
A. VAN COLLEM t
Men meldt ons uit Heemstede:
In den afgeloopen nacht ls in den ouderdom van
jaar overleden de dichter A. v. Collem te
Heemstede.
Van Collem werd in 1858 te Amsterdam gebpj-
n, en ging na zijn schoolopleiding ln den
handel. Reeds spoedig nam hij ijverig deel aan de
socialistische beweging, die hij zljh geheele leven
trouw ls gebleven.
Eerst op ruim 30-jarigen leeftijd begon Van
Collem zich voor de dichtkunst te Interesseereiii
en In 1891 publiceerde hij zijn eerste bundel: Rus
sische melodieën. Van zijn andere werken noemen
wij nog zijn bundel Van Stad en Land, zijn Liede
ren van Huisvlijt, Liederen der Gemeenschap, Op
standige Liederen en nieuwe Liederen der Ge
meenschap.
Uit de laatste Jaren noemen wij zijn antl-mlll-
taristen dichtwerk „De soldaten".
Gedurende de laatste Jaren was Van .Collem
lijdende aan een sleepende ziekte die zijn activiteit
verlamde,
A. WERUMEUS BUNING. f
Te Den Hnag is op 87-Jarigen leeftijd over
leden Arnold Werumóus Buning, de beken
de schrijver van de „Marineschetsen".
Weruméus Buning werd 21 Jan. 1846 te
Uithuizen gehoron.
In 1867 werd hij adelborst le klasse.
Hij heeft veel gevaren en ook aan eenigo
expedities deelgenomon; zeereizen maak to
hij naar de Oost, nog om de Kaap, kruis
tochten door de Moluksche Archipel tegen
zeeroovers, expedities tegen den beruchten
Bonto-Bonto en do Alfoeren, uitstapjes naar
bevriende Dajakkers, cthnograflsche speur-
rcizen ln* de versto hoeken van 'Oost en
West, Maar zijn gehoor werd aangetast en
hij word in 1876 voor den actieven zeedienst
afgekeurd. Hij heeft toen aan don wal zijn
liefde aan de zee en de zeevaart kunnen
blijven wijden: aan do modelkamer van hot
Departement van Marine en aan hot Mari
tiem Museum Prins Hendrik te Rotterdam.
Daarna woonde hij 4 jaar in Zwitserland,
waar hij o.m. met groot succes zijn „Ma-
rlnehilder" (Verlag Otto Hendel, Hall) voor
droeg. Geruimen tijd ls hij ook aan het
„Nieuws van den Dag" verbonden geweest
Intusschen kwam zijn schrijversgaaf aan
het licht en zijn in 1880 verschenen „Marine
schetsen" waren dadelijk een groot succes.
In 1804 verscheen „Binnen en Bylten Boord",
dot niet minder opgang maakte. „Do Mot
tige", „De Rooie". „Bootsman Klabberdos",
zijn goede bekenden vor velen geweest, en
verder zijn nog verschenen van zijn hand:
„De Erfenis van den burgemeester", „in en
om den Kampong", „Stuurman Roelof",
„Onze Voorouders op den Oceaan", „Sidan
cn Ik", „Afrikaansche Reis van De Ruyter".
„Menschen die er meer zijn", „Op zeeroovers
uit", „Met de Hollandsche mail naar Indië
en terug", „Met den Rotterd. Lloyd naar
Egypte", „Zondaars en Zondaressen" (189S),
„Jonker Sicco", „Onze Marineglorie (1903J
en in 1926, bij zijn SOen verjaardag: „Een
Zeeofficier-oranjeman", dat een bloemlezing
uit zijn werken is. Vele van deze meest bi]
des schrijvers vriend Bolle uitgegeven wer
ken zijn uitverkocht.
Ook door voordrachtsavonden, waarop hij
uit zijn werk voorlas, heeft de auteur zijn
zeelui vooral de mindere schepelingen
hadden zijn liefde bij een groot publiek
populair weten te maken. Bij De Veer van
„Eigen Haard" en bij Vosmaer vond hij
aanmoediging in zijn aanvangsjaren.
Vergeten mag ook niet wnrden, dat Jan
Ligthart zooveel voor Weruméus Buning en
zijn werk voelde, dat hij hem ultnoodlgde
de vaderlandsche geschiedenis te schrijven,
welke zou uitkomen bij J. B. Wolters. De
dood van Ligthart deed de uitgaaf, hoewel
heeft gevonden en ln de bestraffing een vergelding. |)et boek al een eind op streek en doorLigt-
van de rechtspraak ziet: hiernaast de positivis- hait goedgekeurd was, ml-.lukken.
tlsche opvatting, welke den misdadiger als het of- Jan ten Brink oordeelde itl zijn werk
fer van asociale omstandigheden ziet, hem nietl„Onze hedendaagsche letterkundigen", dat
EXAMEN-ORGANIST.
Voor het dezer dagen gehouden examen
canwego dg Nederlandsehe Orgel-examen
commissie (secretariaat gevestigd bij Henri
C. de Man, organist der St. Janskerk te
Gouda) slaagdon: voor diploma Kerkorgel
de heeren G. Nieuwland te Gouda en W.
do Groot to Oudowater. Afgewezen één can-
didaat.
Voor getuigschrift kerkorgelspel mej. M,
C. van Wessom to Jouro (Friesland). Afge
wezen twee candidaten, teruggetrokken
één.
Voor getuigschrift harmoniumspel mej.
G. Bomhof te Schoonhoven en de heer A.
J. J. Smit te Amsterdam. Afgewezen twen
candidaten, teruggetrokken één.
VONDELKRONIEK
October 1933
Dit laatste nr van Jaargang IV brengt
weer enkele belangwekkende artikelen en
een groot aantal klemere aantcekeningen.
Dr Heinz Haerten, die ln Mei jl. aan de
Universiteit van Bonn promoveerde op het
onderwerp Vondel und der Deutsche Barok,
opent met een beschouwing van Moenen tot
Lucifer. Moenon is de duivel uit Maryken
vait Nimweyhen, een product van geloof,
kinderlijke bevangenheid en waan. Lucifer
is de duivel van de Barok: een geestelijk In
dividu, de stralende, de triomfeerende. „Do
afstand van Moenon tot Lucifer laat ons,
zonder dat wij alle vormen van duivel-uit-
beelding in volksboek .satyre, spel, bijgeloof
en legende afzonderlijk nagaan, begrijpen
welken weg doorloopen is. Beide spelen be
grijpen wij niet enkel alfi de aspunten ln do
geschiedenis'der Literatuur, maar, wat meer
is,, ook als dichtwerken, die ons over-
meesteren."
Pater Molkenboer wijdt een Indringende
studie aan je vier Eleyiën, die Vondel drie
honderd Jaar geleden in de laatste vier maan
don van het jaar dichtte voor door hem be
treurde doodon: zijn dochtertje Saartje,
Dionye Vosslus, Geurt van Beunlngen oir
landvoogdes Isabella van Spanje.
W. M. A. van de Wijnporsse bespreekt
Vondels huldedicht aan Cosimo de Medici
>68.
De dissertatie van Dr Scherpbier: Milton
in Holland wordt geprezen als „een met veel
kunde en veol ernst bearbeid boek". Het
zesde deel der Vondeluitgave van De Toren
trans bewijst, dat deze wat de toelichting
betreft niet voldoende op peil ls.
Dr Van de Graft's tekstuitgave van Ge
broeders wordt uitmuntend genoemd en keu
rig verzorgd.
Verder tal van wetenswaardigheden uit
boek cn blad, op Vondel betrekking heb
bende.
Uitgeefster dor Vondelkroniek is de We
reldbibliotheek.
POGING TOT BEROOVING VAN TAXI
CHAUFFEUR
Op J April deed een tweetal Duitachers te
Amsterdam een burtalen aanslag op een taxl-
auffi
zijn „bloi
rimrak en Dun. HIJ Werd aangeroepen doo
vee personen, die hem opdroegen naar de Lan
oalrfuit te rijden. Een nummer werd echt«
lot genoemd. In de bengestraat aangekome
tapte de chauffeur udt. om bij zijn passa^iej
De tweede persoon botmstte
maakte annstalton om zijn zak
zoeken. Door een kogel ln de bi
viel d« i
'hei-s worden veroordeeld r
vee en een half Jaar gevaat
De zaak kwam ln hoogor bi
>ur-generaal requlreerde be\
.m.nls»en, behalve wat de e
Togen leder dor vordachten
i mldidelei
GERAFFINEERDE VERDUISTERINGS
ZAAK
Op 24 Maart reed
et water van de Bi
HIJ was met f 700 op
./aar hij ln dienst wrte, gevestigd op den O.Z.
VoorburgwaJ t° Amstordam, naax een filiaal.
he Hof. De
andeld.
De procureu
werden afzonderlijk be«
I de zaak behandel
afflneerde verdulste*
ECONOMIE EN FINANCIEN
e h Gerechtf* t
uitloting. Het Gei
>r lotenhouders pleit mr. A. E. J. Xijsingb,
het Paleis voor Volksvlijt mr. J. v. Kuyk,
MIJNBOUW MIJ BOETON
De reorganisatievoorstellen uit
gesteld.
Amsterdam is gister gehouden de jaar-
iderlng van aandeelhouders der N.V. Mijn
MIJ Boeton. Op de agenda werden als
;n van behandeling vermeld de jaars-tuk-
en de reorganisatievoorstellen. De laatste
hét gewone aandeel-enkapitaaJ tot 10 pet..
■Ting van het preferente kapitaal en ver
ling van 50 pet in nieuwe gewone aandee-
TiJgekomen bedragen zullen worden
igevoerd 1
ïrljvlng op de v
i)p de vergader
schillende aoti-
ren vertegenwoordigd
voldoende waren om
;n ln behandeling te
a winstrekening wer-
r zal plaats vinden op
alde-llne ls. verwae
snelle vooruitgang v
welke belangrijk i
bemoeilijkt dooi
Redacteur: W. HOEKSTRA, Tulpeboomstraat 6, Den Haag.
Alle inzendingen betreffende deze rubriek te zenden aan bovenstaand adres.
OPLOSSINGEN
Nd. 599. Auteur: A. VAN DOMMELEN
Zwart:
10x19 (gedw.)
16X27
Wit:
1. 19—14!
2. 26—21
8. 29—28
19X28
27X20
28X39
No. 600. Auteur: A. JURG
Wit:
1. 46—42
2. 47—41
8. 44—40
4. 16—11
5. 11X83
6. 25X1! wint.
Zwart:
37X48
36X47
33X24
48X30
47X29
Goed opgelost door: H. van Berkum, Leiden;
A. Kiersch, Voorburg; KL Kleywegt, eil. Ro
zenburg; A. van Wijngaarden Jr., Gieesen-
dam.
Een heele bezending oplossingen wrn fou
tief! Vraagstuk no. 600 was voor de meesten
on-oplosbaar. Beterschap!
7. Janssen en S. Viseer. Van
Plato tot Decroly. Studieboek der
historische pedagogiek. J. Muus-
ses Purmerend, 1903.
Het hierbij aan te kondigen boek van
pagina's Is voornamelijk bedoeld als studie
boek voor de hoofdakte. En als zoodanig mag
het voortreffelijk en geslaagd hceten.'
De auteurs ljn mannen van het vak. Niet
allereerst mannen der wetenschap Dat
niet zeggen, d-at zij de dingen waarover zij
schrijven, niet goed zouden „weten". Want
zij weten ze juist u tstekend. De pedagogiek
is hun vak, zij doceeren het, zij examineeren
het; zij verzamelen voortdurend alLrlel nieu
we cregevens, zij zijn op de hoogte van de
laatste stroomingen en ideeën.
En toch ln dit boek treden zij naar voren
als mannen van het vak en niet als man
nen der wetenschap. Wat zij weten, neen,
wat de hoofdaktestudent behoeft te weten,
hebben zij ln hun werk gegeven en al het
andere weggelaten. Het ware te wenschen, dat
alle opleiders dit voorbeeld volgden en zich
beperkten tot de werkelijke examenstof. Er
zijn ook leiders, die liever pronken met
hun groote geleerdheid!
Dat Janssen en Visser mannen van het
vak zijn, blijkt ook uit de behandeling van de
stof. Deze ls overzichtelijk (daaram werd het
documentair'1 -vat niet geleerd, maar gele
zen moet worden, met kleine letter gedrukt!)
de stof is logisch Ingedeeld, do taal is duide
lijk en bevattelijk, eenigo grafieken verhelde
ren het geschrevene en leggen het voor vi-
sue Men te '-"ter va^t.
Van Plato tot Decroly is voor de lioofd-
a" '.e-candida'.en een hoogst belangrijke aan
winst. Het valt te meer op, wanneer wij
bijv. Rombouts' historische pedagogiek er
naast leggen, een we-k vermoeiend volledig
en envarrand aeleerd voor iemmd, die geen
speciale .\anle<? heeft vooi historie of peda-zo
giek of beid..
Van P'ato tot D. ly is een magnififpie
eenheid. Er zit lijn in; het verband, de groo
te rtfoontinaeii zijn schen aangegeven. Men
zcta niet zoggen, dat het door tuiee auteurs
samengftsteld L.
Het is anderzijds eigenliik jammer, dat het
geschreven wj-d en - angekondigd moet wor
den als voo- hrvofda,-t"studie bedoeld. F.lgen
lijk moest elk onderwijzer van dit werk ken
nis nemen. E-.0 goed nderwijzer stelt im
mers belang ln wat met zijn arbeid direct
samenhang"., pedagogiek, methodiek, psycho
logie. Maar al deze dingen kriUen -xis de
echte l>eteeKenifl voor hem. als hii de geschi'--
denis der opvopdku ïde en methodiek kent
Over Locke Rousseau, de la Salie, Francke
en Gunning moet toch eigenlijk ieder ondor-
UIT ONZEN LEZERSKRING
Vraagstuk no. 603
Auteur: A. VAN DOMMELEN, Rotterdam.
1
w
m
«sé
fs ""m
9
-
9
mjÊ
ê'M
Vraagstuk no. 604
Auteur: A. VAN DOMMELEN
■si.
m
"'"1
m
m
'Wk
V
m
m
9
W
Vraagstuk no. 603
Auteur: A. JURG, Almelo
Zwart: 7, 8, 9, 18, 19, 24, 26, 27, 28, dam op 50
Wit: 25, 34, 36—39, 42, 49
OPENING
Van den Franschen speler CHILAND
Chiland
Wit
84—30
80—25
40—34
33—28
88—33
43—38
45—40
4S4B
Zwart
18—23
12—18
2024
18—22
13—18
9—13
4—9
Chiland behaalde nu als volgt voordeel:
m
m m
J
m
WA
m
JÈ
9
mm u
83X24
88X29
35X24
25X14
84X25
Zw.: 2, 8, 6—9, 12. 16, 19, 24, 25, 29
Wit: 17, 21, 26, 27, 80, 81, 35, 8G, 89, 42, 45,
47, 4S
24—29
22X83
19X30
14—20
10X30
23X45
geldt i WIT DEGIXU
