Jükttnrr %txttötfye (£mraat
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD
ABONNEMENT»
^er kwartnai In Leiiton en In plna.
'2n waar 'n a^ntarhap gevestigd is f2 35
Franco per poet f 2.35 -f portokosten.
Pei week 0.18
Voor hPt Buitenland bij wekelijk-
tche tending
Bu dagenjksche zending
.«.50
o 5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7Vfe cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breeshvat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 5009 WOENSDAG 1 NOVEMBER 1933
ADVEBTENTIEN
Van 1 tot 6 regelsf.l7V
Klke regel meer.....WM..w.<Mtt..M. m 0.22V
ïtgez. Mededeellngen
.Van 15 regels 2.30
Elke regel meer- - o.«3
BU contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan t bureau
wordt berekend 0.10
14e Jaargang
flit nummer bestaat uit DRIE bladen
IS DAT GEOORLOOFD?
Men pleegt van jaar tot jaar een „Dieren
dag" te houden; d. w. z. men wil op die dag
zich in bizondere mate met de dieren
bescherming bezig houden. Wij doen daar
aan niet mee om redenen, welke men wel
kan aanvoelen, zonder dat wij ze nader uit
eenzetten. Doch dat beduidt geenszins, dat
dierenbescherming, en dan overeenkomstig
de Schrift, niet op ons program staat. En
verheugen er ons over, dat de propaganda
hij de laatste Dierendag gevoerd, zich ook
voor deel beriep op den Bijbel.
We brengen dat nog wel eens naar voren:
we herinneren er thans aan, omdat ons iets
al vele weken hindert
Er schijnt een prachtig bont te bestaan,
dat een fijne, artistieke krul kreeg, omdat
men het ongeboren lam in en met het moe
derschaap doodde. De laatste stuiptrekkin
gen „veredelen" het bont.
Wij behoeven de vraag niet te stellen of
Christenen dit geoorloofd vinden? Daar valt
eenvoudig niet over te praten. Dit moorde
naarswerk in opdracht van de mode is god
deloos en strijdt met de eerbied, welke Gods
[Woord van ons eischt ook voor het leven
van het dier. De Mozaïsche wet: Gij zult
het bokje niet koken in de melk zijner
moeder (om daardoor uw verfijnde smaak
to streelen), is hier ten volle van toepas
sing.
Doch nu gaan we een stap verder. De
Rundveecentrale koopt koeien op en ze wei
gert alleenhoogdrachtige runderen. De
andere in alle soorten en kwaliteiten zijn
juist bestemd voor de slacht.
Het geval ligt anders, we geven het direct
toe, dan met het lam voor het fraaie bont;
hier eischt de nood het offer; maar de
vraag laat ons niet los: is deze methode
geoorloofd?
Wij gelooven, dat God het dier aan den
mensch gegeven heeft om hem te dienen;
ook, al vordert dat de dood van het dier:
de Heere God immers maakte zelf voor
Adam en zijn vrouw rokken van vellen, en
toog ze hun aan.
Zelfs willen we verder gaan en desnoods
toegeven, dat nood vele wetten breekt en
dat aan afslachting op groote schaal niet te
ontkomen is; hoe onsympathiek ons deze
maatregel op zich zelf is.
We willen zwijgen; maar we moeten de
vraag stellen: is het dooden van het onge
boren rund geoorloofd? Men vergete toch
niet, dat de mensch de vermenigvuldiging
der huisdieren kan regelen en dat legt hem
ook plichten op.
Is teeltbeperking noodig, dan zijn daar
andere middelen voor; de methode van nu
werkt het kwaad in de hand; vooral door
de toevoeging:
„Wanneer na slachting blijkt, dat dieren
niet drachtig zijn, zullen de prijzen met
40 pet. worden verminderd".
Het kan zijn, dat sommigen ons ietwat
sentimenteel vinden. Wij mogen er dan aan
herinneren, dat er berocpsslagers zijn op het
platteland, ruwe mcnschen soms en zeker
niet weekhartig, die weigeren een drachtig
heest voor de slacht te koopen.
Dat is de eerbied voor het leven, welke er
vaker dan men denkt, huist achter een ruig
uiterlijk. Al ziet men, helaas ook wel eens
het omgekeerde; zooals dezer dagen nog
DE MOEILIJKHEDEN VER
GROOT
Het valt niet te ontkennen, dat Ged. Sta
ten van Zuid-Holland en naar we mee-
nen ook van een enkele andere provincie
de moeilijkheden van goedwillende raads
leden vergroot hebben.
Reeds het vorig jaar was dit zoo.
Toen zijn er in sommige gemeenten be
sluiten genomen tot vermindering van de
salarissen om daarmee de dreigende 3
korting op de uitkeering uit het Gemeente-;
fonds te ontgaan en achteraf bleek, dat er
niets van terecht gekomen was, omdat Ged.
Staten over de salarissen van burgemeester,
secretaris, wethouders en ontvangers geen
dwingende beslissing hadden genomen.
Thans leest men in de inleiding van vele
begrootingen, dat B. en W. ten aanzien van
de salarissen eerst eens willen afwachten,
wat de commissie-Schouten zal voorstellen
en wat de Regeering daarna zal doen.
De raadsleden, die hun verantwoording
voelen, wijzen het college er dan op, dat
men zelf op deze manier de gemeentelijke
autonomie in 't gedrang brengt. Het ge
meentebestuur is de eerstgeroepene om de
salarieering te bekijken. Eischen de om
standigheden verlaging en laat de levens
standaard het toe, dan moet men onaf
hankelijk van hooger colleges zulks be
vorderen.
Is de loonstandaard, gezien ook het prijs
niveau der eerste levensbehoeften van die
aard, dat handhaving van het salarispeil
rechtvaardig en billijk is, dan moet men
desnoods tegen de Overheid in trachten
om verlaging te voorkomen.
Echter, wanneer raadsleden dit aan de
dagelijksche colleges voorhouden, dan ver
wijzen deze, niet zonder reden, naar hetgeen
Ged. Staten van Zuid-Holland in de toelich
ting op de Provinciale Begrooting 1934
schreven:
„Ten aanzien van de salarissen van het
„provinciaal personeel is aanvankelijk, met
„het oog op den algemeenen economischen
„toestand, door ons een verdergaande tijde-
„lijke korting overwogen. Nu evenwel het
„vraagstuk der salarieering van het over
heidspersoneel in een nieuw stadium is w
„komen door het bij Koninklijke Boodschap
„van 14 Augustus 1933 ingediende vvetsont-
„werp tot wijziging en aanvulling van de
„artikelen 125 en 126 der Ambtenarenwet
„1929 en de instelling der commissie-Schou-
,ten in verband daarmede, meenen wij op
„dit oogenblik nog een afwachtende hou
sing te moeten aannemen.
„Wij stellen ons echter voor, om U in 1934
„dienaangaande een nader voorstel te doen
,,in den vorm, hetzij van een algemeene her
ziening, hetzij van een verdergaande tijde
lijke korting, en dit voorstel, zoo eenigszins
„mogelijk, in Uw eerste gewone zitting van
„1934 aanhangig te maken."
Dit standpunt valt te laken.
De eerste fout is, dat het gemeentebestu
ren in do verleiding brengt om zich ook
aan uitstel schuldig te maken; met het
waarschijnlijke gevolg, dat men in 1934
salariskortingen met terug wei
kracht (het ellendigste, wat denkbaar is;
zal moeten toepassen.
In de tweede plaats boeten Ged. Staten,
welke immers toezicht op de gemeentfebe-
sturen moeten houden, niet weinig van hun
prestige in.
En in de derde plaats maakt men zoo de
salarissen van het personeel in optima for
ma tot sluitpost der begrooting.
't Is alles even naar en verkeerd. In de
Tweede Kamer is deze houding dan ook
u n e s t genoemd. En hierin schuilt geen
overdrijving.
Nu kan men ons voorhouden, dat pas na
de verschijning van de Begrooting de Re-
geering in de Tweede Kamer heeft ver
klaard, dat zij slechts in abnormale geval
len en dan nog op keurige wijze zal ingrij
pen, en dat de commissie-Schquten geen
voorschriften maakt, doch slechts normen
geeft en richtlijnen trekt; doch voor een
besturend college is dit geen excuus.
Eerstens had men dan de wijziging der
Ambtenarenwet maar beter moeten lezen;
en in de tweede plaats als men strui-
kelde over een duistere plaats in de Talmud
der salaris-schrifturen, had het provinciaal
bestuur van Zuid-Holland, dat in Den Haag
zetelt, wel even een explicatie kunnen vra
gen.
Zooals het nu gaat, loopt het mis. In elk
opzicht.
HET VRAAGSTUK DER WERK
VERSCHAFFING
Naar aanleiding van een bericht in de
Vooruit betreffende de werkverschaffing,
waarin o.m. gezegd wordt dat er stagnatie
is in de goedkeuring van werkverschaffing*
plannen en dat de minister van sociale
zaken aan den goedkooperen vorm van
steunverleening de voorkeur geeft boven
de bevordering van de werkverschaffing,
hebben wij ons tot Minister Slotemaker
de Bruine gewend om inlichtingen.
De Minister zeide o.m.: „Het is best
mogelijk, dat het onderzoek naar aanvra
gen voorloopig iets meer tijd neemt aange
zien bij de voorbereiding thans ook het ad
vies van enkele deskundige instanties
wordt ingewonnen, hetgeen vroeger niet 't
geval wa6
Reeds met het oog op een juiste financie
ring van de beperkte rijksmiddelen ver
dient deze gewijzigde werkmethode de voor
keur. Voorts wil ik er de. aandacht op ves
tigen dat het buitengewoon opvallend is
hoe vlot men in noodlijdende gemeenten is
met het indienen van aanvragen; ook wor
den er dikwijls plannen ingediend waarbij
een zeer belangrijk deel van het geld aan
materiaal zou heengaan.
Hel is duidelijk dat in deze en andere ge-
allen een nauwkeurig onderzoek noodig is.
Dit heeft evenwel niets te maken met de
stelling van de Vooruit als zou ik er naar
streven om de werkverschaffing door steun
verleening te vervangen. Daarvan is letter
lijk geen woord waar.
Het aantal te werk gestelden bedraagt
op dit oogenblik ongeveer 40.000 en beweegt
zich nog steeds in stijgende lijn. Wanneer
er plannen moeten worden afgewezen dan
zeggen wij dat dadelijk. Zoethouden met be- 1
loften is hier geen gewoonte. Bovendien
heeft men nog zeer onlangs in dc pers kun
nen lezen dat er in Gelderland op mijn
initiatief door Ged. Staten ernstig naar
wordt gestreefd om het aantal te werk ge
stelden in onderscheidene gemeenten be
langrijk uit te breiden.
Niet alleen in Gelderland is het streven
op dat doel gericht. Ook voor andere stre
ken zijn wij uiterst waakzaam. Dat is dus
precies het tegendeel van wat de Vooruit
wil doen gelooven. Ook mij is het volkomen
bekend dat werkverschaffing uit moreele
overwegingen ver de voorkeur verdient
boven steunverleening.
KINDERARBEID BUITEN DE
INDUSTRIE
DE TOELATINGSLEEFTIJD
BINNENLAND.
VOOR VERKORTING VAN DEN
ARBEIDSTIJD
ADRES VAN HET N.V.V.
Het N.V.V. heeft een adres tot de regee
ring gericht over het vraagstuk van
korting van den arbeidst'jd.
In dit adres worden cijfers vermeld om
trent werktijden van de arbeiders in een
aantal bedrijven in ons land, waaruit blijkt,
'n zeer veel gevallen van een acht-uri-
ge arbeidsdag geen sprake is en integen
deel deze arbeidstijd in belangrijke mate.
wordt overschreden. Werktijden van 60, 70,
uur en langer per week komen, in deze
tijd van werkloosheid, veelvuldig voor.
Ook voor wat betreft de 40-urige arbeids
week wordt een beroep op de Regaering
gedaan. Bij invoering van de 40-urige
beidsweek zou volgens adressante het 1
tal te werk te stellen arbeiders zeker op
meer dan 50.000 worden geschat
Tenslotte wordt er in het adres op aan
gedrongen het verleenen vau overwerkver-
gunningen tot een uiterst minimum tc be
perken. alsmede het corps ambtenaren der
Arbeidsinspectie te versterken, aangezien,
zooals uit het verslag der Arbeidsinspectie
gebleken is, het politietoezicht op de nale-
ng der arbeidswetten op het platteland
onvoldoende is.
PARLEMENT EN KIEZER
NIEUWE JAARGANG VERSCHENEN
De 23ste jaargang van „Parlement e
iezer", het bekende jaarboekje samenge-
eld door J. A. Jungman en F. K. van Iter-
son, is uee-r verschenen Teze gids op poli
tik gebied blijkt ook nu 'weer tot im de aller
kleinste bijzonderheden nauwkeurig ver
zorgd te zijn. Men vindt er gegevens in over:
de miniieteriën sedert 1848; de ministers cn
hun biographic; id. van de Ministens van-
Staat; id. van de leden der Staten-Generaal
voorts de voornaamste partijprogramma's
en partij-aangelegenheden, een overzicht
van de voornaamste werkzaamheden der
Sta ten-Gen raai in 1932—'33; de uitslag der
laatste verkiezingen en bijzen dorheden over
de Provinciale Besturen, enz. enz. Het is
teveel om op te noemen Parlement en Kie
zer is in den loop der jaren een vraagbaak
geworden, di.e aan ieder, doe op dit gebied
den weg zoekt, feilloos den weg wijst.
Aan het voorloopig verslag van de Eerste
Kamer over het wetsontwerp tot voorbehoud
der bevoegdheid tot toetreding tot het ont
werp verdrag betreffende den leeftijd van
toelating van kinderen tot het verrichten
van niet-industrieeie werkzaamheden (Genè-
ve 1932) wordt ontleend, dat bij het afdee
lmgsonderzoek eenige leden de meening uit
spraken, dat het verdrag ook toepasselijk is
op den landbouw. Indien deze meening juist
is, zou van de toepassing niet kunnen wor
den uitgesloten niet schadelijke, noch nariee-
lige, noch gevaarlijke arbeid, door kinderen
verricht in het landbouwbedrijf, waarin niet
uitsluitend leden van het gezin «■an, den
werkgever zijn, bij voorbeeld het in som
mige streken van ons land gebruikelijke,
meer spelenderwijze uitgevoerde mede-oog-
sten van aardappelen. De leden, hier aan 't
woord, oordeelden dit een onnoodige vrij
heidsbeperking. Andere leden konden deze
zienswijze niet deelen en zouden het goed
keuren, als zulke arbeid onder de verbods
bepalingen van het verdrag zou vallen.
Gaarne zou men te dezen aanzien nader
worden ingelicht
NED. MILITAIRE BOND
Onder leiding van den heer J. J. C. van
D ij k, lid van de Tweede Kamer, had de
jaarvergadering van den Ned. Mil. Bond
plaats in het Tehuis voor Militairen te
Utrecht.
In zijn openingswoord schetste de voor
zitter den toestand van den arbeid in dezen
zorgvollen tijd, die voor velen oorzaak is
hun bijdragen voor de Tehuizen te vermin
deren, dan wel geheel op te zeggen. Hij ge
dacht den afgetreden voorzitter generaal
Röell en den overleden 2en penningmees
ter, den heer Joh. T. de Lange in gevoel
volle woorden, om daarna de afgevaardig
den op te wekken om in deze dagen den
moed niet te verliezen, want de Heere re
geert en Hij zal het werk Zijner handen
bevestigen.
Een telegram van trouw en hulde werd
gezonden aan de Koningin, en een van dank
aan den heer Röell, die tot eerelid werd
benoemd.
De verslagen over de beide laatste jaren
werden, na breedvoerige bespreking, vast
gesteld en de penningmeester voor zijn bc
heer gedechargeerd.
Hulde werd gebracht aan de redactie van
het Bondsorgaan, de Ned. Krijgsman, en
naar middelen uitgezien om den lezers
kring van dit blad uit te breiden.
Aangedrongen werd op een meer alge
meene deelneming in het organiseeren van
nationale vlagjesdagen.
Het hoofdbestuur werd gemachtigd nade
re besprekingen te voeren met de afd. Nw.
Milligen over de mogelijke overname van
haar Tehuis door den Bond.
Tot leden van het H. B. werden gekozen:
in de vacature-Röell, majoor der Cavalerie
Blussé van Oud Alblas te Amers
foort, en in de vac.-de Lange, Mr. Maris
te Utrecht.
De heer Van Dijk stelde zich beschik
baar om voorloopig als waarnemend voor
zitter op te treden, waarom het kiezen van
zulk een functionaris tot een volgende ver
gadering werd uitgesteld.
Naar aanleiding van een vraag eener *if-
deeling werd besloten, de bepalingen om-
ternt het optreden van vrijzinnige Leger-
predikanten in de Tehuizen onverzwakt ie
handhaven.
Aan het einde der samenkomst dankte de
heer B ree ba art van Leid ui den voor
zitter voor zijn leiding, werd het Lulhcr-
lied gezongen, en sloot Ds. Groote met
dankgebed/ 1
HET RAADSCONFLICT
TE IJSSELMONDE
Bijna alle Raadsleden verlaten
opnieuw de Raadszaal
Er bestond voor de tegen gisteravond uitgeschre
ven gemeenteraadsvergadering van IJsselr
groote belangstelling. De Dorpsstraat stond »v~..
het gemeentehuis vol nieuwsgierigen, die blijkbaar
hoopten, dat het conflict, dat vorige week Dinsdag
in de geementeraadsvergadering tot uiting is ge
komen een naspel zou hebben. Bij den aanvang
der vergadering bleek, dat wethouder v. d. L
en de heer Tuinenburg afwezig waren.
Op het oogenblik, dat de voorzitter, burgemees
ter Hazenberg, de goedkeuring van de noi
len aan de orde stelde, vroeg de heer A. in
Veld (C.H.) het woord voor een persoonlijk
feit. Spr. las een verklaring voor, waarin werd
geconstateerd, dat indien mogelijk door het op
treden en de houding van den burgemeester de
toestand sedert j.l. Dinsdag nog was verergerd.
Spr. zegt de bewijzen bij zich te hebben, dat de
burgemeester In het proces tusschen de gemeente
en Mr. van Vessem een stuk heeft geantidateerd.
Er is sprake van een vergadering van 6. en
van Zaterdag 14 januari, in welke vergadering
zijn besloten machtiging te verleenen voor
weer tegen de vordering van Mr. van Vessem. Die
vergadering is op dat tijdstip niet gehouden.
Spr. noodigt den burgemeester opnieuw uit het
presidium, voorloopig voor deze vergadering, neer
te leggen: zooniet, dan zal hij de zitting verlaten
omdat hij niet onder voorzitterschap van den bur
gemeester wil vergaderen.
De voorzitter antwoordt, dat hij er
denkt het presidium neer te leggen. Hij zal dat
nooit doen. Verder merkt hij op. dat hetgeen de
heer in 't Veld heeft meegedeeld onjuist is. Op
Zaterdagmorgen 14 januari heeft spr. samen met
de wethouders in de kamer van den secretaris
besloten protest aan te teekenen tegen de vorde
ring van Mr. van Vessem en om, ter voorkoming
kosten rechtskundig advies te vragen. De
„w-taris was bij die bijeenkomst tegenwoordig
zou er de waarheid van kunnen bevestigen.
De heer In 't Veld roept uit: Hier heb ik het
officieele stuk en daarmee ben ik volkomen
antwoord.
De voorzitter: Welk stuk bedoelt U?
De heer I n 't V e 1 d: Dat is mijn zaak.
Wethouder K o o y m a n zegt dat het college
van B. en W. op Zaterdag nooit vergadert en hij
is hier op Zaterdag nooit geweest.
De voorzitter zegt, dat nog besloten is het
besluit inzake het aanteekenen van verweer vast
te hechten aan de notulen der vorige vergadering
en verder ter voorkoming van proceskosten advies
te vragen. Daar zal ik, zegt de burgemeester, mijn
Op uitnoodiging van den heer Van Driel
verklaart wethouder K o o y m a n nog eens, dat er
op Zaterdag nooit vergaderd is. Hij kan het zich
niet herinneren,
gemeentesecretaris bevestigt de mededeellng
den voorzitter. Het bewuste stuk is gevestigd
,1» wt.il» .-n 11 januari en in de vergadering
bevestigd, dat tegen de vordering
t op Zater-
de notulen
18 januari
protest is aangeteekend.
Wethouder Kooyman: Er is r
dap vergaderd.
De gemeentesecretaris: U is in de war.
De heer In t Veld: Ik heb hier de officieele
verklaring van de wethouders, dat er niet verga-
Dat moeten de wethouders
weten.
Als de voorzitter dan opnieuw de goedkeuring
der notulen aan de orde wil stellen staat de heer
Veld op. zegt. dat hij bij zijn ingenomen
standpunt blijft en verlaat de vergadering.
De heer Rombout maakt dan aanmerking
op de notulen der laatste vergadering.
Als hij echter ziet. dat de andere Raadsleden, op
de heeren van Rij Sr. en Lu.ienJtjlc na op
pakt ook hij zijn papieren bijeen en verlaat
de vergadering. Als na lezing van de lijst blijkt,
dat voor stemming over de notulen niet voldoende
Kaadsleden aanwezig zijn sluit de voorzitter de
vergadering.
UIT OOST-INDIE
FINANCIERING DER INDISCHE
PENSIOENEN
Verschenen is een nota van den Minister
van Koloniën naar aanleiding van hot ver
slag der Tweede Kamer inzake het wets
ontwerp tijdelijke staking van de jaarlijk-
sche uitkeeringen ten laste van de Indische
geldmiddelen aan de bij de wet van 25 Juli
1918 opgerichte pensioenfondsen voor Euro-
peesche en Inlandsche burgerlijke en mili
taire landsdienaren in Nederl.-Indië enz.
Hieraan wordt ontleend, dat ook de Minis
ter zich niet ontveinst, dat de voorgestelde
maatregel bezwaren kan meebrengen. Met
name kan inderdaad de tijdelijke opschor
ting van de jaarlijksche uitkeeringen aan de
Indische pensioenfondsen een verschuiving
van lasten naar de toekomst beteckenen,
waardoor in latere jaren de Indische be
grooting extra zwaar zou moeten worden be
last. Ilct ware evenwei praematuur, thans
reeds te treden in de vraag, wat zal moeten
geschieden, als in 1935 en volgende jaren
die begrooting zulk een last nog niet zal
kunnen dragen.
Een beslissing in deze toch hangt af van
de verdere ontwikkeling van 's lands finar.
cieelen toestand en van het advies, dat de
pensicen-financieringscommissie zal uitbren
gen o.m. over de vraag, of de geldende stel
sels van financiering der pensioenen van
het Indische overheidspersoneel en der uit
keeringen aan de door dit personeel nage
laten weduwen en weezen herzien dienen te
worden en, zoo ja, in welken zin. Uiterlijk
in den loop van Maart a.s. kan dit advies
tegemoet worden gezien.
DE MUITERS VAN DE
„ZEVEN PROVINCIËN"
l BIJZONDERHEDEN OVI
GEBEURDE
HET REQUISITOIR
Zooals wij gister nog in een deel van
onze oplage konden melden zijn voor de
Zeekrijgsraad te Soerabaja tegen een groep
van negentien inlandsche beklaagden in
zake de muiterij op de „Zeven Provinciën"
straffen geëischt, die uiteenliepen van zes
tot achttien jaar.
Uit Soerabaja seint Aneta ons nu nog het
volgende:
In het requisitoir van den fiscaal wordt
gezegd, dat van de vier ontwerpers van het
plan om de Zeven Provijiciën te doen op-
stoomen naar Soerabaja, er drie zijn over
leden tengevolge van de bomontploffing, ter
wijl de vierde gedurende den nacht van 4
Febr. te Kota-Radja aan den wal is geble
ven.
Het indtiaitief iB ufiteöuiitend uitgegaan
n de terechtstaande inlandsche schepelin-'
gen, hoewel een groot deel van de Europee-
sche schepelingen en vrijwel alle inland-1
sche schepelingen kennis •van de plannen
hebben gedragen
Gebleken is, dat de inlandsche schepelin
gen niet verzekerd waren van de medewer
king hunner Europeesche medesohepelin-
gen, doch dat zij mochten vermoeden, dat
zij geen tegenwerking van die zijde zouden
ontmoeten bij het uitvoeren van hun plan
nen, zulks in verband met de actie die van
tevoren door de Europeesche schepelingen
was gevoerd, ziende de demonstratie welke
door de Euiropeanen op 26 Januari te Si bol-
was gehouden, de vergader-in^,
Jan., die daarop was gevolgd te Sabang.
het gepleegde overleg op 30 Jan. en ten
slotte het weigeren tot het laden van kolen
Sabang op 2 Februari.
Uit het vervolg van het requisitoir blijkt,
dat na het bekend worden van de dienst
weigering van 400 Inlandsche schepelingen
te Soerabaja het voornemen is ontstaan om
het schip te overmeesteren en naar Soera
baja terug te varen om de vrijlating van
deze dienstweigeraars te vragen. Deze poging
tot bevrijding van de gearresteerde kamera
den geeft het ernstig karakter van deze on
derneming aan. Ook het doorzetten van het
plan is uit deze doelstelling te verklaren.
De daad is uitgevoerd door het laden van
kanonnen in verband met do aanwezigheid
van den stoocner der Gouvernementsmarine
„Aldebaran" op de reede van Oleh-Leh; ver
der door het richten van het kanon en het
huiten boord baksen van kanonnen op
later in zicht komende „Aldebaran",
met de „Zeven Provinciën" meevoer; voorts
door de weigering om het bevel over te
on. het niet voldoen aan de sommatie >au
het vliegtuig en het uitseinen van het radio
grafisch bericht„Ons niet hinderen.'.
Het doorzetten van de daad is verder be-
ezen door het tijdens de vaart houden van
de vergadering, waarin de korporaal Bos-
schart om het vertrouwen der muitende sche
pelingen te herwinnen zeide, dat, als de In
landers zoo gaarne Soerabaja in elkaar wil
len schieten, hij het eerste schot zou lossen
Uitgaande van den grondregel van de leer
an mede-daderschap, dat binnen de gren
zen van gezamenlijk opzet mededaders aan-
ssprakelijk zijn voor eikaars handelingen en
de gevolgen daarvan, kan aan alle beklaag
den primair het geheele gebeuren ten laste
worden gelegd.
Voornaamste Nieuws.
GRIFFORMEARD FRYSK SELSKIP
EERSTE HERFSTVERGADERING.
De eerste herfstvergadering van het Ge
reformeerd Frysk Selskip is uitnemend ge
slaagd. De vergadering, die te Leeuwarden
werd gehouden, stond onder leiding van
den Selskipvoorzitter Ds. J. Douma, van
Britsum. Na een kort openingswoord iasde
Skriuwer de heer W. Cuperus van
H ester Nijkerk, de notulen der Pinkster-
verEadering
Hierna trad als spreker op Ds. Th.
Boersma, van Hijlaard, piet een rede
over „Fryske Idealen", waarin hij er op
wees, dat we den strijd hebben naar twee
fronten, n.l. de Friesch nationalisten en 't
Friesche volk voor zoover het nog onver-
EEN TEKORT VAN 153 MILLIOEN
OP DEN GEWONEN DIENST.
BATAVIA, 31 October. (Aneta).
Voor het dienstjaar wordt voorloo
pig een tekort op den gewonen dienst
verwacht van ruim 153.000.000 op
basis van een totaal aan Landsuitga-
ven van 396.000.000.
De buitengewone dienst vertoont
een groot voordeelig saldo hetgeen
wordt veroorzaakt door terug-
vloeiing van 26.000.000 van bij den
Pandhuisdienst uitstaande leensom-
men.
schillig staat tegenover onze Friesche taal
beweging. Niet enkel negatief kan onzr
actie zijn. We moeten niet alleen zeggen
hoe we niet willen, maar moeten ook ten
aanzien van onderscheidene punten komen
tot een klaarder positief program. Het be
ginsel vooröp stellend, moeten we ant
woord zoeken voor de vraagstukken waar
voor onze taalbeweging ons op het terreiu
van kerk en staat stelt, omdat het leven nu
eenmaal organisch in elkaar grijpt.
Op deze interessante rede volgde een
animeerde discussie, waarbij er op gewezen
werd dat onze Geref. beweging wel terdege
ook positief is, waar ze op grond van Gods
Woord komt met den eisch het natuurlijke
niet te verachten en eigen taal te gebrui
ken ter eere Gods.
De heer Riensma, van Rinsumugeest.
de nestor van het Selskip, droeg daarna een
„teltsje" voor uit ons Friesche volksleven
Bij de rondvraag sprak de heer Bekiin,
van Gouw, den wensch uit, dat het Selskip
zijn standpunt t. a.v. de ook in de rede van
Ds Boersma aangeroerde kwesties nader
vaststclle.
Aangenomen werd een voorstel om een
commissie van vooraanstaande Selskipsle-
den te vormen, teneinde een en arulor on
der de oogen te zien en het resultaat inden
"irm van een rapport onder de aandacht
in het Selskip te brengen.
Nadat gezongen was Ps. 75 1 werd de
ze goedgeslaagde werkvergadering gesloten.
W. TJEENK WILLINK, f
Te Lugano (Zw.), alwaar hij met zijn g°-
n vertoefde, is plotseling overleden de
heer W. Tjeenk Willink, lid van de
Hf f J- Tjeonk
fblz. 1)
De zitting van de Zeekrijgsraad te Soera-
baya heeft de zaak tegen de Indische muiters
van de Zeven Provinciën voortgezet.
fblz. 2)
De hooge commissaris van Palestina waar
schuwt de bevolkin'
Huil over het vertrek van Davis uit Genève
Het Rijksdagbrandproccs. Het getuigenis
van den tuchthuisboef Lebermann tegen
Torgler.
fblz. 9)
Hollandsche kranten op bezoek bij de
Duitsohe pers IV.
(blz. 11)
Wie is Dimitroff?
DE OPBRENGST DER LANDSMIDDELEN
BATAVIA. 31 Oct. (Aneta). De opbrengst der
Landsmlddelen in Aug. 1933 bedroeg f31900.000
tegen f 3S.800.000 in Augustus 1932. De opbrengst
over de eerste acht m anden van 1933 bedroeg
f251.600.00 tegen in de overeenkomstige periode
van 1932 f 278.000.000. Deze achteruitgang is
voor vijftig procent te wijten aan de mindere op
brengst der belastingen. Alle bronnen van inkom
sten zijn sinds 1932 teruggeloopen, behalve de groep
producten, waarvan de opbrengst gedurende de
e acht maanden van 1933 f 5,600.000 boven
■an dezelfde periode van 1932 was, als gevolg
de groote verkoopen van Banka-tin. welke
de maand Augustus 1933 alleen reeds rond
12.500.000 bedroeg. De ontvangsten der Staats
spoorwegen bedroegen gedurende de eerste acht
maanden van 1933 f 51.800.000 tegen in de overeen
komstige periode van 193 f 63.600.000. Deze ver
mindering is hoofdzakelijk te wijten aan de min
dere opbrengst van het Java-net.
HET AANTAL PEST-STERFGEVALLEN
BATAVIA, 31 Oct. (Aneta). Het rapport over
het derde kwartaal van 1933 betreffende sterfge-
aan pest wijst voor Midden-Java een totaal
van 359, waarvan 44 aan longpest. Voor
West-Java wijst het rapport 3582 sterfgevallen
aan. waarvan 454 aan longpest. waarin zijn be
grepen Garoet met totaal 2199 waarvan 316 aan
longpest en Bandoeng met totaal 1042 waarvan
97 aan longpest.
SCHULDEN AAN DEN LANDE
BATAVIA, 31 October. (Aneta). Het totaal van
de op ultimo 1932 nog vorderbare schulden van
gewezen Landsdienaren aan den Lande bedraagt
volgens een bij den Volksraad ingedienden staat
517.753.37.
DE UITVOER VAN POOTAARDAPPELEN
Op de vragen van het Kamerlid Bakker
inzake den uitvoer vap pootaardappelen
heeft de Minister van Economische Zaken
geantwoord:
Het is den minister bekend, dat zich ten
aanzien van den uitvoer van pootaardappe
len eenige wrijving tusschen belanghebben
den heeft voorgedaan, welke er toe leidde,
dat de werking eener onderling afgespro
ken regeling dreigde te worden bemoeilijkt.
De aankoop voor uitvoer in sommige ge
deelten van het land kan hiervan invloed
hebben ondervonden.
Dientengevolge kan het zijn. dat niet al
leen de Friesche exporteurs en leveranciers
doch ook anderen, die zich wel aan boven
genoemde regeling hebben gehouden, zijn
teleurgesteld.
Een algemeen bindende regeling verkeert
in een vergevorderd stadium van voorberei
ding. Tegen eventueele overtredingen zijn
daarbij maatregelen getroffen.
Rechtzaken.
OPRUIING
verwierp het caesatleber
tn het Kamerlid Roest,-im Effcndl. u'« Inz.
«Wadi* optreden tegen
VERKOOP OP ZONDAG
srantwoordea
pindanootjes te verkoopen. Het
de rechtbank oordeelden dit
oge Raad ontaloeg de Juffrou'
terdam door
i'kMtong10
DOODELIJKE MISHANDELING
De Hooge Raad verwierp _he* caasatiebt
W., door het Hof i
t doodelijkc-n afloop in
HET MISTSEIN
De Raad voor de Scheepvaart d<
de klacht van den lnspec
de Scheepvaart tegjn d-n
lotorloggi-r „Willem" KW 16:
INBREKERS VOOR DÊ HSéITBANK
rdam stond *te™ ebt^enntoofb^"
"I6 betonwerker Si
i verschillende kleine diefstallen
raak hadden gepleegd.
lte der i
rlngsrapi
Dn Officie
de tegen
genisatri
uidde ztfér ongunstig
Justitie. Mr \V. Reilingh. vor.
e verdachten zes maanden ge-
