IAZB
Holiandsche
onder
haringschepen
Poolsche vlag
De achtste Rijksdag der Republiek
MAANDAG 30 OCTOBER 1933
DERDE BLAD PAG. 9
DE ONDERHANDELINGE MET
KATWIJKSCHE REEDERS
NADERE BIJZONDERHEDEN
Leiden, 28 October.
Omtrent de kwestie van de Ivatwijksche
schepen, die voor de haringvisscherij door
een combinatie van Katwijksche reeders
aan een Poolsche maatschappij zouden wor
den verkocht is nog biets definitiefs be
kend. In de loop van deze week zal echter
wel bekend worden of de transactie door
gang zal hebben, hoewel dit thans reeds
met g r o o t e waarschijnlijkheid
kan worden aangenomen. Zoowel de direc
teur van de Visscherij-school als de ge
mengde commissie voor werkverruiming
zijn voornemens de aangelegenheid deze
week in de gecombineerde vergadering ter
sprake te brengen. Deze commissie .voor
werkverruiming is een organisatie, waarbij
een dertigtal vereenigingen (kiesvereenigin
gen, vakvereenigingen, middenstandsver
eenigingen enz.) zijn aangesloten.
Dit zijn eenige bijzonderheden die de
stand van zaken betreffen. Er valt echter
over de kwestie zelf nog wel het een en an
der te zeggen. Voorop moet gesteld, dat het
hier niets nieuws betreft. Polen streeft al
sedert jaar en dag naar autarchie en tracht
als gevolg van dit streven ook te komen tot
een eigen haringvisscherij. Dit kan betrek
kelijk gemakkelijk, omdat het product zelf
door iedere natie op de Noordzee is weg te
visschen. Tiet is dus ten slotte een kwestie
van technische vaardigheid, althans theore
tisch, want het staat nog zeer te bezien of
een volk maar óén, twee, drie voor de ha
ringvisscherij kan worden geschikt gemaakt.
Het is
allerminst een mooie frase
'dat het visschen, het leven op zee, de Hol
landers in het bloed zit, dat ons volk van
de kusten met zijn wisselvallige beroep is
samengegroeid, zoodat de zee en speciaal
hun bedrijf op zee een merkwaardige aan
trekkingskracht op die mannen heeft, waar
aan zij zich slechts met groote moeite kun
nen ontworstelen.
Hoe dit zij op do technische kant van
de zaak komen we straks nog even terug
de Polen zullen dan trachten zich op de
haringvisscherij toe te leggen. Het vorig
jaar heeft een Poolsche maatschappij, de
M.O.P.O.I.., de fa. van Toor te Vlaardingen
bereid gevonden, een 8 10-tal schepen aan
haar af te staan. Het bedrijf werd op de ge
wone wijze voortgezet, alleen met dit
schil, dat voor de haring, die door deze
schepen onder Poolsche vlag, gevangen
werd, natuurlijk geen rechton voor de in
voer in Polen behoefden te worden betaald.
In het begin van dit jaar volgde een
Scheveningsche reederij, de fa. v. d. Toorn,
die ongeveer 15 schepen aan de M.O.P.O.L.
op dezelfde wijze verkocht, terwijl dus thans
ook een combinatie van Katwijksche reede-
rijen door de Polen voor deze zaak is
"ÏÏitWë'ëséèrfl"en 1 otiderhandelihgen-gaande)
zijn om; 2Q:A -24< schepen'. aan: Polem-to; yep-,
koopen. - &a
Het ligt in de bedoeling successievelijk
het geheele bedrijf naar Polen
over te brengen, ook de nevenbedrijven, die
thans in onze visschersplaatsen gevestigd
zijn. Om te beginnen worden twee Polen op
elk schip geplaatst (de bemanning bestaat
uit ongeveer 15 man) en men wil dit aantal
elk jaar met twee uitbreiden. Waarschijn
lijk zullen er echter altijd nog wel eenige
Hollanders op de schepen achterblijven.
Ook voor de nieuwe visscherijbedrijven in
de Poolsche kustplaatsen wil men aanvan
kelijk de leiding aan Hollanders opdragen,
die echter in de toekomst veel gemakke
lijker zullen kunnen verdwijnen dan dat
het geval is met de bemanning van de sche
pen, het hart van het bedrijf, dat groote
technische vaardigheid cn een buitenge
woon groot uithoudingsvermogen eischt.
Dit ligt dus allemaal „in de b e d o e-
n g". Dit wil o. i. echter nog niet zeggen,
it men dit allemaal nu maar serieus moet
nemen. Sla de wereldkaart maar eens op en
zie waar Polen ligt en waar het grenst aan
de zee. De afstand die dit land scheidt van
de haringgebierien is verbazend groot zoo-
lat hier in de eerste plaats al groote moei
lijkheden rijzen. Daarbij komt dan nog dat
sommige takken van het bedrijf door de
ligging van bet land en door zijn klimaat
in Polen niet kunnen gevestigd worden.
Zelfs al zou het Polen dus gelukken een
risscherijhedrijf in het leven te houden, dan
zullen de kostprijzen toch aanmerkelijk uit
gaan boven de Holiandsche. Het prijsver
schil wordt geacht nu reeds te liggen bo
de hoogte der Poolsche in-
r recht en. Bovendien schijnt de ka
pitaal-deelname van Polen niet van dien
d te zijn, of liever gezegd, schijnt de
kapitaal-deelname van de Holiandsche ree-
nög van dien aard te zijn, dat aange
nomen kan worden dat voorloopig de Hol
iandsche invloed op dit „Poolsche" bedrijf
zeer aanzienlijk zal zijn. Er werd in Katwijk
gesproken van een schijnmanoeuvre om de
hooge invoerrechten op baring in Polen te
twijken, waarbij de reeders geen zeggen
schap over hun schepen zouden verliezen.
Zoo is liet niet, maar ook is allesbehalve
juist die andere meening, die in Katwijk
opgeld doet: Wat je half verkoopt, ben je
kwijt. De waarheid zal ook hier wel in het
midden liggen.
Ten slotte nog iets over
In uen artikel in de „Tel." over deze ma
terie,>vordt het voorgegeven alsof de trans
actie die met Polen plaats zal hebben de
bedoeling heeft een soort saneering in het
bedrijf teweeg te brengen. Door het vei'
pen van deze schepen zou er in de naaste
toekomst minder haring aan de markt ko
men, waardoor de prijzen wellicht zouden
stijgen. Dit nu is niet juist. Er zijn nog ver
schillende schepen opgelegd en deze zullen,
na de verkoop aan Polen, automatisch in
de vaart worden gebracht. Het is nu
maal zoo, dat er altijd zooveel schepen in
de vaart zullen zijn in de haringvisscherij,
dat men daarmee blijft even onder de grens
van de rentabiliteit.
Saneering zou alleen kunnen worden be
reikt wanneer er een betere samenwerking
bestond tusschen de reeders onderling. De
eerste voorwaarde voor saneèring is de ge
zamenlijke vaststelling van de productie.
Men Wil dat de Regeering zal ingrijpen om
bet visscherijbedrijf staande te houden,
md&r men wil er niet aan om de productie
vast te stellen. Maar kan de Regeering
ingrijpen, als zo ook niet ingrijpt in dit
essentieele, onderdeel yan h|t. h?drij$,-.- y_
Zoö ktaÈin' tlii: zaken llji "Katj$jtë Mogelijk
kifttMBrt-Ave binnenkort meer"bvér deze -ma*
terie" publicéeren en niét alleen over deze
materie maar ook over het visscherij bedrijf
in 't algemeen, dat wel wat al te veel van
publiciteit verstoken blijft.
UIT DE ANTI-REV. PARTIJ
A.R.J.A.
Bij het secretariaat der A.R J.A., Tesspl-
jchadestraat 9. Zwolle, is sinds de vorige
opgave bericht ingekomen van de oprichting
van dn volgendo clubs:
IJ m u i d 0 n. Voorzitter W. Wamsteeker,
secretaris H. Hendrikse Jr, Frogerstr. 1, pen-
ingmeester P Langbroek; V i n k 0 v e e n
en W a v e r e n Voorzitter Ds P. A. A. Klil-
sener, Nod Herv. pred. te Vinkeveen, secr.
G. Samson, Scboolweg, Waveren, penningm.
an Viiet; Nieuwe P e k e 1 a. Voorzitter
M. Doddema. Chr. onderwijzer, secr. E. O.
Huizing, A 5, penningm Joh. Kuiper; W ij h 0
Voorzitter D. G. Mulder, secr. G Boers J.zn,
Ammorvekl, penningm. E. Meester; Eefde
Secretaris J. H. Berkenkamp. Rijksstraat
weg E 71. Voorts is in verschillende plaat
sen de oprichting van clubs in voorbereiding
KAMERKIESKRING DEN HELDER.
Najaarsvergadering.
Zaterdag 4 November e.k., 's middags 2 uur,
wordt in de Chr. school te Alkmaar de najaars-
ergadering gehouden van de A.-R. kiesveree-
nigingen in den Kamerkieskring Den Helder.
Mr. H. Bijleveld, van Amsterdam, zal het
onderwerp behandelen: „Nationaal Socialisme
1 Fascisme".
A.-R. STATEN SECTIE DELFT.
De A.-R. Statensectie Delft heeft Zaterdag
middag in hotel „Victoria" te den Haag de
jaarvergadering gehouden onder voorzitter
schap van Mr. G. van Baren, burgemeester
111 Delft.
Na opening der bijeenkomst bracht de secre
taris, de heer J. H. Dolman uit Rijswijk het
jaarverslag uit. Hij herinnerde daarin aan de
•oorbereidingen der verkiezingen en de resul
taten daarvan. Het stemmencijfer in de sectie
Delft is van 15.19 in 1929 tot 17.50
gestegen. In verband met het feit dat in Kethel
stemmencijfer steeg van 2.3 tot
stelde de secretaris de vraag of daar
thans geen plaats is voor een A.-R. kiesver-
eeniging. Het aantal aangesloten kiesvereen.
werd dit jaar met één vergroot, zoodat dit tot
22 klom. Te Vlaardingen sloot een tweede kies-
•n. zich aan, doordat de daar bestaande
K.-V. in Vlaardingen-Oost en -West werd ge
splitst. Het ledental der aangesloten 23 ver
eenigingen vertoonde geen vooruitgang, dóch
daalde van 2S84 op 2864 georganiseerde Anti-
Iievolutionairen. Tenslotte wekte de secretaris
op tot trouw aan het beginsel. In dezen moei
lijken tijd heeft onze partij een roeping ten
opzichte van land en volk Een roeping te ern
stiger naarmate de tijd waarin wij leven
donkerder is.
Naar aanleiding van de gemaakte opmer-
kine, verklaarde Schiedam zich bereid mede
werking te verleenen om te trachten in Kethel
en kiesvereeniging te stichten-
De Voorzitter wees naar aanleiding vai
jaarvers'ag op het fascistisch gevaar, zoodat
bestrijding noodig is. Er moet op gewezen
worden, dat voor een goed Anti-Revolutionair
het fascisme onaanvaardbaar is. Spr. beval aan,
dat de kiesvereenigingen in den komenden
winter het fascisme zullen bespreken.
Naar aaifleiding van de discussie werd be
sloten, dat alle kiesvereen. der sectie ds
brochure van Mr. Smeenk zullen verspreiden
waarvoor de Statensectie voor de K.-V. be
stellingen zal doen.
Het financieel verslag, dat door den pen-r
ningmeester, de heer Hoek uit Schiedain,
werd uitgebracht, gaf een batig saldo van
pl.m. f 650 aan. De jaarverslagen werden in
dank vastgesteld.
De afgetreden bestuursleden,.de heeren _J.
H. Crezee, De Lier; W. S. Ponïier, Maasdijk;:
en J. van Rijn M.zn., 'sfGravenatande, werdëij
herkozen.
Vervolgens heeft Dr. 3. W. Noteboom, adj.-
directeur van de Dr. A. Kuyperstichting. een
toelichting op de voorgestelde wijziging
Program van Beeinselen gegeven. Na de
duidelijke uiteenzetting van Mr. Noteboom
werden nog enkele vragen die volgden, door
hem beantwoord.
PROVINCIAAL COMITÉ IN ZEELAND.
Zaterdag werd in Goes een vergadering
gehouden van het Provinciaal Comité var»
Radio Nieuws.
Tijdelijk voor
sterk geredu-
ceerden prijs!
'n Verrassende tijdelijke aan
bieding, ter herdenking van
ons 60-jarig jubileum (1873-
1933). Stap vandaag nog bij
Uw sigaren-winkelier binnen!
En geniet! Geniet van Kyriazi!
APIS van 100 ets. voor 50 ets.
SPECIAL 80 ets. 40 ets.
No. 1 50'ets. 34 ets.
FERIK 50 ets. 22'/, ets.
(in doosjes van 20 stuks.)
Midland
1.35 Orge
9.50 Koot
Een verkiezing zooals die nog nergens
ooit heeft plaats gehad
HITLEK EN GOEBBELS GAAN HET
GANSCHE LAND BEWERKEN
(Van onzen Duitschen correspondent)
De rijksdag, die dezer dagen op bevel van
Hitier werd ontbonden, was de achtste se
dert het bestaan der republiek van Wei-
mar. Hij kwam den 5<len Maart als eerste
parlement in het Derde Rijk tot stand en
wij beleefden reeds zeven maanden later,
den 14den October 1933 zijn roemloos einde.
In dien tijd mochten wij slechts drie bij
eenkomsten meemaken: den 21sten Maart
togen wij naar Potsdam, waar in de Garni
zoenskerk een plechtige zitting onder aan
wezigheid van I-Iindcnburg en Hitier plaats
vond. Vandaar begaven wij ons dienzelfden
dag naar Berlijn, waar in directe aanflui
ting de eerste formeele zitting in de Kroll-
opera werd gehouden. Den 24sten Maart
kwam do volksvertegenwoordiging opnieuw
bijeen, om over de regeeringsverklaring te
beraadslagen. Het program van Adolf Hit-
Ier werd met de overweldigende meerder
heid van 441 tegen 94 stemmen onvoorwaar
delijk aangenomen.
Ten derden male vond op 17 Mei een
zitting plaats, waarbij de rijkskanselier zijn
buitenlandscho politiek uitvoerig uiteenzet
te. Deze redevoering vond weerklank over
de gansche wereld, want zij ademde den
geest van internationnle verdraagzaamheid
en was in menig opzicht een pleidooi ten
gunste van den vrede. Ik herinner aan Hit
lers waarschuwing: „Geen enkele nieuwe
Europcesche oorlog zou in staat wezen, den
tegenwoordigen onbevredigenden toestand
ta verbeteren. In tegendeel, noch op poliliek
noch op economisch gebied zou het benutten
van geweld in Europa den algemecnen toe
stand verbeteren. Het is de oprechte wensch
van de nationale regeering in het Duitsche
Rijk, een agressieve ontwikkeling der inter
nationale verhoudingen door haar persoon
lijke medewerking to voorkomen".
Deze verklaring, welke aan duidelijkheid
weinig te wenschcn overliet, vond ook bui
ten Duitschland gehoor en de 94 stemmen
die ertegen uitgebracht werden, stammen
natuurlijk van de sociaal-democraten!
De verhouding tusschen de verschillende
toenmalige groepen en partijgn is
thans radicaa] gewijzigd.
Alle fracties, met uitzondering van die der
N S D A.P. zijn verdwenen, hierdoor is ook
het aantal mandaten geringer geworden.
Van de 566 leden, die op 5 Maart zijn ge
kozen, waren 288 nationnal-socialisten, 120
soc.-dem. 73 centrum-leden, 53 Duitsch-nat. en
19 afgevaardigden der Bcicrsche Volkspartij
Men kan nog niet nauwkeurig met cijfer»
aangeven, hoe 't er thans in den rijksdag
zal uitzien. Overgebleven zijn nog slechts
de afgevaardigden der machtigste en toon-
aango"\endo N.S.D.A.P., voorts een aantal
hospitanten, overgenomen uit de vroegere
partijen en cle fractieloozen.
Het rijksministerie van binnenlandsche
zaken heeft dezer dagen in een officieels
verklaring eenige opheldering gegeven van
wat ons den 12dcn November a.s. te wach
ten staat. Op een groenkleurig stembiljet
wordt aan den kiezer de vraag gesteld, of
hij de nlgemecne en de buitenlandsche po
litiek der rijksregeering goedkeurt? Onder
deze vraag staan dan dc woordjes „ja" en
,,necn". Hij behoeft "dan slechts met een
kruisje onder één dezer woorden zijn mee
ding te kennen te geven. Natuurlijk zal de
overgroote meerderheid ook thans weer ee».
bevredigend antwoord geven.
Omtrent de nieuwe rijksdagverkiezingen
werd mij het volgende verteld:
In verhand met het in Juli uitgesproken
verbod der verschillende partijen en door
de uiterst geringe mogelijkheid, bepaalde
lijsten aan de kiezers van de verschil
lende districten voor te leggen, zal e'
waarschijnlijk maar één partij op de kie
zerslijst staan, namelijk de Nationaal-Socia-
üstische Arbeiders Partij. Achter den naam
an deze. lijst staat dan een cirkel, waar de
..iezer door middel van een kruisje zijn in
stemming kenbaar kan maken, wanneer hij
zijn stem op deze lijst wil afgeven.
Bij de rijksdagverkiezingen wordt dus niet
met „ia" of „neen" gewerkt. Hier blijft men
bij de vroeger gevolgde methode. Wie zijn
stembiljet niet met een kruisje voorziet, die
maakt hiermee het biljet ongeldig.
De vraag, of het Duitsche volk met dc
bninex- en buitenlandsche politiek der Duit
sche rcgceripg 't eens is, luidt als volgt
Keurt gij. Duitsche man en gij, Duitsche
vrouw de politiek uwer regeering goed en
zijt ge bereid, ze als een weergave van uw
eigen opvattin? en uw eigen wil te erken
nen en dus geheel vrijwillig hiermede in te
stemmen?"
Om hier een vergissing te voorkomen, is
thans besloten, deze origineel geformuleerde
vraag op den verkiezingsdag nogmaals in
gedrukten vorm, misschien tevens per radio
aan allen te richten, die hun stemplicht
moeten vervullen,
De groote massa -der stemgerechtigden
kan natuurlijk
niet tot In alle onderdeelen
nagaan, of de maatregelen der regeering in
ieder opzicht aan de oorspronkelijke bedoe
ling hebben beantwoord. Zelfs "jor de wei
nigen, die zich speciaal voor de buitenland
sche politiek interesseeren, is-het niet ge
makkelijk, aan de hand van betrouwbare
documenten een objectief oordeel uit te spre
ken. Daarom moet de aan allen gestelde
vraag een samenvattend karakter dragen.
„De rijksregeering en het Duitsche volk
zoo luidt het in den oproep zijn niet van
plan, aan een bewapeningswedstrijd met
andere volken deel te nemen. Zij verlan.geh
echter een mate van veiligheid, welke aan
de natie rust en vrijheid voor vreedzamen
arbeid verzekert. Zij zijn vastbesloten, liever
ood en vervolging te ondergaan, dan dat
ij in de toekomst verdragen onderteekenen,
/elke voor een volk, dat aan zijn eer ge^
hecht is, onvervulbaar zijn".
Niet de algemeeno politiek der regeering
zonder meer, maar ook de buitenlandsche
politiek wordt aan een plebisciet onderwor
pen. Op denzelfden dag zullen dan do rijks-
dagverkiezingen plaats vinden. Hierdoor is
de regeering van haar oorspronkelijk be
sluit, binnen vier jaren geen parlementaire
verkiezingen meer toe te staan, teruggeko
men. Dr. Goehbels wees er op een vergade
ring in 't Sportpallast op, dat do achtste
rijksdag na de opheffing der verschillende
partijen niet meer „ïktipnsfahig" was en ty
peerde dit parlement als een „Rumfparlc-
Voorzoover mij bekend, hebben verkiezin
gen in dezen vorm nog nooit tevoren al
thans niet in Duitschland plaats gevon
den. Mpn is voornemens, in de 36 districten
het gansche rijk dezelfde kiezerslijst
neer te loggen Op deze eenheidslijst zullen
hoogstwaarschijnlijk tien vooraanstaande
persoonlijkheden aangegeven worden en het
spreekt vanzelf, dat Hitlers naam de lijst
opent Goehbels en Gocring mogen hierbii.
niet ontbreken. Men noemde mij voorts den
naam von Sedtle en vieo-kansclier von
Papen. Volgens een wettelijke bepaling moe;
deze Üjst uiterlijk op 29 October gereed zijn.
De eerstvolgende weken zullen geheel in
het teeken van deze origineel nauwkeurig
'oorgesch reven uitspraak van het volk
stnan Hitier en Goehbels zijn voornemens,
het gansche land te bewerken door het hou
den van propagandistische redevoeringen en
aan BerLin werd door beiden in het Sport
paliast reeds een voorproefje geboden-
Het Duitsche Arbeidsfront gaf zijn ziens
wijze aMus te kennen: „Van heden af tot
12 November geldt iedere gedachte, elke
vrije minuut en iedere penning de voorberei
ding tot dpn verkiezingsdag. Achttien
liocn mensciien denken van 's morgens vroeg
tot 's avonds Iaat aan het eenige doel, den
Inatsteh man en de laatste vrouw voor Hitier
te winnen".
I-Iitler zelf typeerde deze verkiezingscam
pagne als een laatste poging, in de eerst.u
plaats binnenslands een verzoening tusschen
alle lagen der bevolking tot stand te bren
gen: „Ook onze vroegere politieke tegen
standers willen wij bij deze worsteling tege
moetkomen en aan ieder de hand reiken,
die bewijst, dat de Dujtsche eer en vrijheid
hem ter harte gaan".
A.-R. kiesvereenigingen in Zeeland. Deze
samenkomst was noodig, omdat er voorzien
moest worden in de vacature van een voorzitter
nu Mr. P. A. Schwartz, van Maassluis voor
heen te Rilland wegens vertrek uit het
gewest, had bedankt. Een groot getal was
opgekomen om dit afscheid bij te wonen.
Te 2- uur opende de voorzitter, Mr. P. A.
S c h w.a rtz, de vergadering. In zijn ope
ningswoord wees de voorzitter op het voor
recht, dat de heer v. d. Putte benoemd was
tot Ridder in de Orde van de Ned. Leeuw. Dit
is 'n eere voor onze partij (daverend applaus).
Ook feliciteerde spr. de secretaris van net
comité, de heer Laernoes, van Vlissingen, die
eveneens geridderd werd (wederom daverend
applaus).. Beiden dankten de vergadering voor
de belangstelling. Spr. wees op de beteekenis
van het Kon. Huis in deze dagen (Willem de
Zwijgerherdenking Jubileum 9 September).
Het verheugt ons, dat thans de Oranjeliefde
weer opleefde. Voorts schilderde hij de positie
het Kabinet-Colijn. De notulen werden
goedgekeurd. Een uitvoerige discussie ont
stond over een wijziging van het concept
reglement, n.l. over artikel 4. Een amende
ment van Koudekerke werd verworpen.
Aan de bespreking over volle of beperkte
conscientievrijheid namen deel de heeren Hoek
en Mr. van Andel, Middelburg, Ds. Vreugder.-
hil van Meliskerke, de heer Zuidema van Goes,
Mr. Schwartz van Maassluis en Dr. C. Velte-
naar-'-van Tholeri. Uitvoerig werd vfln gedach
ten gewisseld.. Een beslissing- werd niet geno
men. Qok kwam Art. 19 nog in bespreking.
Ook hier was geen eenstemmigheid onder Je
broederen. Sommigen zagen er een beginsel
in, doch anderen wezen dit af. Aan dit debat
namen velen deel.
Thans kwam aan de orde de verkiezing van
een voorzitter. De heer Zuidema bepleit uit
stel, wat wordt verworpen. Bij de gehouden
stemming wordt het zoo'n verwarde discussie,
dat niet in de vacature wordt voorzien.
Nadat de voorzitter een dankwoord heeft
gesproken, neemt het lid van Gedep. Staten,
de heer v. d. Putte, het woord en dankt Mi.
wartz voor alles wat hij voor A.-R.
Zeeland gedaan heeft.
Wetenschap»
PROF. CALMETTE t
DE UITVINDER VAN HET B.C.G.-VACCIN
Prof. Dr. Albert Calmette, onderdirecteur
an het Instituut Pasteur en uitvinder,
tezamen met Dr. Guérin, van het bekende
B.C.G.-vaccin tegen tuberculose, is Zaterdag
avond op 70-jarigen leeftijd aan de gevol
gen van een griepaanval overleden.
Sedert 1917 zijn in Frankrijk 500.000 kinde
ren met het anti-t.b.c.-vaccin ingeënt
meer dan een millioen kinderen in "lieel dc
wereld. De bekende groote kindersterfte te
Luheck na de inenting is aanvankelijk als
argument tegen de methode van Calmette
'gebruikt doch het onderzoek heeft uitge
maakt, dat de schuld lag bij de geneesheeren
het sanatorium, die op onverantwoorde
lijke wijze te werk waren gegaan bij het
samenstellen en het bewaren van het vaccin
Den laatsten tijd hield prof. Calmette zich
bezig met cobra-gif ter bestrijding van een
bepaald soort kanker.
Volgens het Hbl. is in het voorjaar bij het
aanleggen van wegen onder Arnhem een aan
tal brokstukken van een diluviale menschen
schedel gevonden. Thans gereconstrueerd en
anthropologisch gemeten, zou gebleken zijn
dat de schedel inderdaad aan een z.g. prae-
historischen mensch heeft toebehoord en dat
hij overeenkomst toont met het Aurignac-
type.
ons. Of er verschil is met den eersten jaar
gang? Gelukkig wel. Een tijdschrift dat
levensvatbaarheid toont te bezitten, blijft
niet staan op een bepaalde hoogte. Er is
groei en ontwikkeling.
Ook bij „Timotheus" was dit zoo. Op het
oogenblik oméat de afgeloopen jaargang
bijna 650 bladzijden (groot formaat), be
halve de bijbladen, welke ruim 250 pag. be
slaan. En wie „Timotheus" laat inbinden,
zal de bijbladen niet gaarne vergeten. Want
ze bevatten een keur van bijdragen, die het
bewaren dubbel waard zijn. W'e denken
hierbij aan „Boekbespreking", „Geschiede
nis van den dag", „Briefwisseling van
Hoofdredacteur" enz.
s groei in den omvang van deze
periodiek. En de vorderingen der techniek
in het typografisch bedrijf gingen evenmin
onopgemerkt aan „Timotheus" voorbij. Druk
en illustratie van den afgesloten jaargang
bewijzen dit wel.
Maar de opzet van dit tijdschrift is on-
eranderd gebleven. Zeker, er zijn wel in
den loop der jaren nieuwe rubieken bijge
komen, maar nimmer is het tijdschrift vol
komen gereorganiseerd. Vond dit zijn oor
zaak in star conservatisme bij Redactie en
Uitgever? In geenen deele.
Wie de verschillende Jaargangen opslaat
merkt het wel, dat Redactie en Uitgevers
voortdurend met hun tijd meegingen.
Maar de oprichters van „Timotheus'
hebhéh wat de lectuur betreft, zulk een
juisten kijk gehad op do behoefte van het
Chr. gezin, dat nimmer van koers behoef
de veranderd te worden.
Aardrijkskunde en Geschiedenis, Letter
kunde en Natuurkunde, Geneeskunde en
Hygiëne, Kunst en Nijverheid, al deze
terreinen boden ruimschoots stof voor pret
tig en onderhoudend geschreven artikelen.
Doch op al deze gebieden van kennen
kunnen bleef Gods Woord voor de Redac
tie een lamp voor den voet. 't Spreekt dus
vanzelf, dat „Timotheus" daarom ook
oortdurend bleef mede-arbeiden tot be-
ordering van rechte Bijbelkennis.
Wie den gebonden 38en Jaargang
handen neemt en doorbladert, komt onder
den indruk van de waardevolle schat
frissche, gezonde lectuur, welke dit tijd
schrift biedt. Het omvat 900 bladzijden,
groot formaat met ongeveer 400 illustra
ties.
Men vrage bij Boekhandelaar of Uitge-
:r een proefnummer aan. Kennismaking
il in den regel leiden tot inteekenen.
Want „Timotheus" staat op hoog peil. En
toch blijft het tegelijk zbó populair dat het
recht op een plaats heeft in ieder Chr. ge-
Kunst en Letteren.
GEILL. WEEKBLAD TIMOTHEUS
Geïllustreerd Weekblad „Timotheus'
Mot 1 October is de 39e jaargang begonnpn
van dit uitnemend verzorgde Chr. Tijdschrift
Nog levendig herinneren wij ons, dat het
eerste no. van den eersten jaargang
scheen. Wat werd het in menig Christelijk
gezin met groote vreugde begroet. Vooral de
rijpere jeugd greep iedere week met begee-
rige handen naar het nieuwe nummer van
„Timptheus".
„Timotheus" stond zoo midden in
leven. Dat op zichzelve reeds geeft frisch-
he d aan een tijdschrift Doch daarbij waren
ook alle artikelen in zoo prettigen en onder
houdenden vorm geschreven, dat men als
vanzelve gelokt werd tot lezen.
En nu ligt de gebonden 38e Jaargang voor
DINSDAG 31 OCTOBER
ut een (1875 M.) K.R.O. 8 00 Morg-mconcert
10.00 Gramofoon 12.15 Concert 2 'JO
Vrouwenuurtje i.30 Viool en kluvier i 30
Gramofoon 4.-15 KRO boys 5.3U Gramo-
foon 6.U0 KRO boys 7.30 Gramofoon
8.00 Concert 9.00 Gramofoon 9.10 Orke.»t
10.00 Voordracht 10.20 Vaz Dias 10.25
Orkest 11.00 Grutnofoon
ilversum (?96 M.) A.V.R.Qi 8 00 Gramo
foon 10 01 Morgenwijding 10.15 Gramo
foon 10.30 Orgel 11.00 Voor de keuken
11.30 Orgel 12.01 Concert 2.30 Gramo
foon 3.00 Knipcursus 4.00 Zang 6 00
Orkest 6.30 Grumofuon 7.00 Concjrl
8.01 Va« Dlas 8.05 Orkest 8.50 Zang
9.05 Orkest 9.30 Radiotooneel 10.05 <»ra
mofoon 10.15 Za.ig 10.30 Orkest li.oO
amsch) 337 8 M. 12.20 Orkest
n 5.20 Orkest 6.50 Oon-
Irajaofoon 8.20 Zang 9.20
9.05 Gramofooi
(1554.4 M.) 12.20 Orgelcc
r g (472.4 M.) 5.20 Morgendienst
on 11.15 Concert 12.35
2.10 Concert 3.20 Orkest
t 9.50 Gramofooi
farschau (1411.8 M.) 4.35 Zang 6 00
Gramofoon 6.55 Concert 8.35 Cello
9.45 Gramofoon
CONCERT TER GELEGENHEID VAN DE
LUTHER-HERDENKING
Gerelayeerd door de N.C.R.V.
Door de N.C.R.V. wordt heden. Maandagavond,
an 7.258.00 uur n.m. (Holl. tijd) een gedeelta
an een concert gerelayeerd, dat in de Moritzkerk te
Koburg als Lutherherdenking wordt gegeven, waar
bij ter afwisseling verschillende Luther-woorden
worden gesproken.
Medewerking verleenen: Spreker: Georg Kempf,
muziek-directeur der Universiteit te Erlan^-n. So
listen: Lotte Schimke, sopraan: Anna Bargo. alt;
Gustav Vauer, tenor; Wilhelm Bauer, bas. Oryeh
heer Schamberger.
De muzikale leiding berust bij den di.tgent Mac
Het programma luidt:
Geestelijk concert
1. Praeludium. PraetoriuS
2. Gemeentezang met orgel- en bazuinbegeleiding:
„Nun lob mein Seel den Herrn" (Nu loof mijn
ziel den heer).
3. Lutherwoorden „Von Trutz und Trotz" (Van
Koppigheid en weerspannigheid) uit Luthers-
brieven van de vesting Coburg.
4. „Non moriar sed vivam"Senffl (1492—
1555).
Klein koor v. d. Ernst Albert Oratorium-Vereen.
5. Lutherwoorden „Von der Macht des Teufels'*
(Van de ipacht des duivels).
6. „Es erhub sich ein Streit" (Er ontstond een
strijd) (1583-1672) H. Schütz.
Koor en orkest
7. Lutherwoorden „Von der starken Veste des
Glaubens" (Van de sterke vesting des geloofs).
Maria Stuart, door SUZE POS,
met platen, 384 bladz. f 3 90;
4.90 Zutphen, Thieme.
Met bijzonder veel genoegen hebben wij
dit boek gelezen. Wij leven er in mee met de
onbezorgde Schotsche in „la Douce France",
later met de in haar hartstocht niets ont
ziende vaak energieke koningin in haar „hu-
welijksmalaise", allereerst met de beklagens
waardige gevangene, slachtoffer van haar
goed vertrouwen op het koninklijke woord
an haar „beminde zuster" Elisabeth.
Mejuffrouw Pos heeft haar boek met on
partijdigheid geschreven, laakt sterk de zon
dige daden van de wufte dochter uit het huis
der Stuarts, en toch als wij lezen, hoe
die schoone Schotsche met haar ijdele, zin
nelijke genietingen, gewend, trots allen ea
alles, haar begeerten te bevredigen, „lan^s
den weg van veel innerlijken strijd moeizam
meer levensernst verwierf, met vurige devo
tie greep naar de Hand uit de Wolken, ea
die n.iet meer liet varen", als wij lezen
van haar laatste dagen toen zij slechts vervuld
was met zorg voor het heil van haar ziel en
voor het welzijn van haar bedienden, en toen
zij haar ontróerenden brief schreef aan de
perfide Éngelsche, dan voelen wij diep
medelijden met de ongelukkige, bedrogen
F.n weinig achting voor „Elisabeth als
Justitia"!
Schr. geeft ons een zeer duidelijk inzicht
in dien tijd, toen dokters met ophanging be
dreigd werden, en in 't algemeen de zeden
zoo ruw waren, den tijd ook van den onver-
zettelijken hervormer John Knox. Vreemd
doet het aan in een boek, dat ons door zijn
stij.' memgmaal boeit, te lezen: aan den
kroon (pag. 40), op dezen kroon (pag.
374), der. aankomst (pag. 337).
Prof. Dr A. E. H. Swaen schreef een aan
bevelend „Woord Vooraf" Aan het slot hier-
j/an zegt de Amsterdamsche Hoogleeraar:
„En ongetwijfeld zal de lezer, hoe streng
hij ook moge oordeelen, wederom onder 1e
bekoring komen van de Schotsche Maria.
Moge het boek van mejuffrouw Pos velen
onder die bekoring brengen"
Van harte stemmen wij hierm<"> in.
J. A. W.
DE GEBROEDERS KNOOPENSCHAAR
Door G. TH. ROTMAN
83. Gelukkig wisten Jodocus en de boer,
die intusschen weer overeind gekrabbeld
waren, er raad op: Jodocus klom op de
schouders van den boer en nu moest Pieter
probeeren, om op Jodocus' schouders terecht
te komen. Beurt om beurt strekte hij z'n
korte beentjes dit.Ja hoor, 't lukte! Wip.
daar stond hij op Jodocus' schouders en hield
zich met moeite in balans...
Ach, het zou allemaal zoo prachtig
gegaan zijn, als een booze wesp het spel
maar niet bedorven had. Dit kwaadaardig
en arglistig gedierte kwam stilletjes aange
vlogen, zag den dikken speknek van don
hoor, die zoo verleidelijk in de zon glansde,
zette zich er op neer en boorde er haar gif-
tigen angel in
Wordt Woensdag vervolgd
