llinuur gdtecift(üouraut
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
EERSTE BLAD
BINNENLAND.
iBONNCUENT»
'er kwnrtwii In Leiden en In plant
en waar 'n agentschap gevestigd la f 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per week f 0.18
Voor het Rultenland bij wekelijk-
iche tending 4-50
R" dagenjksche zending n5-50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7V2 cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breest<"iat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
DINSDAG 17 OCTOBER 1933
ADVERTENTIEN
Van 1 tot 6 regels..........-
ETke regel meer
ïr.gez. Mededeellngen
Van 1—5 regels
Elke regel meer
Bil contract belangriikp korting.
Voor het bevragen aan t bureau
wordt berekend f 0.10
No. 4096
14e Jaargang
Dit nummer bestaat uil GRIE bladen
BIJ DE TWEESPRONG
DE CRISIS DER HEDENDAAGSCHE
S O CIAAL - DEMO ORATIE
De sociaal-democratie maakt ook ten
onzent een crisis door. Dit is buiten kijf. Zij
staat voor een beslissende keuze en blijkbaar
weten de leiders nog niet in welke richting
het gaan moet.
Zeer duidelijk komt zulks tot uiting in
een hoofdartikel in de roode pers van Vrij
dag 1.1., dat ons nu eens klaar en duidelijk
zal zeggen, wat het beteekent als men zich
zelf „revolutionair' noemt.
Zie eens, zoo heet het, wij zijn nu en al
tijd door en door democratisch, maar
„een revolutie wordt niet „gemaakt" „Van
democratische trouw is bij de bezitters geen
sprake". „De burgerlijke democratie bergt
altijd de mogelijkheid van het ontstaan eener
revolutionnaire spanning in zich", en „wan-
heer er een revolutionnaire situatie ont-
staat, dan zal de sociaal-democratie ook op
dat andere terrein moeten toonen, dat zij
onder alle omstandigheden de politieke or
ganisatie van de arbeidersklasse is."
Na deze uitleg, welke sedert 191S honderd
maal herhaald is, volgt de orakelspreuk:
„Wie het begrijpen wil, moet het begrij
pen: de sociaal-democratie is nu en ten allen
tijde ten volle democratisch."
En toen dachten wij aan de muiterij, en
hoe de sociaal-democratie getoond heeft
(juister: niet getoond heeft) dat zij onder
alle omstandigheden de politieke organisatie
van de arbeidersklasse is.
Echter, het pas geciteerde hoofdartikel be
wijst, hoe penible de politieke situatie voor
de S.D.A.P. geworden is; speciaal voor dn
roode pers, die de mond der partij moet zijn
en daarom zoo vaak met twee monden moet
spreken, wijl de eenheid op alle nunten, ja
zelfs over de beginselvragen, zoek is.
Terloops hebben we eenige dagen geleden
reeds gewezen op het praeadvies, dat Dr. W.
Banning op Zondag 29 Oct: a.s. voor de ver
gadering der Socialistische Vereeniging tot
bestudeering van Maatschappelijke Vraag
stukken zal uitbrengen en dat opgenomen is
in de „Soc. Gids" van deze maand.
Het kan niet verhazen, dat onze sociaal
democraten voortdurend bezig zijn met de
Duitsche gebeurtenissen", speciaal met die
afgrijselijk capitulatie dor roode Genossen.
En niet iedereen denkt er zoo gemakkelijk
over als Prof. Goudriaan, die hier onmoge
lijk acht, wat in Duitschland geschiedde,
eenvoudig, omdat hij Zevenaar Nederland
begint. Vele van zijn voormalige partijge-
nooten houden er ter dege rekening mee, dat
de S.D.A.P. ten onzent immer zeer gevoelig
was voor de Oostenwind en dat daarom de
gevolgen van „Entscheidung" déar niet zon
der beteekenis voor de verhoudingen hier
zullen zijn.
Met name wast dagelijks het aantal van
hen, die nv wel eens precies willen, weten of
de S.D.A.P. altijd „Janus met twee aangezich
ten" moet blijven en de voorlichting van het
partij-orgaan, dat sensatie-pers werd, heeft
voor hen geen waarde meer.
Zij zullen daarom ten volle onderschrijven,
wat Dr. Banning ter inleiding zegt:
Vermoedelijk zal wel aan den dag komen,
dat ook binnen sociaal-democratische kring
diepgaand meeningsverschil bestaat, dat her
leid moet worden tot een verschil omtrent
de inhoud en de grondslagen van het socia
lisme, tot een verschil in levensbeschouwing.
Dat hij zelf weinig optimistisch is, blijkt
heel duidelijk uit zijn stelling, dat „het
sociaal-democratisch stelsel, naar steunpunt,
theorie en gedachteninhoud, tegen de vraag
stukken sedert 1914 steeds minder opgewas
sen bleek".
Scherper veroordeeling van de partij, die
de pretentie voert, de arbeiderspartij bij
uitnemendheid te zijn, is wel moeilijk denk-
„Niet dat de socialisten de oorlog niet
konden tegenhouden, is hun schuld", zegt
Dr. Banning terecht; hoewel hij daarbij uit
het oog verliest, dat zijn partijgenooten met
zwetsende arrogantie telkens de ministers
van oorlog voorhielden: we hebben geen
leger noodig; de internationale arbeiders
beweging voorkomt de oorlog wel!
En daarom was' de schok, vooral In de
neutrale landen, zoo groot, toen men tot de
ontdekking kwam, „dat de veronachtzaamde
om niet te zeggen bespotte en verachte natio
nale gevoelens oneindig veel sterker waren
dan de in resoluties verheerlijkte internatio
nale." Of, zooals de schrijver verder op
merkt: „het socialisme als gezindheid was
volledig weggeslagen door de vloedgolf van
't nationalisme". En Jaurès moest zijn leuze
inslikken, dat „het socialisme de uitdruk
king van sociale gerechtigheid was." Heel
vaak, zegt Dr. Banning nu (het is sinds
jaren door ons betoogd), wordt groe
egoïsme met socialisme gelijk gesteld.'
Geen wonder, dat de schrijver over
Duitschland sprekend, maar het is een
tneene waarheid erkent: Ik beweer alleen:
de sociaal-democratie stond in 1918 met
macht, die zij niet voor een doordacht plan
wist te gebruiken. Leuzen, resoluties, frasen
waren er genoeg; concrete vormgeving ont-
Bovendien wemelde het van vergissingen.
„De vanouds geliefde, marxistische gedachte
(wij citeeren) dat tegenover de groeiende
macht van het kapitalisme een steeds
groeiend proletariaat als een machtige een
heid zou staan, bleek illusie". „De klassen
strijd blijkt gecompliceerder dan men
dacht". In de huidige maatschappij zijn
tenminste vijf groepen met aan elkaar vijan
dige klassebelangen". „Het socialisme moet
daarom gepropageerd worden als een volks
belang, als consumenten-socialisme". „En
tusschen het bestaande communisme en de
bestaande democratie is geen eenheidsfront
mogelijk, dat het teeken der waarachtigheid
kan dragen."
Waarlijk, er blijft mot veel aan de sociaal
democratie' te prijzen over, als de schrijver
zijn conclusie trekt:
Mijn stelling luidt: de sociaal-democratie
als stelsel heeft tegenover de groote gebeur
tenissen der laatste kwart eeuw gefaald.
Haar steunpunt zocht zij in het industrie-
proletariaat, dat verhoudingsgewijs in de
sociale positie achteruit gaat, dat innerlijk
verscheurd is door confessioneele en politie
ke tegenstellingen; zij heeft de anti-kapita
listische gevoelens der middengroepen niet
weten om te zetten in socialistische, en daar
door deze groepen tegen zich laten organ i-
seeren. Haar sociale theorie bleek gedeeltelijk
onjuist, gedeeltelijk onvoldoende; de sociale
eronderstellingen waarop haar reformisti
sche politiek rustte, bleken in de tegen
woordige fase van het kapitalisme niet uit
te komen; een concreet economsch program,
dat de overgang naar het socialisme kon
uitdrukken, ontbrak; de vragen van het
eigen politiek systeem waren veronacht
zaamd; politieke macht wist men niet in
nieuwe economische grondslagen om te
zetten. Haar gedachteninhoud (Marxistisch
rationalistisch) leidde er toe dat klassebe
langen van het industrieproletariaat, eiger
dikwijls: dat groepsegoïsme gelijk werden
gesteld met socialisme; dat psychische en
zedelijke waarden, levende in andere be
volkingsgroepen, werden miskend; dat de
zedelijke kracht in de beweging werd ver-
'akt door het optimistisch ontwikkelings
gel oof; dat z.g. realisme de eisch der gerech
tigheid negeerde.
Scherper veroordeel ing is schier niet
mogelijk.
men bewondert de moed van den prae-
adviseur als hij, ondanks al dit negatieve,
nog de positieve belijdenis durft uit te spre
ken: Wij zeggen dit alles „vanuit een onver
zwakt geloof aan het democratisch socialis
me." Maar de bange vraag rijst, waar de
vaste basis ligt voor het nieuwe socialisme,
waarin „de idee der gerechtigheid onze per
soonlijke en collectieve gezindheid richten
en bezielen zal".
Ook Prof. Goudriaan schreef in gelijke
test, al kwam hij niet tot de stelling: „het
socialisme der 20ste eeuw zal religieus zijn,
of het zal niet zijn". En de ruige voortrekkers
van het socialisme beleden met dezelfde ge
loofsovertuiging: het socialisme zal zonder
godsdienst (indien niet erger) zijn, of het zal
niet zijn.
Men vergist zich zeker niet, als men hier
uit de voor de hènd liggende conclusie trekt:
het gebouw der sociaal-democratie, zooals
dat met veel élan en niet weinig succes, ook
ten onzent is opgetrokken, zal geen veilig
onderdak bieden, omdat de onwankelbare
hoeksteen ontbreekt.
NIET ONOPGEMERKT
Er Is reden om den dag van heden niet
onopgemerkt te laten voorbijgaan, wijl een
bekend publicist vandaag den 75-jarigen
leeftijd mag bereiken.
Het is mr dr H. Vos, die thans op den
weg, die den leeftijd der sterken van dien
der zeer sterken scheidt, reeds de helft heeft
afgelegd.
Wie weieens met het publieke recht, en
nzonderheid met het administratieve recht
in aanraking komt, zal moeten toegeven,
dat de Leidsche jurist in de kringen der
beoefenaars van het administratieve recht
oen vooraanstaande plaats inneemt.
In den strijd, die tientallen jaren lang
erd gevoerd rondom het vraagstuk van de
administratieve rechtspraak, heeft mr Vos
zich doen kennen als een even vurig als
deskundig voorstander van dit instituut
Als redacteur eerst van het Weekblad
voor do burgerlijke administratie, later van
liet Weekblad voor gemeentebelangen heeft
de jubilaris van heden grooten invloed uit
geoefend op degenen, die zich met de studie
en do practijk van het publieke recht bezig
houden.
Zijn oordeel had in wijden kring gezag,
en zijn artikelen, die hem stempelden tot
een zeer scherpzinnig jurist, die logische
bewijsvoering paarde aan gedegen kennis
en vastheid van geheugen, trokken steeds
de aandacht
Of men het met mr Vos eens was of niet
en menigeen, die van een scherpe schei
ding tusschen publiek en privaat recht niet
weten wilde, verschilde met hem van in
zicht naar zijn klemmende argumenten
luisteren moest men.
Aan den Leidschen leider op het gebied
van het administratieve recht moge geen
hoogleeraarszetel zijn ingeruimd, een feit is,
dat hij meer dan een hooggeleerde, die zijn
vakken doceerde, achter zich liet
DE RIJKSMIDDELEN OVER
SEPTEMBER
Opbrengst 1.4 millioen boven de
raming gebleven
GEVOLG VAN GKOOTERE HANDELS
BEWEGING
Van wezenlijke verbetering nog
geen sprake
Vertoonde de opbrengst van de Rijksmid
delen in de maand Augustus allerminst een
fleurig beeld, met de maand September is
precies het omgekeerde het geval. Daarmee
wordt opnieuw bewezen welk een grillig ka
rakter de maandelijksche staten der Rijks
middelen bezitten, 't Eene oogenblik waant
men de crisis overwonnen, 't andere oogen
blik zit men weer diep in de put. Voor de
maand September is het eindcijfer f 3,3 mil
lioen hooger dan verleden jaar en f 1,4 mil
lioen hooger dan 1/12 van de raming voor
1933, zoodat de opbrengst gestegen is van
f 29,9 millioen h» 1932 tot f 33.2 nuillioen
thans. Het nadeelige verschil voor de eersfp
9 maanden van 1933 bedraagt thans f 15
millioen, daar de opbrengst in dit tijdvak is
gedaald van f 295 tot f 2S0 millioen.
In werkelijkheid is dit verschil natuur
lijk grootcr, omdat er 3 inkomstenbronnen
op den middelenstaat voorkomen, die vorig
jaar nog niet bestonden, n.l. de opcenten
op de invoerrechten, de opcenten op de
bieraccijns en de suikeropcenten. Bij elkaar
hebben deze 3 heffingen in September f 2,6
millioen opgebracht (1/12 raming f 1,95
mill.) en over de eerste 9 maanden f 18,4
millioen, hetgeen zeggen wil dat we over
dit tijdvak vergeleken met 1932 maar even
tjes met f 33 millioen zijn achteruitgeboerd,
om over een vergelijking met 1931 en 1930
nog maar niet eens te spreken.
Komend tot de bespreking van de afzon
derlijke cijfers van den Septembermiddelen-
staat, dan valt op, dat het leeuwenaandeel
van de verhoogde opbrengst wordt opge
vraagd door de invoerrechten, die f 8.S mil
lioen opbrachten (v. j. f 6,9 millioen). Voor
de eerste 9 maanden is er thans nog een
achterstand van f 3 millioen, daar er een
daling is van f 57 op f 54 millioen. De be
langrijk grootere handelsbeweging in Sep
tember weerspiegeltzich ook in een ver
hoogde opbrengst van het Statistiek recht,
(lat 188 000 opbracht (raming 175.000)
Voor de eerste negen maanden laat ook
dit middel echter een achterstand, en wei
wan ruim een ton, zien.
Een buitengewoon goéden indruk maken
ditmaal de loodsgelden, die een vooruil-
gang toonen van 47.000,en van meei
dan een ton voor negen maanden, daar de
opbrengst over dit tijdvak steeg van 2.4
tot 2.58 millioen.
De dividend- en tantièmebelasting, die
het er vorige maand zeer droevig afbracht,
vertoont nu een lichte stijging van 680.000
tot 724.000, waarmee bij de naming toch
nog met IV2 ton werd achtergebleven. Voor
de eerste negen maanden is de achterstand
nu al meer dan 4 millioen. Het blijft met
het Nederlandschc bedrijfsleven nog maar
treurig gesteld.
Tot de verbetering in September droeg
met- bijna 2 ton ook bij de suikeracijns, die
steeg van 4.4 tot 4.5S millioen.
De successierechten verbeterden 3 ton. Ze
kwamen van 2.5 op 2.8 millioen. Deze
tendenz valt niet voor de eerste 9 maan
den op te merken. Er is integendeel een
achterstand van 3 millioen.
Behoudens een paar kleine verbeteringen
van enkele duizenden guldens bij de grond
belasting en de domeinen, is er verder niets
dan achteruitgang. Hetgeen maar zege
wil, dat het lang nog niet alles rozengeur
en maneischijn is. Wie dat op grond van
enkele betere cijfers zou denken, heeft het
glad mis.
Met de inkomens- en vermogensbelasting
blijft het droevig gesteld. September bracht
een achterstand van 8 ton voor de eerstge
noemde belasting. Voor de eerste drie kwar
talen bedraagt de achteruitgang nu al
li millioen, daar er een daling is van
57 op 43 millioen. Het eenige wat ei
gunstig is aan deze cijfers, is de omstandig
heid, dat het laatste cijfer nog 6 millioen
boven de raming blijft. Er zal echter met
een sterkere achteruitgang in de komende
maanden moeten worden gerekend, ook al
zullen de binnenkomende bedragen weei
greoter worden vanwege de inning der gel
den over het nieuwe belastingjaar.
De vermogensbelasting leverde ditmaal 6
ton, d.i. 14.000 minder dan verleden jaar.
Vcor de eerste negen maanden is de
raming bereikt. De achterstand bedraagt
echter 1.7 millioen.
Met de accijnzen gaat het immer verder
bergafwaarts. De zoutbelasting bleei
io.OOO, de geslachtaccijns 2000. de ac
cijns op wijn 2 ton, de gedistilleerd-accijns
eveneens 2 ton en de bieraccijns 43.000 bi]
1932 ten achter. De tabaksaccijns liep van
Het stemt tot groote voldoening, dat Hare
Majesteit de groote verdiensten van dezen
kenner van het administratieve recht heeft
geaccentueerd door het verleenen eener
hooge onderscheiding.
Een andere, zeker niet minder passende
hulde is den jubileerendo gebracht door de
aanbieding en de uitgave van een boekwerk
bevattende een bloemlezing uit zijn vele
artikelen, die her en der verspreid liggen.
Deze hulde aan Dr Vos is tevens een
blijde feestgave- aan leerlingen, vrienden cn
vereerders van den jubilaris.
Als wij den publicist uit de sleutelstad
ten slotto onze gelukwenschen aanbieden,
zouden wij daaraan nog een wensch willen
toevoegen: dat het Dr Vos gegeven moge
zijn om onze rechtsliteratuur te verrijken
met een inleiding tot het administratieve
Zoo een, dan is hij de man, om in deze
leemte te
2 tot 1.85 millioen terug. Voor de eerstt
negen maanden is er thans een daling van
20.6 tot 17.2 millioen. Dat geeft bedroe
vend weinig moed voor een nieuwe heffing'.
De zegelrechten daalden van 1.5 tol
1.2 millioen en de registratierechten van
828.000 tot 814.000. De eerste daalde in
r.egen maanden ruim 1 millioen, de laat-
sien stegen met 4 ton.
Men ziet, dat er nog allerminst reden is
om een juichtoon aan Ie heffen. Het uitein
delijk resultaat dezer middelenstaat moge
niet ongunstig schijnen, in wezen staat de
zaak anders. Tenslotte blijkt uit al dez*
cijfert, dat van een werkelijke conjunc
lureele verbetering nog allerminst sprakt
is. Integendeel, uit alles blijkt, dat de crisis
in ons economisch bestel steeds dieper ln
vreet en dat tot nu toe alleen verhoogde
heffingen de schokken konden opvangen.
De inkomsten ten bate van het Wegen
fonds bedroegen in negen maanden 18.1-
milr'ocn (v. j. 17.6), ten bate van het Ge
meentefonds 52.9 millioen (v. j. 60.8 mll-
licen) en van het Leeningfonds 1914 3b.»
millioen 44.4 millioen). Het laatste Fonds
zal per 1 Januari 1934 gaan verdwijnen.
Vanaf dat oogenblik zullen dus onze oogen
niet meer weemoedig staren naar alle som
berheid, die uit de opbrengst dezer midde
len de laatste maanden spreekt. Dat is bij
alle crisisnarigheid nog een groot geluk.
Al zal dat tenslotte wel neerkomen op een
verlegging van accent
CREDIET VOOR HARING-
REEDERS?
DE LAGE HARINGPRIJZEN
Daar de haringprijzen steeds lager loopen,
hetgeen ook op de export-prijzen zijn in
vloed uitoefent, vreest men in reederskrin-
gen, dat Duitschland zijn invoerrecht op
haring zal verhoogen. Men hoopt, dat de re
geering evenals verleden jaar een crediet
zal beschikbaar stellen, om den haring-aan
voer tegen gematigde prijzen tijdelijk uit de
markt te nemen.
De Scheveningsche reedersvereeniging
heeft besloten, voorloopig geen haring meer
in publieke afslag te verkoopen.
Ook in Vlaardingen en Katwijk worden
maatregelen overwogen. Indien regeerings-
steun uitblijft, zal het bedrijf spoedig ge
dwongen worden de haringvisscherij stop te
TERAARDEBESTELLING
MEJ. H. S. S. KUYPER
DONDERDAG A.S. OP OUD
EIK EN DUINEN TE DEN
HAAG
Men meldt ons uit Den Haag:
Omtrent de begrafenis van mej. H. S. S.
Kuyper vernemen we nader, dat het stof
felijk overschot hedenavond in de rouw
kapel van Oud Eik en Duinen zal worden
opgebaard. Donderdagmiddag om half twee
zal ten huize van de overledene, Blanken
burgstraat 27, een rouwdienst geleid wor-
den door ds. A. G. Barkey Wolf, predikant
bij de Geref. Kerk Den Haag-Oost, waarna
om half drie de stoet naar de begraafplaats
vertrekt. Aan de groeve zal vermoedelijk
alleen als spreker optreden dr. K. Dijk, pre
dikant bij de Geref. Kerk van Den Haag-W.
De Bond van Meisjesvereenigingen op
Geref. grondslag, waarvan de overledene
eere-presidente was, zal te half twee in de
Valkenboschkerk een korte herdenkings
bijeenkomst houden.
DEN HAAG
GEMEENTERAAD
Heel veel hebben we over de Raadsver
gadering van gister niet te zeggen.
Over de afgewimpelde annexatie wil de
heer Joëls nog wat napraten. O.i. voorloo
pig een nuttelooze liefhebberij. En dat de
Scheveningsche jeugd vernielzuchtig is, is
niet onbekend. Of zij in dit opzicht een uit
zondering maakt op de overige jeugd, be
twijfelen we. Onze indruk is, dat al ons
mooie dure onderwijs op de verwildering
der jeugd weinig invloed ten goede oefent.
Hoofdonderwerp der vergadering was de
interpellatie-v. Langen over de „verslech
tering" der steunregeling.
Wat daarvan te zeggen?
Men kan haar betreuren, maar geen ge
meenteraad heeft de macht er iets aan te
veranderen. Er over gaan praten? Dat is
heel eenvoudig. Maar kan het helpen?
Slechts wie zich zelf en anderen wil mis
leiden, kan daarvan positief resultaat ver
wachten.
De Regeering moet met haar uitgaven
omlaag. Ook de gemeenten. Daar is niets,
absoluut niets aan te veranderen. En ge
schiedt het niet snel, dan staan we straks
voor veel ernstiger dingen: men zie maar
eens in de wereld rond, waar de niet-wer-
kenden in doorsnee het 50 pet. slechter
hebben dan hier te lande.
De heeren v. Langen en Drees mogen
zich daarvan thans weinig aantrekken
en niet-reëele redevoeringen houden, de
feiten zijn zooals we zeiden. Daar helpt
geen camouflage of lievemoederen aan. Be
ter dan verzet is medewerken in de eenig
goede richting, willen we straks niet voor
een chaos komen te staan. Economisch
kunnen we niet op den ouden voet blijven
leven en zelfs meenen we, dat we met ons
huidig stelsel van steun op allerlei gebied
zullen vastloopen. Er wordt genomen daar,
waar steeds meer afgaat. Op die wijze ma
ken we den put steeds dieper. We zuilen
ons te groote huis voor een kleiner moeten
inruilen. Wie deze waarheid te lang uit
den weg gaat, loopt gevaar straks heole-
maal geen huis meer te vinden. Wie zich
aan een ander spiegelt, spiegelt zich zacht.
Zie over onze oostergrenzen en laat ons tijdig
wijs worden, opdat ons gespaard worde de
economische jammer, waarvoor men daar
Volgende maal stemmen we opnieuw
over oen mofie-v. Langen, die niets dan een
gebaar is. Wie dan aan den schijn wil of
feren, krijgt zijn kans wederom.
DE VLIEGRAMP IN DE BETUWE
BEGRAFENIS DER VIER
SLACHTOFFERS
Gistermiddag werd op de Algemeene Be
graafplaats te Brummen teraarde besteld
het stoffelijk overschot van den Donderdag
j.l. bij het vliegtuigongeluk in de Betuwe
om het leven gekomen luitenant-vlieger
Jhr. E. J. M. van Coehoorn van
S m i n i a.
De belangstelling van de zijde van auto
riteiten en vereenigingen zoowel als van
particulieren uit Brummen en Den Helder
enorm. Ongeveer vijftig bloemstukken
en kransen dekten de baar, die gedragen
werd door oud-leden van de Voetbalvere
niging „Brummania", waarvan de overle
dene vroeger lid was.
Als slippen dragers fungeerden een tiental
vrienden en collega's van den overledene.
Aan de groeve werd gesproken door over
ste Van Santen, commandant der lucht-
aartafdeeling, commandant v d. Mandele,
commandant van het 4e halfregiment hu
zaren te Deventer, den directeur van het
Chr. Lyceum te Zutphen en Ds. Mudde uit
Brummen.
De vader van den overledene, Jhr. H. von
Coehoorn van Sminia dankte voor de laat
ste eer, zijn zoon bewezen.
Bij de begrafenis van luitenant-vlieger
Jhr. H. G. .T. A. van A s c h van W ij c k.
welke te Woudenberg plaats had, was een
groot aantal kameraden van den overlede
ne aanwezig. Voorts een deputatie van liet
Eerste Regiment Veldartillerie en een
aantal vertegenwoordigers der huzaren, on
der command! van de luitenants Jhr. Mi-
chiels van Kessenich en Winckel. Ook uit
den omtrek waren velen samengekomen
om den overledene de laatste eer te be
wijzen.
Om kwart over elf bereikte de stoet de
doodenakker. De baar was gedekt met de
driekleur, waarop twee bloemstukken la
gen en werd gedragen door tien vliegoffl-
cieren.
Aan de groeve voerde als eerste spreker
het woord Jhr. van Asch van Wijck, groot
vader van den overledene. Hierna sprak
overste Van Santen, commandant van de
Luchtvaartafdeeling Soesterberg.
Uit naam van ouders en familie dankte
een broer van den overledene, waarna ver
volgens gelegenheid bestond den overledene
een laatsten bloemengroet te brengen.
Te Zeist is het stoffelijk overschot van
sergeant-majoor A. G. V ermeulen ter
aarde besteld. De haar werd door werktuig
kundigen naar de laatste rustplaats ge
dragen.
Kapitein van Hevst sprak namens den
commandant van de Luchtvaartafdeeling
overste Van Santen, en herdacht den over
ledene als een plichtsgetrouw ijverig en
kundig werkman.
Kolonel Oudendijk sprak namens het ge-
heele personeel en herinnerde aan den
schok, die door het geheele personeel was
gegaan hij het vernemen van het ongeval.
Officier-vlieger Schaper bracht een laat-
sten groet, waarna Ds. Tuinstra het woord
voerde.
De broer van den overledene dankte.
Te omstreeks kwart over elf had vanuit
het militaire hospitaal te Utrecht op het
oude Kerkhof te Utrecht de teraardebestel
ling plaats van sergeant W. C. van Har-
De baar werd gedragen door een tiental
collega's sergeant-vliegers. Achter de baar
sloten zich, naast vele familiebeden, mili
tairen en burgerlijke autoriteiten aan.
De eerste spreker was luit.-kolonel G.
Doorman, namens den Minister van De
fensie. Als tweede spreker voerde 't woord
kapt F. A. van Heyst, namens den com
mandant van de Luchtvaartafdeeling Soes
terberg. Hij bracht een laatste groet aan
seregant Hardeveld. Nadat nog een drietal
sprekers het woord had gevoerd, strooiden
de collega's en vele belangstellenden als
laatst vaarwel bloemen in het graf, waar
na een familielid voor de betoonde belang
stelling dankte, in het bijzonder voor de
aanwezigheid van den vertegenwoordiger
van H. M. de Koningin.
Kranslegging te Soesterberg
Gisteren had te Soesterberg een krans
legging plaats hij het gedenkteeken voor
de gevallenen der luchtvaartafdeeling door
de Algemeene Ver. van Nederl. Reserve-
Offcieren in verband met het noodlottig on
geval te Lienden. De kranslegging vond in
alle stilte plaats, daar de Vereeniging
meende op deze wijze de nagedachtenis het
beste te eeren.
Voornaamste Nieuws*
(blz. 1)
De teraardebestelling van de slachtoffers
can het vliegongeluk in de Betuwe.
De Rijksmiddelen hebben in September
33.255.400 opgebracht of 3.322.500 meer
dan verleden jaar.
(blz. 2)
Henderson antwoordt Von Neurath ovec
Duitschlands breuk met Genève.
Von Neurath legt -.en verklaring af, waar-
1 de stap der Duitsche regeering nader
wordt tc gelicht.
De heer A. Pelt. directeur van de infor-
matie-afdeeling van het Volkenbondssecreta
riaat.
(blz. 3)
Financieele brief uit Amerika. Geen in
flatie in de Vereen. Staten.
De buitenlandsche handel vai. ons land
toont een geringe verbetering in de maand
September.
(blz. 5)
De viering van Koninginnedag door de
Amerikaansche afstammelingen der Hollan
ders in Chicago.
(blz. 91
Te Winterswijk zullen oefeningen worden
gehouden ter bestudeering van het vraag
stuk der bescherming van de burgerbevolking
tegen de gevolgen van aanvallen uit de
lucht.
Op onderzoek in Duitschland XLJ.
F. M. KNOBEL t
BEKEND NEDERLANDSCH CONSUL
De Nederlandsche consul-generaal te Leip
zig, de heer F. M. Knobel, die te Berlijn
vertoefde om als vertegenwoordiger van de
Nederlandsche regeering het proces over
den brand in den Rijksdag te volgen, is
gisteravond, terwijl hij een bioscoopvoor
stelling bijwoonde, door een beroerte ge
troffen en overleden.
De heer Knobel werd in 1857 te Amster
dam geboren. In 1883 werd hij vice-consul
te Petersburg, in 18S9 consul-generaal te Te
heran. Tijdens den Boxer-opstand woonde
hij met den persoonlijken titel van minis
ter-resident te Peking. In 1905 volgde zijiï
benoeming te Pretoria.
Daarna is de heer Knobel van 1913 tof
1918 lid geweest van de Tweede Kamer,
waarin hij deel uitmaakte van de liberale
Kamerfractie.
HET GEBOUW VAN DEN
OCTROOIRAAD
DE OFFICIEELE OPENING
Gistermiddag is te Den Haag in tegenwoor
digheid van Minister Verschuur en van
vele belangstellenden het nieuwe gebouw van
den Octrooiraad officieel geopend. Door den
voorzitter van dit lichaam, Mr. A1 i n g h
Prins, wedr een welkomstwoord gesproken,
waarna de Minister, met een korte verwijzing
naar de vorige huisvesting van den Raad, het
nieuwe gebouw officieel voor geopend ver
klaarde.
Gemengd Nieuws
DOODELIJKE VAL
De timmerman H. W. te Uithuizermeeden
(Gr.) is, toen hij in de hanebalken van de
schuur van een boerderij aldaar werkzaam
heden verrichtte, naar beneden gevallen.
De man was onmiddellijk dood. Het slacht
offer was 34 jaar oud en laat een vrouw en
vier kinderen achter.
het vliegongeluk te lienden
Te Woudenberg had gisteren de begrafenis plaats van het stoffelijk overschot van den
Jr r' I™ Asch}'an ^ijck, een van de vier slachtoffers van het vreeselijk
vliegongeluk te Lienden Aan de groeve spiak overste van Santen, commandant van het
vliegerscorps te Soesterberg. 1
