O
f^assenkeuze wintergewassen 1933
Ammonsalpeter „SI"
NS PRAATUURTJE
IA\D. EN TU1NB0ÖW No. 208
OCTOBER 1933
BEWEZEN!!
Adverteeren in „LAND- EN
TUINBOUW" heeft succes
,Land- en Tuinbouw"
bereikt duizenden
boeren en tuinders
immBH
Bij beschikking van den Minister van
Economische Zaken en Arbeid dd. 28 Maart
1933 No. 3638 is bepaald, dat de Rassenlijst
van het Instituut voor Plantenveredeling in
het vervolg in Januari of Februari zal ver
schijnen. De Rassenlijst 1932 blijft dus tot
dien tijd van kracht Het lijkt me gewenscht
in onderstaand bericht eenige aanvullingen
op deze lijst te geven aan de hand van
practijkwaarnemingen en proefvelduit
komsten in 1932-33. Uit den aard der zaak
zijn mij deze nog niet volledig bekend, maai
er is genoeg komen vast te staan dat onder
do aandacht van de practijk behoort te
worden gebracht
WINTERTARWE
Bij het onderstaande moet voor oogen
worden gehouden dat de afgeloopen winter
op de kleigronden weinig schade deed aan
de voor winter gevoelige rassen. Deze ko
men daardoor in de publieke waardeering
heter te staan dan na een strenge winter
het geval zou zijn geweest, terwijl omge
keerd de rassen met groote wintervastheid
niet de bijzondere aandacht op zich geves
tigd hebben.
Op de zandgronden zijn meer uitwinte-
ringsverschijnselen waargenomen dan op
de klei. Het is nog de vraag of, wat winter
vastheid betreft de rassen op zandgrond de
zelfde volgorde zullen vertoonen als in de
oude tarwegebieden.
Het jaar 1933 onderscheidde zich verder
door weinig aantasting met gele roest
(Pucc. glumarum), die in andere jaren vee!
nadeel kan berokkenen. Dientengevolge
kwam het belang van roestresistentie wei
nig voor den dag en hebben de gevoelige
rassen, in tegenstelling met minder gevoe
lige, een te goed figuur gemaakt. Wel trad
.vrijwat bruine roest (Pucc. Triticina) op,
maar deze doet bij ons te lande als regel
niet vee! kwaad. Ook meeldauw (Erisyphe
graminis) werd alom aangetroffen en hier
door worden de rassen in verschillende ma
te aangetast. Hoe groot de schade door deze
parasiet veroorzaakt in werkelijkheid is,
kan nog niet worden vastgesteld, m.i. is ze
grooter dan tot dusverre veelal stilzwijgend
wordt aangenomen.
Ook openbaarden zich bij toenemende
graanbouw alom verschijnselen van „voet
ziekte", zoowel ophiobolus graminis (geken
merkt door verspreid staande looze en witte
aren en zwarte ring aan de stengelbasis) als
de oogenvlekkenziekte die zich meer uit door
m.ojn. pleksgewijze vroegtijdig legeren
van het gewas, waarbij in extreme gevallen
ook looze aren optreden, doch hoofdzakelijk
de schade zich uit door onvoldoende gevuld
zijn van de korrels. Waar in het afgeloopen
jaar legeren optrad, was dit deels een ge
volg van onregelmatig verdeelde slagregens
kort na het in aar komen, anderzijds speel
de de oogvlekziekte hierin een rol. In
gevoeligheid voor voetziekte loopen de ras
sen slechts weinig uiteen en voor vergelij
kende waarnemingen van de stevigheid of
•tandvastigheid van het stroo bestond geen
bijzonder goede gelegenheid.
Meer en meer blijkt dat vroeg zaaien "(op
klei) de voetziekte zeer in de hand werkt,
zoodat de vraag of de rassen laat zaaien
verdragen, meer gewicht in de schaal gaat
leggen. Deze vraag is voor zandgronden,
waar men in het algemeen liefst vroeg zaait,
van bijzonder belang. Rassenproeven met
.verschillende zaaitijden zijn daar zeer ge
wenscht Ook een te dichte stand vergroot
het voetziektegevaar, voorts een slechte
structuur (te diep ploegen) en ongeschikte
.voorvruchten (granen en ook erwten). Het
DAT IS GOEDKOOP
En dan nog wel met „POKON", de
Dekende oplosbare kunstmest voor kamer
planten. Verkrijgbaar in flesschen van
40 cent, 1.75 en 3.— bij de bloem- en
laadwinkels, waar gratis kleurenfoto's
met behandeling van veel planten be
schikbaar zijn.
H. P. BENDIEN
POKONFABRIEK NAARDEN
blijft van belang alle observaties omtrent
verschillend gedrag van rassen tegenover
alle hier genoemde omstandigheden steeds
ter kennis van ondergeteekende te brengen.
Tenslotte: zooals reeds werd opgemerkt,
zijn de hieronder gegeven aanvullingen niet
compleet. Ongetwijfeld zal ik voor het op
maken van de 10e editie der Rassenlijst nog
heel wat gegevens ontvangen. Zij die echter
aanmerkingen hebben op de hier volgende
voorloopige conclusies, zullen mij zeer ver
plichten door deze hoe eerder hoe liever te
willen mededeelen.
JULIANA heeft op de kleigronden haar
plaats ten opzichte van Wilhelmina verbe
terd. Door stevig stroo, tijdig rijpen, groote
korrelopbrengst en gewilde kwaliteit is ze
sterk aan de winnende hand, terwijl Wilhel
mina terrein verliest. Op zandgronden wa
ren de ervaringen dit jaar minder gunstig
Men blijve bedenken dat Juliana vatbaar is
voor stuifbrand; ze is door zorgvuldige
warmwater-ontsmetting echter geheel vrij te
houden van deze opvallende maar niet zeer
schadelijke ziekte. Eveenmin als Wilhlmina
is Juliana wintervasL
Dit laatste kan ook worden gezegd van
EMMA, die in opbrengst de genoemde ras
sen niet overtreft, maar iets vroeger rijpt
en zeer goede kwaliteit leveri. De Emma is
minder stevig van stroo, doch schijnt het op
lichte gronden boter te doen dan Juliana.
IMPERIAAL ïla is dit jaar goed voor den
dag gekomen; ze kan door stevig stroo en
goede opbrengst en over het geheel wel
gewaardeerde kwaliteit tegen de beste ras
sen concurreeren.
De indruk dat tegenover de vier bovenge
noemde rassen de overige bekende Insti-
tuuts-rassen, zijnde ALGEBRA, JACOB
CATS, CONCURRENT en BATAUWE hot
zullen afleggen, werd dit jaar Bevestigd.
In het bijzonder geldt dit voor BATAUWE.
die te veel legert Dit ras zal van de Rassen
lijst worden afgevoerd, terwijl de drie ande
re niet veel kans hebben daar nog langen
tijd op te blijven. Alleen over JACOB CATS
zij opgemerkt, dat dit ras tot dusverre in
bakwaarde iets staat boven alle andere wit
te wintertarwes. Het is nog niet te voor
spellen welk gevolg dit voor de prijsstelling
van djt ras in de toekomst zal hebben, doch
bij het toenemend percentage inlandsche
tarwe, dat in het brood moet worden ver
werkt, acht ik het nog niet uitgesloten dat
voor Jacob Cats nog een toekomst is wegge
legd. Men doe dus dit ras niet te spoedig
van de hand.
Om dezelfde reden heeft de (roode) SIE-
GERLAENDER, die zich bovendien onder
scheidt door vroege ontwikkeling en vroeg
rijpheid en door geschiktheid voor verbouw
op de zandgronden in het Zuid-Oosten van
ons land, nog een extra kans. Het ras staat
in productiviteit achter bij de Wilhelmina
groep en is door zijn lang en legerig stroo
en gemakkelijk korrelverlies overigens niet
bijzonder aan te bevelen.
Uit de jongere aanwinsten springt de wit-
zadige PAJBJERG 188 naar voren. Wan
de ondervindingen in volgende jaren
even gunstig zijn als in 1933, zal dit ras een
belangrijke plaats in ons land ga^an inno
men. Het is een tarwe, die in uiterlijk tot de
Wilhelmina-groep nadert, en zich behalve
door stevig, matig lang stroo en mooie aren
onderscheidt door tijdig rijpen, hoog produc
tievermogen en goede handelskwaliteit. Of
daarmede de bakaard overeenkomt moet
nog blijken. De korrel is lang en gevuld.
Hoewel daaromtrent nog geen Nederland-
sche practijkervaringen zijn opgedaan, is
er alle reden te verwachten dat het ras win
tervast zal zijn. Het kan ter beproeving
worden aanbevolen.
Ook PAJBJERG 184, met rood zaad, heeft
een gungtigen indruk gemaakt
CARSTEN V heeft zijn reputtie eveneens
gehandhaafd, zoowel in gunstigen zin
wat uitstoelingsvermogen, vroegrijpheid,
kortheid, opbrengst en VQldoende stevigheid
betreft als in minder gunstigen zin: wat
betreft de kwaliteit en bakwaarde. Dit laat
ste maakt dat het geen aanbeveling ver
dient dit ras groote uitbreiding te geven
Hier staat echter tegenover dat naar alle
waarschijnlijkheid dit ras winlervast ls en
geschikt voor den verbouw op zandgrond.
Tot het Carsten-type behooren m.o.m. ook
enkele rassen van VILMORIN en PROVI
DENCE van Raoul Lemaire. Het type is ge
karakteriseerd door vlugge ontwikkeling,
hoog halmgetal (dus veel halmen met be
trekkeüjk kleine aren per vierkante meter),
fijn, elastisch stroo, een gunstige verhou
ding tusschen korrel- en stroo-opbrengst,
vrij vroege rijpingstijd en goede kwaliteit
en neiging tot korrelverlies. Hoe deze Fran-
sche rassen zich in strengere winters zullen
houden, moet worden afgewacht; op zand
grond kwam in het afgeloopen jaar reeds
winter- en nachtvorstbeschadiging voor en
ook enkele waarnemingen elders doen een
onvoldoende wintervastheid vreezen.
Ongelukkigerwijze werden de tarwes van
Vilmorin tot dusverre langs diverse kana
len geimpnrteerd, en heeft de beroemde
kweeker de onaangename gewoonte zijn
selecties met nummers en letters inplaats
van met gemakkelijk te onthouden namen
aan te duiden. De telers, die ervaringen met
Vilmorin tarwes hebben opgedaan, weten
dan in vele gevallen ook niet precies welk
ras zij beproefd hebben: 23, 27, 29 of DD. En
aangezien tusschen deze rassen aanmerke
lijke verschillen bestaan, is het niet moge
lijk de ervaringen naar behooren te ver
werken. Volgens Fransche waarnemingen is
No. 23 zeer productief, doch niet zeer stevig
van stroo en van middelmatige bakwaarde.
No. 27 zou zich onderscheiden door kort.
stevig stroo er» bijzonder geschikt zijn voor
gronden waar men legeren vreest De op
brengst is lager dan die van No. 23, de
bakwaarde daarentegen uitmuntend. Beide
rassen hebben rood zaad. De ervaringen om
trent No. 29 zijn nog niet eenstemmig.
TRIFOLIUM heeft zijn goede naam op
dalgrond gehandhaafd; ook op zwaardere
gronden kon dit ras over het geheel wel
meekomen.
Wat de overige rassen betreft zij nog het
volgende opgemerkt:
MANSHOLTS WILOBO, waarvan de kwa
liteit hier en daar geroemd wordt, kan m.o
m. in dezelfde opbrengstklasse worden ge
bracht als zijn WITTE DIKKOP III. Deze
rassen hadden dit jaar geen kans zich door
wintervastheid te onderscheiden, terwijl ze
in andere opzichten niet aan de spits staan.
Mogelijk zullen ze op zandgrond beter voor
den dag komen dan op klei.
De ROBUSTA (eveneens zeer winter-
vast!) bleef om dezelfde reden in de achter
hoede. Na vertoon van uiterlijke pracht op
het veld valt de opbrengst niet mee, en de
kwaliteit in vele gevallen beslist tegen. De
tot de Robusta-groep te rekenen WAGENIN-
GF.R, VADA en het nieuwe Instituuts-ras
O.P. verkeeren m.o.m. in hetzelfde geval.
Van KRUISINGS-ANGEL valt weinig
nieuws te berichten.
Hiermede zijn de voornaamste rassen wel
opgesomd Er is nog een aanzienlijk aantal
nieuwe selecties, die niet in de Rassen
lijst zijn genoemd en waarvan alleen kan
worden gezegd dat enkele althans
waard zijn verder te worden beproefd en
vergeleken. Hierover zal ik een afzonderlijk
bericht aan de algemeene landbouwbladen
toezenden.
WINTERGERST
Proefvelden en practijkwaarnemingen blit
ven vrij algemeen VJNDICAT bovenaan
stellen. Ze wordt op den voet gevolgd door
MANSHOLT S WINTERGERST II (4-rijige!)
die in ons land wat op den achtergrond is
geraakt, maar zeer wel kan meekomen met
de FLETUMER, die in alle opzichten wat
fijner is. De OUDE GRONINGER, die in
vorige jaren hier en daar in opbrengst bo
venaan kwam, had dit jaar het slapste
stroo. Naast deze bekende rassen kan als
nieuw en belangwekkend worden genoteerd:
VOGELS AGAER (importeur: N.V. Land
bouwbureau M. Wiersum te Groningen),
een mooi gewas dat vroeg rijpt
Voor het Noorden van het land zij nog
maals gewezen op de bruikbaarheid van
enkele TWEERIJIGE GERSTEN als win-
tergerst (CARSTENS 2-RIJIGE, HILDA,
TSCHERMAK en MANSHOLTS 2-RIJIGE.
ook MINISTER RUYS en AB). Deze laat
ste drie, wat eigenlijk zomergersten zijn,
verdragen een matige winter. Ze kunnen
in opbrengst niet tegen de -4-rijige aan en
moeten vermoedelijk iets dikker gezaaid.
De kwaliteit kan voortreffelijk zijn.
Het is overigens nog de vermelding waard
dat in 't afgeloopen jaar ook enkële geval
len van goed geslaagde verbouw van ZO-
MERTARWES (J. W. VAN HOEK en
EXTRA KOLBEN II) als WINTERTARWE
zijn gerapporteerd.
WINTERROGGE
Hierover valt zeer weinig mede te deelen.
Over de geheeie linie wordt de Petkuser
geprefereerd. Enkele brichten wijzen op min
der groote vastheid van ZEEUWSCHE en
OTTERSUMSCHE.
De directeur van het Instituut
voor Plantenveredeling,
C. BROEKEMA.
Landbouwgewassen
Stand op 19 September.
Het ondgnstaand overaidht betreffende
den stand dor landbouwgewassen op 19
September i6, onder medewerking der rijks-
landbouwconsu'lenten, samengesteld naai
gegevens, venstrekt door de corresponden
ten der directie van den Landbouw:
Het aanhoudend droge weer heeft den
oogst der granen uitstekend doen slagen
Behoudens een enkele uitzondering lui
den de berichten omtrent den tarwe-oogst
gunstig. De droogte beeft over het alge
meen een eenigszins te snelle rijping doen
plaats vinden, waardoor de korrel te fijn ;6
gebleven. Dirt euvel heeft zich het merest
vertoond op de lichtere gronden. In de
Veenkoloniën, waar men allengs meer be
kend is geraakt met de teelt van tarwe,
was de oogst goed. In de meeste gevallen
bedroeg de opbrengst aildaar meer dian 40
bl. per ba.
De oogst van den haver was eveneens
goed, in enkele gevallen zelfs zeer goed.
Het erwtengewas kan slechts vrij
goed worden genoemd. In de meeste geval
len is de opbrengst tegengevallen.
Hetzelfde geldt in hoofdzaak voor de
veldboonen en bruine boonen. Met betrek
king tot het laatstgenoemde gewas zij mede
gedeeld, dat de stand daarvan in de maand
Augustus belangrijk ongunstiger is gewor
den.
De zaden, als blaiuwmaanzaad, kool
zaad en spdnaziezaad, zijn onder gunstige
weersomstandigheden geoogst. De opbreng
sten van de beide eerstgenoemde gewassen
waren goed tot vrij goed; die van spinazie-
zaad kan goed worden genoemd en die van
bet euikerbietenizaad goed tot zeer goed.
De oogst der fabrieksaardappe
len beeft niet aan de verwachtingen be
antwoord. De droge en warme weersgesteld
heid, afgewisseld door korte perioden van
zwaren regenval, heeft bet loof abnormaal
snel doen afsterven, waardoor de knollen te
klein bleven. Gemiddeld zaf dan ook de
oogst in de Veenkoloniën nog geen 400 bl
per ba bedragen, wëlke raming ongeveir
100 bl minder is dan dlie op 10 Jiuii. Hel
zetmeelgebalte is goed. Ziekten kwamen
bier en daar voor en wel in hoofdzaak bij
de vroege soorten.
De opbrengst van de consumptie
aardappelen is In de meeste gevallen
goed. De kwaliteit van de aardappelen ie
uitstekend.
In bot vorig bericht werd reeds melding
gemaakt van plaatselijk optreden der verge-
Mngsziekte bij de suikerbieten. Thans
blijkt dit verschijnsel vrijwel algemeen te
zijn, waardoor de vooruitzichten ten aan
zien van den oogst ©enigszins minder gun
stig zijn geworden. Op kruimelige gronden
wordt het verschijnsel in mindere mate
waargenomen.
De oogst der uien was goed.
De stand der voederbieten is even-
EEN G0EDK00PE STIKSTOFMESTSTOI
MET UITNEMENDE EIGENSCHAPPEN
Inlichtingen worden verstrekt door
het Landbouwkundig Bureau der
Staatsmijnen te Lutterade (L.).
s M E B H K 1 T
Ideaal deknn.-Mei voor oude en lekke
kassen, kan met kwast koud worden
verwerkt
VRIES VAN DER LEEDEN DORDRECHT
Lange Breestraat 37 -39. Telefoon 3218
LANDBOUWKALK 80%
Op keur Rijkslandbouwproefstation [80% CaOH:, 90 °/o
Verpakking in sterke papieren zakken
eens ten gevolge van bet optreden der vetr-
gedingszlekte aanmerkelijk achteruit ge
gaan. Het laat zich aanzien, dat dit gewas
weinig mee»- zal profifeeren van de regens
gedurende de laatste dagen.
Het gras, de stoppelknollen en de
spurrie hebben veel te lijden gehad van
de droogte, zoodat de etamd dier gewassen
slechts matig genoemd mag worden. Het is
evenwel mogelijk, dat de im September ge
vallen regens hierop nog een gunstige wer
king zullen blijken te hebben geoefend.
De opbrengst van klaver- en gras-
hooi tweede snede was matig tot vry goed
MARKTOVERZICHT
(Medegedeeld door het Centraal Bureau)
VOERARTIKELEN
Het nieuws van den dag is het vrijgeven
der gerst van denatureering, zoodat van
Maandag af dit artikel weer ongedenatu-
reerd kan geimporteerd worden. Geïmpor
teerde voerroge wordt gedenatureerd tegen
f 1.50 plus 10 ets. per 100 kg. en bakrogge
betaalt aan het monopolie f 5.—*. Boekweit
is ook onder de artikelen gerangschikt, die
bij invoer te betalen hebben. Zoo zijn er
verder nog een heele reeks artikelen onder
gebracht, die echter voor onze koopers van
voederartikelen van minder belang zijn.
Voor de binnenlandsche rogge zijn nieuwe
maatregelen getroffen, waardoor thans de
oude regeling van de steunrogge op ontgin-
ningsgronden vervallen is en nu alle rogge
over één kam wordt geschoren. Dit alles
heeft natuurlijk zijn terugslag op de markt
van voedergranen.
Mais is een beetje schaarsch ln dispo
nibele of spoedig gewachte posities, zoodat
hiervoor een kleine premie gemaakt wordt.
Gerst is vrijwel onveranderd. Voor rogge
heeft zich nog geen markt gevormd, daai
het niet vast staat, of nieuw aan te koopen
partijen voor denaturatie opgenomen wor
den. In elk geval is rogge ca. f 0.50 hooger.
Haver is en blijft van de markt tot de bin
nenlandsche haver geruimd zal zijn.
Ook in de afgeloopen week bleef er een
goede vraag bestaan voor disponibele Ame-
rikaansche lijnkoeken. De prijzen bleven
vrijwel onveranderd. Cocos- en grondnoten-
koeken ontmoeten zeer weinig vraag.
MESTSTOFFEN.
Stikstofmeststoffen. Nieuwe ge
zichtspunten hebben zich in de afgeloopen
week op stikstofgebied niet voorgedaan.
Hoogstens zouden we kunnen wijzen op ae
nieuwe regeeringsmaatregelen, die eenige
dagen geleden in werking zijn getreden,
waarbij aan alle rogge een zoodanige steun,
wordt verleend, dat naar onze meening dit
een vermeerdering van den roggebouw in
de zandstreken tengevolge moet hebben. Dit
kan natuurlijk weer zijn invloed hebben op
het stikstofverbruik in het voorjaar. Wa
weten uit ervaring van de twee achter ons
liggende seizoenen, dat de Nederlandsche
boer ook in de moeilijkste omstandigheden
de stikstofbemesting niet licht achterwege
laat, zoodat er alle reclen is om aan to
nemen, dat het verbruik in dit seizoen zal
toenemen. Voorloopig merkt men daas
natuurlijk niets van en de markt kan dan
ook nog weken, ja maanden lang op het
goedkoope niveau blijven.
Er is genoeg ingeslagen op zomerprijzen
om het tot diep in het voorjaar uit te hou
den. De leveringen van de Nederlandsche
fabrieken zijn in vollen gang. Deze zullen
zeker tijdig geijeed zijn met de zomerleve-
ringen vóór de vorst invalt
Th o m a s m e e 1. Het is wel een eigen
aardige toestand op de thomasmeel markt.
Er gaat weinig om en toch handhaven de
werken en de groote koopers in het alge
meen hun prijzen volkomen; in het binnen
land hebben enkele importeurs getracht met
lagere prijzen de zaken te forceeren en dat
is niet gelukt, bijgevolg er gaat ook vrijwel
niets om. De crisistijd brengt overigens wel
een eigenaardige mentaliteit onder de
menschen. Zelfs nu vele hoeren over weinig
contant geld beschikken, koopen zij pro
ducten, die door omstandigheden goedkoop
zijn geworden in groote hoeveelheden, zelfs
dikwijls veel grooter dan de jaarsbehoefte.
Men verwaarloost daarbij artikelen, die niet
in die mate in prijs kunnen verminderen,
maar die men bij een volledige bemesting
toch ook in voldoende hoeveelheden moest
uitstrooien. Nu men b.v. op kali ongeveer de
helft der kosten kan besparen, is men toch
in staat ook fosforzuur aan te koopen, dat
toch altijd nog goedkoop is, al konden de
prijzen niet zoo dalen als van kali. In het
begin van het seizoen is er ook in thomas
meel flink gekocht, dodh den laatsten tijd
is de belangstelling zeer gering- De onzekere
factor in den thomasmeelhandel is dus hot
verbruik, de behoefte. En vooral Duitschland
en Nederland zijn als gebruikers landen van
beteekenis.
Superfosfaat- De producenten van
bet ruwe fosfaat zijn het voorloopig eens
geworden en hebben de prijzen eenigszins
verhoogd. Zij weigeren tot de oude prijzen
nog af te geven. Vele fabrieken van super
fosfaat hebben natuurlijk nog bestaande
contracten; toch moet men dus in de tje-
komst met een kleine stijging der prijzen
rekening houden.
„De beste en hechtste vertegenwoordigers
van 't volk zijn diegenen, die uit de vrucht
baarheid der aarde de menschen voeden en
uit de vruchtbaarheid van hun gezin hei
voortbestaan van ons volk verzekeren".
Zoo sprak Hitier Zondag 1.1. op het groote
oogstfeest der boeren in Duitshland. Al
thans zoo moet Hitler volgens een verslag
dat ik in een krant vond, hebben gesproken.
Ge weet misschien, dat Zondag in Duitsch
land een groot oogstfeest gehouden is. Waar
om dat nu op een Zondag moest? Wij vree-
zen dat de manupulaties met de kerk uitge
haald. voor het godsdienstig leven van den
Duitscher. dat over 't algemeen gnomen,
toch al niet sterk opbloeide in den laatsten
tijd. niet verdiept, wel vervlakt is geworden.
IDoch wij zullen hier geen theologische be-
toogen houden.
Het oogstfeest is gehouden.
Dat moet iets grootsch geweest zijn.
Honderdduizenden boeren zijn naar den
historischen Biickeberg aan den Wezer ge
togen en zijn door demonstraties en rede
voeringen gesterkt in hun vertrouwen, dat
met liet Derde Rijk ook vpor den Duitschen
boer. die tot voor kort in eigen land niet
veel in tel was, gouden dagen zullen aan
breken.
Als Hitier zegt: „Wij weten dat de ten-
ondergang van den Duitschen boer ook het
einde van het Duitsche volk zou beteeke-
nen". dan toont hij niet alleen een volks
redenaar te zijn. die het gehoor aan zicji
weet te binden, doch den zegt hij daar met
een een groote waarheid.
EF.N VOLK KAN NIET BESTAAN
BLIJVEN ZONDER DE BOEREN
STAND.
Daarom wordt ook zooveel voor den Duit
schen boer gedaan en deze oogstfeestdag ls
gehouden omnou jaom do Duitsche
boer aan het huidige Duitsche regeerings-
systeem sterker te binden.
Heel veel wordt er^voor den boer gedaan
en wij hebben aan den lijve ondervonden
hoe de Duitsche regeering (van hun stand
punt bekeken, niet mis) meer voor den
Duitschen boer gevoelt, dan voor den bui-
tenlandsohen boer, die vroeger het tekort in
Duitschland placht te vullen en voor zijn
producten dóar eejj goede prijs kreeg.
Wij blijven nu af van de vraag of de in
voer zoo eenzijdig moet opgevat worden en
ook niet gerekend moet worden met het feit,
dat wij Nederlanders, op ander gebied weer
heel veel uit Duitschland betrokken, onge
veer driemaal zooveel, als Duitschland van
ons kocht. Wij wezen daar wel eens op.
Veel wordt voor den Duitschen boer ge
daan.
Zoo lazen wij in de „Deutsche Landwirt-
schaftliohe Presse", het orgaan van den
grooten Duitschen boerenbond (D.L.G.) van
2 en 9 September 1.1. een artikel, waarin ge
klaagd werd over
Met cijfers wondt daar aangetoond, dat de
meeste kunstmeststoffen stukken goedkooper
in andere landen zijn (uitgezonderd In
Tsjccho-Slowakije). Die cijfers wij houden
veel van cijfers vinden wij interessant ge
noeg om ze eens weer te geven. Zij geven
als we ons goed herinneren (wij hebben
onze aanteekeningen gemaakt doch de bla
den niet bij de hand, nu we dit schrijven)
ze geven ons de prijzen omstreeks Juni—
Juli en in R.M. (60 ct:). Chili kostte ln
Duitschland 17.70, in Holland 11.20 (dus ln
Duitschland meer dan' de helft duurder dan
hier). Kalksalpeter nog wel een product
dat in Duitschland gemaakt wordt - kostte
daar 15.35, in Holland 10.62 en in Engeland
10.37. (Ook 50 pet. duurder als hier, in Hol
land). Zwalvelzure Ammoniak (dat in groote
hoeveelheden in Duitschland bereid wordt)
kostte daar 15.81 en hiernog niet de
helft, nl. 7.65. Bij Super was het verschil
niet zóó groot, maar toch nog al beduidend:
3.28 in Holland en 5.48 in Duitschland, dus
70 pet. duurder. Slakkenmeel, dat vooral ook
uit Duitschland komt, doch blijkbaar niet
genoeg, want ze koopen er nog al eens by,
noteerde in Duitschland 3.60 en in Holland
3.54, een onbeteekenend verschil.
Maar over de kaliprijzen was het Duitsche
blad al heel niet te spreken. Kali-40 kostte
daar 6.80 en Kaïniet 1.27. Wat die hier toen
kostten kan ik moeilijk zeggen. Ik vermoed
't was nog vóór de komst der Spaansche
kali althans in beduidende massa dat bij
ons de prijzen toen zoo ongeveer bedroegen
voor Kalizout f 6.00 en Kaïniet f 1.80, of
respect, 10 en ongeveer 3 R.M.
Maar al was nu de prijs van deze mest
stof ook beduidend lager dan in het buiten
land en de andere kunstmeststoffen, ook die
in Duitschland bereid worden, in Duitsch
land veel hooger dan elders, toch was
HET DUITSCHE LANDBOUWBLAD
NIET TEVRHDEN OVER DE KALI-
PRIJZEN.
En na een breedvoerig betoog, ^ooals Duit-
schers dat kunnen, komt het blad tot de
slotsom: de Kaliprijzen staan .thans werke
lijk in een verkeerde verhouding tot de prij
zen der landbouwproducten. Nu is dit geen
vernietigend vonnis. Een hulpproduct moet
zich niet in de eerste plaats richten naar de
prijs der landbouwproducten. Veeleer is het
onjgekeerde waar en moesten de landbouw
producten zich regelen naar den kostprijs.
Maar een volgende conclusie is, dat de
prijzen van de kali, in de jaren met goeden
afzet, de kostprijs ver overschreden hebben.
En de prijsverhooging in 1926 toen kalizout
40 vergeleken met 1914 ruim 21% pet. duur
der was, werd door den schrijver in het ar
tikel als door niets gerechtvaardigd be
schouwd. Terwijl het 5 millioen fonds ge
weet wel: 5 millioen Mark voor het z.g.
Grüne Front en de toesten.\ning van den
Minister om deze 5 millioen terug te krijgen
door een extra verhooging der Kaliprijzen in
het buitenland een„geruststellingspil"was,
die haar uitwerking geheel heeft gemist, vol
gens dit blad.
Zoo ge ziet, zijn ze ln Duitschland ook al
niet tevreden en liggen daar ook te
Het woord, dat ik de vorige keer hiervoor
gebruikte, heeft de verontwaardiging van
één lezer opgewekt en daarom zal ik het
maar niet meer uiten, hoewel ik het dezen
zomer nog wel hoorde uit den mond van
twee predikanten in hun preek, en 't waren
geliefde sprekers, uit groote plaatsen. Het
woord, dat thans veel gehoord wordt en m.i.
burgerrecht heeft verkregen, had ik niet ge
dacht, dat ergernis zou wekken. Nu het dit
wel deed zeg ikpaerdóónl).
Hé, hé, nu gaan we maar weer verder.
We behoeven ook niet naar Duitschland
te gaan om klachten te hooren. Blijf maar
dichter bij huis. Begin maar met de
AARDAPPEL-STEUNWET-MISèRE,
wordt me door vele lezers toegeroepen. Le
zers onder de boeren, onder de handelaren,
onder de huismoeders (die mijn praatjes ook
wel eens lezen). En velen hebben me de
laatste dagen daarover geschreven. Dat leger
van controleurs van dezen, als persoon
geen kwaad hoor, zij hebben lekker een
baantje, al is het dan misschien niet lekker
hoe ze wel eens ontvangen worden die
vervoervergunningen, de boeren mopperen
(is dit woord goed?) omdat ze geen loonen-
de prijs krijgen, de huisvrouwen mopperen
(hm!) omdat ze weer meer moeten betalen
en geven de boeren de schuld. Er wordt toch
al zooveel op rekening van den boer ge
schoven.
Veel hoor ik te keer gaan tegen de leger
scharen controleurs, die op de boeren los
gelaten worden. Nu gaan er over de loonen
dezer controleurs ook wel legendarische ge
ruchten, dat is waar. Doch de vrije boer en
tuider voelt zich niet lekker onder dat ge-
controleer, wat nu eenmaal de uitvoering
van zekere wetten meebrengen moet. Er
worden „gegoeden", „vriendjes" enz. be
noemd, schrijft men ons van vele zijden,
'k Kan daar niet over oordeelen. Wel weet
Ik. dat tenminste bij een groot crisisbureau
met name onder werkloozen en gezinshoof
den gezocht wordt als men personen noodlg
heeft. Ook is lang niet ieder geschikt voor
een arbeid, die schijnbaar onbeteekenend
is, doch inderdaad veel beleid en menschen-
kennis vereischt.
Maar dat de eene helft van Nederland
straks de andere helft controleert lijkt me
een groot gevaar. Hoe meer controleurs, hoe
beer gevaar voor fraude .omkooping enz. En
één verkeerde bederft het optreden van dui
zend anderen. En de neiging om te overtre
den. een soort sport bij vele menschen, doei
de eerbied voor al de wettelijke bepalingen
niet grooter worden.
Wel hoop ik, dat de
zioh zal uitbreiden. Daartoe kan heel goed
medewerken de tentoonstelling die van 6
Oct. tot 5 November in het Holland Huis te
Brussel zal worden gehouden. Deze tentoon
stelling is georganieseerd door den Alge-
meenen Nederlandschen Zuivelbond (F.N.Z.J
en geeft een goed overzicht van de Neder
landsche zuivelbereiding en haar beteekenis
in het handelsverkeer tusschen Bel£#ë en
Nederland. De aftin nulo voorzitter van den
F.N.Z., Dr. F. E. i uuu, opent deze ten
toonstelling morgen. .jdagmiddng om drie
u>ur.
We hopen, dat de tentoonstelling druk be
zocht zal worden.
Even druk als
worden. Maar dat geeft geen voordeel. Inte
gendeel, dat is een plaac. Hen groote plaag
ook. Veel hebben de landen daar in clen
omtrek steeds te lijden van de muizen. Doch
meestal beperkt het zich tot de z.g. buiten
landen, die voor hooiwinmng benut worden.
Maar thans schijnen de beestjes hun terreih
verlaten te hebben en evenals onze voorva
deren aan groote volksverhuizingen te doen.
Tenminste uit Mastenbroek komen ernstige
klachten over het optreden der muizen in de
graslanden. En de schade moet wel zulke
afmetingen hebben aangenomen, dat meer
dere veehouders dit jaar hun vee veel vroe
ger dan andere jaren moeten opstallen.
Of daar ook met serum tegen de muizen,
wordt opgetreden weten we niet. Wel hoor
den we, dat
De dierenarts Postema te Purmerend deelt
daarvan een en ander mede in „de Tele
graaf". Hij zegt dat de leekeninspuiting,
kwakzalverij» en handel in serum in Noord-
Holland angstwekkende vormen aanneemt.
Op de markt te Purmerend moeten des Dins
dags alle mogelijke sera en vaccins verkrijg
baar zijn. Zelfs de voor menschen zoo ge
vaarlijke entstof, die Malta-koorts bij de
menschen verwekt. Bontvuurvaccin, dat toch
heusch niet zoo onschuldig is, is voor ieder
in elke gewenschte hoeveelheid te krijgen.
Met groote biljetten wordt reclame gemaaks
om „het lijden'1 van koeien, die mond- en
klauwzeer hebben, „te verlichten" met een
injectie met tongblaarserum, dal nota bene
alleen als voorbehoedend middel ecnig ef
fect heeft.
Hoewel we in bepaalde gevallen gpen be
zwaar hebben om de eigenaar zelf de dieren
te laten behandelen, loopt het hier schijn
baar de spuigaten uit met die zelfbehandc-
ling. Tot schade voor den boer, tot voordeel
van zwendelaars. Over 't algemeen genomen
laten boeren, die steeds zoo bang zijn om
zich er tusschen te laten nemen door vreem
den, zich. wat kwakzalverij aangaat, nog al
te licht bedriegen.
Tot de volgende week.
PRAATJESMAKER.
Er is deze week wel wat blijven liggen.
Het C. B. dat niet over mijn opvatting ten
opzichte van haar geste te spieken is. moet
ook een week wachten voor ik de schrifte
lijk en mondeling beloofde nadere verke
ring k«>- laten opnemen.
