HOLLANOSCH ZWITSERSCHE REEPEN
MAANDAG 2 OCTOBER 1933
EERSTE BLAD PAG. 3
Kerknieuws.
GEREF. KERKEN
Tweetal: Te Noordwijk aan Zee, B.
Bouma te Dirkshorn en A. Wijngaarden te
Bedum.
Beroepen: Te Tienhoven (U.), cand,
H. J. Westerink te Nunspeet.
Aangenomen: Kaar Zuidland, cand. P.
Robbers, hulppred. te Wieringen.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Bolsward (toez.), Dr. J.
Boonstra to Gieten.
Aangenomen: Naar Hoorn (Evangeli
satie), G. E. Alers, em.-pred. te Den Haag.
GEREF. GEJMEENTEN
Tweetal: Te Terneuzen, J. D. Barth te
Borssele en W. C. Lamain te Rotterdam-jZuid.
BEROEPINGSWERK
Te Muntendam is de Nod. Herv. Ge
meente reeds enkele jaren vacant. Vroeger
stond er steeds een modem predikant. Kerk
voogden, Notabelen en Kerkeraad hebben var
gaderd met het Bestmur der (rechtzinnige)
Evange 1 isake-Vereen iging om tot overeein-
stennming te komen omtrent het beroepen
van 'n ethisch preri. Echter wil die Vereen,i-
girag op dezen grondslag geen samenwerking
De Kerkelijke colleges willen nu door vrij
willige bijdragen een som zien te verkrijgen,
om zonder de Evangelisatie met het heroe-
pingswerk te kunnen beginnen.
HULPPREDIKERS.
Cand. M. P. van D ij k, uit Amsterdam,
die de benoeming tot hulpprediker in W e-
m e 1 d i n g e heeft aangenomen, blijft in de
gelegenheid op verscheidene Zondagen de
Geref. Kerken te dienen en kan een eventueel
beroep in overweging nemen.
Cand. P. Kuyper Jr., te Hilversum,
heeft de benoeming tot hulpprediker bij de
Geref. Kerk te Huizen (N.-H.) aangenomen.
Cand. H. P. Rutgers, TheoL cand., te
Sneek, is door den Kerkeraad der Geref. Kerk
van N a a 1 d w ij k tot hulpprediker benoemd
en heeft die benoeming aanvaard.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Men schrijft ons:
Ds. T. Kramer, die na 40-jarige ambts
bediening emeritaat verkreeg, heeft gisteren
van de Geref. Kerk te Monster voor een zeer
vol kerkgebouw afscheid genomen met een
predikatie over Hebr. 13 8, waarin hy sprak
over: 1. Jezus op Zijn weg, 2. Jezus op Zijn
werk, en 3. Zijn zegen. Aan het einde werd
hij op hartelijke wijze toegesproken door Dr.
S. O. Los, van Den Haag-Oost, namens de
Classis Den Haag; door Ds. K. K. Troost, van
Naaldwijk, namens de genabuurde Kerken in
het Westland; door Ds. A. H. van Minnen,
van 's-Gravenzande, als vriend en consulent;
en door ouderl. J. de Koning, namens Ker
keraad en Gemeente, die Ps. 121 4 liet toe
zingen. Na een dankwoord van Ds. Kramer,
werd den scheidenden leeraar nog Ps. 134 3
toegezongen. Alle Westlandsche Kerken wa
ren vertegenwoordigd. De Gemeentesecretaris
.vertegenwoordigde het Gemeentebestuur.
Ds. D. S c h e e 1 e, die het beroep naar
Assen aannam, hoopt Zondag 3 December
a.s. van de Geref. Kerk te (Middelburg af
scheid te nemen.
JUBILEUM Ds. J. H. GUNNING E.Bzn.
Gisteren herdacht Ds. J. H. Gunning
EB.zn., predikant der Ned. Herv ge
meente te Schoon-
fc- hoven, den dag
waarop hij voor
veertig jaren zijn
ambtsbediening aan
vaardde. Naar den
wensch van Ds. Gun
ning werd dit jubi
leum op sobere wij
ze herdacht. De ju
bilaris hield gistei
'n gedachtenisrede,
waarin hij wees op
Gods weldaden, die
hij in deze veertig
jaar mocht ondei-
vinden.
Ds. Gunning Is sedert Juli 1927 predikant
ïe Schoonhoven, waar hij talrijke beroepen
ontving. Van het classicaal bestuur Gouda
is hij scriba, praetor van den Ring Schoon
hoven en bestuurslid van den Geref. Zen-
dingsbond. t
Ds. A. M. BERKHQFF
Naaf „Friesch Dagblad" verneemt, is Don
derdagavond jl. in den Kerkeraad der Ned.
Hervormde Gemeente van Sneek behandeld
het verzoek van Ds. A. M. Berkhoff, laatste
lijk predikant bij de Chr. Geref. Kerk te
Sneek, om toelating tot de gemeenschap der
Kerk. Op het verzoek dis toestemmend be
schikt, zoodat Ds. Berkhoff thans lidmaat
is van. die Ned. Hervormde Kerk.
Ds. N. KLAASSEN
Ds. N. KI aas sen, predikant der Indi
sche Kerk te Bandoeng, die. indertijd op zoo
demonstratieve wijze als protest tegen de
samenstelling van het Indisch Kerkbestuur,
zijn am'bt neerlegde en per 1 otober vam
dit jaar 's lands dienst zou verlaten, is thans
bereid gevonden, gezien het groot aantal va
catures in de Indische Kerk, om voorloopig
nog in functie te blijven, tot een vervanger
yoor hem zal zijn gevonden.
KERKINSTITUEERING
Te Helpman (Gr.) is thans de institu-
eering van een zelfstandige Geref. Kerk een
feit geworden. Ds. J. Gispen, van Groningen,
heeft bij deze gelegenheid het Woordd bediend
uit Psalm 33 20 en gesproken over de ware
werkzaamheid van het waarachtig geloof
God. Na de bevestiging van de gekozen ambts
dragers werd Psalm 20 1 toegezongen. Voorts
hebben na den dienst des Woords nog het
woord gevoerd Ds. .T. Jonker, van Zoidbroek,
namens de Cteissis; Ds. D. van der Meulen,
van Sauwerd; Dr. S. P. Dee, van Haren; en
anderen.
Te Visvliet (Gron.) heeft voor de
te institueeren zelfstandige Geref. Kerk de
verkiezing van vier ouderlingen en twee dia
kenen plaats gehad.
GODSDIENSTONDERWIJS.
Door het Class. Bestuur van Gouda der Ned.
Herv. Kerk is na examinatie de akte
godsdienstonderwijzer verleend aan den heer
,G. de Pater te Gouderak.
GEREF. KERKENORDE
Zoodra de Acta der jongste Generale Sy
node van de Geref. Kerken te Middelburg
gereed zijn, zal er een nieuwe uitgave van
de Dordtsche Kerkenorde plaats vinden.
Naast den redacteur Ds. J. Jansen te Wier
den zal in plaats van wijlen Dr. J. C. de
Moor Ds. D. Pol te Rijsoord als mederedac
teur, inzonderheid voor die zaken <lcr Zcd-
ftiingsorde, optraden.-
Ds Mr den Hartogh
AFSCHEID
DS MR G. M. DEN HARTOGH
VAN DE GEREF. KERK VAN
HAZERSWOUDE
In do avwidigodsdtonstoe fening nam Ds.
Den Hartogh, de nieuw-benoemde Hoog
leer aar aan de
Theologische
School te Kam-
gister af
scheid \an zijn
gemeente te Ha-
zerswoud'ft.
D-e dienst, ving
aan met het zin
gen van Ps. 121 4
votum en zegen-
groet. Na het le
zen der geloofsbe
lijdenis werd ge
zongen Ps. 150 1,
terwijl van 2 Petr
de eerete elf
erzen werden ge
lezen, waarna in
gebed werd voor
gegaan.
In zijn voorafspraak zeide Ds. den Hartogh
dat hij in den loop der vier jaren, dat hij
hier arbeidde, mocht gevoelen, dat er tus-
schen hem en zijn gemeente ziclsgebonden-
heid was.
Ik heb u lief, zeide Spr-, die in eenvoudig
heid des harten u vastklemt aan Gods be
loften, en die uitspreken, dat met anderen
ook mij vergeving der zonden is geschon
ken. Menigmaal hebt gij mij verkwikt door
uw geloof.
Teert nooit op reeds ontvangen gaven,
maar vraagt dagelijks meer, maar vraag
nooit iets anders dan het kruis van Christus.
Ik heb u lief, omdat gij zijt een gemeente
van onzen I-Ieere Jezus Christus, Die u ge
kocht heeft met Zijn dierbaar bloed-
Zou ik. als herder gesteld over een kudde,
waarvoor de Opperherder Ztjn leven heeft
egeven, u niet liefhebben?
Ik heb U lief in den Heere; ik heb den
Heere lief, omdat Hij mij eerst heeft liefge
had!
Ben ik getrouw geweest?
Ach, van vele ambtelijke, schuld ben ik
mij bewust, doch Gode zij danke ook voor
ambtelijke schuld is vergeving.
Maar als ik nu de gemeente lief heb, en
ook de gemeente mij liefheeft, mag ik dan
die gemeente verlaten? Neen, dat mag niet...
tenzij de Heere roept tot een anderen post.
En dat heeft Hij gedaan, nu mij door en
voor alle kerken is opgedragen de opleiding
Dienaren des Woords. Het is de mij door
den Heere aangewezen weg, om mijn benoe
ming tot Hoogleeraar te aanvaarden-
En toch, mijn eenige, mijn eerste en laat
ste gemeente, gij blijft mijn gemeente, die
oor mij in heel bijzondere mate bekoring
heeft.
Tot tekstwoord voor dezen avond koos spr.
1 Petrus 4 18: „En indien de rechtvaardige
lelijks zalig wordt, waar zal de godde-
looze en zondaar verschijnen?"
Allereerst werd gewezen op de vele ver
keerde conclusies, die uit dezen tekst wor
den getrokken. Men zou kunnen con-
cludeeren, dat de rechtvaardige door
zijn rechtvaardigheid eigenlijk de za
ligheid kan werken- Het verstand
verwerpt dit, maar uw hart hangt toch mis
schien aan deze leer der goede werken!
De rechtvaardige hier bedoeld, is hij, die,
hoewel met zonden en gebreken, toch begint
naar alle geboden Gods te wandelen. Die ge
rechtvaardigde in Christus zal zalig worden.
Daartoe moeten ook wij meer bedenken, de
diepte van onze verdorvenheid, opdat de
dank voor de verlossing in Christus Jezus
temeer ons loflied worde.
Laat U in het lijden van den tegenwoor-
digen tijd vertroosten om de eeuwige heer
lijkheid, die wacht- Ook dan, als beproevin
gen en tegenheden uw deel zijn. Alle deze
dingen werkey mede ten goede! De recht
vaardigen worden nauwelijks zalig. Gelou
terd in den smeltkroes van de smarten des
levens zijn zij voorbereid voor het Vaderhuis
met zijn vele woningen. Ook al worden zij
met moeite, nauwelijks, zalig-
Nauwelijks zalig, het beteekent ook, dat
die zaligheid niet anders bewerkt kan wor
den dan door Christus. Hij de Rechtvaar
dige, heeft voor de onrechtvaardigen geleden
opdat zij tot G(?A zouden kunnen gaan.
Waar zal de goddelooze en zondaar ver
schijnen? vraagt ons tekstwoord dan. In de
hel, in het onuitblusschelijk vuur, waar de
worm niot sterft, de plaats, waar weening
is, en knersing der ta-nden, leert ons de
Schrift- De ziel zal door namelooze Godver
latenheid en satanische kwelling bezeten
zijn. En het is nog veel erger, dan wij met
deze woorden kunnen beschrijven
Zijn er goddeloozen en zondaars in ons
midden? Zijn er nog, die nooit door zonde
erslapen tot God zijn gevlucht? Indien zij
zich niet bekeeren, zij zullen uitgeworpen
worden in de eeuwige verdoemenis. Laat u
toch leiden, hinkt niet op twee gedachten,
en kiest u nog heden, wien gij dienen zult-
Doet de onberouwelijke keuze, om den Heere
Jezus te volgen op het pad des levens.
Zie dan alleen op Jezus, den Oversten
Leidsman en Voleinder des geloofs. Hem
nu, die machtig is u van Satan te bewa
ren, den alleen wijzen God en Zaligmaker,
zij de heerlijkheid, do kracht en macht, nu
en in alle eeuwigheid^_
Ds. Bouwman, van Leiden, sprak hier
op namens het moderamen van de classis
Leiden den vertrekkenden predikant toe.
Met vol vertrouwen ziet de classis uw
gang naar Kampen tegemoet, zegt Spr. Wij
zijn overtuigd, dat ondanks uw studie, gij
het wereldlijk recht niet met het kerkelijk
recht zult verwarren.
Gij gaat heen, met klare bewustheid van
eiigen zwakheid, maiar wij weten, dat gij het
oog naar boven zult slaan, naar Hem, die
alleen uw hulpe zal zijn.
De I-Ieere zal u stellen tot een zegen voor
Aijn Kerk. Spr. verzocht do gemeente hier
mede in te stemmen door hot zingen van
Ps. 121 4.
Ds. den Hartogh dankte Ds. Bouw
man en richtte zich dan met enkele woor
den tot Ds. de T >ndt en Ds. Thomas,
die mede als afgevaardigden aanwezig wa
ren en verzocht hen zijn dank aan de Clas
sis te willen overbrengen.
Met het „Onze Vader" werd deze dienst
besloten. Spontaan zong de gemeente haar
leeraar de zegenbede uit Ps. 134 toe, waarop
Ds. den Hartogh den wensch uitsprak, dat
deze aan hem vervuld mocht
Met de bede dat de gemeente wederkee-
rig den zegen Gods zou ontvangen, legde
hij voor het laatst uit Zijn naam den zegen
op hen.
Hiermede was deze plechtige dienst be
ëindigd. Behalve de reeds genoemde pn
dikanten merkten wij onder de zeer talrijke
aanwezigen op Ds. Willemse van Charlois,
Ds. Jac. Eringa van Oegstgeest, den bur
gemeester der gemeente, de heer J. v. d. Meu
len met zijn eohtgenoote en wethouder D.
De Bruyn Y.zn.
BIJBELVERTALINGEN
DE AFRIKAANSCHE GEREED
DE NEDERLANDSCHE OP KOMST
De voltooiing der iZuid-Afrikaansche Bijbel
vertaling, waaraan ook de huidige Gezant der
Zuid-Afrikaansche Regeering bij ons Hof, Dr.
H. D. van -Broekhuizen nog heeft meegewerkt,
toen hij predikant in Pretoria was, voegt weer
een steen in den tempel, waarvan de bouw
door geen menschenhand te weerhouden is.
Wel riep Voltaire ten tijde der Franische revo
lutie uit, dat de By bel binnen verloop van een
eeuw niet meer gelezen zou worden, maar die
eeuw is lang voorbij en het aantal Bijbellezers
heeft zich, inzonderheidd door de vele verta
lingen, enorm uitgebreid.
De plannen voor een vertaling der Heilige
Schrift in het Afrikaansch, werden met spot
begroet: „Meen julle klompie predikantjies,
sendelinckies en skoolmeestertjies, dat jullie
dit ooit sal regkry? Die godslastering om
Godswoord in Afrikaans te vertaal!" Erger
dat het Britsch en Buitenlandsch Bijbel
genootschap, dat er zich op beroemt, 550 ver
talingen van het Evangelie of gedeelten daar-
te hebben bezorgd, zijn medewerking
weigerde, wel een zeer pijnlyk bewijs van de
gesteldheid des harten, die reeds toen (plm.
1875) de Britten ten opzichte van de Afrika
ners beheerschte. Na meerdere mislukte po
gingen is het echter in 1923 tot een volledige
deskundige vertaling gekomen cn na tien
jaren kon Ds. Murray namens de drie Kerk
genootschappen in Zuid-Afrika den eersten
Afrikaanschen By bel overhandigen aan den
eersten Minister, generaal Hertzog.
~)e verwantschap /rsschen het Afrikaansch
het Nederlandsch richt onwillekeurig onze
aandacht op de vraag: en hoe staat het nu
met de Nederlai'idsche Bijbelvertaling
Op vier jaren na is het tharus drie eeuwen ge
leden, dat de Statenvertaling verscheen, en
hoewel er, inzonderheidd in de vorige eeuw,
diverse pogingen zijn gedaan, om haar te ver
vangen, (Van der Palm 1830, Vissering 1S54,
Synode Ned. Herv. Kerk 1868, Voorhoeve 1877
Dr. Vos 1893), bleef voor het geheel der
Protestantsche rechtzinnige groepen nog altijd
"t, wat velen noodig achten: Bijbelvertaling
levend contact met onzen tijd.
In deze richting nu is, kort voor de verschij
ning der z.g.n. Leidsche vertaling in 1912, de
eerste steen gelegd voor een werk, dat nog op
geen stukken na voltooid, doch niettemin ten
volle waard is hier even te memoreeren, nu
onze Afrikaansche broeders de vreugde van
den Bijbel in hun eigen taal voor het eerst
mogen smaken. Die aanloop is gemaakt op 30
November 1911 ten huize van Dis. P. Veen, te
Zutphen, waar Prof. van Veldhuizen eenige
Nederlandsche Nieuw-Testamentici bijeen had
geroepen. Het bestek was niet op volle breed
te gemaakt: alleen de vertaling van het Nieu-
Testament wilde men aanvatten. Er ging
proefneming vooraf: Prof. van Veldhuizen
maakte een vertaling van een Bijbelgedeelte
gereed; deze werd rondgezonden aan zijn
medewerkers en met hun opmerkingen werd
n tweede vertaling opgesteld.
Toen gebleken was, dat een vertaling van
het Nieuwe Testament mogelijk was, als resul
taat van samenwerking van de deskundigen
uit alle Protestantsche (rechtzinnige) kerk-
groepen, werd de omvangrijke arbeid begon
nen. Zestien jaren na den bovengenoemden be
gindatum, volgde een andere belangrijke dag:
op 16 Juni 1927 werd het Hoofdbestuur van
het Nederlandsche Bijbelgenootschap gemach
tigd, een nieuwe Bijbelvertaling voor te be
reiden. Ook deze poging bleek alleen met het
Nieuwe Testament te verwerkelijken. Het
gelukkig een samensmelting met
den reeds in 1912 begonnen arbeid, zoodat de
toen met vertalen aangevangen theologen hun
werk met een reeks l andere samen konden
voortzetten.
Van deze „nationale Protestantsche verta
ling", zooals Prof. Grosheide haar in een
radio-lezing genoemd heeft, zijn thans gereed:
Mattheüs, Johannes, Handelingen, Romeinen
en nagenoeg de eerste Brief aan de Corinthen.
Medewerkers met Prof. van Veldhuizen zijn:
Prof. Grosheide, Prof. de Zwaan, Prof. Plooy,
Prof. Obbink, Dr. Beyerman en Prof. Aalders,
van Groningen, als taalverzorger.^ Secretaris
der Vertalings-Commissie is Ds. Klinkenberg,
van Amsterdam.
Hoewel dus reeds een niet-onbelangrijk deel
in het N. Testament gereed ligt, blijft nog
heel wat te doen over en kan de voltooiing van
dit groote werk nog veel tijd vergen. En pa»
daarna volgt de niet minder belangrijke pe
riode der invoering, welke zal moeten aantoo-
of en in hoeverre de Statenvertaling haar
overleefd heeft.
BALI EN LEGER DES HEILS
Het Leger des Heils iheeft eenigen tijd ge
leden toelating tot Bali gevraagd om het
leproseriewerk (het werk onder de melaat-
schen) daar te kunnen organiseenem. De „Ja-
-ajbode" deelt mede vernomen te hebben,
dat de Indische Regeering ni«t voornemens
haar houding ten opzichte dezer kwestie te
wijzigen ten gunste van het Leger des Heils.
Het Leger toelatend, zou de Regeering princi
pieel Zending en Missie niet kunnen weige
ren. Vermoedelijk volgt dus een afwijzende
beslissing, aldus het blad.
GIFTEN EN LEGATEN.
Te N y m e g e n is door wylen den heer D.
A. van Olst behalve het reeds vermelde legaat
van f 2000 aan de Ned. Herv. Diaconie aldaar,
nog vermaakt f 1000 aan het Wilhelmina-
Ziekenhuis en f 500 aan de Evangelisatie
voor 't Centraal Gebouw aldaar, alsmede f 1000
voor de Ned. Herv. Diaconie te Herveld.
Schoolnieuws.
Prof. Dr. J. G. C. VOLMEK.
Op Donderdag 28 December a.s. is het 25
jaar geleden, dat Prof. Dr. J. G. C. Volmer.
wonende te Den Haag, benoemd werd tot
hoogleeraar aan de Technische Hoogeschool te
Delft, om les te geven in de Staathuishoud
kunde, in de Bedrijfsleer en in het Boekhou
den. Op 6 Januari d.a.v. aanvaardde hy zijn
ambt met het uitspreken van een rede.
Om redenen van bezuiniging werd hij met
ingang van 1 Januari van dit jaar benoemd
tot buitengewoon hoogleeraar in dezelfde
vakken, waarin hy te voren les gaf als hoog
leeraar.
NED. HANDELSHOOGESCHOOL TE
ROTTERDAM
Prof. Dr. J. Tinberg en, benoemd tot
buitengewoon hoogleeraar in de Statistiek
de Ned. Handelshoogeschool, heeft hedenmid
dag zijn ambt aanvaard met het uitspreken
van een rede, waaraan het volgende is ont-
Spr. wil speciaal spreken over „de toepas
singen van de statistische methode op het
conjunctuuronderzoek". In de laatste tien a
twintig jaar is in dit gebied veel bereikt met
behulp van de zgn. correlatierekening, welke
onze kennis kan verhoogen omtrent den samen
hang tussclion twee of meer verschijnselen,
waarvan het verloop bekend is. Men kan deze
samenhangen onderscheiden in statische en
dynamische; by de laatste gaat het om ver
band tusschen variabelen op verschillende tijd
stippen. Voorte kan men de met de statische
methode te verkrijgen kennis verdeelen in ana
lytische en synthetische kennis. Deze laatste
leert ons de natuur van de bewegingen kennen
'elke optreden wanneer een gesloten stelsel
an samenhangen aanwezig is. Voor het bestu-
deeren van het conjunctuurmechanisme is deze
nthetische kennis van belang. Met name kan
op deze wyze worden nagegaan door welke
oorzaken schommelende bewegingen kunnen
ontstaan en welke voorwaarden vervuld moe
ten zijn om daarbij tot een golflengte van on-
;r acht jaar te komen, zooals de conjunc
tuurbeweging ze vertoont. Spr. verduidelijkt
dit door achtereenvolgens eenige alternatieven
vereenvoudigde schema's van 't conjunc-
turverloop te geven, welke alle, doch op ver
schillende wijze, achtjarige golven zouden
kunnen verklaren. In sommige overheerscht
meer het monetaire element, in andere het
element van den langen levensduur der produc
tiemiddelen. Waartoe kunnen we nu syntheti
sche kennis van het conjunctuurmechanisme
gebruiken? vraagt spr. tenslotte. In de eerste
plaats om de conjunctuur zooals ze is. te lee-
begrijpen. In de tweede plaats voor oeco-
nomisch-politieke doeleinden. Alis voorbeelden
deze laatste gaat spr. nog eenigszins die-
in op twee vormen van conjunctuurstabi
lisatie welke den laatsjen tijd veel belangstel
ling hebben gehad, nl. de invoering van de
grondstoffenvaluta en de verwezenlijking van
en zgn. neutraal geldstelsel. Z.i. zyn tenaan-
ien van de uitwerking van de grondstoffen-
aluta nog enkele controversen op te lossen
alvorens men een duidelijk beeld daarvan heeft
Invoering van neutraal geld zou, naast een
nivelleerende werking, ook een verkorting van
de golven tot gevolg kunnen hebben, wanneer
eer monetaire schema's juist waren, daar
entegen weinig uitwerking wanneer sommige
andere schema's juist -zouden blijken te zijn.
Spr. wyst tenslotte op de noodzakelijkheid
dat statistisch, wiskundig en oeconomisch on
derzoek hierbij samenwerken.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Prof. A. G. Kr a n e n d o n k, benoemd tot
buitengewoon hoogleeraar in de Engelsche
Taal en Letterkunde aan de Gem. Universiteit
te Amsterdam, heeft heden het ambt aanvaard
met een rede over: „De studie der Letter-
DIETSCHE STUDIEREIS NAAR Z.-AFRIKA
De eerste Dietsche Studiereis naar Zuid-
Afrika is door het Dietsch Studenten-Verbond
georganiseerd met de bedoeling, dat deze rei
zen wederzijds zullen zijn, en op deze wijze
zullen leiden tot een grootere bekendheid van
eikaars beschaving. Studentenreizen naar
Zuid-Afrika tot heden georganiseerd door de
„Confederation des Etudiants" droegen te veel
uitsluitend het karakter van vacantiereizen.
Het ligt in de opzet van deze studiereizen
om hieraan meer het karakter te geven van
Op de heenreis gedurende het verblijf op
:e is dan ook veel tijd besteed aan de bestu
deering van Afrikaansche toestanden. Voorts
is tevens geprobeerd de deelnemers bekend te
maken met het Afrikaansch, voorzoover dit
althans mogelijk is in een korte tijdspanne van
drie weken. Dit geschiedde onder leiding van
Dr. Dupreez, zeil Afrikaner, die hier eenige
jaren in Nederland (aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam) gestudeerd heeft.
De aandacht, die dit bezoek in Afrikaansche
kranten ondervindt, hangt nauw samen met de
voldoening van de erkenning als gelijkgerech
tigden in intellectueel opzicht door dit bezoek
•an stamgenooten uit het oude cultuurland.
Op deze studiereis naar iZuid-Afrika zijn
•erscheidene films meegenomen, om een indruk
e geven van het huidig leven in Nederland.
Deze films worden vertoond voor de afdeelin-
van de ontvangende vereeniging: de Fede-
van Afrikaanse Kultuurvereenigingen.
Zij trekken een buitengewone belangstelling,
omdat enkele deelnemers als Dr. Prins, lector
:1e universiteit te Groningen, bij de Philips
film en de heer Braak by een andere film,
hierbij voordrachten gaven.
In een vergadering van het Kaapsche Comité
besloten dat over 18 maanden een studiereis
n Afrikaansche studenten naar Nederland
zal worden gehouden, d.w.z. in onzen winter,
voor hen de groote vacantie is. De reis
de Afrikaansche studenten zal zich verder
uitstrekken dan alleen Nederland. Alleen moet
het zwaartepunt van de reis in Nederland lig-
en niet zooals steeds in Engeland,
reis in Zuid-Afrika zelve is voor de deel-
>rs één doorloopende verrassing, zoowel
door het natuurschoon als door het hartelijk
onthaal. Wel werd als bezwaar ondervonden,
men door een zoodanige reis van 1% a 2
maanden het Afrikaansche leven toch nog
oppervlakkig kan leeren kennen, maar hierte
gen is weinig te doen. Door van tevoren zich
voor deze studiereis voor te bereiden; doordat
de deelnemers niet in hotels, maar bij parti
culieren ingekwartierd zijn; en door tijdens de
reis de gelegenheid te benutten om met be
kende Afrikaansche personen van gedachten
te wisselen, is in een zoodanige korte tijd wel
een maximale hoeveelheid kennis te vergaren.
Behalve de vele ontvangsten te Kaapstad,
o.a. door den Burgemeester en door Jhr. W. F.
van Lennep, waarnemend consul van Neder
land, heeft men daar de Tafelberg beklommen.
In Stellenbosch had men naast bezoek aan
Universiteitsgebouwen excursies en maaltijden
ten huize van Prof. Serton een ontvangst,
waar men vele Afrikaansche professoren ont
moette.
Alen werd te Oudshoorn ondergebracht op
oude „boerenplaatsen", waar de deelnemers het
echte boerenleven konden meemaken.
Deze reis stelde tevens de gelegenheid open
tot mondelinge gedachtenwisseling. Zoo werd
van Afrikaansche zijde de klacht geuit, dat
Nederlandsche boeken in Zuid-Afrika te duur
zijn. Afstudeeren van Nederlanders in Zuid-
Afrika werd warm toegejuioht, al zag men
de bezwaren voor de Nederlanders hieraan
verbonden wel in, omdat o.a. Zuid-Afrika las
tig een werkkring aan deze afgestudeerden zal
bunnen aanbieden. Uit den aard der zaak
den degenen, die het eerst hiervoor in aan
merking zouden komen, aanvankelijk alleen
geologen kunnen zyn.
Wat de studie van Afrikaners in Nederland
betrof, betreurde men het, dat door het groot
aantal Engelsche beurzen, o.a. die van Cecil
Rhodes, een duizendtal Afrikaners in Enge
land studeeren tegen slechtö een tiental in
Nederland. Een zoo eenziidige oriëntatie op
Engeland, werd niet wenschelijk geacht. In de
vergadering te Kaapstad werd voorgesteld
kleinere Nederlandsche beurzen uit te reiken
ter aanmoediging. Prof. Dr. Pienaar voelde
veel voor het denkbeeld te trachten dergelijke
kleine sommen bijv. alleen de kosten van di
overtocht, uit te laten reiken aan onderwij
zers, die met verlof gaan.
HOOFDBENOEMINGEN
Winschoten (Hoogklei-Sch.), G. Battjes,
thans hoofd der Onderwerplaan-School aldaar.
Huizen, N.-H. (Bewaarschool), mej. L.
van Andel te Naarden.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
K o 11 u m (U.L.O.-School, hoofd I.
Vries), J. Sytsma te Dokkum.
Hilversum (Julianaschool voor U.L.O.,
Eikbosscherweg 166, hoofd J. A. Steinz), D.
Fennema te Amsterdam.
:n Haag (Hubertus de Wilde-School
M.U.L.O., Hyacintweg 5, hoofd H. van
Oostrom), H. van Hilten te Rotterdam-Zuid.
i an dam (Geref. School, hoofd H.
Korfleer), J. Byker te Winschoten.
Alkmaar (Wilhelminaschool voor L.O.,
hoofd Chr. Knaap), S. Naingolan, uit Ned.
Oost-Indië. Als kw.
Winschoten (Bewaarschool), mej. E. de
Raad, aldaar.
n m e n (U.L.O.-School, hoofd W. ten
Kate), W. S. Emmens te Onstwedde.
ïgwierum, A. Nauta te Ternaard.
i z e n, N.-H. (Eben-Haëzerschocl, Ach
terbaan 20, hoofd K. L. Braber), J. Lustig,
aldaar. Voor tijdelijk.
PH. ROORDA. t
Te Dokkum is, 71 jaar oud, Vrüdag j.l.
overleden de heer Ph. Roorda, oua-leeraar
in de Chr. Kweekschool aldaar.
De overledene was onderwijzer te Elburg,
Oosterbierum en Ee. In 1888 werd hy hoofd
der Chr. School te Oosterbierum, die tot groo-
ten bloei kwam. Hij deed hier reeds zeer veel
voor de onderwijzersopleiding, o.m. als direc
teur van de Chr. Normaallessen te Anjum. In
1911 werd hij uitsluitend ^leeraar aan de Chr.
Kweekschool te Dordrecht. Met ingang van
1 Jan. 1923 verkreeg hy wegens invaliditeit
pensioen.
OUDE WACHTGELDERS
Er is een Wetswijziging in voorbereiding,
volgens welke wachtgelders van 60 jaar en
ouder niet meer voor een benoeming bij
het onderwijs in aanmerking zullen komen.
In afwachting van de definitieve be^l'ssing
in deze kwestie is dit thans nog wed het ge
val -
De heer A. Robertus en mej. M. J. Land ré
beiden op wachtgeld reep. als hoofd der
school en als onderwijzeres te Winschoten,
die de 60 jaar reeds zijn gepasseerd, zijn be
noemd als onderwijzer aan de U.l.o.-school
te Hoogezand en als onderwijzeres te Krops-
rolde, en hebben deze functie aanvaard, ten
e-ndc hun aanspraak op Rijksvergoeding
niet te verliezen.
SCHOOLJUBILEUM
To Appingedam bestond, zooals ge
meld werd, de Chr. School dezer dagen 75
jaar. Op Woensdagavond is im een herden
kingssamenkomst dit bijzondere feit her
dacht. De leading berustte bij den heer G.
Huisman, Voorzitter der Vereeniging, die
een welkomstwoord sprak en daarna enkele
mededeelingen deed omtrent de oprichting
der School in 1858, hem welwillend ver
strekt door de Provinciale Griffie. Bij den
schoolbrand in 1925 is nam. het geheeie ar
chief verloren gegaan.
Daarna verkreeg Ds. F. W. Geerds, van
Hallutn, het woord om de feestrede uit te
sproken. Hij sprak over: het gedenken van
het verleden; het danken in het heden; het
bidden \oor de toekomst.
Vervolgens spraken nog de heeren K. Bolt
(hoofd Ul.o.school), Ds. W. H. Lammerlsma.
(Geref. predikant), G Toppen, (hoofd der
Lagere School), II Wan maker (hoofd der
Herv. School), de heer Hoeksema, namens
Chr. Volksonderwijs en de heer H. Dam.
Verschillende telegrammen, brieven, bloem
stukken oniz van dankbare oud-leerlingen
waren 'binnengekomen.
De Ghr. Zangvereeniging „Laus Deo" ver
leende welwillende medewerking.
Te Heerjansdam hoopt hedenavond.
Maandag 2 October, in het kerkgebouw der
Ned. Heiwormde Gemeente op te treden D r.
K. Schilder, benoemd hoogleeraar aan de
Theol. School te Kampen, tot het houden van
een herdenkingsrede ter gelegenheid van het
40-jarlg bestaan der School met den Bijbel.
CHR. BEWAARSCHOOLONDER.
WIJZERESSEN.
In de jaarvergadering van de Vereeniging
van Chr. Bewaarschoolonderwijzeressen
Nederland, welke heden te Haarlem gehouden
is, is, naar gemeld wordt, de volgende motie
aangenomen:
„De Vereeniging van Chr. Bewaarschool-
onderwijzeressen in Nederland, in jaarverga
dering bijeen te Haarlem;
gelet op de groote beteekenis, door psycho
logen en paedagogen gehecht aan de vorming
van het kind in den kteuterleeftyd; gezien de
verschuiving van de leeftijdsgrens van leer
lingen tot de lagere school; in aanmerking
nemende, dat het voorbereidend (bewaar
school-!, onderwijs wettelijk volkomen onbe-
ichermd staat; gezien de maatregelen, over
wogen en/of reeds getroffen èn door de regee
ring èn door de gem.raden, welke dit onder
wijs in bestaan en ontplooiing ernstig treffen;
betreurt ten zeerste dezen gang van zaken;
vertrouwt, dat het particulier initiatief in
dezen, voor het voorbereidend onderwijs zoo
moeilijken tyd, zich krachtig zal openbaren;
dringt er met nadruk op aan, dat autoriteiten,
en verantwoordelijke plaats innemen, niet
dan in de uiterste noodzakelijkheid maatregelen
zullen treffen, die den arbeid voor het kind
in den kleuterleeftijd kunnen belemmeren",
OPHEFFING OPENBARE SCHOLEN L
Te Duivendijke (Z.) ontving heli
Gemeentebestuur een verzoek van den Mi-
nierter van Onderwijs, om te willen bevorde-
ren de opheffing van de Openb. School al
daar. Zij telt 24 leerlingen.
Te Marrum (Fr.) zal de Openbare
School worden opgeheven. De Raad van Fer-t
werderadeel nam het daartoe strekkend be-
VERGEVING EN TUCHT
De heer H. J. van Wylen schreef in zijn!
slotartikel over de Schooltucht in het maand
blad „de Geref. School" o.m. het volgende: i
„Dit is ons geloof, dat de volkomen verge
ving zeker komt. Dat wy zullen zien het won
der der vaderlijke vergeving. Die geloofsge-
dachte nu moet beheerschen onze tucht. En
dat moeten ook onze kinderen gaan begrij
pen. Ook wel door ons praten, maar daar
nen voorzichtig mee, meer door onze
dagelijksche praktijk: onze samenvlechting
gestrengheid en vriendelijkheid. Vergel
ding en vergeving spelen dan voor hun oog
haar heilig spel. Nu zus, dan zoo. Nu eens
sterker naar den eenen kant, dan weer naar
den anderen. Wy zien dat, als wy vergelijken
Davids tuchtiging, Jozefs werk, het doen des
vaders bij den zoon, die verloren was. Wij
zien het by menschen ook, ieder doende op
zijn wys, naar aanleg en aard en leeftijd en
oefening, een ieder naar zijn wijsheid en
ook wel onverstand".
„Vergeving moet de Christelijke tucht be
heerschen; er doorheen moeten loopen de
werken, de methoden, de verschillende gan
gen der vergelding. Verdonkerd, vernauwd
zijn by oogenblikken dan de wegen tusschen.
tuchtmeester en kind, toch geheel dicht mo
gen zij niet worden, en otraks moeten zy zich
door de kracht van het oud vertrouwen, van
vroeger gewonnen liefde, als vanzelf, ook door
de genaakbaarheid van de zijde des tucht
meesters, door zyn nooit stervende gunst
weer openen, breeder, lichter.
In al dit doen ligt de vaak zware, steeds
loonende levensarbeid van ouders en onder
wijzers, ligt ook de levensoefening onzer kin-
EXAMENS
ACADEMISCHE EXAMENS
LANDBOUWHOOGESCHOOL TE WAOENIN-
GFNGesl.Ned. Landbouw: ing;en.-ex., de
heeren J. B. Mils. SonumUsdiJk: S. D. nispens.
Menslngoweer; H. J. ter Veer. Slochteren en J.
M. van Voorst van Beest tc Den Hanc:
cnnd.-ex.. de heeren H. J. van Houten. C. P
Scheepers en D. de Waal.
R.K. UNIVERSITEIT TE NIJMEGEN. Gesl.:
Theologie baccal&ureauts-examen. de heeren J
ca.n(\ex., de hoer N. P<
it.
do heer R. Fal-
kenburg te Den Haag.
Indisch Recht: cand.ex.. de heer T. Amzll to
Leiden en R. P. Hatyanto te Den Haag.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Geel.:
Godgeleerdheid: prop.ex., de heeren E. Saraber
en A. Wiegerhof.
Rechtswetenschap: cand.ex.. de heer J. W,
Harkers en mej. V Hamm.icher.
Geneeskunde: doet. ex.. de heeren J H H
Jaspar. W van Sohle. E J Hocman. L J A Ver-
bernc, P J van Dijk, C A Juns. W M R A M
cand., nl. de heer J Boer. Driebergen.
EXAMENS-HEILGYMNASTIEK
AMSTERDAM. 29 Sept- Ned. Vereen, voor
Vfussage, Heilgymnastiek en Sportmassage.
Voor-examen. Get'x. S. gesl. 5 cand.. nl. de hee
ren J Rutgers. J Dlephul». J de Groot. W O
Brassem en C W Stekclonburg. allen Adam.
EXAMENS-CONSERVATORIUM
AMSTERDAM. 29 Sept. Elnd-examen-Conser-
vatorlum. Gesl. de dames M W D Kelk (hoofd
vak plano) en D Püpera (hoofdvak viool).
