Hoe kunnen wij de hypotheek-
boeren steunen?
BINNENLAND.
Vrijdag 22" september 1933
tweede blad pag. 5
Een 100-tal oudjes uit Vcükénswaard maakten een tocht De bekende communist Tom Mann spreekt op Towel Hill Op de Groote Markt te Rotterdam werd in een oogwenk
door Brabant. De ontvangst in 't Agnesgesticht te 's-Bosch tot de schare over den Rijksdag-brand. een auto door het vuur vernield. De rookende wagen
De zaal, waarin het proces inzake
den Rijksdagbrand gevoerd wordt.
De rijen stoelen 'links vormen de
beklaagdenbank.
Het gezonken Noorsche stoomschip Alixdat nabij Malmö in aanvaring
kivam met het Deensche schip Malmoe
Links: Dr. Bünger, de president in
het proces tegen de brandstichters;
rechts: Dr. Werner, die als aankla
ger zal optreden.
Het Engelsche vliegtuig met 't stoffelijk overschat van koning Feisal
van Irak arriveert te Bagdad.
Op Tennison Road te Londen slipte een melklorrie, waarop het
gevaarte onaangediend ergens kwam binnenvallen.
IV*)
In onze drie airtikéflen over een eventu
eele steun aan de hypotiheeikboeren hebben
wij duidelijk laten uiitkomen, dat vij
slechts een schema voor een dergelijken
steun wilden geven in de hoop, dat daar
door een gedachtenwiseeldng over het vraag
eti'k zou worden ingeluid. Immers, wij heb
ben enkele maden aan onze beschouwingen
toegevoegd ,dat „wij uize meening gaarne
voor .beter zouden willen geven, wanneer
een deugdelijke oplossing kon worden ge
vonden."
In dit lidht bezien zijn wij dankbaar voor
het schrijven van I. K. dot bovendien zeer
I sympathiek gesteld is.
Toch zijn enkele opmerkingen niet géheefl
I biddijk. O.a. die over het laten leiden door
de sympathie voor de boeren. Hoe kan dit
I anders, wanneer men over 6teun aan de
hypotheekboeren schrijft? Scheepshypo-
theken, hypotheken op huizen etc. vadllen
I buiten het kader van het door ons behan-
del de onderwerp, waarmede wij natuurlijk
niet willen zeggen, dat een regeling voor
deze objecten niet nooJrig zou zijn.
Verder is het van den heer K. niiet juist,
wanneer hij aanmerking maakt óp het feit,
dat wij het alleen over de hypotheekban-
I ken hebben gehad. Een regeling van de
lendbouwhypotheken, in welke richting
dan ook, zou voor hypotheekbanken het
meest ingrijpend zijn, omdat hypotheek
banken slechts intermediair verleenen,
want tegenover de uitstaande hypotheken
staan uitgegeven pandbrieven. Voor a.lle
andere hypotheekgevers is er sprake van
belegging, zooai6 voor spaarbanken, spaar
kassen, begrafenisfondsen, assurantie-maat
schappijen, stichtingen, particulieren etc.
Vandaar, dat wij het hoofdzakelijk over hy
potheekbanken hebben gehad, hetgeen al
lerminst wil] zeggen, dat er vrij spel gelaten
zal worden aan die hypotheekgevens, welke
geen hypotheekbanken zijn. Deze moeten
natuurlijk even streng worden gebonden
als de hypotheekbanken.
De kwestie der .scrips", in het schrijven
van den heer I. K. belicht, vloeit voort uit
een niet geheel en el begrijpen van hetgeen
wij bedoelen. De heer I. K vindt scrips min
derwaardig en hij bestriidit onze meening,
dat de pandbniefbezitter met de gegeven
oplossing voor kapitaalverlies gevrijwaard
is I-Iij neemt bij zijn betoog a.an, dat hou
ders van pandbrieven, welke 99 pet staan,
moeilijk genoegen met scrips en obligaties
kunnen nemen, daar zij in dat geval enkele
tienduizenden guldens verlies zullen lijden.
I Hierin heeft de heer I. K. volkomen gelijk,
I maar hij vergeet daarbij de hoofdzaak.
I Waarom worden er obligaties en scrips
I afgegeven? Omdat op ren bepaalde hypo
I Tiet ingezonden stuk, waarop dit arti-
k.-i het antwoord ie, stond in ons blad van
I li september.
theek, in de goede tijden gegeven, momen
teel verlies geleden wordt. De ge
geven hypotheek wordt niet meer gedekt
de waarde van het onderpand
en bij executie zal de hypotlheekgever het
pand zelf moeten inkoopen. De door den
Staat gegarandeerde scrip komt in die.
plaats voor dit vacuum en de hypotheek
gever krijgt dus in stede van „luoht" een
etaatsscrip, welke wél waarde heeft Dat er
zeer solide hypotheekbanken zijn, wier
pandbrieven om en bij pari staan en die
eventueele stroppen kunnen dekken uit
reserves en uit hun kapitaal zonder daar
voor pandbriefhioudems te behoeven te du
peeren, behoeft niet te worden ontkend.
Hoogstwaarschijnlijk zijn de meeste hypo
theekbanken uiterst, solide. In dat geval
behoudt de hypotheekbank de scrips in
portefeuille en behoeft zij haar pandbrief-
houders niet lastig te vadlen.
Schrijver zegt o.m.: „Stel dat enkele hun
ner (spaarbanken etc.) 50 pet van hun ver
mogen in landelijke hypotheken hebben be
legd, moet dan een spaarder voor zoo'n in
lage van f 100 slechts f 75 plus een scrip
worden betaald het begrafenisfonds bij
overlijden i.p.v. gecontracteerde f300 slechts
f225 plus een scrip uitkeeren enz.", maar
dan vragen wij op onze beurt: „waar
■haalt een dergelijke maatschappij haar geld
vandaan, wanneer de hypotheken niet wor
den terugbetaald en wanneer op uitgezette
hypotheken zwaar verlies moet worden ge
leden?" Heeft de betrokken instelling eigen
reserves, dan behoeft bijv. het begrafenis
fonds de verzekerden geen scrips uit te kee
ren, doch kan zij de scrips behouden en uit
de reserves het geld beschikbaar stellen. Is
de kas van het fonde ieeg en betalen de
hypotiheeknemers n/iets terug, welnu dan
kan het begrafenisfonds in het geheel niet
meer betalen, terwijl zij in ons geval de
scrips heeft. Bovendien is het voor de Re
geering een kleine moeite om met de Ne-
derllandsobe Bank êen regeling te maken,
waarbij de door den Staat gegarandeerde
scrips in bepaalde gevallen beleenbaar zijn,
zoodat derden niet behoeven te worden las
tig gevallen.
Tot dusverre waren de opmerkingen van
den heer I. K. gevolg van het elkander niet
goed begrijpen. Dit is niet te verwonderen,
want het is voor hem, die in enkele artike
len een moeilijk en veel omvatbaar pro
bleem wil belichten, lastig om zijn denk
beelden zoo duidelijk uiteen te zetten, dat
dergelijke misverstanden geiheel en al won
den voorkomen. Het is dus een waardeer
bare geste, dat da heer I. K. ons in de gele
genheid heeft gesteld onze meeni.ngen op
bepaalde, punten aan '3 vullen.
De voornaamste bezwaren
De voornaamste bezwaren z.i. echter gel
den de hvpotheek als geldbelegging. Doch
hier komen wij op geheel ander terrein. De
redeneering van den heer I. K. komt in het
kort hierop neer: „Men wil zijn geld veilig
beleggen; hypotheek is tot dusverre de
mees* vanlige belegering gebleken, waarvoor
gaarne met een matige rente genoegen
wordt genomen. Het gaat niiet aan, dat men
door eenzijdige bevoordeeling van de boe
ren die geldbelegging een deel van zijn
waarde ontneemt. Dit is z.i. niet alleen im
moreel en een teeken van verwording op
het punt van begrip omtrent eigen plioht en
é-.ns and. t<= recht, het is in den grond dei-
zaak zonde tegen het achtste geïnd". Sch-ij
ver billijkt het, dut van overheidswege steun
w.rleend wordt, maar dit gaat hem toch al
Wij hebban tegen deze redeneering twee
bezwaren. Het eerste bezwaar is opnieuw
gelegen m de interpretatie van der. heer
I. K. ten opzichte der scrips. De geldschieter
.\ordt niet benadeeld; hij krijgt de
volle tegenwaarde, ook voor dat deel, dat
door de waardedaling lucht geworden is.
Wanneer de schuldenaar niet kan betalen,
dan kan hij op het moment worden geexc
cuteerd. De geldgever krijgt dan óf lucht óf
hij kan het land zélf inkoopen, in welk ge-
vai hij maar moet zien, wat er van terecht
komt. Wordt de crisis-hypotheekbank in
den geest, zooals door ons bedoeld, opge
richt, dan is
de executie-ellende
voor de door de crisis in moeilijkheden ge
komen boer voorkomen, terwijl de geldgever
voor de huidige waarde 5 obligaties ver
krijgt en voor het waardeloos geworden decJ
van zijn hypotheek door den Staat gega
randeerde sorips. Beide partijen hebben dan
gekregen, wat billijk is; de geldgever de uit
geleende som, zij het ook in anderen vorm
dan contanten; den geldnemer heeft men
niet laten ondergaan tengevolge van omstan
digheden, waaraan hij niets kon doen.
Het tweede bezwaar gaat echter in geheel
andere richtiing en behoeft eigenlijk in dit
kader niet te worden behandeld. Wij wiUllen
het echter even aanstippen, zonder verder
in commentaren te treden. YVanneer iemand
destijds ƒ10.000 op hypotheek voorgeschoten
heeft en hij eisoht nu deze 10.000 terug,
dan ontvangt hij circa 40 méér koop
kracht terug dan hij destijds heeft, gegeven.
Zeker, in guldens toucheert hij hetzelfde be
drag, doch voor dit bedrag wij herhalen
kan hij 40 meer koopen dan destijds.
Deze 40 wordt niet uit de lucht gehaald,
het is de debiteur, die het moet betalen.
Kreeg de boen- destijds zes cent voor een ei
om een voorbeeld ter verduidelijking te
geven en kon hij met het provenu van de
eieren zijn hypotheekrente en aflossing be
talen, dan moet hij n u dezelfde som "beta
len, alhoewel een ei momenteel 2 b 3 cent
opbrengt.. 16 het immoreel van den schulde
naar, dat hij dezelfde hoeveelheid koop
kracht terug will betalen als hij destijds ont
vangen heeft of is het immoreel van den
schuld ei sober om méér koopkracht te wil
len ontvangen, dan hij destijds gegeven
heeft?
Stel, dat de geldschieter destijds voor
MO 000 een huis kon koopen, doch dat hij
om een bevrienden boer te helpen, daartoe
niet overging, dooh de 10.000 heschikbaar
stelde voor een hem te verleenen hypotheek.
Op het hiuiidige moment betaalt de boer de
ƒ10.000 terug. Hij gaat over tot het koopen
van het huis, dat hij destijds wenöohte, doch
ter willé van den boer niet kocht. Voor het
genoemde huis betaalt hij nu ƒ6000 en hij
houdt nog 4000 in contanten over. Wie han
dolt, zij het ook te goeder trouw, immoreel?
M.i. de geldgever, want hij krijgt 4000 te
veel. Wanneer de boer hem slechts 6000
had terugbetaald, dan had hij, nèt als vroe-1
geir, het huis kunnen koopen en hij had ge
durende den tijd, dat hij het offer bracht
door van dien koop af te zien, rente ge-
Het geheele economische leven wordt ver
troebeld door den nevel van het geld. Wan
neer het den economen gelukt, dien nevel
te verdrijven, welnu, dan zouden de onder
linge verhoudingen veel zuiverder worden,
en dan zou er geen sprake meer zijn van
immoraliteit, wanneer slechts koopkradht
werd geretourneerd in dezelfde verhouding,
waarin deze koopkraoht destijds werd ge-
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDING
BU Kon. besluit is benoemd tot ridder ln de
Orde van Oranje-Nassau. ir J G de Voog:t te
Geertruidenberg, bedrtifsingenieur der NV. Pro
vinciale Noordbrabantsche Electrlciteitsmaat-
RIJKS WATERSTAAT
BtJ Kon. besluit is op zijn verzoek aan J. H.
Mus. te Zeeburg, gemeente Amsterdam, eervol
ontslag verleend als technisch-hoofdamb'tenaar
van den Rijkswaterstaat.
POSTERIJEN, TELEGRAFIE, TELEFONIE
BU Kon. besluit ls, met Ingang van 1 Septem
ber 1933, aan den commies b(j den PTT-dlonst
Th ^van^der Mei, eervol ontslag als zoodanig
NED. CHR. FILMGENOOTSCHAP
Het bestuur van het Ned. Chr. Filmge
nootschap schrijft ons:
Door het wegvallen van een paar komma's
is een zinsnede in ons bericht in het blad
van gisteravond zeer onduidelijk geworden,
en verkreeg ze de omgekeerde strekking van
wat bedoeld was, zooals de lezers, die ken
nis namen van onze statuten dan ook wel
zal zijn .opgevallen.
Wij bedoelden te zeggen en dit zij hier
dus herhaald ter verduidelijking dat ons
Genootschap diensten wil bewijzen als ad
viesbureau voor voorstellingen van vereeni-
g:ngen en corporaties, wat betreft inhoud en
kwaliteit der films, ook al heeft het Genoot
schap verder met die voorstellingen geen be
moeienis. Ons Genootschap wil dus zijn een
centrum, waar men alle gewenschtc inlich
tingen kan krijgen op lilmisch gebied.
Het secretariaat is Kron.me Nieuwe Gracht
18. V cchh
BRUGGENBOUW
TE ZALTBOMMEL
DE WERKZAAMHEDEN VORDEREN GOED
Zooals we reeds eerder melddcM, is er be
nevens de nieuwe verkeersbrug te Zalt-
Bommel ook een nieuwe spoorbrug voor het
dubbele spoor ZaltbommelWaardenburg.
Het werk hetwelk in een ver gevorderd sta
dium verkeert, geeft een levendige aanblik.
De opritten van de verkeersbrug, voor
zoover ze gereed waren, geven de indruk
zeer geschikt te zijn voor het moderne ver
keer, hoewel de helling wel wat stijl lijkt-
Mien is thans bezig met het wegdek op de
brug te leggen. Denkelijk zal eind November
de brug voor het verkeer opengesteld wor-
Aan de tweede spoorbrug legt men deze
dagen de laatste hand. Een groot aantal
menschen schilderen de brug voor de laat
ste maal en het laatste vak zal één dezer
dagen aan de beurt komen, terwijl de werk
zaamheden aan den weg en het nieuwe dub
bele spoor zoo goed als afgeloopen zijn.
Tijdens ons bezoek aan dc brug, werd met
een tweetal zware locomotieven en aange
koppelde tenders proef gereden op het nieu
we baanvak en op de spoorbrug.
's Morgens werd met een matige snelheid
het werk over het geheele traject beproefd.
Men voerde de snelheid steeds meer op,
zoodat 's avonds gereden werd met een
snelheid van 90 K.M. Deze proefritten waren
zeer bevredigend en men za! a.s. Dinsdag
overgaan het traject te beproeven met een
snelheid van ongeveer 100 KM.
Naar we officieus vernamen zal zeer waar
schijnlijk begin October het nieuwe spoor
in het net opgenomen worden, voor de ver
binding UtrechtDen Bosch, waardoor een
zeer aanzienlijke verbetering zal aange
bracht zijn.
Wanneer de verkeersbrug ook geopend zal
zijn, zal voor het verkeer niets meer te wen-
schen overblijven.
Voor Zalt-Bommel zal de opening van de
nieuwe verkeersbrug geen vooruitgang zijn,
omdat het verkeer dan geheel builen de
stad omgeleid is. Uit enkele gesprekken met
de inwoners van Zalt-Bommel kwam het
voor ons vast te staan, dat het voor de stad
geen blijde dag zal zijn, wanneer de ver
keersbrug opengesteld zal worden.
OPHEFFING VLIEGKAMP?
ER IS NIETS VAN BEKEND
De vorige week liepen er allerlei geruchten
over opheffing van Marine vliegdienst, vlieg
kamp de Kooij, verplaatsing personeel, enz.
De redactie van het R.K. Marine Week
blad heeft te bevoegder plaatse geïnfor
meerd, doch er was niets van bekend. Ver
moedelijk zijn deze geruchten ontstaan
door de verschijning van een artikel in het
Septembor-nummer Marineblad van Kolo
nel Ferwerda, doch deze plen juist voor
reotv,u..^- ter vei '"ring.
NED. CHR. RADIO-VEREENIGING
OPWEKKING OM DE EENHEID TE
BEWAREN
In het heden verschenen nummer van de
„Omroepgids" schrijft de heer J. W. van 't
Hoff, burgemeester van St. Laurens:
De dagbladen brachten dezer dagen het
bericht van een te Apeldoorn plaats gehad
hebbende vergadering van Ned. Hervormde
leden van onze N.C.R.V., met het doel te
komen tot de oprichting van een kring van
Ned. Hervormde luisteraars, omdat men
van meening is, dat niet voldoende rekening
wordt gehouden met het Ned. Hervormde
deel van onze luisteraars.
Hier wenkt de splijtzwam met al de gevol
gen en gevaren er aan verbonden. Laat men
toch voorzichtig zijn, want vergeet niet, dat'
zelfs reeds zoo'n berichtje bij velen onrust
wekt. Laat ik U mogen waarschuwen voor
bet doen van overijlde stappen. De N.C.R.V.
is niet te sterk georiënteerd in een of andere
bepaalde kerkelijke richting; hare Statuten
laten dit niet toe.
Werkt niet mede, zoo schrijft de heer Vas
't Hoff verder, aan het voor elke vcreeniging
verderfelijke, om ook in onze vereeniging
..kringen" te gaan oprichten, welke bepaalde
belanden op het oog hebben. Onze organisa
tie biedt ruimte voor onderzoek en bespre
king van gegronde klachten. De Vereenigings
raad en de Provinciale vergaderingen zijn
de plaatsen om gezamenlijk do belangen van
onze vereeniging te bespreken en eventueele
bezwaren naar voren te brengen. En nie
mand zal kunnen verklaren, dat op die of-
fieieole vergaderingen niet voldoende aan
dacht wordt geschonken aan wat leeft bij de
de leden onzer vereeniging. Wacht U voor
het brengen van onrust, vooral op deze wijze
waarhij maar al te vaak het koningschap
van den menseh hoogtij viert. Laten wij te
zamen rustig optrekken in het behartigen
van de ons toevertrouwde belangen, steeds
in gedachten houdend het heerlijk ideaal
van die eenheid in Christus.
EEN INTERRUPTIE
IN DE INDISCHE VOLKSRAAD
Uit het stenografisch verslag van de ver*
gadering van de Volksraad op 26 Juli j.l.
lichten we de volgende passage.
Mr. R. Fruin, de voorzitter van de VacL
Club was aan het woord en zei:
„Wij willen met de Regeeripg, ons stel
len op de basis van het bestaande De heeren
van uiterst links in deze zaal willen echter
de bestaande rechts- en staatsorde, den be-
staanden band tusschen IndiS en Nederland
afbreken
(De heer Soanekoepon: In geen geval).
en zoo mogelijk vernietigen. Ik con
stateer overigens met genoegen, dat door
don heer Soangkoepon het streven naar on
afhankelijkheid van den heer Thamrin niet
wordt gedeeld".
Het lijkt ons goed de aandacht te vestigen
op de interruptie van den inlandschen leidea
