lliruuir £riïtóri)r Entrant
BINNENLAND.
Kerknieuws.
iBONNGHENTi
Per kwartaal Id Lelden en In plaat-
ran waar 'n agentschap gevestigd Is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten.
Per week 0.18
Voor het Buitenland bij wekelijk-
iche sending m 4.50
Bu dagenjksche zending „5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7% cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bureau: Breestriat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
No. 4074 WOENSDAG 20 SEPTEMBER 1933
ADVERTENTCEN
Van 1 tot B regelsL17JT
Elke regel moor0.22V:
!rget Mededeelingen
van 1—5 regels 240
Elke regel meer s 0.45
Bij contract belangrijke korting.
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend f '0
14e Jaargang
Git nummer bestaat uit DRIE bladen
EERSTE BLAD
DE MILLIOENENNOTA
BELASTINGEN EN BEZUINIGINGEN
De gebruikelijke Nota, welke de Mi
nister van Financiën heeft overgelegd
ter begeleiding van de Begrooting 1934
bewjjst, dat ook deze bewindsman vol
komen doordrongen is van de moeilijke
tijdsomstandigheden en dat hg de ver
antwoordelijkheid voor onaangename
maatregelen durft aanvaarden.
De Nota bewijst ook, dat het Kabi
net-Col ij n ten aanzien van het finan-
cieele program volkomen homogeen en
eenswillend is en dat het program-
Colijn ten volle wordt onderschreven
door zjjn ambtgenootenal valt de uit
werking vooreerst nog niet mee.
Telkens weer wordt de vermanende
roep gehoord, dat aanpassing op een
gedaald niveau, een lager stabilisatie-
vlak noodzakelijk zal zijn; omdat een
sluitende budget voor alle dingen noo-
dig is; ook en niet in de laatste plaats
om een beroep op de geldmarkt te kun
nen doen voor groote werkobjecten ter
leniging van de nood der werkloosheid.
.Alleen maar, minister Colijn zal wel
de eerste zijn om te erkennen, dat wij
voor 't heden nog weinig gevorderd
zijn op de weg der bezuiniging en nog
heel veel in orde moeten maken met
verzwaring van reeds verzwaarde be
lastingen.
Minister Oud heeft dat bij het ont
werpen van zijn nota ook heel goed ge
voeld want in de aanvang zet hij voor
op, dat „het volstrekt onmogelijk is om
een zóó geweldig tekort in één jaar te
overbruggen"; zoodat bij het sluitend
maken der begrooting enkele maatre
gelen worden voorgesteld, welke het
tekort slechts op papier wegwerken;
terwijl er anderzijds op gewezen wordt,
dat er meer bezuinigd is, dan men bg
oppervakkige lezing zou denken.
Dit is wel een zwakke plek in de
Nota en daarop moeten we even wijzen
De Minister zet zijn begrooting lo
gisch op en vraagt zich allereerst af:
hoe groot zou het tekort zijn, wanneer
men geen rekening houdt met nog te
nemen maatregelen? En lig becijfert
dan, dat er in 1934 noodig zou zijn
(afgerond in millioenen) 730 millioen,
terwijl slechts gerekend mag worden
op 436 millioen inkomsten; dat geeft
dus een tekort van 267 millioen.
Echter, er worden op dit oogenblik
verschillende belastingen geheven: op
centen invoerrechten, idem Leening-
fonds, idem Gemeentefonds, welke
met Jan. a.s. of 1 Mei 1934 zouden
vervallen.
Om te beginnen zullen deze heffin
gen gehandhaafd blijven; de opbrengst
mag gesteld worden op 76 millioen;
zoodat er dan nog een tekort is van 190
millioen.
Hoe zal dat gedekt worden? Hoofd
zakelijk door bezuiniging? Het lijkt er
niet veel op.
Reeds is de Omzetbelasting aangeno
men, welke 85 millioen zal moeten op
brengen. Thans zjjn wetsontwerpen in
gediend tot heffing van: een coupon
belasting; een belasting op goederen in
de doode hand; een crisis-inkomsten
belasting, een verhooging van de ac-
cjjns op tabak en gebrande koffie;
de totale opbrengst wordt geraamd op
20 millioen.
Een wijziging van het tarief der in
komstenbelasting moet 11/2 millioen en
nieuwe verkeersheffingen dienen 9 mil
lioen op te leveren.
Totaal aan nieuwe heffingen 115
millioen.
Van de 90 millioen tekort, moet er
dus 75 millioen door besparing verkre
gen worden.
Het onderwijs moet daarvan 15 mil
lioen bijdragen; defensie 12 millioen;
het spoorwegtekort moet met 20 mil
lioen verminderd worden; de gemeen
ten zullen 8 millioen minder ontvan
gen en op de salarissen zal bijna 11
millioen gevonden worden.
Dat klopt nu wel als een bus; doch
dat het allemaal reëele bezuinigingen
zullen zijn, zal niemand durven bewe
ren. Er is heel veel verschuiving van
lasten bijde bezuinigingen op Defensie
en Onderwijs worden in 1934 slecht
voor een gedeelte effectief en de ge
meenten moeten een deel van de last
dragen.
Van een vereenvoudiging van het be
stuursapparaat merkt men bij dit alles
nog niet veelmisschien wel het tegen
deel; maar dat is moeilijk te zeggen.
De ministerpresident Dr. H. Colijn
werd door de menigte luide toegejuicht,
toen hij voorbij schreed op iveg naar de
Ridderzaal.
Voor de verschillende hoofdstukken
is wel minder aangevraagd, maar be
dragen beneden het millioen beteekenen
toch zoo veel niet. Onderwijs bezuinigt
nu reeds 5 millioenmaar Binnenland
is hooger wegens onderstand aan nood
lijdende gemeenten en noodlijdende
Nederlanders in 't buitenland; Water
staat vraagt 10 millioen meer voor de
SpoorwegenFinanciën heeft millioenen
meer noodig voor rente van nationale
schuld en Gemeentefondsuitkeering.
Dan komt Arbeid, een nieuw depar
tement met nieuwe bezetting, dat ook
duur is; doch het maken van vergelij
kingen is niel mogelijk.
Blijkbaar is echter de Minister van
Financiën ook voor zich zelf tot de
conclusie gekomen: met het bezuinigen
gaat het nog niet hard, en daarom zet
hij een ander sommetje op.
Hjj zegt: er is elk jaar een automa
tisch accres in de uitgaven ten bedrage
van ongeveer 10 millioen; dat is nu
door beperking niet het geval; dus
hebben we 10 millioen bezuinigd.
De crisisuitgaven zijn naar de gewo
ne begrooting gebracht; er zal wel 25
millioen op bespaard worden. Dat is
dus ook 25 millioen bezuinigd.
Dan wordt er in 1934 werkelijk be
zuinigd op Gemeentefonds 8 millioen,
Bruggen- en Wegenbouw en Spoor
wegen ruim 20 millioen en in de toe
komst op Onderwijs en Defensie 47
millioen; samen 75 millioen.
Aldus zal er 115 millioen uit nieuwe
belastingen komen en 75 millioen uit
besparingof als men de 10 millioen
voor normaal accres en de 25 millioen
op crisisuitgaven er bij telt, 110
millioen door bezuiniging, wat een be-
hoorl jjke verhouding is.
Laat ons hopen, dat het in de toe
komst zoover komt.
In elk geval heeft deze begrooting
het voordeel, dat we in veel opzichten
precies weten, waar we aan toe zijn.
En we moeten erkennen, dat er voor
1934 zeer ongunstige factoren werk
ten zelfs vergeleken met 1933.
Voor de Werkloosheidsbestrijding
werd tot heden geleendthans is op de
gewone begrooting 52 millioen ge
raamd. Het Leeningfonds geeft geen
baten meer, doch sluit met een tekort
van 15 millioen; het wordt opgeheven.
De Staatsschuld vraagt 24 millioen
meer; het Spoorwegtekort 13 millioen
en het Gemeentefonds 7 millioen. Voor
noodlijdende gemeenten zal nog IV2
millioen noodig zijn en voor noodlijden
de Nederlanders in 't buitenland 3 mil
lioen. Terwijl geraamd wordt, dat de
middelen 35 millioen minder zullen op
brengen.
Al met al is de begrooting voor 1934
dus 152 millioen ongunstiger dan die
van 1933 en hierop is onmiddellijk 16
millioen bezuinigd, zoodat er nog een
nadeelig verschil was van 136 millioen.
Voor 1933 werd een tekort geraamd
van 54 millioen, zoodat er nu dekking
gezocht moest worden voor 19Ó mil
lioen.
Bezien we de begrooting van die
zijde; dan hebben we waardeering voor
de pogingen van het Kabinet om al
thans met een sluitende rekening te
komen.
Voor de verschillende onderdeelen
der begrooting en de plannen der Re
geering mogen we thans naar het za
kelijke overzicht, dat elders in ons
blad is opgenomen, verwijzen.
Een en ander komt nader ter sprake
Volkomen terecht stelt de Regeering
de noodzakelijkheid van financieel
evenwicht voorop. Indien dat niet ver
kregen is, kunnen we niet verder.
Dit moge voor publiek en pers, maar
ook voor de Staten-Generaal een ern
stige aansporing zijn om de Regeering
zooveel mogelijk te steunen; ook dan,
wanneer men meent, dat een woord
van opbouwende critiek niet achter
wege mag blijven.
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDING
Bö Kon. besluit is toegekend de aan de Orde'
-erbonden eere-medaille i#
uachin
IkDrodi
DEPARTEMENT VAN BINNENL. ZAKEN
B|j Kon. besluit is met ingang
1933 wegens verandering in de
het dienstvak, waarbü liü werkzi
C. Baerents eervol ontslag verlet
commies bö het Departement va
RIJKSVERZEKERINGSBANK
1
1933
den Dienst der Rüksvefzekeringsbank,
door zijn werkzaamheden overbodig zijr
worden, eervol ontslag verleend aan H. E
Leeuwen, als commies bU die Instelling.
ALMELO'S NOODTOESTAND
Bij het Gemeentebestuur van Almelo is
heden telegrafisch bericht ingekomen van
Ged. Staten, dat zij den eisch: plaatsing der
gemeente in de 2e klasse der gemeenta-
fondsbelasting handhaven voor de goedkeu
ring der begrooting voor 1933.
Heden komt de Raad in spoedvergadering
bijeen.
OPMERKELIJK ONTSLAG
BIJ DE RIJNVAARTCOMMISSIE
Bij Koninklijk Besluit werd aan Mr. G.
W. J. Bruins eervol ontslag verleend uit
zijn betrekking van Rijnvaartcommissaris
Hetzelfde nummer van de Staatscourant,
dat deze mededeeling brengt, bevat nog be
richten van ontslagnemingen „op zijn ver
zoek" of „met dankbetuiging voor bewezen
diensten" van andere rijksambtenaren. Bij
het herioht betreffende Mr. Bruins ontbreekt
een dergelijke aanwijzing.
Zijn wij wel ingelicht, aldus schrijft „De
Tijd", dan schijnt het opmerkelijke ontslag
in verband te staan met de opzienbarende
publicaties in het „Dgbl. van N.-Br." over Je
Ned.-Belgische rivierverbingen.
DE WETHOUDERSCRISIS
TE AMSTERDAM
NOG GEEN ZETEL-VERDEELING
Naar het „Handelsbl." verneemt, hebben
de 5 wethouders, die de gemeenteraad Leeft
gekozen, besjoten met de zetel-verdeeling te
wachten, totdat de raad ook den zesden wet-
houden heeft aangewezen.
DE WETHOUDERSCRISIS
TE DEN HAAG
heer J. R. Snoeck Henkemans
(c.h.) heeft den Raad van 's-Gravenhage
medegedeeld, dat hij zijn benoeming tot
Wethouder, in de vacature van den heer
Vrijenhoek ,(s.d.) heeft aangenomen.
VAN COMMUNIST TOT NAZI?
Reeds eenigen tijd liepen er te Schiedam
geruchten, dat het communistisoh raadslid,
de heer C. Frenay, sympathie was gaan
gevoelen voor het fascisme. Na de grootsche
huldebetooging in Amsterdam heeft hij zich
uitgelaten, dat hij niet geloofde, dat in Ne
derland het communisme ooit een toekomst
hebben. Thans verluidt, dat de heer
Frenay zich heeft opgegeven als lid van de
Nationaal Socialistische Beweging (Myssert).
Ter adstructie van de geruchten diene nog.
dat de heer Frenay door de communistische
partij voor drie maanden is „gestraft" we
gens de partij onwelgevallig optreden 11a zijn
vrijlating uit het Huis van Bewaring.
ANTIREV. PROPAGANDACLUBS
VERBANDSVERGADERING
TE UTRECHT
Vandaag werd de vergadering van het
Verband van A.R. Propagandaclubs te
Utrecht gehouden ónder voorzitterschap
van den heer J.
Schouten, die
in zijn openings
woord den poli-
tieken toestand
van het oogen
blik belichtte.
Het jaarverslag
van den secreta
ris, den heer R.
A. den Ouden,
werd in bespre
king gebracht.Wij
ntiecnen eraan,
■lat voor 1933 ont-
an gen werd aan
«uhsidie van de
Dr. A. Ku'"~er-
stichting 200.
en van het Cen
traal Comité 250.Er is een batig saldo
in kas van 221.Het orgaan dekt zichzelf
nog altijd niet.
Bij het Verband zijn aangesloten 142 ac
tieve clubs, nl. in Groningen 7, Friesland 6,
Drente 5, Overijssel 11, Gelderland 18,
Utrecht 6, Noord Holland 28, Zuid Holland
49, Zeeland 3, Noord Brabant 9. In Noord
Holland en Gelderland bestaan nog steeds
de provinciale verbanden. Pogingen om te
ktomen tot een provinciaal verband in Gro
ningen en die vorming van meerdere kringen
Worden voortgezet. Er zijn thans vier kring-
verbanden, namelijk Ede-Wageningen, Gou
da, Rotterdam en Leiden. De Centrale Pro-
pagr.ndacl'ulb op het eiland Flakkee leefde
in den laatsten tijd weer met vernieuwde
activiteit op. Met lof mag van de werkzaam
heid der clubs worden gewaagd. Voor zoo
ver bekend is door allen in de winterperiode
ijverig aan de studie gedaan, door de mees
te daarnevens aan practischen arbeid.
Het verslag eindfigt met de opwekking om
na de jaarvergadering direct met opgewekt
heid aan den arbeid te gaan. Vergeten we
dit niet, aldus schrijft de Verbandssecretaris,
de resultaten van deze verkiezingen zijn
geen lauweren, waarbij we kunnen gaan uit-
Het jaarverslag werd goedgekeurd.
In de middagvergadering, welke als steeds
in een cursusonderwerp was gewijd, heeft
de heer C. S m e e n k een onderwerp ingeleid
De stellingen van den heer Smeenk publi
ceerden wij reeds.
Morgen komen we op deze vergadering
nader terug.
NED. HER.V. KERK
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: Voor Bruinisse, J. D. Barth te
Borssele.
AFSCHEID. BEVESTIGING* INTREDE
Men schryft ons:
Dr. P. B 1 a a u w hoopt Zondag 22 October
a.s. van de Ned. Hervormde Gemeente te
Eerbeek afscheid te nemen en Zondag 29
October d.a.v. te Hemmen (Bet.) intrede, te
Cand. T. Jansma, van Haulerwijk,
werd Zondag j.l. bg de Baptisten-Gemeente
van Nieuwe-Pekela in het predikambt beves
tigd door Ds. J. W. Weenink, van Stads
kanaal, en deed in den middagdienst intrede
met een predikatie over Jeremia 1 6 en 7.
Aan het einde werd Ds. Jansma toegesproken
door oud. Enter namens den Kerkeraad; door
den heer Olieslager namens de Jeugdbeweging;
door Ds. J. Huizinga, van Delfzijl, namens de
Unie van Baptisten-Gemeenten; door den heer
Bakker, namens den Veenkolonialen Bond van
Baptisten-Gemeenten; door Ds. M. D. Gys-
man, namens de Ned. Herv. Gemeente en de
af deeling van het Ned. Bijbelgenootschap;
door Ds. P. Tiekema, namens de Sabbatisten;
door Ds. W. Spliefhoff, namens de Evang.
Luth. Gemeente. Een zangvereeniging hief een
welkomstlied aan.
Cand. H. van der Veen, voor
heen hulpprediker te Kolhorn, werd Zondag jl.
bevestigd als predikant der Geref. Kerk te
Oppenhuizen c.a., door Ds. H. Veldkamp, van
Sneek, die tot tekst had Openbaring 11 8,
sprekende over: 1. den verantwoordelijken last,
2. de gevaarvolle positie van den dienaar
des Woords. Na bevestiging werd toegezongen
Psalm 134 3. Des namiddags deed Ds. van
der Veen intrede met een predikatie over 2
Cor. 4 7, waarbij hij nader sprak over: 1. de
heerlijkheid van den schat, 2. de onwaardig
heid van den drager, en 3. de bedoeling Gods
daarmede. Na de gebruikelijke toespraken ge
houden te hebben, werd Ds. van der Veeen
zelf toegesproken door ouderl. F. F. Wind
ns Kerkeraad en Gemeente, waarna Psalm
119 9 (gew.) werd toegezongen. Daarna spra
ken nog Ds. H. Veldkamp als afgetreden con
sulent en Ds. Kuipers, van Oosthem, namens
de Classis Sneek. Slotzang was Psalm 62 1.
HULPPREDIKERS
Cand. J. S. Greidanus, Fatum 0. d.
Tzum (Fr.), is wegens ziekte van Ds. C. J. de
Kruyter, door de Geref. Kerk van Wommels
tot hulpprediker aangesteld met ingang van
I October a.s. Cand. Greidanus zal echter een
eventueel beroep in ernstige overweging bljj-
ïemen en zal nog een beperkt aantal Zon
dagen ook andere Kerken kunnen dienen.
JUBILEA
J. H. Gunning E.Bzn., te Schoon-
1 hoopt 1 October a.s. zijn 40-jarige
ambtsbediening in de Ned. Herv. Kerk te her
denken. De aanstaande jubilaris was candidaat
Friesland in 1893. Zijn eerste Gemeente was
Leersum; vervolgens Capelle a. d. I.Tssel 1896,
Numansdorp 1897, Rijssen 1902, Oud-Beijer-
land 1910, Schoonrewoerd 1912, Hoogeveen
1915, Lage Vuursche 1921, Schoonhoven 1927.
Dis. Gunning is scriba van het Classicaal Be
stuur. secretaris van den Geref. Zend. Bond,
voorzitter van den Ring Schoonhoven. In Rijs-
richtte hij een Chr. School op, evenals in
KORTE INHOUD DER MILLIOENENNOTA
In de Millioenen-Nota becijfert de Minister van Financiën het
begrootingstekort voor 1934 op rond 267.067.000.
De Regeering stelt zich voor dit geweldige tekort op de volgende wijze
te dekken
a. Versterking van middelen:
Verlenging van bestaande heffingen 76.398.000
Omzetbelasting85.000.000
Heffing van een couponbelasting, van een
belasting op vermogen in de doode hand,
en van een accijns op gebrande koffie 20.000.000
Wijziging tarief inkomstenbelasting 1.519.000
Totaal 182.917.000
b. Bezuinigingen:
Onderwijs15.500.000
Defensie12.000.000
Spoorwegtekortt 20.000.000
Wijziging financiering Bruggenbouw en
temporiseering wegenaanleg3.500.000
Hoogere opbrengst van heffingen 9.000.000
Verlaging uitkeeringen Gemeentefonds 8.400.000
Salarisverlaging Rijkspersoneel15.750.000
Totaal 84.150.000
In totaal wordt dus verkregen 182.917.000 84.150.000
267.067.000, waarmede het tekort dus is gedekt.
Uitvoerige bijzonderheden treffen onze lezers aan op pagina 5.
de Lage Vuursche en in Schoonhoven een Chr.
Bewaaschool.
HERDERLOOS
Nu Ds. Scheele het beroep naar Assen heeft
aangenomen, zal de Geref. Kerk van Middel
burg weldra herderloos zjjn. Eenzelfde periode
heeft deze Kerk doorgemaakt in 1927.
DE GROOTE SYNODE
In het laatst verschenen September-nummer
van „Kerkopbouw" vestigt Prof. Dr. A. M.
Brouwer er de aandacht op, dat het voonstel
van „Kerkherstel" om tot „een Groote Syno
de" te komen niet door de meerderheid der
Classicale Vergaderingen werd aangenomen.
Naar het oordeel van Prof. Brouwer hebben
23 classes het voorstel niet gesteund en wa
in de overige 22 classes er 600 voorstem
mers en 400 tegenstemmers, zoodat, mogelijke
voorstemmers Jn de 23 niet-stemmende classes
meegerekend, slechts drie tiende deel der Kerk
vóór de „Groote Synode" zich uitsprak. Ter
Synode, aldus Prof. Brouwer, werd hierop ook
gewezen. De afwijzing door de Synode (met
144 stemmen) was dus niet in strijd met het
oordeel der meerderheid van de Classicale Ver
gaderingen in de Ned. Herv. Kerk.
De „Overtoomsche Kerkbode" deelt mee, dat
de stichting tot stand is gekomen, welke in
Amsterdam-Zuid, in de wyk van Dr. Geelker
ken, een woning-complex zal bouwen, in welk
plan ook is opgenomen een kerkzaal, spreek
kamer en catechisatielokaal. Binnenkort zal nu
met den bouw van een en ander begonnen wor
den. De financieele risico's aan deze zaak ver
bonden, worden door de stichting gedragen.
Kerkeraad en Commissie van Beheer staan op
het standpunt, dat de kerk geen hoogere finan
cieele lasten op zich kan nemen dan zij op het
oogenblik draagt.
NIEUWE KERKENORDE
In het „Kerkblad" van de Geref. Kerken
in Hersteld Verband wordt medegedeeld,
dat de nieuwe Kerkenorde dezer Kerken in
concept gereed is en aan de Kerkeraden is
toegezonden. Het concept is opgesteld door
een commissie, bestaande uit de heeren Ds.
H. C. van den Brink, Dir. J. G. Geelkerken.
Ds. C. Vermaat, Ds. J. J. Buskes, T. Ilout-
stra en K. W. van der Toorren. Het is ge
bouwd op de oude Dordtsche Kerkenorde,
doch in verband met andere toestanden en
verhoudingen en nieuwe opvattingen sterk
dienovereenkomstig gewijzigd. Voorshands
wordt het stuk niet gepubliceerd.
Voornaamste Nieuws*
(bit 1)
Te Utrecht is de jaarvergadering gehouden
van het Verband van Antirevolutionaire
Propagan daclubs.
De noodtoestand der gemeente Almelo.
(bit 2)
De wapencontröle thans in het middelpunt
der Parijssche besprekingen.
Meeningen van Dr. Sach en Dr. Franck
over het „proces" te Londen.
Amerika wil Cuba's revolutionaire regee
ring niet erkennen.
Dr. D. H. Th. Vollenhoven heeft het recto
raat der Vrije Universiteit overgedragen aan
Mr. V. H. Rutgers.
Bij Lochem is een ernstig auto-ongeval
gebeurd, waarbij vijf personen zijn gewond.
(bit 5)
De ramingen voor de afzonderlijke hoofd
stukken der Staatsbegrooting voor 1934.
(bit 6)
De Tweede Kamer heeft gister Jhr. Mr.
J. M. Ruys de Beerembrouck wederom als
nr. 1 geplaatst op de nominatie voor voor
zitter.
(bit 9)
Het huldebetoon aan de Koninklijke Fami
lie ter gelegenheid van de opening der Sta
ten-Generaal.
(bit 10)
De Rijksbegrooting voor 1934 is ingediend.
Verschillende wetsontwerpen zijn inge
diend, teneinde de Staatsfinanciën weer in
evenwicht te brengen.
De rubriek Gedachtenkracht moest
heden overstaan.
In de ridderzaal gedurende het uitspreken van de troonrede door
H. M. de Koningin.
