DINSDAG 19 SEPTEMBER 1933
EERSTE BLAD PAG. 2
HERVATTING
VAN EEN HOPELOOZE TAAK
ZAL FRANKRIJK MAC DONALDS
PLAN AANVAARDEN?
Na een.' paar maaiiir1l*n In een «mort lethar
gische slaap verzonken lie> zijn geweest, be
gint 'bet poli'tóake leven weer te ontwaken
met 'het intreden van den herfst.
Wij kunnen dit ten minste voor Europa
eonstaifeoren. In die Vereeni gde Staten heb
ben de politici ook in 'hot. heetst van den
zomer geen rust gegund aan hun streven
om heit welvaartspeil niet alle maoht om
hoog te eohmeven.
In EunOijm [behoeft men eigenlijk niet. eens
meer aan een soortgelijke poging te denken
nadat de economische weroldroaferentilj te
Londen auilk een deerlijke mislukking is ge-
[wondiean.
De laatisibe dagen verschijnen or weer en
kele eölnudhtei e he richten in de peis over
die conferentie. De VoUkenibo-ndsvergadciring
staat ml. voor de dour on mien dient daar
toch het een of hef ander te raipporteeren
over de „vcoruilzi'ohiten" van de bedioeilde
conferentie, die immers, officiéél gezien,
sflodhfs „verdaagd" is!
Het eahljnt, zegt een bericht uit Londen,
«la t er ma af regelen wonden oven-wogen om
het werk der conferentie in het najaar, ten
minste gedeel-teilij>k, te hervatten.
De 'Britscihe premier Mac Donald heeft
gister aJ vrij drulkke besprékiingen met zijn
economische deskundigen gehad. Men zou
het hebben gehad over de verdere werkwijze
en den economiechen toestand in. het al
gemeen.
Bijzondea- nieuwsgierig behoeven we niet
te zijn naar hetgeen Mac Donaild met zijn
economen a-zoo behandeld heeft, want we
Br ebbe n langzame riiand wel gelieerd, dat
zulke besprekingen toch elledht© academisch
van karakter zijn en geen effect sorteeren
waarmee do werelid iets kan doen.
Interessanter en misschien wèl éenige
hans op daden biedend we zeggen dit op
zettelijk boel voorzichtig is, dat tevens
de raad van edivies voor de tarwe-overeoD-
komst te Londten bijeen is gekomen. Deze
raad zal o.a. de vraag van de aan de graan-
landen toe te kennen quota en van de Rus
sische uitvoeren behandelen.
Meer dan die economische vraagstuk/een
cahier komen de ontwapemngsvoorultziiah-
ton weer de aandacht vragen.
Het geconfereeir hierover zou men ail even
zeer beu worden alls dat over de economi
sche vraagstukken. De staatslieden, dlie, on
danks aflllen tegenslag op dit speciale ter
rein, altijd maar weer bij ei/' ar komen om
de groote moeilijikllieaen weil-jce hiermee ver
band houden onder de oogen te zien, ver
dienen wèl onze bewondering voor hun vol
hardende houding.
De Duiiitsdbe minister van buiItenPiandsdhe
zaken Von Neuratih heeft dezer diagen aJs
de meeming der Duitsche regeering laten
Bioorcn, dut allies a fhangt van de gélijkbe-
ri Obliging. Wordt deze niet verwMoenlUjikt dan
stort de heele onibwapeningsidee ineen.
Hij heeft geüijk, zegt de Engéleidhe peis.
Maar de F nans Che regeeringspeas vat deze
woorden aJs een openlijk dreigement op.
Onder deze omstandigheden vergaderen
nu de Engelfidlren cn die Fransdben te Pa
rijs, om, volligens een Fnanscih oamimuniqué.
dun toestand te onderzoeken zooals dlie vóór
het hervatten van het werk deir ontwape
ningsconferentie is, met „den weneoh, de
wederzij dsche steMingen tot eflikaar te doen
naderen".
Men is blijkbaar niet tot een oonoluste ge
komen. Dat is trouwens niet te verwachten.
De ontwai]>emngvik\\,esiie de reeds van aillle
kanten bekeken. Het zaïl er voortaan nog
Slechts om gaan, diat Frankrijk en zijn vrien
den hlun reusachtige bewapeningen een
sterke vermindering laiten ondergaan. Mear
uit „wélingelichte kringen" te Parijs weet
men mede te dcellen, dat Pauil Boncour er
bij de besprekingen op gewezen heeft „dat
de Fransche regeering onder de tegenwoor
dige omstandigheden niet aan een onmid-
dlilijke oaitwapening kan denken".
„Paris Soir" meent te weten, dat Boncour
zich bereid heeft verklaard, toe te stemmen
in een trapsgewijze ontiwapendngsprograim-
mia, dot in Gonève zou kunnen worden uit
gewerkt. Voorwaarde voor deze toestemming
is echter de invoering van een automatische
en met sancties verhondien oontroüe, weliker
werking eenige jaren zou moeten worden be
proefd. Juist over de instelling d'ezer _con-
t,role besta.an echter meenongsvensdhdillLeD
tusschen Engeland en Frankrijk.
Als men deze sobere mededeefliingen en
verondersteilinigen geilezen heeift, weet men
afweer meer dan genoieg.
Hot is geen wonder, dJat de Amenikaansche
gedelegeerde Norman Davis zich voor zijn
vertrek uit Londen naar Parijs zeer pessi
mistisch heeft uitgelaten. En ua zijn komst
in de Franscbe hoofdstad zal zijn ©temming
nog wel meer gedrukt zijn geworden.
Zélfs van Henderson, den voorzitter dei
ontwapeningsconferentie, die andens onder
zélfs- de meest neerdrlikkende omstandig
heden een wonderlijke geestkracht en opge
wektheid aan den dag legde, wordt gemeld,
dat hij zich „niet zeer optimistisch" uit
drukte on ea' den nadruk op legde, dat. de
toestand sedert de laatste zitting der Ont
wapeningsconferentie véél meer gespannen
is geworden.
Wij zullen nog wel eens voor lo
October, den begindatum der Ontwapenings
conferentie, op de geduchtenwisöéliing der
leidende mogendheden terug moeten komen
Voor vandaag wilden wij besfluiiten met de
beschouwing die het Wodffburea/u geeft. Het
schrijft:
De te Parijs aangevangen Fransdh-Engél-
sdlie besprekingen over ontwapeningen, ont
moeten iu politieke kringen ailhlier groote be
langstelling. De beteékenis dezen- besprekin
gen ligt. in de eerete plaats hierin, dat hier
bij duidelijk moet worden, of Frankrijk nu
eindelijk bereid ie het plan van Mac Donaild,
dat door de ontwapeningsconferentie vóór
de verdaging als basis van ondeihandolin
gen aangenomen is, ook feitöliijk te aan
vaarden.
Wanneer men de Franscbe pens nagaat,,
dringt zich welliswaar de vrees op, dut de
neiging daartoe in Frankrijk niet zeer
groot ie.
Typisch is, hoe men in Engeland den toe
stand beoordeeflt De „Observer" wijst er op.
dat de vooruitzichten voor een hervatting
der besprekingen over het plan van Mac
Donaid, nog ongunstiger geworden zijn.
Eden heeft officieel vernomen, dat het voor
naamste streven van Pauil Bonoour geldt om
de verantwoordélijMneiid voor een échec der
conferentie op andere sdhouders dan die
ran Frankrijk af te wentelen. Daartegenover
moet'steeds weer het Duitsche standpunt
naar voren worden gebracht, dat cle ont
wapeningsconferentie thans eindelijk tot
wezenlijke bewaipeningsbeperkingen komen
moet.
Het is de taak der tegenwoordige bespre
kingen te Pao-ijs, ervoor te zorgen, dat het
hoofdprobleem der veimindoring ran de be
wapeningen bij zwaar bewapende staten, nu
eindelijk ter band genomen wordt Voor
waarde daarvoor is in de eerste plaats, dat
Frankrijk bet plan van Mac Donald aan
vaardt
HET CONTRA-PROCES
Het onderzoek geslopen.
Op hét. contra-proces te London zijn gnster
yg vursoh Utende personen gehoord, o-a. de
15-jarige zoon van Torgler en Ofcto Kühne,
secretaris van de communisti.sche Rijksdag-
fractaa
De zoom beschreef inzonderheid het doen
en laten van zijm vader op den dag van den
brand en die daarop volgenc!l?i gebeurtenissen
Aam het slot van zijn verklaringen zeid.'e
de jongen nog, dat hij zijn vader vier maan
den geleden voor het laatst in de gevangenis
hiad gezi'tn. Zijn vader had duidelijk waar
neembare micirkteskenbn van kettingen op
de polsen on zag er zeer meoi-s'ladbt'g en
mager uit
Tijdens het verhoor, van Otto Kühne, wer
den de douircn deir zittingzaal wpkirom. ge
sloten.
Külune verklaarde, dat diet onmogelijk was
dat de drie beschuldigde Bulgaren met Toi-g
Ier hackten gesproken. Op dien dag van den
brand heeft. Tangier in het géheel geen be
zoek ontvangen.
Volgens hem zijn Tongier, v d Lubbe, en de
drie Bulgaren volkomen onschuldig. Hij zelf
heBft v. cl Lubltei iu het géheel niet gekend
en voor zoover hij weet, kende Tangier hem
evenmin.
Hij twijfelt er niet aan, of de nazii's zijn
die eigenlijke brandstichters.
Uit geloofwaardige bron hoeft hij verno
men, dat db nationaal-sociallisten een
„coup" voorbereidden. Dit zou een „aanslag"
op Hitler zijn, niet echter brandstichting in
het rijksdaggebouw.
Kühne bevestigde vervolgens, dat Torgler
zioh in geon enkel opricht voor die politie
verborgen had gehouden. Hij wend verhoord
door den dhef van den Pruisischen gehei
men dienst, waarna hij werd gearresteerd.
Torgler beeft afdoende zijn alibi kunnen be
wijzen cn Icon zelfs tijd en plaats van zijn
V.irschilll nde verrichtingen op den avond
van den brand opgeven.
Kühne zelf werd den ochtend na den
brand door de poluitie gearresteerd. Nadat
hij eonige weken in de gevangenis had ge
zeten, weid ihij ondervraagd en vrijgelaten
op 'hiet bewijs van zijn alibi.
Tenslotte verklaarde de getuige nog, dat
et voor de communisten onmogelijk was,
d:e onderaardscbe gang, welke van Goerings
woning naar het rij.ksdaggébouw leidt, te
gébruiken voor bet vervoer van ontploffings-
mkklelien, daar bedoeld huis dag cn nacht
werd bewaakt door natianaal-socialisttn in
uniform.
Ook was hielt onmogelijk, om brandstof op
te slaan in die vertrekken der communisten,
deze voortdurend in het oog weiden
gehouden.
Tijdens de middagpauze werden eenige
getuigen i,n hot geheim verhoord.
Na de hl:irvatti:og dér zitting wieird Elena
Dimitrou, de zuster van een der beschuldig
de Bulgaren, eveneens een lid der commu
nistische pan tij in Tsjecho-Slowakije, ge
hoord, die verklaarde, dat Dimitrou zich op
den dag van den rijksdagbrand te Müncben
had bevoncDcm.
Bij de voortgezette verbooren verklaarde
de Duiteabe dramaturg Ernst Toller, nog
dat hij en velé andere sclirij vers na deai
brand met arrestatie zijn bedreigd en dat
vielie hunner ook inderdaad in hechtenis zijn
genomieai en naar een oonceuitratlie-kaanp
zijn overgebracht.
De lijst met de namen moet van te voren
j<n opgemaakt, om bij het publiek de mee
ming te doen post vatten, dat men|schen van
n bij de brandstichting betrokken wa-
Duazeniden verblijven nog in de concen
tratie-kampen, zonder dat zij weten, waar
van zij eigenlijk 'beschuldigd -worden.
Virouiw SclhulMz, 'de weduwe van een Duit-
schem communist, verklaarde, tenslotte dat
haar man te Koningsbergen werd gearres
teerd door een aantal naris, die hem sloegen
tot al de beenderen dn zijn lichaam gebroken
aren en hij overleed.
Hier op werd de zitting gesloten.
Woensdag zullen de bevindingen der com
missie worden gepubliceerd.
Het belangwekkendste getuigenis, dat wij
dezen laatsten middag van de verhooren
verkregen hebben, was vervat in een docu
ment, een voqr een Parijschen notaris be
uren verklaring van de secretaresse van
den hoofdredacteur van een nationalistisch
blad te Berlijn aangaande het bekende me
morandum van Oberfohren. Zooals men
weet, is dit het aan den vermoorden leidei
van de Duitsch-nationale Rijksdogfractie
(Officieel heeft Oberfohren zelfmoord ge-
gd. Red. Rott.) toegeschreven stuk,
rin deze een uitvoerig verhaal gedaan
zou hebben over de politieke verwikkelin
gen tusschen de nationalisten en nationaal-
socialisten, over het beramen van den
brand in den Rijksdag door de nazi's en de
plannen der nazi's voor staatsgrepen op
den dag der verkiezingen.
Vermelde dame verklaart in dat stuk,
dat haar chef langdurige gesprekken met
Oberfohren had gehad, dat hij daarop aan
haar een uitvoerig stuk gedicteerd had, dat
dr, Oberfohren daarin zelf verbeteringen
aangebracht had en dat zij het in difinitie-
vorm daarna nogmaals getikt had. Dit
document bleek later met het zoogenaamde
Oberfohren-memorandum volkomen iden
tiek. Door haar geweten gedreven, had zij
naar Londen willen komen, maar zich, daar
liaar ouders nog in Duitschland wonen en
zij zelf er terug wil keeren, bepaald, tot
deze beëedigde verklaring voor een notaris
te Parijs ten behoeve van de Londensche
commissie onder de bepaling, dat drie le
den van de commissie het oorspronkelijke
document, met haar naam onderteekend,
onder geheimhouding ter lezing zouden
krijgen, maar bij de openbare voorlezing
ran den inhoud daarvan haar naam editet
niet genoemd zou worden.
DE BABY VAN LINDBERGH.
Het zoeken naar de ontvoerders van de
baby van Lindbergh, duurt, 1% jaar nadat
de ontvoering beeft plaats gehad, nog steeds
voort. De poline te New-Jersey en Nieuw
York zijn nog steeds aan het speuren, in dq
hoop eens het net orh de schuldigen te kun
nen aanhalen. De door den staat New-Jer
sey uitgeloofde beloonmg van 50.000 dollar
is nog steeds beschikbaar.
In Nieuw York volgen 20 detectives elk
spoor, dat naar de vermoedelijke daders
kan leiden en zij bewegen zich voorname
lijk in de onderwereld.
Dit recherchewerk staat onder leiding van
inspecteur Lyons, die veel kennis van de
onderwereld heeft. Hij verklaarde dat in
de zaak meer recherchewerk is verricht dan
in elk ander geval, doch hij was er
overtuigd eens de hand op de schuldigen te
kunnen leggeft..
'S KEIZERS ZOOGENAAMDE
KOERIER
TWAALF AMBACHTEN. DERTIEN
ONGELUKKEN
(Van onzen Duitschen correspondent)
In de persoon van Karl Martin Walter
Hartung, de zoon van een braven slager uit
Gross-Biesnitz in het district Görlitz, staat
een zwendelaar van bijzonder formaat in
Moaibit terecht. Samenvattend kan men van
den beklaagde zeggen: twaalf ambachten,
dertien ongelukken! 1-Iij bezocht het gymna
sium, meldde zich als vrijwilliger, sloot zich
aan bij een vrijcorps, was werkzaam bij de
rijksweer. Maar nergens hield hij 't lang uit
en toen hij in 1921 zijn achttienden jaardag
vierde, had hij al heel wat achter zijn rug.
Sedertdien begon hij met de politie en justi
tie op minder vleiende wijze in aanraking
te komen. Meerdere steden hadden het twij
felachtig genoegen, een bezoek van dezen
jeugdigen avonturier te ontvangen. Berlijn,
Paderborn, Keulen. Overal werd hij aange
klaagd wegens bedrog, chantage, verduiste
ring, oplichterij en het logisch gevolg van
dezen levenswandel was gevangenisstraf van
toenemende langdurigheid, drie maanden,
een half jaar, een jaar, anderhalf jaar.
Aanvankelijk diende hij zich aan als
een overtuigde monarchist
die onder den druk der republikeinscbe re
geering zwaar bad te lijden. Hij wist in mo
narchistische kringen binnen te sluipen, leen
de overal en van iedereen geld en was dan
op een gegeven moment met de noorderzon
verdwenen.
Toen hij op dit gebied zijn chancen ver
speeld had, presenteerde hij zich als huwe
lijkskandidaat van goeden huize. Met het
raffinement van den rattenvanger van Ha-
meln wist hij door zijn innemend optreden
meisjes uit de provincie te imponeeren, ver
telde hij van een komende groote erfenis,
schilderde hij in sprookjesachtigen vorm zijn
hooge afkomst en voorspelde hij iedere goed-
geloovige bruid een schitterende toekomst.
Nadat hij ook voor deze streken zijn tijd
had uitgezeten, verraste hij de wereld als
een buitenechtelijke zoon van 's keizere twee
de gemalin, Prinses Hermine. Inderdaad
schijnt hij enkele malen uit Doorn geld ter
ondersteuning ontvangen te hébben en men
beweert, dat hij in dienst van het keizerlijke
„Hofmarschallamt" korten tijd werkzaam is
geweeest. Op zijn visitekaartjes kon men le
zen, dat H^rtung zich uitgaf als „particu
lier secretaris van Hare Majesteit Hermine"
en als
„Koerier van Huis Doorn"
Liet hij aan goedgeloovigen zulk een kaartje
zien, dan vertelde hij terloops, dat hij in
Doorn ten onrechte werd ontslagen en nog
een bedrag van maar even 30.000 mark heeft
te vorderen!
De reeks vrouwelijke slachtoffers, welke
hem ditmaal hebben aangeklaagd, is niet ge
ring. Een dame uit Wllhelmshaven-Rüstrin-
gen, maakte in 1932 in Beelitz met Hartung.
kennis. Twee brieven ontving deze goedgesi-
tueerde vrouw van haar vereerder, die met
haar tien jaar in leeftijd verschilt; in het
eerste document verklaart hij in poëtische
bewoording zijn groote liefde, hoopt hij wel
dra met haar een weekend op zijn jachtslot
te mogen slijten en is hij overtuigd, dat zij
met elkaar een volmaakt gelukkig leven
zullen leiden. Maar reeds de tweede brief is
realistisch van inhoud: de verliefde bimide-
gom heeft geld noodig, om zijn eisch aan
Huis Doorn te kunnen doorzetten. Hij geeft
op van zijn hooge afkomst, schildert zijn ver
antwoordelijke positie en geeft aan het eind
op romantische wijze zelfs griezelige zelf
moordgedachten weer. Gelukkig laat de da
me zich door haar eigen broer waarschu
wen en uit het verhoor blijkt, dat haar gel
delijk verlies niet al te groot is, geworden.
Veel erger is Fraulein Hilde uit Köslin er
aan toe. Zij was werkzaam op 't bureau van
den advocaat Herzfeld. Aan dezen advocaat
werd door de secretaresse van een collega
het verzoek gericht, zekeren I-Iartung met
een leening te helpen. Hij moest bierdoor in
staat gesteld worden, zijn eischen aan het
Huis Doorn door te zetten. Het eerzuchtige
Fraulein Hilde uit Köslin las dezen brief,
droomde 's nachts van den onechtelijken zoon
eener prinses, trad met hem in briefwisse
ling en weldra was ze zijn verloofde. Haar
goedgeefsche papa stelde in totaal een be
drag van 6000 mark in dienst van Har-
tung's belangen en op zekeren dag was met
het zwaar verdiende geld de actieve monar
chist verdwenen!
Aan de d°rde getuige, een juffrouw van
rond dertig, had hij weliswaar ook echtelijke
trouw gezworen, maar toen zij op zijn aan
biedingen niet inging, haalde hij een pistool
voor den dag en ontstal het onthutste meisje
tweehonderd mark. Zij geeft in Moabit haar
begrijpelijke verontwaardiging lucht in het
niet bepaaid flatteuse woord „Hochstapler".
Hoewel hij den rechter ervan tracht te
overtuigen, dat ldi alle "onrechtmatig ver
overde gelden nooit voor zichzelf, maar en
kel en uitsluitend voor goede doeleinden
heeft uitgegeven, wordt 'e keizers zoogenaam
de koerier, Karl Martin Walzer Hartung tot
drie en een half jaar tuchthuis veroordeeldl
DE FRANSCHE ONDERWIJZERS
GEKAPITTELD
DE REGEERING ZAL GEEN ENKELEN
VORM VAN REVOLUTIONAIRE
BEDRIJVIGHEID DULDEN.
De bond van Fransche onderwijzers heeft
op zijn dezen zomer gehouden congres on
der andere moties een motie aangenomen,
waarin wordt uitgesproken, dat de leden
van den bond in geval van een oorlog tot
het organiseeren van een staking moeten
overgaan. De minister van oorlog heeft nu
de moties van het congres beantwoord met
een circulaire aan de inspecteurs van het
onderwijs, waarin hij scherp opkomt tegen
de actie der onderwijzers en dezen waar
schuwt, dat de regeering geen enkelen vorm
van revolutonaire bedrijvigheid zal dulden,
De Monzie herinnert er o.m. aan, dat achter
eenvolgende regeeringen de facto den hond
van onderwijzers hadden ontkend en zegt
dan, dat de op het congres aangenomen
moties het voor hem noodzakelijk maken
de bestaande regelingen nader te definiee-
ren en nauwkeurig te omschrijven wat zijn
plicht is en wat de plicht is der onderwij
zers.
Minister De Monzie deelt voorts mede,
dat hij reeds maatregelen getroffen heeft
om „met de regeering te breken" en hij
heeft den inspecteurs van de lagere scho
len opgedragen hem nauwkeurig in te lich
ten omtrent de betrouwbaarheid van iedere
onderwijzer in hun district en de onderwij
zers eraan te herinneren, dat het recht om
te staken voor een staatsambtenaar niet
bestaat.
DE HONGERCATASTROPHE IN
RUSLAND
In de openingszitting van het Minder-
hedencongres te Bern hebben alle leiders der
minderhedengroepen aangedrongen op onver
wijlde internationale maatregelen ter bestrij
ding van den hongersnood in Sovjet-Rusland.
De vertegenwoordiger der Russische minder
heden, Pi-of. Koetsjinsky, gaf een uiteenzet
ting van de hongercatastrophe, waaraan vol
gens zijn verklaring, reeds millioenen men-
schen ten offer zijn gevallen. Duizenden dor-
in de Oekraine en in den Kaukasus zijn
als uitgestorven, De diplomatieke vertegen
woordigers van verschillende mogendheden te
Moskou geven het feit van den hongersnood
openlijk toe. Ondanks de ellende blijft de
Sovjet-reigeering voortgaan met de onteigening
van het graan.
De Oekrainsche afgevaardigde mevr. Prof.
Roednicka legde in naam van het Oekrain
sche volk een verklaring af, waarin zij de
Sovjetregeering uitsluitend voor de ellende
sprakelijk stelt. De ware oorzaak is het
imunistische terreursysteem en de collecti-
veeringsmaatregelen. In den laatsten tijd zijn
tweehonderdduizend Oekrainsche boeren in
dwangarbeid ten gronde gegaan.
De secretaris-generaal van het Congres,
Dr. Amende, verklaarde, dat door den nood in
Rusland alle volkeren worden getroffen. Kar
dinaal Innitzer, de Evangelische en de Ortho
doxe Kerk hebben de wereld reeds opmerk
zaam gemaakt op het ontzettende gevaar van
deze catastrophe.
Naar de bevoegde commissie werd een door
den secretaris-generaal voorgestelde motie ver-
n, waarin een oproep aan de wereld
wordt gericht en het onverwijlde op touw
zetten van een internationale actie wordt
geëischt..
De voorzitter Wilfan richtte een ernstige
vermaning aan den Volkenbond om grootere
aandacht te schenken aan de minderheids-
kwesties. De vergadering werd daarna ver
daagd tot Maandagmorgen.
CHAOS OP CUBA
COMMUNISME OP DE PLANTAGES.
De arbeiders van de Cubaansche suiker
plantages zijn in staking gegaan. Zij hebben
zich van de bedrijven meester gemaakt en
arbeidersraden gevormd. De Fransche eige
naars van suikerraffinaderijen hebben bij
hun consul protest aangeteekend. Te Man-
zalnillo wordt gestaakt in alle bedrijven,
sen Amerikaan toebehooren. De burge
meester werd afgezet
Volgens een bericht van Reuter uit Ha
vana heeft San Martin voorepeld, dat er
spoedig een einde zou komen aan de tegen
woordige crisis. Men acht het mogelijk, dat
San Martin van het presidentschap zal af
zien.
Soldaten hebben met geweerschoten com
munistische betoogers uiteengejaagd teMan-
zanillo, waar een algemeene staking uitge
broken is. Er zijn in allerijl troepen heen
gegaan.
Een Amerikaansche torpedojager is te
Manzanillo aangekomen.
PICHON. t
In den ouderdom van 73 jaren is te Vers-
Montagne de vroegere Fransche minister
van huitenlandsche zaken Stephen Pichon
overleden. Als minister van huitenlandsche
zaken heeft Pichon nog deelgenomen aan
de vredesonderhandelingen. Hij was de
rechterhand van Clemenceau. Na zijn aftre-
in 1920 keerde hij terug in de journa
listiek, als hoofdredactur en directeur van
,Petit Journal".
Gemengd Nieuws.
AUTO- EN MOTOR-ONGELUKKEN
(Maandagmorgen is te N ij v e r d a 1 op de
helling van den berg de wijkverpleegster Schip
pers aangereden door een luxe-auto van de fa.
v. H. en v. d. H. te Leeuwarden. In bewuste-
loozen toestand is zy opgenomen. De dokters
Schaafsma en Moquette constateerden een
schedelbreuk en inwèndige kwetsuren en acht
ten opneming in het Ned. Herv. Diaconessen-
huis te Almelo noodzakelijk. Haar toestand is
ernstig.
De auto was vrij ernstig beschadigd, doch
de bestuurder kreeg geen letsel.
Op den Stelechendijk naby Kwadendam-
e is een auto, bestuurd door den manufactu-
er D. Meyler uit Goes, tengevolge van een
defect aan "de stuurinrichting, in een sloot ge
reden. De benzine geraakte in vlam en de auto
werd vrijwel geheel vernield. H. werd ernstig
gewond naar Goes overgebracht.
D00DELIJKE AUTO-ONGELUKKEN
De 15-jarige G. Keyzer, die Vrijdagavond aan
den Maasdijk (gem. Naaldwijk) door een
vrachtauto werd overreden, is aan de gevolgen
hiervan overleden.
Op den hoofdweg Epe—Apeldoorn bij het
kruispunt Oranjeweg onder Ernst (Gld.) is
het schoolgaand zoontje van G. Scholten,
toen het plotseling den rijweg overstak, door
een passeeremde auto, komende uit Epe,
gegrepen, een eind meegesleurd en gedood.
Tijdens het wielrennen op den weg op het
Veluwetrajedt is de renner L. P. Kooyman
van de Haagsche Wielrenvereeniging „Voor
waarts", die was uitgevallen en zich door een
motorfiets via den Apeldoornschen straat
weg naar Arnhem liet meetrekken, ter hoogte
van „De Woeste Hoeve" onder een hem 'tege
moet komende luxe auto geraakt. Kooyman,
die ernstig aan het hoofd was gewond, is per
ziekenauto naar het gemeenteziekenhuis te
Arnhem vervoerd, waar hij kort na aankomst
is overleden. Hét slachtoffer was 33 jaar oud.
Voorts zijn by valpartyen gewond de wiel
renner Spruyt Blokker en de Rotterdamsche
hardrijder Viergever. Laatstgenoemde is met
een gebroken sleutelbeen in het gemeente
ziekenhuis te Arnhem 'ter verpleging opgeno
men. Spruyt Blokker had schaafwonden aan
armen en beenen en kon, na te zijn behan
deld, het ziekenhuis verlaten.
Op den weg LochemZutphen werd de
36-jarige D. uit Zutphen, toen hy zonder een
teeken te geven plotseling den weg overétak,
door een auto van V. uit Enschede aangere
den. D. werd naar het ziekenhuis te Lochem
vervoerd, waar bleek, dat hy reeds was over
leden. Hij was gehuwd en vader van zes kin
deren.
Van de zes militairen, welke Vrijdagavond
te Amersfoort op den XJtrechitschenweg door
een auto zijn aangereden en gewond, is de
dienstplichtige N. Al uit Wormer overleden,
De toestand van de overige soldaten is
redelijk wel. De schuldige automobilist H. uit
Soesterberg was reeds veroordeeld wegens
het ji dronkenschap besturen van een auto.
verdronken
Zondagavond is de 25-jarige ongehuwde G.
V. uit Alphen a. d. Rijn in het Aarkanaal
ender Ter Aar te water geraakt en verdron
ken. "Waarschijnlijk was V. onder invloed van
sterken drank.
een slang op den weg
Toen een inwoner van Zegwaard over de
Molenweg aldaar passeerde, zag hij tot zijn
groote verbazing een slang over den weg
kronkelen. Het dier was naar schatting 1.10
a 1.20 meter lang. Toen men het beest wilde
grypen verdween het plotseling aan de kan':
van de weg.
verboden colportage
Door de gemeentepolitie te Almelo is op het
Marktplein aldaar een aantal nummers van
,De Roode Dinsdag" in beslag genomen en te-
jen een der colporteurs proces-verbaal opge
maakt.
branden
Te Angeren is de hofstede van den landbou
wer b., geheel uitgebrand. Het vuur greep
snel om zich heen, dat aan blusschen niet
te denken viel. De bewoners konden met moeite
worden gered. Enkele konynen en de hooivoor-
raad verbrandden. De oorzaak van den brand
is niet bekend. Verzekering dekt gedeeltelijk
de ©chade.
tramongeluk
Te Amsterdam is in de Nieuwe Am-
stelstraat een 21-jarig jongmensch door de
tram overreden. Ernstig gewond aan gezicht,
armen en beenen werd hij naar het Binnen
gasthuis overgebracht.
doodelijk ongieluk op
onbewaakten overweg
Te Amstelveen is de trein, die om kwart vóór
is naar Amsterdam vertrekt, op den onbe-
waakten overweg win den Molenweg in bot
sing gekomen met een vrachtauto van den
aardappelhandelaar Smit. De 22-jarige Fon
tein, die de auto bestuurde, was op slag dood.
De trein werd 50 Meter verder tot stilstand
gebracht. Het uitzicht was goed.
Nader vernemen wij nog, dat naast den
chauffeur het drie-jarig zoontje van den heer
Smit was gezeten. Het kind kwam er gelukkig
goed af. Het had enkele hoofdwonden opge-
loopen, welke door dokter Bots zijn behandeld.
Het slachtoffer woonde te Amstelveen.
een karpertje
Te Oudewater ving J. de Korte een edel-
karper van byna 17 pond, ongeveer 70 c.M.
lang, met een omvang van 55 c.M.
rumoer bij een stempelbureau
Maandagochtend was het op de Leideche-
gracht te Amsterdam voor het stempelburea,u,
waar de bouwvakarbeiders hun uitkeering krij
gen, zeer rumoerig. Groote groepen menschen
stroomden voor het bureau samen en op een
gegeven oogenblik kregen twee agenten, die
daar op post stonden het te kwaad. Vanuit het
etempelbureau werd het politiebureau jMarmx-
straat gewaarschuwd, dat de waarschuwing
ook doorgaf aan het bureau Leidscheplein.
Onmiddellijk zijn twee auto's bezet met agen
ten uitgerukt, terwijl ook een tweetal ruiters
naar de Leidschegracht werd gedirigeerd. Dit
maakte op de ordeverstoorders een dusdanigen
indruk, dat zy hal© over kop het hazenpad
kozen. By het gedrang geraakten zelfs een
tweetal fietsen te water. Persoonlijke ongeluk
ken had echter niet-plaats.
Uit Oost-Indie
VERDUISTERING DOOR HOUTVESTER
SEMARANG, 18 Sept. (Aneta). De Raad
ra Justitie ving heden de behandeling aan
an de zaak tegen den gewezen houtvester B.,
die verdedigd wordt door Mr. Jeekel.
Beklaagde bekent de hem ten laete gelegde
verduistering van landsgelden, valschheid in
geschrifte, gebruikmaking van vervalschte
stukken, doch ontkent aanwending ten eigen
bate van Sultanaatsgelden en het veroorzaken
van lichamelijk letsel.
WERK VOOR KUNSTSCHILDERS!
BUITENZORG, 18 Sept. (Aneta). Een
commissie is ingesteld tot aanwijzing van
kunétóchilders, aan wie zal worden opgedra
gen copieën te vervaardigen van de bestaan
de portretten van een twaaüftal landvoogden
en commissarissen-generaal. De copieën zijn
bestemd voor de portrettengalerij in de ver
gaderzaal van het departement van Koloniën
te Den Haag.
NED. INDISCHE PLANTERSBOND
BANDOENG, 18 Sept. (Aneta). De Ned.-In-
dische Plantersbond bereidt een officieele ver
tegenwoordiging voor, mogelijk de oprichting
van een afdeeling, een en ander o.a. voor in
formatiebureau.
oud-overste zwaar gewond
Bij auto-ongeluk
BANDOENG, 18 Sept. (Anéta). By een
autobotsing, welke Zondagmorgen te Tjikoe-
dapateuh plaats vond, is de oud-luitenant
kolonel der infanterie Yssel de Schepper
zwaar gewond. Hij werd naar het hospitaal
tc. Tjimahi overgebracht. Zijn toestand is on
zeker.
MDORD IN EEN HOTEL TE BATAVIA
Een vrouwen-perkara.
BATAVIA, 18 Sept. (Aneta). Zondagnacht
heeft in een hotel alhier een moord plaatsge
vonden, waarvan het slachtoffer is mevrouw
W. B.—D.
Het slachtoffer was nog in leven, toen men
het vond en verklaarde, dat een zekere G. R.
uit Makassar de dader was.
De hotelgasten werden opgeschrikt door
hulpgeroep. Zy hoorden: „Niet doen, help,
moord!"
Het slachtoffer werd door den directeur
van het hotel aangetroffen voor de directie
kamer. Zij werd naar de Centrale Burgerlijke
Ziekeninrichting overgebracht, waar zij is
overleden. De dader werd in haax kamer ge
arresteerd. R. deed een verward verhaal over
zijn echtgenoote uit Makassar, die beiden
wilde vermoorden.
De vermoorde vrouw is 23 April 1899 te
Renkum geboren. Zy vestigde zich mé: twee
zoontjes, resp. zes en acht jaar, in Novem
ber 1932 te Bandoeng, komende uit Makassar,
waar haar echtgenoot ambtenaar by de P.T.T.
De heer R. is geboren te jBoskoop en 58
jaar oud. Hij was reeds jaren in Indië. Beiden
hadden zich in het hotel a'ls echtpaar onder
een valschen naam doen inschrijven. De moord
had plaats door een steek in de buik.
De dader heeft bekend.
Weerbericht.
:'i"HlïWISWn'iili
Het dunne peiltje geeft den vorigen stand aan
Hoogste stand te Haparanda 774.6.
Laagste stand te Janmayen 743.5.
Stand vanmorgen halftwaalf 758.4.
WEERVERW ACHTING
(Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteorr1.
Instituut te De Bilt)#
Zwakke tot matige Z. tot Z.W. wind, zwaar
bewolkt tot betrokken, waarschijnlijk regen
buien met kan op onweer, iets koeler.
BUITENLANDS OH WEERBERICHT
(Medegedeeld door het Kon. Ned. MeteoroL
Instituut te De Bilt)
Terwijl de depressie bij IJsland snol
Noordwaarts trok, heeft zich de hooge druk
king in Scandinavië Oostwaarts verplaatst,
maar Zuidwaarts uitgebreid, zoodat heel
Zweden en Midden-Duitschland fraai weer
hebben. De eerste uitlooper van de depres
sie in het Noorden trok met vrij veel regen
in den naoht over ons land. Een volgende -
bracht reeds zware regen in Ierland, terwijl
daartusschen de rug van hooge drukking
met opklaring ligt. In Engeland zijn in het
Oosten de ochtendteimperaturen tot dicht bij
het vriespunt gedaald, maar zal de dagtem
peratuur vrij hoog worden. Frankrijk heeft
een zwaarbewolkte lucht in het maar
opklarend weer in het W. Op de Britsche
eilanden zal heden weer regen vallen, voor
al in het W. Een krachtige tot stormadhtige
W. wind waait op den oceaan op 50 gr. br.
Bii het Skagerak waait een krachtige Z.O.
wind. Onize omgeving heeft de eerste dagen
afwisselend regen en opklarend weer te
wachten, met plaatselijk kans op onweer.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen 'halftwaalf 17.2 C.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
20 SEPTEMBER.
Van 's avonds 7.33 uur tot 's morgens 6.15 uur
WATERSTANDEN RIVIEREN
(Oude Amsterdamscho ttJd)
Heden Vorig
Walshut 0.00 0.00
Straatsburg -2.15 -2.12
Brelsuf b [1.10 1.07
Rhelnfelden -2.08 -2.11
Kehl 2.39 2.36
Masau
Diedeshelm
Mannheim
Lohr
Mainz
3.67 3.71
0.42 0.52
2.27 2.31
Coblenz
Trier
Keulen
Rührort
Wesel
Emmerik
Dusseldorf
Heden Vorig
1.42 1.27
1.04 1.06
1.42 1.44'
0.10 0.13
0.99 0.89
-0.55 -0.16
-0.94 -1.03
0.22 0.20
0.31 0.22
HOOGWATER NED ZEEHAVENS
20 September
Delfzijl 11.38 Heilevoetsl. 3.12 15.34
Terschelling 8.56 21.20 Willemstad 4.06 16.18
Harlingen 9.50 22.05 Bronwersh. 2.24 14.46
Den Helder 7.20 20.00 Zierikzee 3.08 15.16
IJmuiaen 3.20 15.39 Wemeldinge 3.26 15.41
H v. Holland 2.26 14.52 Vllssingen 1.32 13.40
Scheveningen 2.36 16.02 Terneazen 2.02 14.14
Rotterdam 4.38 16.37 Hansweert 2.67 16.03
minder militair van den hospkaaldienst. Hy
was jarenlang vendu-houder te Makassar, lid
van den Kerkeraad en interesseerde zich zeer
voor vrouwen. Hy verdween nu en dan naar
Java en liet dan zijn zaken totaal in den
steek. Zyn verhouding met de vermoorde
was bekend. Hij vertrok 12 September naar
Java. De vermoorde verzocht kortgeleden
haar echtgenoot te Makassar te mogen terug
komen, waarop mevrouw R. te Makassar zich
uitgelaten moet hebben: „Dan vermoord ik
haar".
Wetenschap-
KANT-GESELLSCHAPT APD. NEDERLAND
Het secretariaat van de Afdeeling Neder
land der Kant-Gesellschaft (Dr. H. W. van
der Vaart Smit te Zwijndrecht) verzoekt
ons te publiceeren, dat in de kringen van
de Afdeeling-Nederland der Kant-Gesell
schaft bezorgdheid heerschte over de vraag,
of in de nieuwe omstandigheden welke in
Duitschland zijn ingetreden, de Kant-Gesell
schaft haar karakter als internatio
nale vereeniging zou kunnen behouden,
dat dientengevolge het bestuur van de Af
deeling-Nederland zich hierover heeft trach
ten te vergewissen en stappen deed om haar
gehechtheid aan het vrije internationale
karakter dezer wereldunie voor philosophic
te doen blijken, en dat thans kan worden
medegedeeld, dat het hoofdbestuur van de
Kant-Gesellschaft te Berlijn er zeker van is,
„dat de Duitsche rijksregeering in geen
geval eenigerlei maatregel tegen de Kant-
Gesellschaft denkt te treffen en de Kant-
Gesellschaft nu en voortaan op dezelfde wij
ze als voorheen haar volledige vrijheid van
bestuur en handelwijze behoudt".
Het zal den honderden J^ederlandsphen
leden dezer wereldunie voor philosophic on
getwijfeld verblijden dit te vernemen, te
meer omdat de Nederl. afdeeling, èn om der
wille van haar verantwoordelijkheid ten op
zichte van het internationaal karakter de
zer wereldruimte èn omdat haar voorzitter
(Prof. Mr. Dr. Leo Polak) tevens lid is van
den te Berlijn gevestigden bestuursraad der
Kant-Gesellschaft, èn omdat zij de grootste
niet-Duitsche landelijke afdeeling is, bij de
beantwoording der gestelde vraag groot be
lang had en bij het effect dier beantwoor
ding groot belang behoudt.
Bestuursvergadering van de Afdeeling-
Nederland der Kant-Gesellschaft vindt 23
Sept. a.s. te Utrecht plaats. Vermoedelijk
zullen daar tevens de definitieve besluiten
aangaande het door de Afdeeling-Nederland
der Kant-Gesellschaft uit te geven Alg. Ne
derl. Tijdschrift voor Wijsbegeerte kunnen:
worden genomen. De spoedige verschijning
van dit tijdschrift (waarschijnlijk per 15
Och a.s.) kan worden tegemoet gezien.
