JHruun* t(Courant
HET WOORD DER KONINGIN
DE TROONREDE
BINNENLAND.
iBONNCUENli
'er kwartaal In Lelden en In plaat-
»sn waar n agontschap gevestigd Is ƒ2.35
Franco per poet 2.35 portokosten
Per week 0.18
Voor het Buitenland bij wekelijk-
iche sending .4.50
Bu dageiijksche sending n5-50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cent
met Zondagsblad 7Vi cent
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Bureau: Breestr-jat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 4073 DINSDAG 19 SEPTEMBER 1933
ALXZR2ZKTIEN
Van 1 tot 6 regelsf llflT
Elke regel meer0.22^
itges. Medednellngen
Van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Dit nummer bestaat uil DRIE bladen
EERSTE BLAD
Waardig dragen wat onvermijdelijk is
Het strookt wellicht niet geheel met
de deftigheid en waardigheid van een
Troonrede, maar het eenvoudigst is de
beteekenis ditmaal weer te geven in
deze beeldspraak: het huidige Regee-
ringsprogram gelijkt meer op een be
lastingbiljet dan een Sinterklaaspakket.
In de jaren, welke nog niet zoo ver
achter ons liggen, bracht de Troonrede
nogal eens verrassingen. Ieder dacht er
zoo het zijne van; maar er was toch zoo
iets van een feeststemming tegen de
derde Dinsdag van September; deze
dag was vaak een dag van beloften
Ditmaal echter was er weinig te ho
pen en veel te vreezenèn, wanneer we
het zoo beschouwen, dan valt het nogal
mee. Morgen, als de Millioenennota
verschenen is, kan het anders zijn; de
Troonrede bedreigt met niets ergers,
dan wij reeds verwachtten.
En daarbij komt, dat ge in heel het
stuk niets merkt van een paniekstem
ming of van wanhoopskretenmaar het
is 'n nuchtere en zakelijke uiteenzetting
van wat het is en worden moeten het
geheel eindigt met een waardig slot
van kalme gelatenheid.
Als staatsstuk genomen valt de rede
te loven. Het is een rustig betoog van
logische opzet; niet verbrokkeld of ver
ward, maar met streng-doorgevoerde
klare samenhang en zeer overzichtelijk.
Deze Troonrede is langerdubbel zoo
lang als in de laatste jaren; nochtans
zal uit de nadere toelichtingen in de
departementale begrootingeh moeten
blijken, wat de werkelijke inhoud der
verschillende aangekondigde maatrege
len isook voor het meerendeel van die
voornemens, welke reeds geruimen tijd
in vage omtrekken bekend zijn.
De logische opzet komt hierin uit,
dat allereerst een beredeneerd over
zicht gegeven wordt van de economi
sche omstandigheden; vervolgens van
de maatregelen, welke daaruit voort
vloeien: belastingen en bezuinigingen,
dan van hetgeen gedaan kan worden
voor het maatschappelijk leven; daarna
komt „Nederland buiten Europa" aan
de beurt; wordt in een aparte para
graaf gesproken over de rust binnen
de grenzen en in een volgende over de
verhoudingen met het buitenland
waarna het staatsstuk met een geluk
kige slottirade eindigt.
De rede past ook daardoor in het
raam van onze tijd, dat de paragraaf
over de betrekkingen met het buiten
land niet, als vroeger, voorop gaat,
doch thans naar achteren is gescho
ven: de toestand van eigen land en
volk worden het eerst aan de orde ge
steld.
Wat daarover gezegd wordt, was be
kend. Dat we gesteld worden voor
structueele wijzigingen in het econo
misch leven; dat de aanpassing over
heidshulp, ja zelfs drang noodzakelijk
maakt; dat we meer op ons zelf zijn
aangewezen dan vroeger en dat onze
handelspolitiek meer actief moet wor
den; het staat reeds lang vast en
wetten, welke hierop betrekking heb
ben, zijn reeds aan de Troonrede voor
af gegaan.
Hetzelfde geldt feitelijk van de nood
der schatkist. Voor alle dingen, de
Minister-president heeft het van de da
ken gepredikt, moet het financieel
evenwicht worden hersteldzooveel
mogelijk door beperking der uitgaven;
voorloopig ook met behulp van ver
zwaarde lasten op de bevolking.
Of men de salariskortingen voor het
Rijkspersoneel redelijk zal noemen,
hangt natuurlijk van de appreciatie at
en of de nieuwe belastingen dragelijk
zullen zijn; moeten we afwachten.
Ongetwijfeld weten we er morgen meei
van.
De nadere mededeeling over de drei
gende korting op het Gemeentefonds
geeft reden om te vermoeden, dat het
eenigszins in de richting zal gaan,
welke wij hebben bepleit: er zal reke
ning worden gehouden met de dr>
kracht der gemeenten. Dat juichen wij
toe.
D'e paragraaf over de wijziging van
het Ambtenarenreglement geeft niets
nieuws.
Afgewacht moet worden, wat be
doeld is met de wettelijke regeling van
dè afbetalingsovereenkomst (de mede-
Bij contract belangrijk* korting.
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekendf n.!0
14e Jaargang
H.M. de Koningin heeft heden in de Vereenigde Zitting der
Staten-Generaal de volgende Troonrede uitgesproken:
Leden der Staten-Generaal,
Mij wederom in Uw midden bevindende, gevoel Ik Mij
allereerst gedrongen uiting te geven aan mijne gevoelens van
medeleven in de moeilijke omstandigheden, waarin ons volk
nog steeds verkeert.
Voortbrenging, handel en verkeer bieden over de geheele
wereld nog een beeld van grondige verwarring, waaronder,
óók ten onzent, de volkswelvaart ernstig lijdt. Bij de pro
ductie zoowel als bij den ruil van goederen openbaren zich
voorts overal verschuivingen, die in menig opzicht een
blijvend karakter schijnen te dragen.
Onze Landbouw en Nijverheid worden evenzeer als onze
Handel en Scheepvaart door deze wijzigingen in de econo
mische wereldstructuur, voor eiscben van aanpassing gesteld,
■waarbij leiding, hulp, zelfs drang van de zijde der Regeering,
in toenemende mate noodzakelijk zullen blijken.
Met vermijding van gewaagde proefnemingen op mone
tair en economisch gebied, zullen, nu ook de Londensche
conferentie niets tot stand kon brengen tot het verkrijgen
van redelijke verhoudingen in het goederenverkeer, verder
gaande maatregelen moeten worden genomen in het belang
van den afzet onzer producten binnen de eigen grenzen.
Tevens zal aan de bevordering van onzen uitvoer naast
andere in die richting werkende middelen onze invoer
dienstbaar moeten worden gemaakt.
De reeds jaren aanhoudende afbrokkeling onzer wel
vaart doet ook in sterke mate haar invloed gelden op den
toestand der publieke geldmiddelen en heeft het evenwicht
tusschen uitgaven en inkomsten op verontrustende wijze
verstoord.
De Regeering zal daarom in het komende zittingjaar in
de allereerste plaats Uw aandacht vragen voor een reeks van
maatregelen, die onmisbaar zijn voor het financieel herstel.
Het streven is er vóór alles op gericht dit herstel te bereiken
door aanzienlijke beperking der uitgaven. Die beperking zal
ten deele worden verkregen door eene redelijke verlaging
van de salarissen en loonen van het Rijkspersoneel. Een
nieuwe salarisregeling, die op 1 Januari 1935 in werking
zal dienen te treden, is in voorbereiding.
Verdere inkrimping der uitgaven zal vooral moeten
worden bereikt door doelmatiger organisatie en door be
snoeiing van verschillende diensten.
Ondanks de reeds aangebrachte en de op korten termijn
nog te verwachten verdere besparingen op de uitgaven is een
nadere versterking der middelen onmisbaar gebleken. Daartoe
strekkende voorstellen zullen onverwijld worden ingediend.
Aan het misbruik, dat in steeds toenemende mate wordt
gemaakt van den rechtsvorm der naamlooze vennootschap,
ten einde de betaling van belasting te ontgaan, zal paal en
perk worden gesteld. Voorstellen te dier zake zijn in voor
bereiding.
Met het doel den overgang van de eerste naar de tweede
vijfjarige uitkeeringsperiode meer geleidelijk te doen plaats
hebben, zal het vraagstuk der financieele verhouding tusschen
bet Rijk en de gemeenten opnieuw in onderzoek worden
genomen. In afwachting van de resultaten van dit onderzoek
zal op de uitkeeringen uit het gemeentefonds over het jaar
1934/35 een korting moeten worden toegepast, welke ver
band zal houden met de gemeentelijke draagkracht. Een
daartoe strekkend wetsontwerp zal U dezer dagen bereiken.
De geldelijke toestand van verscheidene gemeenten
maakt voorts een verscherpt toezicht op het financieel beleid
der gemeenten noodzakelijk. Dit brengt mede een versterking
van den invloed van het centraal gezag op de locale bezoldi-
gingsregelen van personeel in publieke dienst, mede met het
doel uitwassen af te snijden en niet te rechtvaardigen ver
schillen in de belooning van overheidspersoneel weg te nemen.
Voorstellen tot wettelijke regeling van de afbetalings
overeenkomst, mitsgaders tot herziening van het in bet
Wetboek van Koophandel vervatte binnenvaartrecht zullen
U worden aangeboden.
Op het gebied van het executierecht worden voorzienin
gen voorbereid, welke in de bijzondere tijdsomstandigheden
geboden zijn. Daarbij zal, voor zooveel noodig door bijzondere
middelen, er voor worden gewaakt, dat schuldeischers niet
onredelijk worden benadeeld.
Zoodra bet evenwicht in de Rijksbegrooting zal zijn
verzekerd, zullen U voorstellen worden aangeboden ten doel
hebbende, door uitvoering op ruime schaal van productieve
publieke werken, werkverruiming in het leven te roepen
ten einde de ellende der werkloosheid te lenigen. Bevorde
ring van woningbouw tegen verlaagde kosten zal van deze
plannen een deel uitmaken om voor arbeiders woningen te
verkrijgen, waarvan de huurprijs meer in overeenstemming
is met het loonpeil. Daarnevens zullen maatregelen worden
getroffen om voor bestaande woningen geleidelijke huurver-
laging mogelijk te maken.
Zoolang werkverschaffing nog niet kan worden gemist,
moet er naar worden gestreefd het particulier bedrijf daarbij
zooveel mogelijk in te schakelen.
De economische omstandigheden en, in verband daar
mede, de financieele toestand in Nederlandsch-Indië blijven
groote zorg eischen. Het budgetair evenwicht is er vooralsnog
uiet verzekerd. In verband met den reeds zoo uitputtenden
belastingdruk, zal, na de laatstelijk aanhangig gemaakte
voorstellen tot nieuwe heffingen, van belastingverhooging
nauwelijks meer eenig resultaat te verwachten zijn en zal
het financieel evenwicht in Indië dus slechts door voort
gaande beperking der uitgaven zijn te herstellen.
De ontwikkeling der politieke verhoudingen aldaar ver-
eischt voortdurende aandacht en waakzaamheid. In het alge
meen belang der bevolking zijn nadere maatregelen getroffen
ter beteugeling van het misbruik, dat door sommige volks
leiders wordt gemaakt van de vrijheid van vereeniging en
vergadering.
Suriname heeft nog bij voortduring met economische
moeilijkheden te kampen. Zoowel van Overheidswege als van
particuliere zijde wordt het mogelijke gedaan om de gevolgen
van de crisis te verzachten.
Het stemt tot dankbaarheid, dat de economische toe
stand in Curacao, althans tot dusver en de tijdsomstandig
heden in aanmerking genomen, vrij bevredigend te noemen is.
De moeilijkheden in het begin dezes jaars ondervonden
met een deel van het personeel der zeemacht, hebben ingrij
pende maatregelen noodig gemaakt om te verkrijgen, dat
onder alle omstandigheden zal kunnen worden gerekend op
trouw aan de Overheid en gehoorzaamheid aan het wettig
gezag.
Mochten zich ook elders teekenen voordoen die wijzen
op verzwakking of ondergraving van juiste gezagsverhoudin
gen, dan zal de Regeering het Overheidsgezag met gelijke
klem handhaven.
Hoewel het huidige tijdsgewricht niet bevorderlijk is
aan de ontplooiing der internationale samenwerking en het
uitgroeien van den Volkenbond, blijf Ik hopen, dat de ont
wikkeling van de organisatie der Staten-gemeenschap zich
eerlang weer in opgaande lijn zal gaan bewegen. Het stemt
tot voldoening, dat de diepgaande veranderingen, welke op
het gebied van het internationaal handelsverkeer zijn inge
treden, geen wijziging hebben gebracht in de vriendschappe
lijke verhouding van Nederland tot de andere mogendheden.
Met de bede, dat God Mijn Volk in deze moeilijke tijden
moge sterken, en levend in het vertrouwen, dat het in staat
zal blijk en onder verhoogde krachtsinspanning moedig en
waardig te dragen hetgeen onvermijdelijk is, verklaar Ik de
gewone zitting der Staten-Generaal geopend.
deeling verheugt!); terwijl het stuiten
van executies in deze, voor menig za
kenman zoo bange tijden, zegenrijk
kan werken; al is de uitdrukking, dat
„de schuldeischers niet onredelijk be
nadeeld" zullen worden, niet zeer ge
lukkig.
Van groot belang is de paragraaf
over productieve werkverschaffing en
wat daarmee verband houdt. Wij lezen
er uit, dat de Regeering met voorstel
len wil komen, zoodra de maatregelen
tot herstel van het financieel evenwicht
goedgekeurd zijn; en wij meenen te
weten dat vooral gezocht zal worden
naar werkobjecten, waarbij een groot
percentage verloond wordt.
Met name wordt woningbouw ge
noemd, niet alleen met het oog op werk
verschaffing, ook om de woninghuren
eenigszins „gelijk te schakelen" met het
prijs- en loonpeil. Wat bedoeld is met
geleidelijke huurverlaging voor be
staande woningen, is niet duidelijk.
Voor woningen, met rijks- en gemeente
steun gebouwd, zal het kunnen betee-
kenen afschrijving op het geleend ka
pitaal en/of verlaging der anuuïteit,
(wij hoorden spreken van 1%!); hoe
voor particulier bezit naar rente- en
laging gestreefd zal worden, moeten
we afwachten. Misschien wordt de cou
ponbelasting daaraan dienstbaar ge
maakt.
We verheugen ons over de mededee
ling, dat bü werkverschaffing het par
ticulier bedrijf zal worden ingescha
keld. Tot heden moesten we een tegen
overgestelde tendenz constateeren. Het
liep zoo ambtelijk mogelijk en de Heide
maatschappij werd er o. i., meer dan
noodig was, in betrokken. We zijn
thans wel zoover, dat menig werk door
particulieren zal aangenomen worden
zonder noemenswaardige prjjsverhoo-
&ing.
In Ned.-Indië is de toestand ongun
stiger dan hier: verbetering kan daar
slechts komen door beperking der uit
gaven; terwijl bovendien extra waak
zaamheid geboden is tegen visschers,
die in troebele economische wateren de
giftige angel uitwerpen.
In Suriname is het al niet veel beter;
alleen Curasao maakt een opvallende
uitzondering op de algemeene regel.
Op sobere wijze wordt gewag ge
maakt van de moeilijkheden op de
vloot; in juiste bewoordingen, wordt
verzekerd, dat het Overheidsgezag ge
handhaafd zal worden. Het moge een
gansch overbodige, doch nochtans nood
zakelijke waarschuwing zijn.
Het getuigt van moed, dat de Ko
ningin de woorden „internationale sa
menwerking" en „Volkenbond" nog op
de lippen nammaar de Regeering gaf
blijk van wijze takt door dankbaar te
gewagen van de vriendschappelijke ver
houding tot het buitenland, welke be
stendigd werden ondanks het sterk ge
wijzigde handelsverkeer.
Resumeerend moeten wij dus herha
len, dat de Troonrede voldoet aan de
eischen, welke er thans aan gesteld mo
gen wordenze is een logische weerslag
op de tijdsomstandigheden, waarin we
levenze spreekt niet van onvervulbare
beloften, doch beangstigt evenmin door
te spreken van onbverkomenlijke moei
lijkheden; ze is het program van een
Regeering, die, op God vertrouwend,
tot verhoogde krachtsinspanning op
wekt om waardig te dragen, wat onver
mijdelijk is; of, zooals wij het liever
zeggen, om geduldig te aanvaarden, wat
Gods wijs bestel over ons gehengt en
moedig voorwaarts te gaan in Zijn
kracht.
DE ALG. NED. POLITIEBOND
DEFILEERT
MAAR VERGIS U NIET!
De Alg. Ned. Politiebond zal heden ook
deel neme aan het défilé voor de Koningin
te 's-Gravenhage.
Men vergisse zich echter niet. D a t i s
niet de „moderne", z.g. roode orga
nisatie van politiepersoneel,
maar de oude neutrale organi
satie.
De moderne Bond heet: Alg. Bond van
Politiepersoneel. Die deed in Amsterdam
niet mee en verontschuldigde deze houding
op zeer onhebbelijke wijze. Ook in Den
Haag doet do moderne. Bond althans
voor zoover bekend niet mee aan de hul
diging, ondanks een gisteravond aangeno
men motie, waarin „trouw aan het Staats
gezag" wordt uitgesproken.
De moderne Bond voelt zich verwant aan
de socialistische, in beginsel revolutionaire
vakbeweging. Dat verklaart veel in zijn hou
ding van onthouding.
SPOORWEG GOUDA-ALPHEN
AAN DEN RIJN-LEIDEN
NADERE MEDEDEELING
Het bericht over de ingebruikneming van
den spoorweg Gouda—Alphen a. d. Rijn
Leiden, als zou dit 15 Mei a.s. plaats vin
den, is niet geheel juist
Van bevoegde zijde deelt men ons mede,
dat wel vast staat, dat deze spoorweg zal
worden afgebouwd. Binnenkort zal de bouw
der stations worden aanbesteed, dooh om
trent het in gebruik nemen staat alleen
vast dat dit nog niet met ingang van 15
Mei a.s. geschiedt.
Alle hiermede in den laatsten tijd in
strijd zijnde berichten missen allen rede
lijken grond.
INSTALLATIE BURGEMEESTER
COLIJN
ZAL OP 25 SEPT. PLAATS HEBBEN
De installatie van den nieuw benoemden
burgemeester van Alphen a. d. Rijn, de
heer P. A. Colijn, thans burgemeester van
Boskoop, zal plaats hebben Maandag 2o
September a.s., des namiddags half drie, in
het Raadhuis aan de Raadhuisstraat.
Na afloop daarvan, en wel van vier uur
tot half zes, zal er in de trouwzaal van
het huis der gemeente aan de Julianastraat
gelegenheid zijn voor particulieren en ver
tegenwoordigers van vereenigingen, corpo
raties enz., om den heer en mevr. Colijn te
ontmoeten.
NIEUWE MAATREGELEN
DE VOORNEMENS DER REGEERING
Uit de mededeelingen in de Troon
rede blijkt, dat o.m. verwacht kunnen
worden:
Een nieuwe salarisregeling voor het
Rijkspersoneel vóór 1 Jan. 1935;
een wet op de naamlooze vennoot-
schappen om belastingontduiking te
gen te gaan;
een nienwe regeling der financieele
verhonding;
wettelijke regelingen van de afbeta-
lingsovereenkomst, het binnenscheep-
va-artrecht en het executie-recht;
verlaging van het hnnrpeil van ar
beiderswoningen; en
eventneel nieuwe maatregelen tegen
aantasting van het Overheidsgezag.
STATEN-GENERAAL
VEREENIGDE VERGADERING
VAN DE BEIDE KAMERS
OPENING VAN DE GEWONE ZITTING
In de Ridderzaal had hedenmiddag
een vereenigde vergadering van de
beide Kamers der Staten-Generaal
plaats tot opening van de gewone zit
ting.
De heer Mr. W. L. Ba ronde Vos
van S t e e n w ij k, die het voorzitter
schap bekleedt, opent te half één de
vergadering en doet den Griffier van
de Eerste Kamer voorlezen een Konin
klijk besluit van 9 September 1933,
houdende zijn benoeming tot voorzitter
van de Eerste Kamer gedurende de zit
ting, welke heden aanvangt.
De Voorzitter benoemt een com
missie, die Hare Majesteit in het ge
bouw zal ontvangen en uitleiden.
Deze bestaat uit de heeren De Savor-
nin Lohman, Kranenburg, Droogleever
Fortuyn, Schoenmakers en Van Ossen-
dregt, van de Eerste Kamer en Bon-
gaerts, Van Rappard, Van Dijk, Van
Boetzelaer van Dubbeldam, Bierema,
mej. Katz, de heeren Schaepman, Kamp-
schöer, Van Hellenberg Hubar en Terp
stra, van de Tweede Kamer.
De Ministers en de leden van den
Raad van State vereenigen zich te één
uur mede in de Ridderzaal.
Hare Majesteit de Koningin, verge
zeld van Zijne Koninklijke Hoogheid
den Prins der Nederlanden en van
Hare Koninklijke Hoogheid Prinses
Juliana, kort daarna in de Ridderzaal
aangekomen, wordt door de Commissie
in de vergadering binnengeleid, neemt
plaats op den troon en spreekt, terwijl
ter rechterzijde van Hare Majesteit Z.
K. H. de Prins der Nederlanden en ter
linkerzijde H. K. H. Prinses Juliana
plaats namen, de Troonrede uit, die
men op blz. 1 in extenso vindt.
Hare Majesteit, vergezeld van Z. K.
H. den Prins dor Nederlanden en van
H. K. H. Prinses Juliana, en voorafge
gaan door de Commissie, verlaat de
De Voorzitter sluit, nadat de
Commissie in de zaal is teruggekeerd,
de Vereenigde Vergadering.
Voornaamste Nieuws.
In de vereenigde vergadering der Staten-
Generaal heeft Hare Majesteit de Koningin
de Troonrede uitgesproken.
Cuba wordt door communisme bedreigd.
De grondwet van de Duitsche Evangelische
Kerk en de Duitsche Gereformeerden, door
F. Dresselhuis.
Ter gelegenheid van de opening der Sta
ten-Generaal was er in Den Haag heden veel
plechtigheid en feestvreugde.
Gister heeft de Haagsche Raad voorzien
in de wethoudersvacaturr ontstaan door het
bedanken van den heer Vrijenhoek. door de
verkiezing van den heer T. R. Snoeck Hen-
kemans.
(blz. 10)
