eeuwsch klooster werd overgeplaatst begon deze te kwijnen. Pestalozzi had niet de gave om de orde in de huis houding te handhaven; hij was er te abstract, te droomerig voor. Bovendien had hij zeer veel vijanden, die zonder ophouden tegen hem intrigeerden. Hij gaf den moed echter niet op en werd directeur van een opvoedingsge sticht te Yverdon. Dit gesticht was voor kinderen van alle standen en had tevens een kweekschool voor onderwij zers. In het begin ging alles uitste kend; het werd een ware modelschool, een brandpunt van nieuwe ideeën en nieuwe methoden en spoedig waren de ougen van alle Europeesche paedago- gen en denkers op deze school geves tigd, waar van heinde en ver jongelui heenkwamen om tot onderwijzer te worden opgeleid. Toch bleven ook de zen keer hem de zorgen niet bespaard. Daar waren ten eerste de ongunstige politieke toestanden, die na de Fran- sche revolutie de Europeesche atmos feer jarenlang vertroebeld hebben en waaronder een land als Zwitserland zoo dicht grenzend aan Frankrijk, waar Napoleons ster opging en ver bleekte, veel te lijden had. Ten tweede werd zijn school te veel bezocht door kinderen uit de gegoede klassen, zoo dat zijn hoofddoel: het opvoeden van het volkskind meer en meer op den achtergrond geraakte. Wederom trok hij zich terug en stichtte in 1818 te Clindy een school voor arme kinderen. Maar ook dit zou niet lang duren. In 1825 trok hij zich na een leven van zwaren arbeid en veel moeite en zor gen op zijn landgoed, het oude Neuhof terug, en schreef er zijn „Lebensschick- 6ahle" en zijn „Schwanensang", waarin hij met roerende openhartigheid al zijn dwalingen beleed. In 1827 sloot hij de oogen voor immer. Idealist als hij was heeft hij volgens zijn eigen .gevoelens allerminst bere'kt wat hij te bereiken wensohte: De ver nieuwing van de armenschool en daar mede de zedelijke opheffing der m-est misdeelden. Zijn scholen waren slechts proefnemingen en uitzonderingen, maar toch heeft hij oneindig meer ge daan dan hij zelf wel beseft: hij is de wegbereider geworden der moderne op voedkunde. Hij was een pionier en stond dus als een eenling in een maat schappij die van zijn ideeën niet het minste besef had. Hij heeft slechts ge zaaid en dat zaad heeft wortel gescho ten, maar den oogst heeft hij zelf niet mogen aanschouwen. Men heeft hem wel genoemd den vader der moderne paedagogie. In de jaren van groei We zien het graag, dat onze kinde ren flink eten; degelijk voedsel, dat met smaak wordt genuttigd, is voor hen één van de voornaamste voorwaar den voor krachtige ontwikkeling. In de meeste gevallen laat de natuur lijke eetlust niets te wenschen over; zelfs is er wel eens reden voor, om te verhoeden, dat de verorberde porties t e groot worden: vrij gemakkelijk be reikt de verstandige huismoeder dit doel, door de kostjes niet al te licht te maken, maar ze liever eenigszins aan den zwaren kant te houden. Een ste vige erwtensoep b.v., een maal spek- pannekoeken, een stamppot, waarin niet te spaarza-am met vet is omge gaan het zijn alle voorbeelden van voedsel, dat goed verzadigend werkt. Daarnaast echter moet ook gedacht wórden aan de groote beteekenis, die de vitaminen en zouten hebben juist tijdens den groei van het lichaam. En ook aan dien eisch is gemakkelijk te voldoen: een stevige boterham (bij voorkeur van bruin brood) met een flinke portie smakelijke sla, waarin- liefst één van de groenten in rauwen toestand voorkomt; een ruim gebruik van tomaten gedurende de maanden, dat deze vrucht overvloedig voorkomt; het dagelijks verstrekken van de een of andere vrucht, die in den bepaalden tijd van het jaar voordeelig te krijgen is al dergelijke middeltjes helpen mee om de voeding aan haar doel te laten beantwoorden. Ze mogen dus zeker niet beschouwd worden als over bodige luxe (een opvatting, die vroe ger veel voorkwam!), maar ze moeten v\el degelijk worden meegeteld onder de noodzakelijke levensbehoeften voor de opgroeiende jeugd. STEVIGE ERWTENSOEP (voor 4 flinke etere van 1416 jaar). 750 Gr. (1 y2 pond) groene erw ten, 500 Gr. (1 pond) aardappe len, 5 L. water, 4 preiën, flink bosje selderij, 4 Maggi's bouil lonblokjes, 200 Gr. (2 ons) spek. ongeveer 30 Gr. (3 afgestreken eetlepels) zout. Wasch de erwten en laat ze in de 5 L. water een nacht weeken. Breng ze met hetzelfde water aan de kook, laat ze gaar koken (ongeveer 1 y2 uur) en voeg .er dan het zout, de .gesnip perde soepgroente, het in dobbelsteen tjes gesneden 6pek en de in blokjes ge sneden aardappelen bij. Laat alles sa men verder gaar koken en gelijkma tig gebonden worden (nog ongeveer 1 uur), nu en dan de erwten tegen den wand der pan fijn wrijvende. Los ten slotte de bouillonblokjes in de soep op. Geef bij elk bord soep een flinke snee brood. AARDAPPELSLA (bij de boterham, 4 flinke porties). 750 Gr. V/z pond) gekookte koude aardappelen, 1 dL. ko kend water, 1 Maggi's bouillon blokje, 3 eetlepels slaolie, 3 eet lepels azijn of citroensap, 1 ge snipperde prei. Snijd de aardappelen in plakjes. Los in het kokende water het bouillonblok je op, roer er het citroensap (of de azijn) door, de gesnipperde prei en de olie. Meng met dit sausje" de aard appelplakjes aan en laat het gerecht liefst vóór het gebruik een uurtje staan, zoodat de smaak van de saus goed in de aardappelen kan trekken. SLA VAN BIETEN, GESNIPPERD LOF EN UIEN (4 flinke porties). 1 middelmatig groote gekookte biet, 4 struikjes. Brusselsch lof, 1 groote ui, 3 lepels citroensap theelepeltje zout, 3 theelepels (of azijn), 3 lepels slaolie, l/2 Maggi's Aroma. Meng het gesnipperde, gewasschen en goed gedroogde lof met de in plak jes gesneden biet en de fijngehakte ui. Klop de olie met het citroensap (of den azijn), het zout en de Maggi's Aroma door elkaar en meng er de sla mee aan. VOEDZAAM GERECHT VAN RIJST MET TOMATEN (middagmaalschotel voor 4 flinke eters). 400 Gr. (4 theekopjes) rijst, on geveer 1 eetlepel zout, 500 Gr. (1 pond) tomaten, 250 Gr. [}/2 pond) uien, 80 Gr. (4 afgestre ken eetlepels) boter of vet, 250 Gr. y2 pond) Edammer kaas, 4 theelepels Maggi's Aroma. Zet de gewasschen rijst op met drie maal zooveel water- voeg er het zout bij en laat de rijst zachtjes gaar wor den (ongev. y2 uur). Smoor intusschen de gesnipperde uien en de in plakjes gesneden tomaten met de boter (of het vet) lichtbruin en gaar; roer dit meng sel door de gekookte rijst en meng er tegelijkertijd ook de geraspte kaas en de Maggi's Aroma door. Met wijnsteenzuur kan men inkt vlekken uit leder halen. De vlek moet dan met schoon water worden nage spoeld. Ze is dan volkomen verdwe- ten eruit komen en schuif de hoeken vast in elkaar (fig. 5) en zet het recht overeind op het bord. Men kan er een broodje in doen. Ons wekelijksch knippatroon No. 1. Hiervoor heeft men niet een vierkant servet noodig, wat in de meeste gevallen echter wèl noodig is. Vouw het servet in vieren (fig. 1), daarna de smalle kanten naar binnen (fig. 2). Vouw volgens de aangegeven stippellijn hoek a op punt b en hoek c op punt d. Men heeft nu fig. 3 verkre gen. Draai het servet om, zoodat de kant, die op tafel lag, nu boven ligt en sla het dubbel voLgens de stippel lijn (fig. 4). Leg het rond, laat de pun- No. 2. Leg den onderrand van het servet ongeveer een handbreedte onder den bovenrand (fig. 6). Leg daarna de verkregen vouw er weer een even grooten afstand onder (fig. 7). Vouw nu het servet in plooien van ongeveer 2 vinger breedte en strijk die er goed in. Houd nu het servet met de eene hand een eindje van den kant af vast en buig het korte einde aan weerskan ten uit, druk dit vast op het bord of wel 6teek het ondereind in een glas en buig den waaier om den rand van het glas heen (fig. 8). De herfst is er weer; de dunne zomer jurkjes zijn langzamerhand te koud geworden; we gaan weer naar een be haaglijk japonnetje met lange mouwen verlangen. Hier volgen een paar mooie model letjes, die er zich tevens voor leenen om op een zonnige najaarsdag zondeir mantel te worden gedragen. No. 171. elegante japon van soepele zwarte stof of zijde. Een witte zijden sjaal vormt de „note gaie". Door de eenvoudige coupe is dit mo del speciaal geschikt voor zwaardere figuren. Benoodigde stof: 4 4 5 Meter; voor de sjaal 15 c.M. witte zijde of satijn. No. 174: keurige japon voor gezette dames. Deze japon voldoet aan alle eischen, om een zwaarder figuur toch een slanke indruk te doen maken. Benoodigde stof: 4 5 Meter; voor de garneering 50 c.M. Beide patronen zijn tegen de prijs van 50 cent per stuk in alle maten te verKrijgen bij de „Afdeeling Knippa tronen" van de Uitgeversmaatschap pij: „De Mijlpaal", postbox 175 te Am sterdam. Toezending geschiedt na ont vangst van het verschuldigde bedrag, dat overgemaakt kan worden per postwissel, in postzegels of per post giro: 41632. De lezeressen worden vriendelijk verzocht bij bestelling niet alleen het nummer van het patroon, maar ook de verlangde maat, d.w.z. boven-,, heup- en taillewijdte op te geven. Gelieve verder naam en adres dui delijk te vermelden. Men voorkomt daarmee onnoodige vertraging in de toezending. Servetten=vouwen Hier volgen eenige eenvoudige ma nieren om servetten te vouwen, ter versiering van een gedekte tafel. No. 3. Neem hiervoor een vierkant servet, sla het dubbel en de hoeken a en b om (fig. 9). Sla daarna den on derrand halverwege over den gevorm- den driehoek heen (fig. 10). Sla de hoeken e en d op dezelfde wijze om (fig. 11) en leg daar weer den onder rand f op. Vouw daarna den nieuwen onderrand g (fig. 12) halverwege om. Steek de beide uiteinden van achteren in elkaar (fig. 13). No. 4. (De Hanekam). Vouw een vierkant servet in vieren, dan volgens de diagonaal (fig. 14) in tweeën. Vouw nu de zijkanten b.b. zoo om, dat zij langs de middellijn a (fig. 15) komen te vallen (fig. 16). Vouw de onderste punten langs de stippellijn, zoodat zij er onder komen te vallen. Vouw daar na het geheel in de helft langs de lijn cd, waardoor men fig. 17 ver krijgt. Trek nu de bladen er één voor én uit, zie fig. 18 en zet het servet op het bord. Handige maniertjes Wanneer men visch van te voren in de melk weekt, wordt ze veel bruiner en zachter. Men kan de vischlucht gemakkelijk van de couverts krijgen, door ze eerst met kolenasch af te wrijven en daar na in sodawater af te spoelen. De vischlucht uit de pannen kan men verdrijven, door ze met gebruik te theebladen uit te koken. Vlekken van boschbessen verdwij nen wanneer men ze wascht met koud water en zeep. 2 Handwerken Voor doorstappen en filet'haakwerk Bijgaand patroon kan voor door- Btopwerk worden gebruikt, maar ook voor haakwerk dienst doen. Wie het in haakwerk wil uitvoeren, bijvoor beeld voor een theebladkleedje, ge- bruike ervoor haakgaren no. 30 en een stalen haakpen No. 10. Opzetten: driemaal zooveel lossen, als er gaatjes zijn. Ieder gaatje be staat bij filethaakwerk immers uit twee lossen en één stokje. De gevulde gaatjes uit enkel drie stokjes. Zoodra men een rand gehaakt heeft, ziet men zelf, of de afmetingen voor het beoogde doel goed uitkomen. Zoo niet, dan kan men fijner of grover materiaal gebruiken, er een rand afla ten of nog een dubbelen stokjesrand rondom toevoegen, juist zooals men zelf ziet, dat voor de gewenschte maat noodig is. Voor de rest is het enkel een kwes tie van mooi gelijk te haken en goed het patroon te volgen. Als doorstopwerk kan men dit pa troon aardig uitvoeren op crème filet. Men neme dan de wol in natuurlijke kleuren, dus voor de boomen licht brons, en voor de takken en bladeren olijf-groen. De vogels maakt men grijs met hel-gele snavels en pooten. F.en bloedrood oogje in het vogelkopje en hier en daar tusschen de bladeren een rood vruchtje zal het geheel ophalen. Hoe juister de kleurschakeering is, hoe beter het effect Ten slotte nog dit. Gaatjes van drie vierde c.M. in het vierkant zijn tame lijk groot voor doorstopwerk. Men zal dus of zeer dikke wol moeten gebrui ken, om de gaatjes gevuld te krijgen, of in ieder gaatje tweemaal op en neer moeten stoppen. Tenzij men er linnen- stopwerk van wil maken, zooals figuur II te zien geeft Men krijgt dan in ieder gaatje twee rechte en twee dwarse draden. Nachtzakken Ziehier een drietal origineele, en zeer moderne nachtzakken, ontwor pen door Eta Tangelder. Nummer I is vervaardigd van donkerblauwe en roze-roode zijde. De eigenlijke zak zijde, en eveneens opgefestonneerd. 't dat de buitenste strook gedeeltelijk Overslagje krijgt een voering van roze zijde en knoopsgaten. Een hoek van den nachtzak wordt met een donker- blauwen, en de tegenovergestelde met een roze-rooden strik versierd. Het tweede model is gedacht van vrij blijft Het laatste model stelt een bloemen mand voor in de kleuren lila en ci troengeel. De vorm is uit één stuk geknipt, en wel van citroengele zijde. Op den voorkant wordt het onderste wordt van donkerblauwe, glanzende zijde in den vorm van een halven cir kel geknipt, doch wij zorgen er daar bij voor, dat het bovenste gedeelte 10 c.M. langer is, voor het overslagje. Dan knippen wij eerst zeven langwerpige bladeren van de roze-roode zijde, en rijgen deze op de manier, welke onze teekening aangeeft op het donker blauwe deel. Hierbij moeten wij erop letten, dat telkens een blad het voor afgaande naar het hartje toe een beetje bedekt, zoodat van elk blad maar één lengtezijde geheel te zien komt. Het eerste en het laatste blad wordt zóó aangebracht, dat het voor het overslagje bestemde stuk zijde ge heel vrij blijft. Met een dichten feston steek worden de bladeren dan gofeston neerd met dezelfde kleur D.M.C-zijde. De uiteinden van alle bladeren worden bedekt met een rondje van dezelfde reseda-groene crêpe de chine, en wordt versierd met oranje en lila crocussen. Drie recht geknipte banen vormen de ruime stroóken, die met een plcotje of kantje afgezet worden. Deze worden op een rondgeknipt onderdeel gerimpeld, en wel zoo, dat het middenstuk open blijft. Hierop komt het gedeelte, dat wij met een berghelling, crocussen en de zon versierd hebben. Dit geschiedt met steel-, rijg- en ingrijpsteken van verschillende kleuren zijde. Doordat dit gedeelte wordt gefeston neerd, krijgt alles tevens een mooie afwerking. Een rond geknipt stuk zijde, ter grootte van het stuk, waarop de strookjes zitten, wordt doormidden geknipt en krijgt een dubbel reepje stof aangezet. Hierin komen knoop en knoopsgaten. Dit wordt nu met een overhandschen steek tegengezet, zoo gedeelte in blokken verdeeld, waar van de helft opgevuld wordt met lila zijde. Dit geschiedt met den ingrijp steek. De bloemen zijn eveneens lila. Iedere hoek van het mandje wordt afgewerkt met een lila strik. De slui ting is dezelfde als bij ons eerste model. Gebreid kussenovertrek Het kussen, waarvan wij hierbij een min of meer schematische voorstel ling geven, is gebreid op twee Inox- naalden no.3, met drie kleuren wol. En wel vierdraadsmantelwol, iedere knot daarvan weegt 50 gram. De kleuren, voor dit kussen gebruikt' zijn zwart, zalmkleur en resedagroen. De maat van het gebreide overtrek is ongeveer 45 bij 45 c.M. als men stevig breit Opzetten: 200 steken recht. De vol gende toeren zij l ook steeds recht; er komen dus ribnels. Brei telkens in het midden twee steken tezamen. Ver deel de kleuren als volgt: 16 ribbels (32 naalden) zwart; 3 ribbels reseda- groen; 16 ribbels zwart; 13 ribbels zalmkleur; 3 ribbels zwart; 23 reseda- groen, 13 ribbels zwart. Haal de laat ste steek ten slotte door. Van de restanten wol wordt de kwast gemaakt, die 'ongeveer 14 c.M. lang is. Haak daarvoor eerst een eind je kettingsteken, en trek dat door den kop van den kwast. Maak nog een dop van vaste steken, waar het dub bele eind kettingsteken doorheen ge stoken wordt. Schuif die dop stevig over het boveneind van den kwast heen en bevestig die *ot slot aan het overtrek, zooals de afbeelding laat zein. Die dop bestaat uit negen toer tjes vaste steken. Een vliegende winkel Hoe een koopman in Alaska klanten zoekt De normale sterveling stelt zich Alaska voor als een kaal, koud land, geheel overdekt met sneeuw en ijs, een land waar Eskimo's en een paar blanken een moeilijk bestaan leiden. Ze reizen althans volgens de verbeel ding van den vreemdeling uitslui tend per slede en laten zich door hon den voorttrekken. Men denkt aan de romans over het goudland, waar het recht van den sterkste als eenige bron van justitie moet worden beschouwd. Deze voorstelling van het koele ge bied dat Alaska heet is echter aller minst volledig. Het land geraakt steeds meef onder den invloed van de V. S. en begint -nspraak te maken op de geriefelijkheden, die den bewoner van New York en Californië het leven ver- aangenamen. Weinig menschen zijn op dit punt beter geïnformeerd dan: Herb Cole man. Hij weet te vertellen, dat Alaska een welvarende en vooruitstrevende contrije is. De heer Coleman heeft e n modezaak te Ketchikan en heeft nog nooit te klagen gehad over gebrek aan klanten. De genoemde stad ligt bij de Zuidelijke grens, hetgien Herb Cc man echter niet verhindert aan 1 geheele land te leveren. Zijn afneei sters zijn verspreid over de w archipel, tot aan Siberië toe. Tot vo eenige jaren maakte de handelaar danieskleeren gebruik van een stevige boot, die volgeiaden was met aller hande japonnen en versierselen. Nooit lieten de Indiaansche en Eskimosche vrouwen hem met de voorraad zitten, de jaarlijksche tocht naar het Noorden nam ettelijke maanden in beslag. Deze zakenreizen legden den vooruitstre- venden koopman geen windeieren, maar Coleman verlangde meer en daar het hem aan energie niet ontbrak, schafte hij zich een watervliegtuig aan en engageerde een piloot. De cabine van het nieuwe vervoermidel werd zoo danig ingericht, dat verscheiden hon derden kilo's bagage konden vervoerd worden en na éen seizoen was de ma chine in heel Alaska bekend als „de vliegende kleerenwinkel". Sedert dien zijn Colemans inkom- 3

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1933 | | pagina 12