BINNENLAND.
Kerknieuws.
WOENSDAG 13 SEPTEMBER 1933
EERSTE BLAD PAG. 2
BU1TENLAM'
RESTAURARE AUSTRIAN!
IN CHRISTO
HET DOEL VAN DE REGEERING
DOLLFUSS
Een staat naar Pauselijk ideaal
De rede waarin dc Oosten rij ksche bond?
kanselier en dictator Dr. Dollfuss Maandag
jl. den Standenstaat aankondigde, met het
parlementaire stelsel afrekende, strijd zoo
wel tegen rood als tegen bruin proclameer
de, doch vriendschappelijke gevoelen? voor
Duitschland als zoodanig uitsprak, is slechts
goed te begrijpen in het licht van den „ka
tholiekendag" te Weenen en in het bijzonder
in het licht van het betoog, dat Dr. Dollfuss
Zaterdag in een feestvergadering van dien
kattholiekendag, in het stadion aan den
Prater, heeft gehouden.
Eerst nu wordt de inhoud van dat betoog
brkend. Dr. Dollfuss sprak daar niet als
hoofd der regeering alleen maar vooral als
christen-staatsman van roomschen huize. Hij
begroette namens Oostenrijk de kerkelijke
boogwaardigheidsbekleeders, die uit het
buitenland naar Weenen waren gekomen en
•dankte den Oostenrijkschen kardinaal Tmut
eer voor het „prachtige werk", dat hij en
eijn medehelpers in het belang van den staat
(hebben gedaan door dezen „katholiekendag
bijeen to roepen.
Dollfuss zoide, dat deze bijeenkomst niet
\oor Oostenrijk alleen maar voor de heele
Christenheid groote beteekenis had. Wij
Staan voor een keerpunt in de wereldhisto
rie. Het tijdperk van liberalisme en marxis
me wordt afgesloten en het gaat er nu om
of de komende ordening der samenleving
•zal gaan naar dc christelijke beginselen. Van
de geweldige krachten die het katholicisme
nog altijd liezit, aldus >de Oostenrijksche
bondskanselier, moet de staat gebruik ma
ken. Als dc kerk den kinderen leert wat zij
ttiet en wat zij wel moeten doen om van het
•leven te maken wat elk redelijk schepsel
'daarvan maken moet en de jeugd als hoog
ste gebod dc naastenliefde voorhoudt dan
■weet ook de niet christelijke staatsman, dat
de staat aan aldus gevormde burgers de
grootste behoefte heeft. Van staatswege moet
dan ook het godsdienstig leven bevorderd
en gesteund wonden zoover als dat maar
eenigszins mogelijk is. Wat Oostenrijk be
treft zoo ging Dollfuss voort wij moe
ten een Christelijk Duitschen staat oprich
ten en om dat veilig en juist te doen be
hoeven wij ons slechts te richten naar de
'Pauselijke encycliek Quadra#esimo Anno.
'Ziedaar de grondslag van onzen nieuwen
'staat Wij zullen beroepsstanden oprichten
'en de regeling van deze beroepsstanden zal
'de basis van de nieuwe grondwet worderj,
En is Oostenrijk thans nog klein, wij zijn
er trotsch op het eerste land ter wereld te
zijn, dat dc Pauselijke richtlijnen van Qua-
'dragesimo Anno in practijk zal brengen.
Na besproken te hebben wat zijn regeering
reeds bad gedaan om de christelijke zede in
het land te herstellen, riep Dollfuss de
burgers op om terug te keeren tot de wer
kelijke beleving der christelijke beginselen,
ffifet farizeërdom uit te bannen en eerlijk
tetrevende, betere monschen te worden. Wij,
tregeering, zullen daartoe glles doen. Onze
laak is: Restaurare Austriam in Christo
i(Oostenrijk herstellen in Christus).
Volgens getuigen heelt rede van den
bondskanselier een ontzaglijken indruk ge
maakt.
Dollfuss is door de vele duizenden, die zijn
rede hadden aangehoord, geestdriftig toe
gejuicht. Ook bij alle andere gelegenheden,
tdat hij zich liet zien, had de kleine dictator
stormachtige ovaties in ontvangst te ne
men.
Herhaaldelijk heeft de laatste dagen te
Weenen de lucht getrild van den roep: „Heil
•Dollfuss!"
Inzonderheid na zijn groote politieke rede
van Maandag jl. was het publiek vol ent
housiasme. Do woorden van den kanselier
werden herhaaldelijk door een geweldig ap
plaus onderbroken en na de rede, die met de
leuze der Kruisvaarders werd besloten: „God
-wil het, Amenl" hief de duizendkoppige me
nigte de nationale hymne aan.
Het zou ons te veel ruimte kosten wanneer
wij verslag zouden willen geven van alle in
drukwekkende religieuse en tegelijkertijd
Vaderlandslievende demonstraties, die de
laatste dagen ln de oude Oostenrijksche kei
zerstad zijn gehouden.
Het toppunt werd wellicht bereikt in een
défilé met fakkels op Maandagavond, dat
GP/z uur duurde. Af en toe was de geestdrift
onder het publiek zóó groot, dat de cordons
,van burgerwachten en militairen dreigden
•Verbroken te worden. Dit was, schrijft een
correspondent, in het bijzonder het geval
toen Dollfuss aan het hoofd van den stoet
over den Praterstern reed. De menschen le
ken toen wel dol. Voor Dollfuss was het een
zegetocht en voor het Vaderlandsche Front
een moreele steun van geweldige beteekenis
Het Vaderlandsche Front toch vermocht een
stoet te organiseeren, zooals, volgens de
Weensche pers zelfs Weenen er nooit een
gezien heeft.
Wij moeten uit een en ander thans wel
opmaken, dat de regeering-Dollfuss nóch
een fascistischeai nóch een nationaal-socia-
listischen staat wil scheppen maar een staat
Volgens roomsch-katholïek ideaal.
De derde groote proefneming tot staatkun
dige reorganisatie staat voor de deur en de
wereld is in gespannen verwachting voor de
•uitvoering van dit experiment
De grondslag van het christendom, waar
op men wil bouwen, boezemt zeker vertrou
wen in.
Een rede van Starhemberg
StarTiemberg, de leider van de Oostenrijk
sche Heimatschutz, heeft gisteren op het
plein van het Weensche raadhuis, in tegen
woordigheid der regeeringspersonen een
rede gehouden ter herdenking van de bevrij
ding van Weenen uit de hande-n d^r Tur
ken, bij welke bevrijding een zijner voor
vaderen zulk een belangrijke rol heeft ge
speeld. In den loop van deze rede verklaar
de hij, terwijl hij zich tot den bondskanselier
wendde, dat hij nog een concreet verzoek
aan hem had.
„Als in deze dagen", aldus vorst Starhem
berg, „het vredelievende; katholieke en va
derlandslievende Wetenen zich op straat
beeft begeven en zich voor de idee van het
nieuwe Oostenrijk heeft verklaard, dan is
het onverdraaglijk, dat daarbinnen (hierbij
wees spreker op het stadhuis) nog bolsje
wisten zitten. Het jaar 1933 moet de bevrij
ding brengen. Wacht niet te lang, hoer
bondskanselier, 't volk verwacht het van u."
Prof. ALSBERG. t
Dc bekende Duitschc professor in de
rechtsgeleerdheid, dir. Alsberg, die bij een
groot aantal voorname processen (Erzber-
ger, Stinnes, Schultheiss enz.) een rol speel
de, is op 56-jarigen leeftijd overleden.
DE BRAND IN HET RIJKSDAG
GEBOUW
In de Salie Wagram te Parijs heeft Dins
dagavond een drukbezochte vergadering
plaats gehad,T- waarin bet woord gevoerd
werd door de advocaten, die zich hadden
aangeboden de beklaagden inzake de stich
ting van brand in hot Duitscho Rijksdag-
gebouw te verdedigen, doch die daartoe
door bet Rijksgerecht te Leipzig niet zijn
toegelaten.
Nadat een ruiyocr, dat ontstaan was
door den uitroep van iemand „Dood
aan Hitier", door de politic was gekal
meerd, verkreeg Mr. de Moro Giafferi het
woord. Hij hield een betoog, waarin hij, na
een overzicht te hebben gegeven van de
omstandigheden waaronder Van der Lubbe
werd gearresteerd, zoide, dat het onmoge
lijk was, dat een lidmaatschapskaart van
de communistische partij op hem zou zijn
gevonden, daar hij oenigen tijd tevoren uit
de partij was getreden. Naar zijn meening
was het veeleer verklaarbaar, dat de man
niet ten volle bij zijn verstand was (waar
bij nog kwam. dat hij ook half blind was).
Indien hij werkelijk de brandstichter zou
zijn dan nog zou hij niet meer zijn geweest
dan het werktuig van anderen, die hem
daartoe hadden geprest teneinde politieke
propaganda te voeren en de uitroeiing van
het marxisme in Duitschland te bewerken.
Refereerende aan de getuigenverklaring van
een kellner, die verklaard had, de drie Bul
garen Dimitroff, Pokoff en Tanef in een
café in gesprek te hebben gezien met van
der Lubbe, zeide Moro Giafferi, dat deze ge
tuigenverklaring duidelijk onjuist was, daar
de vier mannen niet dezelfde taal spreken
en daardoor onmogelijk elkaar zouden kun
nen begrijpen. Voorts zei de Moro Giafferi
dat het onmogelijk was, dat Torgler Van
der Lubbe in het Rijksdaggebouw zou heb
ben ontvangen, daar deze twee mannen el
kander niet kenden. Van der Lubbe had
beweerd alleen te zijn opgetreden, maar
hier sprak hij opnieuw niet de waarheid.
Hij heeft tal van medeplichtigen gehad, het
geen werd bewezen door de hoeveelheid ge
vonden brandbaar materiaal, maar bij wil
de ze niet aangeven. De Moro Giafferi zei-
de, dat hij er persoonlijk niet aan twijfelde
of Van der Lubbe was verstrikt geraakt in
de knoeierijen van nazi-provocateurs. Er is
geen gerechtshof ter wereld, geen gerechte
lijk systeem, zelfs het meest rigoureuse, dat
stand kan houden togen leugens welke door
de politie zijn uitgevonden. Maar zij moe
ten den schijn redden. Indien het niet waar
was, dat het vuur was aangestoken als ver
kiezingspropagandamiddel zou misschien de
invrijheidstelling van de vier beschuldigden
en de veroordeeling van Van der Lubbe" zijn
geschied. Maar indien dit niet geschiedt,
indien de rechters de theorie der vervol
ging aanvaarden, indien onschuldig bloed
zou vloeien, zou generaal Goering de brand
stichter van den Rijksdag zijn.
Nadat Mr. Tarret in denzelfden geest had
gesproken, werd met algeipeene stemmen
een resolutie aangenomen, waarin wordt
verklaard, dat 15.000 burgers, ter vergade
ring bijeen, de parodie op de rechtspraak,
welke In Leipzig wordt voorbereid, aankla
gen, erop wijzende, dat voor de eerste maal
in de annalen van het recht de schuldige
zich het recht aanmatigt te oordeelen over
de slachtoffers. Zij bevestigen, dat het ge-
heele Fransclie volk weigert zijn vertrou
wen te schenken aan een partijdige recht
spraak. Zij begroeten en vestigen hun hoop
op de rechtsgeleerden die te Londen veree-
igd zijn.
De vergadering ging uiteen onder het
roepen van „Leve Torgler, Dimitroff, Pokoff
Tanef".
PROF. EINSTEIN PLOTSELING
NAAR LONDEN
Prof. Einstein, tegen wiens leven den
laatsten tijd herhaaldelijk bedreigingen zijn
geuit, heeft zich Zaterdag plotseling in alle
stilte uit Den Haan, in België, naar Londen
begeven. Aanleiding tot het zoo plotseling
vertrek was e'en bezoek, dat dc Engelsche
journalist Patrick Murphey hem in op
dracht van Britsche vrienden had gebracht.
Een lijfwacht van honderd Engelsche
universiteitsstudenten zal worden samenge
steld ter bescherming van prof. Einstein,
voor het geval deze tijdens zijn verblijf in
Engeland in het openbaar verschijnt De
jonge mannen zullen geen Joden zijn en
niet politiek, aldus meldt de „Daily Herald".
Prof. Einstein is schriftelijk gevraagd dit
voorstel te aanvaarden. De recruteering ge
schiedt onder leiding van majoor F. M.
Marcus.
Iedere universiteit zal gevraagd worden
de recruten op te roepen. Het is noodzake
lijk, dat prof. Einstein op behoorlijke wijze
wordt beschermd. De lijfwacht zou optreden
als een soort wacht in burger, ongewapend
temidden van de menigte en letten op
'iedere demonstratie of actie.
De mededeeling, dat een prijs is gesteld
door de Nazi's op het hoofd van prof. Ein
stein, heeft de wereld geschokt, aldus ver
volgt de „Daily Herald". De eenige man, die
geheel onbewogen blijft voor de waarschu
wingen en de bedreigingen, van do Nazi's
en de voorzorgen der autoriteiten, is de
professor zelf. Alsof er niets anders ter
wereld bestaat, gaat hij voort met zijn stu
die en de ontwikkeling van zijn mathemati
sche problemen, met behulp van zijn mede
werker, prof. Meyer, terwijl zijn secretaris
zijn correspondentie behandelt
HONGAARSCHE KRIJGSRAAD
GELAST DUEL
Een generaal en een majoor zullen in
Hongarije, op last van den krijgsraad een
geschil uitvechten.
Eerst zullen de duellanten elkaar op de
pistool ontmoeten, doch indien hierbij geen
van beiden gewond raakt, zullen zij een
nieuw duel aangaan, doch dam met zware
cavalerie-sabels, totdat de smaad met bloed
gewroken is.
Men staat versteld van zulk een „recht
spraak", terwijl het duel in Hongarije toch,
wij meenen, verboden is.
WEENEN VAN DE TURKEN BEVRIJD.
Het herdenkingsfeest.
Uit Weenen: Van alle openbare gebouwen
in van vele particuliere huizen waaide gis
teren, ter herdenking van het ontzet van
Weenen 250 jaar geleden, de vlag en sedert
gistermorgen vroeg bewoog zich door de
straten een groote menigte. De feestelijk
heden openden met een plechtige Mis op
den „Kahlenberg", waar 250 jaar geleden
de leiders van het Christelijke leger een
godsdienstoefening bijwoonden, alvorens zij
met hun troepen tot den aanval tegen dc
Turken overgingen.
SPANJE'S NIEUWE KABINET
ONTBINDING VAN HET PARLEMENT?
Hot kabinet Lerroux is dofinitiof samen
gesteld. Albornos is minister van buiten-
landsche zaken. Lerroux neemt dit ambt
waar zoolang Albornos nog niet uit Ame
rika is teruggekeerd.
Te Madrid is men van meening, dat 't lot
van de niieuwe regeering in hoofdzaak af
hankelijk is van do houding der socialisten.
Wanneer dezen een positieven arbeid niet
mogelijk maken, verwacht men ontbinding
van liet parlement in October en nieuwe
verkiezingen in November.
De burgerlijke pers van Madrid aan
vaardt over het algemeen de regeering Lor-
roux, hoewel de rechterzijde deze oplossing
cte minste van twee kaden noemit.
GROOTE STAKINGEN
IN AMERIKA
NEW-YORK. 13 Sept. De N. R. A. ontmoet
in het Amerikaansch bedrijfsleven, in 't bij
zonder bij de van-krachtwording der
schillende industrieele codes groote moei
lijkheden.
Woensdag zal te New-York in verband
hiermede, een geweldige propagandabetoo-
ging wordep gehouden.
In het kolendistrict van Pennsylvania
staakten Dinsdag 10.000 arbeiders. Alge'
meen wordt gevreesd, dat de staking dei
mijnwerkers zich Woensdag zal uitbreiden
tot geheel Pennsylvanië zoomede tot de
staten Tennessee, Kentucky en Virginia.
Te Patterson (New-Jersey) hebben com
munistische vakvereenigingon de sluiting
van 62 textielfabrieken met 30.000 arbeiders
afgedwongen.
Op het Union Square te New-York hebben
ongeveer 50.000 arbeiders geprotesteerd te
gen de „hongerloonen" der N. R. A.
DE TOESTAND OP CUBA
NAAR ALGEMEENE STAKING?
LONDEN, 13 September. Gemeld wordt,
dat onder invloed van Russische agenten
en van de radicale A.B.C.-organisatie dei
studenten de beweging voor een algemee-
ne staking op Cuba scherper vormen aan
neemt.
Werklieden in de wasscherijbedrijven
kleermakers, melkbezorgers en bierbrou
wers zijn reeds in staking gegaan. De bak
kers en de bouwvakarbeiders hebben even
eens besloten direct in staking te gaan.
Onder de industriearbeiders lioerscht
groote opwinding.
De nieuwe president zou reeds het plan
hebben gehad af te treden en zou slechts
op het dringende verzoek van Washingio
zijn aangebleven.
De Times meldt uit Berlijn dat het thans
pas mogelijk is de geschiedenis te vertellen
van de opmerkelijke gebeurtenissen op 11
Augustus in de Grenadierstrasse, een hoofd
straat ven de Berlijnsche Jodenbuurt, wel
ker bewoners op dien dag door in uniform
gekleeae nazi's in samenwerking met de
politie gedwongen waren deel te nemen aan
massatooneelen, waarbij de Joden werden
afgeschilderd op een manier, die er op be
rekend was lichtgeloovige menschen tegen
hen op te zetten. De scènes werden opgeno
men voor de Horst-Wessel-film, welko op
romantische wijze het leven schildert van
don student Horst Wessel, den nationaal-
eocialistischen held en dichter.
De belangrijkste scène welke op 11 Augus
tus werd verfilmd, was eon marsch van
stormafdeelingèn, welke door Horst Wessel
werden geleid. Tegen den middag versche
nen geüniformeerde nazi's in de Grenadier
strasse en dwongen daar de bewoners tot
deelnoming. Joden met baarden en perso
nen met uitgesproken Joodsch type werden
bij voorkeur uitgekozen en tot hen behoor
den twee rabbijnen. De Joden moesten langs
een ladder op de daken van lage huizen
klimmen en als de optocht voorbijtrok roe
pen: „Weg mei de Nazi's, dood aan het
fascisme, Rood front of Heil Moskou", met
de bijbehoorende gebaren. Velen hunner wis
ten zoo weinig vam deze dingen af, dat zij
den Hitlergroet brachten, terwijl zij com
munistische strijdkreten aanhieven, inplaats
van den communistischen groet te brengen.
Om deze redenen moesten de scènes her
haaldelijk worden overgedaan. De Joden
kregen ook stukken turf, die steenen moes
ten verbeelden, welke zij naar de marchee-
rende troepen moesten werpen. De geheele
vertooning duurde drie uren.
De geheele opzet van deze film is, aldus
de Times, de Joden te vereenzelvigen met
de communisten en er is bij de Joden veel
angstig vermoeden over het effect op de
bevolking, im het bijzonder in de landelijke
districten, wanneer deze film zal worden
vertoond.
„Frankrijk kan gerust zijn."
De groote Fransche manoeuvres in de na
bijheid van Chalons sur Marne zijn geëin
digd met de overwinning der rooden over
do blauwen. Generaal Weygand uitte zich
in zijn critiek zeer prijzend over de hou
ding der troepen en de vorderingen, die in
de oorlogsvoering zijn gemaakt, dank zij de
motoriseering.
Ook de pers is vol lof en verklaart, dat
Frankrijk gerust kan zijn, omdat het in
de motoriseering van zijn leger oen belang
rijken voorsprong boven alle andere legers
heeft.
DE IERSCHE ARBEIDERSPARTIJ
EN DE VALERA.
De Tersche arbeiderspartij heeft besloten
tegenover do combinatie van O'Duffy, Cos-
grave en Dermott in de oppositie te blijven
en de regeering De Valera dus te blijven
steunen. Voor het parlement echter bijeen
komt, zullen de leiders van de arbeiders
partij echter van De Valera inlichtingen
willen hehben nopens de a.s. regeerings-
politiek. vooral wat de werkeloosheidszorg
betraft.
AANSLAG OP EEN TREIN
Tijdig verhinderd.
LUIK, 13 September. Onbekend gebleven
personen hebben Dinsdag in de buurt van
Sailles bij Luik zware steenen gelegd oj>
de rails, teneinde den trein tot ontsporing
te brengen. Gelukkig heeft een baanwach
ter tijdig dezen aanslag bemerkt, zoodat de
hindernis reeds voor het naderen van den
sneltrein ParijsKeulen kou worden opge
ruimd.
VLIEGTUIG NEERGESTORT
ACHT PERSONEN GEDOOD.
Een vliegtuig van de lijn Laibach-Susak
is gistermorgen om ongeveer half negen ten
gevolge van den dichten mist in aanraking
gekomen met de toppen der boomen van
liet bosch, waarover liet vloog, en is neer
gestort.
De piloot, de mechanicicn en zes inzitten
den kwamen hierbij om het leven.
Onder de dooden bevindt zich een Duit-
scher, Georg König genaamd. De overigen
zijn Zuid-Slavische staatsondei-danen.
Naar verluidt, is het de geheime staats
politie te Berlijn gelukt een Poolschcn
spionnage-agent „Kidzieky" geheeten, onder
verdenking van spionnage te arresteeron.
Hij bekende en verklaarde door een Pool-
schen kapitein naar Duitschland te zijn ge
zonden om gewichtige inlichtingen te ver
krijgen.
De politie stelde vast, dat hij vast bezol
digd werd en te Berlijn zijn salaris in ont
vangst nam. De portier van het Poolsche
gezantschap deed de betaling telkens aan
een ander postkantoor.
Toen eenige weken geleden de portier ziek
werd verrichtte een zekere Langer de beta
ling. Hij werd gearresteerd, maar op vrije
voeten gesteld, toen hij door het Poolsche
gezantschap werd uitgewezen.
De ziek geworden portier heeft op zijn
sterfbed nog buitengewoon belangrijke me
dedeelingen gedaan. Het lijk van den por
tier is door de politie in beslag genomen.
MINISTER COT VLIEGT NAAR MOSKOU
De Fransche minister van luchtvaart,
Pierre Cot, is gistermiddag gestart voor
zijn vlucht naar Moskou, nadat de beide
begeleidende vliegtuigen den tocht reeds
in den morgen hadden aanvaard.
Uit Istanboel, 12 Sept.: Een belangrijk
Turksch-Grieksch verdrag, waarbij de twee
landen de veiligheid van hun gemeenschap
pelijke grens tegen derden waarborgen, is
heden te Ankara geteekend.
Het verdrag bepaalt verder, dat Grieken
land Turkije kan vertegenwoordigen op in
ternationale conferenties, en omgekeerd.
Het verdrag is gesloten voor den tijd van
tien jaar.
ERNSTIGE AUTO-ONGELUKKEN
IN FRANKRIJK
PARIJS, 13 September. In de buurt van
Rouaan heeft Dinsdagavond laat een ern
stig auto-ongeluk plaats gevonden, dat drie
personen het leven heeft gekost. Vier an
dere personen werden ernstig gewond. Voor
het leven van twee hunner wordt gevreesd.
In de buurt van Beauset, op ongeveer 20
K.M. van Toulon, zijn bij een autobus-onge
luk zeven personen om het leven gekomen,
terwijl verscheidene anderen werden ge
wond.
PARIJS, 13 September. De schipperssta-
king, welke pas eenige weken lang het
grootste gedeelte der Fransche kanaal- en
rivierscheepvaart tot stilstand had ge
bracht, is weer opgeleefd en heeft geleia
tot den aanleg van versperringen op de
Oise. In een Dinsdag gehouden vergadering
van schippers werd geconstateerd, dat de
overeenkomsten, welke bij de laatste sta
king waren getroffen, niet waren gestand
gedaan. De schippers hebben daarom be
sloten opnieuw in staking te gaan.
AMERIKA EN HET DRANKVERBOD
BALTIMORE, 13 Sept Maryland is thans
„nat" na de stemming welke hierover Dins
dag is gehouden, en waarbij 10 maal zoo
veel personen zich vóór de opheffing van het
drankverbod hebben verklaard als er teg°n.
Van de 651 dor 672 stembureaux was het re
sultaat vóór opheffing 114.918 en er tegen
10.937.
Het is de zevenentwinigste staat welke
thans „nat" is.
HET AFSCHEID
VAN GOUVERNEUR RUTGERS
EEN ADRES VAN KOLONIALE STATEN.
De Koloniale Staten van Suriname heb
ben aan den afgetreden gouverneur Rutgers
een afscheidsadres aangeboden, waarin zij
bewondering uitspreken voor de door de
zen bewindsman ontplooide werkkracht
Zij zeggen daarin o.m. te beseffen, dat de
buitengewoon ongunstige en zorgvolle om
standigheden, welke als gevolg eener eco
nomische wereldcrisis van ongekenden om
vang en beteekenis zich gedurende zijn be
stuursperiode hebben voorgedaan, noodwen
dig tot gevolg moesten hebben, dat wat
door Z.Exc. tot opbouw van het land werd
ondernomen, niet steeds de beoogde verbe
tering van welvaart heeft mogen brengen.
Het adres besluit:
De Koloniale Staten mogen er ten slotte
hun voldoening over uitspreken, dat uwe
Excellentie, na volbrachte bestuurstaak
hier te lande, thans aan den parlementai
ren arbeid in Nederland haar krachten
gaat wijden. Zij zien hierin een waarborg,
dat. de Surinaamsche belangen in de Moe-
derlandsche Volksvertegenwoordiging een
bij uitstek deskundig en ijverig woordvoer
der zullen vinden. Do Koloniale Staten ein
digen met, den oprecht gemeenden wensch
dat daarbij Gods zegen in ruime mate op
den arbeid van uwe Excellentie moge rus
ten en deze arbeid zich eens bekroond mo
gezien. met, het wederzilds zoo vurig gehoop
te doel: een voorspoedig en gelukkig Su
riname.
Antwoord van den Gouverneur
De Gouverneur heeft hierop o.m. geant
woord:
De nieuwe werkkring, welke mij wacht
els lid der Ncderlandsche Volksvertegen
woordiging, zal mij in staat stellen de be
langen van Suriname te blijven behartigen.
Gaarne geef ik de verzekering, dat ik die
belangen, waaraan ik deze vijf jaren mijn
beste krachten gewijd heb, ook in de toe
komst naar vermogen zal voorstaan.
Met warme belangstelling zal ik den
gang van zaken in dit gebiedsdeel en de
verrichtingen van het college der Koloniale
Staten blijven volgen.
Mijn beste wensehen uitende voor een
vruchtbare werkzaamheid van het verte
genwoordigend lichaam uit dit gewest, ein
dig ik met het overnemen van den wensch,
aan het sint van het adres geuit, dat het
ons onder Gods zegen gegeven moge wor
den onzen nrheid bekroond te zien mot het
vurig gehoonte doel: een voorspoedig
en gelukkig Suriname.
HET UNIFORMVERBOD
Bij de gister aan de orde zijnde behande
ling van liet wetsontwerp betreffende een
unifQrmverbod waren er op de gereserveer
de en do gewone tribune der Tweede Ka
mer zeer vele belangstellenden, waaronder
een aantal in kleurige kleedij of uniformen
gestoken jongelieden.
DE KAMERZETEL VAN IR. FEBER
Naar de Resb. uit de beste bron verneemt,
zal Ir. Feber, naast zijn Haagsch wethouder
schap, voorloopig zijn Kamerzetel blijven in
nemen.
Vóór do gemeenteraadsverkiezingen in
1985 zal deze aangelegenheid door hem nader
worden bekeken.
(Naar men weet is bij de Roomsch-Katho-
lieken, evenals by de S.D.A.P., het Kamerlid
maatschap en een wefchoudersfunctiein een
der groote gemeenten niet meer vereenigbaar.
Red.).
Het Comité van Actie dat de stukadoors-
staking te Amsterdam leidt, had de bouw
vakarbeiders tegen heden opgeroepen to.
het houden van een 24-uurs proteststaking
Aan dezen oproep hebben de arbeiders in
't algemeen geen gehoor gegeven. Er wordt
overal rustig voortgewerkt, behalve bij de
Woningbouwvereniging (Ons Huis) in
Zuid, waar de metselaars en opperlieden
voor 24 uur het werk hebben neergelegd.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Nes en Wierum (toez.), C.
Hooykaas te Uitwijk en Waardhuizen.
Be di am kit: Voor Benschop, li. van
Mastrigt te Harderwijk.
CHR. GEREF. KERK
Bedankt: Voor Arnhem, W. Bjjleveld te
Haarlem-Centrum.
GEREF. GEMEENTEN
Tweetal: Te Ryssen, J. D. Barth te
Borssele en M. Heikoop te Utrecht.
CANDIDATEN TOT DEN H. DIENST
Cand. J. RL Gerritsen, door het
Prov. Kerkbestuur van Noord-Brabant en Lim
burg, toegelaten tot de Evangeliebediening in
de Ned. Hervormde Kerk, 6telt zich thans be
roepbaar by een Gemeente der Ned. Herv.
Kerk. Hy zal daartoe gaarne een uitnoodiging
tot het prediken op beroep ontvangen. Zijn
adres is: Oegstgeest, Regentesselaan 27.
Cand. K. Roubos, tydelyk godsdienst
leeraar op „De Kruisberg" te Doetinchem,
stelt zich tegen October a£. beroepbaar in de
Ned. Hei-v. Kerk. Zyn adres is: Diederichslaan
31, Driebergen.
Cand. M. van Wichen, door het Prov.
Kerkbestuur van Utrecht tot de Evangeliebe
diening toegelaten, stelt zich beroepbaar. Zyn
adres is: Jac. Marisstraat 13, Amsterdam-
HULPPREDIKERS
De Kerkeraad der Geref. Kerk te Naaldwijk
heeft gedurende de vacature door het emeri
taat van Ds.- K. K. Troost met ingang van 1
October a.s. tot hulpprediker benoemd de heer
Th. J. Kerssies, theol. candidaat te Wilder-
vank.
Cand. A. van der Flier, van Utrecht, is be
noemd tot hulpprediker bij de Ned. Herv.
Gemeente te Terneuzen.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE.
Men schrijft ons:
D r. K. Schilder is, behoudens goed
keuring van den Kerkeraad, voornemens Dins
dagavond "26 September a.s. afscheid te nemen
van de Geref. Kerk van Delfshaven.
Can<^ B. A. Venemans werd .Zon
dag jl. bij dë Geref. Kerk in H.V. te Harkema-
Opeinde bevestigd door zijn ambtsvoorganger
Eis. J. ter Schegget, met een px-edikatie over
Joh. 20 21b: „Gelijkerwjjs my de Vader ge
zonden heelt, zende ik ook ulieden".
Cand. Th. G. V o 11 e b r e g t, van Delft,
deed Zondag j-1. zijn intrede by de Ned.
Herv. Gemeente te Hoornaar, na des morgens
bevestigd te zyn door Prof. Dr. H. Visscher,
van Utrecht, die als tek6t gekozen had Jes.
51 16, waarbij hy stilstond bij het wezen,
doel en inhoud der prediking. Aan de hand
oplegging nam nog deel de consulent Ds. L.
Nugteren, van Giessen-Nieuwkerk. Het was
een ernstig woord door een groote schare met
stille aandacht gevolgd. Des namiddags deed
Ds. Vollebregt in een tot in alle hoeken bezet
kerkgebouw zijn intrede met een predikatie
over 2 Cor. 4 6, daarbij erop wijzende, dat niet
op den boodschapper, maar wel op de bood
schap moet worden gezien, n.l. het Woord
Gods. Het was een klare uiteenzetting van de
Waarheid Gods, die naar de Schriften is.
Vervolgens sprak Z.Eerw. nog toe zijn familie,
zijn leermeester Prof. Visscher, den consulent
Ds. L. Nugteren, kerkeraad en kerkbestuur,
onderwijzers, vereenigingen en verdere vrien
den. Toespraken volgden van Ds. L. Nugteren,
die hem 'iet toezingen Ps. 134 3, van een
ouderling, van Ds. T. v. d. Hee, van Polsbroek,
van Ds. J. Bronsgeest, van Giessen-Oudekerk,
van Ds. L. Blok, van Brandwijk, van een
afgevaardigde der Geref. Studentenvereen.
..Voetius' en van den heer de Raad, hoofd der
Chr. Scnool. Mede waren nog aanwezig Ds.
Ph. Vreugdenhol, uit Gorinchem. Ds. B. van
Ginkel uit Nieuwpoort en Ds. P. Hakkosteegt,
van Kortenboef.
JUBILEA
Dr. P. Stegenga Azn. herdacht Zon
dagmorgen in de Evang. Luth. kerk aan het
Spui te Amsterdam zijn 25-jarige ambtsbe
diening, na eerst het verscheiden van Ds.
Boerli,ist herdacht te hebben.
De jubilaris sprak over Ps. 116 vs. 17a: „Tk
zal U offeren een offerande van dank."
Na het uitspreken van deze gedachtenis
rede, zong het koor het bij deze gelegenheid
door den organic Jac. Bonset voor mezzo
sopraan solo, koor en orgelbegeleiding ge
componeerde „God heb ik lief, want die ge
trouwe Heer hoort mijne stem, myn smeekin-
gen, mijn klagen". De gemeente zong na
afloop van den dienst Dr. Stegenda de zegon-
bede uit Psalm 134 toe.
Ds. de Vlugt, burgemeester van Amsterdam,
woonde den dienst by.
BAPTISTE-GEM EENTEN
Te Hoorn hoopt de Baptiste-Gemeente 28
September a.s., haar 50-jaiig bestaan te her
denken. In verband hiermede zal op Zondag
morgen 24 September een herdenkingsdienst
worden gehouden, in welken de tegenwoordige
consulent der Gemeente, Ds. H. Planting, van
Amsterdam zal voorgaan; in den namiddag-
dienst, welke een feesielyk karakter zal dra
gen, zal o.m. door Ds. G. Visser, van Noord-
Bergum, erder predikant der Gemeente Hoorn,
een historisch overzicht over de afgeloopen 50
jaren worden gegeven.
Weerbericht.
Het dunne peilt je Beeft den vorigon iland
Hoogste stand te Akureyri 772.3.
Laagste stand te Vardö 752.9.
Stand vanmorgen halftwaalf 758.8.
WEERVERWACHTING
Zwakke tot matige wind uit Noordelijke
richtingen, betrokken tot zwaar bewolkt,
waarschijnlijk tijdelijk regen, iets kouder.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 15.6 C.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
14 SEPTEMBER.
Van 's avonds 7.47 uur tot 's morgens 6.05 uur
WATERSTANDEN RIVIEREN
(Oude Amsterdamsche t(jd)
Heden Vorig Heden Vorig
Walshnt 0.00 0.00
Straatsburg -2.03 -2.08
BreigHi b Ï.Ofi 1.08
KheinMden -1.06 -1.11
Kehl
biedeahelm
Mannheim
Hingen
0.H5 0.Ö7
■0.07 -0.09
1.23 1.26
EmsP
Coblenz
Trier
Keulen
Rübrort
Wesel
Emmerik
Dusseldorf
105 1.03
1.80 1.32
0.12 0.18
0.86 0.87
-0.61 -0.58
-0.95 -0.89
0.29 0.35
0.26 0.28
HOOGWATER NED ZEEHAVENS
14 S ptember
Delfzijl 5.57 18.53 HeUevoetsI. 10.28 23.09
Terschelling 3.14 16.U3 Willemstad 11.28—.—
Harlingen 3.50 16.40 Brouwersh. 9.40 22.21
Den Helder 1.30 14.25 Zierikzee 9.56 20.47
LJ muioen 10.48 23.34 Wemeldinge 10.23 £3.09
H v. Holland 10.01 29.37 Vlisslngen 8.52 8M8
SchevenlngenlO.il 22.47 Terneuzen 9.25 £2.09
■«otterdam 11.43—.— Hanaweert 9.48 22.37
Aan het lijvig rapport. welka voorlezing
ruim een uur vorderde ter Generale Synode der
Geref. Kerken inzake de schorsing on afzetting
van Dr. J. G. Ubblnk, ontleenen wij het volgen
De desbetreffende commissie merkt op van
meaning te zijn dat de Synode niet opnieuw de
gaan behandelen.
door de classis Woerden kroeg de zaak reeds
geheel haar beslag. Do zaak-U, zoo merkt het
rapport op „lis dan ook niet op do eene of
andore wijze „overgedragen", maar kwam bij
___i. appèl. Do Synode heeft
Na de kerkrechtelijke bezwaren behandeld
to hebben, komt de commissie tot het leer
stellig gedeelte van Dr. U.'a bezwaarschrift,
waarbij zij verklaart tc staan ..voor zeer bij
zondere moeilijkheden, dio ln do eerste plaata
haar oorzaak hebben In Dr. U. zelf". Het eerst
la noodlg zich een goede voorstellLng te vormen
van wat ten aanzien van de beido stukken des
geioofs (Schrift en kork) het govoelen Is yan
Dr. U. Allerlei min-vriendelijke beschuldigin
gen van „valsche beschuldigingen"; „oitaa.t-
vervalschlng die opzettelijk moet zijn": „van
woorden die bedrlegoUJk zijn Ingevoegd", zijn
van .dien aard dat de commissie de Synode
„nieit kan advlsoeren. op beschuldigingen in de
zen vorm geuit, in to gaan". De commissie oor
deelt het „een hachelijke zaak" een poging to
wagon tot weergave van do gevoelens van Dr
U. Na uiteengezet te hebben hoe „we bij hot
leerstuk van de Schrift staan voor oen mysterie,
voor ons denken al even ondoorgrondelijk a!a
de vleeschwording des Woords", merkt de com
missie op: „Zien we het goed, dan belijdt Dr Uj
wel de goddelijke oorsprong der Schrift, maar
alleen wat betreft, wat hij de „Inhoud" noemt,-
maar de „vorm" der Schrift vat hij aLs uitslui
tend „me.whelijk" op. Daarom heeft hij nog
wel geen bezwaar om nu toch ook de Schrift
Gods Woord te heeten. maar dan. Indien we
deze gedachte zelf met een voorbeeld mogen
toelichten, gelijk men zou kunnen zeggen: geef
mij die nordus aan. en daarmede dan bodioelt
I. Het rapport geeft
van dit gevoelen van Dr U., tal van citaten uit
de van zijn hand verschenen geschriften.
Het oordeelt de opvattingon van Dr U. voor
„eon goede Schriftbeschouwing hoogst ge
vaarlijk".
Hij. zoo oordeelt zij, scheldt wat hoogsten«
kan onderscheiden. „Ook doet hij te kort aan
het bijzonder karakter der Inspiratie en daai -
medo ook aan do „eenigheld" der Schrifl",
„Oolc neemt Dr U. hot bijzonder karakter van
de openbaring van de apostelen weg. doordat
hij met een verwijzing naar Calvijn de inspi
ratie als verlichting (illuminatie) opvat (Mijn
antwoord, blz. 16, S.F. 123). „Men gevoelt echter
- -insob, of dat een mensch een bood
schap Qbda overbrengt, maar dat God Zelf
ireekt la menscheliike vormen. Doch Dr U.
:ft een van de termen op. wanneer hij de
Schrift wat de vorm betreft, uitsluitend tot een
menschelijk woord maakt". Na verschillende
uit de geschriften van Dr U. te hebben
li, menu h-n aoport op; Natuurlijk is
t moeilijk aa.n te toonon, dat het bij de
welke Dr U. bespreekt, altijd gaat om
ihoud" en niet om don varm. De Schrift
naakt echter de bedoelde onderscheiding niet.
kan niet verbroken worden" (Joh.
niemand beeft het recht om daar-
vorm uit te sluiten. O i. koert Dr U.
dan ook de bewijslast om. Niet wij zouden moe
ten bewijzen, dat de Schrift ook do vorm be
doelt. wanneer zij spreekt van baar goddelijke
utorltelL Maar Dr U. ze^t, dat dan de vorm
Dr U- op de
De commissie t
aolf. Dr U. die destijds „bona fldo" do 1
geteekend heeft, moet „zlc-h nu ook „bona moe-
In denzelfden zin aan do belijdenis gebondei
gevoelen".
i volmaaktheid
i Geref. Ker-
Dr U. in strijd i
Hl. zijn schorsing
afzetting aan zijn kerkbeschouwing ont-
1 end. Do commissie oordoelt. dat de gedachte
1 e Dr U. in zijn „S. F." meende tc moeten afwlj-
;en, nl. dat hij tegen „windmolens" heeft ge
treden, in „vele opzichten niet zoo heel vct
bulten de waarheid ligt". Do ambtsdragers
hebben gozag over de gemeente, waarvan zij
gehoorzaamheid kunnen elschen, ntct krachtens
hun eigen persoon, „maar omdat zij mot gezag
