ONZE KONINGIN-MOEDER
75 JAAR!
1858 - 2 AUGUSTUS - 1933
EEN LANDSMOEDER
Die schat was den Vorst van Waldeck-
Pyrmont en zijn gemalin niet onbekend, en
op dien grootsten aller schatten hebben zij
hun kinderen ernstig gewezen-
En dankbaar zullen deze ouders geweest
zijn, toen 27 Juni 1874 hun beide dochters,
de Prinsessen Marie en Emma- in de Evan
gelische kerk te Arolsen hun openbare ge
loofsbelijdenis deden-
't Was in die kerk gewoonte, dat ieder-
die als lidmaat werd bevestigd, zich een
levensspreuk koos. Prinses Emma koos de
woorden uit 1 Joh. 4 16: God is liefde; en
die in de liefde blijft- die blijft in God en
God in hem.
Koningin der Nederlanden-
In 't einde van 1878 ging door Nederland
't gerucht- dat Koning Willem III opnieuw
in 't huwelijk zou treden. En spoedig was
bekend wie Neerlands nieuwe Koningin zou
zijn: Adelheid Emma Wilhelmina Tlieresia
Prinses van Waldeck-Pyrmont.
Er moest echter nog heel wat gebeuren
eer 't zoo ver was. Dat begreep de toekoms
tige Koningin zelf wel 't best- Daar ginds
in 't Westen wachtte een land op haar,
waarover zij Koningin zou moeten zijn.
Maar zou zij dat waarlijk kunnen zijn, dan
moest zij zich met de taal, met de geschie
denis en met de gebruiken van d-at land
zooveel mogelijk vertrouwd maken-
Om haar daarbij leiding te geven ver
toefde Dr- L- R. Beynen enkele maanden op
Een der laatste portretten onzer Landsmoeder.
Arolsen. Prinses Emma kon geen beteren
leermeester hebben want Dr. Beynen gaf
zich met groote toewijding aan zijn ver
antwoordelijke taak.
En de leermeester kon tevreden zijn over
zijn leerlinge die niet alleen blijk gaf van
een helder verstand maar tevens groote
belangstelling en liefde betoonde voor
land- waar zij weldra zulk een plaats vai
beteekerris zou innemen-
1 is die laatste maanden van 1878 op 't
slot te Arolsen hard gewerkt, zoowel door
leeraar als leerlinge- Maar toen die voor
bereidingstijd voorbij was, waren beiden
heel tevreden.
Prinses Emma is haar bekwamen leer
meester immer dankbaar gebleven voor zijn
uitnemend onderwijs. En Dr. Beynen kende
latef geen grooter genoegen dan te spreken
over den tijd op 't slot Arolsen doorgebracht-
Zoo naderde 7 Januari 1879: de dag, waar
op Prinses Emma gemalin van Koning
Willem III en daardoor Koningin der Neder
landen worden zou.
Nadat het huwelijk in het ouderlijk paleis
der Prinses voltrokken was, begaf het
Koninklijk echtpaar zich naar de kapel van
't slot Arolsen, waar de kerkelijke inzege
ning zou plaats hebben.
De hofprediker Scipio, die een schoone,
brak. Dat is al weer vele, vele jaren
den- maar de mannen en vrouwen, die van
die eerste ontmoeting tusschen Koningin
volk getuigen waren, zijn 't nóg niet ver
geten-
Ja- 't Nederlandsche volk wist zich met
sterke banden verbonden aan de laatste
-pruite uit het oude Oranjehuis- 't Had zijn
vomngin vurig lief- maar niet minder de
Moeder, die zich zoo ten volle gaf aan
verheven en schoone taak- die zij bij de t
vaarding van 't Regentschap met deze woor
den op zich had genomen: Ik zal er mij bij
zonder op toeleggen de Koningin gehecht
heid aan de Grondwet en liefde voor haar
volk in te boezemen.
In het midden haars volks-
Rusteloos spoedt de tijd voort-
Koningin Wilhelmina die in 1898 den
troon harer vaderen beklom, regeert nu al
bijna vijf-en-dertig jaar over het Nederland
sche volk.
Het levensdoel: het door haar moeder ge
geven voorbeeld na to volgen, bleef zij
trouw En daarvoor is en blijft ons volk
haar dankbaar-
Maar daarom blijft 't ook dankbaar de
Koningin-Moeder, die door s-Heeren gunst
ons zoo lang gespaard bleef.
Toen Koningin Emma
nog Prinses van Wal
deck-Pyrmont was
De Vorst en Vorstin van Waldeck-Pyrmont.
Toen onze Koningin-Moeder als kind in
Arolsen speelde, was 't nog een echt ouder-
wetsch plaatsje met de meest gemoedelijke
toestanden.
Zoo wordt verteld, dat er maar één rijtuig
was, wat den gasten van 't slot soms heel
wat last bezorgde.
Ook stond er een kleine gevangenis, die
bijna altijd leeg was. Want de gevangenen
haalden water of kloofden hout, en niemand
van hen dacht er aan te ontvluchten.
In zulk een omgeving werd Prinses Emma
geboren en groeide zij op. Zij had drie
oudere zusters: de Prinsessen Sophie, Pau
line en Marie; op haar volgden Prinses
Elisabeth en Prins Frederik.
De vorstelijke ouders hadden dus zes kin
deren op te voeden en niets lieten zij on
beproefd om die opvoeding zoo goed moge
lijk te doen zijn.
't Was een gelukkig, vroolijk gezin: daar
op 't liefelijke Arolsen, in de nabijheid van
Waldeck's uitgestrekte bosschen. De kinde
ren genoten een onbezorgde jeugd en hun
blij gelach klonk luid op in de groote
kamers van 't oude slot of in de mooi aan
gelegde en goed onderhouden tuinen.
Prinses Emma's moeder was een zorg
zame, ernstige vrouw; zij was niet sterk en
had veel van jicht te lijden.
Haar vader was een man, die opgeruimd
en welgemoed zijn weg door 't leven ging;
hij kende geen grooter genoegen dan zijn
kinderen vroolijk en dartel om zich heen te
Len kinderportret van Koningin Emma.
maar beterschap bleef uit. Toen werd ge
tracht in 't zuiden van Engeland herstel te
vinden, maar steeds ernstiger werden de
berichten, die op Arolsen binnenkwamen.
En in den zomer van 1869 werd Prinses
Sophie, slechts 15 jaar oud- uit haar blijde
jeugd weggerukt- En toen die slag gevallen
was, pakten zich opnieuw donkere wolken
boven Arolsen samen: Vorstin Helena werd
ziek- 't Smartelijk verlies van haar oudste
dochter had de krachten van de toch al
niet sterke vrouw uitgeput.
Weer raadden de dokters aan een milder
klimaat te zoeken- en aanstonds werd deze
raadgeving opgevolgd: de geheele familie
vertrok voor eenigen tijd naar Cannes.
Zoo is droefheid en smart ook onze Konin
gin-Moeder in haar jeugd niet gespaard.
Arolsen heeft haar blijden lach gehoord,
maar ook haar tranen gezien- geschreid in
dagen van angst en rouw-
Maar 't zij blijde of droeve dagen een
gelukkig huisgezin was dat van Vorst
George Victor en zijn gemalin Helena.
Deze ouders hadden een groot gemeen
schappelijk doel: hun kinderen gereed te
maken voor 't wachtende, leven. En niets
lieten zij daarvoor onbeproefd.
De beste leeraars werden uitgekozen tot
het geven van onderwijs; maar zelf hielden
de ouders de opvoeding en leiding van hun
kroost in handen-
Hebben deze kinderen van hun onder
wijzers ongetwijfeld veel geleerd dat hun
in 't later leven uitnemend te pas kwam -
van hun ouders hebben zij een nog groote
ren schat meegekregen Heel jong hebben
zij geleerd met andere menschen mee te
leven; vooral met menschen, die door ziekte
of armoede lijden en ontberen- Geen won
der, dat Prinses Emma als jong meisje
meermalen den wensch uitsprak pleegzus
ter te mogen worden-
En zoo zaten de prinsessen daar op Arol
sen vaak bijeen, druk bezig met het maken
van kleedingstukken» die straks in de wo
ningen der armen groote blijdschap en
dankbaarheid zouden brengen-
Van hun ouders hebben deze kinderen
geleerd de aooden van anderen mee te hel
pen dragen; en meermalen moest de spaar
pot daarvoor worden leeggeschud.
't Is een groot voorrecht: als kinderen
dat vroeg van hun ouders mogen leeren.
Maar een nóg grooteren schat kunnen
oudere hun kinderen meegeven op de reis
door 't leven.
Dat is de schat, waarvan de I-Iccre Jezus
sprak- toen Hij zcide: Vergadert u geen
schatten op de aarde, waar ze de mot en de
roest verderft- en waar de dieven door
graven en stelen- maar vergadert u schat
ten in den hemel .aaar ze noch mot noch
roest verderf,.- en waar de dieven niet door
graven noch stelen.
Regentes en Koningin-Moeder.
Na een regeering van ruim 41 jaar over
leed Koning Willem III op 23 November
1S9G.
Door dit sterven was de Nederlandsche
Kroon overgegaan op Prinses Wilhelmina.
Maar de Prinses was toen nog maar tien
jaar. Volgens de Grondwet zou zij eerst
over acht jaar tot de regcering kunnen wor
den geroepen- Tot dat tijdstip zou Kon-ingi
Emma als Regentes van het Koninkrijk op
treden.
Over haar arbeid als Regentes zouden vele
bladzijden te vullen zijn en...- is een heel
dik boek verschenen-
Toen onze Koningin-Moeder 2 Augustus
1928 haar zeventigsten verjaardag mocht
vieren, is dat dikke boek haar aangeboden
Daarin hebben de knapste mannen van ons
volk geschre\en wat er tijdens haar regent
schap is tot stand gekomen-
't Was een moeilijke tijd. De politieke
partijen bestreden elkaar op de meest felle
wijze; niet minder dan vier ministeries tra
den tijdens het regentschap op, en vooral
ook onze koloniën gaven vaak reden tot
zorg.
Dat Koningin Emma met wijsheid in al
deze voor ons land zoo belangrijke gebeur
tenissen optrad, bewijst wel .het merkwaar
dig oordeel van een buitenlander: -,Deze
Vrouw heeft binnen acht jaren de partijen
meer tot verdraagzaamheid gevoerd dan drie
Koningen in tachtig jaar"-
Had Koningin Emma reeds aanstonds bij
haar komst in Nederland het hart van ons
volle veroverd, het regentessetüdperk heeft
die liefde niet weinig versterkt.
En deze beleidvolle Regentes was tegelijk
Koningin-Moeder-
Zóó zag ons volk haar zelfs in de eerste
plaats: als Moeder van het kind, dat eens
zitten zou op den troon der Oranjes.
,-Ons Prinsesje" zou eens, zoo God wilde-
Koningin der Nederlanden zijn-#en daarom
lag in de handen der Koningin-Moeder zulk
een gewichtige taak.
Toen de rouwtijd voorbij was, maakte
Koningin Emma zich op het Nederlandsche
volk zijn toekomstige Koningin voor te stel
len.
Onvergetelijk is de tijd, die toen aan-
Het vorstelijk
bruidspaar.
Toen haar dierbaarste wensch werd ver
vuld was Koningin Emma veertig jaar; en
a-s. Woensdag hoopt zij haar 75sten geboor
tedag te herdenken ja. de tijd vliegt
Of er van die laatste vijf-en-dertig jaren
veel te vertellen is?
Onze Koningin Moeder woont in het mid
den haars volks. En zij leeft met dat volk
mede in blijde en droeve gebeurtenissen.
Als jong meisje verlangde zij pleegzuster
te worden- Die wensch is niet in vervulling
gegaan. En toch ook weer wel Een pleeg
zuster is het beeld der dienende liefde ei
wat is onze Koningin-Moeder anders?
Een geheel volk werd haar aangewezen
en zij gaf zich aan dat volk met heel hac
meevoelend en medelijdend hart-
Ja er as in die jaren veel gebeurd en ook
van dien tijd zou veel te vertellen zijn-
Als ons volk door ziekte of ramp getrof
fen werd, betoonde Koningin Emma zich im
mer de Landsmoeder, die rusteloos in de
weer was mee te helpen de geslagen wonde
te heelen. In haar lange leven bewees zij, de
levenslessen op Arolsen geleerd niet verge
ten te zijn.
Dikwijls lezen we berichten over bezoe
ken die onze Koningin-Moeder bracht aan
een of ander ziekenhuis. We zijn aan die
berichten reeds gewoon geraakt, maar toch
hebben ze ons zoo veel, te zeggen
Wat vriendelijk, beminnelijk- ja moeder
lijk weet Koningin Emma met zieke men
schen om te gaan. Dat is een moeilijke
kunst- die slechts weinigen verstaan- Maar
de vroegere Prinses van Arolsen heeft 't,
door de rijpe ervaring van een lang leven-
in die heerlijke kunst ver gebracht.
Menig patiënt keek verwonderd op, toen
die vriendelijke gestalte zich boog over 't
bed en een deelnemende stem vroeg hoe 't
er mee ging. Was dót nu de Koningin-Moe
der? 't Leek wel een gewone moeder, die
eens kwam kijken hoe al die zieke men
schen 't maakten. En als een aangename
herinnering aan 't verkwikkende bezoek
bleef meestal een ruiker bloemen achter.
En wie denkt niet aan 't elk jaar terug-
keerend Emma-bloempje, waardoor reeds
vele tonnen gouds geofferd werden voor het
prachtige werk der tb-c-bestrijding?
Emm a-bloempje! Een veelzeggende
naam, die tevens een welverdiende hulde
vertolkt aan haar, die op dit terrein reeds
zoo veel tot stand bracht
Een socialist schreef bij den zeventigsten
verjaardag onzer Koningin-Moeder, dat hij
haar eens ontmoet had op een tentoonstel
ling van artikelen in dienst der ziekenver
pleging. Hij verklaarde getroffen te zijn
door haar hartelijk meeleven; ook was hij
verbaasd over haar groote kennis van za
ken- En hoe belangstellend liet zij zich over
alles inlichten-
Op 't donker levenspad van vele duizen
den kunnen wij 't bemoedigend licht laten
schijnen van ons meeleven, meelijden en
meehelpen.
(Hoe bezielend tevens voor velen bescha
mend gaat Koningin Emma ons volk daar
in voor.
Als we haar als een echte LandsmoedeC
in het midden haars volks zien: op zieken
bezoek- of krachtig meewerkend aan de be
strijding van de sombere krachten, die dert
bloei van ons volk ondermijnen wie moet
dan niet denken aan het Bijbelwoord- dat
onze Koningin-Moeder zich op den dag hareP
openbare belijdenis tot levensspreuk koos:
God is liefde, en die in de liefde blijft- dia
blijft in God en God in hem?,
Liefde en dankbaarheid van ons volk-
Het Nederlandsche volk heeft Koningin:
Emma altijd groote liefde en dankbaarheid,
betoond.
Toen zij als Regentes, aftrad, wilde dat
volk in een kostbaar bewijs, in een nati
onaal huldeblijk aan die dankbaarheid
uiting geven.
Uit alle standen door 't goud der rij*
ken, maar vooral ook door 't koper der ar
men werd een som van drie-honderd
duizend gulden bijeengebracht en Koningin
Emma aangeboden-
De Koningin-Moeder was diep getroffen
door deze uiting der volksliefde. „Bij het ein
de van mijn taak zoo sprak zij vind ik!
in de liefde en den dank van het Nederland
sche volk- waarvan dit geschenk getuigt-
de grootste- de schoonste voldoening voor
wat ik gepoogd heb te doen in het belang
van Land én Volk".
Wat zij met de groote som geld deed?
Het landgoed Oranje-Nassauoord bij Ren-
kum gaf zij ten geschenke. En door het na
tionaal huldeblijk werd zij in staat gesteld
op dit landgoed het eerste Nederlandscha
Sanatorium te stichten.
Minstens éénmaal per jaar brengt onzd
Koningin-Moeder een bezoek aan haar stich
ting ,waar 't kranke lichaam een zorgvul
dige verpleging vindt en waar tevens hoe
zou 't ook anders kunnen? niet vergeten,
wordt wat do ziel voor leven en sterven
noodig heeft-
De stichting van 't Oranje Nassau-oord
was 't antwoord van Koningin Emma op de
daad der dankbaarheid van 't Nederland
sche volk-
Inderdaad: ons stugge, koele, nuchtere
Nederlandsche volk heeft Koningin Emma
altijd groote dankbaarheid betoond.
Er zijn in ons vaderland heel wat kerken
en scholen, pleinen en straten naar de Ko
ningin-Moeder genoemd.
Maar van veel grootere beteekenis is de
plaats die zij ia 't hart van ons volk heeft
veroverd.
Het Christelijk volksdeel zal op 2 Augus
tus God danken voor de kostelijke gave
in deze Koningsvrouwe ontvangen-
Maar ook zal 't bidden of een heldere
levensavond dit rijkgezegend leven moge
kronen.
En met een stem, waarin oprechte liefde
en innige dankbaarheid klinkt, zal den man
Gods worden nagebeden: -Daarom ook, ter
wijl de ouderdom en grijsheid daar is, ver
laat haar niet, o God!.
J. S. Jr,
Op a.s. Woensdag 2 Augustus hoopt Hare
Majesteit Emma, Koningin-Moeder der
Nederlanden, haar 75ste geboortedag te
herdenken.
Voor luid feestgedruisoh leent zich de tijd
minder dan ooit
Maar voor een dankbaar terugblikken cp
den langen en rijk gezegenden levensweg,
dien God aan onze hooge Koningsvrouwe
schonk, is er overvloedig reden.
Koningin Emma heeft zich steeds een
echte Landsmoeder getoond.
Als gemalin van onzen laatsten Oranje
vorst.
Als moeder van de Vorstin, die thans
Nederland reeds bijna 35- jaar regeert.
Als regentes, toen zij geroepen werd een
belangrijke taak in de regeering des lands
te vervullen.
En ook in de lange jaren, dat zij, amhta-
loos maar toch immer werkzaam, "temidden
Van ons volk leeft
't Is dan ook met innige blijdschap en
oprechte dankbaarheid, dat we hier op
eenige momenten van dit leven vol arbeid
en toewijding wijzen.
Jeugdjaren op Arolsen
Onze Koningin-Moeder werd 2 Augustus
1858 geboren op 't slot Arolsen, de residentie
van Vorst George Victor van Waldeck-Pyr
mont en zijn gemalin Vorstin Helena, gebo
ren Prinses van Nassau.
Het Huis Waldeck-Pyrmont heeft een
oude geschiedenis achter zich, met meniee
roemrijke bladzijde. Het werd gesticht in 777
door Wittekindus I, graaf van Waldeck en
Swalenberg-
zien geen wonder, dat 't zestal aan zulk
een vader hing.
Wat een prettige jeugd heeft onze Ko
ningin-Moeder daar in 't ouderlijk huis
doorleefd; wat zal zij nog vaak dankbaar
aan dien gelukkigen tijd terugdenken.
Maar ook ging daar de zon wel eens achter
donkere wolken schuil- In welk huisgezin
is 't altijd voorspoed en vreugde?
De oudste dochter, Prinses Sophie, werd
ziek. Dag en nacht was de trouwe moeder
voor haar kind in de weer; en 't gelaat
van den vroolijken vader werd versomberd
door een donkere wolk.
De knapste dokters werden ontboden,
rede hield naar aanleiding van Psalm 121,
sprak op aangrijpende wijze de Koninklijke
Bruid toe -,Gij geniet het voorrecht, dat
gij zijt omgeven door uw Vorstelijke ouders,
broeder en zusters, die trouw en liefdevol
u herwaarts naar het altaar en ook op uw
verderen levensweg met de bede begelei
den, dat Gods liefde uw deel moge zijn uw
heele leven lang, en dat gij aan de zijde van
uw Koninklijken gemaal ten zegen moogl
zijn voor zijn waardig en edel volk, opdat
gij daarginds met geheel uw gemoed zeg
gen kunt: Uw volk is mijn volk"-
De intocht van Koningin Emma binnen
de grenzen vain Nederland werd een ware
zegetocht. Dat begon al te Oldenzaal; dat
bleek op Het Loo; en toen Koning Willem
met zijn gemalin in Amsterdam en Den
Haag verscheen, barstte de volksjubel los
in een schier eindeloos gejuich-
Stormenderhand won de jonge Koningin
de harten der Nederlanders- En een luide
vreugdekreet daverde over de steden en dor
pen en gehuchten van Oud-Holland- toen 31
Augustus 1S80 Prinses Wilhelmina geboren
werd.
Geboortehuis van Koningin Emma.
