Groolsche
N.
Landdag van de
C. R. V.
Vijf en Vijftig
en Bosch" le
duizend in
Apeldoorn
„Berg
bijeen
DONDERDAG 27 JULI 1933
TWFFDF BLAD PAG F
Eendrachtige Manifestatie voor den
„Omroep met den Bijbel''
„Danken, getuigen, bemoedigen, bidden"
Eenheid der Orthodox-Protestantsch Chr.
volksgroep gedemonstreerd
ïets over de voorbereiding
Wij zingen ons lied van de N. C. R. V.,
De omroep, gegrond op Gods Woord;
Hij draagt het. ver over de grenzen, de zee,
Met blijde vrijmoedigheid voort.
Wij zingen ons lied en beloven daarbij
Eén in het geloof en de vrijheid staan wij
Gereed voor de N. C. R. V.
Treed mee in de rijen der N. C. R. V.
Wanneer gij den Christennaam draagt!
Bevorder de eenheid der Christenen mee,
Dat is het wat God van U vraagt.
Zingt mee in ons koor en sluit aan in de rij!
Eén in het geloof en de vrijheid staan -wij,
Gereed voor de N. C. R. V."
N.C.R.V.-lied van Leo Lens.
De groote dag is eindelijk aangebroken!
Niet tevergeefs is maandenlang de leuze
van mond tot mond gegaan: „Kom Donder
dag 27 Juli naar Apeldoorn, naar Berg en
Bosch, naar de N. C. R. V. Radiolanddag!'
Het resultaat is niet uitgebleven.
Uit alle deelen van het land hebben dui
zenden en tienduizenden zich gereed ge
maakt om te danken, en te getuigen voor de
6choone zaak van den omroep met den Bijbel.
Maanden en maandenlang hebben de voor
bereidingen geduurd. Comité's werden opge
richt, tochten georganiseerd, extra treinen
ingelegd. x
i2.il mans? Thans heeft men het schoone
resultaat in oogenschouw kunnen nemen:
Tienduizenden bij tienduizenden zijn heden
saamgestroomd in Berg en Bosch. i
Daar hebben zij getuigd voor het goed
recht van den omroep met den Bijbel, om
den tegenstander kond te doen ,dat „Neein
lands kracht niet ligt in neutraliteit en alge
meenheid, maar in de trouw aan het Christe
lijk Beginsel ,in den geloofsmoed, die dei-
vaderen sterkte was."
„Daar hebben zij ook gemeenschappelijk be
toond, dat er door de Genade Gods in Neder
land nog honderdduizenden gevonden wor
den ,die in de zaken van den radio-omroep
vragen naar den wil des Heeren en die Zijn
Woord tot richtsnoer nemen voor hun han
delingen ook op dit terrein van het leven.
staan 16 ketels die ieder 140 L. water kun
nen bevatten, opgesteld. Zij zullen straks do
koffie en tfliee te verwerken krijgen. Geza
menlijk verwerken deze massa-ketels 100 M3
per uur- We zouden zoo nog eeruigen
tijd kunnen doorgaan, doch men bemerkt,
hoeveeed of er aan
dezen dag verbonden was.
Politiemaatregelen
Daarnaast was cxp het terrein voor alle
benoodigdlheden gezorgd en was men
allde gebeurlijkheden voorbereid. Daarbij
heeft men zach aide mogelijke medewerking
van de Apeddoornsohe politie-aninoriteiten
weten te verwerven- Deze hebben de zaak tot
in de puntjes geregeld, zoodat er mensche-
lijkerwijs gesproken „geen vuiltje aan de
lucht" kon zijn. Er waren vier autopa rkeer-
plaaitsen ingericht, rijwielbewaarplaatsen
enz. Groote borden Lange den weg gaven
vanzelf needs den weg aan. Zoo kon alles
regelmatig „toevloeien" zonder wanordelijk
heden te veroorzaken. Van de politiemaat
regelen heeft men reeds eerder in dit blad
kunnen liezen.
„Landdaghalte"
Naast de hondier den autobussen, die van
morgen ailierwege naar Berg en Bosch trok
ken, hebben ook de spoorwegen van den
landdag geprofiteerd. In het normale trein
verkeer was het reeds abnormaal druk-
Daarnaast liepen een 10-tail extra^treinen
vanuit alle oorden van het land. Zij etopti
ailfle aan de N.C.R.V.-hailbe aan de Jadbtiln
te Apeldoorn, vüiak bij het landidagterrein
enkelle minuten daarvan gaans welke hal.
speciaal voor deze gelegenheid was geboiiwd
Apeldoorn vlagt
Apeldoorn verkeerde vanmorgen in feest
roes. Reeds in den vroegen morgen was het
te bemerken, dat er iets bijzonders aan de
hand was. Geen wonder, een landdag van
ngekend enormen omvang was op komst.
De zon, ondergegaan den vonigen avond in
et rak-blauwen heimeü, steeg in gioeiend-
roode pracht op, een edhoonem dag belovend.
Vele buirgens van Apeldoorn hadden aan
het verzoek van het N-C.R.V.-bestuur om de
Vlaggen uit te steken gehoor gegeven.
Mr. A. VAN DER DEURE,
Voorzitter van de N.C.R.V.
De Voorzitter sprak de hoop en de verwach
ting uit, dat ook deze Landdag zal strekken
tot versterking van den band tussohen J"
Itdien der N.C.R.V. onderling.
Tot nog grooter activiteit werd opgewekt
en spr. eindigde met een „Soli Deo Gloria".
Na het welkomstwoord van den voorzatter
zong het Chr- Radiokoor onder leiding van
Jan Couvee „Dochter Sions" von G. F.
Handel.
Alle aanwezige zangvereenigmgen (meer
dan 120) zongen vervolgens vierstemmig Ps
150:1 en 3 onder leading van den heer W.
\ian Laar, en begeleid door de Amsterdam
se!) e Orkestvereeniging, het N.C.R.V-.orkeet
en het Stafmuziekcorps der Kon- Ned. Ma
rine te Den Helder.
TOESPRAAK MINISTER DE WILDE
De voorzitter kondigde hierna aan, dat
Minister de Wilde de aanwezigen wilde toe-
sproken, waarop allen opstonden en Z.Exc.
een langdurige ovatie brachten.
Minister de Wilde zeide, dat het hem zeer
moeilijk was gevallen om zijn tijd vrij te
maken om den landdag bij te wonen. Hij
Iets i
de voorbereiding
Het is begrijpelijk, dat de voorbereiding
-voor dezen landdag ontzettend veel hoofd
brekens heeft gekost. Doch het moet gezegd,
dat, toen w ijgisteren in Apeldoorn terloops
op het terrein een kijkje gingen nemen, ons
alles punctueel in orde toescheen. Met koorts-
achtigen haast was men bezig de laatste toe
bereidselen te maken voor de ontvangst der
tienduizenden N. C. R. V.'ers.
Op de vergaderplaats zelve strekt zich een
groote eeretribune uit. Daarop zullen het Be
stuur en de genoodigden plaats nemen. De
geheele tribune is omhangen met N.C.R.V .-
vlaggen en guirlandes, die men in deze om
geving bij overvloed kan vinden.
Daaromheen strekt zich in wijden kring
eindeloos over een vlakte van 54G H.A. de
vergaderplaats uit. In totaal is er een lengte
van' 10 K.M. zitplaatsen aanwezig. Op die
banken kunnen 20.000 menschen zitten. De
overige 30 a 40.000 N.C.R. V.'ers zullen in het
groene mos een plaatsje moeten zoeken. Heel
het terrein rond hangen tallooze N.C.R.V.-
vlaggen. Daartusschen door hangt de natio
nale driekleur. Kleine vlaggetjes in tien
duizendtallen over het geheele terrein tus-
schen de hoornen verspreid geven het geheel
een bijzonder feestelijke aanblik.
Een 10-lal Meters voor de tribune verheft
zich een hooge stelling waarop 9 enorme luid
sprekers zijn aangebracht. Zij beheerschen
het terrein tot in alle hoeken volkomen. Tot
op den grootsten afstand zijn de sprekers ge
makkelijk te volgen. Een viertal andere „reu
zen" zijn in andere hoeken van het terrein
Vaderland zijt gij, aldus spr., Apeldoorn
binnengestroomd, reeds maandenlang hebt
gij berichten kunnen lezen en hooren hoe
deze landdag werd voorbereid en hebt gij
plannen ontworpen om hem bij te wonen.
En nu deze volksverhuizing heeft plaats ge
had, kan ik u allen de verzekering geven,
dat wij Apeldoorners ons gelukkig achten
u niet binnen onze muren, want die hebben
wij niet, doch te midden onzer bosschen te
ontvangen. U zult wel begrijpen, dat dit ge
deelte ervan er niet altijd zoo uitziet doch
dat door de goede zorgen der vele daartoe
aangewezen commissies dit bosch is her
schapen in een feestzaal annex restauratie,
een zaal zonder dak en zonder nooddeuren
waarin sprekers, zang en muziek zich af
wisselend doen hooren. Zonder u van dit
punt te willen verjagen, moge ik u toch ia
overweging geven de omliggende bosschen
even te bezoeken, de Leemkuil de Suikerberg
en het ravijn zijn gemakkelijk te vinden
en mocht u soms aan het dwalen raken, een
goede raad: neem de zon in den rug. Laat
uw schaduw u den weg wijzen cn richt uw
schreden naar Apeldoorn Ik behoef U niet
agen de schillen en papieren aan het
oog te onttrekken, een gaatje in den grond
en deze ontsieringen zijn verdwenen. Wij
zijn immers menschen die van orde en net
heid houden, en onze bosschen zijn voor
vele vacantiegangers een geliefd ontspan-
aingsoord.
Wij hopen, dat u een bezoek aan ons dorp
niet vergeten zult, dat met zijn schoone
parken en lanen en het paleis Het Loo, het
zomerverblijf van onze geëerbiedigde en ge
liefde Koningin een aangenamen indruk zal
geven.
Apeldoorn kan er op bogen op 10 en 11
Juni 1929 de eerste plaats te zijn geweest die
eenige leden der N.C.R.V. tot een landdagje
uitnoodigde en ik kreeg den indruk dat de
deelnemers zeer voldaan waren.
Ik hoop dan ook van harte dat deze groot-
sche landdag u genotvolle oogenblikken
moge schenken, dat het gevoel van saam-
hoorigheid van zoovele leden uwer vereeni-
ging die elkander nooit van aangezicht tot
aangezicht hebben gezien er door moge wor
den versterkt en bevestigd en dat van dit sa
menzijn een rijke zegen moge uitgaan in
el ons dierbaar vaderland.
De keuken
Vlak achter de vergaderplaats wordt ge
zorgd voor de behoeften van den inwendigen
mensch. Ook dat is voor een landdag, waar
60.000 menschen samenkomen, geen Kleinig
heid. Zij allen moeten toch van het noodige
worden voorzien. De fa. Van Melle en Juch
is dan ook reeds een drietal weken bezig al
les in gereedheid te brengen. Thans zijn op
het terrein verrezen 60 verkoopkraampjes
met ieder 4 verkoopplaatsen. De kraampjes
strekken zich in groepen van 6 langs den
wen uit. Bij een bezoek van 60.000 menschen
heeft ieder kraampje met 4 verkoopsters 1000
menschen te verwerken, waarbij dan nog
maar gerekend werd op 1 maal 1 persoon
per dag.
Nog enkele interessante cijfens over wat
voor zoon dag noodig is geven een beeld
van de enorme organisatie. Sedert gister
morgen zijn 80.000 broodjes gereedgemaakt.
Vanmorgen om 8 uur prijkten ze kersverscb
op de tafels. Een ploeg van 50 meisjes, dia
vannacht werd afgelost door een andere van
70 meisjes, en dien geheelien nacht door
werkte- heeft dit allies in gereedheid ge
bracht- Daarbij waren noodig 400 kg. ham,
700 a 800 kg. kaas, en 900 kg. boter. Verder
waren aangevoerd 70.000 fleechjes limo
nade, een wagen met 1300 kg. suiker, 3800
liter melk, 1000 pond echte gerookte paling
en nog veeil meer. In de „opemluöhtkeuken"
Om 9 uur word hetN.C.R.V.-terreim open
gesteld door de toegangen Noord, Oost, Zuid
West.
Van half tien tot elf uur gaf het N.C.R.V-
onkest onidier leading van Pdet v. d. Hunk en
de Amsterdameche adkestvereenigiug ondier
leiding ven Frans van Diepenbeek een con
cert. Intuesdhen stroomden de tienduizen
den toe.
De vaandelgroet
Om kwant voor elf werd door alle aan
wezige vaandels van vereemgingen onder
het spelen van een mansah een vaandelgroet
geibraoht.
DE OPENING
Om 11 uur volgde de indrukwekkende
opening met tromgeroffel door ellle aanwe
zige tronrmelslagere en bazuingeschal.
Alle aanwezige nmiziekvereenigingen
(meer den 40) speelden daarna bet „Een
Vaste Bruefht"- Na bet gebed sprak de Voor
zitter der N.C.R.V., Mr A. v. d. D e u re, het
W elkomst woord
uit.
Alleererst richtte spr. zich tot de auto
riteiten De begroeting van Z.Exc. den Mi
nister van Binnenl. Zaken, Mr. J. A. de
Wilde, werd door de tienduizenden door
een stormachtig applaus onderstreept.
Ook de leden van den Radio-Raad, de
vertegenwoordiger van den directeur-gene
raal der P.T.T., de vertegenwoordigers der
andere omroepvereenigingen en het ge
meentebestuur van Apeldoorn werden be-
Daarna ving Mr. v. d. Deure zijn eigen
lijk 'begroetignswoord aan, dat telkens door
stormachtig applaus werd onderstreept.
Opgericht met kleine kracht heeft niemand
kunnen vermoeden, dat de Chr. omroep zulk
een vlucht zou nemen en dint diie binnen
enkéle jairen zou uliitgroaien tot die grootste
ChristetÈjice organisatie in ons vaderland.
Naast het feit., diait. overal de radlio een on
gekende ontwikkelingsgang had, bewees dit.
toch ook. dat onze N.R.C.V. de juiste toon
heeft weten te treffen en er in is geslaagd,
de band met het Christenvolk in Nederland
nauw toe ie hallen.
De redenen van dien grooten bloei liggen
in die trouw aan het beginsel- De Christe
lijke omroep kan in Nederland niet worden
gemist. Zij hieeft na-ast de liefde en de trouw
der aanhangers haar bloei ook te danken
aan de actie van de tegenstanders.
Spreker wees op de overeenkomst van de
radio met de Chr. school. De zegen v an de ge
lijkstelling in den omroep is mede'n vrucht
van den jaronlangen strijd onzer voortrek
kers voor de gelijkstelling op schoolgebied.
Een indrukwekkend oogenblik volgde nu,
als spr. een woord van hulde brengt aan
de oude voortrekkers, de pioniers, die alles
met Gods hulp voor ons mogelijk hebben
gemaakt. (Langdurig, donderend applaus
volgde op deze passage).
Z.Exc. Minister J. A. DE WILDE
had echter alles op haren en snaren gezet
om 41 aar Apeldoorn te komen en het was
hem een genoegen in deze prachtige omge
ving een bewijs te geven van zijn sympa
thie voor de N.C.R.V. (stormachtig applaus)
Tereoht, aldus spr. heeft de voorzitter ge
wezen op den geweldigen strijd, die de
voorgangers hebben gestreden en ook zij
die zich hebben opgemaakt om het Chr. be
ginsel in den aether tot zijn recht to doen
komen.
Menig radio-luisteraar, die op eenzamen
post verkeert en die zich opgemaakt heeft
om nu ook eens met de anderen saam te
zijn, zal gesterkt naar huis terug gaan, nu
hij gezien heeft hoe tienduizenden met hem
staan voor eenzelfde heilig beginsel.
De Regeering stelt het werk van de
N.C.R.V. op hoogen prijs en bij den voort
duur wensclite spr. allen, die in dezen ar
beid werken Gods rijken zegen toe
(applaus).
Onder luide toejuichingen heeft rar. v. d.
Deure hierna den Minister dank gezegd
voor zijn sympathieke woord.
Vervolgers was het woord ean den Bur
gemeester van Apeldoorn, Mr W. R o o s-
m a 1 e N e p v e u, lid van bet Eere-oomité.
TOESPRAAK BURGEMEESTER
VAN APELDOORN
Een enkele maal, aldus Spr., ben ik in de
gelegenheid geweest voor een beperkt ge
hoor van aanwezigen voor de radio te spre
ken en had toen het gevoel dat misschien
een aantal luisteraars naar mijn woorden
hoorden, maar nu heb ik den indruk dat
het net andersom is, dat alle luisteraars hier
aanwezig zijn en dat slechts een klein ge
tal van de radio gebruik maakt. Spr. wil wel
verklaren, dat het hem nog nooit voorgeko-
„Zij zullen het niet hebben"
Het bekende strijdlied „Zij zullen het niet
hebben" van Is. da Costa, door alle aan
wezigen gezongen en begeleid door NCRV-
orkest en de A'damsche Orkestvereeniging
Staf muziekcorps volgde op deze toe-
Radio-telegrammen
Op voorstel van den Voorzitter werd een
telegram van hulde en aanhankelijkheid
gezonden aan Hare Majesteit de Koningin,
Twee coupletten van het „Wilhelmus"' ge
speeld door alle aanwezige muziekvereeni-
gingen en meegezongen door alle aanwezi
gen- volgden.
Tevens werd onder groote geestdrift een
telegram gezonden aan Minister President
Dr. H. Colijn.
Aanhankelijkheid en trouw werd onze
vorstin betuigd namens de 55.000 landdag
bezoekers en de vele tienduizenden in den
lande; aan dr. Colijn werd bij zijn moei
lijken arbeid Gods onmisbaren zegen toege
beden.
Tenslotte werd nog een telegram afgezon
den aan de internationale radioconferentio
te Genève, waarin dringend werd verzocht
de historische rechten van Holland op de
lange golf te erkennen en zoo mogelijk vei
lig te stellen,
Luide instemming werd met den inhoud
van deze telegrammen betuigd.
Groet aan de thuisgeblevenen
Ds. L. J. van Leeuwen, 2e voorzitter der
N.C-R.V., bracht een groet aan de thuisge
blevenen (zieken en ouden van dagen),
REDE DS. L. J. VAN LEEUWEN
Spr. begint op te merken, dat zijn taak
;n woord te spreken tot de thuisgebleve
nen wel een ondankbare lijkt, want zijn er
nog wel thuisgeblevenen? Enkelen zullen
er nog wel zijn. Dan vraagt hij van de aan
wezigen opdracht om het in hun aller naam
te mogen doen. Een hartelijke groet dan
de ouden en aan de zieken. De radio
beteekent in hun vereenzaamd bestaan
vaak inschakeling in het groote N.C.R.V.-
gezin- We voelen ons een groote familie,
gebonden in één geloof, één in belijden, één
in gebed. Zoo blijven we ons voelen steeds
trachtend elkaar nog meer te begrijpen, el
kaar vertrouwend.
Wij hier op den Landdag heffen, ge
schaard om het Kruis, de banier omhoog.
Steun gij onze onze handen door het gebed.
Alle zangvereenigingen zongen hierna
coupletten van Gez. 198. Het N.C.R.V.-land-
daglied vers 1, 2 en 8- begeleid door alle
muziekvereenigingen en gezongen door alle
aanwezigen- vormde den overgang naar
de pauze
Deze had een allergezelligst verloop. Men
verspreidde zich over het geheele terrein en
verzorgde zoo goed mogelijk den inwendi
gen mensch.
In dien tusschentijd werd op het tournooi
terrein „Het Schild" aan de Harpweg een
Muziektournooi gehouden- waaraan door
verschillende Muziekvereenigingen
Mr W. ROOSMALE NEPVEU
men is voor zulk een groot zichtbaar
hoor het woord te voeren en dit zou hem
ongetwijfeld eenigszins verlegen doen staan
indien hij zich niet gedrongen gevoelde en
kele woorden te mogen spreken. Spr. is dar.
ook het Bestuur der N.C.R.V. hartelijk dank
baar voor zijn verzoek, om het woord ta
voeren.
Als hoofd der Gemeente roept spr. allen
een welgemeend welkom toe.
Van Noord en Zuid, van Oost en West van
Om 2 uur volgde een ballonwedstrijd-
De oplating had plaats op het derde A.G.
O.V.V. terrein. Er waren ongeveer 300 deel
nemers.
De prijzen werden gewonnen door hen,
wier ballons de grootste afstanden hebben
afgelegd, hemelsbreed gemeten vanaf het
Landdag-terrein. De afstand blijkt uit het
poststempel van de t eruggzonden kaart
Mooie prijzen werden beschikbaar gesteld.
Z.Exc. Mr. Dr. J. S c h o k k i n g, lid van
den Raad van State, oud-Minister van
Justitie, te 's-Gravenhage betrad het eerst
het spreekgestoelte om een toespraak te
houden.
REDE Mr. Dr. J. SCHOKKING
De heer Scholkking vraagt wat het mag
zijn, dut van een komst in zoo grooten getale
een verklaring" geeft Dat kan niet zijn de
P' lats waar men samenkomt, nooh de
l ichting van den dag of ook het nieuwe
zulk een landdag. Spr. onderschat deze din
gen rviiet, maar er moet iets anders en bij
zonders zijn dat de duizenden bewoog. Het
is de radio zegt men. Haar beteekenis
met rt niet gering, naar spr- na er aan-
tooaiüe Ook zonieter dat dit haer raar buiten
Mr. Dr. J. SCHOKKING
treedt, draagt deze belangstelling een be-
poaild karakter en ontleent hieraan haar
eigenlijke beteekenis.
Deze landdag bedoelt Zoer bepaald de
Christelijke radio. Spr. wit dat laatste uit
heffen boven de banale opvatting, waaraan
ook die onderscheiding „Christelijk" niet
ontkomt. We zijn op allerlei gebied gewend
aan de onderscheidingen neutrale school,
neutrale pens, enz. Men vindt het vanzelf
sprekend dat er een Christelijke radio en
een neutrale enz. is. Maair spr. acht dit nog
niet zoo vanzelfsprekend, waarbij spr. dan
echter mind-er de kwalificatie aan de neven
stelling van üe -verschillende kwalificaties
op het oog heeft.' Spr. gaat op deze plaats
op het radio vraagstuk niet nader in- al ver
zwijgt hij niet dat dit van Overheidswege
om een meer bevredigende oplossing roept.
Maar het *-• spr. voor heden er slechts om
te doen om te doen verstaan, wat de ecsch
het Evangelie van Jezus Christus in
volle beteekenis voor het mensch-elijk
leven ook ten opzichte van de radio inhoudt,
niet anders zal spr. de zin en de be-
van de Christelijke radio willen
vertolken. Spr. wijst op een paar voorbeel
den van een ailleda agsche opvatting als dat
de omroepvereenigingen moeten gezien
het licht van coramercieede ondernemingen,
alsook dat de Chr. radnovereendgirig een ge-
uitzendvcreeniging is met alleen een
paar uitzendingen minder, bij welke louter
negatieve opvatting die de positie inhoud
van de Christelijke radio verwaarloost, deze
radio in haar karakter wordt miskend. Ook
de opvatting alsof een Christelijke radio lou
ter is voor het uitzenden van preeken cn
godsdienstige samenkomsten en deze uit
zendingen warden gekenmerkt door een
preekerigen toon. Natuurlijk zijn de fimam-
tiën niet zonder beteekenis en spreekt het
vanzelf, dat kerk en godsdienst bij een
Christelijke radio verzorging vinden Maar
redeneert als bovenaangegeven, die ver
raadt zooveel onkunde omtrent wezen en
karakter van de Chr. radio, dat het ijdwl
schijnt, zich er zelfs maar tegen te ver
weren. Als spa", tot zijn vraag in dien aan
vang terugkeert, dan zegt hij: de groote be
langstelling moet worden verklaard dat de
radio wordt beschouwd als een machtig
middel in dienst van het Evangelie
zoodanig is aan te grijpen.
niet aanstonds zoo gezien en bij
den aanvang stonden meerdere belijders af-
keeriig. Spr. kan dit niet geheel onhegrijpe-
lij'k vinden en wil dat niet geheel op reke
ning schrijven van de bekende gereserveerd
heid tegen het nieuwe. Die gereserveerdheid
heeft echter niet lang geduurd- De belang
stelling hier vandaag kan niet anders wor
den verikJaard dan uit de overtuiging dat
wat langs dé ebhergolven tot de menschen
wordt uitgezonden, niet mag zijn zonden-
het geluid van het Evangelie, dat alzoo ook
gehoord wil worden. Hier i6 voor traagheid
geen plaats meer. Hier is niet alleen voor
de Overiheód een taak weggelegd. Indien zij
er toe meewerkt ons op den eigenlijken
inhoud van het Evangelie voor individu
volfk, voor natie en volkeren, te bezinnen,
kan daarvoor slechts warden gedankt Naar
mate d-e radio de grenzen doorbreekt en
ruimte maakt, wordt het gemeenschappelij
ke onder de menschen versterkt en komt
er meer behoefte aap wrinnerlij king van
het persoonlijke leven. Omgekeerd zal een
nauwlettende zorg het gemeenschappelijke
ten goede komen, zijn karakter verheffen en
zijrn inhoud verrijken. Ook hier
Evangelie den wag.
Om ad deze redenen kan deze massale
opkomst slechts met vreugde worden be
groet. Zij moge in ieder geval profetie zijn
steeds in breeder kning willen luis
teren naar de stem des groooten Konings;
Hem- Die alleen waarachtige
scheppen kan en vrede beschikken wtLL
(Instemming)-
Na de toespraak van Mr. Dr. J. Schok-
king werd gemeenschappelijk gezongen ,0
Heer, die daer des hemels tente sprevt".
Het Kinder- en Meisjeskoor „Omhoog" te
Apeldoorn onder leiding van den heer P.
d. Berg- liet zich vervolgens hooren in een
3-tal liedjes.
TOESPRAAK Mr. Dr. J. D0NNER
Mr. Dr. J. Dormer, oud-Mmister van Jus
titie, van 's-Gravenhage- hield ve
een toespraak, waaraan wij het volgende
ontleenen:
Spr. ving zijn toespraak aan met de op
merking dat men zou kunnen denken dat
er toch wel een tegenstelling is tusschen
plaats en doel van deze samenkomst- Hier
een uitgelezen stukje ongerepte natuur,
waar de beslommeringen en ingewikkeld
heden van het hedendaagsche leven niet
doordringen. Daartegenover gaat het bij het
doel van deze bijeenkomst om een aller
modernst ding, vrucht van menschelijke
DE OOGGETUIGE
Tienduizenden zijn er vandaag in Berg
en Bosch, maar het aantal dergenen, die,
door welke omstandigheden dan ook, niet
de reis naar Apeldoorn konden maken,
maar toch op het luistervinkentouw zitten
om nog iets mee te genieten van de groote
meeting zal ook niet gering zijn.
Zij hebben kunnen genieten van het ver
slag van een „Ooggetuige", wiens naam
wel niet genoemd werd, maar wiens spraak
over oud-Israël hem openbaar maakte als
ds. W. J. J. Velders.
Al vroeg in den morgen is deze „oogge
tuige" op zeer smakelijke wijze aan het
vertellen gegaan over al wat er op Berg en
Bosch te genieten viel en hij geraakte daar
bij zoo in extase, dat hij als het ware de
dennetakken afrukte om de thuisblijvcnden
de harsgeur van het woud mee te doen ge
nieten.
Telkens kwam de onderhoudende causeur
na een paar nummertjes muziek terug, nu
eens om te vertellen, dat de koffie bij Hec-
tblitters gezet was en toch zoo lekker
smaakte, dan weer om te vertellen, dat zoo
wel gezorgd was voor hulp bij het sprin
gen van schoenveters zoowel als van auto
banden.
Het werk van de padvinders, die ieder
op z'n eigen plaats brachten, werd ge
roemd en men zag voor z'n oogen den heer
Pereboom in actie bij de eeretribune.
Met een heel klein tikje „Schadenfreude"
zal de luisteraar, die m een koele kamer
bij z'r- toestel zat, de beschrijving van de
droppeltjes transpi-atio, welke de land-
daggangers pieugder., hebben aangehoord..*
Wat zal hat warm zijn geweest!
interessant was de beschrijving van hef
optrekken der duizenden, dat vergeleken
werd met de opkomst der stammen Israal3
Geldersch en Friesch dialect vertelde
ds. Velders van enkele ontmoetingen, die
hij in den vroegen morgen heeft gehad.
werd het elf uur en nu kon men
ook door de radio merken, dat het ging
spannen.
Ooggetuige had al gezorgd, dat men zich
volkomen in Berg en Bosch aanwezig waan
de en toen tegen elf uur het rumoer van
tienduizenden stemmen door de microfoon
klonk had men moeite om zich voor te
stellen ver van Gelderland af in de huls
kamer te zitten.
Nog een laatste aankondiging: daa*
klonk het tromgeroffel en het bazuinge
schal als voorbode van het machtig en in
drukwekkend Lutherlied, dat, prachtig ge
dragen en door de ontzaglijke menigte
meegezongen, ieder luisteraar zal hebben
ontroerd.
De landdag was aangevangen en woord
voor woord kon men verder alle sprekers,
en noot voor noot de muziek volgen, voort
gedragen door dat altijd weer imponeeren-
de wonder der aethergolven.
Mén hoorde de ovatie, die mr. v. d. Deure
bij het beklimmen van het podium ten
deel viel en leefde mee met diens openings
woord.
Men hoorde alles en als dat noodig was
kwam onze ooggetuige weer vertellen waf
de redevoeringen niet konden doen, de
stemming en de sfeer, het uiterlijke en toch
zoo heel innerlijke van de sterkende samen
komst van Berg en Bosch.
Mr. Dr. J. DONNER
cultuur, dat zich de laatste jaren in steeds
nieuwer vindingen en al vernuftiger samen
stellingen heeft ontplooid. Welk een ver
schil: deze rost van de natuur en dit pro
duct van menschelijke genie. Is er schril
ler tegenstelling denkbaar en wil deze land
dag misschien heimwee wekken naar 'den
tijd en den toestand dat men nog vrij leefde
van de zegeningen van de radio om ons
hier uit de vermoeiende cultuur terug te
trekken en te doen genieten de stilmaken-
de openbaring van Gods heerlijkheid?
Spr. veronderstelt dat de organisatoren
van den Landdag het toch wel anders zul
len hebben bedoeld. Zij zullen terecht heb
ben willen doen gevoelen dat wat tegen
stelling schijnen kan, geen tegenstelling is
omdat het niet goed is de radio, als resul
tante van het menschelijk genie en vernuft
te zetten in tegenstelling tot de natuur als
schepping Gods. Juist de leden van de
N.C.R.V. zien het anders. De cultuur is ten
slotte niet anders als wat de menschen ma
ken van de gaven Gods. Dat spreekt zich
naar spr nader betoogde, in de radio wel
heel sterk uit. De eenige vraag die blijft is:
wat hebt gij, mensch, met de gaven Gods
gedaan en hoe besteedt gij die wondere
gave die in de radio verkregen is? Het
woord van da Costa over de boekdruk
kunst geldt ook van de radio.
De radio is als 't ware de combinatie
van het geschreven en gesproken woord, de
vereeniging van de uitgebreidheid van het
gedrukte met de doordringendheid van het
gesproken woord Spr. gaf voorts aan welke
geweldige mogelijkheden daarmee zijn ge
opend maar ook welke geweldige gevaren
van misbruik. Spr. denkt hier aan de radio
als een der geduchtste propagandamiddelen
van Moskou. Maar de N.C.R.V. heeft die ge
weldige mogelijkheden en gevaren begre
pen. Voor wat zij deed hebben wij dan-
kensstof- De N.C.RV. is getuige deze groote
opkomst geworden tot een machtige organi
satie, die in de harten van duizenden een
vaste plaats verkreeg. En zij mocht bij ve
lerlei verdeeldheid ook een vereenigings-
punt zijn van hen, die bij alle verschil- zicht
onderdaan weten van den hoogsten Ko
ning. Meermalen mocht zij haar stem in
den ether doen hooren.
Spr. wees op de groote verantwoordelijk
heid die dit meebrengt, want ook van het
gebruik van deze gave zijn wij verant
woording sohuldig en dat geldt voor hen die
uitzenden en voor die luisteren. Altijd
steeds dat uit te zenden dat den toets der
critiek kan doorstaan- eischt veel wijsheid
en overleg, want er moet met zoo groote
diversiteit gerekend. Als spr. echter
alleen maar denkt aan wat zieken en een
zamen dag aan dag in de Goddelijke bood
schap aan heil en troost kan worden ge
bracht, ziet hij hoe zegenrijk het werk der
N.C.R.V. is- Wat de verantwoordelijkheid
der luisteraars betreft, een handbeweging
slechts verschilt het of in het gezin het
goede of het kwaob woord dr.
(Zie verder b'do. 2J
