DONDERDAG 20 JULI 1933
i
DE VROUW IN VRIJWILLIGEN
ARBEIDSDIENST
MIDDEN IN DE SCHOONMAAK
(Van onzen Duitschen correspondent)
Toen ik hoorde praten over de „Madohen
im Arbeitslagex" zag ik in mijn verbeelding
de arme jonge vrouwen al op commando van
een man-wijf marcheeren. Tot mijn gerust
stelling werd ik er op gewezen, dat niemand
in het Derde Rijk voor de emancipatie der
vrouw iets over heeft in tegendeel, men
wil de vrouw weer terugbrengen in het hui
selijk leven, haar natuurlijken aanleg ont
plooien en als hoogste ideaal een rijk geze
gend huwelijk van staatswege laten onder
steunen.
Daar het aantal ongehuwde vrouwen se
dert den oorlog enorm groot geworden is,
keek ik niet verbaasd, toen men mij vertel
de, dat ruim 35000 meisjes zioh hebben aan
gemeld voor
den vrijwilligen arbeidsdienst
en tijdens mijn bezoek aan een viertal ar
beidskampen in de omgeving van Berlijn,
Waar de mannen spade en schop ter hand
«nemen, nam ik mij plechtig voor, ook de
vrouwen eens hij haar bezigheden gade te
slaan.
Ik begaf mij hiertoe naar Pankow, wan
delde er onder schaduwrijke boomen langs
oudie huizen, totdat ik de villa bereikt had,
waar eertijds een vrouwenvereeniging van
het Roode Kruis zetelde. Hier, ver van het
rumoer eenor wereldstad, vond ik een der
tigtal jonge vrouwen onder deskundige vrou
welijke leiding druk aan het werk. Men
6Chijnt juist met een radicale schoonmaak
beziig te zijn en ik val dan ook niet direct
met mijn neus in de boter. In de oude villa
heersaht een jong leven en de „Führerin"
heeft met mijn verlegenheid te doen. Zij
leidt mij langs de poetsende, schrobbende,
vegende en terzelfder tijd zingende meisjes
«naar haar kamer, waar gelukkig alles op
orde is: ,,'t Was volstrekt niet zoo eenvoudig
als u misschien denikt! We hadden hier niets
dan leege kamers en leege muren. Maar wij
willen hier niet slechts werken en wonen
we wilden ook -gezellag eten en behoorlijk
6laipen. In 't begin, is er menige traan ge
rold. De meeste meisjes
wisten niet meer wat werken is.
Ze waren verluierd, men had ze te lang aan
baar droevig lot overgelaten. En nu moest
er opeens gewerkt, zelfs stevig gewerkt wor
den! Men leerde zich gelukkig gauw schik
ken, maakte kennis met elkaar, sloot hier
en daar vriendschap en nu zou niepiand
meer graag weg willen".
Langs schoon geveegde trappen klauteren
we naar boven, waar de eetzaal met twee
lange tafels en dertig stoelen een gezelligen
indruk maakt. Niet slechts de meisjes van
den vrijwilligen arbeidsdienst, ook de dames
van de middenstandskeuken komen hier
eten, in doorsnee 120 vrouwen per dag. Dat
brengt natuurlijk ook heel wat werk met
zich mede en zoodoende valt er den gan-
schen dag wat te doen, soms meer dan ve
len lief is.
Reöhts van de eetzaal liggen de slaapver
trekken, welke kraakzindelijk zijn. Ik werp
een discreten blik naar binnen en zie bij elk
bed op het tafeltje wat bloemen staan.
Natuurlijk mag -die naaikamer niet wor
den overgeslagen, want wat zou men zonder
haar beginnen? Een groote tafel, vier ma
chines van Singer, twee kasten en ontelbaar
vele lapjes en costuumpjes vormen een har
monisch geheel met de, druk tikkende meis
jes. Op hestelling worden hier ook kleeren
voor de kinderen van Pankow vervaardigd
en men vertelt mij, dat van deze goedkoope
gelegenheid druk gebruik wordt gemaakt.
Al te lang mag ik nergens blijven staan,
Want het werk mag niet gestoord worden
en we hebben nog allerhand met elkaar te
bepraten. Beneden in den kelder ligt de keu
ken, een enorme ruimte met een grooten
haard. Een machtige pan staat vol rijst te
dampen en aan den muur kan ik kennis ne
men van het eenvoudige menu. Het is een
voudig, maar voedzaam, want er wordt hard
gewerkt en dus
moet er ook goed gegeten worden.
Zelfs de wascfhlkeuken wordt imij niet be
spaard: minstens 20 wasdhschotels paradee
ren langs mij heen en de meisjes, die hier
aan 't werk zijn, kijken mij -de keuken uit,
want ze houden mijn oprechte belangstel
ling voor opdringerige nieuwsgierigheid!
Boven gekomen ontdek ik die dienstregeling
welke voor de gamsctoe week als dagorde
geldt en dlie is niet voor de poes: om tien
minuten vóór zes wordt hier opgestaan, van
Maandag tot en met Zaterdag, een kwartier
wordt voor gymnastiek benut en bij goed
weer marcheert men dan meestal door de
stille straten van Pankow. „Vandaag hebben
we al vijftienhonderd meter achter den
rug!" wordt mij door de leidster verzekerd.
Ik neem haar met toenemend respect op. Op
staan, wasschen, aankleedem, marcheeren,
ontbijten, kamers schoonmaken, en dan aan
t werk tot in den middag! Pas na den mid
dagmaaltijd breekt een uur van pauze aan.
Precies om drie uur wordt 't werk weer her
vat, hoort men de machines weer tikken,
zijn de vingers druk in beweging en wordt
er tusschenidoor om anmoodig gekijf en ge
kakel te verhelderen, eeri liedje gezongen.
„We krijgen ook veel oude kleeren toegezon
den en die worden voor den winter verwelkt
om in den nood der aimsten te voorzien.
Boven op zolder ligt 't vol en we hebben dus
werk voor de eerstvolgende maanden. Soms
is er niets goeds meer bij en kunnen we de
heele zending wegsmijten, maar over 't al
gemeen halen we er nog allerlei uit te voor
schijn. In 't begin trokken vooral de jonge
meisjes soms een vies gezicht, als we aa.n 't
uitpakken waren en dat kon ik best begrij
pen. Maar dat had immers mi ets te zeggen,
want we werken hier voor 't algemeen be
lang en als je dan later de dankbare gezich
ten ziet van de moeders, die kleeren voor
't geestelijk werk,
tmderwijs in geschiedenis, Duitsche taal, voe
idingsvraagstukken en alles, wat voor ons
Vrouwen van bijzondere waarde is. Dan
komt er weer een pauze tot het avondeten.
Is dat om S uur achter don rug, dan begint
pas de eigenlijke gezelligheid, het „Beisam-
mensein" en dat is ongetwijfeld liet genoeg
lijkste uurtje van denheelcn dag. Dan zitten
We aan tafel met elkaar te praten, wordt er
gezongen, ook wel eens gedanst cn ieder
vertelt van haar ervaringen, Ilse, Hilde, Lot
te, Ingeborg, Trudohen, elk op haar beurt.
Wanneer ik de vraag stel: hoe denken jul
lie hier of daar over? dan komt er aan 't
^dispuut vaak geen einde meer, want jonge
'meisjes zitt~n vol gedachten, veel meer dan
d© meeste mannen .vermoeden!
iiZoo heeft elke week le-en geregeld verloop
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK.
Beroepen: Te Den Bommel Flakkee
li. J. Lammerink te Delft. Te Wanneper-
veen, cand. J. A. do Vor te Woerden. Te
Leermans, J. K Lofvers te Garsthuizen.
Bedankt: Voor Benschop, E. Schimmel te
Ameide. Voor Werkendam (toez.) II. B.
van Rijs te Vianen. Voor Nijkerk, G. (vac.-
P. J. van Melle), G. Enkelaar te Oud-Beijer-
GEREF. KERKEN.
Tweetal: Te Roermond-Venlo, E. G. van
Teijlingen te Oostwold (Oldambt) en F. C.
Zwaai te Borger.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE,
Men schrijft ons:
D s. H. II. v a n Ameide, Ned. Hervormd
predikant te Ouddorp (Z.-H.), hoopt 10 Sept.
a.s. afscheid te nemen van zijn tegenwoordige
Gemeente en Zondag 17 September d.a.v. in
trede te doen te Groot-Ammers, na bevesti
ging door Ds. B. van Ginkel, te Nieuwpoort.
KERKELIJK CONFLICT.
In aansluiting aan ons bericht van gisteren
over het conflict in de zich noemende Ned.
Geref. Gemeente van Rotterda m-Z u i d
en het toestaan van het gymnastieklokaal
eener Geref. School ten behoeve van de gods
dienstoefeningen dier Gemeente (of een deel
dier Gemeente), zij thans nog ter rectificatie
meegedeeld, dat het toestaan van dit lokaal
jn geen geval door bemiddeling van Ds. H.
Popma, predikant der Geref. Kerk aldaar,
geschied is.
Van het bestaande conflict was hem des
Zaterdagsavonds nog niets bekend en hij kon
zich dus ook geen partij stellen. Betrekkelijk
toevallig kwam hij plotseling voor den plicht
te staan zijn meerling te zeggen over een aan
vrage van de zijde dier Gemeente, om Zondag
het gymnastieklokaal aan de Kegelstraat
te mogen beschikken, zulks wegens een nood
toestand in verband met de financiën dier
Gemeente.
Waar hy van een conflict totaal niets wist,
heeft heel zijn aandeel in deze zaak slechts
daarin bestaan, dat hy, daarnaar gevraagd,
leden van het Schoolbestuur zijn meening
heeft gezegd om in noodtoestand welwillend
heid te betoenen. Een actief aandeel in deze
zaak heeft hy alzoo niet gehad.
"r3 kunnen voorts nog mededeelen, dat
genoemd lokaal a.s. Zondag niet meer be
schikbaar gesteld zal worden.
VREDESZONDAG
De Algemeene Synode der Ned. Herv. Kerk
brengt zijn verzoek aan Kerkeraden en Pre
dikanten in herinnering, om den eereten
Zondag in Augustus of een anderen Zondag
in die maand, de aandaehL der Gemeente le
vestigen op de schreiende behoefte aan ver
broedering, wezenlijke en duurzame vrede.
Verder wordt een dringend beroep gedaan
op het houden van een collecte voor het vre
deswerk der Kerk.
KERKGEBOUWEN
Te Hoogeveen is de nieuwe tweeae
Geref. kerk in gebruik genomen.
i. J. Meyer heeft in een toespraak namens
de bouwcommissie dit kerkgebouw, dat aan
de Bentincklaan verrees, aan den Kerkeraad
overgedragen. Hij memoreerde dankbaar, dat
omstreeks f 60.000 aan vrijwillige giften bij
eengebracht was. Ds. Faber heeft daarna
rws den Kerkeraad het gebouw aanvaard.
Aan Ds. Meyer als voorzitter der bouwcom-
isie, aan de architecten Van Dijk, Kuipers
Dekker, aan de aannemers en alle mede
arbeiders werd dank gebracht.
Burgemeester J. Tjalma uitte namens het
Gemeentebestuur zijn blijdschap over de tot
standkoming van het mooie kerkgebouw. Hij
noemde het een groote bijzonderheid, dat in
materialistischen tijd als nu, zooveel geld
vrywillig voor een.bedehuis bijeengebracht
en hy uitte den wensch, dat ook hier ve
len tot kennis der Waarheid mochten komen
de verlossing in Christus deelachtig wor-
Ds. H. Fokkens sprak namens de dochter
kerk te Hollandsche Veld; de heer H. Dekker
Wzn. namens de Geref. Schoolvereeniging,
tevens een zilveren bekken voor het doopvont
aanbiedend; en de heer D. van Dijk, als oud
ste der architecten.
Ds. W. Faber heeft daarna het Woord be
diend uit Psalm 84 2.
en iedere (minimit wordt daigdeeld. Pas Zon
dag komt do groote afwisseling: dan. kan
ieder doen, wat zij wil. De meesten gaam
dan naar de stad, waar in vereohillende wij
ken haar ouders of kennissen wonen. In 't
begin zal het afscheid tfliuis wel eens moei
lijk zijn gevallen, maar nu ze weten, hoe het
hier toegaat, komen haast allen weer opge
wekt en precies op tijd terug.
„Weet u, wat ik voor 't belangrijkst houd?
Dat ze van elkaar loeren! Ik heb meisjes,
die als huishoudster, winkeljuffrouw, steno
typiste gewerkt hebben. De meesten komen
uit de volksschool, maar er zijn er ook on
der, die haar eindexamen hebben gehaald.
Door kameraadsehappelijken omgang mer
ken ze, dat haar eigen horizont nogal be
perkt was en dat er heel wat meer in de we
reld gaande is dan oorspronkelijk werd ge
dacht".
Terwijl we nog in de gang staan te pra
ten, stormen er een tiental meisjes proes
tend naar binnen. Het zijn gezonde, vroolijke
gezichten, maar die veranderen plotseling,
nii er een vreemde eend, nog wel een man
nelijke, in de bijt wordt ontdekt. Ik kies
dus maar het hazenpad, stromifel door den
grocntentuiin de straat weer op, laat het tuin
hek aaliter mij toeklappen en hoor mog uit
de verte het gegichel der jonge vrouweJ, die
ongetwijfeld van haar charmante „Führe
rin" willen weten, wat mijn bezoek betee-
k Berlijn, 17 Juli 1933.
Te Oldenzaal zal Zaterdag 29 Juli
a #3. de aanbesteding plaats hebben van den
bouw eener nieuwe kerk der Ned. Hervormde
Gemeente.
Te Vreewijk (Rotterdam) is
gisterenavond de Vredeskerk der Ned. Herv.
Gemeente in een wijdingsdienst in gebruik
genomen. De president-kerkvoogd, de heer F.
Haaksma, heeft een historische rede gehou
den, waarin hij de groote offervaardigheid
der Gemeente roemde en het betreurde, dat
de onnatuurlijke scheiding tusschen bestuur
en beheer, die de Hervormde Kerk zooveel
schade doet, ook hier op last van het Prov.
Kerkbestuur moest worden doorgevoerd. Na
dank te hebben gebracht aan al de medewer
kers, in het bijzonder aan de architecten Ver
hagen en Kok, droeg hy het kerkgebouw aan
den Kerkeraad over.
Ds. J. H. H. van Beem aanvaardde het ge
bouw namens den Kerkeraad en legde het
eerste geschenk, den kanselbijbel, op zijn
plaats.
Over den tekst Lukas 15 17b heeft de
pastor loei zijn eerote predikatie in het nieu
we gebouw gehouden, er op wyzende, dat by
den grooten maaltijd Gods alle dingen gereed
zyn, dat God klaar is, maar de mensch niet
en dat God nu in een steeds sterkere climax
zijn noodigingen zendt.
Nadat het kerkkoor zich in samenwerking
met het mooie orgel had laten hooren, heb
ben vertegenwoordigers van Kerkelijke colle
ges en andere autoriteiten de Gemeente geluk
gewenscht met het mooie nieuwe gebouw, dat
zitplaats biedt aan 1060 toehoorders. Geroemd
werd de volhardende ijver der jonge Gemeen
te, die na voorafgaanden Evangelisatiearbeid
eerst in 1928 tot zelfstandigheid kwam en
thans reeds zoowel over 'n eigen predikant met
hulpprediker als over een kerkgebouw be
schikt.
KERKORGELS
Te Rotterdam-Zuid by gelegenheid
der ingebruikneming der nieuwe Ned. Herv.
Vredeskerk, werd ook het nieuwe kerkorgel
in gebruik genomen, by deze gelegenheid be
speeld door den heer J. G. van Herwaarden,
organist te Rotterdam.
Het orgel werd gebouwd door de firma
Valckx van Kouteren Co., te Rotterdam,
volgens het electrisch pneumatische systeem.
Het heeft 25 sprekende registers, verdeeld
over twee klavieren, en vrij pedaal. In het
orgelfront, ontworpen door de achitecten Kok
en Verhagen werden sprekende pijpen ge
plaatst van de prestant 16 en 8 voet. De
speeltafel, met een electrische kabel van plm.
40 Meter lengte met het orgel verbonden,
heeft men geplaatst op een aparte gaanderij
tegenover het orgel.
BIJBEL-KIOSK
Te Zandvoort werd Zaterdag j.l. onder
begunstiging van heerlijk zomerweder 'n Bij
bel-kiosk, ais centrum of uitgangspunt voor
de strand-Evangelisatie. aldaar geopend.
De kiosk, du er smaakvol uitziet, is in
bruikleen afgestaan door de Bijbel-Kiosk-Ver-
eeniging, nog maar kort geleden in het leven
geroepen, om den Evangelisatie-arbeid aan
ons zeestrand, meer systematisch in vaste
banen te leiden.
Voorzitter van die vereeniging is Ds. W. A.
Wiersinga te Loosduinen; secretaris en pen
ningmeester is de heer H. J. Heule te Haar
lem, terwijl verder Ds. J. Kremer te Ede en
de heer J. H. Vrisoren in het Bestuur zitting
hebben.
De opening werd door een klein belangstel
lend publiek bijgewoond. Verschillende toe
spraken, waarbij het doel van de kiosk dui-
delijkg in het licht werd gesteld, werden
gehouden, afgewisseld door het zingen van
enkele populaire liederen.
Inzonderheid toonden de kinderen, aan wie
tekst-strandkaarten werden uitgereikt, reeds
veel belangstelling.
In de kiosk zijn Bijbels en Testamenten
verkrijgbaar. Eveneens allerlei Evangelisatie
litteratuur, die door haar goede verzorging
dadelijk de aandacht trok.
Het voornemen bestaat ook in andere
strandplaatsen Bijbel-kiosken te plaatsen. In
het begin dezer maand werd er een te IJmui-
den geopend en binnenkort komen o.m. Kat
wijk aan Zee en Den Helder aan de beurt.
Schoolnieuws.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
Hoogleeraarsbenoemingen.
De Gemeenteraad van Amsterdam heeft de
volgende hoogleeraarsbenoemingen gedaan:
I. Voor gewoon hoogleeraar in de Sociale
Aardrijkskunde en Vergelijkende Volkenkun
de, buiten de voordracht om; Dr. N. ter
m, thans lector in de Sociale Aardrijks-
De Voorzitter zei by dit punt in den Raad,
dat in de gedane voordrachten bezuiniging
gelegen was. Als er één lichaam is geweest,
dat de kosten der Universiteit heeft opgedre
ven, is het de Raad geweest. Curatoren der
Universiteit hebben uit financieele overwe
gingen geen splitsing van den leerstoel van
Prof. Steinmetz voorgesteld, omdat de door
hen voorgestelde candidaten volledig in staat
zyn beide vakken te doceeren. Voor het vra
gen van het advies, ook van de Handelsfacul
teit, bestond geen enkele aanleiding; boven
dien zou het voor de hand liggen, dat, wordt
dit advies gevraagd, de Handelsfaculteit een
eigen hoogleeraar zou wenschen, wat niet zou
strekken tot vermindering van de kosten den
Universiteit.
By de replieken diende de heer Romme
n voorstel in om, alvorens over te gaan tot
de benoeming van een opvolger van Prof.
(Steinmetz, het advies in te winnen van de
Handelsfaculteit. Dit voorstel werd verworpen
met 21 tegen 20 stemmen.
Hierna had de benoeming plaats. Als eerste
stond op de door curatoren ingediende voor
dracht Dr. J. P. Kruyt, te Arnhem, op wien
20 stemmen waren uitgebracht, tegen 21 op
Dr. ter Veen.
II. Voor gewoon hoogleeraar in de Neder-
landsche Taal en LetterkundeD r. A. A.
Dr. Verdenius is geboren te Drachten op 7
Maart 1876. Hy promoveerde cum laude aan
dc Universiteit van Amsterdam op een proef
schrift over: Jacob van Maerlandt. Van zyn
hand aijn wetenschappelijke verhandelingen,!
verschenen over: De inclinatie in het middel-
Nederlandsch; spelvormen onzer j.; prono
mina in het Middel-Nederlandsch en de 17e
eeuwsche taal. Lexicografische aanteekenin-
gen by stichtelijke proza uit de middeleeuwen,
yerder critieken over de Spaansche Braban-
;r en de Kluchten van Bredero.
III. Voor buitengewoon hoogleeraar in de
Engelsche Taal en Letterkunde: A. G. van
Kranendonk te Delft met 22 stemmen
tegen 19 op den tweeden voorgedragene, de
heer J. Dudok, lector.
De heer Kranendonk schreef een werk over
de Engelsche Letterkunde na 1880 en een
verhandeling over Spencer en Shekespeare.
Voorts heeft de Raad goedgekeurd een
voorstel van Curatoren der Univers'teit om
de stcihting tot bevordering van de studie van
het arbeidsrecht en de rechtssociologie in
Nederland toe te laten tot het vestigen van
een byzonderen leerstoel in de 1chtssociogie
gie aan de Universiteit.
VERHOOGING DER COLLEGEGELDEN
De Algemeene Vereeniging van Academisch
gevormde Leeraren heeft een adres gezonden
aan de leden van de Eerste Kamer met het
verzoek het wetsontwerp tot verhooging der
collegegelden niet te willen aannemen, daar
zij deze verhooging niet billyk en doeltreffend
acht. Ingeval de Kamer in beginsel tot aan
neming mocht besluiten, verzoekt de vereeni
ging het ontwerp zoo te willen wijzigen, aat
deze verhooging niet zal gelden voor hen die
nu reeds als student zijn ingeschreven.
CHR. NIJVERHEIDSONDERWIJS
In Utrecht is in hotel Terminus onder
voorzitterschap van Ds. A. B. te Winkel, Xed.
Herv. predikant te Den Haag, de jaarverga
dering van den Bond van Vereenigingen voor
Christelijk Nijverheidsonderwijs gehouden.
In zijn openingswoord herinnerde de voor
zitter eraan, hoe in het afgeloopen jaar op
zijn initiatief de vereeniging van Christelijke
leeraren en leeraressen bij het Nijverheids
onderwijs in Nederland en Koloniën, werd
opgericht en hoe mede tot de instelling van
een eigen Commissie van Beroep, waarbij
43 inrichtingen van Nijverheidsonderwijs
thans zijn aangesloten ,kon worden overge
gaan. Van deze Cor missie is thans .gelijk
reeds in de bladen werd medegedeeld, de oud-
Minister van Onderwijs, Mr. J. Terpstra, voor
zitter. De uitgave van een orgaan wordt
voorbereid; deze is zoover gevorderd, dat de
verschijning van het eerste nummer op 1
October a.s. mag worden tegemoet gezien.
Bij de besprekingen van verslagen en be
grooting werd een crediet voor de uitgave
van het eigen orgaan toegestaan.
Bij acclamatie zagen zich de beide aftre
dende Bondsbestuurders mevr. A. C. Diepen
horst-De Gaay Fortman te Amsterdam en Ds.
T. J. Hagen te Delft herbenoemd.
In de namiddagvergadering refereerde Ds.
O. G. Heldring ,van Zetten ,over het onder
werp: „De plaats en de beteekenis van het
gebed op onze Chr. Nijverheidsscholen". Het
met diepe aandacht gevolgde referaat gaf
aanleiding tot een ernstige wisseling van ge
dachten. Besloten werd om het referaat in
de eerste nummers van het orgaan te publi-
ceeren.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Almelo (Herv. School, Bornschestraat
88, hoofd W. Hoojjer), mej. J. E. Schaefer
losser.
H a u 1 e r w ij k (Beneden)J. Tillema te
Zevenhuizen (Gr.). Voor tijdelijk.
S o n d e 1, J. Kuiper te Bakhuizen. Voor tijd.
VI aardingen (Dr. A. Kuy.perschool,
hoofd T. van der Kooy), mej. A. Vos te Den
Haag.
CHR. SCHOLENBOND
De Bond van Chr. scholen in do Hoek-
6che Waard hield een vergadering te
Klaaswaal. In deze vergadering besprak
Mr. J. J. Hangelbroek, secretaris van
de Unie „Een school met den Bijbel", de pro-
paganda-actie dier Unie. Deze actie, in 1930
begonnen, heeft ten doel, den band tusschen
de school met den Bijbel en de oudere, die
sedert de .finantieele gelijkstelling in 1920, is
verslapt, weder nauwer aan te halen. Die
gelijkstelling, welke door den spreker niet
werd betreurd, heeft gemaakt, dat de school
finantieel niet meer afhankelijk is van de
ouders en andere voorstanders van de
school met den Bijbel. Daardoor dreigt het
gevaar, dat ook de belangstelling voor de
school zal verminderen en dat langzamer
hand het besef, waarom Chr. onderwijs voor
onze kinderen noodig is, zal vervagon. Daar
om wil het Bestuur van- de Unie „Een
school met den Bijbel" trachten, ook tegen
over de propaganda van „Volksonderwijs"
voor de openbare school, door propaganda-
actie net beginsel van het Chr. onderwijs we
der meer op den voorgrond te stellen, de
belangstelling voor dat onderwijs te verle
vendigen en alzoo den band tusschen de
school en de ouders hechter te maken. Die
propaganda-actie wordt gevoerd schriftelijk
en mondeling. Schriftelijk door een propa
gandablad, dat thans nog om de twee maan
den verschijnt en tegen een kleine vergoeding
voor alle scholen met den Bijbel beschikbaar
is. mondeling door het houden van Unie-
dagen voor een geheele streek. Het Bestuur
van de Unie stelt zich daartoe in verbinding
met de bestaande Scholenbonden, of tracht
die op te richten ,om alzoo in het geheele
land de propaganda te voeren.
Alle op de vergadering vertegenwoordigde
scholen uit de Hoeksche Waard bleken met
deze propaganda-actie in te stemmen, zoo
dat ook deze Scholenbond in die actie zal
medewerken. Den nog niet aangesloten scho
len wordt dringend verzocht zioh ook aan te
sluiten en alzoo ook deze actie te steunen.
jft&RTp«aEUS"rtrg»8Sis r.
Willem Kramer, leerling van het Chr. Blin
deninstituut „Bartimeus" te Zedst, die zijn
opleiding ontving van den heer J. A. Wolf,
slaagde gisteren voor het getuigschrift „Ker
kelijk orgelspel" van de Ned. Organisten-Ver-
eeniging.
EXAMENS
aan de Universiteit. Gesl. voor diploma
dames C. L. J. Kooman en M G Struif
heeren F. E A Batten. J. de Bruijn. H.
Caron, C. v. d. Leeden. H M Mensonldes. J.
A. A. MeUer en A Vroegindeweü. Afgewezen
9 cand. Gesl. voor diploma B: de dames J C
M A Burhorst. H P Dorren. J G Ktiddelraad
en M J G v. Woerkom en de heeren J. H. Ara-
meraal. P. v. d. Berg, W. A. Bierens. R. R. A.
DUkstra. A W Joolen en W H Nagel. Afgew.
1 cand. Het examen wordt met 2 cand. voort
gezet,
EIND-EXAMENS-CHR. H. B. S.
ZUTFEN. Chr. Lyceum, afd. H. B. S. Gesl.
de heeren W. ten Cate te Neede. A F Gerrlts,
L C Hendal. H. Huyssen van Kattondijke. P.
Jan son. G. H. Pieterson. allen te Zutfen, A H
Voorthui3 te Doetinchem en W v. Zeben te
EXAMENS-HOOFDONDERWIJZER
AMSTERDAM. Geëx. 6 cand. Gesl. de dames
W. vnn Hertzberg, S C H van der Hoevo
i de heer L. Boa:
de (heeren P W
DEN HAAG. Geëx. 7 cand. Gesl. de dames:
I A. Heshuslus. A. M. Mantz en A G v. Olst en
!e heeren J P van Elk en W Ia Melkert, al
en te Den Haag
HAARLEM Geëx. 8 cand. G09I. de heeren J
I Hendriks te Amstelveen: S N. Steenstra te
Vormer en J H Uttlen te Haarlem.
LEEUWARDEN. Gesl. de dames C J A Bis-
Leeuwarden. E v. d. Herberg te An-
i G. M. Ypm
_3aJcker te H
neker R. Langman te
te Buitenpost en J Slebesma te Sexbi.
ROERMOND. Gesl. mej. C. G. M. Mlulder te
Helmond en de heeren P J H. v. Doorn te Rog
gel en J C v. Es te Elsloo.
ROTTERDAM I. Geëx. S cand. Gesl. de hee
ren D. Hoek te Rotterdam. B M Huurling te
HUlegersberg en R P J M Jocker te Ro'tter-
RÓTTE
P. J. Los te Glessen-Nie.
UTRECHT. Geëx. 8 cand. Gesl. de heeren J
N. Koenders te Amersfoort, L H JJjong-A-Tjoe
EXAMENS-NUTTIGE HANDWERKEN
AMSTERDAM. Geëx. 13 cand. Gesl. de dames
H, v. Dom te Voorthulzen. G W Enslnk te
Vcenendaal. W. J. ae Hoog te Amersfoort, A.
-M -M A -Hoaym&os, Pl[H de Loor, .belden Am
sterdam. C. P. Luistra te Alk
te Veenendaal, L. 8. J. Ma.lc^
H. J. B. Steevert te Haarlem
ar, G. Lüster
y te Bussum.
E G Zand-
Gesl. de da-
lnge, M P A Plasschaert, M K
en, J Verwey, F G de Vries en E A deWUs
GRONINGEN. Geëx. 13 cand. Gesl. de dames
I T C Beeftink te Zwolle. R. de Boer te Wa-
:ede, H P. I Scliu
E. Inla. te Den Haasr. J O. Jansen te Rotter
dam. M Kientz, J. M. Mak. F W Noordermeer
en J Oosting. allen to Den Haag.
EXAMENS-NIJVERHEIDSONDERWIJS
AMERSFOORT. Gesl. akte XVII do dames M.
M. Abbink. J. Albranda. E. C M Andringa. F
li I. Halfhide en J C A Kaper. Afgewezen een
Gesl. akte VIII de dames K. Brandenburg
H. Ekker. M. Konün. A. C. Pormentier en A A.
M Schotsman.
EXAMENS HANDELSKENNIS L.O.
DEN HAAG. Gesl. de heeren J H Albers te
Ambt-Hardepberg. M. C. van Bleek te SUe-
Apeldoorn. L. A Blommerde
EX.-HANDELSCORRESPONDENTIE
VREEMDE TALEN M. O.
DEN HAAG. Gesl. mej. 8. M. Braak te Der
Haag en de heer P C Helderman te Amstèrdarr
EXAMENS LICH. OEFENING M.O.
UTRECHT. Gesl. do heeren H. G. Akkermans
M. J. Boender, A. v. d. Bosch, J B dc Lange
EX.-.,KERKELIJK ORGELSPEL".
AMSTERDAM. Nederlandsche Organisten
Vereeniging. Gesl. voor het getuigschrift
„Kerkelijk orgelspel" de dames Ch. A. Huls-
hoff te Haarlem en H M Fr. Phlllppus tc
Overveen, en de heer W. Kramer te Zeist.,
EXAMENS-ESPERANTO.
Behalve de reeds eerder genoemden zijn ge
slaagd voor de esperanto-cxamens van de ver
eenigingen L E E N en N K.:
VENLO. Diploma A de heer E. M. C Hoff-
mans i». Arcen. de dames E Göbelbecker en E
M F Spits en de heer H A JJ A Peters tc Ble-
rik, mej. M G A Majoor te Bussum. de heer L.
Hattljar te Eindhoven, de heer D J C Stubbe
te Eygelshoven. mej. J M v. d. Rfln en de heer
M J Vogels te Gemert, de heeren M H Boon, A
H H v. d. Bereken en J L v. d. Leegte to Heer
len. de heer A J A Houba te Tegelen. en de
dames A Llnslcens en G A Welp en de heeren
H J H Bos, J M v. Meegeren en J Janssen te
heer J A) Leenders te Boxtel, de dames W.
Balfoort en G H Zonnevylle te Groningen, de
heer W. Krlkke te Klazienaveen, de heer P.
d. Molen te Leeuwarden, de heer M J A Poel-
i de heer A F Fijn.
J Appeldoorn te Velsen en F G a Engelsr
RIJKSTUINBOUW(WINTER) SCHOLEN
De waarnemend directeur-generaal van de
Landbouw brengt ter kennis van hen. die to
den cursus 1933-1934 van één der Rjjkstuln
bouw(winter)scholen wenschen te worden toe
de data van aanmelding oor d
die
olgt zijn vastgesteld:
Rifkstuinbouw
ofjulterlök op 9 September;
ehool te Aalsmeer vóór Qf uiter
laldwljk vóór
Rijk:
Iflk op S September 1933;
Rijkstuinwlnterschool te Hoorn vóór of uiter-
ll1k ou 16 September 1933:
Rijkstuinbouwschool te Boskoop vóór of uiter
lijk op 4 Sept. 1933;
Rijkstuinbouwschool te Lisse vóór of ulter-
Wetenschap.
HET CALVINISME EN DE REFORMATIE
VAN DE WIJSBEGEERTE
Het nieuwe werk van Prol. Dr. D. H. Th.
Vollenhoven
Bij Paris te Amsterdam is keurig ver
zorgd verschenen het boek „Het Calvinisme
en de reformatie van de wijsbegeerte'", van
Prof. Dr. D. H. Th. Vollenhoven.
Toen we in het driemaandelijksch orgaan
Radio Nieuws.
VRIJDAG 21 JULI
Huizen (296 M.) N.C.K.V. 8 «0 Schriftlezing.
8.15 Morgenconcert 10.30 Morgendienst.
J- - 11.00 Orgel
ncert 2.30
ïofoon 3-30
6 00 Spr. dhr Hem
Dl as 10.30 Gramofoon
e r a u :n (1875 M V A R.A. 8-01 Gramo
nmuziek 10.15 Adolf Bouwmeester
sgt voor 10.30 Gramofoon 11.00 Onzo
A.V.R.O. 12.01
Apeldoorn 10.05 Vaz
matie 10.45 Gramofoon
ïofocn 12.30 Kovacs
Lajoe 2.00 Veluwschc- «agen 3.00 Zang-
voordracht 3.30 Gramofoon 8.30—pl m
9.45 Kurhaus Schevenlngen
Brussel (Vlaamsch) (337 8 M.) 10.20 Concert
1.20 Concert 5.30 Muziek 6.35 Zang
6.50 Concert 7.35 Gramofoon 8.20 Con-«
eert 9.05 Voordracht 9.20 Concert
10.50 Muziek
(Fransch) (509.3 M.) 10.20 Militaire muziek
1.20 Gramofoon 5.20 Radio-symphonie-
orkest 6.20 Voordo-acht 6.50 Gramofoon
7.40 Voordracht 8.20 Concert 9.20
Concert 10.50 Muziek
Daventry (1554.4 M.) 12.20 Orgelconcert
1.05 Orkest 2.05 Orkest 3.20 Orkest
4.35 Concert 6.50 Concert 7.50 Concert
8.20 Concert 11.10 Muziek
K n Ui nJnors (1153.8 M.) 12.20 Concert
(261.3 m.) 12.20
(355.9 m.) 18.20
11.05 Mu:
1.35 Gramofoon 2.20 Col
(398.9 M.) 12.20 Conci
H r1 9.20 Concert
Gramofoon
meert 6
9.30 Vervolg-
foon 12.50 Gramofoon
8.20 Pianorecital
Var scha u (1411.8 M.) 5.35 Concert 6.55
I Muziek
van Antirevolutionaire Staatkunde nu an
derhalf k twee jaar geleden, de doorwrochte
artikelen van Prof. Vollenhoven lazen, be
grepen we dat het wel iets zeer speciaals
zou worden, wanneer deze historische schet
sen gefundeerd zouden worden door een
breede uiteenzetting van de" Calvinistische
philosophic.
Aan het lange geschiedkundige overzicht,
behandelend de voornaamste richtingen van.
partiëel theïstisch denken in Europa, vóór en
na de prediking van het Evangelie, gaat
vooraf een systematisch deel. Hiervan heb
ben we bij het lezen, we mogen wel zeggen
bestudeeren, meer genoten dan van het his
torische, omdat dit laatste, wat een bewijs
is misschien van het doorvorschen door den
auteur van de bronnen, te veel kennis bij
den doorsnee-lezer veronderstelt, waar het
de eene conclusie direct weer laat afhangen
van de vorige, en het dus niet duldt, dat
ook maar één bladzij wordt genegeerd of met
minder aandacht bezien.
Trouwens, voor beginselstudie, waarop
vooral den laatsten tijd weer zooveel is aan
gedrongen door onze „leiders", en waaraan
juist in deze verwarde tijden zooveel be
hoefte bestaat, lijkt ons de duidelijke uiteen
zetting van de „leer" vooralsnog belangrijker
dan de critische beschouwing van de histo
rie, al kan natuurlijk allerminst ontkend
worden, dat een toetsen aan het „leven" de
concreetheid van een stelsel, moet aantoo-
Dat temidden van allerlei fiasco 'n jeugdig
calvinistisch streven naar het zien van de
dingen, zooals ze zijn, in onlosmakelijk ver
band met hun achtergrond, opkomt, kan
nit anders dan toegejuicht.
Het Calvinisme het is niet een critiek-
loos bewonderen van wat Calvijn deed,
maar het is een erkennen van Gods Souve-
reiniteit over alles, en tevens wil het dat
alles beantwoordt aan de wetten, door God
gesteld, om zoodoende „vrij" te zijn in ge
bondenheid.
We willen deze hartelijke aanbeveling van
dit prachtige werk besluiten met het aan
halen van de laatste zinsneden:
„Wie tot de grondslagen van het Calvinis
me doordringt wordt telkens weer getroffen
door hun eenvoud en vastheid, wat het spre
ken en schrijven erover telkens tot een
nieuwe vreugd maakt, en niets werkt in
eigen kring aanstekelijker dan de blijdschap
des geloofs.
Daarbij komt dat de waarheid over een
geweldige kracht beschikt. Zeker, we hebben
een ander uitgangspunt dan onze tegenstan
ders, en daarom zien we eerst het geheel en
vervolgens het schijnbaar afzonderlijke als
een deel van 't geheel. Maar we onderzoe
ken tenslotte hetzelfde. En daarin ligt de
mogelijkheid van contact, en dus van zegen
Dien zullen we zeker niet verspreiden indien
we de geduldige analyse verzuimen, of, erger
nog, de resultaten van het onderzoek der
andere groep nagenoeg zonder critiek over
nemen om ze te verwerken in een specula
tieve constructie, met het gevolg, dat de te-
genstanders zich erop kunnen beroemen, ons
te hebben rijk gemaakt. Maar wie voorzich
tig voortwerkt, altijd maar bij het licht van
Gods woord onderzoekend wat z'n Schepper
heeft gemaakt, die vindt op den duur meer
dan wie dit licht versmaadden, en kan
straks wellicht dien anderen tot zegen zijn."
DE INSTALLATIE VAN BURGEMEESTER SCHWARTZ TE MAASSLUIS
De loco-burgemeester, de heer Van Rossen, hangt hem de ambtsketen om. Van links
naar rechts: Wethouder J. van Loipen, dc loco-burgemeester, de heer II, ran Rossen,
burgemeester Schwartzde .gemeentesecretaris de heer-Moslert, de bode, de -heer'Damm&
