Nat. Chr. Onderofficierenvereen.
onderzoek in
DONDERDAG 29 JUN! 1933
ALGEMEENE VERGADERING
TE UTRECHT
HET VOORSTEL TOT WIJZIGING DER
STATUTEN AANGENOMEN
In het, Tehuis voor Militairen aan de
Wed te Ut eeïu werd dc algemeene verg-
dering gehouden van de Nationale Christen
Onderaf ficiei en-V ©reeniging.
Na de gebruikelijke opening wees de
Voorzitter, de heer C. Oranje, er op, dat t
hoofdbestuur op vele manieren wegen ge
zocht heeft waarlangs verbetering in de
bevordering zou zijn te bereiken, doch tot
heden leidde dit niet tot bevredigende re
sultaten. Op welk gebied is trouwens in
onzen tijd bevrediging te vinden? In onze
dagen wordt zelfs in meer dan een land
naar de macht gegrepen om zoodoende tot
gewenschte kentering te komen.
Wij kunnen er God niet genoeg voor dan
ken, zegt Spr., dat Hij ons een Regeermg
geschonken heeft, die als een der belang
rijkste punten van haar program heeft op
genomen: de krachtige handhaving van het
door God aan Haar gegeven gezag.
Vooral wij, als Christen onderofficieren,
die, als militaire ambtenaren ten nauwste
bij deze gezagshandhaving betrokken zijn,
hebben de Regeering bij die pogingen te
steunen en daarom heeft de N.C.O.O.V. de
doorden minister van Defensie genomen
maatregelen ook in dat licht bezien.
Het hoofdbestuur mag nu ook redelijker
wijs van de leden verwachten, dat zij in
dezen als één man achter hem staat en de
geheele Vereeniging op den thans ingesla
gen weg het hoofdbestuur zal volgen.
In onzen kring, zoo ging spr. voort, wordt
de terugslag van den slechten economischen
toestand terdege gevoeld. Immers in het
afgeloopen jaar gingen we allen bij ver
nieuwing in inkomen achteruit, zoodat in
enkele gezinnen met zeer veel moeite het.
hoofd boven water gehouden wordt. En alle
pogingen om daarin eenige verbetering te
brengen, bleven ook in dit opzicht vruch
teloos.
's Levens kringloop, aldus spr., is ruste
loos, maakt moedeloos en is vruchteloos, ja,
maar alleen in het leven onder de zon.
In het leven boven de zon, in het leven
met Christus, is het echter geheel anders.
Als we ons oog daarop richten, dan is
onze levenskringloop geen rustelooze, en
dan maakt hij niet moedeloos on is hij niet
vruchteloos.
En als dan ons geestesoog gericht wordt
op het kruis van Golgotha, dan weerspre
ken we den wijzen Prediker en dan zeggen
we: „Zie, dat, het is nieuw, want dat is
tevoren nooit geweest en zal er nooit meer
zijn."
Ais we in dat licht onzen levenskrmg-
lopp mogen bezien, dan gaan we van kracht
tot kracht steeds voort, om eindelijk voor
God, in Sion, en dan zonder verschrikking,
to verschijnen.
Dan wordt geheel ons leven Christus en
het sterven ons gewin.
Dan arbeiden we, zoolang het dag is, tot
dat we door onzen Goddelijken Weïkgever
worden afgelost van onzen post.
Spr. besloot zijn met aandacht aange
hoorde rede met een opwekking om liet
nieuwe vereenigingsjaar moedig in te gaan.
Het jaarverslag van de secretaris, de heer
B. de Jager van Utrecht, werd goedge
keurd. Dat van de penningmeester, de heer
J. R e n s, van Amersfoort, sluit in ontvang
sten en uitgaven met een eindcijfer van
6499,39 en de begrooting met 5700,
Financieel verslag en begrooting passeer
den eveneens den hamer. Het Ondersteu
ningsfonds heeft een saldo van 1886,78. Het
oorstel van het hoofdbestuur tot wijziging
an artikel 4 der statuten, ten doel hebbend
den arbeid op materieel terrein uit te slui
ten, zulks met het. oog op het verschijnen
van het regeeringsreglement betreffende de
militaire belangenvereenignigen, werd inge
leid door den secretaris. Het hoofdbestuur
was van meening, dat de Chr. onder-officie
ren nimmer het doel: het bevorderen van
de verspreiding van de Chr. beginselen in
leger en vloot, mochten prijs geven. In de
vereenigiag waren stemmen opgegaan om
de statuten ongewijzigd te handhaven. Dit
aou echter tot een conflict kunnen leiden,
niettegenstaande de vereeniging Koninklijk
is goedgekeurd. Het lidmaatschap zou bij
een niet wijzigen van de statuten voor de
beroeps-onder-officieren worden verboden.
"Jit een in ons b}ad reeds geplaatst bericht
gebleken, dat de N.C.O.O.V. door wijzi
ging van de statuten en oprichting van een
Sociale Vereeniging aan de moeilijkheden
tracht te ontkomen.
Aan de discussie namen deel de heeren
K o r e n h o f, v. D r i e 1 en v. O o y e n, allen
uit Amersfoort; Brunt, van Kampen;
Klemans, van Breda; Bóven, van
Zwolle en v. d. B ij 1 en Ibershof, beiden
van Den Haag.
Unaniem werd aan het hoofdbestuur voor
de ingenomen houding hulde gebracht. Met
name Dèn Haag en Kampen prezen het, dat
de historische lijn niet is losgelaten. Het
herhaaldelijk applaus bewees, dat het voor
stel van het H.B. de instemming had.
Na de pauze voerden het woord de heeren
K a m e r ij k, vaa den Bosch; Marie en
Mulders, van Amersfoort; S a uk e n s,
van Dordrecht en v. Egmond, van Naar-
den. De sprekers waren over het algemeen
van gevoelen dat de wijziging der statuten
niet had moeten plaats vinden, doch nu de
NU.O.O.V door maatregelen
hand daartoe gedrongen wórdt, wenschtè
men daarin te berusten
Breedvoerig werden de verschillende spre
kers door den secretaris beantwoord.
De heer v. Oesterom, eere-voQrzitter
der vereeniging, wees er op, dat hij: dank
baar is, dat deze-dag een strijd" over be
ginselen geeft te aanschouwen. De N.C.O.OV
is nimmer geweest een belangenvereniging.
Ook na 1918 niet. Het doel is het vérsprei-
den van da Chr. beginselen en da&rocnb is
het noodig dat onze belangen worden be
hartigd, Wij komen niet op vóór ons brood
als „brood" doch omdat dit voortvloeit
uit ons doel. De sociale belangen,
in het licht van de Chr. beginselen. Daarom
verschilt spr. met Amersfoort want de kerk
kan nooit de persoonlijke taak van de
leden overnemen. Wij vertrouwen, dat deze
maatregelen tengevolge zullen hebben, dat
het goede daaruit zal voortvloeien.
De heer De Jpng van Dordrecht, be
heerder van het Spaar- en Ondersteunings
fonds, toonde aan, dat zoo de N,C.O.O.V
werd vervormd tot een belangenvereniging,
beide fondsen automatisch zouden worden
opgeheven
Nadat nog verschillende andere
het woord hadden gevoerd werd het
stel -tot wijziging der Statuten met alge-
meene stemmen aangenomen.
Tot leden van het hoofdbestuur werden
herkozen de heeren T. v .d. Meulen, J de
Ridder en J Rens, met resp. 134, 126 en 122
stemmen van de 135. De heer L Moll te
Amersfoort verkreeg 63 stemmen. Door
bruikmaking van art. 18- van het Huish. Re
glement werd de heer Moll door het H.B.
aangezocht als H.B.-lid te willen zitting
nemen. Als lid van de commissie voor het
Ondersteuningsfonds werd gekozen de heer
J. v. d. Brugge te 's-Gravenhage met 91
stemmen
Nadat de heer v Dijke, van Bergen op
Zoom was voorgegaan in dankgebed sloot
de voorzitter de drukbezochte vergadering.
CHR. SOC. ONDER-OFFICIEREN
VEREENIGING
TE UTRECHT -OPGERICHT
Direct na de te'Utrecht gehouden jaar-
ergadering van de Nat. Chr. Onder-Offi-
ieren Vereeniging, werd een bijeenkomst
gehouden van de Ónderofficieren van Prot.
Chr. levensopvatting, actief dienend bij de
Kon. Landmacht, met uitzondering van die
van de Militaire Politie en de Kon. Mare
chaussee, teneinde te komen tot de oprich
ting van een Chr. Sociale Onder-Officieren
Vereeniging, noodig geworden in verband
met het regeeringsreglement op de militaire
belangenverenigingen, als hoedanig de; Nat.
Chr. Onder-Offic. Vereeniging waarin deze
onder-officierenvereeniging voorheen waren
georganiseerd niet kan worden aangemerkt.
De vergadering werd gepresideerd door
den heer C. Oranje van Deventer, die met
heeren B. de Jager van Utrecht en
A de Ridder van Nijmegen de commis
sie van voorbereiding tot deze vergadering
had gevormd. Na opening op gebruikelijke
wijze deed de heer de Jager voorlezing van
het concept huishoudelijk reglement en sta
tuten. De grondslag der op te richten ver
eeniging is, dat de Chr. Sociale Onder-
officierenvereeniging de H. Schrift erkent
en aanvaardt als grondslag en richtsnoer
van haar arbeid. Het doel is, het bevor
deren of behartigen van de met de mili
taire positie verband houdende belangen
van haar leden. Leden der vereeniging kun
nen zijn meerderjarige militairen beneden
'den rang van 2e luitenant, behoorende tot
het beroepspersoneel der Kon. Landmacht,
die hun eerste opleiding hebben voltooid.
Het lidmaatschap van de N.C.O.Ó.V. is voor
hen verplichtend. De leden mogen niet be-
hooren tot het wapen van de Kon. Mare
chaussee of de Politietroepen en geen. lid
zijn van eenige andere militaire belangen-
vereeniging of van eenige vakvereeniging
van burgers. Contributie is niet verschul
digd. De inkomsten bestaan uit schenkin
gen. De statuten en het huish. reglement
voldoen overigens aan de bepalingen van
het Regeeringsreglement op de militaire
belangenverenigingen.
De vergadering ging met de ontworpen
statuten en reglement accoord.
De heeren C Oranje te Deventer, B. d
Jager te Utrecht én A. de Ridder tè
Nijmegen werden bij acclamatie gekozen lót
voorzitter, secretaris én algem. adjunct
De heer dé Raadt van Amersfoprt sloot
na rondvraag de vergadering met dank
zegging.
A.N.W.B.-TOERISTENBOND
ONTVANGST DOOR GEMEENTEBESTUUR
VAN AMSTERDAM
Het Gemeentebestuur van Amsterdam
lI, in verband met de herdenking van het
vijftigjarig bestaan van den A.N.W.B. Toe
ristenbond voor Nederland, het algemeen
bestuur, het dagelijksch bestuur en de bui-
tenlandsche gasten vaa den Bond op Vrij-
Juni as. te 4.30 uur des namiddags,
in de vergaderzaal van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken (Beursgebouw
Damrak 62 a) ontvangen.
EEN JAARVERSLAG DAT TOT VREUGDE
STEMT
Het doet goed, na de vele deprimeerende
jaarverslagen uit den laatsten tijd, er weer
eens een te krijgen, dat 'n anderen toon laat
hooren. Slechts de overweging, dat een al
te ver teruggaande blik op de geschiedenis
van de A. N. W. B. de afmetingen van een
lijvig gedenkboek zou aannemen heeft den
samensteller van het Vijftigste Jaar-
verslag ervan weerhouden, om zich al te
zepr aan vergelijkingen te buiten te gaan.
Toch is het hoe kan het ook anders!
moeilijk, bij het ordenen der gegevens
niet eens een enkele maal wat cijfers en
feiten naast elkaar te plaatsen. Dit is tevens
middel om te constateeren, dat de
denkbeelden van de Bondsleiding over de
groote lijnen, waarlangs het Bondswerk zich
zou, ontwikkelen, van de oprichting af op
belangrijke punten onveranderd zijn geble
ven, al pasten zij zich logisch aani bij de
voortschrijdende ontwikkeling van het toe
risme.
Steeds is het immers het werk van den
Bond geweest, „do groote beteekenis van
hetwielrijden duidelijk te maken aan de
:assa"
Op zijn vijftigsten verjaardag is „de
Nederlandsche Vélocipèdisten Bond", nu
een lichaam geworden, dat wel een zeer
eigen reputatie bezit in ons land en daar
buiten, een reputatie welke de Bond dankt
aan zijn algemeene bekendheid, zijn werk
en zijn krachtige positie.
Waar men ook heen wil gaan, eerst
vraagt men den A. N. W. B. reisinlichtin-
gen. Ook het aandeel, dat de Bond er in ge
had heeft, om het Moérdijksche veer vanaf
1 JJuli a.s. ook tusschen 12 uur 's nachts en
6 uur 's morgens te doen varen, bewijst,
den Bond heeft leeren kennen als
een onmisbare instelling in het maatschap
pelijk leven.
De uitmuntende betrekkingen met het
buitenland en de daar gevestigde züster-
Vereenigingén waren van zeer veel beteeke-
r de juiste toeristische voorlichting
der .leden.. Ook ditmaal kan melding ge
maakt worden van een stijgende belang
stelling voor het toerisme binnen de lands
grenzen, gevolg zoowel van de verminderde
koopkracht der vacantiegangers als van de
gevoerde propaganda en dó onzekere toe
standen in verscheidene vroeger veel be
zochte landen.
Het nieuwste terrein, dat thans veroverd
wordt is wel
het lachttoerisme.
Tot pöpulariseering hiervan zijn:, eenige
commissies ingesteld.
Op verkeersgebied hadden speciaal de
aandacht de herziening van de Motor- en
Rijwielwat,, ,het rapport-Weiter, dat de in
stelling van een verkeersfonds voorstelde,
ter vervanging van het Wegepfonds, en ten-
Slotte het wetsontwerp inzake versnelden
bruggenbouw.
Na gehouden onderzoek werden: verschil
lende subsidies verleend of toegezegd voor
de verbetering van boeken, het opruimen
van verkeersbelemmeringen, enz.
Een der onderdeelen van het Bondswerk,
VEREEN. VAN NED.
GEMEENTEN
AANVALLEN UIT DE LUCHT
De afdeeling Zuid-Holland van de Veree
niging van Nederlandsche Gemeenten, heeft
gisteren te Scheveningen vergaderd onder
presidium van den heer E. V e ra éde.
Door den heer P. van Rees JWzn., bur-
gëmééster van Papen drectït, wérd gesproken
over „Maatregelen tegen aanvallen uit de
lucht".
's. Middags werd door den burgemeesti
van Hoogeveen, den heer J. T j a l m a, het
woord gevoerd over „Centrale inkoop door
de gemeente" en door den heer J. W. van
Aken, burgemeester van Waddinxveen
over „Het fonds tot bestrijding van kanker".
Radio Nieuws.
Gisteren is als inzet van de herdenking van het 50-jirin bestaan van den A-N.W.B. een
gedenksteen onthuld in het gebouw der Ver. Chemische Fabrieken, Maliebaan 81 te
Utrecht, rlaats waar 50 jaar geleden de Bond is opgericht. Onthulling door den heer
E. Pool, namens de leden van het algemeen bestuur. De Voorzitter van den Bond, de
heer Edo Bergsma, oud-Burgemeester van Enschede, hield bij deze feestelijke gelegenheid
een rede.
die 't best bij het publiek bekend zijn, is
de bevordering van een veiliger verkeer. De
■jarenlange activiteit op dit gebied heeft den
Bond terecht de reputatie gegeven van een
kampioen voor
een veiliger verkeer
Drie-honderd-duizend boekjes onder den
titel „Rijdt Veilig" werden aan het publiek
uitgedeeld.
Terwijl voor vijftig jaar de hoogere betee
kenis van het Bondswerk, de popularisee
ring van het rijwiel en de vergemakkelij
king van het toerisme, slechts werd inge
zien door den gelukkig met breeden blik be
gaafde leiders, is er thans een wijdvertakte
organisatie met rond 100 000 leden.
Het rijwiel heeft in deze afgeloopen vijf
tig jaar een populariteit verkregén, welke
het stempelt tot een zegen voor het geheele
volk: auto en motor zijn ingeburgerd, heb
ben het platteland uit zijn isolement ver
lost, brengen menigeen kennis bij van an
dere streken, andere landen ,en volken, die
ger opgesloten bleef binnen den beperk
ten gezichtskring van zijn directe omgeving;
en aan die meerdere kennis is onafscheide
lijk verbonden: een ruimere blik, meer waar
deering voor 't goede elders en, door verge
lijking, ook voor 't goede thuis.
I JTJAÏ,
ul zen. (1875 M.) K.R.O. 8.00 Morgenconcort
10,00 Gramofoon 12.15 Lunchconcert 2.00
Gramofoon - 2.30 Piano 2.45 Voordracht
fóon 4.10 KRO boys 5.15 KRO boys
6.30 KRO boys 7.35 Gramofoon 8.00 Or
kest 10 20 Gramofoon 10.30 Vaz Diaz
10.35 Concert
lil ver sum (296,1 M) VARA. 8.01 Gram
foon 10.15 Voordracht 10.30 Orkest
11.00 Onze keuken 11-30 Orkest 4.0
mofoon 4.30 Na schooltijd 5.00 Klei
kest '6.01 Zang 7.0"
A.V.R.O. 12.01 Gamofoon 12.30 Orkest
2.00 Voordracht 2.30 Gramofoon en zang,
8-30 Symphonieconcert.
Irussel VleamBch} 337.8 M.) 12.20 Gramo
foon 1.20 Concert 5.20 Orkest 6.50 Gra
mofoon 8.20 Omroeporkest 9.30 Con
(Pransch) (509 3 M.) 12 20 Concert. i.SO
Gramofoon 5.20 Omroeporkest 6.35 Gra
mofoon 6 50 Concert 8.20 Orkest 9
Concert 10.20 Gramofoon
)a ven try 1554 4 M) 12.20 Orgel. 1
.Orkest 2.05 Orkest 2.35 Gramofoon
3.20 Orkest 4.35 Orkest 6.50 De grond
slagen vier muziek 8.20 Concert 9.55 ö-tiO
Orkest
Calundborg (1153.8 M.y 12.21 Concert.
Omroeporkest 8.30 Orkest 9.20
i piai
h a j
.angenberg (472.4 M.) 6.20 Gramofoon
7.23 Gramofoon 8.23 Gramofoon 10.3E
Mensch und Welt 12.20 Concert 1.2(
Concert 4.50 Concert 9.25 Orkest
10.50 Concert
li.} 12 20 Orgel 1.05
Orkest
Orkest 2.35 Gramofoon i—
5.35 Com
L o n d o n 1«k.-(355.9 M.) 12.20 Concert.
1.35 Gramofoon 2-20 Concert 3.20 Orkest
6.60 Concert 7.50 Vlooi 9.20 Concert -
9.55 BBC orkest 10.50 Gramofoon
Midland Reg. (398.9 51.} 12.20 Concert. -
1.35 Gramofoon 2.20 Concert 6.50 Orkes
7.50 Koor 9.20 Concert
Parjjs Radio (1724. M.} 8.05 Gramofoon. -
12.60 Gramofoon 6.50 Gramofoon 7.4'
Gramofoon
Warschau (1411.8 M.) 5.35 Concert
VIII
Bedrijfscellenorganisatie aan het werk
!(H.D.) Van het raadsel, hoe het toch mogelijk is geweest al
de gebouwen der moderne, zoogenaamde vrije vakbeweging op
2 Mei te bezetten, zonder dat ergens tegenstand geboden werd,
willen wij toch iets vertellen, nu ons dit .van vq^chillende
zijden gevraagd wordt
De nationaal-socialistische bedrijfscellenorganisatie heeft deze
opdracht volvoerd, en daardoor, gelijk het in de huidige regee-
ringspers heet, den dank en de bewondering verdiend van de
geheele nieuwe beweging.
Het is goed op dezen stoottroep wat nader in te gaan. Wie
de geschiedenis der nationaal-socialistische omwenteling wil
begrijpen, moet iets afweten van het fijne raderwerk, hetwelk
van uit het Bruine Huis te München, den hoofdzetel der partij,
bestuurd wordt, of misschien beter gezegd werd.
Deze bedrijfscellenorganisatie bedoelt geen verkapte vakcel te
zijn, dus niet een stukje vakbeweging op zichzelf, maar kreeg
slechts tot taak op te treden als politieke kamp^troep
ter verovering van de bedrijven zelf.
De bedrijfscel is voor elk bedrijf een afzonderlijke kleine
organisatie met eigen leider, eigen kas, en eigen propa-
gandadienst. De cellen in de verwante bedrijven staan
onder een districtshoofd of gouwleider, en deze gouwleiders
onder den rijksleider voor het' bepaalde bedrijf.
Een eigenaardigheid van deze cellen is him vrijheid van be
weging in het raam der geheele organisatie. Hierdoor kan elke
mogelijkheid tot versterking van den politieken invloed der
partij in fabriek en kantoor benut worden. De practijk heeft
geleerd, dat tegen dit doordringen in alle deelen van het bedrijf
zoo goed als niets bestand was. Hier kwam nog iets bijzonders
bij; namelijk de samenstelling. Geheel in strijd met de wijze
van opbouw der bestaande vakbeweging worden arbeiders niet
van intellectueelen of kantoorpersoneel van handwerkers ge
scheiden. De cel bevat namelijk vertegenwoordigers van alle
beroepen of aideelingen in hetzelfde bedrijf. Dus zoowel acade
misch afgestudeerden als arbeiders; mannen en vrouwen. Dit
is natuurlijk weer een afschaduwing van het ideaal één land,
één volk, en van het' verwerpen van den klassenstrijd. Hier
heeft men ook één der verklaringen, hoe het mogelijk was, dat
de nationaal-socialistische beginselen zoo snel het geheele volks
leven doortrokken. Dit samengaan van allen in één bedrijf heeft
ongetwijfeld het marxisme één der hardste slagen toegebracht.
Den arbeiders is de volksgemeenschap en de mogelijkheid de
standsverschillen te kunnen overbruggen, aanschouwelijk voor
oogen gesteld. Andere partijen koesterden ook wel dit ideaal,
doch de practijk stuitte daar op vele bezwaren.
Tot de bedrijfscellen werden slechts de meest vertrouwde per
sonen toegelaten; personen, in wie de idee van volstrekte
gehoorzaamheid als het ware belichaamd was.
Welnu, deze bedrijfscellenorganisatie heeft op 2 Mei het werk
verricht. Nadat zij den vorigen dag op het Tempelhoferveld aan
den top marcheerden van de onderscheiden optochten, hadden
zij den anderen dag een vertrouwensopdracht te volvoeren.
In geheel Duitschland in een tijd van tien minuten werden
alle gebouwen van de moderne vakbeweging bezét, zonder dat
hiervan ook maar iets tevoren was uitgelekt. Stad noch dorp
ontkwam aan deze omschakeling. Inderdaad ,is dat een kunst
stuk, waardoor de bedrijfscellen nog meer als de élite der be
weging werden beschouwd. Ook waren uit deze cellen al de
plaatsvervangers al aangewezen om op de kantoren de leiding
van het werk over te nemen. Fijngevoelig is men in Duitsch
land niet immer bij den strijd om het najagen van een doel,
doch de organisatie is heel vaak tip-top in orde.
Het nieuwe Duitsche Arbeidsfront zal opgebouwd worden door
de mannen van de bedrijfscellenorganisatie. De leiders meenen
hier het vertrouwde materiaal bij de hand te hebben, hetgeen
tot dusver getoond heeft voor zijn taak te staan.
Nu zal het velen ook beter begrijpelijk zijn, hoe bevreesd de
hoofdleiders zijn voor verwatering der organisatie hunner ver
trouwensmannen, maar nok, hoe vol trotsch deze voortrekkers zijn
op hun positie in de beweging. Tot dusver heeft men nog niet
gehoord, 'dat communisten en sociaal-democraten de gelederen
der nationaal-socialisten zijn binnengeslopen. Wel in de rijen
van den Staalhelm en van de Duitsch-nationaal gezinde organi-
saties. Hitier zal geen enkele groep zóó volkomen vertrouwen,
als die, welke hij met zijn denkbeelden heeft doordrenkt en die
de vuurproef heeft doorstaan in een tijdperk van vervolging,
want, niets nieuws onder de zon, de rollen zijn precies omge
keerd. Wat gij niet wilt, dat u geschiedt, doet gij dat ook den
ander niet, daaraan is in den loop der laatste jaren te weinig
gedacht in Duitschland. Slechts een consolidatie van vele, velé
jaren, onder welke regeering ook, kan maken, dat dit weder-
keerigheidsbeginsel weer in eere wordt hersteld.
Van invloed op de internationale regelen voor den arbeid
Van uit het hoofdgebouw der Duitsche Christelijke vakbewe
ging, Kaiserallee 25 te Berlijn, heeft men mij veel schriftelijk
materiaal nagezonden, waaruit ik zou kunnen opmaken, hoe de
leiders dezer organisatie wilden beproeven, ook onder het
nieuwe regime hun taak, zij het dan sterk gewijzigd, voort te
zetten. Ik heb er niet veel meer aan, sedert het eind gekomen
is. en elke verantwoordelijke post is ingenomen door nationaal-
socialisten. De voornaamste plaatsen door personen uit de on
middellijke omgeving van Dr. Ley, den leider van het Arbeids
front, en de minder voorname door personen, die in de bedrijfs
cellenorganisatie de aandacht hadden getrokken.
Toch heb ik nog wel meer dan een oppervlakkigen blik ge
slagen in de nummers van het dagblad Der Deutsche en
van de vakvereenigingsbladen. Maar het geleken mij klanken
van een stervende beweging. Het geluid was gedempt, niet uit
eerbied voor den naar adem hijgende, maar uit vrees voor den
machtige, van wiens wil een verder voortbestaan afhing, 't Was
een angstig, bijna zou ik zeggen een zielig woordvertoon, om
toch maar den indruk te vestigen, dat de „nationale ontwa
king" de beste snaren in het gemoed der Christelijke vakbe
wegingsleiders had geraakt. Dat het Deutschland er-
w a c h e een kreet was, die ook namens hen met kracht werd
uitgestooten.
Toen gleden de dertig jaren van openlijken vakhewegings-
strijd der Duitsche Christelijke arbeiders mijn oog voorbij.
Maar tegelijk zag ik het gebouw van de Christelijke vakbewe
ging in meerdere landen verrijzen. Want de Duitsche beweging
heeft altijd in het middenpunt gestaan en ook het grootst aantal
leden geleverd.
Nadat te Mainz in 1899 het Duitsche Christelijk Vakverbond
tot stand was gekomen, werd in Augustus 1908 te Zürich de
eerste Internationale Conferentie gehouden, waarop besloten
werd in de daarvoor in aanmerking komende landen vakcen-
trale's 4 op te richten. In Nederland gebeurde dit in Mei
1909, onder den naam Christelijk Nationaal Vakverbond.
Drie jaren na Zürich, in 1911, werd een nieuyv Congres te
Keulen gehouden, waar de zetel van het internationaal verbond
was gevestigd. Onze weg leidde daar toen langs en de voor
mannen der Duitsche beweging hebben wij daar toen ontmoet.
Als daar waren A. Stegerwald, later Dr. en minister van Arbeid
in het Kabinet van Rijkskanselier Brüning; Th. Brauer, later
Dr. en Hoogleeraar; J. Giesberts, de theoreticus der beweging,
lid van den Rijksdag, wien wij ook nog bezocht hebben te Mün-
chen-Gladbach, waar hij verbonden Vas aan de bekende katho
liek-sociale instellingen aldaar. Deze drie waren katholiek. Dan
was daar van de protestanten Franz Behrens, toentertijd in den
Rijksdag de aanvoerder van de Christelijk-sociale groep, gesticht
door den bekenden hofprediker Adolf Stöcker. Op Giesberts na
leven ze nog en ze zijn thans ook van hun werk ontheven.
De Christelijke Internationale groeide vrij voorspoedig op. De
oorlog bracht scheiding, doch de band werd daarna weer aan
geknoopt Door Italië werd de eerste bres geslagen in de be
weging, nadat juist van uit Italië, onder andere van de hand
van Professor Toniolo, belangrijke geschriften waren versche
nen over de taak der Christelijke vakvereeniging. Doch
Mussolini ruimde in Italië in 1923 de geheele vakbeweging in
haar toenmaligen vorm op en deed haar aanpassen bij zijn
fascistische maatschappij-leer.
Natuurlijk deed de Christelijke Internationale ook haar
intrede te Genève. In 1919 werd, als een aanhangsel van den
Volkenbond, de Internationale -Organisatie van dén Arbeid
gesticht. Dit was één der instellingen, waardoor de overwin
naars van den oorlog, volgens de ideeën van President Wilson
de vrede in de wereld van den arbeid wilden beproeven te
bereiken. Elk jaar werden conferenties gehouden, soms méér
dan één, waarop vraagstukken van arbeidersbescherming en
arbeidersverzekering werden besprokën, en naar overeenkomsten
gestreefd werd. Ook werd natuurlijk beproefd gelijkheid te
verkrijgen, in de arbeidsvoorwaarden in de verschillende landen,
omdat juist hierdoor ook de vrede tusschen de volken
kon worden bevorderd. Naar die conferenties zonden de regee
ringen afgevaardigden, en ook de organisaties der werkgevers
en werknemers.
De Christelijke Vakinternationale heeft te Genève altijd een
zwaren strijd te voeren gehad. De socialistische organisatie telde
.veel meer leden, en verzette zich steeds tegen vertegenwoordi
gers der Christelijke arbeiders in den Raad van Beheer. Zoowel
de zps vertegenwoordigers als de zes plaatsvervangende leden
werden gekozen uit dé socialistische vakbeweging. De socialisten
hebben trouwens nooit het bestaansrecht der Christelijke bewe
ging erkend. Ondanks dat heeft deze
laatste meea-malen met groot succes
deelgenomen aan de behandeling der
van internationaal standpunt bezien be
langrijke onderwerpen.
Nu de marxistische beweging In
Duitschland verslagen is, schijnen de
socialisten eindelijk wat meer te ge
voelen voor billijkheidsoverwegingen en
hebben zij vorige week ook een christe-
lijken vertegenwoordiger in het bureau
van de arbeidersgroep gekozen. Deze er
kenning van het recht komt wat erg
laat 4
Inmiddels heeft door de beide omwen
telingen, eerst in Italië en thans in
Duitschland de Volkenbondsinstelling
van den Arbeid niet in sterkte gewonnen
1J< t gebouw van het Int. 'Arbeidsbureau
te Genève, waar de zaken, den arbeid
betreffende, worden behandeld.
en zullen de resultaten steeds minder van ingrijpenden aard
zijn. De arbeiders verzetten zich tegen de feitelijke medewer
king van Italië aan het werk te Genève en thans werd ook zoo
opgetreden tegen Duitschland. Waar toch geen invloed is uit
te oefenen op de binnenlandsche toestanden in andere landen,
lijkt ons dit standpunt niet gewenscht.
Nu heeft Duitschland zijn vakbeweging aan den kant gezet»
Voor de Christelijke Internationale beteekent dit, jammer
genoeg, dat het ledental van ongeveer 2y2 millioen is gedaald
tot om het millioen. Nederland levert thans het grootst getal
georganiseerde Christelijke arbeiders. De middenmoot is ver
dwenen en geen ander land kan dit verlies aanvullen. Franke
rijk is meer het land van tijdelijke opwellingen op dit gebied,
dan van doorgezettcn arbeid en Engeland wil niets van Chris
telijke organisatie weten. Al met al is de invloed der Christe
lijke beweging op het totaal gedaald, al laten de socialisten
thans van hun welvoorziene tafel een kruimpje vallen voor de
vroeger gehate „separatisten".
En verder zal, wat in Duitschland is geschied, ook overigens
grooten invloed uitoefenen op het optreden der vakorganisatie
in andere landen. Staking en uitsluiting zijn in Duitschland
verboden. Van een gemeenschappelijk front, als. hetwelk vaak
beproefd werd te treffen bijvoorbeeld bij zeeliedenstakingen, zal
geen sprake meer zijn. Ook niet van steunbewegingen in tijden
van strijd. Noch directe, noch indirecte steun is meer mogelijk.
De gevolgen hiervan kunnen nog niet worden overzien.
Een op den duur ontbreken van Duitschland op de Arboids-
conferentie zal, naar onze meening, niet gewenscht zijn. Het is
bekend, dat de regeeringsafgevaardigden een weg weten om
buiten de arbeiders om, zulk een land toch toe te laten, doch
het werk der Conferentie wordt aldus niet bevorderd. En één
der noodzakelijke middelen om tot internationaal herstel te
komen is ook, dat de arbeidsvoorwaarden in de
landen van Europa vooral niet te veel va'n
elkaar verschillen. Voor dat groote doel moet veel
wijken. Wij vreezen, dat voortdurende afzijdigheid van een
groot land als Duitschland alle vruchtbaar verk op dit gebied
onmogelijk zou maken. Natuurlijk is hiermede niets gezegd over
wat zich tijdens het bezoek van den nationaal-socialist Dr. Ley
en zijn menschen te Genève heeft afgespeeld. De opheffing der
vakbeweging in Duitschland deed ons de gevolgen van inter
nationaal standpunt bezien, en daarmede hebben wij, buiten
landers, ook te maken.
