IDE AL
ZATERDAG 17 JUNI 1933
doel
>p der
idelijk
hel
an de
(«ebi
esteld.
NED. HERV. KERK
en: Te Poortvliet, S. Govcrts Jr.
GEREF. GEMEENTEN
pen: Te Dinteloord, J. Fraanje te
JUBILEA
Ds. W. H. Kelder, predikant der Ned.
Hervormde Gemeente van Charlois (Rotter
dam) mag Woensdag 28 Juni as., gedenken,
dat hij gedurende 25 jaren aan zijn tegenwoor
dige Gemeente verbonden is.
Ds. Wilhelmus Hermanus Kelder werd in
Rotterdam geboren op 11 Mei 1873. Hij deed
achtereenvolgens eindexamen aan de 5-jarige
H.B.School en het Gymnasium en studeerde
daarna aan de Rijksuniversiteit te Utrecht. Na
hier het candidaatsexa.nen in de Theologie af-
Ïelegd te hebben, werd hij na examinatie door
at Prov. Kerkbestuur van Noord-Holland tot
de Evangeliebediening in de Ned. Hei-vormde
Kerk toegelaten.
Op 26 Augustus 1900 deed Ds. Kelder in
trede in zijn eerste Gemeente: Heinenoord, op
Juli 1903 te Warmond en op 28 Aug. 1908
te Charlois-Rotterdam. In alle drie Gemeenten
werd hij in het ambt bevestigd door wijlen Ds.
A. W. Hötte.
Ds. Kelder is secundus-lid van het Class.
Bestuur van Rotterdam, quaestor van den Ring
IJaselmonde, scriba van de redactie
„Rott. Kerkbode", voorzitter van het bestuur
voor Godsdienstonderwijs op de Openbare
Scholen, voorzitter van het bestuur der Ver-
eeniging voor Chr. Volksonderwijs te Charlois
(zeven scholen), voorzitter der Verceniging
„Kinderzorg" in de Classis Rotterdam; en
voorheen vele jaren lid van den Voogdijraad
den Botterdam II.
Naar wy vernemen, had de Gemeente
Charlois gaarne gezien, dat Ds. Kelder crrt
jubileum officieel zou vieren, maar deze heeft
de Kerkelijke colleges uitdrukkelijk te
len gegeven zich liever aan officieele ju
bileumviering te onttrekken. Z.i. zijn de tyds-
da omstandigheden er niet naar, vooral waai
nd toviederen dag zoo vele financieele zorgen open
baar komen, dat van karige inkomsten nog wat
een zou worden afgestaan aan een jubileerend pre-
vraag-dikant. Om dit alles te voorkomen, heeft Ds.
1826, Kelder besloten den dag vóór zijn jubileum op
reis te gaan naar het buitenland en daar in
q Rot-
burg<
3®Vonc
igen hem bereid.
In de 25 jaren te Oharlois-Rotterdam door-
ibracht, heeft Ds. Kelder veel goeds onder-
rnden. Verscheiden malen ontving hij een roe-
elders en het kostte hem indertijd
>or Schiedam en Antwerpen te be-
:n, datfUnken. Maar de trouw der Gemeente, die nog
egvanjpteeds in grooten getale onder zijn prediking
bpkomt, deed hem blijven.
Ds. C. VAN REENEN
i In de Donderdag 15 Juni gehouden vergade-
ring der Classi9 Amsterdam der Geref. Ker-
fcen, heeft Ds. G. J. van Reenen, beroepen tot
ïnissionair predikant te Djocja, met goed ge-
(rolg examen gedaan in de (Zendingsvakken.
LVan de deputaten ad hoc Art. IV der Zen-
Hingsorde waren aanwezig: Dr. C. van Gelde-
^-J-en, Dr. Tj. Hoekstra, Dr. V. Hepp en Ds. D.
Ds. G. GO RIS f
I Te Ommen is in den ouderdom van 84
8aren ontslapen Ds G. Goris, ameritus-predi-
ateaa P-ut der Geref. Kerk van /Bergientheiro (O.).
Üga i Ds Gerrit Goris werd 10 Nov. 1849 te Stad-
^__^'Pardenberg geboren. Hif studeerde aan de
neol. School te Kampen onder de hoogleer-
ren De Cock, Van Velzen, Brunumelkamp en
oordtzij. In 1877 legde hy het candidaats-
examen af en werd op 17 October van dat
bevestigd als predikant der Chr. Geref.
Kerk van Westmaas. Vervolgens deed hij in-
trede te Vroomshoop (1879) te Niezijl (1884)
te Holten (1885), te Vroomshoop (voor de
tweede maal, 1887), te De Krim (1903) en
Zotten^ Sept. 1909 te Bergentheim, waar hy tot
op zyn emeritaat, 1 Mei 1922, gearbeid heeft.
geteepaarna nog hulpdienst verricht by
de kleine Geref. Kerk van Vriezenveen tot 15
ppril 1925. Zooals men ziet, heeft hy om-
»^reeks de Kei ft van zijn dienstjaren te
r ylVroomshoop gewerkt.
7iMrL ®oris Keeft zegen op zyn werk mogen
^ondervinden. Te Niezyl werd tijdens zyn ar-
eiteid een geestelijke opwekking: waargeno-
arder^erii Velen kwamen krachtdadig tot bekeering.
wegban een 50-tal volwassenen werd door Ds
Goris den Doop toegediend.
Zo' De nu overledene was bemind om zyn pas-
en^enl°ra'en zyn trouw ziekenbezoek en
i ®.3artel ijken en eenvoudigen omgang. Zijn na-
gedachtenis blijft bij zeer velen in dankbare
Kheel^prinnermg.
il lende
aen te PREDIKANTSTRACTEMENTEN.
irdam- stadskanaal is het gezamenlijk
ten. ir^ftreden van, de Kerkvoogden der Ned. Her-
Stoomformde Gemeente, die meenen de verant-
gere^oorc'e''iKheid niet langer te kunmien dra-
IaJeni volgens de „N. Prov. Gron. Ct.", gele-
p Vpn üi het feit, dat men* het met dien pre-
ing degikant niet eens kaïn worden inzake ivier-
n oóa-jaging van het tractement.
Lloyd
iweest,
PARTICULIERE SYNODE
daai^De Part Synode der Geref, jKerken van
'is djiPtrecht, te Amersfoort gehouden, sprak haar
Tertrouwen uit in de wysheid der Generale
6 ia$ynode en besloot daarom niet met een by-
voorstel inzake de Nieuw-Testamen-
erdereüsche Kerkliederen te komen. Als primi-
natiotfgevaardigden werden gekozen Ds B. Alke-
d met*18 Soest, Dr, H. Kaajan te Utrecht, oud.
mscha J van Commenee te Utrecht en oud. W
j Voogsgeerd te Nieuw-Loosdrecht; en als
^Tecundi-afgevaai-digden: Ds P de Jong te
Spakenburg, Ds J G Meynen te Baarn. oud.
M Verrips te Vinkeveen en oud. E H van
Leeuwen te Veenendaal.
Als curator van de TneoL School te Kam-
.an werd gekozen Dr H. Kaajan en als diens
lecundus Ds RE van Arkel, beiden
Utrecht
„HET KERKPROBLEEM".
Onder dezen titel verscheen by W. Stempher
l t Zoon te Deventer van J. W. Bruins, arts,
J ,een pleidooi voor meerdere Christelijke sa-
iU^
ingen tot vereeniging met de Chr. Geref.
[erk, vraagt overigens meer samenwerking
ooral tusschen Gereformeerde Christenen en
iet name op het terrein der Evangelisatie,
erwjjl hij met warmte opkomt voor de Vereen,
oor Stadsevangelisatie en „de Zondagsbode"
zyn woonplaats. Hij betoogt, dat de plaat-
ijke toestanden aldaar: een kleine groep
itieve Christenen temidden van veel onge-
revolutiegeest, er een groote rol ver-
i. De aanwezige Christenen, zoo conclu-
:rt hy, moeten vereend hun actie voeren,
izelfde zü. gewenschte samenwerking ziet
in het Prov. Comité voor Inwendige Zen-
ag in Gelderland. „De uiterste linkje ele-
i en ten vermeerderen en steken steea -t°r
et hoofd omhoog. Laat men de vaandels van
rdam it Christendom hoog houden, opdat het leger
„KERK EN VREDE"
Te Utrecht werd gisterenmiddag de 10e
jaarvergadering van de Vereeniging „Kerk
en Vrede", onder leiding van Prof. Dr. G. J.
Heering, van Leiden, geopend. De statuten en
reglementswijzigingen werden aangenomi
Gisterenavond had in de Remonstrantsche
Kerk een „wijdingssamenkomst" plaats,
het woord gevoerd werd door Ds. J. Riemens,
Ned. Herv. predikant te Leiden, en Ds.
Padt, voorganger van den Kring „Godsdienstig
Leven" te Zandvoort. Laatstgenoemde besloot
aldus: „Kerk en Vrede" gaat uit van de over
tuiging dat elke oorlog meni3chonwaardig is.
En dan niet: Maar éls, ondanks ons streven,
de oorlog tóch komt, dan laten we ons in
schakelen; neen, we zyn onverzoenbaar. Onze
„standing" ontleenen we aan het feit, dat we
zijn van Gods geslacht. Ziedaar: „de hoogste
wet".
Hedenmorgen in de voortgezette vergadering
hield Prof. Heering een rede: „Tegen den
stroom op". Hy wees er op, dat velen zich
meer op een afstand van „K. en V." plaatsen.
In deze zuivering, waar het een gewetensbe
ginsel geldt, ziet hy een goede zyde. Hy hoopt,
dat er een Gideonsbende zal overblijven, die
in beproevingen haar geestelijke weerbaarheid
zal toonen. Dat de meeet-officieele Kerken ons
haar kerkgebouwen weigeren, aldus Spr., be
droeft ons, maar verbaast ons niet, al zou het
de Christenen der eerste eeuwen wèl verbaasd
hebben. Ondanks alles gelooven wy in de
Kerk en dienen wy haar. Maar tegelyk sidde
ren wy, niet alleen voor ons eigen leven, maar
ook voor Gods oordeel over die Kerk, die haar
onafhankelijkheid niet weet te bewaren.
Ds. J. B. Th. Hugenholtz, van Ammerstol,
secretaris, bracht verslag uit. Het ledental
handhaafde zich met een teruggang van 20 le
den op ruim 9000. Het aantal voorgangers gaf
een stijging van 369 tot 378. Het aantal afdee-
lingen bedraagt 98. Door de afdeelingen werd
in het afgeloopen jaar een sterke actie ge
voerd. De groei der vereeniging gaf aanleiding
tot het vormen van federaties in bepaalde ge
westen.
De samenwerking met de Nooit-Meer-Oorlog
Federatie bleef gehandhaafd, doch zal aan na
dere bestudeering worden onderworpen. Ook
met den Wereldbond der Kerken, van welks
bestuur de secretaris als afgevaardigde lid is,
bleef het contact bewaard.
Op het bureau zyn naast de secretaris thans
twee geëmployeerden werkzaam.
Uit het jaarverslag van den penningmeester
blykt, dat de ontvangsten f 19.723.15 bedra
gen en de uitgaven f 18.639,83. De inkomsten
van het „Hulpfonds voor Dienstweigeraars"
bedroegen in totaal f491.54.
De leden der controle-commissie verklaarden
de administratie te hebben gecontroleerd en
in orde bevonden, waarop den penningmees
ter decharge werd verleend.
TWEEDE JUSTUS-CONFERENTIE
Op 16 Juni werd te Utrecht de tweede
Conferentie gehouden, inzake Informatie en
Huisvesting ten behoeve van op zich zelf
staande en alleen wonende Doopleden van
Geref. Kerken.
Er bleek zeer groote belangstelling voor
te bestaan.
De conferentie, welke onder leiding stond
van Ds. J. A. Tazelaar te Rotterdam, begon
met de verkiezing vati een Moderamen voor
het Centrale Verband der Commissiën, voor
Informatie en Huisvesting als boven is be
doeld. Het voorloopige Moderamen werd by
acclamatie als definitief bestuur aangewezen.
Voorzitter Ds. J. A. Tazelaar, Penningmees
ter Ds F. A. den Boeft, en Secretaris Br.
G. J. Amoraal, Sohiedamsoheweg 224, Rot
terdam.
Nadat de notulen van de vorige Conferen
tie waren gelezen en de hoofdlijnen van den
voorgenomen arbeid zoowel materieel als for
meel waren vastgesteld, werd besloten, dat
bet Moderamea een concept-instructie zal
rondzenden, waarna de Plaatselijke Commis
siën haar regeling zullen ontwerpen, zooveel
mogelijk op gelijke basis en volgens soort
gelijke werkwijze.
Reeds aanstonds zyn 83 Kerkelijke Com
missiën tot het Centrale Verband toegetre
den. Zy waren vrijwel alle te Utrecht ver
tegenwoordigd.
Ten einde tegemoet te komen aan den
wensch om een korten en klinkenden naam
voor dezen arbeid te kiezen, werd besloten,
dat de Commissiën zullen worden aangeduid
als: Commissie voor Informatie en Huisves
ting ten behoeve van op zichzelfstaande Doop
leden: Justus, derhalve kortweg Justus-
Commissie.
Aan de Generale Synode zal worden ver
zocht, dezen arbeid aan te bevelen.
De wensch werd uitgesproken, dat een zoo
groot mogelijk aantal Kerken zal toetreden.
Met den daadwerkelyken arbeid zal spoedig
worden begonnen, de stelselmatige publica
tie zal zoo uitgebreid mogelijk zijn.
De volgende Conferentie zal gehouden wor
den D. V. op Donderdag 26 October.
NIEUW-TESTAMENTISCHE
KERKLIEDEREN
Een consclëntiekreet!
Van de hand van den bejaarden Ds. A.
M. Diermanse te Ede, sinds 1S9S eme
ritus-predikant der Geref. Kerk van Hoofd
dorp, verscheen bij N.V. Uitgevers-Maat
schappij P. den Boer, te Utrecht, een ge
schrift: „Het recht van Nieuw-Testamenti-
sche Kerkliederen".
„Een consciëntiekreet!" zoo voegt Ds.
Diermanse aan den titel toe.
De schrijver meent, dat Paulus' belijde-
is in Rom. 116 niet geheel van toepassing
is op het Gereformeerd kerkgezang. „Wij
staan werkelijk voor het feit, dat wij Ge
reformeerden van verschillende benaming
over het geheel op het standpunt staan van
vrees en afweer ten opzichte van Jezus en
Zijn Evangelie in ons kerklied".
Ds. Diermanse wil laten zien wat het
inheeft immer alléén Oud-Testamentische
liederen te zingen, wat verkeerds daarin is,
naar het diepe, echt Christelijke, Schrif
tuurlijke beginsel. Hij geeft daartoe nog
eens weer wat hij in een drietal artikelen
over N.T. Kerkliederen in de „Geldersche
Kerkbode" heeft geschreven. Daarna laat hij
volgen de 14 redenen die Ds. A. Brummel-
kamp Jr., in de „Vrije Kerk" (het orgaan
van de Kerken der Afscheiding) reeds in
1S7S (dus zelfs nog vóór wijlen Prof. Linde
boom) publiceerde ter verdediging van de
invoering van een bundel Kerkliederen.
Vervolgens wyst Ds. Diermanse op het ge
brek der Psalmen, namelijk als ze moeten
zijn en blijven het eenige gezang van ons,
de Kerk Gods van den Nieuwen Dag.
Maar de Psalmen zijn dieper van toon
dan de Christelijke liederen! zeggen sommi
gen. Ja, zegt Ds. Diermamse, ze staan meer
in de diepte, omdat ze ontstonden in een
tijd toen Christus nog niet gekomen was.
Daarom spreken de Psalmen uit de diepte.
Er worden wel juichtonen gehoord van heil
en verlossing en stellige verwachting voor
de toekomst, maar niet in de heldere open
haring als wij hebben. Wie het volle licht
der verlossing minder heerijk, minder ver-
kieslijk vindt of echt, die jaagt een diepte
na van in mijn oog verdacht "allooi! Wan
neer onze diepte dieper gaat dan het ge
loof in Jezus en wanneer het volle licht
en heil van Jezus en de verlossing doorZijn
Kruis oppervlakkig schijnen, maar de diep
te heter en veiliger, dan schiet de diepte
haar doel voorbij. De diepte zonder Jezus,
daar gaan wij mee verloren!
Voorts bestrijdt Ds. Diermanse de bewe
ring van het als 't ware meer Gereformeer
de en meer Schriftuurlijke der Psalmen. Hij
vraagt waar het in de Schrift staat, dat we
in de Kerk geen N.T. liederen mogen zin
gen. Immers nergens!
Ook de bewering van het meer veilige der
Psalmen wordt door den ouden Ds Dier
manse weerstaan. Er zit in het stelselmatig
alleen zingen van Psalmen ook een groot
gevaar. Ja, waar zit het gevaar iniet. Het
geheele leven ligt en loopt te midden van
gevaren. Waakt en bidt! Wij moeten alléén
ijverig naar alle kantein den strijd des Hee-
ren strijden op Kerkelijk gebied en op alle
ander terrein, itn alles daarbij vragende
naar den waaradhtigen wil des Heererv
Het meer verhevene der Psalmen, hier
van zegt Ds. Diermanse, dat de Christelijke
liederen niet op onfeilbare wijze geïnspi
reerd zijn, maar, wijl ze niet van schaduw
doch van vervulling zingen, een voortreffe
lijkheid hebben,, waartoe de Psalmen rnog
niet reiken kunnen. „Als broeders en zus
ters door onverstand, om het zingen van
godvruchtige liederen (die niet andere doen
dan den Zaligmaker verheerlijken in hetr
geen Hij voor het arme, verlegen zondaars-
hart), het zouden durven bestaan, doch
men kan het zich bijna niet indenken!
om het kerkgebouw te verlaten, zou dit dan
niet zijn een smaad Hem aangedaan, Dien
anderen daar met aandoening, misschien
wel met blijdschap des geloofs in Zij in
Huis Zijn Gemeente) mogen toezingen?
Hoe zouden zulken thuisgekomen in het
verborgen, alleen met hun God en Christus,
indien er tenminste liefdesbetrekking tot
Dezen in kim hart is, zich dan wel moe
ten gevoelen? Om het bezingen van den
dierbaren Naam van onzen Heere Jezus
Christus, Wiens Naam toekomt de lof en
prijs vain al wat leeft, wel in de eerste
plaats in Zijn Kerk, de openbare Gods
dienstoefening verlaten hebben; zich open
lijk nog wel in Zijn Huis, aan Hem. althans
aanhet openlijk eeren van Hem door de
stem der Gemeente geërgerd ihebbenl!
Tenslotte zegt Ds. Dieremanse: „Er zijn
Christenen, die stout durven uitspreken,
dat zij geen behoefte hebben aan Christe
lijke liederen bij de Psalmen. En nu niet
dat ik een oordeel durf uitspreken, dat der
gelijke Christenen wel niet veel geloofsge
meenschap met Jezus zullen kenmen,
maar dit moet ik zeggen, dat ik niet be
grijp, er niet bij kan, dat menschen, die dit
op hun lippen nemen, geloofsgeme
of althains véél geloofsgemeenschap met
den Zaligmaker zullen genieten daar véél
in zullen deelen. Wanlt toch als daér ons
leven ligt, wat is dan naderbij, dan om er
ook van te zingen? Want wat de lust
het leven des harten is, daarvain wil het
eens zingen! Wat is toch een levend
mensch, die dus Jezus voor zich kent, aan
genamer dan de lof van zijn Verlosser te
bezingen. Immers, daarin leeft een, hart, dat
althans Jezus werkelijk liefheeft. Hoe kan
nu toch zoo iemand daar vijandig tegenover
staan? Wat moet zoo iemand uitteraard
toch aangenamer zijn dan in Zijn voorho-
met het volk Hem en Zijn volbracht
verlossingswerk luide te verheffen?
Aan het einde laat de schryver enkele
liederen volgen, waarvan hij zegt: „deze
kunnen m.i. door een Jezus behoevend en
minnend zondaarshart niet verworpen wor
den en daarom kunnen- zij immers ook voor
kerkelijk gebruik niet ongeschikt geacht
wordera".
Dr. H. Kaajan, predikant der Geref. Kerk,
heeft aan het zoo feeder en vurig pleidooi
van Ds. Diermanse een inleidend woord
doen voorafgaan.
SCHETSEN VOOR BIJBELSCH ONDERWIJS
In keurige regelmaat verschijnen deze schet-
een van Mazyk's Uitgeversbureau te Rotter
dam. We ontvingen weer een viertal, hande
lend over Israël in Egypte.
ZENDING
Grafsteen Dr. D. Bakker. Op
het graf van den bekenden Zend-ingsman
der Geref. Kerken Dr D. Bakker zal vaiuwe-
je deze Kerken exu haar Zendingskring op
fava een gedenksteen worden geplaatst.
Zendingssynode? De Part. Syno
de der Geref. Kerken van Overijsel heeft
zich homogeen verklaard met de Part. Sy
node van Groningen betreffende het instel
len van een Zendingssynode.
Zendlngsconsulaat. Door het
Ned. Bijbel Genootschap is Woensdag te
Amsterdam een vergadering nqiegd van de
besturen der Zendingscorporaties, die bij
het Zendingsconsulaat zijn aangesloten ter
bespreking van het verslag over 1931.
Door Ds D. Crommelin werd een inlei
ding gegeven over hetgeen in het verslag
betreffende het Inflamdsch en het Euro-
peesch onderwijs in Indië werd opgemerkt
Naar aanleiding hiervan ontspon zich een
discussie over de viraag, in hoever het Gou
vernement vrijheid kan laten aan het par
ticulier initiatief, ook bij erkenning van de
noodzakelijkheid der bezuiniging.
Door Dr J. P. de Jong, zendeling-arts te
Malang werd het. deel, dat over de Medische
Zending handelt, besproken.
Door den Zendingsconsul, Mr S. C. Graaf
van Randwyck, werd gesproken over de
verhouding tusschen het Zendingsconsu
laat en de Indische Kerk.
Uitgesproken werd de wenschelijkheid
om meer publiciteit aan den belangrijken
inhoud van- de verslagen van het Consulaat
te geven, behoudens goedkeuring van hei
Hoofdbestuur van het Ned. Bijbel-Genootr
schap.
Geref. Kerken en Zendings
raad. Ds D. Pol, van Rijsoord, voorzitter
van de Zendingsdeputaten der Geref. Ker
ken, bespreekt in de „Macedoniër" van
Juni de idéé van Prof, Dr F. W. Grosheide,
kort geleden uitvoerig in de pers bespro
ken, dat de Ned. Zendingsraad door het
afschaffen van eiken grondslag en door de
beperking van haai- taak tot het louter
formcele aan de Zending der Geref Ker
ken de toetreding tot den Ned. Zendings
raad zal mogelijk maken. Ds. Pol is van
oordeel, dat dit voorstel niet helpen kan,
in de eerste plaats niet, omdat de Ned.
Zendingsraad het als een integreerend
deel van haar taak beschouwt aangesloten
te zijn bij den Internationalen Zendings
raad, die principieel de vrijzinnigen aan
vaardt, en in de tweede plaats, omdat de
taak van den Ned. Zendingsraad zich tot
het formeele niet beperken kan en dat ook
niet wil. Met eenige voorbeelden licht Ds.
Pol dit toe. Ds Pol verwacht dan ook niet,
dat de Generale Synode der Geref. Kerken
te Middelburg in Augustus a.s. verder aan
de idee -van- aansluiting bij den Ned. Zen
dintgsraad tegemoet zal kunnen komen dan
de vorige Synode deed.
Zendingsdagen. Classis Klundert
Geref. Kerken op Woensdag 21 Juni te Breda,
Liesbosch. By ongunstig weer in Geref. kerk
gebouw. Sprekers des morgens: Ds. M. P.
Feringa, Moerdijk: Opening; De. J. van Nes,
Den Haag: „Geen haat, maar liefde tot het
Joodsche volk"; en des middags: Ds. G. J.
Pontier, Heerlen: „De Zending een zaak des
gebeds"; Ds. J. Versteegt, Nieuwerkerk a.
[Jssel: „Het kruis boven de golven"; cn Ds. F.
Guillaume. Klundert: Slotwoord.
Schoolnieuws.
LEERMIDDELEN NOODIG?
J. VERHAVE - INSTRUMENTHANDEL
GALERIJ 24, AMSTERDAM
Prof. Dr. H. H. KUYPER
Omtrent den toestand van Prof. Dr. H. H.
Kuyper, die in het Diaconessenhuie te Haar
lem verpleegd wordt, vernemen wy, dat de
Satiënt nog steeds temperatuursverhooging
eeft en nog zwak is, maar de doktoren
trent het verloop van de operatieve behande
ling die hy onderging, tevreden blyven.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
Zier ik zee (Chr. Nat. School, hoofd U.
Gorter), voor tijdelijk E. Jonker te Veendam
en A. van der Welle te Middelburg.
Maarn (U.), J. de Regt te Oosterbeek.
Voor tydelyk.
Amsterdam (Willem Hovyschool voor
G.L.O., Bilderdijkstraat 154, hoofd A. J. Dre-
wes). Benoemd zijn: als leeraar Fransch: J. S.
van der Wal te Bussum; als leerares Duitsch:
mej. A. D. Diepenhorst te Amsterdam; e:
leerares Engelsch: mej. M. M. van Driel te
Amsterdam. Allen voor tijdelijk.
Uithuizen (Geref. School), D. Bouwman
te Eenrum. Voor tijdelijk.
tels, oliekrijtje 35 ct, bestel nr. 322/12
WACHTGELDERS
De lijst van wachtgelders zag er 1 Juni
j.l. aldus uit: 152 beneden en 128 boven de
60 jaren van O-penb. Scholen; 142 gehuwde
onderwijzeressen; 10 -van neutrale Bijz.
Scholen; en 3 van- een R. K. School.
In verband met vele ondervonden moei
lijkheden t.a.v. herplaatsing van. wachtgel
ders heeft de Minister van Onderwijs een
schrijven aan de Gemeentebesturen gericht
en o.m. opgemerkt:
„Wanneer in de gemeente of de naaste
omgeving een of meer wachtgelders wonen,
zullen deze natuurlijk in de eerste plaat®
in aanmerking moeten komen voor tijdelijke
aanstelling.
„Wanneer echter in of nabij de gemeen
te wachtgelders niet beschikbaar zijn, zal
de waarneming tijdelijk doch aanvanke
lijk voor niet langer dan 10 dagen kun
nen worden opgedragen aan een leerkracht,
d-ie niet in het genot is van wachtgeld. In
dat geval kan worden gerekend op toe
passing van het 3de lid van artikel 56 der
Lager Onderwijswet bij het vaststellen der
Rij ks vergoeding.
„Inmiddels behoort echter te worden ge
tracht een wachtgelder te krijgen, opdat,
indien de wegens ongesteldheid afwezige
onderwijzer niet binnen die 10 dagen zijn
werk in de school heeft hervat, overeen
komstig de bedoeling van den wetgever een
wachtgelder de plaats van den afwezige
kan bezetten.
„Men zal zich dus steeds ernstig reken
schap hebben te geven van den aard van
de ongesteldheid en indien het zich laai
aanzien, dat de afwezige niet binnen 10
dagen zal kunnen terugkeeren, reeds ter
stond alles in het werk dienen te stellen
om de tijdelijke hulpleerkracht zoo spoedig
mogelijk, dus ook binnen de 10 dagen, te
doen vervangen door een wachtgelder.
Slaagt men daarin niet, dan zal, om ver
lies van recht op rijksvergoeding voor de
plaatsvervanging te voorkomen, onverwijld
toepassing dienen te worden gevraagd van
het vijfde lid van artikel 56 der Lager-
Onderwijswet. Bij de beslissing daarop zal
el'k geval op zichzelf worden beoordeeld".
DOOFSTOMMENONDERWIJS
Onder voorzitterschap van den heer M.
H u i z e r, hield de Vereen, ter bevordering
van het doofstommenonderwys in Nederland
op 14 en 15 Juni j.L haar jaarlyksche verga
dering in de School van het Chr. Instituut voor
doofstomme kinderen te t Voorburg.
Tot nieuwe bestuursleden werden gekozen de
heeren Schoenmakers te St. Michielsgestel,
Hekman te Groningen en Numan. De heer H.
Numan, Am stel 57, te Amsterdam, werd secre-
Op voorstel van het bestuur werd met groo-
meerderheid van stemmen besloten om in
zake het verleden jaar opgerichte arbeidsbu
reau voor doofstommen tot samenwerking te
komen met de Vereen. A.V.O.
Inleidingen werden gehouden door den lieer
Freunthaler, directeur van een doofstommen-
school te Weenen, die allereerst den nadruk
legde op bet groote nut van voorbereidend on
derwijs voor doofstomme kinderen van 35
jaar en verder een uitvoerig betoog hield ten
gunste van het gebruik van kleuren by den
grammaticalen en constructialen opbouw van
de spraak by het onderwys aan doofstommen.
De heer A. Goeman, uit Voorburg, hield een
lezing over de grondslagen van de methode-
Brauckmann, die nieuwe denkbeelden brengi
omtrent het onderwys in het liplezen aan doof
stommen en slechthoorenden.
De vergadering werd opgeluisterd door
voordrachten van den heer Albert Vogel, den
bekenden declamator uit Den Haag.
Ten slotte vereenigde men zich aan een ge-
e--schappelijken disch.
VOLKSKUNDE OP SCHOOL
Kr zijn in allerlei landstreek heel wat
typische gebruiken, waarvan herkomst en
bedoeling velen onbekend zijn. Ook zijn er
in de onderscheiden gewesten tal van le
gendarische verhalen, die hun aaam aan
Transpireerende Voeten,
Handen en Oksels behandele men met
Purolpoeder. Dit is het meest afdoende
middel. In bussen van 45 en 60 cent
Alleen bij Apoth. en Drogisten.
een of andere plaats verbonden en die men
zoo te hooi en te gras tegenkomt, maar 't
„fijne" ervan weet men niet.
Waarom niet? Eerstens, omdat de studie
der folklore nog betrekkelijk joriig is. En
voorts, omdat de resultaten ervan, die
anders in de laatste jaren wel van betee-
kenis en omvang zijn geworden, verspreid
liggen in periodieken of vastliggen in enke
le wetenschappelijke werken. Maar daar
door weet althans het jonge volk er zöter
niet veel meer van dan een en ander „van
hooren zeggen".
En toch, dient ons volk niet met meer
nauwkeurigheid van die dingen kennis te
nemen? Zooals voor ieder mensch zelfken
nis noodzakelijk is, zoo is er ook een
volkspsychologie, die onze natie beoefenen
moet, wil zij mee daardoor het „waarom"
van velerlei neigingen, verschijnselen en
zeden verstaan en willen de leiders en op
voeders van ons volksleven weten „hoe"
zij dat volk op zijn acties en reacties moe
ten „aanvatten". Daarom dient de folklore
ook volksstudie te worden en moet de jeugd
er reeds een en ander van bijgebracht wor-
Op school is van dit alles eigenlijk nog
weinig teredht gekomen. Van folklore kon
natuurlijk geen speciaal leervak gemaakt
worden. En het bijbrengen van de daarop
betrekking hebbende „feiten" en de ermee
verband houdende begrippen kon alzoo
zeker niet systematisch geschieden. Het
eenige wat bestond, was zoo nu en dan eens
een enkele les in een leesboek. Maar van
eenige orde in deze „stof" was geen sprake
en van eenig overzicht nog veel en veel
minder.
Dit gebrek aan materiaal heeft een aan
tal liefhebbers van onze volkskunde, we
gaan hier maar niet in op het verschil tus
schen folklore en volkskunde en gebruiken
deze benamingen hier door elkaar te
vens literaire penvoerders, ertoe genoopt
een reeks leesboeken voor de hoogste klas
sen van de Lagere School saam te stellen,
die hier een ware uitkomst zijn om onder
wijs en onderwijzers uit een impasse te
helpen.
Bij P. Noordhoff NV te Groningen
Batavia verschenen negen leesboekjes „N e-
derlandsche Volkskund e", bijeen
gebracht door Prof. Dr J. Waterink, Drs P.
J. Meertens, Diet Kramer, Daan Deken; Paul
van Ipenburg, Anne de Vries, D. Wouters
na.
Een eerste algemeen deeltje over Neder
land opent de reeks. Om maar iets te noe
men uit den rijken inhoud, vermelden
dat hier verhaald wordt: hoe onize vooi>
ouders maaltijd hielden; welke spelletjes
met rijm en zang de jeugd hier en elders
er op nahoudt; welke eigenaardige uit-
hangteekens er bestaan en waar die van
daan komen; evenzoo allerlei over Sinter
klaas en Kerstgebruiken; jeugdgewoon-
ten op St. Maarten en op Luilak-dag; het
kinderspel in- vroeger jaren; wandelen in
vorige tijden; nieuwjaarsgroeten op rijm;
de herkomst van de namen der weekdagen;
over aardappelen, over pijprooken; verder
over heksen, ordaliën (godsoordeelen), de
ijsheiligen, zeemeerminnen, heksen, enz.
We noemden nog maar iets uit dit alge-
meene deeltje. Er staat natuurlijk nog veel
meer in. In vlotte vertelling, soms in dia
lect en als oud rijm. Is niet reeds deze op
somming voor ouderen om van te water-
taaiden? Allerlei dingen uit vervlogen tij
den gaan hier leven en onzuivere en ver
flenste begrippen krijgen weer heteekenis
en fleur.
En precies zoo worden dan de verschil
lende provinciën' en ook Vlaanderen na
gegaan*. Het eene gewest levert natuurlijk
wat meer op dan het andere. Zoo zijn soms
twee aangrenzende provinciën gecombi
neerd. Dat de stof hier naar de gewesten
geordend en aldus gerubriceerd onderge
bracht is, heeft zijn voordeel: als men niet
alle deeltjes bestellen wil of kan echter,
wie ze maar even doorbladert, wil ze zeker
graag alle hebben! doet men zijn keuze
en kiest natuurlijk dat deeltje, waarin de
volkskunde van zijn eigen provincie „ver
werkt" wordt
Dit willen we er nog van zeggen, dat op
elke school zeker minstens het leesboekje
van eigen gewest thuisbehoort. Dat Is al
't minste wat men doen kan ©n waar men
toch niet buiten kan-
Denk eens aan: zou men in Drente
Overijsel niet meer willen weten dart nu
b.v. van het Saksisch boerenhuis, de boe
ren vergaderi rvg, het vleugelen te Ootmar-
sum en het „steffen" in midwinter, van
foekepot en St. Maarten, van „de schoele
veur 'n zestig jaor" (een aardige bijdrage
van wijlen den vader van Prof. Waterink).
van voorteekens en voorspooksels, van le
genden over „de wite wiven", Ellert en
Brammert, Kamper raadslieden, -steur,
-kanarie en -torentrap, van de Zwolsche
blauwvingers enz.?
Zoo ook, om nog Z.-Holland te noemen, zou
men op school niet graag wat willen laten
lezen over de heksenwaag te Oudewater,
over Vlaardingens kattenbeker, hoe Lei
den Leiden werd, het huis „De duizend
vreezen" in Rotterdam, de „komedie" van
den Haagschen hofbeer, en wat dies meer
zij?
Onderhoudend beschreven, met humor be
sprenkeld, versierd met dikwijls geestige
houtsneden van velerlei hand, zijn deze
leesboekjes een prachtige aanwinst voor
onze scholen. Dat zijn boeken, waar het
jonge volk naar grijpen zal en waarbij
voor onderwijzer en leerlingen nog gelegen
heid te over is, om eens heerlijk „los" te
komen. Zóó wordt de zuivere belangstelling
voor de Nederlandsche Volkskunde e»n wat
daarmee verbandt houdt, gewekt, geleid en
bevredigd
Boeken en Geschriften.
ONS SCHRIJFVOORBEELD, door E J
VAN BINSBERGEN. hoofd eener schooL
Ultgrave van H J Spruyta Uitg. Mil to
Amsterdam.
Dit Is een nle
..aartsysteem. De
voordeel
"Ufmethode volg-ens
Jde geeft börondere
--•••Allereerst behoeven niet elk jaar
cahlera met schrijfvoorbeelden gekocht
Want de voorbeeldenkaarten kun-
op nieuw gebruikt en onder het
n eahl®r Keschoven worden,
letter''m«n"kin h!£? ™oeite een bepaalde
letter men kan hem op verschillende bladen ln
cahier oefeningen laten maken, omdat
gebruiker^00 V°°r meer dan één blad kan
Daarom raden i
n Scholen ga,
Wij ontvingen het proefschlld van dea
lender ter bespreking. Do kunstenaar
geklaagd op meesterlijke wü*e weerte
aangrijpend oogenbllk. waarop de
Jericho volgens hetgeen do Holllgo"
D®. v°°"'Jdo der blaadjes wordt w^r^ver-
»rgd door Ds J J Knap C.zn, terwijl de ach-
Radio Nieuws.
ZONDAG IS JUNI
(1875 M.) N.C.R.V. 9.30 Graraofoon.
4. Voorzang Ps 97 vs 7: 5. Lezen: Wet des
Heeren en 1 Qor. 6. Gebed: 7. Zingen Ps.
138 vs 1, 2; S. Eerste ged. der prediking over
1 Cor. 2 vs 12: 9. Tusschenzang Ps. 145 va 4;
10. Tweede ged. der prediking; 11. Dankge
bed. 12. Slotzang Ps. 33 vs 1; 13. Zegen; 14,
Orgelspel.
Daarna tot 12.15 Gramofoon.
5.50 Kerkdienst uit de Ned. Herv. Kerk te
Hendrik Ido Ambacht. Voorganger Ds. B. N.
J. Roskott. 1. Orgelspel; 2 Votum en zegen;
3. Zingen Ps. 103 vs 6; 4. Lezen de 12 artike
len des Geloofs; 5. Schriftlezing Markus 4
vs. 3041; 6. Gebed; 7. Zingen Ps. 42 vs 3 en
ged._der prediking; Tekst Mattb S
ra 23—26, 9. Zingen Gez. 58 vs 7 en 9: 10.
red. der prediking; 11. Dankgebed; 13. Zlngei
's 38 vs 15; 13. Zegenbede; 14. Orgelspel,
Jaarna tot 7.45 Gramofoon.
Reg. ,(356.3 M.} 8.20 Kerkdienst i
MAANDAG 19 JUNI
Ds J. A. Hoekzema 11.00 Lezen
lectuur 11.30 (gramofoon 12.15 Gramo
foon 12.30 Orgelooncert 2.00 Liederen-
recital 2.45 Voor de keuken 3.15 Knlp-
Persbur 7.30 Vragenuurtje 8.00 Herden
kingssamenkomst „Slag bij Waterloo" in de
Groote Kerk te Den Haag. 9.45 Var Dlas
Hilversum (296,1 M.) A.V.R.O.. 8.01 Gramo
foon 10 01 Morgenwijding 10.16 Gramo-
riÉÉrijH :ht 11.00 Orgelooncert
foon 10.30 Vo<
11.45 Gramofoon 12.oi Lunchcoi
8.00 Gramofoon 4.00 Con-
7.00 Omroep-
Plano-rc
eert 5.30 Omroet
orkest 8.01 Vaz Dias 8.05 Kovac
9.15 Gramofoon 10 00 Zang 10.20 Om
10.30 Gramofoon
t 9.20 Concert
- 8.20 Orkest 9.25 Conc<
Kalundborg (1153.8 M.} 12.21 Concert.
3.20 Gramofoon S.SO Omroeporkest^8.5(1
Könlgswuste'hausen (1635 M.) 6.35
Concert 12.50 Gramofoon 2.20 Gramo-
Concert 4.40 Concert 6.55
8.25 Concert 11.20 Com
rg (472.4 M-ï 7.3
Gramofoon
I Concert t
ert 9.20 OB
Kest 10.50 Kamermuziek
Daventry (1554.4 M.) 12.20 Orgel. 1.05
Orkest 2.05 Gramofoon 3.20 Sonate
recital 4.00 BBC orkest 4.50 Orkest
6.50 De grondslagen der muziek 8.20 Zang
10.00 Concert
London Nat. (261.3 M.^ 12.20 Orgel 1.05
Orkest 2.05 Gramofoon 3.20 Sonate-reci
tal 5.85 BBC orkest
London Reg. (856.9 M.) 12.20 Concert.
1.50 Concert 2.35 Concert 6.50 Orltest —4
8.20 Gramofoon 9.20 BBC orkest
Midland Reg. (398.9 M-ï 12.20 Concert
terzijde als gewoonlijk boelende Chr. verhalen
zal bevatten.
Als premie wordt verkrijgbaar gesteld een
boek, getiteld: Voor troon en altaar, door T.
Bokma. Dit boek bevat een verhaal uit den
Jerobeam, en wel uit den tüd van
lacht. Het ig
henen: Helj
uitroeiing van Jerobeams f
i Koni
gever
het bezit
kan
■eeds lnteekenen by
tekerd t
zon
Ingezonden Stukken.
(Bulten verantwoordelijkheid van de Redactie)!
KERK EN SCHOOL IN HELLEVOETSLUIS
113
De Gereformeerde Kerk
verkeert in buitengewoon m
Met de opheffing der Rijkswerf la de plaatg
haar laatste ooilam ontnomen en zijn alle bron
nen van bestaan, maar dan ook alle absoluut
uitgedroogd.
een geweldige beteekenls voor da
bloelende plaats (vroeger 4S00 in-
1900), niet minder voor do GoreL
Kerk.
Reeds verkeerde z(J in
zag zich sedert eenige ja;
bedelstaf ter hand ---
mogelijk i
i de Gemeente, als straks
reeds het tochi
jr.;~V.:t- ledental nogmaals ge-
"uuu wurdt? Wanneer de leden met vast In
komen moeten vertrekken
overblijft
nenden!
i veru-eKKen en eei
i gepensioneerden
u»u de hypotheekhouder de mooie ker«
n pastorie ln bezit nemen rvmaot km
nemen omdat hU ©en vor-
slechts f 50007 Moeten dan
H> bereidwillig hun apaar-
"■"cn met obligaties tot een bedrag
f 10.725 beroofd worden? En dat ullea
schuld van totaaj f 15.725?
niet gedoogen!
Lang hebben
Geref. Broedei
gewacht, geaarzeld,
daarbuiten op ndezo wijze
bekend te maken. Maar nu n
vaderland
onzen nood
bet noodsein
God dit deel van ZUn wijngaard
zal begeven of verlaten,
"ti "aBcn U: Helpt ons a.u.b.. holDt onoa-
^•wuimede Heere 8chenlte U daarop Zlln zegen
fiS SS ïïi u°wr<1r„.,\T£S
U bü voorbaat hartelijk dankzeggend.
De Schuldd. lommissie: N Graafland Jr
Ham TCr: F d Groenevold. Secretaris; J v d
n Penningmeester; K. Kramer. C
Noordermeer. W j van SmtmaartenadUk.
oE Wösterhula. Praeaes;
-eJS? K KlimHcnnlng-
oeildke omstandigheden waarin do Geref.
^Ijev<>et«lul8 zich bevindt, bevelen
jffervaardlg-
Kerk
deze
Kerk i
ïr-üfi'f D'
ae Graan. Stad aan t Haringvliet; Ds C W
J VI
veiacr nog de vol
Dt)k. den Haag. lid van de Tv
SUten-Generaal; Dr T Hoekst.^
A D C Kok. Idskcnhnlzen; Dr H H Kuvi
Bloemendaal; Ds G Verrjj. Stad Hardenb.
roeger te Hellevoetsluls en Nieuw-HeK-
Hellevoetsluls Juni 1933
J J
