k~"-
MAANDAG 12 JUNI 1933
EERSTE BLAD PAG. 3
Kerknieuws.
EVANG. LUTH. KEEK
Beroepen: Te Edam, prop. C. H. Brandt
te Amsterdam.
BAPTI STEN-GEMEENTEN
Beroepen: Te Nieuwe-Pekela, cand. T.
Jansma te Hamburg.
NED. HERV. KERK
Aangenomen: Naar Gelselaar (toez.),
cand. J. H. Kluiver te De Bilt. Naar Wilp
(G.), R. C. W. J. Hoek, pred. by de Ned. Herv.
Evangelisatie te Den Helder.
GEREF. KERK IN HERST. VERBAND
Aangenomen: Naar Amsterdam-Cen
trum, J. ter Schegget te Harkema-Opeinde.
GEREF. KERKEN
Aangenomen: Naar Haamstede, cand.
J. M. Mulder te Goes. Naar Zoutkamp,
cand. S. D. Lankhuijzen te Kampen.
Bedankt: Voor Oudshoorn (gem. Alphen
a. d. Ryn), H. Post te Ambt-Vollenhove B
Ds. A. M. BERKHOFF
Naar wij vernemen, heeft de Kerkeraad der
Chr. Geref. Gemeente te Zwolle van de Syno
dale Deputaten betreffende het houden van een
samenspreking met Ds. A. M. Berkhoff, van
Sneek, en het bestudeeren van zyn werk be
treffende zyn getoelen omtrent het Duizend
jarig Rijk, het verzoek ontvangen, om de Sy
node ter verdere behandeling van deze zaak
in September a.s. opnieuw bijeen te roepen.
Zooals men zich herinnert, is de Generale Sy
node, die in 1932 te Zwolle samenkwam en die
reeds een bijzonder karakter droeg, daar zy
tusschentijds samenkwam ter voorziening in
de vacature, ontstaan door het overlijden van
Prof. F. Lengkeek, toen voorloopig gesloten,
in afwachting van de reeultaten van het
derzoek van deze deputaten.
Tot deputaten behooren: Prof. J. J. van der
Schuit, van Apeldoorn; Ds. J. Hovius, van
Nieuwe-Pekela; Ds. H. Janssen, van Den
Haag; Ds. J. Jongeleen, van Apeldoorn; Ds.
L. H. van der Meiden, van Den Haag; Ds. E.
R. Sluiter, van 's-Gravendeel; en ouderling
B. Nederlof, van Rotterdam
JUBILEA
Ds. Joh. Stellwag, predikant der
Evang. Luthersche Kerk te Utrecht, heeft gis
termorgen in de godsdienstoefening der Ge
meente zyn 25-jarige ambtsbediening aldaar
herdacht. In een liturgischen dienst verleenden
medewerking de dames Jo van Woudenberg
(sopraan), Louise Dentz (sopraan), Betsy
Peiffer (alt) en de heer M. van Huis (orgel).
De jubilaris predikte over 2 Cor. 13 13. Na
den dienst werd hem toegezongen het „Dat
's Heeren zegen op u daal'."
Den laatsten Juni-Woensdag, ditmaal dus
28 Juni a s., worden naar gewoonte de Clas
sical Vergaderingen in de Ned. Hervormde
Kerk gehouden.
Het orgaan van de Confess. Vereeniging,
nl. „De Geref. Kerk" en dat van den Geref.
Bond, nl. „De Waarheidsvriend" roepen
beide op wel de verantwoordelijkheid ta.v.
de Classicale Vergaderingen te beseffen.
Beide bladen spreken de wenschelijkheid
uit van het houden van „vóór-vergaderin
gen" van geestverwanten in den ruimsten
zin, ter bespreking van de komende Be
stuursverkiezingen (voor het Class. Bestuur
en hier en daar voor het Prov. Kerkbestuur)
en gezamenlijke behandeling van de Syno
dale voorstellen.
Aangedrongen wordt op trouwe opkomst,
omdat voor de samenstelling van de Synode
en van allerlei Commissies, zoo veel van de
Bestuursverkiezingen afhangt. „Het kan
aan één stem hangen" schrijft Dr P J Krom
sigt: „dat hebben we reeds vaak bemerkt
in de Synode. Hoe menigmaal is daar een
i voorstel in onzen geest gevallen met 10 te
gen 9 stemmen. Doch dat geldt ook vgm de
lagere besturen".
In „Nieuw Kerkelijk Leven", orgaan van
het Ned. Herv. Verbond tot Kerkherstel.
wordt geschreven: „Thans beslist in het
ressort Friesland de uitslag van de stem
ming in één Classicaal ressort over de ver
tegenwoordiging van de heele provincie. Zoo
was het voor enkele jaren geleden, toen de
op onregelmatige wijze beroepen predikant
te Ureterp den doorslag gaf in de stemmen
verhouding van de Classis Heerenveen,
maar daardoor ook Friesland met zijn twee
overwegend rechtsche Classes toch een dub
bele vrijzinnige vertegenwoordiging kreeg
in de Synode".
In de „Waarheidsvriend" waarschuwt Ds
van Grieken nog: „Nóóit iemand stemmen,
vrijzinnig staat tegen elke verandering
onze Synodale Besturen-organisatie, om
toch vooral maar die allerongelukkigste or
ganisatie van heden te houden. Waarbij
gewoonlijk dan nog komt, dat zulke men-
schen, als het er op aankomt, met de Mo
dernen meedoen en zich tegen de Ortho
doxen lceeren, ook al zijn ze, naar eigen
getuigenis, rechtzinnig! We hebben pas weer
leergeld betaald, doordat mannen, door recht
zinnig Kerkelijk ressort benoemd, zonder
blikken of blozen een modem predikant mee
op de voordracht voor kerkelijk hoogleeraar
te Leiden hebben gebracht. Zonder dat we
hier namen noemen, weet ieder, die een
weinig meeleeft, dadelijk, wie van die recht
zinnige broeders we hier bedoelen!"
In hetzelfde blad worden in het kort be
sproken de negen Synodale voorstellen,
waarover de Class. Vergaderingen advies
hebben uit te brengen. Deze negen „voor
loopig aangenomen Reglementswijzigingen"
behelzen het volgende:
I. een nadere bepaling en regeling van
den zittingsduur van een secundus-scriba.
(Alg. Regl. Art 42 en 47);
II. een bepaling inzake de Classicale ver
gaderplaats (Alg. Regl. Art. 46);
III. wetsaanvullingen bedoelende „een re-
glementair-kerkelijk kader te scheppen voor
het instituut der jeugddiensten", terwijl in
de tabellen van de Kerkvisitatie navraag
naar de jeugddiensten zal worden gedaan.
(Regl. Kerkeraden Art 14);
IV. een betere regeling to.v. de bijdrage
aan de Kas tot aanvulling van het Rijks-
emeri'taatspensioen tijdens een gratie-jaar
(Regl. Vac Art 31);
V. bevordering van meer geregelde werk
zaamheid der Kerkvisitoren door één hun
ner door het Prov. Kerkbestuur als voorzit
ter aan te wijzen en dezen voorzitter aan
sprakelijk te stellen voor den goeden gang
van zaken. (Regl. Kerkvis. Artt 17 en 19);
VI. wetswijziging bedoelende „de controle
op het beheer der pastoriegoederen, dat aan
den predikant-vruchtgebruiker is toever
trouwd, meer effectief te maken. (Regl. Pas
toriegoederen Art. 5);
VII. een (practische wijziging van Regl.
Pensioenfonds Artt 3, 13 en 19;
VIII. een wijziging van Regl. Pensioen
fonds Art 13 voor noodzakelijke financieele
transacties, mede om predikanten, die wel
65 jaar oud zijn, maar nog geen 40 dienst
jaren hebben, recht te geven op een ver
hoogd emeritaatspensioen, indien zij zich
verbinden de betaling van hun premie voort
te zetten;
IX. een in hoofdzaak administratieve ver
eenvoudiging rakende, het Regl. Alg. We
duwen- en Weezenbeurs.
De redactie van „De Waarheidsvriend"
spreekt zich uit voor een gunstig advies
t.a.v. alle Synodale voorstelllen, uitgezon
derd voorstel III, dat het teruggenomen
wenscht te zien, omdat het de Kerkeraden
inzake jeugddiensten geheel wil vrijlaten-
PASTORIEGOEDEREN
De „Waarheidsvriend", het orgaan van
den Geref. Bond in de Ned. Herv. Kerk
schrijft:
,Wat bron van ellende zit in die pastorie
goederen. Wij hebben ook wel eens 't voor
deel van de pacht van een stukje grond ge
had. Maar de verhouding tot die pastorie
goederen en het beheer daarvan kan veel
ellende geven. Voor een lief ding wilden wij
wel, dat de Kerk bezitster en beheerster
ware en de dominee een gewone, behoor
lijke tractementsregeling had. Een dominee
toch moet niet met boeren en boertjes con
tracten sluiten en pachtverbintenissen aan
gaan! Dat moest nooit gebeuren. Maar
tegenwoordig zeker niet! Een domi
nee moet met de Kerk te maken hebben
met niemand anders. Maarnu die pas
toriegoederen er zijn, moet knoeierij zoo
veel mogelijk worden tegengegaan".
KERKGEBOUWEN
Te Bunschoten is door de bouwcom
missie der Geref. Kerk aan den Eemdijk een
stuk bouwterrein gekocht, groot 425 M.2, voor
den bouw eener kerk.
Te Daarle (O.), waar voor eenigen
tyd de Geref. Kerk is geïnstitueerd, zal tot
den bouw van een kerk met pastorie worden
overgegaan. De architectuur is opgedragen
aan Gebr. Boxman te Nyverdal.
EVANGELISATIE
In het verslag van de Jaarvergadering
het Verband van Evangelisatie-Commissies
van Geref. Kerken sloop een onjuistheid i:
Niet Ds. F. A. den Boeft, van Kralingen, mai
diens vader, de heer J. den Boeft, van Hoek
van Holland, werd in het Bestuur herkozen.
ZENDING
Geref. Zendingsbond. In de lijst van
sprekers op den Zendingsdag van den Geref.
Zendingsbond op Donderdag 3 Aug. te R ij s e n
b u r g te houden, is eenige wijziging gekomen.
Aangezien zendeling J. Belksma nog in ons
land zal zijn en het dit jaar (5 September)
juist 20 jaar geleden is, dat de eerste zende
ling van den Geref. Zendingsbond, de heer A.
A. van de Loosdrecht (in 1917 vermoord),
naar Midden-Celebes vertrok, hoopt de heer
Belksma te spreken over: „20 jaar Zendings-
arbeid". Opdat allen dit herdenkingswoora
zullen kunnen beluisteren, zal tijdens deze rede
niemand op spreekplaate no. 2 optreden. De
predikanten Ds. H. A. de Geus (De Bilt) en
Ds. P. A. A. Klüsener (Vinkeveen) hebben
hun plaats op de lyst van sprekers gaarne
Zendeling Belksma afgestaan.
Medische Zending der E.B.G.
De heer H. Zangen, die nu zeven jaren in
Granman Staal kond re in Suriname is gestati-
onneerd en sedert December jl. als reizende
Boschnegerdokter vanwege de Evangeliieche
Broedergemeente aan de Boven Saramacca
werkt, bericht van zyn eerste ervaringen en
onderzoekingen in die streek van het binnen
land. Het bleek, dat van de kinderen 90% aar
mpnwormen lyden. Dit zijn kleine, witte
wormen, die door de huid de bloedvaten bin
nentreden en zich in de inwendige organen
vasthaken, waar zij van het bloed leven.
Komt er geen hulp, dan gaan de patiënten
langzaam maar zeker daaraan ten gronde. De
heer Zengen is met de behandeling daarvan,
die veel tyd, geduld en liefde vereischt, begon-
Eveneens begon hy, vele yaws-patiënten
met salveraan in te spuiten, het wondermiddel
voor deze gevaarlijke ziekte, die vroeger haast
gelyk stond aan melaatschheid en nu in enkele
weken te genezen is. Zoo is dus nu ook de
Boven-Saramacca, aldus schrijft ons het Zen
dingsbureau van de Evangelische Broederge
meente (Herrnhutters) te Zeist, een beschei
den begin gemaakt met medische zending, zulks
in de hoop en in het vertrouwen, dat het den
heer Zangen, die reeds vele jaren in het oer
woud heeft doorgebracht, gegeven zal zijn,
verlichting te brengen in den velerlei lichame-
lyken nood der Matuariërs. Zyn hospitaaltje
staat op Kwattahede, in een streek met vele
stroomversnellingen. Het reizen, vooral het
vervoer van zieken, is daar by zonder moeilyk;
maar de plaats is centraal gelegen.
179S. Tweede staatsgreep van Daendels.
1912. Oprichting der vereeniging „Het Ne-
derlandsch Openlucht-museum" te Arnhem.
Voor liefhebbers van de wereldhistorie is
dit boekje een prettig bezit. In zijn sober
heid geeft het dag en dag historische verge
zichten. Het is een goedkoope en handige
vraagbaak, die veel zal worden geraadpleegd.
JOH, NELISSEN f
In de inrichting .Maris Stella" te Sehe-
veningen, waar hij sedert enkele dagen ter
verpleging was opgenomen, is Zaterdag
middag plotseling overleden de bekende
baritonzanger Joh. Nelissen.
ETIENNE BOSCH f
Op 70-jarigen leeftijd is Zaterdag in
„Maris Stella" te Scheveningen overleden
de bekende kunstschilder en etser Etienne
Bosch. iMusea in binnen- en buitenland be
vatten kunstwerken door hem vervaardigd.
Hij was een der oudste leden van „Pul-
chri Studio".
Wetenschap.
GEZELSCHAP VAN CHRISTELIJKE
HISTORICI IN NEDERLAND
De dertiende jaarvergadering van het Ge
zelschap van Christelijke Historici in Ne
derland werd op 6 Juni j.l. te Utrecht ge
houden. Uit het jaarveslag van den secreta
ris, dr. J. H. C. de Pater bleek, dat het le
dental thans 40 bedraagt. Overeenkomstig
het voorstel van het bestuur werd besloten
het lidmaatschap van het gezelschap aan te
bieden aan dr. J. de Bie te 'sGravenhage
dr. P. J. van Henverden te Veendam, dr. A
van Hulzen te Utrecht en prof. mr. A.
Loosjes te Bussum. Im de plaats van dr. J
C. H. de Pater, die niet herkiesbaar was,
werd tot secretaris gekozen dr. L. W G
Scholten te Utredht. Voordrachten werden
gehouden door dr. L. W. G. Scholten over
„Thorbecke en Guizot" en door prof. dr. A.
A van Schelven, met het onderwerp „De
vereischten der biograplhiek van Plutar-
chus tot Emil Ludwig". Als tijd voor de vol
gende vergadering werd voorloopig vastge
steld 3 Januari 1934. Als voorzitter fungeert
thaais dr. IL J. Smit, als penningmeester dr.
G. P. van Itterzon, beiden wonende te
's-Grarven!hage.
Kunst en Letteren.
FURTWWAENGLER EERSTE STAATS
KAPELMEESTER
Met ingang van het volgend seizoen zal
Dr. Wilhelm Furtwaengler, die tot nu toe
slechts als gast optrad als eerste staatska-
pelmeester van de Berlijnsche staatsopera.
Het engagement is aangegaan voor vijf ja
ren.
WIE, WAT, WANNEER?
Van Van Holkema en Warendorfs U.M.
te Amsterdam ontvingen wij dit keurig ver
zorgde boekje, samengesteld door E. L.
Ronge en bedoeld als een historische kalen
der, tevens memorandum. Achter elke dag
van het jaar zijn vermeld de belangrijkste
feiten, welke op dien dag eertijds hebben
plaats gegrepen.
Zoo vinden wij bijvoorbeeld achter den
datum 12 Juni de volgende gebeurten
vermeld:
1672. De Franschen trekken bij Lobith ons
land binnen.
1792. Lodewijk XVI ontslaat het Girondijn-
sche ministerie.
Gemengd Nieuws.
FELLE BRAND TE HILLEGERSBERG
Zondagnacht, even na middernacht is te
Hillegersberg, aan de grens van de gemeente
Rotterdam brand uitgebroken in 'a groote
schuur staande op het 3000 M2 groote empla
cement van den zand- en grindhandel van
den heer A. H. H. de Man aan de Rechter
Róttekade Alle opstallen benevens de schuur
cijn afgebrand. In een stal bevonden zich 14
paarden, waarvan er elf gered konden. Een
daarvan had echter zulke brandwonden be
komen, dat men het dier moest afmaken.
Een groote partij turfmolm en hooi is een
prooi der vlammen geworden terwijl een
aantal wagens grootendeels vernield is. Op
het terrein bevond zich een groote benzine
tank waaraan de brandweer alle aandacht
moest besteden teneinde een ontploffing te
voorkomen. Van een voorraad vaten benzine
zijn er echter twee ontploft.
Aan het blusschingswerk werd deelgeno
men door de brandweer uit Hillegersberg,
geassisteerd door die uit Schiebroek en Rot
terdam.
GEHEIMZINNIGE KNAL
VERMOEDELIJK IS EEN METEOORSTEEN
DE OORZAAK
Uit verschillende plaatsen in ons land
komen berichten, dat men gisteravond om
ongeveer kwart voor negen een knal heeft
gehoord, die de ruiten deed rammelen. Te
Amsterdam bijv. informeerde men bij poli
tie en brandweer naar wat er aan de hand
mocht zijn. De veronderstelling werd geuit,
dat de kruitfabriek te Muiden in de lucht
zou zijn gevlogen, doch dit bleek gelukkig
niet het geval te zijn.
Ook te Rotterdam en te Leiden is de knal
heel duidelijk waargenomen.
Wat de oorzaak was, was ook vanmorgen
nog slechts te gissen. In Amsterdam werd
het vermoeden geuit, dat het een felle don
derslag is geweest, en dat de natuur het bij
die ééne slag gelaten had. Aan de Overzijde
van het IJ had men de knal het best waar
genomen; en daar had men bovendien nog
een lichtstraal gezien.
Vermoedelijk is daar de oplossing van 't
raadsel te zoeken. Een onder lezers ir
buurt van Rotterdam belt ons namelijk op,
met de mededeeling, dat hij een meteoor
steen heeft zien vallen, die dicht bij de
aarde moet zijn gekomen, want hij had de
witte streep duidelijk door de wolken heen
zien breken en zijn weg vervolgen. De steen
verdween in Noord-Oostelijke richting en
kort daarop werd de bekende knal gehoord
Het is dus waarschijnlijk, dat op een of
ander punt boven Zuid-Holland de meteoor
nog voordat hij de aarde bereikte, is uiteen
gespat Het moet dan wel een steen geweest
zijn van meer dan gewone grootte.
Meteoorsteenen kunnen soms enorm groot
zijn. Bekend is bijv. de steen, die in Groen
land gevonden is en die door Peary in 1897
van Cape York naar het Museum van Na
tuurlijke Historie te New-York is overge
bracht. Dit voorwerp weegt nu nog 33.000
kg., maar het moet vroeger nog heel wat
grooter zijn geweest, want sedert lange jaren
hebben Eskimo's er stukken afgeslagen, om
die tot harpoenpunten te verwerken.
Steenen zijn deze meteoren eigenlijk niet
Meestal bestaan ze voor een groot deel uit
metalen. Soms vindt men er zelfs diamant
in In Mexico en Brazilië heeft men zulke
kosmische ijzermassa's gevonden van dui
zenden kilo's gewicht Ook de „Kaaba", de
heilige steen der Mohammedanen te Mekka
wordt voor een meteoor gehouden.
Soms vallen deze steenen" in groote mas
sa's tegelijk. De meestvermaarde meteoren-
regen" in de oudheid is die van Aegospo-
tamoi in Thracië in 476 vóór Christus. In
vielen in Normandië 3000 steenen, waar
van vele van enkele kilogrammen.
Omtrent het wezen der meteoren tast
ten nog vrijwel in het duister. Het meest
gangbaar is wel de meening, dat men on
danks de groote overeenkomst, er toch iets
anders in heeft te zien dan vallende ster
ren, die als afval van kometen beschouwd
worden; zij zouden eer voor brokstukken
van een uiteengesprongen planeet gehou
den moeten worden. Misschien zijn zij ook
van stellairen oorsprong. De theorie dat ze
afkomstig zouden zijn uit de vulkanen der
maan, vindt geen aanhangers meer.
DUITSCH JACHT GESTRAND
MAN EN VROUW VERDRONKEN
Zaterdagmorgen is op het Noordwestei-
strand bij Ameland 't Duitsche jacht „Stel
la Maris" vastgeloopen. Dit jaoht, aan boord
waarvan zich vier personen bevonden, was
van Dusseldorf vertrokken voor een. tocht
door Nederland. Het heeft, na den Rijn tot
Lobith te zijn afgevaren, de mute langs den
IJsel en de Drentsche Hoofd vaart genomen,
om vervolgens langs het Damsterdiep
Delfzijl te bereiken. Vandaar is de tocht
verder gegaan naar Norderney. De opvaren
den waren kapitein Mariannes, zijn echt-
genoote mevr. Mariannes-Gedauer, mevr.
Wolfgang Daute en de heer A. Dietiel.
Zaterdagmorgen te acht uur heeft de
.Stella Maris" koers gezet in de richting
Terschelling. Volgens de laatste mededee-
lingen is het jacht op Bornrif ten anker
moeten gaan, waarna bij het ophalen van
het anker de ankerketting is gebroken en
de kapitein en zijn vrouw overboord zijn
geslagen.
Het lijk van de vrouw is op 't strand van
Terschelling aangespoeld. Het jaoht is na 't
breken van de ketting afgedreven en op 't
Noordwesterstrand van Ameland vastgeloo
pen, waar men het heeft kunnen bergen. De
beide overige opvarenden, die diep onder
den indruk van het gebeurde waren, heb
ben voorloopig te Hollum onderdak gevon
den.
BOSCHBRAND
Ten Zuid-Oosten van Elspeet heeft een
felle boschbrand gewoed in het bosch, dat
door Pring Hendrik als jachtterrein wordt
gebruikt en in het Elspeter bosch.
BENAUWDE UREN
Te den Helder Is binnengeloopen 't Fin-
sche houtschip ,Alca", welks voorpiek ge
heel vol water stond. Bij Ameland had het
schip een zware zee overgekregen, tengevol
ge waarvan het geheele voorschip volliep,
zoodat de bemanning niet bij het logies kon
komen. Met zeer groote moeite is het schip
er na 36 uur inspanning in geslaagd in den
Helder binnen te loopen. Men is thans bezig
de voorpiek leeg te pompen. Het <ehip rijst
4 c.m. per uur.
AUTO EN MOTORONGELUKKEN
Bij M e p p e 1 keerde de ongeveer 50 jarige
mej. Bruinemaker, wonende te Uffelte, per
rijwiel van de markt huiswaarts. Ze bereed
het rijwielpad, links van den weg Plotse
ling stak zij den weg over, juist toen een
achteropkomende auto, bestuurd door T. B.
te Amersfoort vlak bij was. Hoewel de auto
met matige snelheid reed, was een aanrij
ding niet meer te vermijden. De vrouw werd
tegen den grond gesmakt, waar zij hevig
bloedend uit de ooren bewusteloos bleef lig
gen. Met een ernstige schedelbreuk is mej.
B. naar het ziekenhuis te Meppel overge
bracht
DOODELIJK MOTORONGELUK
De timmerman Arink uit Tubbergen, die
in zijn werk uit Enschede huiswaarts keer
de, moest bij Lonneker (Ov.) om een van
tegenovergestelde richting komende auto
gelegenheid tot passeeren te geven, achter
voor hem rijdenden woonwagen blijven.
Toen A op zijn beurt den woonwagen wilde
passeeren, naderde uit de richting Oldenzaal
de 21-jarige motorrijder Ridderhof uit En
schede met groote snelheid, die, daar hij A
niet tijdig bemerkte, dezen rakelings pas
seerde. Door den schok raakte hij de macht
over het stuur kwijt, begon te slingeren en
smakte tegen den grond. Hij was op slag
dood. A-, wie geen schuld treft, liep eenige
ontvellingen en een hoofdwonde op.
MERKWAARDIGE VONDST
In de steenbakkerij van Zeegers te Schaik
nabij Oss, werd Zaterdagmiddag een zeer
merkwaardige steen opgegraven. Bij nader
onderzoek bleek deze steen gedeeltelijk uit
marmer te bestaan en een gewicht te heb
ben van ruim 3000 kg. Hij was twee meter
groot èn had een dikte van 1.50 m. De steen
is overgebracht naar notaris Bijvoet, die
hem nader zal onderzoeken.
AKELIGE VONDST
Te Amsterdam werd in perceel Transvaal
kade 97 het zich in verregaande staat van
ontbinding bevindende lijk van M., 'n man
van middelbaren leeftijd, gevonden. De bu
ren waren door de reuk opmerkzaam ge
worden. De man leefde zeer eenzaam. Er
zijn in de kamer couranten van 16 Mei ge
vonden, zoodat mag worden aangenomen,
dat het lichaam reeds van dien dag af in 't
vertrek heeft gelegen. Het lijk is door den
G.G. en G.D. naar het Binnengasthuis ver
voerd. De politie stelt een onderzoek in,
doch er is geen reden om aan misdrijf te
denken.
EEN KERKDIEF GEARRESTEERD
De gemeentepolitie te Weert blijkt Zater
dag een goede vangst te hebben gedaan
door de hand te leggen op een berucht
Duitsch inbreker. In het hotel „J" bood de
man kleingeld aan, tegen bankpapier. De
hotelhouder vertrouwde de zaak niet en
stelde de politie van één en ander in ken
nis. Onmiddellijk trok deae er per auto op
uit en kreeg het individu een half uur bui
ten de stad op weg naar Roermond, te pak
ken. De man had pas nooh andere papieren
Wel beschikte hij over inbrekerswerktuigen
en gummihandschoenen. Inmiddels vernam
de politie, dat er te Stevensweert bij Roer-
mond een kerkinbraak had plaats gehad op
Vrijdag 9 Juni. De man is ter confrontatie
naar Stevensweert gebracht en door den
veerman aan de Maas pertinent herkend.
Hij bleek ongeveer f 100 papiergeld bij zich
te hebben. De man is ter beschikking van
den officier van justitie te Roermond ge
steld.
TERUG NAAR DEN ZONNETIJD.
Te Wilnis, waar de torenklok der Ned. Herv.
kerk eerst den z.g. zomertyd
LICHAMELIJKE OEFENING
VOETBAL
DE C.N.V.B.-COMPETITIE
Uitslagen van Zaterdag
District Zwolle:
District Twente-West:
Klasse III:
Enter: Ent. Boys II—Or. Nassau II 1—4
KORFBAL
DE C.K.B.-COMPETITIE
District Zuid-Holland (Noord.):
Klasse I:
Oegstgeest: Fiks I—V.E.O. I 3—1
Den Haag: K.V.S. IPernix I 2—8
Klasse Ha:
Sassenheim: T.O.P. I—D.E.S. I 1—1
Leiden: Pernix II—V.E.S. II 1—3
Klasse lila:
Den Haag: B.J.K.C—Ijsvogels II 1—3
District Zuid-Holland (Znid):
Klasse I:
Rotterdam: Thor I—Hollandia I 2—1
(terrein Hollandia
Dordrecht: Snel IQuick I 80
Dordrecht: Oranje Wit IO.D.I. I 5—3
Klasse Ila:
Rotterdam: T.O.P. I—G.K.V2—2
Rotterdam: BI. Wit I—Oranje Wit II 5—0
Klasse lib:
Rotterdam: Rap Ivo II—Maassluis 4—0
Rotterdam: Quick II—Zwaluwen 1—1
Klasse III:
R'dam: R'dam-Zuid II—Oranje Wit III 10—0
Rotterdam: Thor II—Snel II 02
8 Juni:
Klass e lib:
Rotterdam: Blauw Wit II—O.D.I. II 0—4
ECONOMIE EN FINANCIEN
DE NED. HANDEL MIJ IN 1932
EEN BUITENGEWOON ONGUNSTIG
JAAR
Verliezen op cultuur-ondernemingen
in Ned.-Indië 6.649.718.— (v. j
4,270.119.
Rechtstreeksche vorderingen op
Duitschland gedaald tot 15.207.400
(v. j. 21.759.000)
Verliezen in het Oosten 3.976.089
(v. j. 5.966.047)
gewl
in 1932. H.
slag noemt het afgeLoopen jaar buiten ge-
beter eindigde dan het begon. Een
korte bespreking wordt vervolgens gewijd aan
de financieele poeitie van de voornaamste Euro-
peesche landen, evenals die van de V. S. en de
Oost-Aziatische landen, waarin de Ned. Handei-
estigiugen heeft.
De toestand in Ned. Indië
geb
den aanvang van het tweede semester Wi
sléchts van korten duur. De prijsdaling kwam
vrijwel tot stilstand en op het bereikte
bevond zich een aanpassingsproces aan
nieuwe waarden en verhoudingen. belangrijk
achterstaand bij die. welke vóór de crisisjaren
als normaal golden. De crisistoestand leidde tot
het Inkrimpen dan wel sluiten van vele onder-
emlngen. waardoor zoowel werkgevers als
erknemers zwaar werden getroffen.
De toestand van 's lands financiën kon niet
ïders dan zorgwekkend worden genoemd. De
geconsolideerde sohuld vermeerderde met
f 93.232.830 tot f 1.219.731.080. terwijl de vlot
tende schuld met f 51.326.361 tot f 239.616.000
opliep.
Do weersomstandigheden waren in 1932 voor
den Europeeschen landbouw over het algemeen
niet ongunstig. Door de zeer lage prijzen was
de opbrengst der cultuurpoduoten zeer teleur
stellend en gaf aanleiding tot drastische in
de aanplantingen voor de ko-
van 16.259 ton naar Europa werden ver-
t Agentschap Suriname leed een verlies
f 303.969 (v .j. f 411.156). Ook de veetigln-
in het Oosten gaven een nadeelig saldo te
nl. f 3.976.089 (v. j. f 5.966.047).
Ja:
De suikersituatie
de oprienting van de Nlvas te hebben
«noreerd. meldt het verslag, dat de Java-
i 1932 2.609 000 ton beliep, ver
een beplante oppervlakte van
171.291 H.A., hetgeen 286.000 ton minder was
in 1931. toen de beplante oppervlakte 199.800
H.A. bedroeg. Het gemiddelde rendement was
1523 qointalen suiker per H.A.
Van de oogsten 1932 en 1932 waren uit. Dec.
x>r V. J. P. afgeleverd: 1931: 1.736.246 ton;
1932: 265.240 ton. De gemiddelde prijs van de
oppervlakte beplant
De thee in 1932
werkte sohier elke onderneming met verlies
als gevolg der steeds terugloopende prijzen
Oranje Pekoe bedong begin Jan. nog 32 oenl
per i kg., einde Dec. nog slechts 24 cent. De
verschepingen van Java bellepen 73.079.000 Kg
tegen 75.254.000 Kg. In 1931. De cijfers voo;
Sumatra zijn resp. 13.276.000 Kg en 12.061.000
K.G.
Groote rubbermoeilijkheden
De rubbercultuur kampte met groote moeilijk
heden. Toen in Maart 1932 bekend werd. dat
omtrent geen der ingediende restrictie-sche
ma's overeenstemming bestond, daalde de prijs
voor „sheets" tot 51 cent per h. Kg. Het jaar
sloot op 7J cent per h. Kg. Vele onderr
zetten den tap stop. Uit. November
(18.946.000) en
Java bedroeg 41.160.000 Kg
en van Sumatra's Oostkust en Pa-
27.720.000 (19.185.000 h. Kg.)
De Deli-tabak
De weersgesteldheid voor de Dell-tabak was
ver het algemeen gunstig en de kwaliteit van
het product was goed. alleen de beneden-onder
nemingen stelden teleur door te overvloedigen
regen. Op allerleó wijze trachtten de maat
schappijen den kostprijs te verlagen. In 1932
werden 185.025 pakken uitgevoerd (v. j 216.7o0)
De bij de Kina-overeenkomst van 1928 aange
sloten ondernemingen leverden bij schatting
409.000 Kg zwavelzure-kinine in bast ,(v. j.
430.000).
Geweldige daling van
de rijstexport
De oppervlakte, waarvan
voedingsgewassen op Java en Madoera in 1932
werden geoogst, was 584.000 bouws grooter dan
in 1931 en 1.182.000 bouws grooter dan gemid
deld in de jaren 1922/31.
De prijzen van Javarijst bewogen zich op een
laag niveau, de export naar -
meer dan 70% terug.
De rljstuitvoer van Java bedroeg
3.259.000 Kg. (10.523.000). waarvan respectieve
lijk 2.477.000 en 8.880.000 Kg naar Nederland
werd verscheept.
De uitvoer van mals vam Java bedroeg
108.684.000 Kg (v j 113.252.000). die bijna ge
heel naar Japan werd versoheept.
De export van copra jvas aanzienlijk
grooter dan in 1931 als gevolg van den lage"
olie-prljs, waardoor de oliefabrieken vrijw-
geen oopra opkochten. Na verschillende flu<
tuaties sloot het jaar 1932 met een ooproprl.
van slechts f4.70 per plcol.
Ook met die
De uitvoer va
jaar 19.429).
bestond vraag
je meerdere opbrengst vond grootcn-
weg naar Engeland en in mindere
Nederland. De prijzen waren onbe-
Omzet teruggeloopen
De sterke teruggang van het consumptiever
mogen van de wereldbevolking deed zijn in
vloed op den afzet en de prl jsbeweging
stapelproducten van Ned. Indië gevoelig
Zooals te verwachten was zag de i
In 1932 verder terygloopen. De toe-
pvaartbedrijf was zeer on-
i gevoelig gelden.
do importhendel
stand in het schëepva.
be.redigend. Alleen het
•ral in 't laast van 1932 zee:
en Java was
levendig.
Door de hevige
goederen, welke versoheept
De productie van Ie voornaamste gc
zilvermijnen bedroeg 72.953 oz. goud en
Ml™?"' van r 4.171,000 (v. j.
rVJ ?""^iuiiuememing«
ier ™öken iol?v );„?„oor a,,e ^ernemtage,
der N.V. werd in 1932 geproduceerd 6.911.00
"- t. 61.000 quln
g taïak wTpiïInchappIjen voor wie 3.210.00
•KL tabak eerden verkocht.
wPt®uJieprroduct'e do suikerfabriek Ma
^nëaburs- in Suriname bedroeg 17.356 "tot
aftrel
debiti
f 1.964.686 een bedrag aan van f 12.864.351
t winst effectenbezit f 2.073.156. De cultuur
rnemingen In Ned. Indië lieten een verlies
f 6.649.7X8 (v. j. f 4.270.119). afgeschreven
en gereserveerd op cultuurbelangen werd
566.819 en op vaste eigendommen f 592.553.
rantoor-onkosten vereischten f 6.663.443 (v. j.
7 619 241). De rekening sluit zonder saldo.
Uit de toelichting tot de balans ontleenen wij
ïnslotte, dat de rechtstreeksche vorderingen
voor eigen rekening op Duitschland zijn gedaald
van f LI 759.900 in 1931 tot 15.207.400 op 31
Dec. 1932. De vorderingen op landen waar
♦--"-.fermoeilijkheden bestaan, beloopen in to-
NED. BANK VOOR Z.-AFRIKA
ERNSTIGE GEVOLGEN VAN DEN VAL
VAN HET ZUID-AFR. POND
Verlies 1,111,745
Aan het jaarverslag over 1932 der N.V. Ned.
Bank voor Zudd-Afrika ontleenen wij het vol
gende:
De waardedaling van het Z.-A. Pond veroor-
Lakte ons een belangrijk verlies. Wol hadden
ij in den loop van 1932 onze eigen :n Zuid-
Afrika werkende gelden, voor zoover mogelijk,
teruggetrokken, maar de cischen van het bedrijf
en een grens aan de repatrieerlng dier
elen. Op 31 Dec. 1932 bedroeg het eigen
kapitaal der 3ank. dat in Zuid-Afrika werkte,
334.304 tegenover 658.467 op 31 Dec. 1931.
Toen na den val van het Z.-A. Pond het uit het
land gevluchte Zuid-Afrikaansche kapitaal we
der naar Zuid-Afrika terugstroomde namen do
vreemde middelen bij onze Zoid-AXrikaansohe
kantoren belangrijk toe en was het mogelijk
ns geheele nog la Zuid-Afrika werkende ka-
i k vbeJ'alve een bedrag van 100.000. dat
i bankgebouwen is belegd, terug te trekken.
Z.-A Ponden, die op deze wijze in 1933 naar
ederlaad zijn overgebracht, zijn in do balans
pgenomen tegen den gemiddelden koer- waar-
^en de remiaes hebben plaats gevonden. Deze
^?„^aS„,0nfeVe°f 'f75 per Po,ld Zooals do
2,j" d€,?cn middelen der
In Air. Ponden verües 1,111,745,93
Do 100.000. die in Zuid-Afrika ln kantoor
gebouwen zijn belegd, hebben wij in de balans
opgenomen tegen een koers van f 8.50 per Pond.
In Hollandsch geld gerekend heeft door die
omrekening tegen f 8.50 een waardeverminde
ring der gebouwen van f 350.000 plaats gevon
den. al is ook de boekwaarde In Z.-A. Ponden
gerekend, onveranderd gebleven. In hoeverre
de waaide van vaste goederen ln Zudd-Afrika.
uitgedrukt ln Z.-A. Ponden, na de depreciatie
- A. Pond van Dec. 1932 geleidelijk
:n. valt op het oogenblifc niet to
uit de winst- en verliesrekening blijkt,
bedroeg het verlies der Bank door de waaixle-
daling van het Z.-A. Pond f 1.111.745.93. Dit ver
lies is van zoo bijzonderen aard. dat wij van
oordeel zijn. dat wij voor de dekking daarvan
reserves mogen aanspreken. Wij
►ok. behalve een bedrag van f 500.000
reserves, f 500.000 uit de openbare
r de winst- en verliesrekening over
geboekt. De overblijvende atillte resen
o.l. voor den tegenwoordigen omvang
bedrijf voldoende.
Zooals oekend. bezit de Z-Afr.
aandeelen-kapitaal zich geh«
de Bank bevindt, f 1.060.000 aa
deelen Pretoria Hyp.-Mij N.V.. waarop 20
gestort. Het aandeelenbezlt der Z -Afr. Beleg-
gings-Mij N.V. staat te boek voor f 1. Te;
Pretoria Hypotheek-Mij N.V. zijn
Mij N.V
ln handi
eheel
L "egwDij
leggings-Mij
storte deel. zijnde 80 In 1925 hebben wij te
gen da tobligo van totaal f 848.000 een speciaal
jaariijksche
»ervefonds gesticht, dat
aangegroeid. Het 1
bedoeling deze stille
jaariijksche toevoegingen te verhoogen. tot het
bestaande obligo geheel zou zijn gedekt. De
ln zijn geheel t
een bedrag van f 296.606 33. Ons aandeelenbezit
in de Pretoria Hyp.-Mij N.V. staat dus met f 1
te boek, terwijl voor het obligo van 80 vol
ledige reserve is geboekt Er behoeft wel niet
in het bijzonder op te worden gewezen, dat wij
door de reserveering van het geheele obligo
geen uitdrukking wenschen te geven aan de
Jf£eea- dat de Pretoria Hyp.-Mil N.V. de geheele
80 die nog op de aandeelen opvorderbaar
zijn, zal oproepen. De extra aanvulling der
ree erve geschiedt uitsluitend met het doel ver
zijn. dat aan het aandeelenbezit Pre-
i enkel verdere riislco
i Hyp.-Mij
de bank i
Winstsaldo 443,693,72
De netto bedrijfswinst bedraagt na de ge-
wone afschrijving op debiteuren f 443.693. D^e
winst is bijna geheel gebruikt voor het aan-
.Va? -f reserv« het aandeelenbezit in
le Pretoria Hyp.-M,j N.V. cn voor de afboeking
/an het koersverlies, dat overbleef, nadat een
bedrag van f 1.000.000 aan de reserves wae ocit-
'.rokken. Per saldo wordt op nieuwe rekening
;en bedrag van f 20.494.91 overgebracht.
DE DUITSCHE RENTEBETALINGEN
Nederlandsche regeering wacht
het resultaat der Wereldconfe
rentie af
De Msb. heeft te bevoegdeT plaatse geïnfor
meerd naar he standpunt der Nederlandsohe
regeert ng met betrekking tot liet transfer-
moratorium dat de Duitsche r/gcerlng voorne
mens is X Juli a-s. af te kondigen.
Men verzekerde het blad. <ku de Ned«rle«id-
6che regeering ten volle doordrongen is van den
rust der schade, welke uitvoering der plannen
/an de Duitsche regeering Nederland zou be
rokkenen. dat. gelijk trouwens vanzelf spreekt
deze aangelegenheid de voortdur^^atS^Tht
der regeermg heeft en binnen de grenzen vou
het mogelijke niets doeltreffends zal worden
nagelaten, waardoor de betrokken Nederland-
L""-,"1 «orden brbch.rmd
Daarbij alt intussctoen ln het oog te houden
z-ï, hl ?J3,VC,h<id<! Hiwerkinswauns
an ne tmoratorium heeft bepaald on 1 Tui ia
zoodat de gelegenheid geopend is en ongetwlj^
ook zal worden benut, om hot aeheel«
moratorlu^i "aagstukken aan het transfer-
tche releerhfi ™ede.op de door Nederland-
BUITENLAND
DC „OPLEVING" IN DE V. S.
Staalindustrie werkt op 48
van de capaciteit
De opleving in de V. a schijnt
Jen. Volgens een raming van
•Steel" is de bedrijvigheid in de
i te i
2*? """juïuwo in ae Amerikaansóho
......Industrie thans gestegen tot 48 van rt*
(,In "l b*gln van 1932 bedroeg dt
bedrijvigheid rege matig van 13—20 De
i.i»^«ttL?2rpor:ï meldt Acn "Using ln de
uitgevoerde orders van 65.000 tons per 1 Juni
van 1.864.000 tot 1.930.000 tons. Het aantal
.^.lnxlen wagons Is daarentegen dezo week ge
daald van 541.000 tot 508.000:
