WRIGLEY
MAANDAG 29 MEI 1933
DERDE BLAD PAG. 9
OFFICIEELE BERICHTEN
ONDERSCHEIDING
Bij Kon. besluit is benoemd tot officier in.de
3rde van Oranje-Nassnu: M. P. P Rath, deken
sn pastoor ta Helmond.
i VrUda;
van Ji
partement betreffende, wenschen ta
CONSULAIRE DIENST
De waarneming van het consulaat
dorlanden te Roaario de Santa Ff- (A
is opgedragen aan den heer Carlos
RECHTERLIJKE MACHT
B(j Kon. besluit is aan G. J.
op ziin verzoek eervol ontslag
betrekking van kantoni
In het
als
i ben«
l diet
-echter-plaa
dankbetuiging
Arnhem, onder dankbetuiging voor de als zoo-
Is aan mr Rueb. op zijn verzoek, met Ingang
Van 1 Juni 1933. eervol ontslag verleend uit
zbn betrekking
is aan mr K. N. Hengeveld. op zijn
met ingang van 30 Juni 1933. eervol
verleend uit zijn
heden en aanvulling van leemten in
landsche Burgerlijke Wetgeving jhr
C. de Brauw. advocaat en procure
Haag.
VOOGDIJRADEN
md tot lid van der
r A W. van Holt!»
INSPECTIE VOLKSGEZONDHEID
Met ingang van 1 Juni 1933 is nader t
gewezen als standplaats voor den adjunct
specteur van de volksgezondheid J. Gee
i "1933 aan den referendaris der P.T.T. J. Wil-
lmck, belast met de functie van directeur van
het Postkantoor te Eindhoven op zfln verzoek
eervol ontslag verleend, met dankbetuiging
voor de door hem aan den lande bewezen dien
sten; en is met ingang van 1 Juni 1933 aan den
commies bU den PTT-dienst C. W. H. H. Frö-
£er op zijn verzoek eer\
rol ontslag
ZEEDIENST
Bü beschikking van den Minister van Defen
sie is de luitenant ter zee der 2e kl. mar.-
reserve R. Rükens. den len Juni 1933 geplaatst
bü den onderzeedienstkazerne te Willemsoord.
NAT. VEREEN. ..PRO REGE"
DE ALGEMEENE VERGADERING.
Onder presidium van Ds. J a c. v. Nes
'Czn. van Den Haag kwam liet Prov. Ver
band „Pro Rege" in Zuid-Holland Zaterdag
in het Clir. Mil. Tehuis te 's-Gravenhage in
jaarlijksche algemeene vergadering bijeen.
De voorzitter opende de vergadering op
gebruikelijke wijze en sprak een openings
woord, waarin hij allen welkom heette en
wees op de eigenaardige positie van de ver-
eeniging. Als de belangstelling voor „Pro
Rege" opwaakt is dat meestal een symptoom
van onrust en woeling. „Pro Rege" blijft te
midden van al de verwikkelingen van de
zen tijd belijden dat het gezag Godes is en
de oogen geopend houden zoowel voor com
munisme en socialisme, als voor 't fascisme.
Na vaststelling van de notulen werden
'de jaarverslagen behandeld en vastgesteld.
Aan dat van den secretaris, Wachtmeester
J. v. R oo yen, ontlcenen we, dat er eenige
opleving in de provincie gekomen is. Het
verslag van den penningmeester Scrgt.-Maj.
Joh. de Moed te Leiden sluit met een
batig saldo. De verslagen werden goedge
keurd en de penningmeester van zijn be
heer gedechargeerd.
De aftredende bestuursleden de heeren
V. R o o y e n en d e M o e d werden herkozen
en gekozen in de vac. van de heeren Ds. G.
V e n e m a te Loosduinen en Sergt. E. Jan
sen te Den Haag, die beiden hadden be
dankt, gekozen de heeren A. W. de C1 e r c q
en Wachtm. J. II. 't Hart, beiden te Den
Haag.
Na eenige discussie sprak de vergadering
met algemeene stemmen uit als haar ge
voelen, dat „Pro Rege" niet moet meegaan
met een lichaam „Godsdienst, gezin en ge
zag". Het praeadvies van het hoofdbestuur
iterzake voor de komende algemeene verga
dering werd door de vergadering volstrekt
onaanvaardbaar geacht.
Uit de vergadering gingen stemmen op
Om het hoofdbestuur tot grootere activiteit
te prikkelen, terwijl men het orgaan niet
met slappe kost vullen moet.
Na afhandeling van het agendum refe
reerde de secretaris over „Pro Rege en
de toekomst", waarop eenige discussie volg
de. De heer v. R o o y e n sloot de geani
meerde vergadering met gebed, waarna
men zich aan een gemeenschappelijken
maaltijd vereenigde.
BEWEGING IN DE BETUWE
Men schrijft ons:
Die weiken vóór de verkiezingen gaven in
Üe Betuwe zoon heel ander beeld als vroe
ger bij verkiezingen het geval was. Een on
gekende actie, als nimmer te voren, namen
we waar. Er was een levendige propaganda
en verschillende middelen, in de Betuwe
vreemd, werden toegepast. Verschillende
Vergaderingen werden door honderden per
sonen bezocht. Kiesvereenigingen en Arja-
clubs boekten vele nieuwe leden. Er is hard
gewerkt. En weken lang vloog de propa-
gunda-verkiezings-auto door alle deelen van
de Centrale Eist. Het is verblijdend te be
merken, dat deze actie niet van tijdelijken
aard is, want ons bereikte het bericht niet
alleen van de oprichting van de Christelijke
Besturenbond „Zetten en omstreken", maar
ook schijnen er plannen te bestaan om de
christelijk sociale beginselen in de Betuwe
krachtig te propageeren en uit te breiden.
Jen slotte wordt medegedeeld, dat door
Kristük Frysk Selskip
Een overzicht over de 25 jaar van het
bestaan der Stichting van
Ds. S. Huismans
Mem schrijft on6:
Pinkstermaandag dit jaar zal het 25 jaar
geleden zijn. dat te Leeuwarden werd opge
richt het „Christl-ik Selskip for Fryske Tael-
en Skriftekennisse".
Het initiatief tot deze stichting ging uit
van ds. S. Huismans. in 190S Gerefor
meerd predikant van Anjum en leerling van
dr. A. Kuyper. Reeds in October 1907 ver
scheen zijn oproep in het Friesch Dagblad.
Van verschillende zijden ontving ds. Huis
mans bewijzen van instemming met zijn
plan. Daaronder waren mannen als O. S.
A k k erma n te 01del>oorn en A. M. W y-
benga te Nijewier, die reeds enkele jaren
verzen in het Friesch hadden gepubliceerd.
Maar ook onbekende" voorstanders kwamen
voor den dag, o.m. dr. G. A. Wumkes, des
tijds Ned. Hervormd predikant te Sneek en
G. Kamerling, hoofd der Chr. school te
Rinsumageest
Al deize bewijzen van instemming ver
kwikten het hart van den man, die het aan
durfde de eerste stap te zetten op een nieuw
terrein van Christelijke actie en weklcn de
hoop, dat het voorgenomen plan alle kans
i slagi
i had.
Eerst Pinkstermaandag van het volgende
jaar, kwam het tot de definitieve oprichting.
Met opzet had de stichter deze dag gekozen,
omdat z.i. Pinkster en Christelijke taalbe
weging bij elkaar behooren. „Pinkster is
het Christelijke taalfeest" .schreef ds. Huis-
Al deze 25 jaren is dan ook de tweede
Pinksterdag de hoogtijdag van het „Christ-
lik Selskip" gebleven.
Omtrent grondslag cn doel was men het
op de stiehtingsbijcenkomst spoedig eens.
De volgende
beginselverklaring
werd aangenomen:
a. Onze Christen roeping is om onze eigen
taal niet te verachten, maar te gebruiken
tot eere van God;
h. Daarom het heiligen van het Friesch
als godsdienstige taal door het be
vorderen van de overzetting en verspreiding
van enkele of alle Bijbelboeken;
c. het onderwijzen van het Friesch
als moedertaal ook aan de kinderen
van de Christelijke scholen;
d. het eeren van het Friesch als om
gangstaal ook in ons Christelijk ge
meenschapsleven;
e. het veredelen van het Friesch a 1 s
kunsttaal ook in onze Christelijke lite
ratuur (het uitgeven van geschriften, tijd
schriften, dag- en weekbladen, enr:.)
Dc dankbare en vreugdevolle stemming
aan liet eind van deze eerste samenkomst
vond uiting in deze aanteekening in het
notulenboek:
„Het Selskip is gesticht:
Tot Godes eere, om ons Christelijk ge
loof te uiten ook in onze eigen Friesche
spraak, om onze Friesche spraak hoog te
houden ook bij ons Christen-friesche volk,
om ons Christen-friesche volk niet af te
snijden van onze Friesche stam, maar,
mocht het ons gegeven worden, al meer
te maken tot het zout van onze Friesche
volksaard".
Onder alle wisseling en woeling, die het
Selskip in deze kwarteeuw heeft doorge
maakt. is het tot op den huidigen dag ge
trouw gebleven aan het bij de oprichting
uitgesproken beginsel.
Bezien we nu in vogelvlucht de geschiede
nis van de verloopen 25 jaar dan vallen
daarin drie perioden te onderscheiden:
19081916: een tijd van rustig, doch naar
stig arbeiden aan de voorgenomen taak;
1916192-1: een tijdperk van gisting en
spanning;
1924heden: de periode van actie op
Friesch-nationale grondslag.
De belangrijkste gebeurtenissen uit deze
drie tijdperken kunnen hier slechts met een
enkel woord worden vermeld.
De eerste periode
Het ledental vertoonde in de eerste jaren
een sterke groei, zoodat het in 1911 reeds tot
bijna 1000 was geklommen.
I-Iet Selskip nam in 1908 aanstonds deel
aan de herdenkingsfeesten te Bolsward, waar
het geboortehuis van den Frieschen dich
ter Gijsbert Japixs een gedenksteen werd
onthuld. De voonzitter, ds. Huismans, hield
bij deze plechtigheid zijn rede: „Oer it hil-
ligjen fen de Fryske tael".
Het „Gijsbert Japiksboekje", bij die gele
genheid uitgegeven, was de eerste uitgave
an het Selskip.
Het jaar daarna (1909) verscheen het eer
ste nummer van een eigen tijdschrift „Yn
eigen Tael" ,dat dus het volgende jaar
zijn zilveren feest hoopt te vieren. Het ver
scheen de eerste jaren om de twee maan
den (sinds 1923 is het een maandschrift) en
der de bekwame leiding van dr. G. A.
Wumkes. -Met name de levensschetsen van
de Friesche Réveilmannen werden met
graagte gelezen.
In 1911 begonnen de heeren P. d e C1 e r c q
en G. Postma met de Friesche vertaling
an de Evangeliën en enkele Psalmen. Ook
dit werk trok de aandacht en werd van vele
zijden gewaardeerd. Toch kleefden aan deze
erzetting ook gebreken en toen van des
kundige zijde scherpe critiek op hun werk
werd geleverd, staakten de vertalers hun
arbeid (1917).
Aan ds. Huismans en dr. Wumkes werd
toen opgedragen deze gewichtige en nood
zakelijke arbeid voort tc zetten. Door om
standigheden kon de eerste weinig aan dit
werk doen, maar voor dr. Wumkes is do
vertaling van het Nieuwe Testament een be
langrijk deel van Rijn levenswerk geworden.
Dank zij de steun van het Nederl. Bijbel-
Genootschap zal dit jaar de kroon op het
werk worden gezet, wanneer het Friesche
Nieuwe Testament in het licht zal verschij-
Naast deze Bijbelvertailng legde A. M.
Wybcnga zich toe op de Friesche be
rijming van de Psalmen cn enkele gezangen.
Dit werk werd in 1923 bekroond met het uit
geven van het Friesche Psalmboek, dat zich
in huisgezin en samenkomsten, op de scho-
den heer E. Looge, namens principalen, aan
den bouwkundige G. Kuupsen te Ermelo.
de bouw is opgedragen van een „Gebouw
voor Christelijke belangen" Het bouwwerk
klaar zijnde, zal vrij zijn van alle lasten
Ook als onderdak voor de vele vereenigin-
gen in Zetten en omstreken, een ware uit-
Hopen we, dat deze beweging in de Be
tuwe mag aanhouden en mag medewerken
aan de verbreiding der Christelijke begin
selen, bovenal tot eer van 's Heeren Naam.
len en hier en daar in de kerk reeds een
plaats heeft verworven. De Heidelbergsche
Catechismus achter de Psalmen is het werk
van E. B. Folkertsma.
Een krachtige propaganda voor het ge
bruik van de Friesche taal in Christelijke
kringen ging ook uit van de bijna eik jaar
gehouden Friezendagen en bet „Priisjongen.
Tal" van zangkoren in Friesland dongen
mee naar de schitterende wisselprijs: een
gouden „Noordske Balke".
De oorlogsjaren deden echter èn het Sels
kip èn deze hoogtijdagen groot e afbreuk- Het
ledental daalde, de financieele toestand ging
achteruit en heel de actie leed onder de
druk der tijden.
In heftige beroering
Het jaar 1915 bracht de kalme wateren van
de Friesche taalbeweging in heftige beroe
ring. De jeugdige D. Kalm a kwam met
felle, niets sparende critiek op het werk van
de Friesche dichters en schrijvers der 19e
en 20 eeuw.
Ook uit de kringen van het Christelijk
Selskip kwamen enkelen onder de bekoring
van het nieuwe geluid, al bleek spoedig, dat
de leiding van de opgerichte „Jong-Fryske
Mienskip" hen op den duur niet kon vol-
Niettemin bleek weldra, dat or, sinds dit
optreden van Kalina en .zijn volgelingen ook
in liet Christelijk Selskip zich een nieuwe
geest openbaarde. En in bet tijdschrift èn op
de samenkomsten van het Selskip kwam
tweeërlei strooming tot uiting: een meer be
houdende, die het enkel te doen was om
taal bevordering en een meer radicale, die
de Friesch-nationale gedachte huldigde en
voorstond.
Het kon ciiet anders,of deze laatste rich
ting wendde aldra pogingen aan om de sta
tuten van het Selskip en daarmee de doel
stelling te wijzigen in hun geest. Evenwel
de herbaalde pogingen daartoe èn in 1916
én in 1919 èn in 1920, stuitten af op het \er
zet van den voorzitter Ds. H u i sm a n s. Hoe
wel hij persoonlijk alles voelde voor wat de
nieuwe richting wilde, als voorzitter moest
hij de voorstellen tot statuien- en naamsver
andering afwijzen, teneinde de eenheid "vaa
het Selskip te bewaren.
Gevolg daarvan was, dat de oppositie
zweeg; alleen het lid E. B. Folkertsma
zonderde zich af en gaf in zijn tijdschrift
„Tsjügenis" (Getuigenis) scherp en klaar
uiting aan zijn denkbeelden omtrenit Fries
land en het Friesche volk (1921).
Wegens zijn vertrek uit Friesland moest Ds
Huismans langzaam aan de leiding van het
Selskip loslaten. Sindsdien trad een toestand
van matheid en verslapping in. Vooral de
jaren 1921—1923 kenmerkten zich door een
geest van stille berusting, waar eigenlijk
niemand vrede mee had. Van de Selskipsa-
menkomsten ging weinig bezieling uit en de
massa in 't Selskip liet zich weinig met de
zaken in. Alle geestdrift scheen gedoofd. Het
was een stilte, die een storm vooraf ging.
Het derde tijdvak.
In het Meinummer van „Yn us eigen Tael"
jaargang 1924, verscheen een artikel, van het
iid E. B. Folkertsma: „De leiding, van
het Kristlik Frysk Selskip", dat op de kort
daarna volgende Pinkstersamenkomst de
gemoederen vrijwat in beweging bracht.
Het stuk was een fel en nog al persoonlijke
aanval op het Hoofdbestuur, met name op
de toenmalige voorzitter Ds. D. v a n D ij k te
Groningen en de secretaris G. K a me r 1 in g.
De vergadering keurde na breede bespré-
kingen tenslotte in meerderheid de tóón
van het artikel af, doch had blijkbaar tegen
<le inhoud geen bezwaar. Dat bleek ook uit
de bestuursverkiezing, die volgde. In de
plaats van de heer Kamerling, die een
herbenoeming niet wenschte te aanvaarden,
werd gekozen de candidaat van de oppositie.
De voorzitter Ds van D ij k, meende nu ook
te moeten heengaan.
Zijn plaats bleef voorloopig onbezet.
Het nationalisme triomfeert.
'Het nationalisme in de Christelijk Frie
sche beweging had getriomfeerd. Gevolg
was, dat nieuwe statuten werden ontworpen,
die op de Pinkstersamenkomst van 1925 met
algemeene stemmen werden aangenomen.
Het Selskip stelde Rich op de navolgende
grondslagen
a. De verschillende .volken zijn geroepen
Gods eere en elkanders heil te zoeken.
b. Zij zullen hun roeping tegenover God
tegenover de wereld het best nakomen, in
dien zij volkomen vrijheid hebben zich te
ontwikkelen naar eigen aard en aanleg.
c. Kleine zoowel als groote volken komt
deze vrijheid van Godswege toe, hetzij ze
staatkundig zelfstandig of met anderen in
eenzelfde staatsverband leven.
d. Er bestaat een Friesch volk, onderschei
den van andere volken door Rijn eigen uit
zonderlijk volkswezen; dit volkswezen komt
voornamelijk uit in de Friesche taal.
e. Er bestaat een Friesch-nationale bewe
ging, die het Friesche volk vertegenwoordigt
m zijn strijd voor recht en vrijheid.
f Friesland zal eerst in waarheid vrij kun
nen worden, wanneer het buigt voor Jezus
Christus, de Zoon van God.
In de artikelen 4 en 5 worden doel en
middelen breed omschreven. In de doelom
schrijving treedt duidelijk aan het licht de
consequentie van het aanvaarde beginsel. De
naam van het Selskip werd van nu af aan:
Kristlik Frysk Selskip.
Een ernstig verlies leed de Christelijk-Frie
SChe beweging in het afsterven van Ds.
Huismans, toen predikant te Doetinchem.
Bij zijn graf op het kerkhof te Loënga (bij
Sneek) werden bij monde van dr. G. A.
Wumkes woorden van dankbare hulde
aan de overledene gewijd. Het Selskip eerde
dc afgestorvene in de uitgave van zijn ge
schriften onder den titel „Ta in Tinkstien".
(Tot een gedenksteen) 1927. Dr. W u ra
kes schreef voorin een levensschets. Sinds
1925 breidde de actie zich gestadig uit. De
leiding van het Selskip toonde een open oog
te hebben voor de verschillende levensbe
langen van het Friesche volk.
Met name trad de laatste jaren op den voor
grond het onderwijsvraagstuk. Middelen cn
wegen werden gezocht om, zoolang de wet
het geven van onderwijs in de Friesche taal
niet. toelaat, toch het kind van Friesche ou
ders de gelegenheid te verschaffen onder
richt in zijn eigen taal te ontvangen.
Daartoe werd opgericht de Algemeee Frie
sche Onderricht Commissie (A.f.ü.k.) een fe
deratief lichaam, dat al spoedig gesplitst
werd in twee sub-commissies: één voor het
openbaar en één voor het bijzonder onder
wijs. De algemeene commissie bevordert de
opleiding tot lesgever in het Friesch en
geeft elk jaar gelegenheid om de bevoegd
beid daarvoor te verwerven. Het getal bezit
teis van de „Friesche acte" nadert nu reeds
de honderd. Daarnaast worden in de winter
maanden cursussen voor de kinderen ge
houden, waaraan bijna 1000 leerlingen van
openbare en bijzondere scholen deelnemen.
De onkosten worden bestreden uit eigen
fondsen, terwijl sinds 1929 de Stalen van
Friesland dit werk steunen met een subsidie
van 4500 gulden 's jaars.
Boverdien, benoemden Gedeputeerden een
Van links naar rechts zittend: J. Fennema,Sneek, administrateur; H. Twerda, Ytens,
skriuwer; S. E. Wendclaar Bonga, Dokkum, foarsitter; mevr. G. Feddema-Iiooqland, Fer-
werd; E. B. Folkertsma, Leeuwarden. Staande: St. Harkema, Tzummarum; mr. J. v. d.
Schaaf, BeetgumermolenU. v. Houten, St. Anna Parochie.
Provinciale Friesche Onderwijsraad, die on
der de bekwame en spontane leiding van
dr. G. A. Wumkes, thans bibliothecaris
de Provinciale Bibliotheek, heel wat ar
beid verricht ten bate van 't Friesche onder
■icht (vacantie-cursussen, excursies, enz.)
Mede door de bemoeiingen van dezen Onder
'ijs raad is in 1931 aan de Groninger Uni-
ersiteit tot lector in het Friesch benoemd
de heer P. Sipma.
De laatste jaren.
Evenwel al dit werk voorziet bij lange na
niet in de behoeften van het Friesche volk,
Daarom is de laatste jaren een krachtige ac
tie gevoerd om te komen tot wettelijke rege
ling van het onderwijs in het Friesch op de
lagere scholen in Friesland. Daarvoor is her
haaldelijk door de gezamenlijke Friesche
vereen, geadresseerd en gecongresseerd
Het schijnt echter, dat dit vraagstuk moeiijk
tot een oplossing is te brengen. Toch leeft
thans bij velen de hoop dat weldra de deur
een kiertje zal open gaan.
Het Solskip toonde de laatste jaren ook
groote belangstelling voor den strijd, die de
andere Friesche stammen in Oost en Noord
Friesland hebben te voeren. Men houdt ge
regeld voeling met deze stambroeders en op
de Groot Friesche congressen worden de ge
meenschappelijke belangen besproken en
onder ooge. gezien.
In 1930 kwam ook de politieke vraag in
behandeling. Hoewel het Selskip, dat zijn
leden telt onder verschillende politieke rich
tingen, zelf geen politiek kan voeren, werden
toch enkee politieke cn sociaal-economi
sche wenschen duidelijk geformuleerd en
onder de aandacht van het Friesche volk
gebracht. Als gevolg van deze studie is toen
opgericht het Anti-rev. Friesch Verband,
dat in de partij propaganda trachtte te ma
ken voor de speciaal Friesche volksbelangen.
Godsdienstoefeningen, maar vooral Bijbel
lezingen in de Friesche taal worden in de
wintermaanden op tal van plaatsen gehou
den en vinden in steeds breeder kring waar
deering bij het Friesche volk.
Hoe langer hoe meer blijkt ook de groote
invloed van de actie van het Kristlik
Selskip op allerlei terrein. Er zijn ten platte
lande heel wat jongelingsvereenigingen waar
het Friesch uitsluitend of bijna gehee de
Vermeldenswaard is nog de oprichting van
voertaal is.
de Christelijk Friesche Persvereeniging, die
sinds 1928 wekelijks uitgeeft „de Stim fen
Fryslan".
Ónder de leiding van E B Folkertsma
wil dit blad de verbreiding bevorderen van
de Friesch nationale beginselen op alle le
vensterrein.
Het Seskip heeft alle reden dankbaar te
gedenken de arbeid van deze kwarteeuw,
waarvan dc vruchten duidelijk waarneem
baar zijn.
Kunst en Letteren.
ALICE NAHONt
Alice Nahon, voor wier leven, nu reeds
weer eenige jaren geleden werd gevreesd en
gezondheidstoestand toen zeker ook me
degewerkt heeft om haar werk en persoon
ten onzent meer bekend te doen worden, is
thans overleden.
Na eenige weken van ziekte, was de dich
teres de laatste dagen uiterst zwak. Op 21 Mei
heeft zij, na berecht te zijn door den beken
den Paler Stracke, te Antwerpen het tijde
lijke met 't eeuwige verwisseld.
Alice Nahon werd geboren 16 Aug. 1896 te
Antwerpen. Tot haar 14e jaar ontving zij la
ger onderwijs, daarna volgde zij twee jaar
de landbouwhuishoudschool. Op 17-jarigen
leeftijd werd Alice verpleegster in een hos
pitaal in haar geboorteplaats, doch het af
mattende werk knakte haar gezondheid. Zes
jaren verbleef zij in het sanatorium van
Tessenderloo (Limburg), doch het zoo ge
hoopte herstel bleef uit.
Het was in die jaren, jaren van weemoed,
erlangen, strijd en hope, dat Rij haar ver
zen schreef, waarvan zij de beste later in
haar aan ieder bekende bundeltje „Op zachte
Vooizekens" en „Vondelingskens" bijeen
bracht.
Do dichteres gaf zich in deze verzen ge
heel en al zooals zij was, als mensch èn
als kunstenares.
Zij spreekt er haar groote vereering in uit
voor Gezelle, haar droefheid om haar troos-
telooze jeugd, die is als „een roep door de
stilte, een galm, die geen echto gelooft", haar
liefde tot gladiolen en krysanten en lupie-
nen, haar medelijden mei wie nog armer
zijn dan Rij, haar vergiffenis voor „den wree-
den man, die 't schoonste van (haar) droom
ontwijdde", haar groot verlangen ook naar
een geliefde, „den honger naar den gloed
van 't leven".
ALICE NAHON
Alice Nahon heeft haar dichterlijk talent
voelen ontwaken en ontwikkeld in de sfeer
an armoe en ontbering en schaduwen van
den dood: „Ik dacht immer, dat ik gauw
sterven zou en de zusters, die mij verpleeg
den, dachten zulks ook, beïnvloed door den
dokter. Daarom was mij alle initiatief voor
leeren ontnomen; ik las niets, schreef al
leen de enkele gedichtjes die men kent. en
verdroomde verder mijn tijd in gepeinzen."
De poëzie van Alice Nahon, zoo veelszins
verschillend van die harer tijdgenoot-dich
ters en onmiddellijk ieder toesprekend door
baar innigheid en zuiverheid zoowel als
door haar weemoedig karakter, won zeer
snel veler hart in haar eigen land en niet
't minst in Nederland. Vrienden stelden
haar in staat naar een sanatorium in Zwit
serland te gaan, ook eenigen tijd in Zuid-
Frankrijk te vertoeven en in Holland te wo-
Door de waardeering en sympathie die zij
ten onzent ontving èn in de pers èn op ver
gaderingen, waar zij uit haar eigen werk
kwam voorlezen én door de steun die zij
ontving; ook door dat zij opgenomen werd
in de kringen der Vlaamsche auteurs, wist
zij langzamerhand veel van de somberheid
harer jeugd te overwinnen. Gedurende enke
le jaren vervulde zij zelfs de betrekking van
bibliothecaresse te Mechelen; welke arbeid
waarschijnlijk echter toch te veel van haar
zwakke kracht gevergd zal hebben. De
laatste jaren woonde zij weer te Antwerpen.
Vragen wij naar de beteeken is van het
werk van Alice Nahon en har plaats in de
Nederlandsche letterkunde, dan moet opge
merkt worden dat de dichteres geen groot
en sterk talent is geweest met de drang
in zich van sterke inspiratie en diépe bewo
genheden. Het Rijn. dunkt ons, met name de
omstandigheden geweest, welke haar
tot schrijven hébben gebracht.
..Alice Nahon schrijft de Br. Sta n-
cl aard is de dichteres van het kleine
alledaagsche gebeuren: wat anderen onver
schillig voorbij gaan, omdat zij de simpele
taal der dingen niet verstaan, wordt voor
haar een schat van troost en zegening".
Poëtisch gezien vormt de derde bundel
„Schaduw" uit haar beste levensperiode, ver
geleken bij „Op zachte Vooizekens" en „Von
delingskens" geen vooruitgang. Het is een
bevestiging voor de stelling dat het in het
bizonder de droeve en zorgelijke omstandig
heden zijn geweest, die de dichteres tot
dichten hebben gebracht
Moge Alice Nations poëzie echter „vol
strekt niet grootsch, niet geniaal van con
ceptie, hoog van vlucht, schitterend van ta
lent" zijn om met Dr. Tazelaar te spre
ken niettemin is zij ontroerend eerlijk,
algemeen menschelijk en guiver van toon.
Wie verzen schrijven kan als „Bidden"
„Rozen", „Nachtwake", is wel waarlijk een
kunstenaresse bij de gratie Gods. Alice Na
hon was geen geleende dichteres, geen
politiekte dichteres, zij was een simpele
bloem in den Vlaamschen dichterhof; een
eenvoudig hart, dat veel geleden maar ook
veel lief gehad heeft, een ziel „verwant aan
kleine simpele dingen", eene, die in al het
leed de schoonheid van de natuur en de
goedheid van haar Schepper wist op te mer
ken, te genieten cn er van te zingen.
Wij zijn er van overtuigd, dat tal van
verzen van Alice Nahon, \ooral bij eenvou-
digen, die van de buitenissigheden van vele
jongeren niets moeten hebben, zullen blij
leven en voor menigeen een kostbaar bezit
zullen blijven vormen.
Werkelijkheidszin, levensliefde, vereering
voor alle deugden, met name de goedheid
tegenover den medemensch, liefde tot de
natuur, liefde tot het Vlaamsche vaderland,
liefde tot God, zijn de bodem, waaruit het
werk der betreurde dichteres voortgekomen
is en die haar van blijvende beteekenis Rul
len doen zijn.
„TOT OOTMOED HERBOREN"
Onderstaand stukje was voor 't Zondags
blad bestemd, maar werd te laat ontvan
gen om 't daarin deze week nog te kunnen
opnemen.
Alice Nahon is gestorven. Het bericht ont
roerde ons want die haar eenvoudige,
lieve verzen kenden, wisten dat zij een dier
velen was, wier fijne geest in een zwak
lichaam woonde. Het innig menschelijke in
haar eenvoudige open verzen is het geheim
van de genegenheid der duizenden. Zij
beeft kort gebloeid in deze wereld. Doch het
was een schoo.ne bloei. In haar lange saua-
toriumjaren gaf zij vele harer verstilde ver
zen. Een er van heeft mij nimmer losgela
ten. Het is 't vers „Lupienen'' dat ge hier
onder vindt afgedrukt. In dit vers voelt ge
dat zij „tot ootmoed was herboren".
LUPIENEN
Na droeven, slapeloozen nacht,
Had de uchtend me ter hei gebracht,
Langs heuvelkens en vennen;
Daar vond ik plots een gouden schat.
Alsof men hem verborgen had
Ia 't somber huis der dennen.
Wat stond ge schoon, lupienenveld,
Van gouden keersen opgesteld
In groene kandelaren;
Van alles, wat de hei me bood
Waart gij, lupienen, 't meest devoot
Van blommen en van blaren.
Nochtans, waar ik u bloeiend vond.
Was toch eoo schralekcns de grond,
Dat zand van grijze kleure
Daar wist ik nog geen enkel jaar
Het veelbelovend, eêl gebaar
Van zaai -of maai-gebeuren.
En op m'n denken, ziek en zeer,
Viel er een droppel levensleer,
Die 'k als juweel wil dragen:
Dat droeve ziel en Krijs gemoed
Toch wat lupienen zaaien moet
Ia 't land van doode dagen.
Geen akker, die zoo pover staat,
Dat hij een greep lupienenzaad
Geen voedsel meer kan bieden.
Lupienen, 't zijn die gouden daan,
Die op verlaten velden staan
Y&a droeve en arme lieden
Radio Nieuws.
DINSDAG no MEI.
tuiten. (3875 M.) K.R.C. 8.00 Morgrenconn;i
10.00 Gramofcon 12.15 Lunchconcert 2.0
Vrouwenuurtje 3.00 Concert 5.00 Gram
foon. 5.30 De KRO boys. 7 35 Gramorou
8.00 Soliatenconcert 8.45 Vat Dias 5.5
Hoorspel 9.30 Populair concert 11.00 Ui
11.00 Voor de
12.00 Lenen
.30 Piano recital. 3.00 Knip
cursus 4.00 Gramofoon 4.30 Kinderkoor
5.00 Verhalen voor kleinere kinderen 5.30
Orgelconcert. 7.00 Orgelconcert. 8.ul
Vaz Dias 8.05 Otnroeporki
leel -
Lajos
1 00
Dias. 11.10
R.V.U. 6.30 Lezing Mevr. W. L. Boldingli—
ruiiel Vlaamsch! 337 8 M.) 12 20 Gramo
foon 1 20 Concert 5.20 Concert 6.50
Gramofoon 8.20 Omroeporkest. 9-3ö Or
kest. 10.20 Gramofoon
(Fransch) (509 3 M.) 12 20 Concert. 1.30
Granlofoon- 5.20 Omroeporkest 6.35 "eng
6 50 Concert. 8.20 Concert 9.20 Omroep
orkest. 9.45 Zang 10.00 Concert 10 20
ry (1554.4 M.) 12.20 Grs
9.40 BEO orkest
lönlgswusterhnusen. (1634 9 Ml 50
Concert. 12.20 Gramofoon 2.20 Gramo
foon 5.55 Concert 6.25 Zang 8.8# Or
kest. 9.30 Concert.
.angenberg (472 4 Ml 7.05 Gramofoon
10.30 Mensch und Welt. 11.50 Gramofoon
12 20 Concert - 1.2Ó Concert. 2.50 Oruaao-
foon 4.50 Concert 8 25 Orkeet,
Parits (Radio) (1724 M.) 8 05 Gramn
12.20 Concert. 7.40 Orkest 9.05 Concf
Dies wil ik dat mijn ziele zij,
Lupienenveld, roo schoon als gij,
Verre van 't woelig leven.
Een grond, waar luttele vrucht gedijt,
Maar die zich langzaam voorbereidt,
Om rijken oogst te geven.
TERAARDEBESTELLING W. C. BROUWER
Onder groote belangstelling heeft Zaterdag
middag op de begraafplaats bij het Groene
Kerkje te Oegstaeest de teraardebestelling
plaats gehad van het stoffelijk overschot van
den heer Willem C. Brouwer, in leven direc
teur van Brouwers aardewerkfabrieken te
Leiderdorp. Onder de aanwezigen bevonden
zich vertegenwoordigers van den Ned. Kring
van Beeldhouwers, van de vereeniging „De
kunst om de kunst" te Leiden, van de Ned.
Vereen, van Industrieelen en talrijke kunst
en zakenvrienden van den overledene. Aan de
geopende groeve werd het woord gevoerd door
Ds. G. W. van Heukelom uit Utrecht., door
den heer <M. H. van Dam, beiden vrienden van
den overledene, door den hoer Jac. van den
Bosch, oud-directeur van 't Binnenhuis te
Amsterdam, door Dr. D. G. Ubbels namens
de Vereen. „De kunst om de kunst", door den
heer J. de Jong uit Rotterdam en door den
oudsten zoon van den overledene, den heer
C. W. Brouwer.
Gemengd Nieuws.
DE ROOF OVERVAL TE WATERINGEN.
Naar we vernemen' is J. A., die vorige
week Woensdag te 's-Gravenhage werd ge
arresteerd, op vermoeden de dader te zijn
van den roofoverval gepleegd op den S3 ja
rigen L. Crispijn te Wateringen, nog steeds
gevangen gehouden.
Hoewel A. ontkent de dader van dezen
overval te zijn, meent de olitie toch vol
doende termen aanwezig te achteu, om os
hechtenis te doen voortduren.
De verdachte is in het Huis van Bewariiifl
te 's-Gravenhage ingesloten.
De toestand van den bejaarden Crispij»
is thans weer gunstig; de inan schijnt \au
de flinke slagen, die hem op het hoofd dooi
den inbreker zijn toegebracht. geen verdere
nadeelen- te hebben ondervonden.
Te Gennep wilde de grenswachter de
Men een smokkelauto aanhouden. De auto
reed op hem in en ©leurde hem 50 nieter
mee. Zwaar gewond werd het slachtoffer
naar het ziekenhuis te Gennep vervoerd
waar hij de© nachts is overleden.
Zonder zich om het slachtoffer te bekom
meren reod de auto verder. Eenige voorbij
gangers die het voorgevallene hadden bijue
woond snelden ter hulp Zij deden aangifte
aan de marechaussee-kazerne. Het slacht
offer dat als een uitstekend ambtenaar he
kend stond was 41 jaar, gehuwd en voder
van 2 kinderen. De politie heeft onmiddel
lijk een uitgebreid onderzoek ingesteld dut
tot resultaat heeft geleid. Met is' n.l. gob'e-
ken dat de auto toebehoorde aan zekeren
v. d. C. te Nijmegen Het is nog niet gelukt
dez+>n man te arrest eeren. daar hij voort
vluchtig is. Het onderzoek wordt voortge-
ze^
