De Pruisische machtigingswet
aangenomen
d*™*°n
VRUDAG 19 ME! 1933
BUITENLAND
REGEERINGSVERKLARING
VAN GOERING
Pruisen weer grond- en hoekpijler
van het Rijk
De Pruisische Landdag kwam gisteren
bijeen.
De zittingzaal was versierd.
Kerrl, minister van Justitie, opende rn
zijn kwaliteit als president van- den Land
dag de vergadering.
Daarna legde minister-president Goenng
de regeeringsverklaring af.
Hij legde daarin in het bijzonder den na
druk od het. feit. dat Pruisen, onder stad
houderschap van Rijkskanselier Hitier, we
derom de grond- en hoekpijler van het Rijk
is geworden.
Vooral wees hij op zijn eigen nauwe ver
bondenheid aan zijn leider, wiens wil zijn
wil is geworden, zoodat hij de Pruisische
staatsregeering op zich neemt niet alleen
als minister-president maar vooral en in de
eerste plaats „als meest getrouwe paladijn
van mijn leider Adolf Hitler"
Goering trad vooral in een uitvoerige uit
eenzetting inzake de machtsoverneming
door de nationale regeering. Er moest scherp
worden ingegrepen in de buitengewoon
groote misstanden. De nationale revolutie
gaat nu het tijdperk van den opbouw in.
Als belangrijke taken van dat tweede
tiidvak noemt Goering: de intensieve gees
telijke vernieuwing van den Duitschen
mensdh, de organische uitbouw van den
staat en het openbare leven, maar ook van
het particuliere leven van iederen Duit-
scher, voor zoover het openbare belamg dat
vereischt en de organische uitbouw van het
bedrijfsleven.
Op deze drie groote gebieden bieden zich
voor de Pruisische staatsregeering bijzon
der rijke mogelijkheden aan voor actieve
deelneming.
De staatsregeering zal op alle gebieden
vb tv het openbare leven zorgen voor uiter
ste spaarzaamheid, pijnlijke zuiverheid en
zeer groote plichtsgetrouwheid.
De ambtenarengeest moet weer ontstaan,
welke het Pruisische verleden waardig is.
Van de medewerking en het vertrouwen
der vertegenwoordigingen van het volk wil
de staatsregeering bij haar werkzaamheden
in geen- enkel opzicht afzien. Zooals zij de
bijeenkomst van den Pruisischen Landdag
van vandaag begroet, zoo zal zij ook in de
toekomst een beroep doen op zijn medewer
king-
De Duitsche revolutie heeft dit feit aan
getoond, dat de ideeën der revolutie door
de massa's van het in nood levende volk
vroeger worden begrepen dan door de leera
ren De Staatsregeering gaat uit van de op
vatting, dat aan de Duitsche hoogescholen
slechts die leeraren mogen werken, die uit
het Duitsche volk zijn voortgesproten. De
cultuurpolitiek der nationaal-socialistische
revolutie zal haar doel pas hebben bereikt,
wanneer de tegenstelling tusschen ontwik
kelden en onontwikkelden zal zijn verdwe
nen en de verbondenheid van de cultuur
met volk en land tot geestelijke werkelijk
heid Is geworden.
De politie heeft tot taak elke poging tot
verstoring van den wederopbouw in den
kiem te verstikken. Daarvoor is ook een
afdeeling geheime politie opgericht.
Goering protesteerde in dit verband
krachtig tegen de in Genève geuite bewe
ring, dat de Pruisische politie een bestand
deel is van hef Duitsche leger en er mede
gelijk is te stellen.
De ^vernieuwing" van het beroepsambte-
- narendom is een der belangrijkste taken tot
verzekering van den nieuwen staat. Een
ambtenaar zal niet gehinderd worden- om
dat hij lid van het Centrum is.
Met stemverheffing verklaarde Goering
vervolgens: Indien de leden der nationaal-
socialistische beweging in leidende functies
zijn gekomen en dat verontrusting heen
teweeggebracht, dan moet ik zeggen: ik
verzoek u niet te vergeien, hoe een gewel
dige klove was ontstaan: aan den eenen
kant millioenen nationaal-socialisten, die
den vrijheidsstrijd streden, doch aan den an
deren kant gedurende een decennium uit
iedere staatsfunctie waren buitengesloten.
De geest van den nieuwen staat moet ook
in de rechtsspraak tot uiting komen. De
bron van het recht is liet volk.
Met voldoening constateerde Goering, dat
de toenemende kalmeering in het bedrijfs
leven tot uiting is gekomen in de verhoogde
inlagen van de spaarbanken. Hierin ziet
men een consolidatie van het vertrouwen,
dat terugslaat op de autoriteit van den
staat De staatsregeering zal alles doen om
een voortgang dezer ontwikkeling te waar
borgen. De toeneming der spaargelden heeft
de mogelijkheid geschapen voor credietver-
leening door de spaarbainken, waarbij in het
bijzonder rekening zal worden gehouden
met middenstandsbedrijvem. Ook in het be
drijfsleven-, aldus vervolgde Goering, moet
het principe gelden: autoriteit naar bene
den. verantwoordelijkheid naar boven.
Bij de bespreking van- bijzondere voor
zorgsmaatregelen voor bepaalde gebieden
van den Pruisischen staat vond de minis
ter bijzonder hartelijke woorden- voor Oost-
Pruisen. Hij verklaarde dat Oost-Pruisen
is gescheiden door een corridor, maar het is
niet afgesneden van- de harten en het den
ken. Wij weten, wat Oost-Pruisen moet lij
den. Wij weten dat Oost-Pruisen op een
voorpost staat en dat wij voor dezen- voor
post moeten zorgen. Oost-Pruisen moet we
ten, dat het zijn geheele kracht steeds weer
kan vernieuwen uit Pruisen.
Het staatsmlnisterie streeft er n-aar door
uiterste zuinigheid op ieder gebied het
begrootingsplan voor 1933 ook materieel
sluitend te maken.
Voor het overige sloot Goering zich aan
bij de verklaring, welke Woensdag door den
Rijkskanselier in den Rijksdag is afgelegd,
Discussie
Hierna volgde de beraadslaging over de
nat.-soc. machtigingswet.
De sociaal-democraat Zillat verklaarde
dat de sociaal-democraten zoolang hun
rechtsgelijkheid wordt ontzegd, niet voor
de machtigingswet kunnen stemmen en die
in 't bijzonder ook moeten verwerpen met
het oog op de ondervinding welke zij heb
ben opgedaan met de madhtigingswet in het
Rijk.
De leider der nationaal-socialistische frac
tie Kube nam hierna het woord voor een
scherpe redevoering, welke hij uitsprak als
anitwoord op de toespraak van Zillat. Hij
eindigde met de woorden: U hebt nog niet
eems begrepen, dat uw taak tweeledig is:
U te schamen en te zwijgen.
De voorzitter der D.N.-fractie, v. Winter-
feldt. legt namens zijin fractie de volgende
verklaring af:
Het Duitsch-Nationale front staat ook in
Pruisen adhter den in de Rijksregeering be
sloten bond van het nationale Duitschland
en- wenscht een zelfstandige leiding van
Pruisein in den geest van dezen bond. Hier-
toe biedt de machtigingswet de mogelijk
heid. Zij verwacht door de aaneengesloten-
heid van onze leiders en hun volgelingen de
sneltste versterking van den Pruisisdhen
staat, zooals deze eens door de Hohenzol-
lern werd geschapen
De machtigingswet aangenomen
Hierna werd gestemd over de machti
gingswet. Als de SPD als eemige fractie
blijft zitten, roepen nationaal-socialisten:
„Opstaan jullie daar!"
President Kerrl constateert, dat de mach-
tigngswet met de vereischte tweederde
meerderheid door den Landdag is aange
nomen. Hij sluit de zitting.
DE BOODSCHAP VAN ROOSEVELT
Het antwoord van Hindenburg
In antwoord op d-e boodschap van dien
president der Ver. Staten, Roosevelt, heeft
rijkepreeddent Von Hindenburg h-et volgend
telegram gezonden:
Met oprechten dank bevestig ik de ont
vangst van uw mij telegrafisch toegezonden
boodschap. Deze maniitfestatde, waarin u de
wereld den weg wijst voor de opheffing van
de internationale crisis, heeft in geheel
Duitsdhiland eterken weerklank gevonden.
De verklaringen, welke de Duitsdhe rijks
kanselier gister met instemming van den
gelheelen Duitschen rijksdag heeft afgelegd,
bewijzen, dat Dui-tsdhland bereid is, onbaat
zuchtig mede te werken aan de overwinning
van de politieke en economische moeilijk
beden van den tegenwoordigen tijd.
Uit Washington: De boodschap van pre
sident Roosevelt is tot nu toe door twaalf
regeeringen toestemmend beantwoord.
H®t antwoord van Italië
De koning van Italië heeft den president
der V. S. Roosevelt onmiddellijk op zijn
bondschap geantwoord, hem zijn dank uit
gesproken- en zijn levendige sympathie doen
weten.
De Italiaansche ambassadeur te Washing
ton heeft den opdracht ontvangen de regee
ring der V. S. namens de Italiaansche re
geering een mededeeling te doen toekomen,
waarin oa. wordt gezegd: „De Italiaansche
regeering stemt op de hartelijkste wijze toe
in het initiatief van president Roosevelt. De
Italiaansche regeering is bereid met de Ame-
rikaansche regeerLng en de andere regee
ringen bijeen te komen om op bespoedigde
en effectieve wijze te komen tot verwerke
lijking van het Amerikaansche initiatief.
DE OORZAAK VAN DE AKRON-RAMP
De commissie, welke belast is met het on
derzoek van de oorzaak van de ramp van
het luchtschip „Akron", is tot de gevolgtrek
king gekomen, dat de ramp aan een techni
sche vergissing van den commandant van
het luchtschip Is te wijten.
De coalitie Hertzog-Smuts heeft bij de ver
kiezingen voor het Zuid-AJrikaansche parle
ment een belangrijke overwinning behaald.
Van de tot nu toe bekend geworden 114 uit
slagen zijn er 56 ten gunste van de Zuid-
Afrikaansohe partij van Smuts en 48 ten
gunste van de nationalistische partij van
Hertzog. De arbeiderspartij heeft tot nu toe
slechts 3 zetels verkregen. Voor 36 zetels is
de uitslag nog onbekend. Er is zeer druk
gestemd in het hijzonder omdat voor de eer
ste maal ook de vrouwen stemrecht hadden.
Minister Grobler heeft in het kiesdistrict
Rustenburg, Tielman Roos, met 2466 tegen
1922 stemmen verslagen
ROOSEVELT EN DE OORLOGSSCHULDEN.
Alles komt voor den Senaat.
De leiders van het congres te Washing
ton verklaren, dat president Roosevelt geen
bijzondere volmachten voor onderhandelin
gen over de oorlogsschulden zal vragen, maar
voornemens is, alle voorstellen der staten
tot verlaging hunner oorlogsschuldbetalin
gen naar den senaat te zenden. Hij zal in
ieder geval de meening van- den senaat vra
gen en geen overeenkomsten aangaan zon
der voorafgaande goedkeuring van den se
naat Roosevelt wordt gedekt door de stel
lingneming van- den senaat bij de schul
denonderhandelingen parallel met de Lon-
densche wereldconferentie, zonder dat zij
echter worden beschouwd als deel der Lon-
densche conferentie.
Deze politiek beteekent een radicaal op
geven van de commissie-politiek van Coo-
lidge en de congresleiderspolitiek van
Hoover.
Met het oog op de bekende houding van
den senaat wordt bet zeer mogelijk geacht,
dat deze alle herzieningsvoorstellen zal af
wijzen. Roosevelt is voornemens alle revisie-
voorstellen der staten-debiteuren in een bij
zondere boodschap aan- den senaat door te
zenden.
DE MOORD OP INOEKAL
41 fanatici voor het gerecht.
Te Tokio zijn de resultaten g< publiceerd
van het voorloopig onderzoek naar den aan
slag van 15 Mei 1932, toen eenige jongelie
den. in uniformen van leger- en marine
officieren, den 77-jarigea Japanschen eer
sten minister Inoekai vermoordden, en zich
daarna schuldig maakten aan een serie
bomaanslagen in de stad.
Tien marine-officieren en elf militaire ca
detten zijn beschuldigd van rebellie en twin
tig burgers van moord of poging tot moord.
Tijdens de verhooren betoogden zij allen
dat zij ingrijpende maatregelen- noodig ge
acht hadden, om de politieke partijen van
corruptie te zuiveren, de tyrannie der finan>-
cieele concerns uit te schakelen, de exploi
tatie der massa door de bevoorrechte klas
sen te doen beëindigen, en de valsche raad
gevers rondom den keizerlijken troon te
verwijderen.
Het onderzoek bracht aan h-t licht, dat
de jongelieden op uiterst fanatieke wijze te
werk waren gegaan, onder aanwending van
LONDEN WACHT OP DUITSCHE DADEN
In goed-ingelichte politieke kringen te
Londen weigert men zich uit te laten over
de rede van den Duitschen rijkskanselier en
wil men afwachten, welke Duitsche daden
te Genève op Hitler's woorden zullen volgen.
Men spreekt intusschen van een wijziging
in de houding der Duitsche regeering en is
van oordeel, dat wellicht een spoedige over
winning der moeilijk/heden te Genève hier
van het gevolg cal zijn.
BLOEDIGE BOTSINGEN OP CUBA
1200 OPSTANDELINGEN IN DE
ZUIDELIJKE PROVINCIES
Volgens berichten uit Havana is op Cuba
een nieuwe revolutie uitgebroken. Twaalf
honderd opstandelingen nijn. komende van
Trinidad, geheel onverwacht geland aan de
Zuidkust in de provincie Santa Clara.
De opstandelingen werden gesteund door
de bevolking van de steden Sanctus Spiri
tus, Moron en Elacuepagos.
Het is tot bloedige botsingen gekomen met
regeeringstroepen. De verliezen aan beide
zijden worden geschat op 100 dooden.
President Machado heeft versterkingen
geconden naar de Zu delijke provincies. Dit
is de eerste opstand, welke sinds het begin
der regeeringperiode van Machado heeft
plaats gehad.
Daden verwacht van andere landen
Uit Berlijn wordt gemeld:
Van gezaghebbende cijde wordt omtrent
den indruk, dien de rede van Hitler in de
wereld heeft gemaakt, het volgende ver
klaard: De regeering van het nationaal-so
cialistische Duitschland constateert met die
pe voldoening, den geweldigen indruk welke
de rede van den rijkskanselier op het bui
tenland heeft gemaakt.
Het jonge nationaal-socialistische Duitsch
land staat zoo ferm aaneengeschaard en is
zóó zelfbewust, maar tevens zoo vervuld van
krachtige vredesliefde, dat het ook de
vensrechten van andere volken, zooals
Polen en Tsjechen erkennen kan.
Wat betreft het practisch effect, dat de
verklaringen van den rijkskanselier zullen
hebben op de verdere ontwikkeling der din
gen te Genève, wordt er van welingelichte
zijde op gewezen, dat het er thans bij de be
sprekingen te Genève op aankomt, vóór 12
Juni, den aanvangsdatum der economische
conferentie, tot een wezenlijk resultaat te
komen.
Dit resultaat mag geen étappe zijn, maar
een werkelijke beëindiging der ontwape-
nings-discussies, waarbij het natuurlijk on
verschillig is, of nog enkele neven-kwesties
later, in de permanente commissie nog ver
der onderzocht en geregeld »iullen worden.
Duitschland heeft door de rede van den rijks
kanselier zijn standpunt duidelijk uiteen
gezet.
Wanneer in de pers thans over de rede ge
sproken wordt, alsof Duitschland een nieu
we situatie geschapen heeft en men thans
Duitschlands verdere daden zou hebben af te
wachten, dan is dat een verkeerde zienswij
ze. Duitschland heeft, inzake ontwapening,
genoeg gepresteerd.
Het staat thans aan de andere landen, da
den te toonen. En zij hebben daarvoor tot
12 Juni tijd genoeg.
In dit verband wordt van bevoegde zijde
de bewering, als zou de Duitsche minister van
buitenlandsche zaken, von Neurath, zich
thans naar Genève hebben begeven, tegen
gesproken. Duitschlands standpunt is door
Hitler's rede voldoende toegelicht en er be
staat dus voor von Neurath geen enkele
reden, om te Genève aanwezig te zijn.
Het is een evi averechtsche voorstelling
der dingen, als in een zeker deel der pers
beweerd wordt, dat het uitstel van Nadol-
ny's vertrek naar Genève verband zou hou
den met nieuwe instructies, welke hem door
de rijksregeering zouden worden meegege
ven. Na Hitler's redevoering van gister kan
er geen sprake zijn van nieuwe instructies.
Nadolny's oponthoud te Berlijn heeft dan
ook alleen ten doel, de eischen en de ver
klaringen des rijkskanseliers in een passen
de diplomatieken vorm te formuleeren, want
de door den rijkskanselier vastgestelde
richtlijnen moeten natuurlijk thans in den
vorm van dienovereenkomstige voorstellen
en verklaringen te Genève worden voorge
legd.
100.000 NAZTS AAN HET WERK.
Het bestuur der nationaal socialistische
fractie van- den Pruisischen Landdag richt
tot alle leden der fractie een oproep, waar
in wordt verklaard: Wij zullen, zooals
steeds, zelf heit beste voorbeeld geven, om
ook de noodige uiting te geven aan onze
innerlijke strijdverbondenheid.
In dezen zin hebben wij ons tot taak ge
steld van- vandaag af tot 15 Juli 1933 alle
werklooze partijgenooten, vooreerst de leden
van 1 tot 100.000 aan het werk te laten gaan
Iedere afgevaardigde wordt verplicht zijn
kracht en energie aan te wenden, om voor
deze werklooze partijgenooten direct ge
schikt werk te verkrijgen.
Te dien einde worden tegelijkertijd alle
werklooze partijgenooten met lidmaat
schapskaarten van 1 tot nummer 100.000 op
geroepen, zich schriftelijk aan te melden
bij hun bevoegde instanties in Pruisen met
opgaaf van beroep en werkgelegenheid.
„HITLER EN ZIJN GANGSTERS"
LONDEN, 19 Mei. In een vergadering van
2000 Joodsche textielhandelaren te Londen
werd besloten tot boycot van alle Duitsche
goederen totdat „Hitier en zijn gangsters den
Joden weer hun volle rechten zouden hebben
gegeven". De uitdrukking „Hitier en zijn
gangsters" werd gebruikt door den voorn a -
tigen minister voor Verkeerswezen in het
'.abourkabinet, Morrison, die op de vergade
ring het woord voerde, evenals de Joodsche
Lord Melchett, die zeide, dat Hitier eich
thans had voorgedaan als een vredelievend
man op internationaal gebied, wat echter in
strijd was met de wijze waarop hij in zijn
eigen land de Joden behandelde.
Reeds 40 dooden. Meer dan 200 menschen
nog in levensgevaar
Uit Mexico wondt gemeld: In de buurt
van de eta-d Puebla zijn bij een geweldigen
bosdhbnand 40 kolenbranders om het leven
gekomen, nadat zij door het vuur omringd
niet meer konden ontkomen.
Meer dan 200 personen verkeeren op het
oogeriblik nog in levenegevaar, daar de
brand ziich heeft uitgebreid. Ontzaglijke
rookwolken maken hun redding onmogelijk,
daar de boedhbrand een ongekenden om
vang heeft aangenomen.
Van d-e veertig lijken zijn er slechts elf
herkenbaar, meldt Reuter. Er epeflen zich
op en bij de plaats des onihedlls hartver
scheurende tooneelen af.
WEG DOOR DE PYRENEëN
De Spaansche juristenbond overweegt
om een nieuwen langen weg aan te leggen
over de Pyreneën.
Tot dusver bleven vele prachtige pano
rama's aan de Spaansche zijde van de Py
reneën verborgen, wegens gebrek aan auto
wegen.
Het thans ontworpen plan beoogt de be
staande wegen met nieuwe te verbinden,
waardoor automobilisten uit het Noorden
tot in het Spaansche gedeelto van dit ge
bergte kunnen doordringen.
Ook zullen nieuwe hotels worden gebouwd
n het vreemdelingenverkeer te bevorderen
OP EEN IJSBERG GELOOPEN EN
GEZONKEN.
Het Noorsche s.s. „Sierstad" is het eerste
slachtoffer in dit seizoen- van de ijsbergen
die tegen den zomer uit de Poolzee naar
het Zuiden afdrijven. Het schip, dat in 1921
is gebouwd, 6633 bruto register ton meet en
toebehoort aan de reederij A. F. Klaveness
Co. te Oslo, was op eg van YVabana
(Belle Island) n-aar Rotterdam. Nabij kaap
Francis (New Foundland) is het schip op
een ijsberg gestooten en direct gezonken, de
bemanning kon zich echter met de eigen
booten in veiligheid brengen. Een gedeel'e
der mannen is op Belle Island aangekomen,
de kapitein- en de andere leden der beman
ning gaan naar New Foundland.
GANDHI
Uit Bombay wordt gemeld, dat de ge-
neesheeren van oordeel zijn. dat Gandhi
zijn vasten goed zal doorstaan. Hij heeft
thans nog elf dagen te vasten. Als hij zijn
vasten goed doorstaat, zal hij binnen twee
maanden weer geheel hersteld zijn.
DE BRITSCHE DELEGATIE.
In het Lagerhuis werd gisteren meege
deeld, dat de Britsche delegatie ter a.s. eco
nomische wereldconferentie zal zijn samen
gestela uit de volgende regeeringsleden:
Mac Donald, Neville Chamberlain, Hails-
ham, John Simon, Thomas, Cunliffe Lister
Runciman en Elliot.
Daar ik. aldus Mac Donald, als voorzitter
der conferentie, niet geregeld de zittingen
der Britsche delegatie zal kunnen bijwonen,
zal Neville Chamberlain optreden als leider
dezer delegatie.
Vertrek naar Genève
De Engelsche staatssecretaris Eden is gis
ter naar Genève vertrokken. Omtrent de
reis van Sir John Simon naar Genève is nog
geen besluit genomen.
Eden had Dinsdagavond een langdurig
onderhoud met minister-president Mac Do
nald wien hij rapport uitbracht
jongste ontwikkeling van den toestand te
Genève, welke tot het vertrek van gezant
Nadolny naar Berlijn aanleiding heeft gege
ven.
De Fransche minister van buitenlandsche
►zaken, Paul Boncour, heeft besloten, Zondag
naar Genève te vertrekken, om daar uiter
lijk Maandag a.s. aan te komen.
Norman Davis zou reeds gisteravond uit
Parijs naar Genève vertrekken.
HERDENKING VAN DE „SAVANNAH"
President Roosevelt heeft zijn goedkeu
ring gehecht aan een voorstel om op 22 Mei
a.s. den honderdsten verjaardag van de
„Savannah", het eerste stoomschip, dat over
den Atlantischen Ooeaan naar Europa voer
te herdenken, als een officeelen nationalen
Zeevaartdag.
Een wetsontwerp om dezen dag als offi
cieelen feestdag te erkennen, is reeds bij
het Congres ingediend en zal daar waar
schijnlijk de algemeene instemming heb
ben.
Op 22 Mei a_s. zal de bekende oud-gou
verneur Alfred E. Smith- een radiorede
houden over de stoomscheepvaart, die in
geheel Amerika te hooren zal zijn.
MILITAIRE OPSTAND IN EQUADOR
LONDEN, 19 Mei. Uit Guayaquil wordt ge
meld. dat in Equador een nieuwe militaire
opstand is uitgebroken.
Nader wordt nog gemeld, dat een te Rio
Baniada gelegen artillerie-regiment gister
avond aan het muiten sloeg en naar Gua-
mote opmarcheerde, waar zich de leiders
der politie-oppositie bij de muiters aansloten.
De regeering heeft troepen gezonden om den
opstand te onderdrukken. Een groot aantal
personen werd
THEE ALS NARCOTISCH MIDDEL
De autoriteiten in Tunis hehben het arti
kel thee zwaar belast en belooningen uitge
loofd voor de ontdekking van thee-smokke
laars.
Thee wordt nl. gerangschikt onder de nar
cotische middelen en men wil de gewoonte
van theedrinken volledig uitroeien. De in
landers koken de theebladen, soms met an
dere kruiden vermengd, uit, tot zich een
siroopachtige vloeistof heeft gevormd.
Deze wordt met suiker in groote hoeveel
heden gedronken, en wie zich hieraan over
geeft wordt licht bedwelmd, bleek, lusteloos,
en Is niet meer in staat te werken.
Vooral de boeren geven zich hieraan over
en sommigen besteden het grootste deel van
hun loon aan thee. Vandaar dat krachtige
maatregelen getroffen worden om aan deze
gewoonte een eind te maken.
Uit Oost-lndie
BURGEMEESTERSBENOEMINGEN
BUITENZORG, 19 Mei. (Aneta). Benoemd
tot burgemeester van Malang, de heer P.
K. W. Lakeman, thans burgemeester van
Magelang.
Benoemd tot burgemeester van Magelang
ir. R. C. A. H. J. Nessel, thans burgemees-
ran Palembang.
KORTING OP DE INDISCHE PENSIOENEN
BATAVIA, 18 Mei. (Aneta). De Ja va-Bode
meldt, dat de Indische regeering aan den
minister van Koloniën telegrafisch verzocht
heeft alsnog te willen toestaan de invoering
van een korting van 10 pet. op de Indische
pensioenen door te voeren, waardoor een
besparing van f 8.700.000 zou worden verkre-
EEN HADJI AANGEVALLEN
BANDOENG, 18 Mei. Hadji Kossim te Ban
doeng werd door 60 dessalieden, die hem
voor een spion hielden, aangevallen. De
hadji moest in het ziekenhuis worden opge
nomen. Er werden 23 personen gearresteerd.
Zij bekenden en zeiden dat zij dachten, met
een rampokker te doen te hebben.
DE PEST
BANDOENG, 18 Mei. Volgens het jongste
weekrapport zijn in het Garoetsche 205
sterfgevallen aan pest voorgekomen.
ECONOMIE EN FINANCIEN
UNILEVER VEROORDEELD
In hoogste instantie het Noorsche
geschil tusschen de Noonsche walvLsohonderne-
ming-en Polaris A.S. en G" bus AS. en de Uni
lever N.V. Naar men weet betreft het hier een
door de Noorsche ondernemingen ingediende
edach tot schadevergoeding wegens contract
breuk door de Denofa, een Noorsche dochter
onderneming der Unilever wegens niet accep
teren van de traan, welke per contract van 10
:n De Noorsche ondernemin
echter In hooger beroep en gister
RECHTZAKEN
DE POGING TOT DOODSLAG
TE BERKEL
Drie jaar gevangenisstraf geëischt
Voor de Haagsclie Rechtbank heeft te
gestaan de los-werkman W. H. K. udt Berkel
cn Kodenrljs, als verdacht van poging tot
elag op a, C. de Mik uit Pijnackor.
Het rapport der deskundigen
werd Behoord de desk urn
cMge Dr J. S c h O 1 t e n s. die mot Dr G e r r i t
sen een psychiatrisch onderzoek instelde al
resultaat waarvan hij tot de conclusie Is ge
De volgende getuige deskundige Is Dr P J.
H o o ge n b r u g g en uit Berkel en Rodenrij
dae het slachtoffer de eerste hulp verleende
Getuige hoeft op het lichaam verschillend
diepe wonden aangetroffen variëerend vai
2 cM. tot 10 cM. Het slachtoffer was er er;
aan toe en verkeerde in levensgevaar. Na d
M. verbonden te hebben liet getuige den ver
wonde naar „Eudokla" te Rotterdam over
r a. u a vu ie K. stelde den dokter eenige
vragen met betrekking tot vroeger door h
opgeloopen verwondlngc- -----
„..gel zouden ziji
De veldwachter Moerm
eerde, zeilde op hem een
dolkmes te hebben
oevonoen^ waarvan do punt was afgebi
De verdediger van verdachte. Mr. M c
co stelde getuige eenige -4
verhouding welke zou
vrouw van verdachte
slachtoffer).
De getroffene gehoord
Vervolgens had het verhoor plai
getroffene de Mik. die verklaarde dat hij zich
In den avond van 8 Januari j.l. bij de Wed.
Saarloos to Pijnacker bevond. alwaar mei
eenige andere personen, mede de vrouw van K
aanwezig was. Tegen kwart voor tien kwan-
verdachte binnen loopen en op getuige toeko
mend. sohree-uwde hij, vloekend, „nu zal ik i<
nemen". Hij haalde daarbij een mes uit d«
borstzak waarmede hij getuige het eerst eer.
steek In de borst toebracht. M. greep daarop
een stoel om zich te kunnen verweren, doch
raakte daarbij de lamp, zoodat het pikdonker
verd K.. wierp zich opnieuw op M. en bracht
rersoh lllende
bagai
strompel-
in eer
ïodd-ersloot I
De preslder
dezen getuige eenige
leerde de president.
schijnt te denken, dat u het
houdt.
Get.: Ik denk wel dat dilt de reden is.
Mr. Mores co: Heeft K. niet direct
zijn vrouw gevraagd om met hem mede
M.: Neen: hij kwam
Get: Ja! Nog kort
et. zelde verder, dat -
ten tijd K. tegenkwaï
drukkingen.
Als de president K. gelegenheid geeft
getuige eenige vragen te stellen, maa
daarvan gebruik om eenige feiten, die
een briefje heeft geschreven te releveeren, dooh
daar deze slechts betrekking hadden tot de
beweerden omgang met K.'s vrouw, werde
deze vragen niet toegelaten. Verder zei verd.
dat M. met opzet in de sloot zou zijn geloopen.
P re s.: Dat is onzin. M. wa - - -
De volgende getuigi
i heelemaal
huize, waar ook d<
vrouw van verdachte was, binnenkwam
riep: „Ik wil kijken
hier Is". K. ging daai
binnen en sprong direct op M. toe. Ge-
.utge zag dat hij een blinkend voorwerp in do
i&nd hield. Even later hoorde getuige M.
gen dat deze In de borst gestoken was. V
zelde get. dat K. thans gesohelden van
vrouw leeft.
De daarop ^gehoorde getuige^ P.^ v a itoD
e vrouw van K. naast elkaar?
aformeerde de president.
Toevallig niet.
Andere altijd?
Ja-
Ge t u 1 g e zelde verder dat getuige M. op
het laboratorium vergif had klaargemaakt be
stemd voor K. Ook zou M. meermalen getracht
hebben K. onschadelijk te maken. o.a. door
blind gooien. Get. zou door M. bedreigd zijn.
Ident: Hoe kwam
alles op de hoogte?
- vroeger met
M. bevriend
Bij de ondervraging van verdachte gaf deze
•n relaas van het gebeurde op dien avond
zelde o.m. dat hij door het dolle heen wa
niet wist wat hij precies deed. Hij weet
of hij gestoken heeft, maar het kan wel
Pres.: Heeft U M. reeds vroeger bedredgd?
K.: Neen.
Pres.: Hij u?
K Ja.
Drie Jaar geëischt
P de resultaten
het psychiatrisch rapport, waaruit med<
blijkt dat de verdenkingen van K. op fictie
isten. Spr. heeft behalve poging tot dood
nog zware miehandeling, subs poging daai
ten laste gelegd, doch hij vermeent dat df
te moet worden aangenomen. K. is eer
aarlljk mensch en zoodra hij in vrijheid
komt moet worden gevreesd dat hij andermaal
n ernstig msidrijf vervalt. Met de
3e ter beschikkingstelling kan spr.
doch daarnaast past een ernstige
-. elschte tenslotte drie Jaar gevangenls-
Mr.' M o r e s c o noemde het door K. gepleeg
de feit een crime paselonnel. Volgens pl. moest
de rekening worden gehouden. Met het
rapport kan hij medegaan, doch een zoo ern
itlge straf achtte pleiter in deze niet noodig.
De rechtbank zal 1 Juni
drag en van de uitermate hooge proce
Het totale bedrag dat de Unilever zal
vergoeden beloopt rond f 4 000 000. De
len hebben gister op deze beslissing ongunstig
geerd. Later trad een herstel in. zulks op
reging. dat het oogenschljnlijk groote be
drag van f 4 mllMoen voor Unilever tenslotte
einig beteekent. Op de aandeelhoudersverga
erlng van een paar weken terug verklaard-
e president nog. dat de liquide middelen ruim
f 80 mllMoen bedragen en dat de vlottende ac-
der direct opelschbare schulden
f 330 mlllloen overtroffen.
gevoelt dat bij dergelijke enorme bedraeei
bedrag der schadevergoeding slechts van wei
nig Importantie ls.
STEARINE KAARSENFABRIEK GOUDA
Winstmarge 1931 ƒ54.473. Aan-
randing van de meestbegnnsti-
glngsclansnle
Het Jaarverslag over 1932 der N.V. Kon. Stea
rine Kaarsenfabriek Gouda te Gouda meldt:
De winstmarge over 1932 ad f 54.473 laat toe
aftrek van het volgens art. 39 der statuten
ook deze bedrijven niet gespaard. Toch zijn de
resultaten over 1932 boter geweest dan die
1931. hetgeen echter nagenoeg uitsluitend
^pqjjq dle jn_
De besparingen
deze fusie, zijn
danken Is aan de fusie
dertijd heeft plaats gevond
ivolg zijn geweest
die ht. PI
In het afgeloopen Jaar voor het eerst voor hét
grootste gedeelte tot haar recht gekomen.
"terse handelsbelemmerln-
--.e mate op het bedrijf ge
drukt. Het feit, dat deviezen op hoogst wille-
k-urige wijze worden toegewezen, en niet v 1-
gens een basis van vorige Jaren zooals bij
contlngenteering het geval ls. achten wij In
"enzelfde invoerrecht en "aan" dezëffde*~verdere
bepalingen onderhevig, door gemakkelijke
deviezen toe wijzing, ten koste van andere lan-
ro kftn worden vergroot
Voor het artikel kaarssn heeft het bedrijf,
aast bovengenoemde belemmeringen, zwaar te
Weerbericht.
Het dunne PtJltJe geeft den vortgeD stand aan,
Hoogste stand te Helsingfors 771.0.
Laagste stand te Vest manor 749.8.
Stand vanmorgen halftwaalf 767.9.
WEER VERWACHTING
(Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteorol,
Instituut te De Bilt)
Zwakke tot matige O. tot Z.O. wind, toe
nemende bewolking, aanvankelijk droog
weer, later eenige kans op regen, iets war-
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 16.2 C.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN:
20 MEI.
Van 's avonds 9.24 u. tot 's morgens 4.28 u,
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vorig Heden Vorig
Walshnt 3.16 3.39 Caup 3.40 3.48
Rftf' -O.On -0.00 Ems 1.14 i.i6
Br- ac 1 '2.47 2.49 Cohlenz 3.44 3.54
Rl). relden -3.13 -3.13 Trier 1.32 1.59
Kohl 3.42 3.12 Keulen 3.61 8.57
Maxan 6.53 5.60 Rührort -9.33 -2.2.3
Diedesbelm 1.56 1.80 Weael -2.17 -2.03
Mannheim 4.63 6.03 Emmerik 3.28 3.12
1-52 1.66 Dusseldorf 3.04 2.98
Mainz -1.96 -2.01 Maastricht 1.6' 1.61
Blngen 2.96 2.96 Venlo 11.36 11.59
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
Delfzijl &37 20.44
Terschelling 5.4818.02
Harlingen 6.35 ls.56
Den Helder 4.20 16.20
IJmniden 0.13 12.40
H.v. Holland 11.66
Scheveningen 12.06
Rotterdam 1.14 14.01
Hellevoetslnis 0.05 12.32
Willemstad (>.59 J3.32
Broiiwereh. 11.44—,
Zierikzee 12.14
Wemeidinge 0.00 12.34
Vlissingen 11.03 23.15
Terneazen 11.33 23.49
Hansweert i?.07
<oE?/rlisdalInf,,d€r grondstoffen bleef 00 dit
1a.ar doorgaan. Dientengevolge moest<
eind van het Jaar afschrijvingen pla;
.au un jaar axaonrijvingen plaats vinden
de grondstoffen op marktwaarde te brengen
om de tusschen- en elndproduoten
dingsgewljs op een lagerf
"ussgewijs op een 1 ageren p*r 1 Ja "te^brengen
De Glycerine-export biedt ook vele moeilijk-
leden, mede in verband met drf
heden, mede
die nagonoej
glycerine g«
djr invoerrechten,
gedestilleerde
Biycorine geneven worden. In ons lan
geen Invoerrecht op glycerine bestaat, "is "veeï
^entie" °'ndervonden van buitenlandsche concur-
De achteruitgang van den omzet van de pre-
ara'oortgezeiTfi:en 10 verbetcren beeft zich ver-
SURINAAMSCHE BANK
Batik It" d' Surinumacle
In totaal bedroeg de Invoer f 5 65(1
over f 6.626.645 in 1931. terwijl de waarde vam
IneDl^tV0^f4-6i6 "4 bedroeg tegen f6.017.885
bedroll' s?,^do der handelsbalans
i« ïoff rf 1 m'Rioen tegen ruim 6 ton
etljjtai. t0D lD 1,S1' 6611 belan®r'Jke
Het nadeeldg saldo der betalingsbalans is te
stellen op rond f 2.180.000. 3 te
tJ?® "vj0nuv°er bedroeg in 1932 23.134 Kg.
^e koffie SfeJï 1S". en 186 724 K*- ,n !930-
De oogstvooruitzlohten voor suiker voor
worden matig geoordeeld. De productie was in
1982 ongeveer gelijk aan die vin 193"
«7.nr"D«tothoS;t,Er,rdnwJ.'<. „rt
1937 .rt"1;?": ■*«nd s« «3 °I> 10 Dec.
Einde '.'."«irt,
tond uit f 879.784. 8'"8, elnde 1930
hebbenebed^l:C„°U/„aT Tcr€<m-saldl ln Suriname
31 AjJ?5.Uarl 1932 f 667.464. op
f798 570 i484J91, opr 16 Januari 1932
fSiJSi, .;Wf «;i;2i-0®o™,Öbi!nr lüf
8"eg«venT>tJlCek Wer<J in
f op088i' EL^iF
*9$ til '°od,at 6
f437.393 omloop verd,ween
mSi ÉSs." Nederlandache en ereemde
«li? Was als,volSt: Op 1 Januari 1932
was aan munt aanwezig f 824.-148. Aan vreem
munt wervt rutr enU„ m-a Vïï'?
en Vlin f 910 JJÖ T- Jjecemoer 1933
jt In iq//L ,r was aanwezig f 854 180
"Onze rahJLlJ JSÏK ®3 1-Iucrvloe|de f 14.730.
1932 f i m 1 oorra,adT Was op 31 Dec-
ioodat Kr JSSLSSL1 Jan" 193,2 834-443
aoor terugvloeiing en aankoop van
"2^732 voorraad vermeerderde met
ee?6v™rW,n 1932 Bemiddeld
fiKnXsfl van f 731.479 in Hollandsche en
f 150.686 i.n vreemde munt. Voor 1931 waren
eze cijfers rasp. f713.021 en f 147.661
an gOTjtddeld°?882.173"tegen f°8°6™980 1^1931
De omloop der bankbiljetten was ats voW-
fl 290 000Uarl 1932 f 1-370-820- °P 31 Deo. 1932
De circulatie heeft thans weer ongeveer dn
de mttaaïvo^r6r* 19|14 be,rnelkt' Daarentegen Is
dfen tijd a Pct hoo&er ^n In
>®drff der bankbiljetten, der re-
fln?i,mC^f5^ia,dl en /andere in de kolonie
opelsdhbare vorderingen, door munt
gedekt was In procenten uitgedrukt als volgt:
en .Ia LoIk6: °P 31 DeC' 1932 48 14 Pct
en gemiddeld 548.65 tegen in 1931 44.50 pct.
Het geheele Jaar doon kon het dekktngsper-
centage gemakkelijk boven het wettelijk cijfer
van 30 pct. worden gehandhaafd
De bank hield in 1932 geen 'metaaldekking
bulten Suriname aan. De opelschbare schuld
(bankbiljetten, rekening-courant saldi en £de'e
In de kolonie dadelijk opelschbare vorderingen)
7/1= °p 81 Jaa. 1932 f 2.037.744. op 31 Dec. 1932
:9,i,17'rï99l.7'!"5.Ee""aMd -
Het beschikbaar metaalsaldo (metaalvoor-
'audii?'lus 3? pct' van de dadelijk opelschbare
schuld) is volgens de weekbalnnsen gemiddeld
geweekt f 335.021 tegen f 280.785 In 1931
De Instelling heeft te Paramaribo ln 1932 op
a("! wissels gekocht f 966.363 en
VoS? r ooi cex daï mlnder Bekocht dan
Sii Jm.!!!:'" v"k»cht
Pe- aa,«X£agren om Regeeringsremlsen bleven
rHt="L.V «eVena 'u 1931- beneden de werke
lijke behoeften van het Gouvernement waf-
blijkt uit de credlt-saldi der hij* de Tank door
het Gouvernement gehouden rekeningen.
Deze saldi bedroegen n.l. op 31 Dec 1932 in
tot-val f 370.500 tegen f 423.091 op 31 Dec. 1931
