DE A.S. TWEEDE KAMER-VERKIEZINGEN
Dr colijn te utrecht
Anti=Revolutionaire Partij,
No. 1 van Lijst 33
Or. H. COLIJN
zaterdag 22 april 1933
eerste blad pag. 3
NAMEN EN CIJFERS, DIE TE PAS KUNNEN KOMEN
Aantal kiezers voorheen en thans
Stemmenaantal der voornaamste
partijen bij de vorige verkiezingen
SAMENSTELLING DER
TWEEDE KAMER
Op Woensdag 26 April a.s. zal dan de
groote slag weer worden gestreden.
We denken er niet aan ons met gissingen
omtrent den afloop der electorale worsteling
bezig te houden.
Gissen doet vaak missen vooral in het
politieke worstelperk.
Nochtans zullen we allen in spanning de
eerste berichten afwachten en met klimmen
de belangstelling 't verdere verloop blijven
volgen.
't Zal waarschijnlijk wel Donderdagmorgen
zijn, eer de kruitdamp zoover zal zijn opge
trokken, dat met zekerheid kan worden ge
zégd hoe de nieuwe stand van zaken is.
Zoo vlak vóór de verkiezingen houdt men
zich op een dagblad-bureau niet alleen bezig
met de vraag, wat de toekomst brengen zal.
Maar vooral ook worden de rijke gegevens
uit 't verleden geraadpleegd en gerangschikt.
Dat moet wel.
Want de vraag, die bij 't beschouwen van
een verkiezingsuitslag aanstonds rijst, is
wel: is er vooruit- of achteruitgang? Zijn we
geslagen of mogen we ons verblijden in
winst?
Cijfers zeggen veel, maar lang niet alles;
voor velen zelfs weinig of niets.
Alleen wanneer naast 't cijfer, dat thans
behaald werd. ook 't getal bekend is van een
vorigen kamp, krijgt 't eerste beteekenis en
spreekt 't in duidelijke taal ieder toe.
Maar die vroegere cijfers heeft ieder niet
voor 't grijpen.
We hebben 't meermalen meegemaakt, dat
op een samenkomst na afloop der verkiezing
een heele stapel stukken moest worden door
zocht om te weten welk resultaat een be
paalde partij bij een vorige verkiezing be
haalde.
Vooral wordt dit gemis vaak gevoeld op
't platteland en in kleinere plaatsen, waar
men met de hoofdbureau* niet aanstonds
verbinding kan krijgen.
Met 't oog daarop willen we thans wat
cijfer-materiaal geven.
Vanzelf moet dit beknopt en overzichte
lijk zijn. Anders wordt 't raadplegen te in
gewikkeld en tijdroovend.
Wanneer straks de berichten loskomen,
kan men uit onderstaande gegevens aan
stonds opmaken, wat 't resultaat van vorige
verkiezingen was kan men dus zien of
winst werd behaald, dan wel of verlies moet
worden geboekt
De talrijke vragen om inlichtingen, die
steeds voor en na de verkiezingen bij ons
inkomen, zijn voor ons bewijs, dat dit werk
dpor onze lezers wel zal worden gewaar
deerd.
3JFe beginnen met de vraag:
Hoe groot Is t totaal aantal kiezers?
Het aantal kiesgerechtigden, dat op 26 April
aan de stemming voor de Kamerverkiezin
gen zal kunnen deelnemen, bedraagt in to
taal 4.097.638, tegen 3.825.503 in 1929, zoodat
het kiezerscorps in de afgeloopen vier jaar
met 272.135 is toegenomen.
We geven hieronder het aantal kiesgerech
tigden in de onderscheiden kieskringen.
KIESKRINGEN
1929
1933
1 'sHertogenbosch
203.328
224.371
2 'ilhurg
180 719
199.092
3 Arnhem
210.134
227.341
4 Nijmegen
188.799
201.216
5 Rotterdam
293.187
309.367
6 's-Gravenhage
229.587
248.839
7 leiden
185 313
209.314
S Dordrecht
249.311
273.298
9 Amsterdam
KU 656
429.599
10 Dm Helder
177.545
191.411
11 Haarlem
195595
223.192
12 Middelburg
129.761
132.757
13 Utrecht
199529
214.819
14 Leeuwarden
210.251
193.370
15 Zwolle
2-48.566
269.467
16 Groningen
198.371
209.068
17 Assen
101008
100.309
18 Maastricht
216.643
233.548
Vanzelf volgt dan de vraag:
Zie hier het antwoord in sprekende cijfers.
Van 19011918 zag de Tweede Kamer er
aldus uit:
1901
1909
1918
Anti-Rev. Partij
23
25
13
Christ.-HisL Unie
10
7
R.K. Staatspaitij
25
30
S.D.A.P
6
7
22
Liberalen
26
24
10
Vrije. Democraten
9
9
5
We kunnen ons voorstellen, dat de jon
gere generatie van doze cijfers vreemd zal
opkijken. Zij niet in t minst stelt belang
in den politieken strijd, 't Muist immers al
wat van katten komt?
En we hooren hen al vragen: Wat hart
de Anti-Rev. Partij in 1901 drie-en-twintig
en in 1909 vijf en-twintig afgevaardigden ij
de Tweede Kamer?
Gewissel ijk het was zoo en niet anders,
't Was een direct gevolg der coalitie. De
evenredige vertegenwoordiging maakte aan
dit „leven boven den stand" een einde.
De rekenmeesters tellen 't ons voor, dat
het cijfer 13 meer in overeenstemming is
met de werkelijkheid. We zullen dat niet
betwisten, ofschoon 't ons van harte ver
heugen zou, wanneer deze stembus onze
Anti-Rev. Tweede Kamerclub versterking
bracht.
De stembus van 1922, 1925 en 1929
1922
1925
1929
Anti-Rev. Partij
16
13
12
Chr.-Hist. Unie
11
11
11
Staatk. Geref. Partij
1
2
3
Herv. Ger. Staatspartij
1
R.K. Staatspartij
32
30
30
R.K. Volkspartij
1
S.D.A.P
20
24
24
8
Vrijheidsbond
11
9
Vrijz. Dem. Bond
5
7
7
Commun. Partij
2
1
2
Plattelanders
1
1
TOTAAL
100
100
100
In deze jaren werd door de hierboven
genoemde partijen in de onderscheidene
kieskringen de volgende stemmen-aantallen
behaald (zie onderstaande staat):
EEN GROOTE. ENTHOUSIASTE
BIJEENKOMST
MERKWAARDIGE NOOTJES
Te Utrecht werd gisteravond een groote
verkiezingsmeeting gehouden van de anti-
rev. partij. „Tivoli" was opnieuw tjokvol
Eenste spreker was Ds. C v. d. Zaal over
„Onze kracht in deze crisis".
Om 9 uur kwam Dr. C o 1 ij n ter ver
gadering, die met gejuich werd ontvangen
en direct het woord kreeg. Hij sprak ditmaal
over enkele verkiezingscuriosa.
Het eerste curiosum was, dat de
oud-Minister van Financiën, de heer
Colijn, niets van financien afweet Spr.
las dat in een geschrift der Chr. Democra
ten. Ook Prof. Diepenhorst wist er niets
van. De schrijver zeicle, dat Spr. had ge
zegd, dat het volks vermogen met dertig
procent was gedaald. Spr. heeft dat echtei
niet gezegd, maar dat het volksinkomen
met 40 procent gedaald is. Dit is te laag ge
steld, en moet eigenlijk 45 procent zijn, zoo
wil Spr. dit thans nog nader zeggen. De
schrijver der Ghr. Dem. Unie wilde even
wel aantoonen, dat het volksinkomen was
gedaald met l'/2 procent, maar dit bewijst,
dat hij niet rekenen en niet lezen kan. Hij
lieeft genomen de aanslag der belastingen
voor 1 Mei 1931 tot 30 April 1932. Maar be
lastingen worden geheven van inkomen vau
een vorig jaar, voor een gedeelte zeiis van
inkomen van twee jaar geleden.
Een tweede curiosum aoini uit denzei i-
den hoek. Spr. zou gezegd hebben dat de
uuderwijzerssalaiissun voor 1914 best waren
en we naar dien üjd terug moeten, in üe
40 spreekbeurten, welke Spr. vervuld heeli,
werd door hem noch over de onderwij zers-
salurissen noch over andere salarissen ge
sproken.
Het derde curiosum is van de Staatkundig
Gereiormeerde Partij. Ds. Kersten had ge-
zegu, dat het wetsontwerp tot wijziging de.
Kieswet een poging zou zijn van A. U. zijde
om de StaatK. oei ei. te onderdrukken. De
waarheid is, dat de A. K. tractie in de Twee
de Kamer tegen dit ontwerp heeit ge
stemd.
uit denzelfden kring komt een volgend
curiosum. In Breukeien en omgeving werd
op gezag van Ds. Kors.en verteld, dat Spi.
zou hebben meegedaan aan de onthulling
van een Roomsen beeld in Oosterhout. De
waarheid is, dat spr. nog nooit in uostër-
Uout geweest is, en ook in geen enkele an
dere plaats heelt meegedaan aan de onthul
ling van eenig Roouisch beeld.
Aan de liberale zijde zit men erg in do
war over den zendtijd. Men doet daar ol de
A. R. erg gebrand zijn op de regeling, wel
ke thans geldt. Maar de woordvoeruer der
A. R. fraciie heelt namens de geheele frac
tie uitgesproken, dat deze regeling ons n i e l
bevredigt en de vergiftigng van ons volk
door den aether wordt atgekeurd en wij een
andere regeling verlangen dan er op het
oogeniblik is (daverend applaus)
Maar verder zitten de liberalen in de wai
met mijzelf (gelach). Het is eigenaardig,
dat in hetzelfde nummer van het blad, waai
in Dr. Colijn een vermomd of een echte
liberaal wordt genoemd, de advertentie op
de achterpagina van onze partij den mlioua
heeft, waaruit blijkt, dat dé A. R. Partij is
voor een krachtig gezag in onderwerping
aan den Almachtïgen God. Dat alleen is ai
voldoende om te doen uitkomen dat de an
nexatie welke men wil toepassen op mij,
door mij wordt gewezen van de hand (luiu
applaus).
Door de Soc.-Democdaten (en helaas ook
door een Chr. HisL spreekster in Zeeland/
wordt voorgegeven alsof de A. R. meedoen
aan het geroep om den sterken maai. Zelfs
is van soc.-dem. zijde gezegd, dat ik zou
zijn bekeerd door Mussolini tot een aan
hanger der dictatuur. Voorop wil ik stel
len, dat als ik die gedachte ga bestrijden
ik daarmee niets tekort wil doen aan den
waarheid aan te wenden als regel voor het
staatkundig gedrag durft men niet aan.
Men is beangst voor zeer kiachtige maat
regelen. Krachtige maatregelen zijn in den
ïegel onaangenaam, en voor onaangename
maatregelen deinst de parlementaire demo
cratie vaak terug. Er is vrees voor de ver
antwoordelijkheid. Dat is de oorzaak van de
ineensloriing van het constitutioneel parle
mentaire stelsel in meer dan een land. Daar
tegen heb ik gewaarschuwd, omdat ik ooii
voor ons Jand die gevaren ducli.te.
Groote stroomingen buiten ons land doen
ook binnen onze grenzen haar invioed ge
voelen. Reeds die algetneene grond geelt
reden om beducht te zijn voor üe gevolgen,
welke bewegingen in het buitenland in ons
land kunnen hebben. Maar ook in Nedei-
land zijn teekenen van verwording van het
parlementaire stelsel aanwezig. Zeven jaar
lang is liet parlement niet in staat geweest
tot de regelmatige samenwerking tusschun
regeering en volksvertegenwoordiging, kou
het stelsel eigenlijk niet werken zooals
naar de bedoeling is.
De verkruimeling in ons volksleven, de
onevenredige splitsing, de al.ijd grooterw
versplintering in liet parlement is de ooi
zaak van zwakke regeeringen. En 't wordt
van kwaad tot erger. We gaan nu met 53
ca udidatenlijsten ter stembus. We mogeii
toch veronderstellen, dat iedere groep de
hoop, de verwachting heeft om minstens één
lid m de Staten-Generaal te brengen. Dena
eens in, dat dit vervuld werd, en 47 pa,
tijen elk één lid in de Kamer kregen e
de resteerende zes groote partijen de overige
zetels kregen. Zou men dan do hoop kun
nen koesteren, dat dan het parlement zijn
functie, welke het ingevolge liet parlemen
taire stelsel heeft, naar behooren zou kun
nen vervullen? Die vraag te stellen is haar
te beantwoorden tevens. Met zulk een pai-
lement zou het Nederlandsche constitutio
neel parlementaire stelsel ten doode opge
schreven zijn.
Ais we nog enkele jaren zoo door zouden
moeten sukkelen als de laatste jaren, dan
voorzeg ik u van af deze plaats, dat dan
binnen korten tijd ook in Nederland het
constitutioneele parlementaire stelsel ver
dwijnen zal. Ik zeg dit niet, omdat we dti
begeeren. maar omdat het dan mogelijk zou
geworden zijn. En denk dan niet, dat het
Nederlandsche volk dan gelukkiger zou zijn.
In alle andere landen heeft men het con
stitutioneele parlementaire stelsei slechts
korten lijd gekend. In Nederland heeft men
van af den Bourgondischen tijd, meer dan
400 jaar lang, in een of anderen vorm den
toestand gekend, dat het volk geraadpleegd
werd over de behartiging zijner eigen be
langen.
Tegen dat gevaar nu, dat voor Neder
land dreigt, heb ik doorloopend gewaar
schuwd. Niet omdat ik mijn leven verpand
heb aan den dictatorialen regeeringsvorm,
maar omdat ik beducht ben dat we door
ie voortdurende verkruimeling en versplin
tering van ons volk zullen verliezen, wat
door ons A. R. volk steeds is hooggehouden
als voor ons volk het beste staatsbestel.
BENOEMING VAN
RESERVE-VELDPREDIKERS
Bij Kon. Besluit zijn benoemd tot reserve-
véldprediker voor den tijd van oorlog bij
het leger le velde: W. E. Gerritsma, predi
kant te Aalten; H. J. ten Brink, id. Twijzel;
F. A. den Boeft, idem te Kralingen; J. van
der Poel, idem te Venlo; J. G. Knottnerus,
idem te Varsseveld; L. Luchies, idem te
Valthermond; G. B. Westenburg, idem te
's-Gravenha-ge; O. S. Jellema, idem te Bei-
icn; C. D. Buenk, idem te Angerlo; W. G. G.
Beerekamp, idem te Nunspeet; J. Fokkema,
idem te Sprang; H. Stolk, idem te Scheve-
ningen; Joh. Gerritsen Jr., idem te Nieuwer-
kerk (Z.); P. A. A. Kliisener, idem te Wans-
werd; P. van der Staaij, idem te Tricht;
en O. T. Hylkema, idem te Almelo
Aan de Hervormde Kiezers.
Wij ondergeteekenden, predikanten van de Ned. Herv.
Kerk, bevelen U krachtig aan op den 26sten April a.s.
Uw stem uit te brengen op de
Ds J. G. ABBRINGH, Wilsum bij Kampen Ds G. J. KOLDEWïJN. Hattem
G. ALERS, Dordrecht
Ds H. H. VAN AMEIDE, Ouddorp
Ds J. VAN AMSTBL, Groot Ammers
Ds F. ANKER, Goudriaan en Ottoland
Ds J. C. VAN APELDOORN, Leiden
Ds E. VAN ASCH, SommelsdijV
Ds F. VAN ASCH, Wierden
Ds R. BARTLEMA, Zeist
Ds. B. BATELAAN, Barneveld
Ds E J. BF.ENS, Hedel
Ds K. J. VAN DEN BERG, Amersfoort
Ds W. BIESHAAR, Den Haag
Ds H. BOUT, Genemuiden
Ds B. N. B. BOUTHOORN, Renkum
Ds C. DE BRUIN, Wóudrichem
Ds J. DE BRUIN, Rotterdam
Ds J. CUPFRUS, Mastenbroek
Ds A. DEKKER, Ernst (Geld.)
Ds J. G. DEKKING, Houten (U.)
Ds S. VAN DORP. Den Haag
Ds A. C. ENKELAAR, Hasselt
Ds G. ENKELAAR, Oud-Beijerland
Ds J. ENKELAAR. Leerdam
Ds J. FOKKEMA. Amstelveen
Ds H. A. DF. GEUS, De Bilt
Ds B. VAN GINKEL, Nieuwpoort
Ds J. GOSLINGA, Utrecht
Ds S. GOVF.RTS Jr., Gameren
Ds C J. VAN DER GRAAF, Nijkerk
Ds M. VAN GRIEKEN, Rotterdam
Ds J. H. GUNNING E.Bzn., Schoonhoven
Ds J. HARING. Giessendam
Ds H. A. HEIJER, Vlaardingen
Ds H G. VAN DEN HOEK, Daarlo (Ov.)
Ds J. D. VAN HOF. Delfshaven
Ds G. J. KOOLHAAS, Charlois
Ds F. KYFTENBELT, Feyenoord
Ds J. G. R. LANGHOUT. Welsryp
Ds L. J. LAMMF.RINK, Delft
Ds G. LANS, Huizen
Ds J. LEKKERKERKER, Oldebroek
Ds A. LUTEIJN, Onstwedde (Gr.)
Ds A. MEIJKRS, Utrecht
Ds J. A. VAN NIP., Hoogeveen
Ds M. OTTEVANGER, Ridderkerk
Ds A. M. DEN OUDSTEN, F.lburg
Ds D. PLANTINGA, Harmeien
Ds G. A. POTT, Kralingen
Ds ALBERT PRINS, Neerlangbroek (U.)
Ds J. Hl F. RF.MME, Amsterdam
Ds O. J. VAN ROOTSELAAR. Linschoten
Ds W. RIJNSBURGER. Oud-Beijerland
Ds E. SCHIMMEL, Arneide
Ds H. J. VAN SCHUPPEN, Lunteren
Ds G. C SF.VERTJN. Muiden
Prof Dr J. SEVERIJN. Utrecht
Ds N. VAN DER SNOEK, Veenendaal
Ds J. C TERLOUW; Suawoude
Ds Jl J. TIMMER. Ermelo
Ds P. VAN TOORN, Rotterdam
Ds J. E. UITMAN. Moercapelle
Ds J. VERMAAS, Hoogeveen
Ds C VLASBLOM. Wapenveld
Ds A. H. J. G. VAN VOORTHUIZEN, Rijssen
Ds PH. J. VREUGDENHIL. Gorinchem
Ds L. VROEGINDEWE1J, Wilnis
Ds W. VROEG1NDEWEM. Zegveld
Ds G. W. C. VUNDERÏNK, Zeist
Ds C. VAN DER WAL. Dirksland
Ds J. II. VAN DER WAL, Wageningen
Ds D. E. J. HUPKKS, Oosterwolde (Geld.) Ds A. J. WESTRA HOEKZEMA,
Ds J. D. KLEYNE, Willige-Langerak Mijnsheerenland
Ds P. A. A. KLfiSENER, Vinkeveen Ds J. G. WOELDERINK, Vreeswijk
Ds J. J. KNAP, Groningen Ds G. VAN DER ZEE. Vaassen
Ds J. RONGE, Hoog Blokland Ds W. ZIJLSTRA, Kootwijk
ongeveer zoo groot was als een vingarnagM
aan het Museum. S'udienrat Ernst Rank,
de leider van de verzameling, een deskun
dige van internationale vermaardheid, on-
dei zocht het stukje stof microscopisch, ver
geleek het met andere weefsels en verstrek
te- daarna de gewei'schte analyse. Fij stelde
vast, dat men te doen had met e*n weefsel
rji de „Byssus" u't Antiocbic. Deze plant
is in de Xlde eeuw door ziekte uitgestorven
Daar m?i: het weelsT eerst hud gehouden
\oor een arbeid ui! óe XIV ie eeuw, was
deze opvatting hiermede reeds weerlegd.
Volgens de structuur en de techniek van
het weefsel moest dit in de VII Je of de
VlIIste eeuw in Egypte of Syrië zijn ont
staan. Een geschrift, hetwelk over hel gan-
sche weefsel viel waar te nemen, werd on
derzocht door verschillende bekende Engel-
sche eb Fransche geleerden, o.a. door Koech
lin, den onlangs overleden leider van het
Parijsche Louvre. Het voornaamste resul
taat van dit onderzoek was, dat ook het ge
schrift uit de Vilde eeuw afkomstig moest
zijn. Hiermede werd het resultaat van het
onderzoek van Krefeld bevestigd. Uit de
\erdere onderzoekingen, welke onafhanke
lijk van elkaar werden gehouden, bleek nu,
1
's-Hertogenbosch
r*
2
Tilburg
3
Arnhem
at
4
Nijmegen
5
Rotterdam
6
's-Gravenhage
7
Leiden
<p*
8
Dordrecht
id
9
Amsterdam
10
Den Helder
e-
11
12
Middelburg
13
Utrecht
14
Leeuwarden
15
16
Groningen
17
Assen
18
Maastricht
27396
14980
24981
45912
21928
10929
15925
20420
27489
41167
27464
850Gy
1507'
Totaal j 377415
12025
31141
18377
24971
48011
21117
12209
16678
17788
29254
42901
28698
36418
12108
13494
14422
25347
28382
18297
6782
18451
16548
2u:,7:l
14794
15463
16531
30534
31293
20177
3427:;
17834
12532
1710
5220
3057
4-113
1156
6297
16165
1605
733
7558
4118
5049
16S1
7990
17985
1041
97G
2172
8| 62472 I 76709
1925
134364
115497
25836
72674
34138
35685
41049
26485
46539
41012
39175
18718
38722
11329
48393
8215
3564
141835
1929
52117
13022
9945
82110
39592
39410
46584
2992
53047
4-4637
46079
20716
45084
12112
55939
3843
85G6
16149S
1001589
9250
12100
S7I03
21333
83060
51272
21020
41004
118505
37598
35429
12180
34673
50167
44972
53214
24547
23263
706317
1929
11596
11809
41242
23306
94393
54802
26269
48510
134.323
45740
4160.'»
16063
37337
54541
55310
60495
20631
20010
804714
2623
3804
20344
14831
27126
29642
13970
22410
30870
13335
16028
12084
12231
13984
14299
13488
6384
269535
1488
2330
20332
13907
24000
24811
14059
11200
15631
11344
12740
11705
12854
13900
5525
1235
2256
2014
12590
7270
9805
8110
5213
6494
23000
27720
7493
8353
12714
13475
18910
9417
2010
In onderstaand staatje geven we nog
maals het totaal aantal stemmen, dat de
verschillende partijen bij de drie laatste
Kamer-verkiezingen behaalden en tevens
hoeveel procent dit is van het totaal aantai
uitgebrachte geldige stemmen.
Hierbij zullen we 't laten.
We zouden natuurlijk nog wel meer kun
nen meedeellen.
Bijvoorbeeld over de vele kleine partijen,
die duizenden stemmen hebben verknoeid.
Maar dat treurspel cal zich thans, zelfs
in nog veel sterkere mate, herhalen.
Onze bedoeling was slechts een omlijsting
te geven, waarin de cijfers van 1933 duide
lijk zullen spreken.
Voor dat doel meenen wij hiermede te
kunnen volstaan.
Anti-Revolutionaire Partij
Christelijk Historische Unie
Staatkundig Gereformeerde Partij
Hervormd Gereformeerde Staatspartij
Christelijk Democratische Unie
Ned. Chr. Arbeiderspartij
Vrije Chr. Partij
R.K. Staatspartij
R.K. Volkspartij
R.K. Boerenpartij
S.D.A.P
Comm. Partij (Wijnkoop)
Comm. Partij (de Visser)
Rev. Soc. Partij
Soc. Dem. Volkspartij
Vrijheidsbond
Fed. Verband (ter Hall)
Vrijz. Dem. Bond
Plattelandersbond (Braat)
Democratische Partij
Middenpartij voor Stad en Land
Diverse kleine partijen
(Totaal aantal j
5 stemmen
26744
20431
1556
226434
43101
187159
354.548
76.709
35.931
12.780
1.724
103
1001.589
23.804
3.369
804.714
29.863
37.678
21812
2.150
249.105
17.509
20S.979
34.805
9.083
39 955
21.587
Italiaanschen staatsman, voor wien ik in
menig opzicht grooto waardeering heD.
Maar dat sluit niet uit, dat ik voor import
van dit systeem op Nederlandsclxen bodem
niet te vinden ben. Nu niet en nooit! (da
verend applaus). In deze geheele verkie
zingscampagne heeft in Nederland niemand
meer dan spr. daartegen gewaarschuwd.
Ik heb gewaarschuwd tegen de gevaren
welke het constitioneele parlementaire stel
sel bedreigen. Niet zij zijn de hoeders van
het const pari. stelsel, die de gevaren niet
willen zien, nog veel minder degenen, die
de oorzaak van die gevaren zijn, maar zij,
die de gevaren onderkennen en bereid zijn
mede te werken tot afwending ervau.
Hoe komt het, dat het stelsel, dat drie
kwart eeuw geleden geprezen werd als het
summum van menschelijke vrijheid, nu in
meer dan één land is ineengestort? Toen in
1799 Napoleon de dictatuur van de sabei
instelde, was dat alleen een gevolg van
zijn eerzucht of van 'n systeem dat faalde?
Een regeering, waarin het volk bevredi
ging vindt, verdwijnt niet omdat eerzuch
tige personen de macht begeeren. Maur dan
verdwijnt ze, als ze niet in staat blijkt te
zijn de taak van den tijd te vervullen, om
dat dan het volk de zekerheid mist, om
dat het gevoelt, dat de vaste hand ont
breekt, welke in liet regeersysteem niet ont
breken mag, omdat er aarzeling is in het
staatsbeleid. Dan is het volk rijp tot andere
middelen over te gaan, en roept het vaak
zelf om een arts, gelijk de laatste maan
den in Duitschlancl is gebleken.
Ziet de parlementaire democratie die ge
varen dan niet? Is zij dan blind voor wat in
de landen jn Europa geschied is, het eene
land na het andere? Dat ze de gevaren niet
zou zien is niet aannemelijk. Men ziet ze
wel, maar is onvrij door de opeenstapeling
van beloften, welke men deed en niet vei-
vullen kan, maar ook niet kan ven-loochenen
Men deinst voor de waarheid terug, om de
1720
13349
7711
10681
15226
7229
7572
8944
17994
13870
19806
12078
1367
1204
13997
1811
1816.
3070
10241
1752
1149
1005
4014
3030
4175
6341
INSTALLATIE
ELECTRICITEITSRAAD
INSTALLATIE ELECTRICITEITSRAAD
De Minister van Waterstaat, Mr. Reymer,
heeft in een der lokaliteiten van zijn depar
tement geïnstalleerd den dezer dagen bij
Kon. Besiuit voor den tijd van vijf jaren in-
gestcidcn electricifceitsraad, welke tot taak
heeft hem op verzoek dan wel eigener be
weging van advies te dienen omtrent aan
gelegenheden betreffende de electriciteits-
voorziening. De Minister sprak daarbij een
rede uit. De voorzitter van den raad, prof.
ir. G. J. van Swaaij, beantwoorde Minis
ters rede
Techniek.
OUDE WEEFSELS
De mantel van Mohammed te Krefeld
Ongeveer anderhalf jaar geleden publi
ceerde de wereldpers het opzienbare bericht
dat men bij een prinses te Parijs een man
lel van den profeet Mohammed had gevon
den. Deskundigen geloofden er niet aan.
Men stuurde daarom stukjes stof voor onder
zoek aan verschillende Europeesche musea,
maar ook dit leverde geen resultaat op.
Toen herinnerde m->» zich, dat te Duitsch-
iand een Instituut bestaat, waaraan uitne
mende deskundigen zijn verbomen: de
Hocpere Textielschool te Krefeld at,n deo
Reneden-Rijn met haar beroemdo verzame
ling weefsels.
Men stuurde nu een stukje stof, hetwelk
dat men inderdaad te doen had met een
mantel, welke een Egyptische vorst den
grooten Profeet, kort na de „Hedsjra"( de
vlucht van Mohammed op 19 Juni 622), met
andere kostbare voorwerpen had geschon
ken. De mantel bezat dus niet alleen groote
matcrieele waarde. Heden bevindt hij zich
te Mekka.
Door deze gebeurtenis werd de aandacht
van de gansche wereld weder gevestigd op
de fluweel- en zijdestad Krefeld en op haar
waardevolle verzameling weefsels in de hoo-
gere textielschool, de eenige van dien aard
in Duitsohland.
Het kostbaarste bezit van de school is de
verzameling weefsels, welke een rijk histo
risch materiaal, in het geheel 10500 stuk
ken uit de gansche wereld omvat Van
Amerikaansche zijde is eens een bedrag van
12 millioen Mark voor deze verzameling ge
boden! In deze verzameling vindt men:
Oost-Azië, China, Japan van de oudste tij
den tot heden, stukken uit het oude Egypte
(een dagteekent uit het jaar 1800 voor Chris
tus); zeer kostbare stukken uit Tavanta-
suyu, het oude rijk der Inka's in Peru, wel
ker ouderdom men slechts aan schatten.
De verzameling heeft een laat-Grieksche en
een Koptische afdeeling. Zij bevat Perzische
stoffen, ook zulke uit het tijdperk der Sas
saniden (226-640 na Christus); Arabische
weefsels, welke voor een gedeelte in Sicilië
zijn ontstaan; Italiaansch werk; weefsels
uit Spanje. Frankrijk is vertegenwoordigd
door zijn beroemde zijden stoffen. Ook
vindt men er de meest bekende stoffen
Duitschen oorsprong. Behalve deze histo
rische afdeeling, bezit het Museum een
derne verzameling, eigendom van den
„Verein zur Fürdcrung der Textilindustrie'
DE FRIESCHE DICHTER
PITER JELLES HERDACHT
Donderdag is in Stiens (Fr,) 't geboortedorp
van den Frieschen dichter Piter Jelles
Troelstra, in de nabijheid van den
ouden dorpstoren, een gedenksteen onthuld,
welke onder Troélstra's beeltenis de woor
den bevat:
Oan de neitlns fen Piter Jelles, Frysk
dichter en skrluwer, len van Friezen.
20/V1933.
Deze posthume hulde, die niet den poli
ticus, doch den mensch en de dichter Piter
Jelles betrof, die vóór alles een echte Fries
was, werd geopend door den heer J. W.
Dijkstra, voorzitter van het huldigings
comité, die in een Friesohe rede aan allen
dank bracht voor de financieele en andere
steun, welke het mogelijk had gemaakt dat
door Tjipke Visser vervaardigde mo
nument in 's dichters geboorteplaats op
te richten.
Verder werd het woord gevoerd door den
heer Algra, die het monument onthulde,
door den heer J. Winkelman, voorzitter
van den Boun fen Fryske Selskippen büten
Fryslan, en door den heer J. G. Janso-
n i u s. Burgemeester van Leeuwarderadeel,
die het gedenkteeken namens deze gemeen
te aanvaardde.
Ten slotte heeft D r. G. A. Wumkes in
de Groote Kerk nog Piter Jelles herdacht,
wien hij een plaatsje waardig keurde in de
rij der groote Friezen.
Door zang en declamatie werd deze Piter
Je 11 es-herdenking afgewisseld, waarvoor uit
alle kringen van Friesland groote belang
stelling aan den dag was gelegd.
INGEZONDEN STUKKEN
(Bulten verantwoordelijkheid der Redactie)
EEN VRAAG AAN DE H. G. S.
Deze dagen worden we met allerlei verkie-
ingsmateriaal overladen. Zoo kwam deze
week een auto met Scheyeningsehe visschers
na Vlaardingen bezocht te hebben, in onze
gemeente om lectuur te verspreiden voor de
Herv. Geref. Staatspartij. Over de inhoud van
lie lectuur wil ik het thans niet hebben. Het
is het bekende gedaver tegen de Coalitie.
Haar wel moet ik het volgende even ver-
nelden.
Ik sprak met één der propagandisten, die
ik bij name ken en die mij gul bekende dat
zoo'n daag je uitgaan hem wel aanstond. Hij had
een dag stempel verlof gekregen en werd boven
•cien voor deze propaganda betaald.
Ie. Weet de Scheveningsche Steu acommis
sie dat er dien dag is gewerkt of weet
zy dat niet?
2e. Heeft de Herv. Ger. Staatsparty zoo
weinig echte propagandisten, dat zy om
ze te vinden er voor betalen moet?
A BONNE.
Maassluis, 21 April 1933.
Ruiterpaden zijn èn voor het toerisme
te paard èn voor de verkeersveiligheid
langs den gewonen weg van belang. Hier
ziet men een dankbaar paard op een der
ruiterpaden, welke met subsidie van den
A. N. W. B. worden aangelegd en voor»
zien van kenteekens? yR ui terp ad"
