.Drink GEZONDHEID
De Unie
„Een School met den Bijbel"
Schoolraad voor de Scholen
met den Bijbel
Ü)e Pavet devDtvrnkeit
JIM, DE ZOON VAN BOBBY
DE LAATSTE DER TRIBUNEN
WOENSDAG 19 APRIL 1933
DERDE BLAD PAG. 9'
DE 55e JAARVERGADERING
Op ck gister te Utrecht gehouden 55e jaar
vergadering van de Unie „Een School met
den Bijbel", die druk bezocht was, heeft de
voorzitter, Dr. K. D ij k, woorden va® eerbie
dige hulde gesproken jegens wijlen Ds. J. L.
Pioterson en de andere gevallen voortrek
kers, terwijl de vergadering zioh van haar
petels verhief.
Mededeelingen.
De secretaris deelde o.m. mede, dat sinds
die vorige jaarvergadering nieuwe locale
comité's zijn opgericht.
Van deze 889 locale comité's hebben in
1932 644 de Unieoolleote gehouden (d.i. 4
ïninder dan in 1931). De opbrengst der col
lecte bedroeg in 1932 f 85.418.87, d.i. vergele
ken met de opbrengst van het vorige jaar
f 13.791.32 minder.
De bijdragen aan de Unie-kas zijn, wan
men de te laat ontvangen bijdragen ook
mede telt, in 1932 I 930.89 hooger geweest dan
in het vorige jaar en -bedragen f 9.472.27.
In 1932 werden in totaal 253.510 exem
plaren van het Unieblaadje verspreid (het
vorige jaar 248.160 exemplaren, dus ruim
5000 exemplaren meer).
Het voorstel van het bestuur tot vorming
van een stichting „Een School met den Bij
bel" in verband met het verkrijgen van
rechtspersoonlijkheidi, werd kort door den
secretaris toegelicht en na eenige discussie
Het rapport inzake de propaganda-actie
werd toegelicht door voorzitter en secretaris.
Laatstgenoemde gaf een overzicht van wat
het Uniebestuur terzake reeds deed. Ver
schillende districtscommissarissen werden
benoemd, die met de locale comité's een
band zullen slaan om de Clhr. scholen, en die
zullen trachten eens per jaar een schooldag
te organiseeren. Ook kan daardoor het gere
geld verschijnende propagandablad beter
worden gedistribueerd. Riuim 50.000 abonne
menten werden reeds genomen. Dit getal
moet minstens worden verdubbeld. Samen-
eprekin-g met de mannen van de actie-v. d.
Kolk leidde aanvankelijk tot overeenstem
ming. Aan de discussie namen deel de
afgevaardigden van Zegwaart, Ouilemborg,
Tiel, Zwolle, Den Haag.
Gevraagd werd om zedelijke steun in
plaatsen waarin men de komst van een Ghr.
school met alle middelen tegenhoudt Enkele
wenschen inzake heit prop.blad werden ge
uit. Zegwaart en Den Haag wairen van
oordeel, dat bij het opzetten van het prop.-
plan de Locale Comité's niet voldoende
De Secr. beantwoordde de gemaakte
opmerkingen. De vergadering van adviseurs
oordeelde het inschakelen van een tussohen-
apparaat in den vorm van districtscommis
sarissen gewensöht. De locale comité's zijn
niet uitgeschakeld, maar het bestuur heeft
niet willen decreteeren dat de actie moet
uitgaan van de locale comité's, omdat
meerdere locale comité's niet actief zijn,
althans de Uniecollecte a-iet houden. Hiier is
niet een onderschikking van de L. C., maar
een nevenschikking. Er zijn tal van plaat
sen waar wel Chr. soholen, maar geen L.C
rzijn. De districtscommissies zullen met het
bestaande rekening houden. Zedelijke steun
alsook juridische bijstand heeft de Unde
steeds verleend.
Het Unieblad moet geschikt zijn voor het
geheele land. Het blad moet worden ver
groot en deze zaak -heeft de aandacht van
'het bestuur. Het bestuur legt het blad nie
mand op en men blijft vrij een
blad uit te geven.
Bij de replieken verklaarde
zich dankbaar maar niet voldaan. De locale
comité's in een bepaald ressort hadden zich
dan ook tot een district moeten vereenigen,
zulks mede in het licht van de statuten.
De voorzitter wees er op, dat bij het be
stuur slechts de vraag voorzat hoe men
praetiscfh de propaganda voor elkander krij
gen kan. Het bestuur denkt er niet aan om
locale comité's voorbij te gaan, maar wi-l de
slapende wakker porrenOaze menschen
mogen niet wijken, ook niet voor liberalis
tische broodroof, als in het land van Tiel
en den Rommelerwaard nog voorkomt.
De vergadering machtigde hierna het
bestuur met de prop.actie voort te gaan.
Bij de rondvraag vroeg Delft mede-werking
van het Uaiebestuur tegen de onnoodige
6ohoolsplitsing.
Medegedeeld werd dat tot bestuurslid was
gekozen in de vacature-v. Andel Mr. J. A.
de Wilde te 's-Gravenhage.
Te ruim 1 uur werd de morgen/vergadering
gesloten.
De middagvergadering.
Te kwart over 2 uur ving
gadering aan.
Als spreker trad op het Tweede Kamerlid
Mr. J. A. de Wild e, met het onderwerp:
„Beteekenis en inhoud van het gewijzigd
Uaierapport".
De voorzitter verwelkomde Mr. de Wilde
met een enkel woord en deelde hem mede,
dat de Unie hem tot bestuurslid -had geko
zen. Onder applaus verklaarde Mr. de Wilde
Referaat Mr. de Wilde
Mr. de Wilde, die deel uitmaakt van de
commissie, die door het Uniebestuur is be
noemd inzake bestudeering van het gewij
zigde Uaierapport, vung aan met de opmer
king, dat deze zaak niet urgent is. De
materie draagt uitsluitend een politiek
-karakter, geen paedagogisch. We leven nu
onder de pacificatie van 1920, die door de
-gemeentebesturen doorgaans loyaal wordt
uitgevoerd. De oplossing in den zin van
grondwet en wet werkt niet slecht De anta
gonisten die eenmaal zoo fel tegenover
elkander stonden, hebben, Gode zij dank,
elkander in 1917 en 1920 gevonden. Wie
essentieele veranderingen wil, ontketent
opnieuw den schoolstrijd en dan niet alleen
fcusschen rechts en links, maar hoogstwaar
schijnlijk tusschen rechts en rechts. Daartoe
thans geen aanleiding.
Spr. staat vervolgens nader stil bij de ge
schiedenis van den schoolstrijd, de zes mo
gelijkheden van oplossing en de bevoorrech
ting van -de godsdienstlooze school, waaraan
de pacificatie een eind maakte, om ook nader
stil te staan bij de geschiedenis van het
Unierapport. Dit rapport «beeft scherpe strijd
uitgelokt en sommigen stonden scherp
tegenover elkander. Tenslotte vond men
elkander in het gewijzigd Unierapport aan
genomen ia de algemeene vergadering van
de Unie van 17 A-pril 1900. Dit rapport, dat
'het karakter draagt van een compromis,
maakte een eind aan de onderlinge ver
deeldheid. Het is een waardevolle wegwijzer,
door de beste veteranen van die diagen
Mr. de Wilde bezag nu de vijf conclusies
van het gew. Uaierapport nader, waarbij hij
hun beteekenls voor het heden stuk voor
stuk kortelings aangaf.
Als zijn eindoordeel gaf spr., dat het
gewenscht is het gew. Unierapport te laten
rusten. Het heeft in het verleden goede
diensten gedaan. We moeten met de ons
ten dienste staande middelen bet Chr.
onderwijs zoo goed mogelijk maken. We
kunnen het gew. Unierapport niet weer wij
zigen en amendeeren, maar moeten onze
wenschen in een eventueel nieuw rapport,
nu het oude zijn dienst deed, neerleggen.
De vragen die tegenwoordig onze aandacht
vragen, liggen meer op paedagogisch en
psychologisch dan op legaal terrein.
Het gesprokene ontlokte een levendige
discussie, waaraan deelnamen de heeren
Dam, van Delft; v. d. Waals, van Nijkerk;
Broekema, van Hoogeveen; v. Ditmarsch,
van Utrecht; Meima, van Groningen; Strik-
werda. van Dokkum; Visser, van Garijp en
v. d. Wilde.
Niet alle sprekers gingen met den refe
rent mee en sommige debaters gewaagden
van teleurstelling. Meerdere sprekers oor
deelden de politieke schoolstrijd nog niet urit.
Hierna doende Mr. di e W i 1 d e van repliek.
DE 44e JAARVERGADERING
Heden werd ia het gebouw voor Kunsten
en Wetenschappen te Utrecht de 44e jaar-
lijksche algemeene vergadering van den
Schoolraad voor de Scholen met den Bijbel
gehouden.
Aangezien door het overlijden van Ds. J.
L Pierson de voorzitterszetel vacant is,
werd de vergadering gepresideerd door den
vice-voorzitter Dr. K. D ij k, van Den Haag,
die ter opening deed zingen: Ps. 43 3 en 5
1 vervolgens las Ps. 43. Hierna hield hij de
Openingsrede.
Allereerst (herdacht Spr. met een citaat uit
diens laatste openingsrede het verscheiden
van Ds. J. L. Pierson, daaraan gevoelvolle
woorden te zijner nagedachtenis toevoegende.
Hem mist ge vandaag, aldus Spr., met droef
heid in uw hart, maar met een weemoed,
in zdoh ook dankbaarheid mengt Wij
gedenken in deze oogeniblikken aan hem als
een rijke gave Gods aan onze Scholen met
den Bijbel, als een strijder, die misschien
voor velen wat te militant was, wanneer het
ging om de vrijheid der Vrije School tegen
alle Staatsbemoeiing, maar diie voor de gees
telijke vrijheid van onze Qhristenoudere ge
worsteld heeft met wapenen, die hij door
des Heeren genade onbevlekt mocht bewa
ren. Wij zullen hem missen als den man vol
vurige liefde voor die zaak van ons Chris
telijk Onderwijs, welke liefde brandde als
vlammen des Heeren. Hij heeft den goeden
1 gestreden, hij heeft den loop beëin
digd, hij heeft het geloof behouden, hij heeft
de kroon ontvangen. Vengete dan onze ziei
geene van Gods weldaden.
Vervolgens wijdde Dr. Dijk een woord van
eemoediige herinnering aan hen wier na
men Spr. gisteren ook reeds noemde in de
vergadering van de Unie Een School met
den Bijbel.
Zonder al die ouderen zetten wij, aldus
Spr., den strijd voor de School met dien Bijbel
voort, en wij doen dat met aanvaarding van
het geestelijk testament van Pierson. Zijn
laatste werk onder ons was ons aller oog te
richten op den band aan het verleden. Ea
dat is niet alleen nuttig, doch streng nood
zakelijk. Want de geest dezer eeuw is niet
geest, die den band aan het verleden
bewaart Hij is, ondanks alle eerbiedige her
denking van den Vader des Vaderlands,
anti-historisch, en de moderne mensoh zoekt
zich van het verleden los te maken. Hij wil
kind zijn van het heden. Hij heeft met de
tradities afgerekend en het verleden bezit
voor hem geen waarde. Alleen wat is, wat
op dit oogenblik als opstuwende golf het
levenssohip omhoog draagt, is van beteeke-
nis. Wie zoo met 'het voorbijgaande breekt,
wie zoo de traditi-es stuk slaat, wie zoo een
geheel nieuw levenshuis wil bouwen, werkt
1 aan het gruwelijk proces der revolutie,
>e©ig is zioh in deze wereld te voltrek
ken, en dat zich openbaart in den fascisti-
sdhen nieuwbouw aan de eene en in den
oommunistisohen nieuw-bouw aan de andere
zijde. Historie-afbreking is ten diepste ook
verwoesting van het heden. Het Woord Gods
leert ons geheel and-ere dingen. Het ver
werpt de dynamische cultuur met alle
kracht Het predikt ons, dart er geen bouw
van het heden mogelijk is dan op de grond
slagen van het verleden en dat wij zullen
strijden voor het geloof, dat eenmaal den
-heiligen overgeleverd is. Echter niet in dezen
zin, dat voor ons het verleden een en al moet
zijn en het heden zioh oaar wat voorbijging
heeft te schikken. De Heilige Schrift houdt
ons ook voor dat wij kinderen zijn van dezen
tijd. Zij zegt ons tegelijk, dat wie voor het
heden iets beteekenen wil, dit alleen kan
door aioli aan te slui/ten aan den arbeid in
Gods Koninkrijk in het verleden, omdat
Gods werk voortgaat en Hij niet laat varen
wat Zijn handen begonnen hebben! Staren
we niet zooals Israel vroeger te veel op den
roemrijken naam der vaderen, maar leeren
wij ook kennen hun hart, waartoe toch het
hart der kinderen moet worden terugge
bracht, andiers is onze roem ij del. Maar let
ten wij op den warmen, krachtigen levens-
klop van hun hart, dat vol was van heilig
geloof en liefde en dat uitdreef, èn tot den
strijd, èn tot den bouw om Gods wille. Met
dat hart moet het onze kloppen in gelijken
slag. Walt ge zoo den band aan het verleden
bewaren, wilt ge zoo Piersons testament in
Gods kracht aanvaarden, dan zult gij, nu de
ouden wegvallen, voor des Heeren aange
zicht willen vernieuwen de gelofte van
trouw, van hartelijke trouw aan de zaak
van het Christelijk onderwijs.
Spr. besloot zijn rede, d/ie met applaus
onderstreept werd, met het 6e vere van ons
volkslied: Mijn Schilt ende Betrouwen,
Hierna kwamen de huishoudelijke zaken
aan de orde. Het 42e jaarverslag werd oa-
veranderd vastgesteld. Goedgekeurd werden
de rapporten van elk der commissies, ge*
noemd in de artikelen 10-12 der statuten,
alsmede het rapport omtrent het hulpfonds
voor geweigerde Rijks- en gemeentelijke
bijdragen.
Een voorstel van den Schoolraad betref
fende het aanstellen van kweekelingen met
acte werd aangenomen, zoomede een voorstel
tot wijziging van de artikelen 4 ea 6 van
het Huishoudelijk Reglement van den
Schoolraad.
In de vacature wijlen Ds. J. L. Piereon
werd tot, voorzitter van den Schoolraad ge
kozen Ds. J. Barbas, Ned. Herv. predkant
te Hengelo (Gld.).
De jaarvergadering werd besloten met een
referaat van Dr G. P. van Itterzon, Ned.
Herv. predikant te Den Haag, over het
onderwerp: „Oranje en de geestelijke vrij
heid1".
VEREENIGING VOOR CHR.
PAEDAGOGIEK
.HET POSITIEVE IN DIE DIEPTE
PSYCHOLOGIE"
REFERAAT VAN Dr. S. O. LOS
Gisteravond vergaderde de Vereeniging
voor Chr. Paedagogi-ek in het Gebouw voor
Kunsten en Wetenschappen te Utrecht Bij
ontstentenis van den voorzitter, Prof. Hoek
stra, die buitenslands was, leidde de secre
taris, Dr. S. O. Los, de vergadering. Hij
opende de vergadering op de gebruikelijke
wijze, waarna huishoudelijke zaken werden
Door het bestuur was tot secretaris
met volle
teugen...
WAARSCHUWING
Hero .Peel" is een zuiver
Natuurproduct, zonder
eenige chemische toevoeging.
De gouden kleur en de
zuioere. frissche smaak zijn
er door de natuur aan ge
geven. Hero .Perl" bevat
geen alcohol.
Een flesch Hero „Perl" bevat 2 groote
glazen vol gezondheid I De grondstof
fen - rijp Hollandsch fruit - worden
geleverd door de Natuur zelf. Niets
van het goede, dat vruchten bevatten,
gaat bij de bereiding verloren. De
gouden kleur, de geur en de fijne smaak
zijn natuurlijk I Wie Hero „Perl" drinkt
lescht niet alleen z'n dorst, doch doet
ook een weldaad aan z'n gezondheid.
Bedenk dat wanneer gij Uw kinde
ren of gasten iets te drinken geeft.
Zuiver vloeibaar Hollandsch fruit
ideaal ook voor sportsmen!
kozen in de vacature-Dr. Los deheer
Oosterlee.
De heer A. Lasterie deed als penning
meester rekening en verantwoording en kon
een batig saldo van f 340.57 vermelden.
Voorts deed hij mededeelingen over de pro
paganda, waaruit bleek dat het aantal
abonné'3 op het „Paedagogisch Tijdschrift
stijgende is. Ook steeg het ledental met
ruim honderd.
In de vacature-Dr. Los werd als be
stuurslid gekozen Dr. Kuipers te Aims ter-
Vervolgens werden de belangen van het
„Paedagogisch Tijdschrift" voor het Chr.
onderwijs besproken.
Na de pauze hield Dr. S. O. Los een
referaat over: „Het positieve in de Diepte
psychologie".
De kriuek op de psycho-analyse heeft
zich tot dusver in hoofdzaak gericht op de
theorie van Prof. S. Freud en zijn volgelin
gen. Zijn methode van onderzoek is echter
van meer belang vooral voor de Paedago
giek. Wij onderzoeken eerst die methode
bij de hulp- en norm-wetenschappen van
de paedagogiek en daarna bij de paedago
giek zelve.
In de kenleer gaat Freud uit van de Ein-
fühJung en het „Deuten" toegepast op de
genitale driften. Later voegde hij daarbij de
ik-driften, terwijl zijn volgelingen de ma-
nuale-, bezit-, sociale- en andere driften
mede onderzochten. Hij gaat niet uit van
een psychische causaliteit, maar van de
pbysisohe causaliteit op psychisch gebieo.
Zijn methode is zuiver hisvonsch, in zoo
ver hij de vroegere belevingen van een in
dividu, die een spoor hebben nagelaten en
nog nawerken in het onbewuste tracht op
le sporen. Bij het sublimeer en van die
krachten gaat hij synthetisch te werk.
Adder legt den nadruk op de finale oorzaak
van de driften, vooral van de manuale da-tr
ten. De machtsdrift en het verzet tegen oe
remming daarvan, leidt volgens hem toi
het gevoel van minderwaardigheid. Jung,
Maeder en Künckel hebben een syntheti
sche methode, waarbij het accent valt op
de sublimeering van driften en de inner
lijke groeiricihtingen. Ons bezwaar tegen
deze methode is, dat ze geen voldoende on
derscheid maakt tusschen de physische en
de psychische kengebieden, een continu
aanneemt van zdelekrachten en de begrij
pelijke relaties verwaarloost. Bruikbaar is
echter het kernmateriaal door de psycho
analytici verameld. Dit kan als positieve
winst geboekt worden.
In de psychologie is het positieve van de
psycho-analytische meClhode, dat ze ons de
macht van de peripherie van de persoon
lijkheid en de machteloosheid van de per-
soonldjkheidskem heeft ontdekt. Het aan
nemen van de ambivalentie, d. i. het tegen
elkaar opwegen van krachten en het ont
kennen van de erfzonde zijn echter de zwak
ke punten in deze psychologie.
In de ethiek en in de religie staan de
psyoho-anaJytici meest op positivistisch
standpunt Een gunstige uitzonderng ma
ken Maeder, Künckel en P fister, door hun
leer van het geweten, dat wordt opgevat
als een spanningsgevoel in de relatie God-
mensch.
De psycho-analytische paedagogiek bevat
goede elementen voor de n-egatieve opvoe
ding, zooals het behoud of herstel van goe
de betrekkingen tusschen ouders en kinde
ren, het ontdekken van sadisme, sexueeie
en aggressieve lusten bij kleine kinderen,
het overwinnen van negatieve complexen
door leiding, d. L het scheppen van gun
stige voorwaarden voor de zelfactiviteit
van het kind.
Voor het doel der opvoeding en de metho
de van het onderwijs bevat de psycho
analyse positieve elementen, doordat ze de
economie van de gevoelens, de verhouding
van phantasie en werkelijkheid en de so
ciale opvoeding bij kinderen naar voren
brengt. Voor de opleiding van onderwlj-
Radio Nieuws.
kl'RIL.
Huizen (1875 M.) N.C.R.V. 10.00 Gr&moroon.
10.15 Morgendienst door Ds. G. W. van Deth
10,45 Zang. 2.00 Gramofoon. 3.00 Vrou
wenhalfuurtje. 4.00 Bijbellezing door Ds. X
3. v. d. Berg, te Amersfoort. 6.00 Liederen
recital. 6.46 Handenarbeid voor onze jeugd
6.15 Dr. J C. v. d. Does. Hendrik Tollens.
6.45 Knippen en stofvorsteren. 8.00 Carillon
bespeling. 9.00 Ouderuurtje. 9.30 Zaug.
10.15 Vaz Dlas. 10.30 Gramofoon.
11.00 Knlp-
12.01 I.UL
concert. 2.30 Gramofoon. 3.00 Naaicur
sus. 3.45 Gramofoon. 4.00 Voor zieken en
ouden van dagen. 4.30 Zang. 5.00 Ver
halen voor grootere kindoren. 6.30 Omroep
orkest. 8.01 Vaz Dlas. 8.10 Gramofoon
8.15 Aansluiting Concertgebouw. 10 30 Ko-
vacs Lajos 11.00 Vaz Dias. 11.10 Kovacs
1 r u s s e I (337.8 M.). Vlaamsch. 11.20 Concert
12.20 Gramofoon. - 4.20 Gramofoon. 5.50
Gramofoon. 7.20 Radio symphonle orkost.
9.20 Gramofoon.
Daventry (1654.4 M.). 11.20 OrgolepeJ 12.05
Orkest. 1.05 Gramofoon. 1.35 Studie-or
kest. 2.20 Kerkdienst. 3.05 Concert.
4.05 Orgel. 6.50 De grondslagen dei
mgenberg (472.4 M.) 8.25 Gramofoon
36 Menech und Welt. 10.40 Gramofoon.
LI.30 Populair concert. 12.20 Concert 1.60
3.SO Concert 8.20 Orkest.
Midland Reg. (398.9 M.). 11.20 Concert
12.35 Kamerconcert. 5.50 Concert. 8.20
Militair orkest.
5.50 Gramofoon. 6.40 Concert.
zers(essen) heeft ze deze verdienste, dat zij
de noodzakelijkheid doet inzien van psycho
logische scholing. Het niet-erkennen van
het primaat van het intellect en van de
noodzakelijkheid van absolute normen voor
de opvoeding, zooals Gods Woord ons die
biedt, behoort tot de groote schaduwzijde
van de psycho-analytische paedagogiek.
llit het Sociale Leven
STAKING IN DE VEENDERIJEN
Gisteren is in de veenderijen te Vriezenveen
e.o., in verband met de aangekondigde loons
verlaging van 10 pet een staking uitge
broken.
NED. CHR. BOND VAN WERKMEESTERS
De Ned Chr Bond van Werkmeester» en ander
opzlchthoudend personeel hoopt Maandag 81
JuM zijn algemeene vergadering te Utrecht te
Door G. Th ROTMAN
67 Daar binnen zit aan zijn bureau G
Politie-inspecteur De Roo;
Elk, die hem ziet, denkt: „Nou, die is
Als hij begint vast óók niet mis!"
De man wordt woedend, als hij hoort
Hoe Sijmen bijna was vermoord;
Hij belt dan ook zijn hoofdagent
En roept: „Breng weg! In 't hok die ventl"
En ja, daar ging de man zoowaar
De cel in onder groot misbaarl
Dezelfde was hem toebedacht
Waarin hij zelf zoo velen bracht;
Men merkte pas den and'ren morgen
Wie in de cel was opgeborgen;
Je ziet dus, kinderslief, alweer:
't Gaat hier op aard vaak leer om leer.
(Wordt Vrijdag vervolgd.)
Cola di Rienzi, de groote Senator van
Rome in de 14e eeuw
Door t£dw. BULWER LYTTON
„Cola di Rienzi" antwoordde Montreal,
,yde sympathie die ons verbindt, is die welke
allen verbindt, die door eigen kracht zich
boven anderen verheffen. Ik ben een ge
boren edelman doch arm en machteloos.
Nu trekken op mijn wenk gewapenden van
stad tot stad; mijn woord is wet voor dui
zenden. Die macht heb ik niet geërfd; ik heb
ze verkregen door koel verstand en krach
tigen arm. Ik ben Walter de Montreal; her
innert die naam u niet aan een verwanten
geest? Is eerzucht niet een eigenschap di«
wij beiden gemeen hebben? Niet alleen om
winst te behallen voer ik het bevel over sol
daten, al noemt men mij gierig; ik sla geen
boeren dood uit lust tot bloed vergieten, al
noemt tóen taij soms wreed. Wapens en geld
Zijn de zenuwen der macht. Ik verlang
macht; gij, vermetele Rienzi, strijdt gij niet
voor hetzelfde doel? Zult gij u vergenoegen
met den adem van het knoflook-etend ge
meen met de gefluisterde jaüoezie van
schoolmeesters m?t het holle geschreeuw
van knapen, die u vriend des vaderlands
en der vrijheid noemen? Zij zijn slechts uwe
werktuigen, om tot macht te geraken. Heb
ik de waarheid gesproken?"
Meesterlijk wist Rienzi zijn afkeer over
deze toespraak te verbergen.
„Zeker zou het nutteloos zijn, roemruchte
kapitein" zeide hij, „te ontkennen dat ik
slechts de macht zoek, waarvan gij spreekt
Doch welke band kan er bestaan tusschen
de eerzucht van een Rameinsch burger en
den aanvoerder van betaalde troepen, die
slechts strijden omdat zij er geld voor krij
gen die vandaag in Florence vechten voor
de vrijheid morgen in Bologna voor de
tirannie? Vergeef mij mijn openhartigheid;
want in onzen tijd wordt datgene wat ik
uw troepen verwijt, niet als schande be
schouwd. Dapperheid en krijgskunde hei
ligen elke zaak die zij voorstaan; en wie
heer is over vorsten mag door hen wel als
huns gelijke geëerd worden."
„Wij komen langzamerhand in een minder
eenzame buurt", zeide de ridder; „is er hier
in den omtrek geen geheime schuilplaats -
geen Aventino waar wij samen kunnen
„Stil!" sprak Rienzi, voorzichtig om zich
heen kijkend, „ik dank u, ridder Montreal
voor die waarschuwing; het is ook beter,
dat wij niet samen gezien word en 1 Wilt gij
mij de eer aandoen, mij naar mijn woning bij
de Palatijnsch.e Brug te volgen? Daar kun
nen wij ongestoord en in veiligheid praten."
„Goed" zeide Montreal, enige schreden
achterblijvend.
Met snelle, haastige schreden stapte Rienzi
door de stad, waar de enkele burgers die
hem herkenden, hem met eeibied groetten;
hij sloeg een doolhof van donkere stegen
in, alsof hij de meer bezochte straten liever
vermeed, en kwam eindelijk op een ruim
plein, bij de rivier. De eerste sterren lieten
haar licht vallen op den ouden tempel van
Fortuna Virilis, die in den loop der tijden
verdoopt was in de Kerk van de Heilige
Maria van Egypte; tegenover dit gebouw
stond het huis van Rienzi.
„Het is een goed voorteeken dat mijn
woning tegenover den ouden tempel der
fortuin is gelegen", zeide Rienzi glimlachend
terwijl Montreal hem volgde naar de reeds
vroeger beschreven kamer.
„Toch behoeft de dapperheid geen ge
beden te richten tot de Fortuin", meende de
ridder. „De eerste voert het bevel over de
laat/.e."
Het gesprek tusschen de beide mannen,
die tot de ondernemendsten van hun ti|d
behoorden, duurde lang. Intusschen wil ik
dien lezer beter op de hoogte brengen van
het karakter en de plannen van Montreal,
dan tot dusverre onder den drang der om
standigheden mogelijk was
Walter de Montreal, in de kronieken van
Italia meestal bekend als Fra Moreale, was
in Italië gekomen als een vermetel geluk
zoeker, waardig de opvolger te worden der
zwervende Normandiërs (van moederszijde
stamde hij af van een der beroemdsten onder
hen), die vroeger onder de dolende ridder
schap va® Europa zulk een zonderlinge rol
gespeeld hadden; die landen veroverden en
tronen omverwierpen, die geen andere wet
ten erkenden dan die der ridderschap; d e
ïich nooit vermengden met de stammen bij
wie ze zich nederzetten; die ongeschikt wa
ren om burgers te worden en nauwelijks
voldaan door den strijd om 'n kroon. In dien,
tijd was Italië het Indië van al die hoog
geboren doch arme avonturiers, wier ver
beelding, als die van Montreal, ontvlamd
was door de balladen en legenden van de
Roberts en de Godfrieds uit vroegere eeuwen
die zich van jongsaf geoefend hadden in het
temmen van Barbarijsche paarden en het
dragen van de wapenrusting in den heet-
sten zomergloed; en die in een verwijfd en
verdeeld land komend, enkel dooi hun dap
perheid schatten verwierven. Het werd niet
als een schande beschouwd, wanneer een
machtig opperhoofd een troep van d«ze
stoutmoedige vreemdelingen bijeenbracht,
die dan hun onderhoud moesten vind»®
in roof en plundering om oorlog te voeren
tegen tiran of republiek, of aJs hun belang
het medebracht, dezen tegen groote sommen
de bescherming van den vrede te verkoopen.
Soms verhuurden zij zich aan een staat, om
dien tegen een anderen staat te beschermen
en trokken het volgende jaar tegen hun
vorige lastgeveis op. Deze huurlingen uit
het noorden vormden dus een burgerlijke,
zoowel als een militaire macht; zij waren
even onmisbaar voor de veiligheid van één
staat, als schadelijk voor de algemeene vei
ligheid. Slechts vijf jaar vóór den tijd waar
van wij spreken had de florentijnsche repu
bliek de diensten gehuurd van een beroemd
aanvoerder dezer buitenlandsche soldaten
Gualtherus, hertog van Athene. Met alge
meene stemmen had het volk zelf dien krijgs
man gekozen tot vorst of tiran van hun
staat; eer het jaar voorbij was kwam het ir.
verzet tegen zijn wreedheden, of liever tegen
zijn afpersingen want, wat de geschied
schrijvers op dit punt mogen verhalen, het
heffen van zware belastingen trof gevoeliger
dan een aanslag op de vrijheid. Hij werd
de stad uitgejaagd, en deze verklaarde zich
opnieuw tot een republiek. De dapperste en
meest begunstigste onder de krijgslieden
van den hertog van Athene was Walter de
Montreal geweest; hij had de opkomst en de
val van zijn aanvoerder meegemaakt Onder
al de volksonlusten had de ridder met zijn
scherpe opmerkingsgave veel ervaring op
gedaan; hij had geleerd na te gaan, hoeveel
een volk kon verdragen en wanneer het in
opstand zou komen. Hij wist rekening te
houden met de teekenen der tijden. Na den
val van den hertog van Athene had Montreal
ais vrijbuiter, onder den woesten Werner
zijn rijkdommen vermeerderd en zijn roem
verhoogd. Nu hij tijdelijk niets te doen had
wat zijn ondernemingslust waardig scheen,
voelde hij zich aangetrokken door den ver
deelden en hoofdeloozen toestand van
Rome. In het verbond dat hij Colonna had
voorgesteld in zijn voorspiegelingen aan
diens ij delheid zag hij het middel om zijn
diensten onontbeerlijk te maken en zelf hot
hoofd te worden van de legermacht die de
eenmaal opgewekte eerzucht van Colonna
zou noodig hebben. En met zijn vermetele
ondernemingszucht voorzag hij waarschijn
lijk, dat het opperbevel over zulk een leger
in werkelijkheid zou gelijk staan met het
bevel over Rome. Door een tegen-revolutie
zou Colonna gemakkelijk van den troon ge
worpen en hij zelf tot vorst gekozen kunnen
worden. Meer dan eens had men in Rome,
zoowel als in andere Italiaansche staten,
onder den titel van Podesta, aan een vreem
deling als eersten regeeringspersoon de
voorkeur gegeven boven een landgenoot Fn
Montreal hoopte, dat hij voor Pome zou
kunnen worden wat de hertog van Athene
was geweest voor Florence een eerzucht,
die, zooals hij wel wist, te hoog ging voor
een provencaalsch edelman, doch niet ven-
een legeraanvoerder. Wij hebben echter reeds
gezien, hoe hij in zijn scherpzinnigheid on
middellijk begrepen had, dat het bejaarde
hoofd der patriciërs niet kon werden bewo
gen tot de vermetele en gevaarlijke maat
regelen, die noodig waren om de opperma- ht
te verkrijgen. Stefano Colonna was tevreden
met zijn tegenwoordige positie; de oude.-dom
en zijn vroegere tegenspoeden hadden hem
geleerd, zijn begeerten te matigen. Hij was
de man niet, die zijn leven zou wagen voor
de kans op een troon. De minachting van
den ouden patriciër voor het volk en voor
Rienzi gaf Montreal de zekerheid, dat Co
lonna zoowel de eerzucht als de kunde
miste, die noodig «zijn voor het besturen van
een rijk. De ridder had hem tevergeefs t^gen
Rienzi gewaarschuwd; thans wenddi hij
zich tot Rienzi zelf. Hij bekommerde er
zich weinig om, welke partij de macht in
handen had vorst of volk als hij zijn
doel maar kon bereiken. Hij had het volk
bestudeerd, niet om het te dienen, maar om
het te beheerschen. En daar hij meende, dat
alle menschen door een soortgelijke eerzucht
bezield werden, verbeeldde, hij zich dat het
volk, of er een volksmenner of een patriciër
aan het hoofd stond, toch altijd het slacht-
offer moest worden, en dat de leus van
„Orde" bij de ecne partij of „Vrijheid" bij
de andere, slechts een voorwendsel was,
waardoor de geestkracht van ééi man zijn
eerzucht trachtte te rechtvaardigen.
(Wordt vervolgd)
