EERSTE KAMER
Radio Nieuws.
DE LAATSTE DER TRIBUNEN
2 DONDERDAG 6 APRIL 1933
Het asylrecht Verschillende Wets
ontwerpen Steun aan de bollen-
trekkers - Instelling van bedrijfsraden
OVERZICHT
(De Eerste Kaaner beeft heit wetsontwerp
tol instelling van bedrijfsraden in behande
ling genomen. Het is een vrij eenvoudiig
voorstiel, dat zijn grondslag vindt in de
overt uigiing, dat de belangen van werkge
vers en werknemers in bet bedrijfsleven
niét tegenover elkaar staan, maar gemeen
schappelijke belangen van bet bedrijf zijn.
Een oude antd-rev. gedachte, dlie echter
elechts tot gezonde ontwikkeling kaïn ko
men, indien de vergiftigende klassenstrijd-
leer practisoh wordt losgelaten en men de
vakongumisabie iniet louter als strijdorgani
satie dienst laai, doen, maar tot element
maakt in bet streven naar bevordering van
den bedrijtevredie en solidaire samenwer
king.
Indien de bedrijfsverhoudiingen daartoe
aanleiding geven kan tot oprichting van be
drijfsvereemgdngen door die overheid wor
den overgegaan.
De taalt dier organen van het bedrijf is
betrekkelijk bescheiden gehouden; beslissen
kunnen ze niets. Dit is gedaan omdat zij
groeien moeten en in bun nieuwe taak zich
geleidelijk inleven.
Overdreven groente verwachtingen behoeft
men er dus niet van te hebben, maar ook
dient men zich te hoeden voor het verach
ten van den dag der kleine dingen. En ze
ker moet gewaakt tegen onware voorstel
lingen, Daartoe behoort met name de bewe
ring, dat de nieuwe organen zich over de
techniek, economisch en commercieel, van
de ondernemingen zeggenschap zullen aan
matigen en door middel van de verordenende
bevoegdheid heel den boel in de war zuilen
kunnen sturen. Feit is, dat de bedrijfsraden
met de afzonderlijke onderneming zich niet
inlaten en dat de verordenende bevoegd-
beid slechts in principe in de wet is opgeno
men, maar met zoodanige omvangrijke en
ingewikkelde waarborgen werd omgeven,
dat er biinmen afzienibaren tijd niets van
komen kan. Er zal trouwens voor die uiv
voering van die bevoegdheid nog een apar
te wet noodig zijn.
Waar de zaak zoo staat, voor wie haar
nuchter bekijkt, achten we verschillende
aangevoerde bezwaren, die zich speciaal op
de bedde genoemde punten toespitsten, in
eterke mate overdreven. We hebben te doen
met iets, dat slechts als een zeer bescheiden
begin van het vormen van nieuwe sociale
organen is te beschouwen.
We hebben ons dan ook uitermate ver
baasd, dat de R. K.-fractie met niet minder
dan vier sprekers aan dit debat moest deel
nemen. We beschouwen dat als een zeer on
gepast gebruik, dus misbruik, van den par
lementairen tijd. In dit geval, gelet op de
omstandigheid,, dat de behandeling van he®
wetsontwerp in een dag moest afloopen,
beteekende dieze onbehoorlijke veelsprekerij,
dat er leden niet aan het woord zijn geko
men, die misschien ook wel iets hadden te
zeggen, dat van meer beteekends was dan
b.v. de inhoud van de vele vellen papier,
welke de heer Sdhoemaker op een aller
naarste manier stond om het eens mooi
te "zeggen voor be lezen. Het kwartet viel
natuurlijk in herhalingen en verknoeide
daarmee tijd, dlie beter besteed had kunnen
worden. Inbussahen geven we toe, dat het
slot van de rede van den (heer de Bruyn,
dat meer speciaal op het voorafgaande be-
bat betrekking had, haair verdiensten had.
Te oonstateeren viel in den loop van den
middag, dat liberalen en dhr. hóst. tegen het
wetsontwerp zullen stemmen. De soc.-dexn.,
die nog eens weer hun zonderlinge voor
keur voor ondernemingsraden uitspraken
en er door den heer de Bruyn op gewezen
werden, dat ze Ln de practijk, bij onderhan
deld ngen, hun klassenstrijd-theorie itfhuia
laten, zullen wel voor stemmen.
's Avonds heeft minister Verschuur het
wetsontwerp kort verdedigd.
Overigens vaJt van deze vergadering wei
nig te zeggen.
Een overbodige interpellatie van den heer
Oudegeest over de handhaving van het
asylrecht werd tegen een nader tie bepalen
werd de steun aan de boilentrek-
kers goedgekeurd, benevens een groot aan
tal andere kleine wetsontwerpen.
I VERSLAG
Te half twee kwam gistermiddag de Eerste
Kamer btJeen ter behandeling van een dertig
tal wetsontwerpen.
rezlge ministers
ook Min.
Blokland, die door verschillende
Kamerleden werd gelukgewenscht met zün be
noeming tot vice-president van den Raad van
De heer OUDEGEEST (s.d.) vroeg verlof den
minister van Justitie vragen te mogen stellen
ln zake de moeilükheden, die verwanten van
landgenooten in Duitschland kunnen hebben
om dat land te verlaten en welke maatregolen
de minister denkt te nemen om ten aanzien
van Duitsehe vluchtelingen het asylreoht hoog
De° VOORZITTER stelde voor, het gevraagde
55.li.st werd hiertoe beslote..
De VOORZITTER deelde mede. zoo noodtg de
ergaderitig voort te zetten ln den avon.l.
De heer WIBAUT (s.d.) maakte hiertegen be-
Tweede Kamer vergadert
Verschillende wetsontwerpen
Aan de orde waren daarna de volgende wets-
Voonbeihoud der bevoegdheid tot bekrachtiging
van de overeenkomst nopens het gebruik van
bereid opium van 27 November 1931.
Goedkeuring van het verdrag tot regeling
in de walvischjacht van 24 September 1931
vergemakkelijken van het voeren van rechts
gedingen in burgerlijke- en handelszaken; voor
zieningen tot uitvoering van het op 31 Mei 1932
te Londen tusechen Nederland en Groot-Brittan-
nlë gesloten verdrag, houdende bepalingen tot
het vergemakkelijken van 't voeren van rechts
gedingen (twee wetsontwerpen).
Z.h.st. werden ze goedgekeurd.
Met het wetsontwerp tn zake goedkeuring
van het Verdrag van 26 Sept. 1931 tot ontwik
keling van de middelen tot het
stemming te betuigen;
MINISTER BEELAERTS VAN BLOKLAND
dankte voor dezen aan het wetsontwerp ver
leenden steun. Het werd z.h.st. goedgekeurd.
Hetzelfde geeohiiedde met de volgende bepa
lingen;
Wijziging der wet op de kanselarijrechten
(verhooging kosten van passen);
Wijziging van het IVde hoofdstuk der rHks-
begrooting voor 1932 (verschillende onderwar
pen);
nadere voorzieningen betreffende de betalli
van geldboeten en van het geldelijk -
waarop verbeurdverklaarde voorwerp»
uitspraak worden geschat;
aanvulling van het artikel 44d van
koophandel;
boek
anderen-1'Sat'e Van 'H' P' Carduck en 19
naturalisatie van K. W. Brandt en 19 anderen;
wijziging van de grens tusschen de gemeen
ten Stad-Hardenberg en Ambt-Hardenberg;
onteigening van perceelen, erfdienstbaarhe
den en andere zakelijke rechten, noodig voor 't
verbeteren en verbreeden van den Plattenbur-
gerweg te Arnhem;
wijziging en aanvulling van enkele artikelen
der pensioenwet 1922, het treffen van een voor
ziening ten einde betaling van bijdragen In
gevolge deze wet en van wiskundige reserve
krachtens de Invaliditeitswet voor één persoon
ln dezelfde betrekking te voorkomen, zoomede
wijziging en aanvulling van de artikelen LXXX
en LXXXIV der wet van 28 eMi 1925;
wtjzlging en verhooging van het zevende
hoofdstuk B der rijksbegrootlng voor 1933 (dek
king tekort bü het beheer der schatkistpost
rekening);
wijziging van 't negende hoofdstuk der rüks-
begrooting voor 1932 (stichting waterbouw
kundig laboratorium te Delft);
ek, die romantiek moet
De bedrijfsraden vormen een mengelmoes van
svoegdheden: advlseerende, uitvoerende, recht-
irekende en verordenende.
Dat kan ln sterke mate tot willekeur leiden.
Ook Juridisch is dit wetsontwerp slecht ge
oriënteerd. Met name wat de verordenende be
voegdheid betreft. De minister wilde daarvan
sist niet veel weten. Daar had hü aan vast
...oeten houden. Ht) heeft dat niet gedaan, maar
•strekkende beteekenis aarfv^d.' Erger is nog.
Zoö vergooit de overheid die van eigen rechte
ls. zich zelf. Vooral in dezen tijd moet in deze
richting niet worden gegaan.
De heer SCHOEMAKER (r.k.). de derde van
zijn fractie., vond het ook nog noodig zijn in
stemming met het wetsontwerp uitvoerig te
betoogen. Z.l. ls het productiesysteem geba
seerd op het eigen belang en daaraan moet een
Ind komen. Het alg<-
i havenwerken'
behoorende tot het kanaal
goedkeuring van het op 12 October 1929
Warschau gesloten verdrag tot het brengen
van eenheid ln eenige bepalingen Inzake het
Internationale luchtvervoer, alsmede van het
daarbij behoorende additioneel protocol;
onteigening van perceelen. erfdienstbaarhe
den en andere zakelijke rechten ln de gemeente
IJsselmonde, noodig voor het verbroeden van
de rivier de Nieuwe Maas onder de gemeenten
IJsselmonde en Ridderkerk ter verkrijging
van een ankerplaats voor Rtjnsohepen;
onteigening van perceelen, erfdienstbaarh
den en andere zakelijke rechten, noodig
een kanaal van Noordhoi
grens, met
n Zuldhorn,
kerk en Grootegast:
regeling van den Invoer van metaaldraad-
gloeilampen;
it Frfesche
GrJJpskerk, Olde-
zakdoeki
THÏJSSEN (r.k.)
>p, dat een bepaalde streek geholpen wordt;
maar er bulten vallen ln dezelfde omgeving
plaatsjes als Lelmulden, Nleuwveen, Rijnsater-
woude en Uitnoorn. Gevraagd werd of ook daar
zoo noodig, hulp zal worden verleen.-
MINISTER VERSCHUUR zou met de
te opmerkingen rekening houden en was bereid
te onderzoeken of ook andere gemeenten ond.
de voorgestelde regeling behooren te worde
betrokken.
Z.h.st. ging het wetsontwerp door,
tijdelijke 'afwijking van het bepaalde ln art.
lste lid, der ouderdomswet 1919 en In art VI..
2e lid. der wet>van 13 Juli 1923 tot wijziging
dér ouderdomswet 1919 en
bekrachtiging van een door den Gouverneur-
Generaal van Ned.-Indlë krachtens art 93. Ie
lid. en art 183. 2e lid, van de Indische staats
regeling vastgestelde ordonnantie .(wflalglng
van de Indische tariefwet).
De
Instelling van bedrijfsraden
hield langer op.
Prof. STEGER (rJc.) zag ln beginsel ln het
wetsontwerp een hervorming van het bedrijfs
leven. Voor strfld komt vrede en samenwer
king ln de plaats.
Het stelsel, waarbij de arbeid en de produc
tiemiddelen ln verschillende handen zijn. ls ln
beginsel niet fout maar bü de toepassing wor
den fouten gemaakt Het wetsontwerp gaat uit
van de eaamhoorigheld ln het bedrijfsleven en
en 1;
Jande
ilsatïes tot verder gaand initiatief.
De kiem van de verordenend,
die ln het wetsontwerp ls
de lijn van het wetsontvre
Juicht
Wil het wetsontwerp goede
dan moet bü werkgevers en
inzicht rtipen, dat goede samenwerking elsch
van den tüd.en van den welstand van het be
drijf ls. Het individualisme, dat de menschheic
ongelukkig heeft gemaakt moet verdwijnen
De heer VISSER (r.k.) verdedigde, dat aar
bedrijfsraden de voorkeur moet worden gege
ven boven ondernemingsraden, die in het bui
tenland niet zeer bevredigend hebben gewerkt.
In het verleden ls er voor den factor arbeid
in het arbeidsproces weinig erkenning geweest
Daarna heeft het organisatiewezen zich ont
wikkeld en ls de sociale wetgeving gekomen,
waarbü Nederland aan de spits staat. Als kroon
daarop komen nu de bedrüfsraden, die weer een
belangrijke schrede vooruit beteekenen op den
i maken voor bereidheid 1
menwerking ln het belang van den socialen
lezen tijd behoefte
■ntwerp als dit
Meer dan ooit is er I
De heer POL
Hn fractie
de beoordeeling
OLLEMA (c-h.)
stsontwerp is gek.
•as
viytigen arbeider en de taak van de Overheid
i het tegenwoordige productieproces.
Maar is het niet zoo, dat de positie, van
enigen ondernemer tegenwoordig veel min-
?r sterk is dan de bestaanszekerheid der d.
arbeiders? Men'nf W
Jd niet opnieuw
Dat het wetsontwerp meer rust en meer wei
aart in het bedrüf aal brengen, werd betwü-
jld. Zal de strüd en de twist der vakvereni
gingen buiten de bedrüfsvereenigingen blüven?
Gemeend werd van niet.
Daar komt bij. dat de bedrüfsraden de be
dreven zullen overdekken met een net van be
de bepalingen. fijgjjf
uit,
len landbouw
richting
vrü wil maken, ook
jzien van de Staten-Generaal?
geering moet niet door de bedrüfsraden d.
'-"ven aan bande- T->'"
aten ook niet t
sloten bedrüf kunr
prüsafspraken
den heer DANZ (s.d.) dit wetsontwerp niet
Doel van het ontwerp ls. een deel van de om
vangrüke sociale taak van den wetgever ove:
bedrüfslev
it geval niets
n^reiTverachUlende sociale
De arbeiders moeten
hebt
dernemlngsraden boven bedrüfsraden.
Deze wet brengt weinig verandering in den
bestaanden toestand. Als de soc.-dem. er voor
stemmen, is het evenwel omdlLt het beginsel
der verordenende bevoegdheid er ln ls opge-
De heer v. d. BERGH (lib.) betwüfelde of
de bedr[jfsvrede bevorderd zal worden door dit
wetsontwerp, dat op verwerpelüke wüze mede
zeggenschap ln technische en commercieels be-
drüfsaangelegenheden Invoert. De liberalen
wüzen in beheerszaken medezeggenschap af.
Ook omdat ze daarin een bedreiging zien van
gendomsrecht der ondernemers. Willen
i dat terrein. Boven
do arbeiders invloed hebben op ondernemingen
laten ze die dan zelf beginnen. Het groote
mogen der centrale organisaties (N.
mllHoen. R.K. Volksbond
V. V. 14
lill. en C.N.V. 2
staat.
URG (v.d.) betuigde instem-
ekking van het wetsontwerp,
ichtlng van samenwerking en
an den bedrüfsvrede. Maar
toch ook de beteekenis weer
1 beginsel is de verordenende bevoegdheid
enomen. maar een aparte wet moet de zaak
heelemaal regelen. Mooi is zoo'n figuur
milHoen, R.K. Volksl
millloen) stelt daart.
Prof. KRANENBUI
mlng met de str
dat gaat in de r
de bevordering^ v
raden vond verzet bü den heer Pollema.
deze verloor uit het oog, dat de ontwikkeling
gaat In de richting van decentralisatie van
wetgeving, omdat de gewone wetgever
altüd alle details
i het bedrüfsle'
beheerschen en dan verkeerde
De bedrüfsgenooten zullen tot samenwerking
Ernstig bezwaar had de heer Kranenburg
tegen het eventueel uitoefenen van rechtspre
kende macht door de bedrüfsraden. Een orgs
dat uitvoerende macht heeft, moet niet tev
rechtsprekende macht bezitten. Zou
zelfs conflict i
de Grond-
schUlen
laten, C
wet zü—
Intusschen alles overwegende, zal worden
V°Deeheern DE BRUTN (r.k.), de vierde r.k.
spreker, verheugde zich, dat de soc.-dem.
tisch z(jn overgegaan van de socialisatie
de bedrüfsorganlsatie.
Er ls verlangen naar een andere sociale orde.
De arbeiders wenschen. als factor ln het pro
ductieproces, medezeggenschap. In die richting
doet het
DE HOLLANDERS IN JAPAN
De laatste dagen leest men'nog al eens
over Japanners op Nieuw-Guinea, en bij
vele landgenooten zal de vraag zijn opge
komen of deze gele broeders uit het Land
der Rijzende Zon daar misschien met een
schuin oog op een goede gelegenheid tot
buit loeren? De keizer van Japan voert den
titel van Mikado, hetwelk naar men zegt
„Geopende Deur" beteekent.
Enfin, politiek van de geopende deur is ook
ons Hollanders nooit vreemd geweest Daar-
van kan onze eigen koloniale- en handels
geschiedenis getuigenis afleggen. Ook met
betrekking tot het land van den Mikado.
De Hollanders kwamen er het eerst
tijdens den oorlog met Spanje.
Twee Hollandsche zeelieden bij de Portu-
geesdhe koopvaardijvloot brachten de eerste
berichten uit dit wonderland. Spoedig werd
toen het beslüit genomen om een vloot uit
te rusten om, zoo mogelijk de macht in die
streken Spanje uit de handen te wringen.
Met de eerste vloot, die in 1598 vertrok,
liep het niet goed af. Van de 6 schepen die
vertrokken, kwam alleen „De Liefde' aan.
De opvarenden, Adams, K^wakernaak en
Zandvoort werden gevangen gezet, doch na
een onderhoud met den Keizer werden zij,
in Japan althans, vrijgelaten.
Aan deze mannen, die den Japanners vele
diensten bewezen, is het te danken, dat later
aan Hollanders vrijen handel in Japan werd
toegestaan en er eindelijk zelfs zulk een
vriendschappelijke verhouding ontstond, dat
o.a. in het Indische leger der Compagnie
vele Japanners dienst namen.
Later werd de verhouding anders. De
Japanners gingen, misschien niet ten on
rechte, de Hollanders wantrouwen, stelden
vele bepalingen op den handel en lieten hun
ten slotte het kleine eiland Decima, als het
eenige Japansche grondgebied dat voor ons
vrij bleef.
Om de voordeelen van den handel te be
houden hebben de Hollanders later echter
dingen gedaan, waarvoor wij ons nu nog
moeten schamen. Een commandeur der Hol
landers, Simon Koekebakker, ter hulp ge
roepen door de Japanners om hen te hel
pen in een geloofsvervolging tegen in Japan
gevestigde Roomsche Christenen, liet 30.000
Christenen van een rots in zee werpen, sen
handelwijze, welke zelfs door de heiderisclie
Japanneezen werd verafschuwd. Ook heb
ben in Japan gevestigde Hollandera toen
ter tijde, om aan te toonen dat zij niet voor
het kruis bogen, dit symbool op den grond
met de voeten vertraptl
Treuriger is nog, dat een Hollandsch
koopman aan zijn volk verbood bij plakkaat
om in Japan te bidden voor of na den maal
tijd, of gebeden- of Psalmboeken enz. te
hebben, op straffe van door den Japanschen
rechter te worden ter dood veroordeeld.
Door de Synode van Utrecht werd daar dan
ook over geklaagd, doch het duurde nog 7
jaren alvorens dit plakkaat weggenomen
was.
Decima werd intusschen hoe langer zoo
meer ingesloten. Steeds meer vernederingen
werden den Hollanders op dit eiland aange
daan; eenmaal zelfs gebruikten de Japan
ners een list om Decóma weder in handen
te krijgen. Toch blééf het in ons bezit, en
woei de Nederlandsche vlag er nog, toen
deze nergens elders op de wereld zich meer
vertoonde, omdat, in den Franschen tijd
namelijk, een zelfstandig Nederland feite
lijk niet meer bestond.
Na het herstel der Nederlanden braken er
ook voor deze volksgenooten in het verre
Oosten betere tijden
Wetenschappelijke mannen gingen naar
Japan. De beroemde landgenoot Van Sie-
bolt maakte o.a. Europa het eerste bekend
met de Japansche plantengroei. Van Siebolt
genoot zelfs de eer bij den Japanschen
Keizer op audiëntie te mogen komen
Door de beruchte opium-oorlog tusschen
Engeland en China van 184042. werd bij
Japan zooveel wantrouwen gewekt, dat in
1843 aan de Hollanders werd opgedragen
bekend te maken, dat alleen Hollandsche on
Chineesche schepen in Japan werden toe
gelaten.
Later leerden de Japanneezen van de
Hollanders den bouw en de behandeling
van stoomschepen. Door een Nederlandsche
ingenieur werd in Nagasaki een voortreffe
lijke fabriek gebouwd, voor den bouw van
en reparatie aan schepen.
Marinedetachementen werden door Hol
land aan Japan afgestaan om hen op aller
lei gebied te bekwamen. De Hollanders
waren de grondleggers van Japans moder
niseering.
Op 11 Juli 1863 kwam het echter tot een
conflict, dat van-vérstrekkende gevolgen is
geweest Het schip de „Kaas en Brood", dat
onzen nieuwen consul aan boord had, werl
in de Straat van SLmonoseki plotseling be
schoten door de Japansche batterijen.
De commandant stelde zich geducht te
weer en slaagde er in, hoewel met verlies
van menschenlevens, de straat van Simono-
seki door te komen. Japan werd voor deze
en andere barbaarschheden door de geza
menlijke mogendheden gestraft De Hollan
ders namen aan deze bestraffing een groot
werkzaam aandeel. Maar door deze straf
werd Japan voor goed voor den Europee-
schen handel
allerlei, --
lf doen. Slechts als beginsel ls de verorde-
inde bevoegdheid opgenomen; in feite la er
De vakvereenlglngen kunnen ln de bedrüven
et tot stand brengen, wat met de bedrUfs-
den beoogd wordt. Dat leert de ervaring. In
bedrüfsraden zal moeten worden samenge
werkt en de onnatuurlb'ke klassenstrüd moeten
worden losgelaten. Practisch leven de soc.-dem.
vakvereenigingen reeds
ïeer uit de klas-
strüdgedaohte; wel ln theorie en op papier.
ntracten en allerlei andere
iwerking bewüzen dat
Onjuist ls, dat de vakvereenlglngalelders als
AVONDVERGADERING
In de avondvergadering die te 9 uur begon,
raa het woord aan MIN. VERSCHUUR.
Hü zag in het wetsontwerp de vrucht van
een langdurige ontwikkeling, waarnaar lange
Jaren met verlangen is uitgezien. Herinnerd
werd aan het streven van Dr Kuyper en ande
aar uit de maatschappü groeiende organen
.aan op de tvet steunende bevoegdheden
aanzien van het bedrüfsleven zouden kun-
en worden toegekend. Ook van chr.-hlst züde
ls hierop aangedrongen.
Dat alles was gericht tegen het individua
lisme, dat, als vrucht der revolutie,
het vragen van erkenning van het sociaal ka
rakter van den mensch. Geleidelijk heeft die
gedachte veld gewonnen. Gekomen ls -
lectleve arbeidscontract, dat vrede ln
dfenom een meer permanente sltua-
n orde ln het bedrüfsleven te verkri'
worden voortgegaan. Het is daarbü
inde aan loonen en arbeidsvoorwaarden
te denken. Ook moet gedaent aan m
moreele erkenning van de positie en de ts
van den arbeider in het bedrüfsleven. We ge
tlaarbü uit van de gedachte, dat een strüd
permanentie ln de samenleving onbestaanbi
ls. De leer van den klassenstrüd ls een onm>
schelüke laer. waartegen de natuur van den
een fcl^tfoi
Theoretisch kan
dit Ucht zien.
werp hoog aanslaan^ ir
de beteekenis van dit
VRIJDAG 7 APRIL.
Hulzen (1875 M.) K.R.O. 8.00 Morgenconcert.
10.00 Gramofoon. 12.15 Lunchconcert.
1.40 Sollstenconcert. 2.30 Gewüde muziek.
3.50 Gramofoon. 4.30 Voordracht. 6.00
Gramofoon. 5.15 Voordracht. 5.45 Gramo
foon. 6.15 Gramofoon. 7.45 Concert.
9.20 Vas
Dlas.
[llversum. (296 M.) V.A.R.A. 8.01 Gramo
foon 9.00 De Notenkrakers. 10.15 De No
ten krakers. 11.40 Janny van Oogen draagt
voor. 4.01 Klein orkest. 5.30 Klein or
kest. 6.01 Gramofoon. 6.10 Orgelspel.
7.00 Orgelspel. 7.15 Opera. 11.00 Muzi
kaal allerlei.
Irussel. (Vlaamsch) (337.8 M.\ 11.20 Gra
mofoon. 4.20 Muziek. 5.20 Gramofoon.
5.50 Pianokwartet- 7.20 Gramofoon. 7.37
Concert. 9.20 Muziek.
(Fransch) (509.3 M.) 11.20 Concert 13.30
Gramofoon. 4.20 Radio Symphonleorkest.
5.35 Omroeporkest. 7.20 Concert. 8.20
Vervolg
9.20 Gramofoon.
organen" wordt ge
welker verordenende bevoegdheid slech
komstmogelükheid wordt aangegeven. Die kan
eerst komen als de maatschappü er rÜP voor i»
Dat ls verstandige taal, welke de minister
gaarne onderschrüft
"oor bedrüfsraden met verordenende bevoegd
len opende art 194 der Grondwet den weg.
\r een nieuwe wet zal' daartoe noodig zün;
zoo eenvoudig kunnen zün: Er was
de Regeering geen aanleiding om
ient betreffende de ver-
j dit
daarom1
het beginsel-i
door middel van nieuwe c
ïleuwe organen. De Regee
de bedrüfsraden haar 1
Die advlseerende taak ac
de heer Danz wel klein, maar hü deed 't t
in strüd met het reeds genoemde rapport
^Decentralisatie bü de s
dringend noodig. Kan de
sociale wetgeving ls
beslechting van ge-
>rden, dan sluit dat
maatschappelijke ontwik
keling.
Wanneer collectivitelte
worden bekleed, ls dat
overheid. Die blüft vooi
waken.
De bedrüfsraad beperkt zich tot degenen, die
onder de collectieve arbeidsovereenkomst
len en strekt zich niet uit tot hen, die b'
het terrein leven, waarop de bedrüfsraad
De 8heer v. d. Bergh was ln dwaling, toen
hü meende, dat de zeggensahap in de onder
neming bedreigd werd door de bedrüfsraden.
Die raken het geheele bedrüf, niet de afzon-
derlüke onderneming.
De heer Danz toonde groote sympathie voor
ondernemingsraden, maar het was ook weer
uit zün eigen kring, dat op de schaduwzüden
daarvan in den laatsten tijd sterk de aandacht
werd gevestigd. De heer Danz kwam opnieuw
in strüd met de ontwikkeling van het bedrüfs-
Sommlgen meenen, dat het ontwerp te ver
gaat. Het radicale er ln is de tegenste""
individualisme en sociaal, revolutie en
gevonden.
De heer Po
gedikt. Hij duchtte het brengen val
ln het bedrijfsleven. Maar ten on;
gedwongen wordt tot mee-opbouwlng. aoet a£
Dat gebeurt reeds nu door de vakbeweging
de leiders treden daarbij ln den regel allermm
als lasthebbers op.
i heeft bezwaren wel erg a
leven brengen, is allerminst een netwerk van
nu verwarring Ls
ontwerp kende I
leven reeds prijszetting, b.v. in het drukk.
bedrijf ten detrimente van de afnemers. Komt
het tot prijszetting, dan zal ln de toekomst de
sanctie van de Kroon noodig zij
slechte werking vernietiging er va
echteden. Dat ls veel beter dan we reeds ken
nen. o-a. bij trusts en kartels, waarop de
held geen Invloed heeft.
Het ontwerp ls sociaal en moreel van waarde
voor het bedrijfsleven. Eventueele bez
zullen door een verstandige regeering U
toegebracht.
maar niet nu,
Invoering juist hu.
wetsontwerp, dat niet
naar de gesloten bedrijven
een autarkische bedrljfshuishoudlng. Op deze
wijze gaan we ln de richting van socialisatie
Do soc.-dem. zullen daartoe dit wetsoontwerp
ali springplank gebruiken, verklaarde de heer
Danz.
De heer POLLEMA (C.H.) bleef zijn bezwarei
handhaven in een improvisatie, waarvoor w
alle respect hebben. Met name het bezwaar ont
t zijn.
len) werd
zwaar, dat waar ln het bedrijf
daar niet moeten worden toeg
die omtrent het gezag een opvRttlng hebben,
welke verkeerd moet worden geacht.
Dit wetsontwerp ls een mengelmoes, dat aai
de .democratie tegemoet komt. Maar «aarom i<
het niet minder onjuist. Steeds brengt de demo
cratie zichzelf om hals door to verwarring der
|jf- te vervallen. Wetgevende, uit-
12.20 Orgel. 1.05 BBC orkest. 2.05 Orkest
8.20 Gramofoon. 4.20 Orkest 6.50 Do
grondslagen der muziek. 11.00 Gramofoon.
11.05 Orkest
(1634.9 M.) 6.50
.angenberg (472.4 M.) 6.25 Gramofoon.
9.35 Mensch und Welt 10.40 GranWooru
11.20 Concert 12.20 Concert 1.50 Groma
foon. 4.20 Concert 7.20 Vroolük pro
gramma. 10.06 Concert
onden Reg. (355.9 M.) 12.20 Concert
1.20 Gramofoon. 2.05 Midland Studio orkest
8.20 Gramofoon. 6.50 Orgelconcert 7.2Q
Zang. 7 35 Concert 8.35 PhlIJiarm. or
kest 10.50 Gramofoon.
[idland Reg. (398.9 M.) 12.20 Concert
1.20 Gramofoon. 2.05 Midland Studio orkest
6,50 Orgel 7.20 Orkest
arü" (Radio ParUs) (1724 M.) 7.05 Gramo
foon. 11.50 Gramofoon. 6.50 Gramofoon
6.40 Gramofoon. 8.06 Kamermuziek,/
(Tarschau (1411.8 M) 4.20 Concert 5.48
Gramofoon. 7.40 Concert 9.20 Ehllharm,
Orkest
Prof. KRANENBURG (V.D.) meende voor td
nogen stemmen, nu gebleken is. dat vermogens-
echtelijke kwestie bulten de bevoegdheid deO
bedrijfsraden blijven.
Uit OosL-Indie
BERI-BERI OP ONRUST
BATAVLA, 5 April. (Aneta). Onder "de ÏH
heemsche gearresteerden op het eiland On«
rust werden meerdere gevallen van beii-
beri geconstateerd. Dit verschijnsel is zóó
merkwaardig, dat de chef vam het militair
hospitaal te Batavia, kolonel Dr J. M. Els*
hout, persoonlijk naar het eiland Onrust is
vertrokken. De gevangenen klaagden ovec
moeilijk loopen, verschijnselen welke alleen
werden geconstateerd onder de inheemsehe
arrestanten van de „Zeven Provinciën".
VULKANISCHE WERKING
BANDOENG, 5 April (Aneta) Het „A.ID.
reangerbode" meldt ,dat de Vulcanologi*
sche Dienst van het Hoofd der Irrigatie-af
deling Bondowoso bericht ontving omtrent)
abnormale verschijnselen van het krater-
meer van de Kawah Idjen.
Sterke opwellingen werden waargenomen
De temperatuur van het 226 Meter diepe
meer steeg aan de oppervlakte in enkele
uren van 32 op 42 graden.
Van de Lamongan werd sinds 27 Maart
geen nieuiwe spleetvorming waargenomen
en werden geen onderaardsche geluiden
gehoord.
De opziener van den Vulcanalogischen
Dienst bij ide Lamongan is naar de Kawah
Idjen vertrokken.
Kunst cn Letteren.
MUZIEK TE ROTTERDAM
Woensdag 19 April geeft de Kon. Zaïugver
eeniging „Rotte's Mannenkoor" des avonds
om 8V2 uur in de St Laiurenakerk een con
cert met medewerking van Helena Cals (so
praan) en Flor Peeters (organist). De uit
voering staat onder Leiding van den waar
nemend dirigent Lieven Duvosel, wegens
ziekte van Bern. Diamant Voor dat het ge
wone programma wordt afgewerkt wordt
Mendelssohn's „Beati Mortud" gezongen in
memoriam wijlen den eere-voorzitter mr. P.
J. v. Wijngaarden.
Cola di Rienzi, de groote Senator van
Rome in de 14e eeuw
Door Edw BULWER LYTTON
(21
„Gij ziet ongetwijfeld in, heer", zeide
Montreal, zijn doordringenden blik op
Adriano gevestigd, „dat Italië op het oogen-
blik een merkwaardig schouwspel biedt.
Het is een strijd tusschen twee tegenover
elkander staande machten, wie van beiden
den ander zal vernietigen. De eene macht is
die van het weerbarstige, woelige volk
een macht die zij „Vrijheid" noemen. De
andere is die der hoofden en vorsten een
macht die meer naar waarheid „Orde"
noemd wordt Tusschen deze partijen zijn
de staten van Italië verdeeld. Zoo is in Flo
rence, in Genua, in Pisa een Vrije Staat
gevestigd een Republiek, all kan men
zich geen woeliger, ongelukkiger toestand
.voorstellen".
„Dat is volkomen waar" stemde Stefano
toe; „zij hebben mijn eigen neer uit Genua
verbannen".
„In korte woorden, het is een voortduren
de strijd tusschen de voorname familiën",
ging Montreal voort: „niets dan vervolging
en verbeurd verklaring en verbanning: van
daag verbannen de Welfen de Gibellynen
morgen verdrijven de Gibellynen de Welfen.
*ht mag rts f rijheid zijn, imaar het is de
sterken tegenover de
vrijheid van
zwakken.
In andere steden, zooals Milaan, Verona
Dlogna, wordt het vólk geregeerd door één
man die zichzelf een vorst noemt doch
dien zijn vijanden een tiran heeten. Daar
hij meer macht heeft dan een der andere
burgers, voert hij een krachtig bestuur; en
daar er voortdurend van zijn verstand en
zijn geestkracht veel meer geëischt wordt
dan van die der andere burgers, is zijn be
stuur verstandig tevens. Deze beide regee
ringen zijn met elkander in strijd; wanneer
het volk van een der steden in opstand
komt tegen zijn vorst, zendt het andere volk
uit de Vrije Staten wapens en gelid".
„Gij hoort het, Adriano hóe slecht de
laatsten zijn", meende Stefano.
„Het komt mij voor" vervolgde Montreal
„dat er aan dezen strijd een eind moet
komen. Geheel Italië moet republikeinsch of
monarchaal worden. Hoe de afloop zal zijn
is gemakkelijk te voorspellen"
„Ja, de Vrijheid moet ten-lotte de over
winning behalen!" sprak Adriano met
warmte.
„Vergeef mij, heer, ik ben van de tegen
overgestelde meening. Bedenk, dat deze
republieken handel drijven dat zij koop
lieden zijn; zij stellen prijs op weelde, zij
minachten de dapperheid, zij beoefenen alle
vakken, behalve dat van wapensmid. Hoe
zullen zij dus standhouden in den oorlog?
Door de hulp van hun eigen burgers? Geen
denken aan! Of zijn wenden zich tot een
buitenlandsch vorst en beloven hem in ruil
voor zijn bescherming, voor vijf of tien jaar
het bestuur over hun stad; of wel, zij leenen
van den een of den anderen vermetelen
avontfurier, zooa'ls ik, zooveel manschappen
als zij maar kunnen betalen. Is het niet zoo
heer Adriano?"
Adriano knikte onwillig.
„Nu dan ligt het aan den buitenlandschen
vorst zelf, als hij de macht niet voor goed
in handen krijgt, zooals de Visconti's en de
Scala's reeds gedaan hebben in staten die
vroeger vrij waren: en het is eveneens do
schuld van den kapitein der huurlingen,
indien hij zijn bandieten niet tot senatoren
en zichzelf niet tot koning maakt Deze toe
standen zijn zoo natuurlijk, dat zij den een
monarchaal. Nu schijnt het mij in het belang
te zijn van alle machtige geslachten het
uwe te Rome, dat der Visconti's te Milaan
om dat tijdstip te verhaasten en terwijl
gij dit gemakkelijk doen kunt, perk en paal
te stellen aan de besmetting van oproerig
heid, die zich met snelheid verspreidt, en die
voor het volk eindigt in losbandigheid, voor
u in den dood. In de vrije staten zijn de
edelen het eerst aan de beurt: eerst worden
uw voorrechten, dan uw bezittingen u ont
nomen. Zooals gij weet, heeren, mag in
Florence zeflfs geen edelman het geringste
staatsambt bekleeden!"
„Die schurken!" zeide Colonna, „zij schen
den de allereerste natuurwet!"
Montreal was zoozeer vervuld van zijn
onderwerp, dat hij nauwelijks lette op de
verontwaardiging yan den baron.
„Op dit oogenblik" ging hij voort, „zijn er
velen misschien de verstandigst en in de
Vrije Staten die het oude Lombardische
verbond wenscven te hernieuwen, om hun
gemeenschappelijke vrijhei-i te verdedigen
tegen iederen die zich zou willen opwerpen
als vorst Gelukkig is de doodelijke jaloersch
heid tusschen de handeldrijvende staten
de lage plebejische naijver, meer op handel
dan op roem voorloopig nog een onover
komelijk beletsel voor dit plan; en Florence,
de roerigste en aanzienlijkste van allen, gaat
zoo gebukt onder tegenspoed in den koop
handel, dat het niet in staat is tot zulk een
gewichtige onderneming. Nu is het dus tijd
voor ons, heeren; terwijl onze vijanden met
zulke hinderpalen te kampen hebben, moe
ten wij een tegenverbond oprichten onder
al de vorsten van Italië. Nu kom ik tot u,
edele Stefano, omdat uw rang u verheft
boven aJ de baronnen van Rome, met het
voorstel, u aan het hoofd te plaatsen van
dezen eervollen bond! Bedenk, welke voor
deelen dit voor uw huis zal opleveren. De
pausen hebben Rome voor altijd verl#ten;
er is geen beletsel voor uw eerzucht, noch
voor uw macht Gij hebt de voorbeelden
van Visconti en Taddeo di Pepoli voor oogen.
Gij zullt in Rome, de ëerste stad van Italië,
een onbeperkte opperheerschappij kunnen
voeren, uw zwakkere mededingers, de Sa-
velli's, do Malatesta's, de Orsini's tén onder
brengen en aan uw kindskinderen een erfe
lijk koningschap nalaten, dat zich misschien
eenmaal zal kunnen uitstrekken over de
geheele wereld".
Stefano beschutte het gelaat met de hand
toen hij antwoordde:
„Doch hiervoor, ridder Montreal, worden
huflipmiddelen vereischt: geld en man
schappen".
,,De laatsten kan ik u genoeg bezorgen
mijn kleine, uitstekend geoeiende bende
kan, zoodra ik dit verkies, aangroeien tot
de meest talrijke van geheel Italië: en geld,
edele heer, kan aan het ijijke huis Golonna
nooit ontbreken; zelfs een schuld op uw
uitgestrekte bezittingen kan gemakkelijk
afgelost worden, wanneer alle inkomsten
van Rome u toebehooren. Gij ziet weJ",
ging Montneal voort tot Adriano, in wiens
jeugd hij een warmer bondgenoot zag, dan
in den grijzen Stefano, „hoe gemakkelijk dit
plan ten uitvoer is te brengen en welk een
glansrijke toekomst voor uw huis er in
ligt"
„Heer Walter de Montreal", zeide Adriano
terwijl hij opstond en lucht gaf aan de
verontwaardiging die hij zoolang met moeite
had onderdrukt, „het doet mij leed, dat
onder het dak van den eersten burger van
Rome een vreemdeling, zonder dat iemand
het hem belet, het waagt, de eerzucht te
prikkelen, door te wijzen op de gehate be
roemdheid van een Visconti of een Pepoli.
Spreek, heer" dus wendde hij zich tot Ste
fano, „spreek edele bloedverwant! en breng
dezen ridder uit Provence aan het verstand
dat indien het een Colonna niet mogelijk is
Rome in zijn vroegere grootheid te her
stellen geen Colonna althans de laatste
overblijfselen van zijn vrijheid zal ver-
I nietigen".
„Wel Adriano! mijn beste neef!" zeide
Stefano bij dien plotselingen uitval; „ik
moet u verzoeken, u te matigen. Edele heer
Walter, hij is jong jong en opvliegend -
het is zijn bedoeling niet, u te beleedigen."
„Daarvan ben ik overtuigd" antwoordde
Montreal koel, doch met hoffelijke zelfbo-
heersching. „Hij spreekt volgens den indruk!
van het oogenblik een prijzenswaardige
fout in de jeugd Op imijn leeftijd deed ik ook
zoo, en menigmaal heeft mijn overijling mij"
bijna het leven gekost Neen, heer, neen!
grijp niet zoo veelbeteekenend naar uwi
zwaard, alsof in inijn woorden een bedrei*
ging verscholen lag; dat zij verre van mij.
Geloof mijj in den krijg heb ik genoeg voor
zichtigheid geleerd, om mij niet lichtvaardig
iemand tot vijand te maken, dien ik tegen
zulk een overmacht het zwaard heb zien
trekken".
Onwillekeurig voelde Adriano zich getrof
fen door de hoffelijkheid van den ridder, en
diens toespeling op een gebeurtenis, waarbij
Montreal hem misschien bet leven had ge
red. Hij reikte hem de hand.
„Ik schaam mij over mijn drift" zeide hij
rondborstig; „doch" voegde hij er ernstig bij,
„daaruit ziet gij tegelijk, dat uw plan door
geen Colonna zal gesteund worden. Ik durf
u zelf zeggen, in het bijzijn van mijn edelen
bloedverwant, dat, ook al mocht hij aan
zulk een plan zijn goedkeuring schenken, da
besten van zijn geslacht hem zouden ver
laten; en ook ik, zijn neef, zou gindsch
kasteel doen bezetten, om zulk een onna
tuurlijke eerzucht te fnuiken."
Een lichte, nauwelijks zichtbare wolk van
msnoegen vloog bij deze woorden over Mon
treal s gelaat; hij beet zich op de lippen eer
hij antwoordde:
„Indien echter de Orsini's eens minder
nauwgezet waren, zou hun eerste werk zijn.
het huis Colonna te verpletteren".
1 Wordt vervolgd j
