BINNENLAND.
Schoolnieuws.
MAANDAG 20 MAART 1933
VERBOND VOOR NAT. HERSTEL
DE HOUDING VAN PROF. Dr PIERSON
Naar aanleiling van de aan de pers ver
strekte mededeeling van het Verbond voor
Nationaal Herstel, als zoude het uittreden
van prof. dr J. L. M. Pierson in verband
staan tot zijn ontslagaanvrage als buitenge
woon hocgleeraar, geeft prof. Pierson ons
de volgende uiteenzetting der feiten:
I-let Verbond voor Nationaal Herstel heet
te eind 1932 nog Contact Club, daarvan was
ik lid. Dt-ze club \an ongeveer gelijkgezin
den had geen politieke aspiraties. Zonder
mijn inptlirviicn is deze club ges.n'voi
uit de asc.h is Verbond voor Nationaal Her
stel geboren met de beginselverklaring,
geen nieuwe politiike partij te willen zijn.
Blijkens candidaatsteBing is het dit nu wèl.
De voorzitter van do Contact Club, de secre
taris van het Verbind en de secretaris van
het college van '.u;muren van het Fonds
ter bevorieriug van Indologische Studiën
aan de Rijksuniversiteit to Utrecht, zijn een
en dezelfde persoon. Ziedaar het verband.
Telefonisch word mij gevraagd mijn naam
onder een manifest te mogen plaatsen tegen
de algemeene gezagsondermijning. Ik stem
de bier volgaarne in toe, maar wist niet
dat dit manifest uitging van de herr
Contact Club. Kou werkelijk Nationaal Her
stel is niet gebaat bij een nieuwe partij,
die-verwarrend werkt en de stemmen ver
snippert. Een waarachtig Nationaal Herstel
meet zoeken naar wat de bestaande natio
nale i var tij en bindt om zóó de veelal onbe
langrijke tegenstelling te doen verdwijnen.
Ook om deze reden ben ik, als fascist, lid
van geen enkele partij.
EEN FRIESCH-NATIONALE
STRIJDVEREENIGING
Men meldt ons:
Onlangs is te Leeuwarden een „Friesoh-
nationale strijdvereeniging" opgericht, die
den naam draagt van De Swarte Heap.
Deze naam werd ontleend aan den z.g. Aru-
mer Zwarte Hoop, die in de 15e eeuw, ge
durende de Friescli-Hollandsche oorlogen,
Friesland tegen Holland verdedigde.
Deze nieuwe strijdvereeniging is van mee
ning, dat de strijd voor de vertrapte rech
ten van het Friesche volk te bescheiden en
behoedzaam wordt gevoerd en teveel een
uitsluitend cultureel karakter draagt. Zij
zal dien strijd voeren met alle middelen,
die zij geschikt oordeelt. Haar grondslagen
zijn:
1. De politieke opbouw der Germaansche
staten moet organisch zijn, cLw.z. op den
grondslag van de bestaande volken.
2. Het Friesche volk heeft als eigen Ger-
maansch volk recht op autonome ontwik
keling.
3. Het historisch verband met andere
Germaansche volkeren zal niet veronacht
zaamd worden.
Als symbool is gekozen het witte joelrad
op een zwarte vlag. Men zal beginnen met
het voeren van actie voor een autonoom
Friesland.
DE WIJZE ZETTER
DE TYPOGRAAF VERBETERT DEN
MAGISTRAAT
De IJmuider Federatie noemt, zeer onde
mocratisch. de werkwilligen „onderkrui
pers"; hoewel de Ghr. Bond een collectief
contract met de reeders afsloot. Als straks
de Federatie hetzelfde en op dezelfde voor
waarden doet, dan zijn haar leden natuur
lijk geen onderkruipers, a] staken enkele
communisten misschien door.
Hoe het zij, de Federatiemenschen hebben
de werkwilligen zooveel mogelijk gemoles
teerd, geplaagd, gesard en kwalijk bejegend.
Gevolg daarvan is blijkbaar geweest, dat
sommige werkwilligen zich een revolver
hebben aangeschaft om zich desnoods te
verdedigen als er geen beschermende poli
tie in zioht is.
De Federatie en met haar de Roode pers
kent nog het kunstje: stuivertje wisselen!
Als werkwilligen mishandeld worden, dan
heet het: wie niet hooren wilof onder
kruipers krijgen gezelschap, of zooiets.Maar
als werkwilligen zich wapenen en zich niet
laten mishandelen, dan treden zij „provo-
ceerend" op, en komt het „tot een handge
meen, waarbij de onderkruiper een stevig
pak slaag oploopt".
tDe vredelievende leden der Federatie
hebben dat dreigen of schieten met een re
volver natuurlijk niet uitgelokt? En de lei
ders zetten nimmer hun menschen op?
Maar als zoo'n „onderkruiper" een stevig
pak slaag oploopt" (men voelt, hoe de re
dactie in haar vuistje lacht), dan vraagt
een raadslid aan den Burgemeester of deze
wel bescherming verleent tegen „dreigende
werkwilligen"? De wijze zetter aan de roo
de pers maakt er echter van „welke maat
regelen zijn door u getroffen ter bescher
ming van een zoo groot gedeelte der inge
zetenen, hij de staking betrokken, tegen met
revolvers bedreigde Averkwilligen".
De volgende dag komt er dan een ver
betering:
„Natuurlijk vroeg Van der Veer niet om
bescherming tegen „bedreigde", maar tegen
met revolvers „dreigende werkwilli
gen".
Neen, natuurlijk behoeven werkwilligen
niet beschermd te worden. Doch, waarom
is hier geen sprake van „onderkruipers"?
Daardoor vergiste de zetter zich natuur
lijk.
Of, had hij eigenlijk toch gelijk?
DE INDISCHE BELASTINGEN
Het Centraal Kal
voor eenigen tUrt g
werking der statistiek van de Inkomstenbelas
ting over 1030. De statistiek is afgeslo
1 Jan. 1932, een jaar. na afloop van het
opgelegd.
De cijfers zün van waarde, omdat ze een in
zicht geven in de grootte en verdeeHng van
het inkomen der mindere militairen, daar deze
deed.
Aan deze cijfers is het volgende ontleend:
>elastbaro inkom
ïrden 4.042.0
eg f 1.899.105.570
lelastingplichti-
ler Europeanen
ret inkomen der mindere militairen, daar deze
niet in de inkomstenbelasting worden aange
slagen). Van deze 94.684 belastingplichtigen
iadden 91
'«.eer d
100.000;
1X276' mM
middelde inkomen per
peann bedroeg f 5.735.
Het belastbare inkoi
100.000, doch
een inkom
men van f 15—5(
in f 10—25.000. 1
belastingschuldig
Gemiddeld bedroeg het inkomen f 825 per be
lastingschuldige.
Het aantal in de inkomstenbelasting aange
slagen Inlanders bedroeg 3.501.207. ZfJ vormer
echter slechts een deel van deze bevolkings
groep. daar de landrente-pltchtlgen op Java er
Madoera en in de Buitenbezittingen, voor zoo
ver zö alleen inkomsten uit den grond trekken
en de Zelfbestuurs onderhoorigen buiten deze
—300.000 geen be
landaard voorkom
f 25100.000: 23
.stingpllchtigen
i. In de Ink.
In de groep 1
in hoofdi
S f 988.287.431
an gaat. kan
f 100
dez
f 10—25.0C
(ezel. opce
zön d.
aanslag niet afgetr
de statistiek worden op
volgt over de drie land
f 16.460.68i
islag v
lastlngpllohtiger
f25.000. Van het door Europi
deel werd bjjna 31 pet. door i
aangeslagenen opgebracht-
Kerknieuws
NED. HERV. KERK
Bedankt: Voor Den Bommel (Flakkee)
J Haring te Giessendam-Nederhardinxvcld
Voor N ij kerk (vac.-P. J. van Melle), S,
Goverts Jr., te Gameren
CHR. GEREF. KERK
Bedankt: Voor Baarn, L. S. den Boer,
te Leerdam.
HULPPREDIKERS
In Ie laatste jaren is in de Gerïf. TGrken
het instituut van hulpprediker op don voor
grond gekomen. In de „Amst. Kerkbode"
schrijft Ds. J. L. Schouten, predikant
der Geref. Kerk te Amsterdam, o.m. liet
volgende:
„Het komt ons voor, dat wij dat hulp
predikerschap niet moeten gaan uitbreiden,
vooral geen pogingen moeten doen, om
er een ambtelijk karakter aan te geven, en
het daardoor tot een blijvend instituut in
onze Geref. Kerken te maken.
„Daar zijn al vragen en voorstellen in die
chting gedaan, maar naar onze overtui
ging moeten wij dien weg niet op.
„Een hulpprediker is een candidaat, die
een bepaalde Gemeente voor een bepaal
den tijd wordt aangesteld, om hulpdienst te
errichten bij de prediking en bij allerlei
anderen ambtelijken arbeid. Het behoeit
geen betoog, dat het werk van zulk een
hulpprediker principieel onderscheiden is
van dat van een dienaar des Woords. Maar 't
behoeft evenmin betoog, dat dit onderscheid
door de meeste leden der Gemeente uit het
oog wordt verloren. Dat moet op den duur
leiden tot onderschatting van den ambte
lijken arbeid, waardoor èn het kerkelijk be
sef èn het geestelijk leven in de Gemeente
schade gaan lijden.
..Wanneer een Kerk meent, dat zij zich
met zulk een hulpdienst wel redden kan,
levert zij daardoor het bewijs, dat zij den
ambtelijken arbeid niet in zijn ware be-
teekenis doorziet
„Als het onderscheid tusschen niet-amb-
telijken en ambtelijken arbeid uit het oog
wordt verloren, dan kan dit niet anders dan
schade berokkenen aan het Kerkelijk en
geestelijk leven.
„Als men nu in sommige Kerken zulk een
hulpprediker ook nog tot ouderling gaat
benoemen, dan maakt men daardoor de ver
warring nog grooter.
..Door deze benoeming tot ouderling krijgt
toch zijn werk, dat hij als hulpprediker ver
richt, geen ambtelijk karakter. Zoo'n can
didaat wordt maar voor korten tijd aange
steld voor allerlei werkzaamheden, die niet
met het ouderlingschap in verband staan.
Wordt hij nu tot ouderling benoemd, dan
■ordt daardoor de gedachte gewekt, dat hij
anders niet als hulpprediker zou kunnen op
treden, en wordt de schijn gegeven, dat zijn
arbeid daardoor een ambtelijk karakter
krijgt.
„Wij zijn van oordeel, dat het aanstellen
an hulppredikers een uitzondering moet
blijven.
,3ij ziekte van een dienaar des Woords,
op plaatsen waar veel Evangelisatiewerk
valt te verrichten, en in groote steden kun-
hulppredikers onder leiding van een
dienaar des Woords of een consulent uitne
mende diensten bewijzen, en kan het ver
richten van dergelijke hulpdiensten ook
voor de practische vorming van aanstaande
dienaren des Woords een rijke winst afwer
pen.
„De vragen en de voorstellen om de moge
lijkheid te scheppen, dat hulppredikers ook
ambtelijk kunnen optreden, moeten echter,
inziens, om principieele en practische
redenen worden ter zijde, gelegd".
Ds. P. GROOTE Pz.
Ds. P. Groote Pzn., de bekende emeritus
predikant der Evang. Luthersche Gemeente
te Amsterdam, tegenwoordig wonende te
Hilversum, deelt mee, dat hij, op ernstig
advies van zijn geneesheer, althans voorloo-
pig van het vervullen van preekbeurten
moet afzien De 80-jarige mocht in 1932 nog
37 malen in den predikdienst optreden.
OM DE PASTORIE
Middachten en Ellecom. De kwes
tie tusschen het kasteel Middachten en de
Ned. Herv. Gemeente van Ellecom is nog niet
opgelost. Nu Ds. B. de Jong naar Medemblik
vertrok, staat de pastorie leeg. Inmiddels biedt
Middachten het hui? publiek te huur aan: het
tuinhek is van een ketting met slot voorzien,
terwijl een bord met het opschrift „verboden
toegang" is aangebracht. De Kerkvoogdij
echter, de Kerkelijke Gemeente beschouwend
als de rechtmatige eigenaresse, heeft Ds. de
Jong gesommeerd, den huissleutel aan haar
af te geven. Zij meent, dat volgens de Regle
menten de sleutel aan den president-kerk-
'oogd moet worden ter hand gesteld, van wien
de predikant hem indertijd ook ontving. Dat
deze functie niet meer door denzelfden per-
Graaf Bentinck van Middachten) wordt
vervuld, doet naar de opvatting der Kerk
voogdij niet ter zake.
Ds. de Jong heeft getracht de klip te om
zeilen. Hy stuurde den sleutel naarden
Burgemeester van Rheden, misschien in de
hoop dat deze als arbiter in het geschil zal
optreden.
GOEDE VRIJDAG-HERDENKINGSDAG
Dcor het Comité „Goede Vrijdag-Herden
kingsdag" (voorz. W. Mulder, Den Haag; secr.
J. A. van Putten, Amsterdam), in de volgende
circulaire aan de Kerkeraden der Ned. Herv.
Kerk verzonden:
„Aangezien er in den laatsten tijd in alle
Christelijke kringen een toenemende neiging
te bespeuren valt om den Goeden Vfydag meer
dan voorheen, gelijk te stellen met de andere
Chr. Feestdagen, veroorlooft ons Comité zich,
in verband met de U toegezonden circulaires
in 1929 en 1930 benevens ons schrijven aan de
Classicaal-Besturen in 1931, nogmaals
ernstig verzoek tot U te richten om den Goe
den Vrijdag meer wijding te geven, door op
dien gewichtigen dag de Aannemelingen te
willen bevestigen in den morgendienst, en dr<s
avonds het Heilig Avondmaal te bedienen,
waaraan de nieuwe lidmaten dan mogen deel
nemen. Dit zal voor hen en wellicht voor velen
hunner familie een onvergetelijke dag zijn,
en de sterfdag des Heeren zal voorzeker beter
tot zijn recht komen'.'
Het Comité vertrouwt, „dat deze daad te
vens de éénheid tasschen de Gemeenten der
Ned. Hervormde Kerk nog zal bevorderen".
„LAATSTE OVERDENKINGEN"
Van wijlen Prof. L. Lindeboom is
onder bovenstaanden titel bij de N.V. „De
Graafschap" te Aalten een bundel van 22
meditaties verschenen.
Toen de hoogleeraar ziek werd, droeg hij
Prof. Dr. T. Hoekstra op deze Overdenkin
gen, die vroeger in de „Wekker" versche
nen, te bundelen en uit te geven. Hij had
gehoopt, dat hij de verschijning nog beleven
zou. Echter werd hij. 4 Januari 1.1. door den
dood weggenomen. Zoo spreekt nu, ook door
deze uitgave, de heengegane geliefde en ge-
eerde strijder voor zijn Heere en Heiland
nog na zijn dood.
Deze medidaties gaan alle van een woord
uit het Nieuwe Testament uit Ze zijn kort
en krachtig, tegelijk duidelijk, ernstig ver
manend en teeder vertroostend. Zeer velen
zullen zij welkom zijn. In de goedverzorgde
uitgave is een foto van Prof. Lindeboom,
ten voeten uit, opgenomen.
KERKELIJKE JAARBOEKJES
Na de vroeger vermelde werden nog de vol
gende Jaarboekjes 1933 van Geref. Kerken
ontvangen:
Amsterdam-West (Sloterdijk), saai
gesteld door J. J. Hageman en Ds. Y. van d<
,Zee, met medewerking van de „Kerkblad'
commissie. We vinden hier verslagen, statii
tieken (zelfs betreffende de viering van hi
H. Avondmaal) van Kerk en Vereenigingsle-
ven, waarna het officieel gedeelte met
vens van het Kerkelijk- en Vereenigingsleven
volgt. Het zielental, 2370, is sinds 1929 met
210 achteruitgegaan, als gevolg van het feit,
dat in Mei 1931 het Staatsliedehkwartier naar
Amsterdam overging.
Rotterda m-Z u i d (Katendrecht)uitg.
D. Meenks, geredigeerd door T. Jongeling, M.
Sarelse en B. Wilschut. Dit Jaarboekje be
paalt zich tot de vermelding van uitvoerige
gegevens oip de terreinen van Kerk
eenigingen. Vooral Evangelisatie, Onderwijs
en Jeugdactie beslaan een groot gebied,
op intensief gearbeid wordt. Tenslotte is op
genomen een 7de hoofdstuk over de „Geschie
denis van de Kerk van Katendrecht".
GUTENBERG-BIJBEL
De beroemde Pelpliner Gutenberg-bijbel,
welke een millioen waard moet zijn, zal
door de Poolsche T peering als „eigendom
van het gansche volk" aan de Nationale
Bibliotheek te Warschau worden toege
voegd. indien een volksinzameling de be-
ooodigdê koopsom bijeenbrengt. Gelukt dit
echter niet, dan zal bet kostbare stuk naar
liet buitenland verkocht worden.
SCHETSEN
VOOR BIJBELSCHE GESCHIEDENIS
Deze bekende uitgave van Mazijks Uitge
versbureau te Rotterdam, verschijnt op go-
gelde tijden. Sinds onze laatste aankondi
ging ontvingen wij weer een achttal schet-
ten. Thans wordt Jezus' lijden behandeld;
de inteekenaren kunnen er dus al direct
profijt van hebben.
Velen maken van deze schetsen een ijve
rig en dankbaar gebruik en datf verdienen
zij ten volle. Wij blijven ze warm aanbe
velen.
EVANGELISATIE
Ds. W. A. Hoek, Ned. Hervormd predi
kant te Amsterdam, heeft wegens te druk
ke werkzaamheden het directoraat der
Hervormde Stadszending aldaar tegen 1
Mei a.s. neergelegd, om weer als te voren
zich geheel aan het predikambt te kunnen
wijden.
Ds. TI. M Sasse, voorheen predikant Ce
's-Heerenberg, en sinds 15 Maart 1931 hulp
prediker te Amsterdam, zal Ds. Hoek als
directeur der Stadszending opvolgen.
INWENDIGE ZENDING
Conferentie voor I. Z. Dit jaar zal
van 1821 Juli a.s. te Barchem de Con
ferentie voor Inwendige Zending worden ge
houden.
Het thema der conferentie luidt: „De
Christen in het volle leven van onzen tijd".
Het programma is als volgt:
Dinsdag 18 Juli 1930 u.: Opening door
den voorzitter, Ds. A. J. Roozemeyer, Am
sterdam. 20.u.: „Geloofsbezit", mej. Dr.
A. Snethlage, Amsterdam.
Woensdag 19 Juli 10.u.: Godsdienstoefe
ning, mej. Ds. A. J. van den Ban, Vlissin-
gen. 10.30 u.: „Groote bewegingen van
n tijd (communisme, fascisme enz.);
wat willen zij?" Mr. N. Stufkens, de Bilt
16 30 u.: „De beteelcenis der Federatie", mej
M. W. Barger, Zeist. 19.30 u.: „Onze hou
ding tegenover de groote bewegingen van
onzen tijd: wat wil het Evangelie?", Mr. N.
Stufkens, De Bilt.
Donderdag 20 Juli 10.u.: Godsdienst
oefening, mej. Ds. A. J. vab den Ban, VIis-
m 10.30 u.: „Christian Science". Dr.
O. Norel, Amsterdam. 16.30 u.: „Bewe
gingen van Actief Christendom", Jhr. M. C.
T. van Lennpp, Bussum. 19.30 u.: „Wat
leeren ons de opgravingen in Mesopota-
mië?" Prof. Dr. F. M. Th. Böhl, Leiden.
Vrijdag 21 .Tuli 9.30 u.: „Zendingswerk
zaamheid op Nieuw^Guinea'j Zendeling F.
J. F. van Hasselt, Breukelen. 10.30 u.:
Slotrede door den voorzitter.
ZENDING
Zendingsprofessor. Op de vraag
wat de voorrang moest hebben, een hoog-
leeraarszetel voor zendingstheorie en zen
dingsgeschiedenis of een hoogleeraarszf tel
elenctiek (wetenschap der weerlegging
de niet-Christelijke godsdiensten) heb
ben de Geref. missionaire predikanten on
Java aan de curatoren der Theologische
School van de Geref. kerken te Kampen
met eenstemmigheid geantwoord, dat naar
hun oordeel, „d'e benoeming van een pro
fessor in de Zendingstheorio en Zendings
geschiedenis zeer beslist den voorrang moet
hebben".
Een breedvoerig rapport, opgesteld door
Dr F. L. Bakker, docent der opleidings
school te Djocja, licht dit oordeel toe. De
redacteur van Het Zendingsblad der Ceref
Kerken, Dr. W. Breukelaar te Santpoort, ver
klaart in het jongste nummer van dit or
gaan, „geheel met dit oordeel accoord" te
gaan. De komende Generale Synode der
Geref. Kerken zal met een en ander onge
twijfeld ernstig rekening houden.
GIFTEN EN LEGATEN
To Westerbork (Dr.) ontvingen de
Diaconieën der Ned. Herv. Gemeente en
Geref. Kerk, elk 1000.als legaat van
wijlen Mr. L. Nysingh Kymmell, in leven
kantonrechter te Meppsl.
PROF. DR. A. EEKHOF
Prof. Dr. A. Eekhof, hoogleeraar in het
Geref. Protestantisme aan do Leidsche Uni
versiteit is ernstig ziek. Hij is lijdende
longontsteking. Zijn toestand geeft voorloo-
pig geen reden tot bezorgdheid,
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
De Senaat zal Maandagmiddag 27 Maart
a.s. in het Kol. Instituut in plechtige zitting
bijeenkomen ter herdenking van Prins Willen:
I. Na een openingswoord van den Pector-
magnificus, Prof. Dr. D. H. Th. Vollonhoven,
zal Prof. Dr. A. A. van Schelven een rede
houden over: „Prins Willems geloof en gods-
dienstpolitiék".
BIJZONDERE LEERSTOELEN
De Senaat der Rijksuniversiteit te Utrecht
heeft zich met een adres gericht tot den
Minister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen, waarin spoedige indiening
verzocht van een voorstel tot wijziging der
H. O.-Wet ten aanzien van het instituut der
bijzondere leerstoelen.
Adr. acht het noodzakelijk, dat waarbor
gen tegen misbruik van dat instituut
teld. De kans, dat bijzondere leer
stoelen wordien gevestigd voor vakken, die
naar het oordeel der betrokken faculteiten
niet voor een professoraat in aanmerking
komen, behoort z.i. te worden uitgesloten.
Voorts wordt herinnerd aan cTe voorstel
len van den onderwijsraad van 1928, waar
in de gedachte is ontwikkeld, dat de bij
zondere leerstoelen ook door lectoren kun
nen worden bezet.
„F.Q.I." TE KAMPEN
Voor bovengenoemd Studentencorps aan
de Theol. School te Kampen, trad Dr J. W
A. Schouten, van Arnhem, op met het
onderwerp: „Evolutie".
Spr. beperkte zich tot het evolutiepro
bleem in de biologie. Het gaat dan
vraag, of de eene soort in een andere kan
overgaan, of individuen, die wij tot een
soort B rekenen, kunnen afstammen
individuen, die de soortkenmerken A ver-
toonen. In de vorige eeuw heeft Darw'
dezen overgang verdedigd. Het Darwinisme
was niet bestand tegen het voortgezet
tisch natuuronderzoek, en evenmin het
Lamarckisme en de mutatietheorie vai
Vries. Al bleken deze pogingen om de
lutie te verklaren onjuist, toch wordt ook
thans nog de evolutieleer aanvaard door de
overgroote meerderheid der biologen.
Men voert voor de evolutie gronden aan
uit de systhematiek, de
embryologie. De waarnemingen,
deze argumenten zijn ontleend, zijn niet
strijd met de opvatting, dat de afzonderlijke
soorten zijn geschapen. Van veel belang
de vraag, wat de palaeontologie aan het
licht brengt. Sommigen meenen, dat men
uit de fossielen de evolutie kan bewijzen.
Deze bewijzen zijn weinig overtuigend. Wel
gebleken, dat de ouderdom der aarde
grooter is dan velen vroeger hebben ge
meend. Dit maant tot groole voorzichtigheid
wanneer men wil extrapoleeren uit waar
nemingen, die in een halve of een heele
eeuw tijds verricht zijn.
Uit de Heilige Schrift blijkt duidelijk, dat
de geheele levende wereld niet uit één
enkele oercel ontstaan is. De vraag of een
soort A in een soort B kan overgaan is
echter een biologisch probleem.
Wanneer die evolutieleer zich aandient
ïls een apriorisme, -is natuur-wetenschappe-
lijk verdere discussie uitgesloten. Alleen
kan men er tegenover den tegenstander
zijn verwondering over uitspreken, dat 't
ontstaan van nieuwe soorten nog nooit 1.
waargenomen. Wanneer de evolutie echter
een natuurwetenschappelijke theorie wil
zijn, dan moet zij volgens de inductieve
methode getoetst worden aan de waarne
mingen. De conclusie is dan, dat voldoende
bewijzen ontbreken. Geen enkele waarne
ming is in strijd met de opvatting, d'at God
bij de toebereiding der aarde de afzonder
lijke soorten heeft geschapen.
Nadat Dr Schouten verschillende vrageis
beantwoord had, sloot de praetor de bijeen
komst.
CHR. MIDDELBAAR ONDERWIJS
De Vereeniging van Leeraren bij het Chr
Middelbaar Onderwijs houdt 12 en 13 April
a,s. te Utrecht haar jaarvergadering.
Op Woensdagavond 12 April is er in het
gebouw der C-hr. H.B.S. een avondvergade
ring. Voorts worden op Donderdag 13 April
tal van sectievergaderingen gehouden en
excursies gemaakt, waarna een gemeen
schappelijke middagvergadering volgt.
HET MIDDELBAAR ONDERWIJS.
Bij J. B. Wolters te GroningenDen Haag
—Batavia kwam uit: „Het Middelhaar On
derwijs (wenschen en mogelijkheden)" door
Dr. W. J. Kolkert Jr. De schrijver, wiens
publicatie reeds verschenen is in de Juli-
Aug. afleveringen 1932 van het tijdschrift
„Antirev. Staatkunde" handelt hier aller
eerst over de principieel-staatkundige zijde
van het vraagstuk. De samenvatting van
zijn beschouwingen moge uit het volgende
blijken:
Ook het Middelbaar Onderwijs is een be
langrijk gebied der cultuur. Er zijn twee
culturen, de autonome en de heteronome,
die in het leven van enkeling en mensch-
heid om den voorrang strijden. Er is dus
ook tweeërlei beginsel in het schoolonder
wijs als wezenlijk dee] der gezinsopvoeding.
In een gemengde bevolking als die der cul-
tu urstaten hebben beide soorten van on der-j
wijs gelijk bestaansrecht: vrij, naast elkan-j
der, uitgaande van een vereeniging als or
ganisatie van gelijkgezinde ouders. Openl
baar Staatsonderwijs is in den tegenwooif-
digen tijd du? een anachronisme- De kin do
ren uit beide cultuurkringen kunnen alleen
op de eigen vrije school beginselvast ond/:r
yvijs ontvangen. Niet de verdeeldheid, ma/ir
integendeel de diepere eenheid de-s volks fin
"olkomen gelijke rechtsbedeeling wordt fil-
oo bevorderd. In elke schoolgemeenschap,
.ïaar 't beginsel van het vrije onderwijs In
gericht, zijn twee belangenkringen als orga
nen te onderkennen: de vereeniging der
geestverwante ouders (met de leerlingen)
en het leerarencollege. Voor normale, gezon
de samenwerking stellen beide hun eigen
voorwaarden. Afzonderlijk onderwijs voor
jongens en meisjes is vooral in de rij pings
jaren hegins&leisch voor beide soorten van
vrije scholen.
Vervolgens bespreekt Dr Kolkert den pae-
dagogisch-teel inischen bouw van het M.O.
Na uiteengezet te hebben, dat niet de rechtr
ache partijen alleen de onderwijstegenstel-
lingen uit den weg ruimen moeten, maar
<Jat van beide zijden, vrijzinnige zoowel als
rechtzinnige, in dien weg de natonale vrede
op onderwijsgebied door waarachtige bevre
diging gezocht moet en kan worden, be
toogt hij, dat meer dan tot nu toe de M.S.-
typen en da aanleg van de leerlingen op el
kaar passen móeten. Zoowel 't Gymnasium
B als hM Lyceum kunnen z.i. niet aan die
voccwaarU^ Wmtwoorden. De Kweekschool
zoo bHoogt ij verder, worde in het M.O.
ingelijfd. De opleiding van de leeraren zij
alleen academisch. Ze moet echter korter
van duur zijn, en, naast de wetenschappe
lijke vakstudie, ook methodologisch-didacti-
sclie en paedagogisch-psychologische scho
ling omvatten Een aanmerkelijk deel van
den misoogst van hot M.O. is het gevolg
daarvan, dat vele leerlingen er naar hun
aanleg niet lihuis behooren. Elke M.S. dient
in aansluiting aan het nj pingsproces der
leerlingen, te bestaan uit een onderhouw
een bovenbouw. Elke M.S. moet zesjarig
cursus zijn. In plaats van de strakke n
malisatie is grooter vrijheid van programma
indeeling gewenscht. De programma's heb
ben versobering noodig. De lichamelijke
oefening breke met de klasse-indeeling en
worde buiten de rooster verplaatst naar
daarvoor uitsluitend bestemde uren. Het
organische verband met de school blijve ge
handhaafd. Inzake de toelating, aldus gaat
Dr. Kolkert voort, zij er meer overleg
samenwerking tusschen L.O. en M.O. Elke
M.S. heeft recht op een eigen schoolexamen
Voor de diploma's van het Gymnasium (A
en B), van het R.K. 6-jarige Humanistische
Gymnasium en van de HiB.S (B) even
tueel Lyceum worde het recht tot het af
leggen van universitaire examens (effectus
civilis) verruimd. De inspectie worde ge
reorganiseerd.
Deze opsomming van wenschen en moge
lijkheden. voor het M.O. moge doen zien
dat Dr. Kolkert verre perspec"ieven op dit
gebied heeft Zij mogen autoriteiten en do
centen tot overweging strekken.
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN.
Eindhoven (Chr. Nat. School, hoofd
P. Swart), mej M. A. van Melle te Goes. Voor
tijdelijk.
Krimpen a. d. IJ s s e I (Tuinstraat, hoofd
J. Seckei), mej. A. J. Brakman te P.iissum.
UNIE „EEN SCHOOL MET DEN BIJBEL".
Reeds publiceerden we de agenda van de op
Dinsdag 18 April a.s. teUtrechtte houden
55ste algemeene vergadering. We herinneren
er nog aan, dat in de middagvergadering
Mr. J. A. de Wilde, van Den Haag, spreken
zal over: „Het gewijzigd Unie-rapport"
„'t KAN MIJ NIET BOMMEN'
K. schrijft in het Chr. Schoolblad „Onze
Vacatures" een waarschuwend woord, alt-
volgt:
„Hij is onderwijzer en doet zijn werk meer
of minder goed.
Voorts gaat hij uit school naar huis en
heeft tot een spreekwoord: „'t Kan mij niet
bommen."
Je moet werken voor je brood, dat is van
zelf, maar verder
Geen studie, geen kunst, geen muziek,
niets.
Hoogstens een les na schooltijd, want die
brengt geld in de zak.
Een volslagen materialist is hij.
Er zijn ook anderen, natuurlijk, onderwij
zers, waarvoor we uit diep respect de hoed
afnemen, stoere werkers in de school, die
van hun leerlingen houden en van hun werk
houden en hun school.
Maar het komt ons toch voor, dat
onze tijd hier en daar te veel onderwijzers
komen, die behooren tot de gebruikers van
dat leelijke gezegde.
De goeden niet te na gesproken, hoor.
Maar onze tijd is arm aan menschen met
een ideaal, helaas, en wat moet er dan van
terecht komen?
Jammeren op zijn tijd is goed, misschien
helpt het nog wat
Maar dan moeten we ook weer aan
werk, en met vreugde.
Maar waar is de arbeidsvreugde?"
ARBEIDSREGELING OP SCHOOL
Bij Kon. pesluit is vastgesteld een nieuwe
bepaling, waardoor zal komen vast te staan,
door wien en op welke wijze de bijeenkomst
hoofden van scholen en onderwijzers voor
het ontwerpen van arbeidsregeling, die vooi
meer dan één school of voor meer dan éér
gelijkelijk zal werken ten aanzien var
het algemeen vormend onderwijs en het be-
waarschoolonderwjjs, wordt bijeengeroepen en
geleid.
OUDERS CONTRA ONDERWIJZERS
In den laatsten tijd komen er steeds meer
berichten over aanmatigend, dreigend, ja,
zelfs handtastelijk optreden van ouders tegen-
hoofd en personeel van scholen, aldus
schrijft men in „Het Onderwijs", orgaan van
de Vereen, van Hoofden van (Openbare)
Scholen in Nederland.
is, zoo wordt geconstateerd, een geest
geringschatting en miskenning. „Die
kenning blijkt uit het optreden van sommige
ouders, als de onderwijzer van hun kind
moeite doet om het na schooltijd bij te i
daarom eiken dag een half uurtje
werkt. In plaats van dankbaar te zijn, ko
men sommige moeders of vaders met een op
gestreken zeil aan school, zijn klaar met
scheldwoorden, gebruiken gaarne de uit
drukkingen „de pik hebben op" en „hoogerop
zoeken". Vooral die laatste uitdrukking is
tegenwoordig zeer geliefd. O wee, z'
fichool een strijd ontbrandt over te „dichte
bevolking", dat teere, dat de eer f
ders raakt: de juffrouw is gek, zij gaat af
op kinderpraatjes, ze zal haar met haarspel-
het gezicht krabben en het natuurlijk
hoogerop zoeken. En werkelijk komt zoo'r
moeder wel eens met het kind op het stad
huis om den wethouder voor het onderwijs te
spreken en dezen te doen constateeren, dat
- geen vuiltje aan de lucht is".
Schrijver geeft voorts eenige middelen ter
verbetering van dezen misstand aan. O.a.
wyst hij op de taak, die hier voor de Ouder-
ligt. „Een verstandig® voorzitter
onderwijlscommissie kan meer berei
ken dan tien politieagenten".
UNIE-COLLECTE
De 54e Unie-collecte van de Unie, een
School met den Bijbel, heeft over 1932 in
totaal opgebracht f95.418.87 (1930 f 107 792.31
1931 f 99.559.41). In 1S79 is de eerste collecte
ehouden met een opbrengst van f42.188.63i
terwijl tot heden in totaal is gecollecteerd
f 5.303 442.321/,. In 1SS3 tot en met 1S86,1912
met 1921 en 1926 tot en met 1930, was
de jaarlijksche opbrengst hooger dan 100.000
gld.; de hoogste opbrengst gaf 1918 met
f 177.076.39; de laagste 1879 ihet f42.188.63Vj
Gemiddeld hebben de collecten sedert 1S79
iets meer dan f 100.000 per jaar opgebracht.
De ongunstige tijdsomstandigheden laten
zich ook in dezen gelden; de opbrengst
over 1932 was maar iets hooger, dan die
over 1900 en lager dan die over 1901 tot en
met 1931
GEREF. SCHOOLVERBAND
Het examen Geloofsleer
In de „Geref. School", het orgaan van
Geref. Schoolverband, komt een rai>port
voor omtrent het examen Geloofsleer na
jaar 1932.
Alle, dwz. tien rapporten kwamen in,
/enals tien cijferlijstjes, ofschoon deze niet
voor alle fabrieken volledig waren inge-
"uld.
Op één na zijn alle rapporten in klaag
toon gesteld, 't Heet: Bij vernieuwing bleek
dat de candidaten zich zeer onvoldoende
voorbereiden. De kennis was over het al;
meen bedroevend.
Het blijft een klagen over vaak gebr°kki
kennis van de definities van den Cateet
mus en van de bewijsplaatsen uit de He
ge Schrift; vooral over het gebrek aan
zirht, ook als het opzeggen van het gel<
de nog wel gaat. De formuleering in de a
woorden is vaag en onduidelijk Het
breekt aan de juiste onderscheiding in
uiteenzetten van den inhoud van het d
ma. De indruk is, dat er vluchtig wordt
studeerd; men geeft zich veel te wei
moeite om de bronnen te bestudeeren,
voor het examen zijn aangewezen.
Volgens een onder rapport is de indn
dat goede catechisanten beter kunnen a
woorden dan vele onderwijzers, zelfs op
reformeerde Scholen.
Natuurlijk betreffen deze oordeeJvclI
gen niet de enkele gunstige uitzondering
D,e kennis van de geschiedenis der Gt
formeerde gezindheid liet over het al
meen te wenschen over. Toch zegt een i
rapporten: Eigenaardig is, dat men over
algemeen weinig of niet op de hoogte
met de geestelijke stroomingen, Kerkeli
bladen, richtingen en personen van
tegenwoordigen tijd; men weet dikwijls
het bestaan ervan nauwelijks af.
ONDERWIJS-ACHTERLIJKE KINDERE
Te Utrecht wordt Zaterdag 1 April
in „Terminus" een algemeene vergadering
houden door de Vereen, tot bevordering van
Chr. Onderwijs aan Achterlijke en
zwakke Kinderen. Na afdoening van de hl
houdelijke zaken, zal door den heer J. L
Witt rapport worden uitgebracht van eeT
zoek aan de „Werkplaate-gemeenschap'
Bilthoven. De heer W. Blanken zal een lc_
houden over: „De globalisatie-psychologie
grondslag voor het leesonderwijs aa
zinnigen", en mej. Mink over: „De gloft
methode in de practijk".
VERKEERSONDERWIJS
Tegenwoordig worden bij het Lager
derwijs wel vakken onderdak gebracht,
er minder voor in aanmerking komen i,
het bovenstaande. Strikt genomen beho
ook verkeersonderwijs niet op het leerpli
Maar met name in de groote steden, \vs
het intensief verkeer zoo vele slachtoff
ook onder dë jeugd maakt en het gewena
is, dat het jonge volkje systematisch op
hoogte gebracht wordt van de noodige
keersregelen, achten wij het ganschelijk
misplaatst, maar eer gewenscht, dat
school zich hier niet onbetuigd laat. Hoe
dat doe, is haar zaak. Maar dat zij het d
ook goed doe! We vestigen de aandai
hiervoor op „Verkeersonderwijs op de
gere School" van Dijkstra's Uitgeveri
Zeist, een bijzonder duidelijk en geïl
treerd boekje met de voornaamste reg
voor het verkeer, in eenvoudige vragen
opgaven door J. Nauta, hoofd eener schi
te Amsterdam, verwerkt- We adviseei
schoolhoofden in elk geval een exempli
ter kennismaking zich aan te schaffen.
AFBRAAK VAN DE OPENBARE SCH0I
Te Amsterdam had een hoofd ee
Openbare School in den vorsttijd eerst
leerlingen geen „vrjj voor ys" willen gei
later wel. De onderwijzer, die bij zijn patri
op ijsverlof aandrong, «schreef in „De Vo
school" een artikel onder den titel:
knaap remt ijsvermaak". Die „zure
was natuurlijk het schoolhoofd, met naam
al in het blad vermeld, en voorts betiteld
„Petrus de Machtswellustige", „De Norscl
enz.
Het bestuur van de afd. Amsterdam
Vereeniging van Hoofden van Openbare S
len schrijft in het orgaan „Het Onderwijs",
te hebben afgevraagd, „hoe het mogelijk
dat menschen, die zich steeds preisenteeren
stryders by uitnemendheid voor de Openb
School door het schryven en opnemen van
dergelijk stuk de Openbare School in disc
diet brengen". Bij een samenspreking
den Wethouder van Onderwys Boekman (si
aal-democraat) gaf ook deze zijn afkeui
over het geschrevene te kennen. Maar -
krachtig optreden tegen den schrjjver,
achterwege.
In „Het Onderwijs" schryft nu genoemd
stuur verder o.m.: „Onze autoriteiten la
het kwaad voortwoekeren inplaats van
diep in het gezwel te zetten en de wondep
eeris en voor goed uit te snyden".
We kunnen er wel aan toevoegen: Zóó
ken de openbare onderwijzers zelf de Op
bare School af!
SPELLINGKWESTIE
Naar blijkt uit een mededeeling van
heer H. A. Höweler in het jongste „Weëkl
Gymn. en M.O." over het resultaat zijner
leden jaar October geopende spellingsenqui
heeft hy van 400 circulaires, door hem ver»
den, er zestig terugontvangen, waarop de i
ning van 800 docenten is aangeduid.
De heer Höweler heeft zijn collegals v
gesteld te komen tot een spellings c o in p
mis teneinde het onderwijs en ten slotte
maatschappij te behoeden voor uitbreiding
bestendiging van den chaos in de orthograp!
Hij constateert dat 33 d.w.z. de groot
groep onder degenen, die op zijn enquête
ingegaan, zulk een compromis wenschen.
Zyn plan om deze enquête te beginnen
gerijpt, nadat hem door een onderzoek,
December 1931 ingesteld, was gebleken,
ruim 1200 docenten, verdeeld over 11S sc
len zich om uiteenloopende redenen hieli
aan de spelling De Vries en Te Winkel.
Hy bereidt thane het derde stadium zjji
actie voor.
EXAMENS
ACADEMISCHE EXAMENS
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN.
Apothekersassistent, de dames RL E. A. I
t" M" Greebe. belden te Den Has
J. J. Valk te Apeldoorn.
EXAMEN-STUURMAN
DEN HAAG, 18 Maart Gesl. voor 3den s
IVf. 40 heere°J- 4«
EXAMENS-DELFSTOFKUNDE
Tot ondervoorzitters van de subcomm
M. O. Akte K4 zijn ben<
a Amsterdam:' Prof. Dr Th. J,
Leid:
Prof. Dr B. G. Esohèr.
EXAMENS-VREEMDE TALEN
De mondelinge examens voor Franse
Hoogduitsch en Engelsch L.O. worden
nomen in Augustus, zoo noodig ook i
laatst van Juli. Evenzoo die voor M.
Dio voor MO. B worden gehouden
Iverstvacantie op d'e H. B. Scholen, zoo nu
dig reeds eenige dagen vroeger. Het taalkti
dig gedeelte voor Fransch en Engelsch Mi
B kan reeds in Juli en het letterkunde g
deelte daarna in December worden
legd. Voor Hoogduitsch M.O. B kan
keuze het taalkundig gedeelte in den
en het letterkundig gedeelte in den wint
of omgekeerd worden afgelegd. Voor Franse
M.O. B kan ook het geheele examen in d
zomer worden afgelegd. Aanmelding
alle deze examens moet geschiede-.
.Mei a.s.
