lUramr gTfihsrijr €mrmt DE DEPUTATEN IN TIVOLI BIJEEN Wankelen noch weifelen Dr. Colijn spreekt over: .Wankelen noch weifelen ABONNEMENT: Per kwnrfna' In I.ni«l*»n en In plant- sen wnnr n ag-Mitsi-Imp tipvesliytl Is f2 35 Franco pur pust f 2.35 portokosten. Pel week 0 18 Vom bet Buitenland bij wekelijk- sche zending «4 50 Bij dageiijksrho zending 5.50 A lies hij uitbetaling Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Eureau: Breestriat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 NO. 3911 DONDERDAG 9 MAART 1933 ADVERTENTIEN Van 1 tot 6 reeels- t.l^M Elke regel meer0.22VS Ir.gez. Mededeellngen Van 1—9 regels 240 Elke regel meer0.<5 Bil contract belangrijke korting. Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend 0.10 13e Jaargang Wanf de hisforie be- vesligl de waarheid van Gods Woord Op de Deputatenvergadering, welke immer een evenement was in het leven der anti-rev. party, en die heden Tivoli weer vulde met een schare toegewijde leiders en strijders uit alle oorden van ons land, heeft Dr. Colijn een woord van bemoediging gesproken. De partij, die zich in gehoorzaamheid houdt aan het Woord van den levenden God, be hoeft niet te wankelen noch te weifelen, „want des Heeren oog is over degenen, die Hem vreezen". Dit is geep vvensch of hoopvolle ver wachting; het is rotsvaste werkelijkheid en realiteit van graniet; eenvoudig, omdat het Gods Woord is. Het is, zoo als wij het zingen in het mooie Gezang ,,'k Weet, Zijn Woord is ja en amen; Zijn beloften feilen niet". En we heb ben de historie niet. noodig om te be wijzen, dat Gods Woord de waarheid is. Al zullen we dankbaar constateeren, dat de geschiedenis telkens weer die waarheid bevestigt. Daardoor wordt die waarheid niet zekerder of grooter; maar het bemoedigt ons, wankele men- schen wel. Dat die bemoediging thans meer dan ooit noodig is, zal niemand, die oogen heeft voor der tijden nood en de beroe ring des maatschappelijken levens, ont kennen. Het is geen vroolijke, frissche krijg, waarnaar we hunkeren. Het is de ons van Godswege opgelegde plichi om actief deel te nemen aan de strijd bij de stembus, die welhaast open gaat. De leider der anti-rev. partij heeft de schare der getrouwen gewezen op het bemoedigende Woord: Hij is getrouw, de bron van alle goed. Wacht dan en verlaat u op den Heer. Het moge ons vergund zijn, daar naast in enkele trekken te schetsen, hoe de historie de waarheid van Gods Woord telkens weer bevestigt. En dan natuurlijk niet in algemeene zin, maar in verband met de wachtende worste ling op politiek terrein. Dat de Christen zich hieraan niet onttrekken mag, staat boven alle twijfel vast. Hierop behoeven we thans niet dieper in te gaan, doch we mogen slechts verwijzen naar de typische com binatie, welke we bij den Apostel Tetrus vinden: „Eert een iegelijk; hebt de broederschap lief; vreest God; eert den koning". Ziedaar het doel van een geheel men- schenleven in een viertal vermaningen. En let er dan op, dat de Apostel in zijn algemeene zendbrieven recht op den man afgaat en het persoonlijke leven stelt onder het licht van Gods Woord. „Zijt heilig, want ik ben heilig"; dat is de grondslag van het praktisch Chris tendom, waartoe Petrus in telkens ver anderende zinswendingen aandringt. Uw goede werken mogen anderen er toe brengen om God te verheerlijken. En onmiddellijk volgt op dit vermaan het woord: „Zijt dan alle menschelijke ordening onderdanig, om des Heeren Vril". Is dat niet treffend? Zou één Chris ten zich op de Schrift kunnen beroepen om zijn politieke onverschilligheid te verontschuldigen? Het is de wil van God, zoo heet het verder, dat gij in deze dingen bezig zijt. Zoo zullen wij ons om des Heeren wil ook thans voorbereiden voor een strijd, welke niet met wapenen, maar geeste lijk gestreden wordt. In trouwe gehoor zaamheid, zonder condities te stellen, blind in de toekomst. En nochtans ge sterkt door de wetenschap, dat deze arbeid niet ijdel is in den Heere. Want de historie, ook de politieke, bevestigt de waarheid van Gods Woord. Nog pas mochten we dit op treffende Wijze illustreeren met het oordeel van een man van liberalen huize over de liberale staat en speciaal, wat het on derwijs betreft. Gods Woord leert ons, dat op de ouders de plicht van opvoeding en on derwijs rust. Het intellectualisme had er van gemaakt, dat de Staat hiervoor zorgen moet. Ook in zijn eigen belang. Want de scholen zouden de gevangenis sen verdringen. Een jarenlange schoolstrijd is hier van het gevolg geweest. Een kamp. welke eerst dwaas en nutteloos scheen te zijn, doch waarbij ten slotte het be ginsel het won van de macht. Het prak tische resultaat blijve onbesproken; in dit verband moet alle nadruk vallen op het feit, dat steeds meer algemeen het recht en de roeping der ouders in zake de opvoeding erkend wordt. Krasse uitspraken, ook van onze fel ste politieke tegenstanders zouden v\ e daarvoor kunnen bijbrengendoch dat is heden onze bedoeling niet. We kiezen liever een ander voorbeeld. Het algemeen kiesrecht had nimmer onze instemming. Niet, omdat nu bij kans iedereen zijn stem kan uitbren gen, maar vanwege de revolutionaire grondslag; als men wil: niet om de kwantiteit, maar om de kwaliteit. Met gejuich is het ingevoerd. En hei resultaat? Dat diverse politieke groe pen, doch vooral ook opkomende bewe gingen naar iets anders speuren en b.v. streven naar de corporatieve staat. Hier is zoeken overbodig. In de ge schriften van Dr. Kuyper, met name ook in „Ons Program" met de proeve van samenstelling eener Eerste Kamer, die geen doublure der Tweede is, kan men de oplossing vinden. Waarom? Omdat Dr. Kuyper uitging niet van een menschelijk stelsel of bedenksel, maai van de waarheid Gods, dat de maat schappij één groot organisme is, mei het gezin als grondcel en allerlei levens sferen, daaruit opschietend. Zóó komt men tot een corporatieve staat, doch dan niet één, welke vastzit aan de macht van een mensch, maar aan de ordeningen, door God gesteld. En, is het niet treffend, dat veler zoeken gaat in de richting, welke eerst afgewezen werd, omdat men Gods Woord verwierp, doch die nu door do historie als de juiste gewezen wordt Er is een ander, breeder terrein: de sociale wetgeving. De staat moet het doen, zoo was de revolutionaire leuze. Souvereiniteit in eigen kring en maat schappelijke organen, zoo werd van anti-rev. zijde betoogd. En het resultaat der historie in en kele jaren tijds? We noemen hier één naam, om daardoor een breede uiteen zetting te ontgaan. Is de inaugureele rede, welke Dr. Josephus Jitta uitsprak over „Functioneele decentralisatie" iets anders, dan wat Dr. Kuyper ons ge leerd heeft op grond van Gods Woord, doch nu gestoken in het kleed, dat een vrijzinnig-democratisch wetgeleerde er voor geweven heeft? Zóó zouden we verder kunnen gaan, want hier ligt een breed veld braak voor een christelijk-historische studie (het woord nu niet genomen in enge, politieke beteekenis) om aan te toonen, hoe het dwaze Gods wijzer is dan de menschen en hoe de historie de Schrift belijdenis telkens rechtvaardigt op ver rassende wijze. We mogen er nu niet dieper op in gaan, doch besluiten deze beschouwing met de verwijzing naar de algemeene ondergrond van dit bemoedigend ver schijnsel. Wat toch ontwaren we dagelijks om ons heen? Dat het alles-omvattende anti-rev. levensbeginsel naar twee zij den op triumfen wijzen kan. Eenerzijds neemt gestadig in getal sterkte af de groep, welke met een „boekske in een hoekske" wegschuilt eri in Doopersche mijding de hoogste vroomheid zoekt. De erkenning wordt breeder en royaler in Christelijke krin gen, dat het om Gods eere gaat en dat daarom politiek meeleven Christen plicht is. Naar de andere ziide groeit in vrij zinnige kringen het besef, dat een poli tiek beginsel zonder godsdienstige basis geen levenskracht heeft. Er komt een erkenning van de waar de der godsdienstige overtuiging voor alle levensopenbaring en puur ongeloc- vigen geven toe, dat zij in deze dingen gedwaald hebben. Er komt ook verzet tegen het neerhalen van huwelijk en gezinsleven, van al die geestelijke waar den, welke men vroeger voor zich zelf als levensballast en voor achterlijke ge loovigen als waardelooze wissels op de eeuwigheid beschouwde. Dit alles mogen wij niet over het hoofd zien, als wij ons aangorden tot de strijd. In de volle aanvaarding dei- waarheid, dat wie zich aangordt, zich niet beroemen mag als wie zegevierend terugkeert; maar ook met de zekere wetenschap, dat wij, Groen's volgelin gen, nog zijn de partij van den leven den God; in welke belijdenis niet de minste hoovaardij schuilt, doch slechts onder beding van Gods genade de deemoedige betuiging van absolute ge hoorzaamheid aan de ordinantiën des Heeren, welker waarheid in zich zeil vast staat r~« door de historie dagelijks bevestigd wore".. „Bekommernis in hef harf maar troost uif de Schrift" eadering door den dood weggenomen de heeren H. Pollema. A. Colijn en J. Slu.vs. Eindelijk gedenken wij een man, die wel niet een deel van de Partij uitmaakte, maar die in de meest hooge administratieve amb ten het A R. beginsel heieed. de vice-presi dent van den Raad van State. Graaf van Lvnden van Sandenhurg. Die allen geden ken we en wij danken hen voor wat zij voor ons land en onze Partij deden. Telegrammen. Onder daverend applaus werd besloten tot verzending van de volgende telegrammen. Aan H. M. de Koningin: De A.-R. Partij, in Vandaag is, al9 naar gewoonte, onder gruote belangstelling' de Depiratenvergade- ring te Utrecht gehouden. Naar van tevoren reedsbekend was, bestond er zooveel animo om ter Deputatenvergadering te gian, dat slechts spaarzamelijk aan de vele aanvragen de kiesvereenigingen kaarten konden worden toegezonden. Van heinde en ver, van Dol la ril tot Schelde waren de mannen en vrouwen van Anti rev. huize opge.konien. Per trein en autobus kwamen de duizenden aan. Op straat De omgeving van Tivoli bood reeds lang voor elf uur oen levendigen aanblik. Regel matig kwamen groepjes Depiitatcn aan, en vaak had men-al kennis gemaakt of her nieuwd in dei trein en trok men zoo geza menlijk doo- Utrechts straten naar de nlaats, waar sedert jaren de Deputatenvergadering eens in de vier jaar, als een wapenschouw vóór deverkiezingen werdt gehouden. Ve len kwamen per autobi s, en uit alle provin cies zag men touringcars en autobussen aan rijden voor Tivoli. De politie had maatrege len getroffen >m het verkeer goed te doen verloopon. Als parkeerplaats was de tuin aangewezen .terwijl verder auto's, touring cars en autohussen geparkeerd werden in de aangrenzende straten. De commissaris van politie in de Mde afdeeling, de heer A W. Brandt kwam zich persoonlijk op de hoogte stellen, terwijl de verkeersbrigade op de vlot te wijze, zooals dat van de Utrechtsche po litie hekend is, zorgde voor een snel ver werken van het rijverkear. In en om de raai De Tivolizaal bood den bekenden aanblik. Er waren drieërlei soort kaarten uitgegeven, die welke toegang gaven tot de zaal, voor de gaanderij en voor het podium, terwijl voor de koffiekamer, waar eer filiaalhijeenkomst was belegd .eveneens kaa.-ten waren uitge geven. De controle en verdere regeling be rustte hij de centrale kiesvereeniging te Utrecht, welke haar had opgedragen aan de Propagandaelub, angevuld met mannen, die zich reeds hij vroegere Deputatenvergaderin- gen verdienstelij hadden gemaakt met dit werk van de controle. Het parool dat ditmaal gold, was zeer streng: zonder kaart komt niemand binnen Dit moest geschieden omdat zooveel aan vragen waren binnengekomen, die men niet had kunnen inwilligen ,dat verwacht kon worden, dat sommigen toch nog zouden probeeren om toegang te verkrijgen. Vier veieranen uit de A R. politieke actie in Utrecht, de heeren Keynemans en Frij link. en de gebroeders van Egmond. hadden zich weer disponibel gesteld om den gaug van zaken te regelen bij den toegang tot het podium, dat was gereserveerd voor het Cen traal Comité en voor de vooraanstaande persoonlijkheden in onze Partij. Zij hadden dus abw. de eerewacht. De menschen bij de ingangen tot gaan derij en zaal hadden de handen vol maar het verliep alles vlot en rustig, en toen lang voor elf uur de groote zaal van Tivoli tol od de laatste plaatsen bezet was, kortte men zich den tijd met het zingen van vader landsche en geestelijke liederen. De zaal bood een opwekkenden aanblik Men gevoelde de eenheid, en den broeder hand. Van welken kant men ook gekomen was allen waren bezield tot één doel, en met één verlangen. Drukke gesprekken wcr den gevoerd; tusschen de verschillende lie deren door. welke werden gezongen, klonk het gezoem van stemmen op, zooals altijd vernomen wordt voor den aanvang van een grootsrhe meeting. Oude vrienden ontmoet ten elkaar; mensehen die meerdere malen de Deputatenvergadering hadden bijge woond deden mededeclingen aan jongere tochtgenooten over den tijd van Kuyper, over de Deputatenvergadering ook, waarin Dr. Colijn de leiding van de Partij aan vaard had. De landspolitiek werd bespro ken; men wikte de kansen, welke onze Partij zal kunnen hebben bij de komende stembus. De sfeer was de weldadig aan doende stemming van broederlijkheid en snamhoorigheid. mogelijk óók in de poli tiek, ais men zich gedrongen weet door één heilig beginsel, getrokken tot één heilig ideaal! Op het podium Onder diegenen die op het podium had drn plaats genomen, mprkten wij op de mi nisters Mr. Donner en Mr. Terpstra, leden der Tweede Kamer, de heeren Amelink, van Dijk, Smeenk en Zijlstra, het lid der Eerste Kamer Prof Mr. Diepenhorst, de burge meester van Amsterdam, Dr. W. de Vlugt, leden van Ged. Staten in onderscheidene provincies, burgemeesters van tal van ge meenten, predikanten, en leden van rechter lijke colleges. De Opening Staande werd het Wilhelmus gezongen. Machtig klonk ons volkslied door de zaal, ge zongen door de duizenden. Onder het zingen van de regels „dat ick zoo vroom mag blij ven, Uw dienaar te aller stondt" kwamen onze leiders en overige leden van het Cen traal Comité op het podium Nadat het cou plet van het Wilhelmus was uitgezongen, steeg een ontzaglijk applaus op ter begroo- tmg van Pr Colijn en den lieer A. F. W. Idenburg Het applaus zwol steeds aan en word tot een ware ova!ie. „Leve Colijn", riep een stem en een daverend hoera steeg on er werd met hoeden gezwaaid. En onze partijleider kon slechts na esnige minuten het applaus doen bedaren. Hij deed daarop zingen Ps. 42 :3 en 5, in deze tijden zoo hijzonder van toepassing. En ontroerend klonk het: „O, mijn ziel wat buigt ge U neder, waarom zijt ge in mij ontrust: voed liet oud vertrouwen weder", gevolgd door het gedragen: „Maar de Heer 7 a 1 uitkomst geven'k Zal in dit ver trouwen leven". Dr. Colijn las Ps. 33 en ging voor in ge bed. Herdenking der dooden Alvorens met onze werkzaamheden aan te vangen, aldus sprak Dr. Colijn, wil ik eerst een woord van gedachtenis spreken aan hen die sinds onze laatste vergadering van ons gingen. Toen wij in 1929 hier bij een waren, op dienzelfden dag waarop vele jaren geleden op dezelfde plaats de eerste Deputatenvergadering plaats vond, heb ik namens U een woord van welkom toege roepen aan twee veteranen in ons midden, aan Mr. Heemskerk, die 52 jaar lang zijn leven in dienst gesteld heeft van de A R. Partij en haar beginsel en aan professor Fabius, die het eerst secretaris van het Cen traal Comité is geweest. Wij gedenken hen in liefde, en danken hen voor alles wat zij voor de zaken van het Koninkrijk Gods eri voor onze Partij geweest zijn. Ik moet nu een naam noemen, die niet speciaal ver honden is geweest aan onze Partij, van een man, die de eerste jaren van de A R. Partij zijn krachten in de verkondiging van de beginselen der A.R. Partij geschonken hoefi Dat de A.R. Partij ten noorden van het IJ iets beteekent, is zeer zeker te danken aan den toenmaligen Zaandamschen predikant don lateren professor Lindeboom. Ook uit het midden van het Centraal Comité zijn twee leden weggenomen, de heeren Schuur man uit Drento en De Veer uit Zeeland Twee andere provinciale leiders, prof Bouwman en de heer Van Andel uit Utrecht zijn beiden heengegaan. Van de oud-leden der Tweede Kamer zijn sinds de laatste ver- Deputatenvergadenrig in Utrecht bijeen, bidt voor Uwe Majesteit en Haar Huis Gods Zegen af en verzekert Uwe Majesteit van Haar onwankelbare trouw in deze moeilijke tijdsomstandigheden. Aan den Minister-President Zijne Excel lentie Jhr. Ruys de Beerenbrouck, Voorzit ter van den Raad van Ministers: De A.-R. Partij in Deputatenvergadering bijeen, ge voelt behoefte aan de Regeering haar erken telijkheid te betuigen voor de beslist wijze waarop zij tegen de bedreiging van het wettig gezag in Nederlandsch-Indië, is op getreden. Dr. Colijn gaf hierna het presidium der vergadering over aan den tweeden voorzit ter, Mr. de Wild e, met de schertsende op merking, dat hij niet verwachtte, dat tij dens punt 4, de deputatenrede, er wanorde lijkheden in de zaal zouden ontstaan. (Da verend gelach). DE DEPUTATENREDE De bekommernis en neerslachtigheid Is er allerwegen en daarvoor is alle reden. Het geloof ai. een glorievolle toekomst, is door mij niet gewekt, aldus de spreker Reeds in mijn Deputatenrede 'van Sep tember 1921 sprak ik het uit, dat de schoone verwachtingen, die een paar jaar tevoren zooveel geestdrift hadden gewekt, veeleer in hun tegendeel dreigden om te slaan. En dat niet slechts op het terrein der interna tionale staatkunde, doch ook op dat van 't sneiale leven. Een algemeene malaise zoo /.mde ik toen heeft ingezet en haar ein de is niet alleen niet te voorzien, maar het is zp.lfs niet te schatten, waar het keer punt moet worden gezocht. ne waarschuwing is nog eens herhaald in het begin van 1925, toen velen de crisis reeds achter den rug arhttcn en oordeelden dat de voorspoed dien we in 1920 en de eerste maanden van 1921 gekend hadden, weer op weg was om terug te keeren. En metterdaad scheen het in de jaren 1925T29 alsof de weinig bemoedigende prog nose in 1921 en 1925 uitgesproken, door de feiten gelogenstraft zou worden, maar dit gold slechts voor hen, die óf niet in staat waren den schijn van het wezen te onder scheiden óf den moed misten de beteekenis van den werkelijken toestand te aanvaar den. De jaren 1925/"29 brachten toch geen natuurlijke opleving van welvaart, doch. slechts den s c h ij n er van. Gevolg van do tijdelijke verhooging van koopkracht in die landen, welke in de genoemde jaren over stroomd werden met duizenden millioonen guldens geleend geld. Dat moest zich wreken, net economised leven gleed omlaag- de spanning nam toe. De tegenstellingen in de wereld spitsen zich de laatste weken weer op alarmeeren- de wijze toe. Vanuit het Verre Oosten komt niet slechts het gerucht van oorlog, maar reeds dondert het kanon in de onmetelijke ruimten van het gebied, waarover eens de Mantsjoe- dynastie den scepter zwaaide. En niemand is in staat te voorspellen, welke nieuwe verwikkelingen daaruit zullen voorkomen. Een ontwapeningsconferentie, die den we reldvrede moest helpen verzekeren, dreigt onder eindeloos gehaspel in mislukking onder te gaan. De economische inzinking Daarnaast klimt de economische nood, ook ten gevolge van internationale verwikkelin gen, hooge tariefmuren en invoerbeperkin gen; maar evenzeer door scherpe concurren tie. Dit treft vooral West-Europa; dit treft het allereerst ons land. Omdat wij zoo afhan kelijk waren van den uitvoer. In het jaar 1928 bedroeg onze uitvoer, per hoofd der bevolking, rond 2G0 gulden, terwijl die voor de omringende in- dustrieele landen niet onbelangrijk lager was. Voor Engeland 195 gulden, vooc Frankrijk 140 en voor Duitschland zelfs maar 110 gulden per hoofd van de bevol king. Het hooge exportcijfer voor Neder land was vooral toe te schrijven aan den ongekend hoogen uitvoer van veredelde bodemproducten. Onder den totalen uitvoer van 200 gulden per hoofd van de bevolking valt bijna 100 gulden per hoofd voor directe en indirecte producten van onzen bodem. Met deze cijfers is de verklaring ge geven waarom Nederland zoo zwaar getrof fen werd en tegelijk waarom het uitzicht op herstel van den ouden toestand voor ons zoo gering is. Vooral onze bodemproducten moeten het ontgolden. En geen wonder. Van onze productie van boter ging in 't Jaar 1929 niet minder dan 54 pet. naar het buitenland; van de kaas 72 pet.; van de eieren 70 pet. De productie van geconden seerde melk was nagenoeg geheel, die van melkpoeder grootendeels voor uitvoer be stemd. Voor de varkensslachterijen bedroeg het exportcijfer 45 pet, voor die van scha pen 72 pet Voegt men daarbij dan nog de uitgevoerde tuinbouwproducten, dan komt men in geld uitgedrukt tot een waarde van ruim 500 millioen gulden voor deze pro ducten alleen. Ook de industrie Is getroffen, zeer zwaar; maar hier is meer hoop orrt* de uitvoerposi- tie te herwinnen. De zucht naar „autarkie" op agrarisch gebied maakt herstel déar zoo veel moeilijker. Naast Je economische zorgen komt de geestelijke nood Een verdeeld volk, een morrend volk, een volk, dat in breede lagen aan zelfvertrou wen verloor en den moed zag wegzinken. Een volk, bovenal, dat in breeden kring af viel van den hoogen God en soms in weer barstige verbolgenheid de vuisten naardrtn Hemel heft, in stede van de knie te buigen voor den Heilige Israels en van Hem hulp en redding af te smecken. Lang nog hielden zede en gewoonte velen terug van de schrikkelijkste openbaringen van ongeloof en van het den mensch ten troon verheffend beginsel der Revolutie, maar bij elk volgend geslacht werkte die behoudende invloed in toenemend zwakkere mate; en toen, naar den Raad des Heeren, de stormen over de wereld ontketend wer den, toen bleek dra, dat traditie alleen do geestesgesteldheid van een volk niet behoe den kan voor verwarring, voor verwording en voor verval. De voorbeelden liggen voor het grijpen. Hel Getouw Tivtili te Ulrrchl. overbekend b:i de Anti-ReroluHónmren tn den lande die sedert iaren reeds „1 en oesiuiien in net oeiang der ïarlg te nemen. Sedert ae vorige Deputatenvergadering is de inaana van de heel gerestaureerd. Oh.e actueele foir laat de totaal gewijzigde gevel van Tivoli zien. onder Kuyper, daar den leider te hooren Tivolizaal echter ge-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1933 | | pagina 1