HET VERKIEZINGSCONGRES
DER S.D.A.P.
Radio Nieuws.
JIM, DE ZOON VAN BOBBY
MAANDAG 6 MAART 1933
'DERDE BLAD PAG. 9
HARDE NOTEN TE KRAKEN VOOR DE ARBEIDERSPERS
KAMERFRACTIE EN DE PRACTUK
DER CUMULATIE
Resolutie van het Partijbestuur
Zooals wij reeds in ons blad van Zater
dag hebben vermeld, is het verkiezingscon
gres. dat de S.D.A P. te Nijmegen houdt, ge
opend met een rede door den voorzitter,
den heer J. Oudegeest. Van deze rede
heeft men het verslag reeds kunnen lezen.
De secretaris, do heer C. Wouden
berg, deed vervolgens voorlezing van ver
schillende ingekomen stukken en deelde
mede, dat er een telegram was verzonden
aan den minister van Defensie, waarin ge
protesteerd werd tegen de aanranding van
het vereenigingsrecht door den eisch van
ontslag aan de burgerbestuurders van de
militaire en marinebonden en door het ver
bod van het lidmaatschap van sociaal-demo
oratische organisaties voor militairen.
Verder deed de secretaris eenige mede
deelingen over het ontstaan van een na-
deelig saldo op de winst- en verliesrekening
over 1932 van bijna f 16.000. Op de Sociaal-
Democraat is f 6800 toegelegd. De hoofdre
dacteur en de commissie van redactie heb
ben het partijbestuur verzocht het blad te
laten voortbestaan; het partijbestuur heeft
zich er mee vereenigd, dat het blad dan
eens in de 14 dagen zal verschijnen. Men
hoopt dan met een gering verlies de exploi
tatie voort te kunnen zetten.
De Arbeiderspers
Bij de discussie over de jaarverslagen en
het beleid van verschillende partij-instan
ties besprak do heer v. d. Kieft (Bussum)
de socialistische pers.
Gaan. zoo vroeg spr., de dagbladen niet
wat ver in de richtjng van het boulevard
blad? Dit is een opmerking niet van spr.
zelf, maar van een aantal arbeiders in de
partij, die vinden dat men het te veel zoekt
In het sensationeele. Ten eerste heeft het
velen gehinderd, dat er prijzen werden be
schikbaar gesteld voor de Zesdaagsche. Dat
is reclame van de griezeligste soort. Hoe
minder aandacht de arbeidspers wijdt aan
dergelijke geschiedenissen, hoe beter. Zui-
iver sensationeel waren ook de foto's van
den man, die Roosevelt trachtte te vermoor
den. Ook de koppen in de krant moeten be
perkt worden, soms staat in zoo'n kop pre
cies het tegenovergestelde van wat in 't ar
tikel is te lezen. I-Iet is in het belang van
de arbeidersbeweging, dat het blad op zoo'n
hoog mogelijk peil staat'.
Ook een afgevaardigde uit Heerlen roerde
'dit onderwerp aan. Deze afdeeling prote
steerde er tegen, dat wel een prijs voor de
Zesdaagsdhe werd uitgeloofd, doch geen
geld beschikbaar gesteld voor den Haag om
werkloozen verlichting te geven bij de be
taling van abonnementsgeld voor Vooruit.
Laren is tegen opheffing van de Sociaal-De
mocraat, men zou het honorarium voor me
dewerkers kunnen schrappen. Er wordt in
'de Arbeiderspers te weinig gedaan aan al-
gemeene socialistische scholing. De krant
moet gemakkelijker leesbaar worden. In het
Volksblad heeft van alles over het geval
Gmidriaan gestaan, doch het geval zelf niet.
Schiebroek sluit zich aan bij geoefende cri-
tiek op de arbeiderspers.
De beer Schaper ('s-Gravenhage V), zegt
het niet. eens te zijn met de politieke lei
ding van Het Volk. Dat staat in verband
met de aanhitsende koppen, die den smaak
der lezers volkomen bederven. De koppen
hoven de woorden van Goering over v. d
Lubbe zijn geen behoorlijke journalistiek.
Spr. dringt aan op de grootste nauwkeurig
heid. en omzichtigheid hij de redactie, en
zegt. dat men geen artikelen meer op moet
nemen, als van den soldaat, die nu in
Het Vnlk schrijft. Het is te hopen, dat dit
werkelijk een soldaat is en geen als mari
nier verkleede letterzetter, als waarvan in
Voorwaarts een foto heeft gestaan. Spr. be
ziet het bedoelde artikel en vraagt of er een
bedekte bedreiging met dienstweigering in
is opgesloten. Het zou'de menschen ernstig
kunnen opbreken, als ze dat deden. Waar
om is het artikel zelf (van prof. Goudriaan)
niet opgenomen? Een rede van prof. Bon
ger, die wel bestreden werd, ook niet?
Spr. zegt eerbied te hebben voor het ka
rakter van hot Amsterdamsche drieman
schap (v. d. Bergh, Ossendorp en dr. Polak)
dat zich niet wenschte te onderwerpen aan
kruier-democratie.
Het fascisme
Een andere afgevaardigde vroeg zich af,
juist is. De S.D.A.P. is toch voor de vrijheid
van vereeniging en vergadering. Spr. vroeg
een algemeen geldend consigne van het
partijbestuur en drong er bij de redactie
van Het Volk op aan de verstoorders van
fascistische vergaderingen niet te huldigen.
Een afgevaardigde van IJmuiden was van
meening, dat zoo de arbeiders bij de werk
verschaffing in opstand kwamen, zij dat
van de sociaal-democratie hebben geleerd.
Het gaat daarom niet aan, aldus deze spr.,
dat alles te wijten aan „communistische op
hitsers en schreeuwers", zooals dit in Het
Volk gebeurt. Dat komt de eenheid zeker
niet ten goede en de S.D.A.P. verliest daar
door ook een stuk vertrouwen van de ar
beidersklasse.
De cumulatiekwestie
Ook deze spr. roet de, evenals reeds door
enkele afgevaardigden vóór hem was ge
schied. het cumulatie-vraagstuk aan. Hij
was vanm eening, dat de partij to.z. daar
van een duidelijk uitgesproken meening
heeft De Kamerfractie, aldus deze afge
vaardigde, heeft een mooie gelegenheid la
ten voorbijgaan om zich te rehabiliteeren in
deze kwestie.
De Kamerleden hadden alles wat zij meer
ontvangen dan wat hun rechtmatig toe
komt, in de partijkas moeten storten. Dat
zou op de verbeelding der arbeiders hebben
gewerkt. Spr. bedankt ervoor verantwoor
delijkheid te dragen voor leiders, wier da
den niet in overeenstemming zijn met hun
woorden.
Albarda antwoordt
Dit laatste schot zat blijkbaar midden in
de roos, tenminste die heer Albarda be
gon bij het beantwoorden van de gemaakte
opmerkingen onmiddellijk met dezen laat-
sten spreker.
De ongerustheid, waarvan de afgevaar
digde van IJmuiden blijk geeft, zoo zeide
hij, is slechts in staat de verdachtmakingen
te voeden. Over de cumulatie heeft spreker
nooit iets anders verklaard, dan dat hij be
reid was de zaak in de Kamer aan de orde
te stellen. Spreker heeft dit ook op 9 en 16
November in de Kamer gedaan. Zijn motie
betreffende de cumulatie is verworpen. Dat
is niet sprekers schuld.
De opmerkingen over het beleid der Ka
merfractie betroffen uitsluitend de afwezig
heid van enkele partijleaen bij het radio
debat. (Bedoeld is hier in het bijzonder da
afwezigheid van den heer Duys. Red.)
Spr. kan zich de pijnlijke verrassing van
de partij te dien aanzien voorstellen. Ook
de fractie betreurt het, dat het zoo geloopen
is. Het gaat echter niet aan, hieruit te gene
raliseeren. De werkverdeeling in de fractie
is zoo goed als zij ooit is geweest en er
wordt ook voor reserve gezorgd voor be
paalde onderwerpen. Spr. zet uiteen hoe do
indeeling in de fractie is. Voor het radio-
vraagstuk zijn de heeren Duys en v. d.
Bergh aangewezen. De laatste moest op den
avond van het radiodebat dringend thuis
zijn en niemand van de fractie vermoedde,
dat de heer Duys dien avond niet aanwe
zig zou zijn. Men heeft alle pogingen ge
daan om dezen te bereiken, doch door ver
andering van diens telefoonnummer geluk
te dat niet. Het is ongewoon, dat er dien
avond geen 24 Kamerleden aanwezig waren
Het is onmogelijk alle begrootingszittingen
bij te wonen en nog hot andere noodige
werk te verrichten. Er moei dus een zekere
beurtregeling zijn. Had men maar kunnen
vermoeden, dat de heer Duys er niet zou
zijn, dan ware een regeling getroffen. Des
noods moge het gebeurde een flater worden
genoemd, men mag er geen gevolgtrekking
ton aanzien van de toewijding van de Ka
merfractie uit opmaken.
Ten aanzien van de opmerkingen van
Zutphen over de bemoeilijking van fascis
tische vergaderingen, herhaalt spreker, dat
hij het een teeken van venvildering vindt
als men vergaderingen van anderen in de
war tracht te sturen. In zijn Kerstrede heeft
spreker zijn denkbeelden duidelijk uiteen
gezet. Alleen als men eens andere grond
wettelijke rechten eerbiedigt, mag men dat.
zelf ook eischen.
Ankersmit voor het voetlicht
De heer Ankersmit gaf de verzeke
ring, ook namens de directie van de Ar
beiderspers, dat men alle geuite wenschen
zal onderzoelfen of toetsen. Het lijkt spr.
goed er op te wijzen, dat er geen tegen
stelling bestaat tusschen de krant en deelen
van de beweging. Spreker gelooft, dat de
heer Schaper een eenling is. Zeker heeft hij
niet namens de Kamerfractie gesproken, die
spreker dezer dagen nog van haar groote
waardeering heeft doen blijken.
Aan de koppen, aldus spr., wordt de groot
ste aandacht besteed. Het streven is niets
aan te dikken en de koppen een weerslag
te doen zijn op het artikel. Dat het niet
altijd gelukt, spreekt vanzelf, doch 't wordt
steeds beter. De nieuwe journalisten, die men
bij de uitbreiding moest aannemen, waren
niet dadelijk geconfijte journalisten en
moesten worden opgevoed. De redactie moet
rekening houden met al haar 170.000 lezers.
meer dan het dubbele van het aantal
leden der partij.
Spr. behandelde verder een reeks van ge
maakte opmerkingen over foto's, opneming
uit Maleische bladen. De Tri
bune en de Fakkel staan altijd vol bestnj
ding van de S.D.A.P. Daarop wordt zoo wei
nig mogelijk gereageerd. Men kan toch niet
opzitten en pootjes geven aan hen, die de
partij dagelijks met den vuilsten laster
overladen. In de huurstakingen heeft men
de communistische invloeden bestreden, 't
Is een Moskousch relletje. Overigens heeft
een sympathieke berichtgeving er over
opgenomen. Verder kon de Arbeiderspers
niet gaan,, omdat de partijleiding nog geen
stelling heeft ingenomen.
Verklaring van Van der Veen
De heer v. d. Veen verklaart, dat de hier
gehoorde critiek niet die stemming weer-
die er over de krant bestaat. Ook in
het buitenland heeft men waardeering voor
de Nederlandsche Arbeiderspers. Spr. ie van
oordeel, dat een krant al'lereenst betrouw
baar moet zijn. De aandacht ia voortdurend
gericht op verbetering. Het uiterlijk van de
krant ie voor de lezers van het grootste
belang. Het daarvoor gekozen systeem acht
spr. het juiste. Daarin zal men dan ook geen
verandering brengen. Het is nu geen tijd
voor uitbreiding met nieuwe volksbladen.
Om finanoieele redenen kan de SociiaaJ-
Democraat niet als discussieblad aan de
Arbeiderepens worden toegevoegd. Verlaging
van den abonnementsprijs is niet mogelijk.
Werkloozen zal men door vormiimg van een
plaatselijk fonds moeten steunen.
De zesdaagsdhe heeft op spr. geen indruk
van afbeuiLing gemaakt Een groot aantal
abonné's had belangstelling voor deze wed-
belangstellenden. Hij zal met
miinig, die hierdoor is ontstaan, in het ver
volg rekening houden.
vce&ten, drukt of bedreigt, zooveel mogelijk
worde gelenigd of afgewend; dat het werk der
hervormingen op het geoied van het sociale
leven en op dat van net onderwijs, zoo spoedig
mogelijk worde hervat: dat de geestelijke vrij
heid van alle rlchtlngei. worde geëerbiedigd;
dat een doortastende vredes- en ontwapen lm £8-
polltiek worde gevoerd; dat
middelen om den invloed des
volks nu en In de
recht te doen komen.
Partij verklaa
oordelijk zou worden
i burgerlijke meerder-
bepaald, on-soclallstisch of anti-soclalis-
Y. De Partij blljrt weliswaar ln beginsel be
id deelneming aan de regeering te overwegen,
its op duidelijk omschreven voorwaarden, In
dien na afloop van de verkiezingen en op grond
van haren uitalag ln de nieuwe Kamer 'n meer
derheid zou zijn te vormen, bereid en in staat
met een parlementair kabinet de wetgeving
iet bestuur des lands te lelden ln democra-
lie banen, ln don hierboven aangegeven zin.
constateert echter, dat ln de tegenwoordige
handigheden dat vooruitzicht niet bestaat,
aangezien in den la.atston tijd een hevige antl-
clallstlsohe stemming zich van allo groote
rgerlijke partijen zonder onderscheid heeft
i es ter gemaakt, terwijl de democratische
groepen te zwak zijn om met de S.D.A.P. een
neerderheid te vormen.
8. De Partij handhaaft ln elk geval haar be-
1 uit, dat de vraag, of de omstandigheden, de
zouden zijn, dat zij aan een kabinetsvor.ning
alvorens een defnltieve
irden gedaan, na overleg
elegd aan een buitengewoon congres
Verdere discussie
schreven moesten worden. Daaronder zijn
3000 leden, die naar de O.S.P. ovengtngen.
De reet vormt een normale fluctuatie. Toe
neming van het ledental, als nu te consta-
teeren is, ie een bewijs van het vertrouwen,
dat het land in de S.D.A.P. heeft Sprekers
meeniing is, dat de geest in de partij, alle
omstandigheden in aanmerking genomen,
heel goed is
Ten aanzien van de gerezen kwesties over
loonsverlaging van overheidspersoneel, zei-
de 6pr., dat overaJ, waar de betrokken pert ij -
instanties overleg hadden gepleegd met het
partijbestuur, geen moeilijkheden zijn gere
zen. Het zal nooit een sociaal-democratisch
dogma kunnen zijn. dat een sociaal-^. qo-
croat in een vertegenwoorddgend lichaam
nooit aan loonsverlaging zal kunnen mee
werken.
Wat de AmsterdamsOhe kwestie betreft,
door den heer Schaper ter sprake gebracht.,
zeide spr. zicsh aan te sluiten bij de hulde
aai; de drie Ameterdamsohe raadsleden,
do oh dat bet eekent niet, dat andere leden
van die raadsfractie geen karaktervastheid
zouden hebben getoond. Er zijn anderen re-
vveeet, die zdoh disciplinair hebben gevoegd
naar de besluiten van het partijbestuur. Ook
daarin ligt karaktervastheid.
De zitting ven Zondagmorgen werd ge
opend met een rede van den heer Albarda,
waarin hij het verkiezingeprognarn toe
lichtte en de volgende resolutie van het
Partijbestuur:
1. De Partij gaat den verkiezingsstrijd tege
moet met een diep besef van den grooten ernst
der omstandigheden van het oogenbllk. Terwijl
'-che crisis, die al meer dan drie jaar
crisis veroorzaakte politieke en geestelijke
wilde ring In het buitenland geleld tot gebeur
tenissen die op zichzedf reeds zeer ernstig, van
nog veel erger dingen de voorboden kunnen zijn
2. De Partij doet ln deze omstandigheden,
bij de opening van den verkiezingsstrijd, een
dringend beroep
scihe beginselen en instellingen te verdedigen
tegen de groote gevaren, die dr~-
lende zijden bedreigen.
S. De Partij zal wederom geheel zelfstandig
aan den verkiezingsstrijd deelnemen,
grondslag van haar beginselprogram
versterking van den Invloed der sociaal-demo
cratie op het staatkundig leven.
4. De Partij stelt zich voor de komende parle
mentaire periode ten doel zoo krachtig mogelijk
te bevorderen, dat de crisisnood, die groote dee
len der bevolking In de steden en op het platte
land, hier te lande en in de overzeesche ge-
iet parlemen-
de
niet bereid te zijn i
erleenen tot de vorml
tli>oaal kabinet, wai
unnc-n deelm
tap daartoe mochi
met de Vakbeweging.
der Partij.'
9. Do S.D.A.P. roept de arbeidersklasse van
Nederland, en alle met haar maatschappelijk
verwante en gelijkgezinde groepen en personen
op. om, ondanks alle verschillen op ander dan
sociaal-politiek gebied, bij aeze verkiezingen
met haar é6n groote macht te vormen ter be-
scherm'ng van deu v rodelt er verdediging van
ring van de door de Partij voorgestane politiek
Spr. zeide zelfbeheereching noodig te heb
ben om op dezen dag, nu de wereld in span
ning ie over de ontzettende beslissingen, die
zich in Duitscrlend misschien zulilen vol
trekken, te beraadslagen. De Duitsohe eo-
oiaal democratie voert vandaag een strijd
op leven en dood en de heele wereld is daar
van do ontstelde getuige.
De Kamerontbinding besprekende, zed de
heer Albarda, daarvoor geen andere ver-
g lüjking te kunnen vinden dan dde met het
zorgelooze gedrag van den commandant
van de Zeven Provinciën.
Afgezien van andere overwegingen, heeft
de regeering aan het geringe gesohiil met de
Kamer een onverdedigbare uitbreiding ge
geven. En toch verzoekt de regeering nog
telkens aan de Kamer belangrijke wetsont
werpen iin behandeling te nemen, w.o. fi-
nancieele, als weeldeverteringsbelasting en
omzetbelasting. Ter wiilile van 5 ton werd de
Kamer ontbonden en dus 70 miiLLioen op het
spel gezet.
De kans op een democratische regeering
na. de verkiezingen met bestaande partijen
is uiterst gering. Ook is niet te verwachten,
dat de van Je groote partijen zich afsplitsen
de groepen zooveel stemmen op zich zuilen
vereenigen, dat met hen een democratische
regeering te vormen ware.
De S.D.A.P. zal niet deelnemen aan een
kabinet, waarin zij verantwoording zou
krijgen te dragen voor on-socialistische en
antisocialistische regeeringspoltiek. In de
zen tijd van politieke spanning kon van een
Godsvrede tusschen soc.-demoonatie
dere partijen minder dan oit sprake zijn. De
S-DA.P. heeft een anderen plicht dan aan
de cri6is- en militairepolitiek der burger
lijke partijen mee te werken
Thans echter heeft men wat anders ge
vonden, namelijk de uitbreiding van de
coalitie met de vrijzinnig-democraten. Wei
zitten de laatoten nog, en vooral Prof.
van Embden met de ontwapening ver
legen, maar de koers is definitief omge
draaid.
Spr. geeft vervolgens zijn beeahouwimg
over de beroering onder de boeren en pach
ters en over het optreden van 't fascisme
in den verkiezingsstrijd. Twee dingen slechts
kunnen het fascisme aan de meerderheid,
althans aan grooten vooruitgang helpen.
Dat zijn de verdeeldheid der arbeiders en
excessen der arbeidersbeweging.
Welbewust hebben de communisten over
al de macht der arbeiderebeweging vermin
derd of gebroken.
Er ie nog slechte één weg om de groote
socialistische macht te vormen, die zail kun
nen redden, en dat is, cat de arbeiders zióh
scharen achter de SDAP. en de sociaal-de
mocratische arbeidersorganisaties. Dat is de
eenige weg; niet aan de O.S.P. is het dilen
weg te wijzen. Zij die den felsten strijd te
gen de S.D.A.P. voeren en in'edgen kleinen
kring geen oeniheiid bewaren kunnen, zuiden
het niet zijn, die de verzoenende handen in
elkaar sluiten.
De oproep tot aansluiting bij de S.D.A.P.
moe4 niet a-ldeen gericht zijn tot de socialis
tisch denkende arbeiders. Het 6taat vast, tot
bet socialisme zal worden de zaak van alle
arbeiders buiten het geloof om.
Bij de opstelling va/n het verkiezings
program stond op den voorgrond strijd voor
de socialisatie, ontwapening, democratie,
werkloozenzorg. Spr. lichtte een en ander
uitvoerig toe.
De middagzitting
fn de middagzitting heeft de heer F. M.
Wibaut een inleiding gehouden ter toe
lichting van de voorgestelde wijziging van
de conslusiee van het eocialisatie-rapport.
Uitvoerig belichtte hij de wijzigingen betref
fende desocialisatie van het bank- en crediet
wezen. De overige wijzigingsvoorstellen
hebben o.a. betrekking op de arbeidsvoor
waarden in de gesocialiseerde bedrijven, de
ordening van het verkeerswezen, instelling
van een Electrieiteitenaad, regeling van de
woningvoorziening, enz. Spr. wekt allen op
om de socialisatie, die tot nog toe een woord
was. te maken tot een daad en een ètap op
den weg naar het socialisme.
Het lendbouwrapport met bijbehoorenöe
resolutie wordt toegelicht door de heeren
A .H. G. van Ariel, uit Arnhem, en den
heei W. van der Sluis, burgemeester
van Goor. De conclusies van de landbouw-
reeolutie hóuden o.a. in socialisatie van den
grond, wettelijke regeling; waardoor in ge
vallen van onmacht tengevolge van de cri-
verkoop door schuld een aantal jaren
kan worden uitgesteld, credietverschafflng
den landbouw tegen matige rente; ie-
ng van een Landbouw-Uitvoerbureau
en een Landbouw-Aankoopbureau voor ge-
centraliseerden uitvoer en aankoop van
grondstoffen en machines: mioimum-veildng-
prijzen ter bevordering van productieregeling
instelling van landbouwraden en verbete
ring van het landbouwonderwijs.
De heer \V. H. Vliegen brengt rapport
uit namens de oommissie, die de amende
menten op het verkiezingsprogram en de
P b.-resolutie heeft onderzocht De commis
sie adviseert, alle amendementen, die de be
reidheid tot regeeringedeelneming onder
alle omstan-dgLeden afwijzen, te verwerpen.
Van de verschuilende amendementen op het
verkiezingsprogram wijst de commissie o.
de amendementen IJmuiiden en Zandvoort
tot weigering van alle mobilieatrie-credieten
af. Een amendement van een achttal afdee-
lingen tot opheffing van het bankgehein
wordt overgenomen, evenals een amende
ment Amsterdam VII tot afschaffing van
de rijwielbelasti/ng.
p. Bestuursverkiezing
Tot lid van het dage,lijk6óh bestuur zijn
gekozen de heeren B o e k ra a n, M a t h ij-
s e n en Wibaut en tot lid van het partij
bestuur de heeren Albarda, Banning.
Drees, Van Eek, Vliegen, Swet-
"-roek en mej. Groeneweg.
De voorzitter achtte het noodng, mede 'e
deelen, dat de heer Cramer reeds in
Januari had te kennen gegeven zich niet
meer voor een zetel in het partijbestuur be
schikbaar te stelten.
OUDERS.
PAST OP UW KINDEREN!
Het 9-jarig meisje M. H. te Maastricht
verd met liaar vriendinnetje G. van school
komend aangesproken door een wielrijder,
die haar verzocht mede te gaan, zij zouden
prentjes kijken en snoepgoed krijgen. Het
meisje G. weigerde, doch de 9-jarige M. H.
ging bij den jongen man op de fiets zitten
en reed mede na eerst haar vriendinnetje
•en boekje te hebben gegeven om thuis
te reiken. Het vriendinnetje kweet zich
haar taak en bracht de boodschap over. die
begrijpelijk thuis heel wat opschudding
DINSDAG 7 HAART.
luizen (296.1 M.J K.K O 8.00 Morgenconcert.
10.00 Gramofoon. - 12.15 Lunchconcert.
2.00 Middenstandscursus. 2.35 Vrouwen-
uurtje. 3.30 Modecursus. 4.30 Sextet.
5.30 De ontwikkeling der moderne VioolBoaa-
te. 6.50 Sextet. ï.10 Gramofoon. 8.00
Lijdensmeditatie. 9.30 V&i Dias. 9.35
Solistenconcert. 10.30 Gramofoon. 11.00
Vaz Dias. 11.05 Gramofoon.
V.P.R.O. 5.30 Menschen in den Bijbel.
irussel (Vlaamsch) (337.8 M.J 12.20 Omroep
kleinorkeat. 1.20 Gramofoon. 5.20 Radlo-
symphonle-orkest. 6.05 Kinderuurtje. «.50
Omroepklolnorkest. 7.60 Fanfarecorps de
(Fransch) (509.3 M.) 12.20 Gramofoon. 1.00
Zang. 1.30 St. Sadns-progrumma. 5.20
Weensche muziek. 6.35 Gramofoon. 6.50
Gewilde muziek. 8.J0 Concert. 8 50 Vtool-
recltal 9.20 Radlo-symphonieorkest. 10.05
a v e n t r y (1554 4 10 35 Morgenwijding.
12.20 Orgel. 1.05 Commodore Grand-orkcst.
'6. 6.50 De grondslagen
r I» 'I e ea 1634 9 M.J 6.60
9.30 Jeugdconcert. 120
—4.50 Concert.
Gramofoon. 3.50 G<
7.20 1'opulalr concert. 7.50 Marlneconcert.
rg (472.4 M.> 6.25 Gramofoon.
Imajggf fi icert. 4 20 Con
e plano's 8.05
11.20 Gramofoon. 1
eert. 7.20 Cc
Radiotouneel.
(261.3 M.) 12.20 Orgel 1.06
leest. 5.35
London Reg. (355.9
I.) 10.35 Morgenwijding
12.20 Concert. 1.35 Concert. 2?30 Orkest!
6.55 Concert. 8.20 ..Moonlight In Every
thing". 9.20 Radio-MUitair-orkest.
Midland Reg. (3*3 9 M.) 12.20 Concert.
1-35 Concert. 2.20 Orkest. 6.55 Militair
orkest van Birmingham 8.20 Tooneel.
9.20 Midland Studioorkest.
Par») itAdin PaiUI (1724 1 Ml 8 nS Gramo
foon. 12.20 Orkest. 7.40 Concert. 8 20
verwekte. De moeder waarschuwde de poli
tie. Een 13-jarig broertje sprong onderwijl
op de fiets en toog op eigen houtje op onder
zoek uit en slaagde er inderdaad in het
zusje met den man te vinden achter den
ringoven aan Jen Tongerschen weg. Bij het
naderen van het broertje nam do aanrander
de vlucht.
De politie heeft deze zaak in verder on
derzoek.
Door G. Th ROTMAN
81. Jim sluipt voorzichtig nader; gauw
Maakt hij een lasso van het touw.
En weet, door 't zoo te laten zakken.
Zoo'n aangekleede pop te pakken.
Waarop hij, 't touw steeds in zijn hand,
Beneden in een auto landt
Een ruk daar gaat vriend Jim brutaal
Met pop en auto aan den haal!
32, Daar Jimmy echter niet kan sturen
Vertoont de auto rare kuren,
Hij schiet van links naar rechts, en gaat
Langs zigzagwegen over straat.
Wat een paniek! De menschen rillen,
De dames vallen flauw en gillen,
Want ach, de pop wordt, moet je weten,
Door ieder voor een mensoh versleten!
(Wordt Woensdag vervolgd).
„Alles of Niets!"
Twee Hollanders in de wildernis
van Mandsjoerije
Dooi J. A VISSCHER
(slot. 16
„Hoe lang moeten wij hier nog verblij
ven?" vroegen de Hollanders vol begeerte
naar hun vrijheid.
„Dat is ons niet bekend. Onze bezigheden
zijn hier zeer vele. De winter heeft de be
spreking van alle dingen tegengehouden, gij
moet nog wat geduld oefenen, doch wel zul
len wij u cle gelegenheid geven om met do
uwen te correspondeeren. Verontrust zijn ze
niet, want uw recderij hebben wij verwit
tigd en deze heeft ongetwijfeld uw familie
leden gerust gesteld"
„Ik heb zelf door mijn agenten een brief
van uw maatschappij in handen gekregen,
die het u zeer gemakkelijk zou maken aan
onze voorwaarden te voldoen. Zij schrijft dat
zij genoegen neemt met onze eischen als dat
u de vrijheid kan teruggeven."
„Maar daarvoor koop ik die nietl" was
beleefde antwoord.
De koopman lachte en zeide: „En daarom
heb ik u dien brief ook maar niet opgezon
den overeenkomstig uw standpunt: Alles of
niets. Laat ons nu maar vrienden zijn
wecst overtuigd dat ik uw eerlijkheid w
lijk op prijs stel, maar ik ben nu oenmaal
een van die Hoengoezen, wier moraal tegen
de uwe indrulscht. Ik kan niet andere. Gij
kunt niet anders. Zoo staan wij eeriijk te
genover elkaar."
Nog geruimen tijd werd er gewacht en ge
'durende dien tijd waren de voorname Hoen
goezen on do beide Hollanders voortdurend
in elkanders gezelschap en kwamen zij van
allerlei te weten omtrent deze merkwaardige
organisatie, die zulk een rol speelde in de
voortdurende wrijving tusschen Rusland en
Japan en zoo voortdurend intrigeerde in
Mantsjoerije in den stpjd tusschen het laat
ste land en China.
Eindelijk zou de reis aanvangen. Het was
prachtig voorjaarsweer. De zon scheen hel
der, had reeds enkele bloemen te voorschijn
geroepen en het oerwoud .getooid met groene
versierselen. De vogels zongen en dartelden
van tak tot tak en het gezicht op de rivier
de Nonni, die daar spiegelblank zich voor
hen uitstrekte nadat zij het kamp hadden
verlaten, was wonderschoon.
Een geriefelijke jonk nam het gezelschap
aan boord en onder de meest gunstige om
standigheden voer men af, nadat de rieten
zeilen klapperend waren ontplooid.
De reis duurde omtsreeks vijf dagen toen
de oude mandarijn, die volkomen op do
hoogte scheen te zijn van de route der sche
pen, wees op een punt aan de linkeroever
en de bemanning opdroeg om daar aan te
leggen. Erg aanlokkelijk zag de landings
plaats er niet uit. Er was niets dat aangaf
men daar aan wal kon komen en het
was een raadsel hoe de oude mandarijn deze
plaats had kunnen onthouden.
Aan den oever in het water groeiden heels
velden met riet waar het scheepje zoo ver
mogelijk werd ingeboomd, totdat men ein
delijk over een lange plank den vasten wal
kon hereiken. De grond was er moerassig en
veerde bij eiken voetstap. Dwars tusschen
de rietpluimen heen ging men verder. Daar
na volgde een zoo dicht struikgewas, dkt
men groote moeite had om het pad er door
heen te vinden.
Langzamerhand werd de grond vaster en
groeiden er hooge beuken en berken. Men
moeost daar zeer voorzichtig zijn, omdat er
tallooze beekjes vloeiden naar de rivier, zoo
door elkander kronkelend en sommige zoo
diep onder het hooge .gras verborgen dat
meermalen een van het reisgezelschap een
misstap deed. Wilde runderen spoedden zich
op de vlucht voor de reizigers. Wild was
er voldoende en bij het eerste kampvuur dat
men tegen den avond ontstak, smaakten de
buitgemaakte patrijzen en fazanten uitste-
Naar mate men verder kwam werd de weg
moeilijker, daar men nu de 'litloopcrs van
het groote Khinganggebergte naderde. Groo
te rotsblokken verspreid over enorme vlak
ten dwongen vaak tot een verren omweg. Een
ternauwernood begaanbaar pad leidde over
bergen van graniet met steile kloven, die
onder struiken en heesters verborgen waren,
zoodat men zeer goed moest uitzien.
Overal lagen vermolmde boomen, die van
ouderdom waren omgevallen en trotsch ver
hieven zich dennen en sparren tot soms wel
dertig meter hoogte. Dan weer waren er
velden van vlijmscherp gras, waarvan de bla
deren als zwaarden waren en waaraan men
zich bloedig kon verwonden.
Het was een oord van verlatenheid en de
Hollanders konden zich niet voorstellen hoe
ze nog eindelijk weder eensin een menschen
wereld zouden aanlanden.
De plantengroei verspreidde daar een
vreemde scherpe geur die slaperig maakte
en waarvoor men voorzichtig moest zijn,
daar deze een hevige koorts kan veroorza
ken, als men onder de schaduw bleef. Er
werd dan ook steeds gekampeerd om een
groot vuur in de open lucht.
Daarna kwam er een gedeelte dat wel eon
paradijs geleek. Ofschoon het nog vroeg in
het voorjaar was, bloeiden er onder de be
schuttende bescherming van do hooge bergen
reeds e«n waar tapijt van bloemen terwijl
kristallen watervallen overal neerkletterden
en een verbluffend kleurenspel gaven als er
de zon op scheen.
Na den derden dag werd de omgeving weer
veel schraler. Men was ook reeds op min
stens duizend meter hoogte gekomen. Dn
boomen werden schaarecher, het gras veel
dunner en eindelijk wees de oude mandarijn
op een gebergte aan den horizon, de Djigit-
sjan, die met zijn kloven, afgrondon en steile
hellingen de schuilplaats vormde van het
Hoengoesche hoofdkwartier.
Eindelijk toen er met moeite een steile
helling beklommen was, schoot op bevel van
den gids een der Hoengoeren zeven maal
achter elkaar met bepaalde tusschenpoozen
zijn geweer af.
Na eentg wachten kwamen van uit een
kloof «"in paar mannen te voorschijn. De
mandarijn trad op hen toe en sprak eenige
woorden met hen waarna zij met wantrou
wenden blik op de Hollanders toetraden en
hen een blinddoek voor de oogen bonden.
Zij namen hen onder de arm en liepen een
half uur verder, toen zij de doek weder weg
namen.
De reizigers bevonden zich in een groote
versterkte ruimte waar verschillende gebou
wen stonden en waar gewapende schild
wachten rondliepen.
De beide vrienden werden naar een ka
mer gevoerd, waar alles in gereedheid was
gebracht om hen van de vermoeienis der
reis te doen hekomen. De bedienden waren
uiterst beleefd en hogen voor hen alsof zij
hen als hooge gasten beschouwden.
Het reisgezelschap had zich van hen los
gemaakt en was zeker in belangrijke be
sprekingen gewikkeld met het hoofd van de
Hoengoezen.
Diens onderbevelhebber was een breedge
schouderde Mongool met een zijden gewaad.
daf kunstig met goudborduursel was ver
sierd. Hij kwam zich telkens vergewissen
of het den gasten aan iets ontbrak en grret
te hen zelfs onderdanig wanneer hij weder
vertrok.
Het was tegen den avond, toen de laatste
met een der bedienden bij de Hollanders
binnentrad en verzocht hen te volgen. Over
de binnenplaats gin-.- men naar het hoofdge
bouw, dat er werkelijk comfortabel uitzag,
met don versierden ingang en de brèedo
gaanderijen.
Zij werden binnengelaten in een vertrek
dat zeer kostbaar H'emeubeld was. Op rijk
versierde rustbanken lagen bergen van
prachtige kussens. Het licht der koperen'
lampen werd er zacht getemperd door blauw
zijden schermen. Langs den wand stonden
boekenkasten met zeer kostbare werken,
vele met Engelsche opschriften.
De beide Hollanders werden alleen gelaten
en zagen vol verbazing om zich heen.
Daar opende zich plotseling een kralen
gordijn en een tenger man trad naar voren,
in een groenzijden gewaad. Zijn houding wac
vol waardigheid en toen hij naderbij trad;
was er een vreemde schittering in zijn oogen
en een glimlach op zijn gelaat.
Hij noodigde zijn gasten om te gaan zit
ten en sprak hen aan in vloeiend Engeisch.
terwijl hij telkens den stuurman aanzag.
Deze had zijn voorname gastheer ook al
aangezien en er doemde een verre herin
nering in zijn geest op.
„Gij zijt welkom," begon de Hoengoes. „Het
is lang geleden sedert wij elkander ontmoet
ten", voegde hij er lachend bij. „Raadpleeg
uw geheugen eens. De wegen der menschen
loopen soms vreemd naar elkaar toe. Her
kent gij mij niet?"
De stuurman zag hem nadenkend aan.
Plotseling kwam de herkenning. Hoe was
dat mogelijk!"
„Rotterdam! zoo hielp do Hoengoes hem.
„Het is nu jaren geleden, dat ik bijna over
reden werd, en gij mij hebt gered".
„Hoe is het mogelijk?" riep de stuurman
nog eens en trad met geopende hand op hem
toe.
Ja waarlijk, het was de Chinees van het
gezantschap die hij zooveel jaren geleden
van onder de paarden had weggetrokken en
die hem toen dat horloge met een inschrift
had vereerd.
Nu was alle terughouding verbroken.
Het was alsof oude vrienden elkander had
den teruggevonden en de dokter deelde in
de vreugde.
„Hoe ik u hier nu moet terugvinden!" riep
de stuurman uit
„U bedoelt, omdat ik tot de Hoengoezen
behoor, die gij als avonturiers en roovers
beschouwt?" vroeg deze lachend. „Ik zal u
gaarne morgen mijn verhaal vertellen en
misschien oordeelt gij dan milder. Laat mij
u echter verzekeren, dat donkbaarheid ook
een van de eigenschappen is van onze man
nen. Had ik eerder geweien, dat gij in onze
republiek waart aangekomen, dan had ik
u direct hier heen ontboden. Uw horloge
heeft hier wonderen gedaan. Het inschrift is
uw talisman geweest En niet minder uw
werk, dokter, vervolgde hij zich tot dezen
wendende want als gij nog geen plaats hebt
gevonden om U te vestigen, dan k. ik u
de verzekering geven, dat gij in ons kamp
uw carrière kunt maken! Maar nu over
uw zaak. Uw koppigheid is mij bekend. Ik
beschouw dat als karakter. Het moge u
vreemd voorkomen, dat men daarop niet
eerder prijs heeft gesteld, maar onze wet
ten zijn streng en alleen ik heb het recht
om daarvan af te ijken. Straks in de ver
gadering is alles besproken en ik gaf op
dracht u niet alleen ten volle het u toeko
mende uit te betalen, doch bovendien een
bedrag, dat u als schadevergoeding zal wor
den uitbetaald voor de geleden ontbering en
de vrijheidsberooving. Gij zult tevreden zijn.
Maar een voorwaarde heb ik daaraan ver
boden. Als men elkaar om do dertien jaren
ziet, dan is dat niet te veel. En daarom ver
zoek ik u gedurende minstens een week mijn
gast te zijn. Dan Iaat ik u gaan. Een sterk
geleide za! u voeren waarheen gij zelf wilt
Paarden en raagstoelen zijn voor u beschik
baar en ik hooD dat. als gii in uw vaderrland
weder zijt aangekon.-n. gü ook eenige goede
indrukken van ons Hoengoezen zult mede
genomen hebben. Maakt u niet ongerust over
uw familie. Zoowel uw firma als uw familie
hebben telegrafisch volledige inlichtingen
ontvangen. Ik heb *e medegedeeld, dat ge
weldra terug keert en dat alles wel is."
Zoo bleven de beide heeren nog een week
to gast bij hun hooge gastheer. Veel verna
men zij nog van de politiek van deze merk
waardige avonturiers, die in den strijd tus
schen .Tapan en Rusland uïk een voorname
rol speelden en die nu nog steeds de hand
langers zijn van het Jarwi'.iche gezag in
Mantsjoerije.
De terugreis na een hartelijke afscheid
ging heel wat gemakkelijker dan de heen
reis. Omringd door gewapende mannen trok
ken zij verder tot zij zich weldra in den
trein bevonden en daarna plaats bespraken
op een boot, die hen naar het vaderland
terugvoerde waar zij gretige toehoorders
vonden als zij hun avonturen in het land
der Hoengoezen vertelden.
EINDE.
