RIJKSBEGRCOTING 1933
Kunst en Letteren.
Wetenschap.
Radio Nieuws.
Gemengd Nieuws
JIM, DE ZOON VAN BOBBY
„Alles of Niets!"
VRIJDAG 24 FEBRUARI 1933
DERDE BLAD PAG. 9
FINANCIEN EN SOCIALE POLITIEK
De heer Wibaut in zijn schulp
OVERZICHT
Vergadering van 23 Februari 1933
Wanneer we den derden das der alg'-
meene beschouwingen rij oiioeteekvneii
noemen, nieenen we niets te vee» te heb
ben gezegd.
De lieer Oudegeeet heeft nog anderhall
uur vo.gepraat over Atjn voor het henen
gelijk Mr. biingenberg terecht zeiue
waardelooze finaneiëeie fantasieën.
Meer waarde hadden de beschouwingen
van genoemden vrijz.-dem. senator, die ue.i
financieelen toestand voor de toekomst
zeer donker inziet. Voor 1934 zul.en we,
meende hij, niet aan beiastingvei hoogaig
oi tkonicn. De It K. democraat de Biuyn,
die zijn jaarlijksche mopperpartij over do
soriaai-econoniisclie polities va.: net kaïn
net ten beste gai ,had daartegen niets ge n
bezwaar. „Qua dragesimo Anno'waarmee
men allee en dus niets schijnt te kunnen
bewijzen werd weer van de piank gehaa d.
Et' overigens sprak de taal van den hvr
de Bruyn .nee tot het gevoel, dan dat ze
het verstand bevredigde. In hem was moer
de volksmentor die prikkels toedienen moet,
aan het woord, dan de bezonnen staatsman.
We hebben in de beschouwingen van dez-n
man, die ook doet alsof er als we maar
willen een soort nieuwe maatschappij
uit den grond is te stampen - niet vee.
vertrouwen. Hij gelooft zijn talluoze cit.i
ten wijzen er op teveel op gezag en wij
kunnen zijn gezag bezwaarlijk aanvaarden.
Verder hield de heer IJs?elmuulen beschou
wingen over de financieele verhoud.ng tus-
srhen Rijk en gemeenten en drong de trei
Smeenge met klem aan »p steun voor den
aardappel- en den roggebouw in de zand
streken.
Eenige kleur aan den dag paf eigen ij v
alleen een rede van den heer Wibaut. Hij
bracht een paar hobbies der S.D.A.P. naai
voren: ruime leeningspjlitiek en staatscircu
latiebank en hield zich voorts bezig met de
Zeven Provinciën" op de bekende soc -d ni
wijze. Geen afkeuring der muiterij hoorden
we meer, maar wel een vergoe ijking al
„betreurenswaardige onbezonnenheid Epn
diepgaand en onpartijdig .nderzoek had h j
nog noodig... „En onderwijl spreekt men
alvast maar van moord" interrumpeerde mi
nister Verschuur zeer raak.
Het meest verb'uffende kwam arhter aan
De heer Wibaut schroefde zich op tot de rol
van vlootvoogd en vertelde hoe hij zou hen
ben gehandeld tegenover deze muiters. Hij
zoo vi» namen we, zou verzocht hebben
6.v.p. naar Soerabaja te varen en zich daar
te melden. De verzekering zou zijn gegeven,
dat de opslandigen niets te duchten zouden
hebben eer het onderzoek, met behoorlijken
rechtskundigen bijstand, zou zijn afgeloopen
Zou aan zijn verzoek de heer Wibaut
nopmde het vermoedelijk bij vergissing oen
ejSPh niet zijn voldaan, dan zou hij de
organisatie van het personeel als hemidde-
laa'-ster hebben aangezocht om aan de be
manning radiografisch U verzoeken zich
over te geven Lukte ook dat niet, dan zou
h'i nog wat wac.h'«n maan" geen I /p
zouden van zelf wel teruggekomen zijn ten
slotte.
Ziedaar de gezagshandhaving van Dr
Wibaut! Klinkklare dwaasheid voor ieder
overheidsorgaan, onwaar en onwaarachtig.
Geen enkele overheid kan dit standpunt
aanvaarden; het zou den ondergang van het
gezag beteekenen. Practisch is het dan onk
door geen enkel overheidspersoon of col
lege soc.-dem. of niet ingenomen
En misschien weet de man. die deze nauwe
lijks serieus te nemen beschouwingen ten
beste gaf. zich nog wel den tijd te herinne-
ren. dat er onder zijn verantwoordelijkheid
in Amsterdam op uiterst hardhandige wijze
on muitend straatpubliek werd ingeslagen
door „de beulksknechten van Tellegen en
Wibaut"? t
Dn heer Wibaut Is hier wel heel diep in
zijn schulp gekropen.
Zee» scherp is daarna Mr. BriPt tegen deze
beschi nwingen en tegen het dubbelzinnige
standpunt der S.D.A P ten opzichte van de
srhamielijke muiterij opgekomen. Hij wes
ook op het onbetrouwbare der soc.-denocra-
tie d:e in troebele tijden trilt van rev ilutie-
zucht en in rustiger dagen met het woord
„revolutionair" een spelletje speelt uonr er
een andere dan de normale beteekenis aan
te geven .In tijden van onrust is zij ear'ijk.
dan komt haar ware aard boven Is er geen
kans op een „revolutionaire situat'e" dan
speed men den reformist en loopt het ne
de agitatie mis, dan komt de verontschuldi
ging. dat het zoo niet bedoeld was. Dat heef:
li)i« ei ook 1918 te zien gegeven. Daze laffe
dubbelzinnigheid sprak ook in 193.1 sterk t'-t
alien, die weten op te me'ken. Ni at de !»e-
geering maar de soc.-dem. met hun gezags
ondermijnende pronaganda ziin mede w
antwoordelijk voor het gebeurde in Indië, dat
helaas zoo vele slachlooffers hee t gemaakt
Aan die gezagsondermijning doet ook Piof.
v. Embden met Jjn ontwapeningspropagan
da mee.
Dat was duidelijke taal en volkomen was
ook gerechtvaardigd het verwijt aan de soc.
dem., dat zij den tijd hebben laten voo 'hij
gaan voor een waarschuwing als in den
geest van den heer Wibaut scheen te liggen
Of is diens redeneering slechts „achteraf-
«rhe wijsheid", bedacht „pour besoin de la
cause"?
Het heeft er allen schijn van. En in ieder
geval bewijst zij hoe noodig he* is, dat allen,
die het gez-y» gerespecteerd wil'en zien zich
aaneensluiten en krachtig fron* maken
tegen de gezagsvernietigendi inv'oeden. die
soc.-dem. ais amateur- pn gclegenheids-
o uiers en van communisten als beroeps
opruier.3 uitgaan.
VERSLAG
De Kamer zette de behandeling der RUks-
bejrrootlng 193" voort.
De heer OUDEGEEST (a.d.) vervolgde ztJn
den vort~en dag afgebroken rede met 't restant
illner financieele beschouwingen: verlaging
van rentctype onzer staatsschuld, vertraagde
aflossing er van en nationalisatie van sommi
ge bedrUven (levens- en brandverzekering en
hypotheekbanken). HI1 betreurde het. dat de
minister van Financiën zich In de Tweede-
Kamer had aangesloten b\J de z.l. „oppervlak
kige" bestrijding van het financieele plai.
Oudogcest. De rede van mr de Wilde noemde
nil zelfs een „scheld.-kannonade". Verder w
een tabaksmonopolle verdedigd en ten slotte
een andere prorluctle-methode ter vervanging
Min het kapltnllsme, dat der verdwijning naby
Is. als aanstaande geschetst.
Mr SLINGENEERG (vd.) hield ook finan
cieele beschouwingen. HU verwachtte
voor 1934 bfjna niet 'o overkomen
moeilijkheden.
Het Leenlnprfonds kan dan geen crlsislbsten
meer o.ivangen, omdat er dan reeds een tekort
in zal z(tn. De daling der Inkomsten zal zich
In 1934 In versterkte mate voortzetten. De on
vang van die daling Is niet te schatten. Verd
?«1 de Regeering aan de gemeenten In ruimer
mate crlsisulteaven moeten vergoeden.
Het toekomstig Kabinet besprekend, noemde
de heer Sllngenherg het mopje van mr Men-
dels over den heer Marehant (marchand-tall-
leur) niet ln een ernstig debat thulsbehoorenie
maar
in een clrcns
Een parttl. die ln dezen ttjd In een kabinet
gaut zitten, brengt een groot offer. Tegen de
wijze, waarop de heer Monde's dit vraagstuk
in het debat heeft gebracht, werd ernstig
protesteerd.
De middelen voor een sluitend budget door
den heer Oudegeest aangegeven, kunnen bul
ten debat blU\en. Ze hebben voor het heder,
geen beteekenis; misschien ln een verre toe
komst
Het sluitend budget kan worden nagestreefd
door bezuiniging, belastlngverhooglng en ge
bruik maken van reserves. Elk van die mid
delen wordt door bezwaren ged ukt en ze ko
men slechts voor gemengd gebruik In aan
merking
Voor 1934 sal nieuwe belastlngverhooglng
noodig s(Jn.
De burgertJ beschouwe het als een nood-
offer. De grens voor de belastingheffing kan
wel iets verlaagd worden. Wat de bezuinigin
gen betreft zal de RegeerIng zooveel moge!o>-'
worden gesteund
Na 6" rauze kwam de heer WIBAUT (s.d.)
aan het >ord. Van financieele beschouwin
gen zou hii zich onthouden. maar men weet
wel. dat htl voor belastlngverhooglng is. zei hU
Ouiie economische wederopbouw dient verge-
f. m. WIBAUT
makkeltlkt te worden door beschikbaarstelling
van de noodlge vele mlllloenen.
De organisatie van het credletweten wensch-
te de heer Wibaut bevorderd te zien door een
staats-clrculatlebank. Van zulk een bank
duchtte hö geen Inflatie.
Sprekende over de „Zeven Provinciën", be
toogde de heer Wibaut dat hy na z(Jn verkla
ring van 7 Februari niet tn zUn schulp Is ge
kropen. HU staat nog steeds op het toen lr-
genomen standpunt. Van het optreden der ..Ze
ven Provinciën" begrUpt hp nog altyd niets en
heeft nog alle behoefte aan een onpartUdlg en
diepgaand onderzoek.
Dit laatste wenschten ook de sprekers van
gisteren, maar voor dat onderzoek
MINISTER VERSCHUUR: spreekt men vast
van moord.
De heer WIBAUT: Voor mU moet nog blUkei
dat deze betreurenswaardige onbezonnenheid
mufterU Is In den zin van georganiseerd revo
lutionair verzet. Er Is wat aan vooraf gegaan
BlUken moet, dat hier georganiseerde rouite-
rö fa.
Dc heer Wibaut vlootvoogd
|k. alius de heer Wibaut zou van de opstan
dige bemanning geëischt hebben, dat ze recht
streeks naar Soerabaja zou varen, zich daai
Ier beschikking stellen en daarbij verzekerd
hebben, dat hun niets geschieden zou eer hel
onderzoek zou zün afgeloopen en hun behoor-
lUke verdediging zou worden toegestaan.
Zou aan dit bevel niet zUn voldaan, dan zou
den de „bonden" ln den arm zUn genomen on
Jen menschen radiografisch te vermenen zich
over te geven. Zou ook dat niet helpen
welnu don nog weer wat wachten, maar geen
bom. geen krachtpatserU.
Het gezag moet worden gedragen door wU:«
held en menscheiykheid en niet door geweld.
De heer BRIëT (&.r.) begreep niet. dat me
van multerU zou moeten worden gesproken al'
matrozen er met een heel oorlogsschip van
door gaan.
De multerU was een schandeiyk bedrUf
«en
ergerlijke aanrandinq van ons gezag
en onze eer. Dat toonen de persstemmen In het
buitenland.
Een deel der soc.-dem. tracht het gebeurde
g>>ed te piHten als een ondeugende slieek. De
soc.-dem. pers stookte het vuur omdat ze hoop
te op het begin van "t einde van het Nedcr-
lendscho gezag in Indlë Dat was eeriyk.
De heeren Mendels en Wibaut draalen er
weer wat umhten. maar de heer Moltmaker
veiklimrde in den Haag. dat Ind.ë door een
dergelUk optreden van deze regeering moe»
worden bevrUd.
Voortduiend zUn de soc.-dem. en de bonden
bezie geweest om het gezag op de vloot te
ondermUnen. De „onbezonnen Jongelui" van
den heer Mondeis z(ln door a'-ltati0 gekomen
tot hun mlsdrUf. Dat staat vast. Men gev
daarom niet de schuld aan de Kegcei ing. De
soc.-dem. beroepen zich op de loonsverlaging
a's oorzaak der multerU- Maar verdedigen ze
k staking van personeel in publleken
dienst?
i eoc.-dem. spelen weer dezelfde rol als In
1903 en 1918. Enthousiast zUn zb als er agi
tatie ontstaat, maar loopt het mis. dan hebben
ze het zoo niet bedoeld. Ze zUn reformist. m„ai
revolutions!!- als ze er hun kans toe zien. Ze
"■nepen op tot agitatie en geweldiger daden en
zeggen, dan. dat er spanningen ontstaan, die
men niet beheerschen kun. Maar wie verwekte
die? Lnat men eerlllk ziin en zeggen, dat men
np revolutionaire omke*rlng uit Is. Maar daar
mee verliezen ze hun Invloed aan de commu
nisten; ze zUn daarmee al on weg. ValsehelUk
geeft het manlf-c-«t der soc.-dem. de schuld d-
multerU aan de regeering. Het ls anders: de
ene.-dem. en hun agitatie zjjn de schuld. Hel
I ad op hun weg gelegen om de muiters ttidie
te waarschuwen un aan te manen om hun
verzet to staken.
Prof v. Embden heeft het recht over ont
wapening to spreken, maar hU doet het zoo
dat ook hU het gezag verzwakt en den gf>°at
van leger en vloot bederft. Onze defensie be
oogt niet onschuldig"- vrouwen en kinderen te
vermoorden, zooals de heer v. Embden In een
radiorede heeft willen zeggen. Het ls hem ech-
'er niet toegestaan.
Do heer DE BRUYN (r.k uitte allereerst
*11n ergernis over een passage ln het Verslae
ut Kamer over den minister-piesident. Dien,
nedillers toonen niet den moed om In het open
baar hun onware beschuldigingen te herhalen
Zli hebben daarmee het gezag geschaad.
De sociaal-economische politiek der regee
ring besprekend, meende hll. dat het door te
v elnig streven nuar sociale gebondenheid wordt
geleld. Dat moet op den duur naar den chi
vee-en Ordening van voortbrenging en dis
tributie Is moeilUk. maar de Regcering heefl
velnle gedaan om In die richting werkzaair
'a zUn. Meer en scherper contlngenteering er
eer protectie zUn noodig.
Dat her tekort voor 1933 voor een belang
rijk deel door verhooging van directe belastin-
Is gevonden, had de Instemming van den
heer d» Bruyn. Gevraagd werd of de Regce
ring van meening Is. dat de grens bereikt of
nagenoeg bereikt Is. als de opcenten op df
Gemeentefondebelasting zullen ztln verhoogd?
te heer De Bruyn meende, dat zulks nog lane
iet het geval Is; het „noodoffer" van nu n
dus. zoo noodig, nog maar wat worden ver
hoogd.
Loonsverlaging had niet de Instemming van
den heer De Bruyn Verlaging van loonen
groot eer de moelIHkheden van de crisis, dan
ze die verkleint. De bevolking verarmt
door
Wat de Regeering met de bouwvakarbeider»
eedann heeft Is te ver gegaan. De Regeering
heeft een overwinning behaald, maar waar blU-
ten de ïesultaten er van? Haar optreden was
ongemotiveerd, gevaarlijk en principieel ver
keerd Aan de Index-cUfers Is veel te groot"
waarde gpheeht. Zb zün onvoldoende om et
een loonpolitiek voor het heele land op te doen
steunen. Gelden ze ook voor het platteland?
Er zUn er. die betwisten, dat het leven daar
goedkooper is geworden.
Bil de verkoi ting van den arbeldsdi
tvensehte de heer De Bruyn meer activiteit bp
de Regeering en o.a. een spoedig onderzoek
van het vraagstuk door den Hoogen Raad van
Arheld.
De heer IJSSELMU1DEN (r.k.) klaagde ove>
het menigmaal kleingeestig toezicht op de ge
meeiiteflnaneiën.
De wet op d» financieele verhouding Is ge
maakt voor normale tilden. We z(1n er mee aar
het eind en daarom zoeken de gemeentebestu
ren heul In verhooglng van personeele belas
ting en bedt llfswinsten. Het moet met de ge-
leenteflnanelën In orde komen, vooral ook In
het belang van het gemeenteered'et. Het Rijk
moet ook ophouden met het afwentelen
lasten op de gemeentebesturen.
Ton slotte werden enkele beschouwingen ge
wild nan de provinciale financiën.
De heer SMEENGE (lib) drong aan op spoed
met steunmaatregelen voor do aardappelen
rogge In de zandstreken.
Heden verder.
TWEEDE KAMER
INTERPELLATIE
INDISCHE BEGROOTING
te. dat God haar de kracht geve om de tnoel-
Il)Kheden te overwinnen.
De heer DE VISSER (Comm.) betoogde uit
voerig dat het Internationale kapitaal een ver-
schrlkkelUke terrein hoert toegepast, en dat de
communistische paitU hel eenig juiste stand
punt heeft Ingenomen. Indië los van Holland.
De aoc-dem heetten lakeien van het kapi
talistische stelsel. De Voorzitter hamerde bp
!Z« uitspraak
Ann het slot kwamen de gebrulkelUke nlet-
ondersteur d« moties.
Mr. JOEKES (V.-D.) drong er op aan dat ge
zorgd zal worden voo- een goede voedselvoor
ziening
Het bestuursapparaat Is te groot, maar dal
heeft men niet kunnen voorzien.
Nedeiland steunt met zUn credlet Indlë; het
is goed dat dit wordt gezegd. Gewaarschuwd
dient ook te worden tegen de door den heer
Cramer bepleite leenlngspolltlek. Er moet
oteiigens gestreefd woiden naast bezuiniging
en versobering, naar vei sterking van de In
komsten, mede ter Instandhouding van de cul-
tuieele krachten der Inheemsche gemeenschap,
ter bevordering weer van de economische
kracht van Ned -Indië
Tegenover den heer Eerdmana werd betoogd,
dat samenwerking noodig Is van de Ooster-
scha en Wester3che beschavingen.
ln hel algemeen moet ges.reefd naar een
salarispeil dat niet gaat boven de draagkracht
van het land. Bezuiniging op de sti Udkrachten
scheen de heer Joekes nug wel mogelUk. als
ook op de politie. Nederland behoort het groot
ste deel van de kosten der vloot te dragen
Wut de middelen betreft, wna hU van oot
deel, dut er nog wel wat te 'nden ls door
mpn- en vennootschapsbelastingen.
Gewaarschuwd weid tegen i. leggen van
lasten op de inlandsehe bevolking ten bate
vun de Nederlandsche nUverhcid; beider belan
gen moeten behartigd worden.
Het gezag behoort te worden gehandhaafd
maar het vrUe woord worde niet onderdrukt.
De motie-Cramcr Is niet te aanvaarden.
De heer KNOTTENBELT (Lib.) betoogde
dat Indië wordt bestuurd door een opbouwen
de politiek In liberalen geest Rust Is noodig
en daarom geen uitbouw van den Volksraad en
geen opheffing van den Raad van Indië. Noodiv
Is een zelfbewust gezag, waaraan het echter In
de laatste jaren al te zper heeft ontbroken.
Er ts een te slap verzet tegen ondermUners
«un het staatsgezag. Tot die categorie behou-
ren Inzonderheid de openbare onderwUzers. die
zich te bulten gaan ontoelaatbaar gestook te
gen de Regeering. Er had al veel eerder tegen
moeten zUn opgetreden, evenals tegenover alle
andere onruststokers, hoe zU zich ook noe
men. Tot hen behooren ook de communisten
Zelfbewust en met beleid moet worden opge
treden.
Onwaar Is de bewering van socialisten en
communsten ais zouden we Indië exploltee-
ren. Met zulk een bewering wordt alleen maai
haat aangekweekt: w|J besturen Ind.8 veel en
cd heter dan een Inheerosch bestuur dat zou
kunnen
lid bestuursapparaat voor Indlë dient zoo
sober mogelük te zUn. De oude adel behoort
daarbU behouden te worden Met de bezuiniging
op machtsmiddelen zU men voorzichtig; er Is
al ta ver gegaan.
Wat den financieelen en economlschen toe
stand betreft moeten we er mee rekenen, dat
goede Jaren als we gehad hebben, ln afzlen-
baren tUd niet zullen terugkeeren. Steun ral
moeten worden verleend ann kleins en middel
bare bedrtiven ln de eerste plaHts wel in den
vorm van credleten. De belastingdruk kan niet
worden verzwaard
De heer K. TER LAAN (sd.) zette een breed.-
rj-Hlek OF tegen hel optreden der Regeering
tegenover de burgerlUke ambtenaren, met name
d« onderwUzers
Het gebeurde met de „Zeven Provinciën
werd een klucht genoemd, zU het met tragi-
scheo afloop.
De heer Knottenbelt vertelde maar praatjes
over d« onderwUzers
Da VOORZITTER hamert
De heer K. TER LAAN zelde, dat de heer
Knottenbelt met bewUzen moet komen; dan zal
hu de uitdrukking „praatjes" terugnemen. HU
oefende vervolgens crltlek op de arrestatie, en
op de wUze van arrestatie, van VrUburg en
ReenB en waarschuwde de regeering ernstig
tegen machtsmisbruik.
Een motie werd Ingediend, uitsprekende, dat
de korting op de Jaarwedden van burgerlUke
cn militaire landsdienaren moet worden terug
gebracht tot tien procent
Deze motte wordt tUdens deze begrooting
behandeld.
De veigaderlng werd te 6.05 uur verdaagd
tot heden één uiir.
Vergadering van 23 Februari 1933
Interpellates
Aan d« orde ls het verzoek van den heer
De Visser om d< regeer ing te Interpelleeren
Inzake maatregelen van de ztide der Nederl.-
lndlsche regeering Jegens In het Boven-Digoei
kamp vertoevende en bö de a.s. verkiezing
voor de Tweede Kamer candldaat te stellen
personen.
Besloten wordt z.h.st. deze Interpellatie he
den te houden bii den aanvang der vergadering.
De heer ALBARDA (S.-D.) vraagt of de
Voorzitter reeds kan zeggen wanneer zUn In
terpellatie Inzake De Zeven Provinciën aan
<Jo ord< komt.
De VOORZITTER zegt dat er de volgende
week een nieuwe regeling van werkzaamheden
komt en hU dan rekening zal houden met het
verzoek van den heer Albarda
Indische begroeting
Voortgezet wordt de behandeling van de In
dische begrooting voor 1933.
De heer SCHOUTEN (A-R.) betoogde da'
de Indische Staatshuishouding op lager peil
moet worden Ingericht met behoud van een
vaste kern van het beslaande HU heeft eer
bk-d voor de reeds toegebrachte bezuinigingen
HU ls tot de conclusie gekomen dat de heer
Cramer en roekelooze politiek bU elkaar be
hooren Werden diens adviezen opgevolgd, het
zou met de credletWHai dlgheld van Indlë wel-
dia gedaan zUn. Uitvoerig de politiek doo'
den heer Crumer en de soc.-dem. in het alge
meen bepleit, bestrUdend. kwam de heer Schou
ten tol de conclusie, dat de boc.-democraten de
regeering ln Indië in den weg staan. HU hoop-
DE GEVAREN VAN JODIUMHOUDEND
KEUKENZOUT
In de vergadering van de gezondheidscom
missie te Amsterdam deelde dr. de Wilde
mee, dat de aandacht der commissie dooi
dr. H. Pinkhof gevestigd is op een reclame
,n de tiainrijtuigen van het z.g. Jozo.
Jozo is jodiumhoudend keukenzout, dat
door de Kon. Ned. Zoutindustrie te Boekelo
in den handel wordt gebracht Heeds in 1930
maakte de direct.e reclame in het Handels
blad, waarin het artikel geheel onschuldig
werd genoemd. Toen reeds heefl dr. Pinkhof
daai tegen gewaarschuwd. In Zwitserland
werd dit zout ook wel Vollsalz Oenoemd, als
prophylacticum aanbevolen om het krijgen
van zg. krop te voorkomen. In het begin
was d.t ook het geval bij pasgeboren kinde
ren, indien de moeder gedurende de zwan
gerschap dit - jut gebruikte. De laatste maan
den echter worden van verschilende zijden
vergiftigingsverschijnselen loor het jodium
gebruik vermeld, zich uitende in een ver-
grooling en ziek worden van de schildklier.
ROTTINGSBACTERIËN GEDOOD DOOR
GELUIDSG LVEN7
In het Noorsche blad „Aftenposten" staat
een mededeeling over proefnemingen in het
itijksveeaitsenij Kundig instituut aldaar over
den invloed van geluidsgolven op rottingsbac
teriën in vleesch. Door bepaalde tonen zou
den deze nl. verdwynen, met dat gevolg, dat
het vleesch versch blyft. De onderzoeker, die
Alfred Minsaas heet, heeft na jarenlange
proefnemingen tenslotte een chemicus, verbon
den by het justitioneel onderzoek, daarvan
deelgenoot gemaakt en deze heeft de proeven
gecontroleerd. Hy achtte een aantoonbaar re-
.-ultaat van den invloed der geluidgolven aan
wezig.
Men zal nu met nog nauwkeuriger weten
schappelijke methoden het onderzoek voort
zetten.
DE SCHILDERIJEN VAN H, M. DE
KONINGIN.
Opening der tentoonstelling te Batavia
BATAVIA. 23 Febr. (Anela). Hedenmid
dag is ondei zeer grocte belangstelling de
tentoonstelling van schilderijen vaji H. M
ue Koningin geopend niet een rede van tien
Gouverneur-Generaal van Ned-Indië, Jlu
Mr. B. C. de Jonge, die in zijn rede zeide liet
onjuist te achlen om in den huidige» tij
en omstandigheden de vraag te stellen of ei
neg wel ruimte blijft cm van kunst ie e.'
nieten, aangezien daardoor de beteekeni1-
van deze tentoonstelling zou worden mis
ke.id Spr onderscheidt drieërlei belang.
1. de gebeurtenis op kunstgebied, 2. ui'
nationale beteekenis en 3. de sochie
beteekenis, ingaande op deze drie pun
ten zette spr. uiteen, zelf geen kunstken
ner te zijn. Hij prijst zich daarom gelukk:g
dat H M. de Koningin zelf een verhanilc
ling schreef, waardoor ons een blik werd
gegund in de beweegredenen en de ideëel»'
doelstelling. Kennisneming daan an over
tuigt ons. dat wij hier staan voor een vol
groeid gerijpt talent van een volwaardige
kunstenares, gevormd op Nederlandschen
bcdein. ui try untend door typisch Nederland
sche hoedanigheden. „Misschien gevoelen
wij hier in Indië dat in bijzondere matp
Wat de nationale heleekenio aangaat
merkt spr op. dat zooveel geschreven en
gesproken wordt over de eenheid des rijk*
Nu eens geen woorden, maar een daad, een
nationale daad, waaruit blijkt dat Neder
landsch Indië niet alleen niet vergeten
wordt, maar or-k niet achtergesteld, on he
wijzen dat de gedachten en zorgen van H
M. zich evengoed over al haar onderdanen
hier als over haAr volk in Nederland uit
strekt
Tenslotte de sociale zijde van deze ten
toonstelling in beschouwing nemend, merkt
spreker op dat thans wel opzettelijk mag
worden gewezen op de groote innigheid
der belangstelling van H. M de Koningin
voor dpn nood der crisisslachtoffers „11 M
de Koningin heeft in Haar drang om ie
helpen er niet tegen op gezien iets van
Haar innerlijk leven bloot te leggen en als
het ware ten offer te brengen, daarmede ii.
de matschappelijke verhoudingen een ölo
ment leggend van onschatbare waarde".
Spreker eindigt niet dank te brengen ann
°llen die tot de totstandkoming dezer ten
toonstelling hebben medegewekt
DE REIS VAN PRINS LEOPOLD
VAN BELGIE
Door onzen IndLschen Archipel
Bij de uitgeverij J. H. de Bussy te Am
sterdam is thans verschenen het aangekon
digde boek „De reis door den Indischen Ar
chipel van Prins Leopold van België".
Naar bekend is bevat di' album ruim 250
foto's, opgenomen door ZK.H. en zijn ge
malin. De bijschriften zijn in vijf talen af
gedrukt
In zijn voorwoord zegt de vorstelijke
schrijver ojn.:
„Dat bet ons mogelijk Is geweest binnen
een tijdsbestek van slechts enkele maan
den een zoo omvangrijken tocht te onderne
men, dit danken wij aan de voorkomend
heid van Hare Majesteit Koningin Wilhel
mina en van de Nederlandsche regeering
die ons met uitzonderlijke bereidwilligheid
de soms moeilijke verplaatsingen gemakke
lijk en behaaglijk hebben gemaakt voorname
lijk door ons de gouvernements-stonmbool
„Sirius" ter beschikking te stellen. De gast
vrijheid en de tegemoetkomingen, die wij
allerwege hebben ondervonden, zullen wi;
s'eeds met de hartelijkste dankbaarheid her
denken.
Ik wacht mij er wel voor, te durven be
weren, dat deze foto-verzamriing een volledig
denkheeld geven zou van de indrukken, die
wij tijdens ons verblijf in het Nederlandsch
Koloniaal rijk opgedaan hebben, alleen wil
ik getuigen dat ik uit Nederlandsch Indië
zaterdag 25 februari.
Huizen (296.1 M.) K.R-O 8 UO Muruenconrert.
10.00 Uramufoon 12 15 Lunchconcert.
2 3o Kinder uurtje. 4.00 Gramofuoii. o.»ö
De KUO-boyo. 6.40 l'e KKU-boya. S-üO
Concert. 8 40 Vaz Diua 10.30 Uramofooo.
•ll.OO Vaz Di as. 11.05 Gramofoon.
Illversum (i8'<5 M) V.A R.A. 8 01 Gramo-
foon. 10.15 Voor arbeiders ln contlnube-
drUten. 12 01 Klein orkest. 2.15 Grumo-
fooii. 3.20 .Mandoline-ensemble. 4 20 Huls
muziek. 5.U0 Kinderkoor. 6.00 Friesch
uurtje. 7 30 Daarom lacht Muna Lisa-
7.50 Bonte Avond. 11.00 Vaz Diae. 11.10
Gramofoon.
r u s s el (Vlaamsch) (8*7.8 M.) 12 20 Omroep
kleinorkest. 1.20 Concert. 5.20 Kadio-
sympnonieorkeot. 6.20 Zung. 6.50 Gramo
foon. 9.20 Concert.
(Fransch) (609.3 51.) 12.20 Concert 1.10
Omroepkleinorkeat. 5 2o Omroeporkest.
C.25 Gramofoon, 6.50 Umroepklemorkeat-
8 20 Gramofoon. 8.65 Stalmuziek.
tav entry 1554.4 M.) 12 20 Orgelconcert
1.20 Het Commodore Grand Orkest. 2 20
Concert. 4.50 Orkest. 5.06 Orgelspel.
7.50 Gramofo" n.
valundbo rg (l.t.3,8 M) 11.21 Concert
1.50 Gramofoon. 10.25 Declamatie. 10.40
Concert.
.önt gswuBterhausen (168(9 M) t.30
Giamofoon. 3.50 Concert. 6.20 Afrlka-
liedeien. 6.56 Viool-recital.
ondon Reg. (355 9 51.) 12.20 Orgel. 1.80
Orkest. 2.20 Concert. 3.05 Concert.
3 50 Concert 6.05 Orgel. 6.50 Htafmueiek
Royal Air Force. 8.20 Concert. 9.20 Km-
mei muziek.
I-ar U s (Radio Paris) (1724.1 M.) 9 20 Orkest.
12.20 Concert. 4.10 Omroeporkest. —8 20
Cabaret. 10.20 Groniofoon.
>en teruggekeerd, doordrongen van bewon
dering voor het grootsche werk dat Neder
-and in zijn overzeesche gebieden heeft tot
stand gebracht.
Het Nederlandsche volk, door een ervaring
van drie eeuwen voorgelicht, wist methodi
sche en wetenschapplijke kolonisatie te doen
gepaard gaan met bezorgdheid voor het wel
zijn van de inheemsche bevolking. Zoo heeft
het een ontzaglijke taak volbracht, die tot
vooi breid s rekt en de belangstelling gaande
houdt van ieder die zich wijdt aan de be-
-tudeering van de koloniale vraagstukken.
Deze verzameling, herinnering aan Neder
landsch Indië, ware onvolledig gebleven in
dien ik er niet een hulde had bijgevoegd aan
het adres van het Moederland en zijn bewon
derenswaardige medewerkers."
JONGE HAZEN
Te Polsbroek werd by den veehouder G. B»
Lokkerkerker een nest jonge hazen gevonden
van ongeveer 4 weken oud. De beestjes «ij»
lus met de hevige koude geboren.
VERDUISTERING
Te Arnhem is door de polite gearresteerd
een aldaar gevestigde vertegenwoordiger van
een Zwolsche firma, die zich had schuldig ge
maakt aan verduistering van f 6000. De mau
had het geld in den loop van de laatste ander
half jaar voor deze firma ontvangen en niet
fgedragen. Hy zal ter beschikking van de
justitie te Arnhem worden gesteld.
Dooi G. Th ROTMAN
Ft! Daar komt Jimmy aangedoken!
Zijn val wordt door een boom gebroken:
Omringd van appels komt hij neer
Net op een hek, en dal doet zeer!
Een meter of vijf, zes van daar
Zit slapend Teun de molenaar;
Een wiek dient hem als ruggesteuntje
En hij snurkt een vroolijk deuntje.
Vriend Jim besluit eerst wat te bikken;
Hij kijkt met hongerige blikken
Naar al de appels die in 't rond
Daarstraks vlok bij hem op den grond
Gevallen zijn. Maar van te voren.
Opdat haas Teun hem niet zal storen,
En hem niet bij zijn maal verrast.
Bindt hy den min eerst stevig vast!
(Wordt Maandag vervolgd).
FEUILLETON
Twee Hollanders in de wildernis
van Mandsjcerije
Dooi J. A VISSCHER
Onderwijl spraken hun onverstaanbare
taal en hadden een druk gesprek waar de
twee gevangenen niets van begrepen
„Is er niemand van jullie, die Engelsch
spreekt?" vroeg de stuurman, die diep ge
drukt ging onder het eenzame gevoel van
verlatenheid.
„All right!" klonk er een antwoord in zui
ver Engelsch, en een jonge kerei met een
schrander gezicht stond ip en boog beleefd.
„Ik ben zeeman geweest", legde hij uit „en
hel» op Engelsche schepen gevaren. Ik wil
wel met u spreken, doch gij Kunt mij veel
vragen waarop ik geen antwoord geef."
„Mnar wat zijn jullie plannen dan toch
roet ens? Man, vertel ons tenminste waar
wij heen gelirac.it worden."
„Gij zo It 'iet *clf wel zien, sir" was be
antwoord. „Namen worden hmr nooit ge
noemd Wanneer gij in de Sjelt "Pv» zult ijr
aangekomen, 'nl men het u misschien vei
tellen maar ik heb opdracht te zwijgen
.Sjeltoega?" mompelde do -louter en ?ag
zijn vriend aan. „Zeg..was dat niet de
naam van die republiek der Hoeng .czon?
Zouden zij ons nu werkelijk daarheen bi en-
gen? Dan zijn wij nog ni-st torug".
„Zeg vriend, zoo vroeg hij aan don En
gelsch sprekende geleider, gaan wij naar
het kamp van do gouddelvers?"
De aangesprokene lachte en haalde do
schouders op. Hij wilde nog antwoorden toen
eensklaps een geweerschot klonk
De mannen vlogen aJlen tegelijk overeind.
Er was oen groote onrust over hen geko
men. Zij riepen elkander allerlei woorden
toe in hun onverstaanbare taal en haalden
hun revolvers te voorschijn.
Vier mannen traden op de Hollanders toe
grepen hen vast, bonden hen in een oogen-
blik aan handen en voeten en legden hen
neder op den grond. Toen snelden zij de
anderen na, die in het kreupelhout verdwe
nen waren.
in de verte scheen een wild gevecht ont
staan te zijn. De revolverschoten knalden
door het woud. Angstig vlogen overal vogels
doodelijk verschrikt op. Een wild krijgsge
schreeuw werd afgewisseld door een klage
lijk gekerm van gewenden.
„Waar zijn we terecht gekomen?" suchtte
de dokter, die tevergeefs beproefde om zilh
van de koorden om zijn handen te bevrij-
len.
„Zij zijn zeker hang, dat wij vluehte
ouden", hernam de ander. „Wij zijn in hun
macht en wat kunnen wij ande.s doen dan
op den Heer vertrouwen?"
„Het gevecht schijnt minder te worden,
merkte de dokter op. Het schieten is opge
houden. Kijk, daar komen onze bewakers
vveer terug. Wat zuilen wij nu weer bele
ven?"
„Wij zullen geduldig moeten zijn."
Ginds naderde de troep, maar er keerden
geen twintig terug. Vier schenen er achter
gebleven te zijn. '1 wee liepen neel langzaam
ondersteund door hun makkers. Zij zagen
doodsbleek en schenen getroffen te zijn.
Toen zij vlak bij de gevangenen waren geko
men gingen zij algemat zitten en beg nnen
wild door elkaar te spreken. De twee ge
wonden leunden tegen een boom met een
pijnlijke trek op hun gelaat. Ze schenen
veel pijn te hebben.
De Chinees, die Engelsch sprak, trad op
de gevangenen toe en sneed met een mes de
koorden door.
„Dit was een onpleizierig oogenblik, hee
ren begon hij. mnar enze veiligheid gebood
ons om ii te binden."
„Wat was dat voor een plotseling ge
vecht?" vroeg de dokter.
„Soldaten van don Keizer, die zich op
ons terrein waagden maar zij zullen nie'
weer keeren." was het grimmige antwoord
„Zijn die andere kamera ion van U ge
sneuveld?" vroeg de stmirmnn.
„Vier gevnüon en twee gew» nd. Maar wit
•icM-pn ons gewroken."
En worden die arme kerels niet verbon
Jen?" vroeg de dokter, wiens goede hart
boven kwam. „Mag ik het doen?"
„Is u dan geneesheer?" vroeg de Chinees,
en op een bevestigend antwoord, da. hij ter
stond aan zijn makkers overbracht, kwam
er een blijde trek op hun gelaat
„Gaarne, als u ons helpen wilt", zei hij
dankbaar en ging met den dokter naar de
gewonden.
Deze deed zijn werk met groote bekwaam
heid.
De een bleek een schot door den arm te
hebben gekregen, de ander door den schou
der. Veel verbandmiddelen had men niel
bii de hand. doch de dokter wist zich te
helpen met stukken van hun kleeding en
na ecnigen tijd konden de mannen hun reis
zij het o» k langzaam, vooitzetten.
Dp «post onder de troep scheen plotseling
veranderd te zijn door deze gebeurtenis. De
norsche gezichten stonden vriendelijk en
sommigen trachtten door hun gebarentaal
en eenige woorden in hun vreenv'e taal den
gevangenen hun g-oote dankbaarheid te be
tuigen.
De Chinees, die Engelsch sprak, vroeg
telkpns of de Hollanders niet weer eens
rusten wilden en was veel mededeelzamer ge
wc rden
„Het is een groot geluk voor ons, dat gil
met ons gaat Het moet voor u verre van
angenaam zijn om de e wildernis» te wor
den doorgevoerd, maar wij moeten gehoor
zamen. II ni'ei echter niet ongerust zijn
want leed z.nl u niet geschieden."
„Waarheen gaan wij dan?" vroeg de dok
ter nogmaals.
„Luister dan", waa het antwoord. „Ik zai
u in vertrouwen nemen Gij begrijpt, dat wij
allen Hoengoe'cn zijn en wij gaan naar lie
groote kamp in het Xliingangeherpte. Wai
men met u voor heeft, is mij niet bekend.
Misschien is het om een losprijs, dat men u
gevangen heeft genomen. Waarlijk ik weel
het niet. Of ij vrij zult komen, weet ik niet
Gij kunt mij veel viagcn, maar ik kan u
niets antwoorden Maar dit weet ik wel, dal
gij ginds we'ikom zult zijn. En wat mij aan
gaat en mijn makkers, wij willen nu meer
uw wacht zijn dan uw bewakers, en wat wij
voor u kunnen doen om tiet u gemakkelijk
te maken zullen wij waarlijk niet nalaten
De mannen zouden hun leven vour u geven
als het er op aankwam. Want zelfs Hoen-
goezen kunnen wel dankbaar zijn."
„Hoe lang duurt de reis nog?" vroeg een
van de vrienden.
„Wanneer wij vanavond het woud zijn
doorgetrokken zullen wij halt houden in een
woning aan de oever van de IJ du he Daai
ligt een jonk gereed, die ons voert in vi.u
dagen de Nonni af. langs Tsitsikar. Wij
varen de stad voorhij de Nonni verder op
tot aan zijn oorspn ng tot aan hei Khingnn
gebergte en daar zult ge onze nederzetting
zien. Meer kan ik niet zeggen Ik heb u a'
meer verteld dan mij veroorloofd Is".
„Ma i 'Mt w U ik u nog /eggen Het moei
lijk«te deel van de reis is nu weldra ten
einde Aan braird van de jonk zu'» gij al os
vinden wat gij noodig hebt. Alleen mag ik
u niet toestaan in Tsitsikar op het dek te
komen. Wij hebben eenige passagiers aan
boord te nen en, vertoeven er slechts eenigo
uren en varen dan terstond verder. Wan
neer wij het schip verlaten zullen wij nog
wel een heele tochj te maken hebben door
de wouden doch gij zult zien dat daar goed
voor is gezorgd. Beschouw u meer als
gasten van de Sjeltoega dan als gevange
nen en als men dan daarginds met u ?a!
spreken, beton u dan inschikkelijk. En nu
heb ik u alles gezegd."
Daarna gingen zij weer ver Ier en tegen
den avond eindigde de reis door het grooic
woud, dat een vollen dag had gekost om het
door te trekken.
Inderdaad kwam men daar aan de oever
van een hreede rivW»r, waar een ernvnti l(pe
houten woning stond bewoond door een Chi
neesche familie die op hevel van den '<»i-
der alles deed om het de reizigers zoo ge
riefelijk mogelijk te maken. De bedden,
waarop zij dien nacht rustten waren een
voudig doch Iielder. de maaltijd was uit
stekend en de ervaringen van diep dag He
ten niet na de rei'igers in een rustige stem
ming te hrongen en in de overtuiging, dat
hun avontuur nog wel eens heel gved zou
kunnen afloopen.
f Wordt vervolgd)
