Jlieaiue £Hïisd)r (üouraiit
STATEN-GENERAAL
Radio Nieuws.
Kunst cn Letteren.
KOST THANS 2.35 PER KWARTAAL; voor plaatsen,
waar agentschappen zijn, of 18 cent WEEK
Buitengewoon goedkoop, best verzorgd Christel ij k Dagblad
„Alles of Niets!"
WOENSDAG 22 FEBRUARI 1933
EERSTE KAMER
RIJKSBEGROOTING VOOR 1933
geen onteigening zondek
schadevergoeding
Ontbinding en „Zeven Provinciën"
OVERZICHT
De Senaat heeft ditmaal zeer vroeg
de Rijkfcbejrrootine in behandeling genomen;
teven* is daarbij aan de orde gesteld he'
wetsontwerp tot heffing van 30 opren ten op
de Gemeentefondsbelasting en op de Ver
miiirensbelasting.
Zooals men zich zal herinneren zu Ien op
alle aanslagen in de Gemeentefondsbelas
tine 30 opcenten geheven worden tot f jn.uuu
inkomen voor iedere f 1000 ink .men daar
boven komt er een opccnt bij, totdat bet
maximum van 150 bereikt is. Dit noodofLr
moet f24 millioen opbrengen, terwijl de du
extra-opeenten op de Vermogensbelasting nog
f2 millioen in de schatkist zal ^engen
De heer de Gijselaa- betoogde de onbimjKc
•werking van de hooge heffingen op vermo
gens: echter zal hij voor dit Jaar,v0£r
opcenten-heffing stemmen. In de toek01™
moet het echter niet zoo worden dat hei
gaat lijken op onteigening zonder schadever
K°De rest van den middag ging verloren
aan een tweetal politieke redevoeringen van
de heeren v. Embden en ^e"de,s-
spraken vooornamelijk over het ontmndings
besluit en de ..Zeven Provinciën Eerstge
noemde natuurlijk over de nationale ont
wapening. Dat geschiedde door recapitulatie
van een verleden jaar gehouden redevoe-im/
we'ke re.de toen door de ministers De Geer
en Derkers zoo afdoende als onbruikbaar is
aan de kaak gesteld, dn. het hetameluk ware
geweest er over te zwijgen. Het schijnt, dat
dp heer v. Emhden in dit opzicht erg hard
leersch is. _-j_
Wat hij over de Kamerontbinding zeide
laten we. na het dehat in de Tweede Kamer
verde- nisten Wa» de Indische mmteni he
treft, werd deze als ontoelaatbaar veroor
deeld Het trezae dien. gehandhaafd, maar in
ca-su was dit geschied op een wijze, die s-pro
fessom goedkeurine liet ten volle kon wps
dragen De muiters hadden wat langer tijd
voor beraad moeten hebben.
Dat alles is achteraf heel mooi,, maar t
beteekent zoo weinig. Woorden zijn uiters»
goedkoon En .ie meenine dat langdurieer he
raad voor de muiters hen tot betere gedach
ten zou hebben gebracht, lijkt ons weinie
gefundeerd. Hun optreden see't voor die
verwachting weinig grond. Met revo'utmnai
ren verdwaasden overmoed zagen ze alles
aan. totdat de noodlottige hom viel. Ze w'l
den hun spel met het wettig gezag ten
einde toe naar hun bedoelen uitspelen.
Wraken moeten we het beroep van den
heer v Emhden op Zweden, waar. oP namer
zooveel meer voor werkloosheidsbestrijding
zon worden gedaa i dan ten onzent. Hij ver
gat hier blijkbaar het loslaten van den
gouden standaard door het genoemde lan*1
wat een eno-me loonsverlaging voor allen
beteekende en een zich bevoordeelen ook ten
koste van het buitenland.
De rede van den heer Mendels viel ons
erg tegen Zeker, hij had geestige momenten
irmar overigens ging het van den hak op den
Op de Kamerontbinding kon hij den rech
ten kijk niet krijgen en wat de „Zeven Pro
vim-iën" betreft de muiterij was wel ver
keerd. niet te di '?n maar het waren een
trn» p onnoozele jong? jongens, die men mei
zachtheid behoort te behandelen Een ver
oordeeling dut., maar met een excuus. Even
als de heer Albarda Maandagavond in de
socialistische pers heeft gegeven, nadat hij
verzuimd had de muiters tijdig hun dwaas
heid onder het oog te brengen en de roode
pers zich dagenlang aan vergiftigende en
ophitsende agita ie is te buiten gegaan en
niets na.'el. ten had om de ongelukkige mis
leiden in hun verderfelijk optreden te stijven
Ten slotte beleed de heer Mendels zijn
ongeloovigheid in een nationaal kabinet
„van Lobman tct van limbden" a.s uitkomst
van ai a.s. verkiezingen Gretig greep hij
daarbij de gelegenheid aan om de vrijz.-dem.
met hun vermeende ministerieele neigingen
in het zonnetje te zett n De heeren v. Emb
den en Marehant werden daarbij het kind
vai. de rekening.
Heden is de heer Lohman de eerste
spreker.
VERSLAG
Vergadering van 21 Februari 1933
De Eerste Kamer nam de RIJksbegrootIng
voor 1933 In#behandeling en tevens de heffing
van opeenten op de Gemeentefondsbelasting en
de Vermogensbelasting over 1933/34.
De heer DE GIJSELAAR (C.H ontwikkelde
bezwaren tegen de opcenten op de Vermogens
belasting. Z.l. werken In de huidige tijdsomstan
digheden de verschillende heffingen op de ver
mogens hoogst onbillijk. Deze onbillijkheden
komen nu In een nog scnerper licht te staan.
Hij zal lntusschen zijn stem aan de 30 opcenten
op de vermogensbelasting voor dit jaar geven,
nu zij zijn gekoppeld aan diie op de Gemeente-
fondsbelasting, en omdat hij groot vertrouwd
heeft In den minister van Financiën. Hij waar
schuwde echter tegen het heffen van zoodum n
vermogensbelasting die op onteigening zonder
schadevergoeding begint te gelijken.
Het liefst zou hij zien, dat minister De Geei
het beheer van de financiën bleef voeren. Dal
voor de voortzetting der Zuiderzeewerken 7 ton
op de begrooting is gebracht, had niet de in
stemming van den heer De Gijselaar.
Prof. VAN EMBDEN (V.D.) vond onder de
bestaande omstandigheden ..algemeene beschou
wingen" weinig nuttig. Zelfs de Kamerontbin
ding cn de kwestie der Zeven Provinciën" zijn
voor de Eerste Kamer op ien achtergrond ge
komen, nu over de ontbinding reeds ls geïnter
pelleerd en de muiterij voor behandeling nog"
niet geheel rijp schijnt. Toch zou de neer v.
Embden over belde punten tets zeggen.
Van het ontblndingsrecht Is z.i. een ongerijmd
gebruik. Ja misbruik gemaakt. Waar was het
symptomatische karakter "i-r. het verzet tegen
het bezuinigingsvoorstel? Het was er niet. De
Regeering had zich bij aanneming van de motie
Boon kunnen neerleggen cf den minister van
Justitie kunnen laten heengaan. Nu heeft zij
n «lotte eigen onmacht erkend.
Waarom wordt niet op de militaire uitgaven
bezuinigd? De heer v. Embden verwees nuac
zijn rede van verleden Jaar in dit verband. De
Kegeering wilde van de door hem aangeprezen
bezuinigingsmiddelen eenter niet weten. Was
it ook „symptomatische" onwil?
Het kabinet schijnt zien e. hter zijn Impopu
lariteit plotseling bewust te zijn geworden blij
kens het advies om zoo poedig mogelijk den
weg voor een parlementaire regeering te openen
Het achljnt te beseffen. het parlement van
extra-parlementaire kabinetten hartgrondig
:ijn bekomst heeft.
De vraag werd gesteld of bij een a.s. kabinet
dit ook uit ëe rijen der soc.-dem. zou kunnen
gevormd worden. De heer v Embden zou hel
i I Ienonder hen schuilen genoeg gezonde
rijz.-dem. beginselen. Slaar dan moeten ze niet
terugvallen In anti-democratische en revolu
tionaire strevingen. Het s alsof de wet dei
periodiciteit van crises ook hier geldt. Gedoeld
werd o.a. op de bekende gevallen in gemeente
raden. waarbij soc.-dem. vertegenwoordigers
oi.der het Juk van onverantwoordelijke partij-
Instanties doorgingen.
Ook In de zaak der Indische muiterij Is er bij
do soc.-dem. geen krachtig opkomen voor hel
gizag der wettige overheid Op enkele uitzon
deringen na valt eer het tegendeel te consto-
teeren. Hun persorganen vo gden een onverant
woordelijke gedragslijn en de jongste ..Noten
kraker" was eenvoudig w-erzinwekkend.
Door Ir Goudrlaan is dit optreden onbarm
hartig gestriemd en veroordeeld. Het is treurig
dat dit noodlg was.
De daad der muitelingen ls onvoorwaardelijk
af te keuren. Zij ls onduldbaar en van erger
lijke brutaliteit. Dit vergrijp moet gestraft
maar men doe hel niet eenzijdig.
Geweld om het avontuur ie stuiten was mis
schien ten slotte onvermijdelijk maar de hcei
v. Em den stelde de vraag ol de aanwending ei
va i zoo snel onvermijdelijk was. Had de tijd
van beraad niet wat kunnen zijn verlengd?
Aan het gebeurde In Indië ligt flnancleele
onmacht en bezuiniging ten grondslag, omdat
we teveel voor oorlogsuitgaven willen afzon
deren ten koste van onze polltioneele taak. Wi
zijn daardoor ook wat ons koloniaal oeatuur
betref ln opspraak gekomen, zij het ten on
rechte.
Betoogd werd vervolgens, dat de vrljz.-dem
de nationale ontwapening als programpunt niet
loslaten. Zij blijven daar voor. ook in verband
met eventueele kabinetsformatie. EvenaJs de
soc.-dem. In hun regeerlngsprogram van 1935
blijven ze staan op ..krachtige bezuiniging op
de uitgaven voor leger en vloot".
Tei slotte werd aangedrongen op krachtiger
optreden tegen de werkloosheid. Zweden mei
zijn groote loonsverlaging als gevolg van hei
Irslaten van den gouden standaard werd dit
maal als voorbeeld gesteld.
Mr MENDELS (S.D.) vond de polltlek-parle
mentalre situatie van het oogenblik verworden
en wonderlijk: ontbinding van de Tweede Ka
mer om een conflict over een paar rechtbanken
en kantongerechten
De Chr.-Hlst fractie, steunpilaar van het ge
zag. heeft dat conflict mee uitgelokt.
De beteekenis van het ontbindingsi echt Is bij
deze gelegenheid miskend, ja verkracht, meende
de h.er Mendels. Het conflict gaf geen voldoen
den ontbindlngsgrond. De Regeering was de
Kamer moe en kwam daardoor misschien on
bewust ot een soort fasolstische methode.
De bedoeling moge goed zijn daarmee wordt
men geen staatsman. Het Kabinet ls zoo'n soort
„levend lijk" geworden.
Van het staatsrecht kwam de heer Mendels
In eens op de soc.-dem. flnancleele hobbles. Z.i.
wordt daaraan te weinig aandacht besteed en
Hukken de regeeringsmaatregelen te zwaar op
elen met kleine of geringe inkomsten.
De fouten misslugen en slechte eigenschap
pen der arbeidende klasse zijn de schuld van de
heerschende klasse, was de volgende stelling
van den heer Mendels. Haar werd de schuld
voor den wereldoorlog toegerekend en natuur
lijk ook de onrust op de Indische vloot, al
keurde de heer Mendels net roekelooze avontum
niet goed. Maar er waren stuwingen tot die
daad.
Uit de wereldellende der kapitalistische maat
schappij, wijzen de soc.-dem. een weg. Zij wil
len tot het uiterste legale wegen volgen maar
er komen somtijds spanni igen voor. die het
moeilijk maken om tot het uiterste toe dien
legal en weg te volgen. Ons gezag In Indlë wordt
hoe langer hoe meer als een aangematigd ge
zag gevoeld. Wa' hebben de harde maatrege
len geholpen? Men verstaat de geest dee tljds
.ilet.
De menschen van de „Zeven Provinciën1' zijn
noch helden noch misdadigers, maar betreurens
waardige roekelooze slachtoffers van de om
standigheden. Vast staat ook. dat de officieren
geen „benul" hadden van wat onder de schepe
lingen omging. Men zij voorzichtig met het aan
tasten van de bonden: dat zijn de veiligheids
kleppen voor allerlei ontstemming. Anders gaan
die Jonge jongens ln het geheim en zonder lei
ding complotteeren. De democrotlsche weg moe*
open blijven.
Met de democratie was ook niet in strijd de
houding der Amsterdr msche partijfederatie
welke als gevolg heeft gehad het aftreden van
raadsleden. Het gold geen beginsel maar een
kwestie van tactiek. Zijn daarom de soc.-dem.
niet geschikt om met den heer v. Embden ln
eén kabinet te zitten?
Wat Is hel perspectief van de a.s. verkiezin
gen? Een nationaal kabinet? Van Lohma.i tot
v. Embden? De heer Colljn schijnt de „coming
nan" al is hij om zijn Internationalen zin en
rijhandelaar.zljn een poosje uit de gratie ge
veest. Maar hij Is er nu weer In gekomen: de
torpedo. De vrijz.-dem.? Ze hebben wel -ir
de heer Marehant praat over ontwapening
wat ande'-i da heer v. Ei.vden. Het Is i
de heer Marehant reeds in den geest bezig ls
zich een mlnistersrok aan te meten: het Is alsof
hij al bij den Marchand-tallleur ls. (Gelach).
De liberalen hebben in de „Zeven Provinciën'
,gefundenes Fressen". Hun overige geestelijk'
nagage beteekent niet veel.
Dat de soc.-dem. thans aan een kabinet zou
•n meedoen, gelooft de heer Mendels niet.
rostri de reactie zijn de soc.-dem. waakzaam
en ze zijn gereed om hun socialisme te redduo.
De Kegeerlng Is uitgegleden over een .unnnen
J I'.. n.eai de rechtbank van het volksgeweten
hlljft bestaan en daarvoor durven de soc.-dem.
verschijnen.
H°den ls de heer Lohman aan het woord.
TWEEDE KAMER
DE KAMER ZIJ VERSTANDIG
duitsche invoerrechten
SURINAAMSCHE BEGROOTING
Vergadering van 21 Februari 1933
De Kamer begon met regeling van werkzaam
heden.
D« VOORZITTER stelde o.a afdeellngsonder-
zoek van enkele wetsontwerpen voor.
De heer K TER LAAN ts.d.) zou ook z(jn
Initiatiefvoorstel betreffende verlenging van
den leerplicht behandeld willen zien
De VOORZITTER merkte op. dat de Kamei
In de gegeven omstandigheden verstandig za
handelen te zorgen, dat zU zoc spoedig moge
Hik naar huis kan gaan (Betuigingen van
•temming). Het Is ook de vraag of de te
lerzoeken wetsontwerpen nog volledig afge
daan zullen worden en het voorstel van den
heer ter Laan Is niet zoo dringend dat het op
«taanden voet behandeld zou moeten worden.
De heer TER LAAN vroeg dan aan hem te
willen denken btJ een volgende regeling van
werkzaamheden.
De VOORZITTER wilde dat wel doen maai
roesde toch, dat het resultaat geen ander zou
zUn
Z.h.st. vereenlgde de Kamer zlcb met s voor>
zltter» voorstel
Eveneens werd z.h.st. de Interpellatie-Kor-
tenhurst over de handelspolitieke onderhande
lingen met Dult8chland ln verband met de In
voerrechten op groenten, spek, kaas en eieren
aangehouden
Aan de orde was daarna de behandeling dei
Sarinaamsche begrootina
De heer IJZERMAN (s.d.) zag ook In Suri
name toenemende onrust als gevolg van de
slechte economische toestanden Noodig ls po
gingen vRn het particulier Initiatief om dr
welvaart te bevorderen, kracr.tlg te steunen
Wat Is er gebeurd op 7 Febi., '.oo werd ge
vraagd en welke rol heeft de Kom gespeeld!
Voor bestriding der werkloosheid moet meer
gedaan worden en de belasting-Inning moet
erbeterd. De loonsverlagingen hebben veel on
tevredenheid gewekt. De ontevredenheid ls teil
alle kringen doorgedrongen. De overheid lig
daarvan zelf de oorzaak vanwege genomen otf
nagelaten maatregelen.
De heer v. BOETZELAER v. DUBBELDA
(c.h zag deze begrooting ten deele als gevolg
van maatregelen van afbraak. Welke waarbor
gen. zoo vroeg btj. heeft de regeering. dat d»
de verhooging der Invoerrechten het beoogd»'
doel zul bereiken? Salarisverlagingen en be
zuiniging op de kosten van het onderwijs zjl F*
andere genomen maatregelen. Tegen de eersno
Is zeker «een bezwaar; tegen de tweede meet',
doch bedacht moet worden dat het peil van 1
onderwijs ln Suriname vru hoog is. Verschil
lende maatregelen, ten opzichte van het onder1-
wbs genomen, besprekend, werd de aandacht
gevestigd op de merkwaardige toenamo vu pi
het aantal leerlingen. Weliswaar brengt dezii
niet zooveel kosten mede als ln Nederland 't
geval Is, maar toch Is hier do flnancleele ge
lijkstelling een belangrijke factor. Meer eiti
meer Is de heer v. Boetzelaer overtuigd, dal
goed is geweest, dat de regeertng niet heeft:
toegegeven aan den aandrang om te komeiti
met een algemeen welvaartsplan.
In verschillende opzichten Is ln den kleli
landbouw en de vruchtencultuun nog heel
erbeteren. Het mechanisch grootbednlf
rjjst treedt het meest op den voorgrond
en wordt op juiste wijze aangemoedigd d
d« Regeering
Crlllek werd er op uitgeoefend, dat er te n
behoeve van den watertoren te Paramaribo
hout Is Ingevoerd uit Nederland ais ei een nei
gatleve reclame mogelijk ls voor het overvloe'
dlge hout ln Suriname, dan Is het deze.
In den politieken toestand van Surinam*,
doen zich tal van moeilijke vragen voor Er la
velerlei ontevredenheid. Of daaraan veel bee
teekenls moet worden toegekend! Men anoeit
do mautsciiappii daar door en door kennen, al -
vorens zich eenlgermate een oordeel te kunne r»
vormen. Het ls de vraag of de Gouverneur e<T
in geslnngd is. zich een positie to vormen bo
ven do partijen: Inmiddels ls het zeker, dat d
tijdsomstandigheden een zeer moeilijke facto*
zUn en zlln geweest. Er moet ln West-Indlë
met kracht worden opgetreden tegen opkomen
de revolutionaire bewegingen. Het zal abso
luut noodlg zUn geweest, op 7 Februari m»A
geweld op te treden. Aan een techtvaardlg be
stuur heeft Suriname meer dan ooit behoeft"
De heer EERDMAN8 (lib.) was van meeninu
dat niet kan worden volgehouden dat de Re
geering maar onverschillig en lijdelijk tegen
over Suriname toeziet. Voor den politieken e h
economlachen toestand van Suriname Is 't noo
dlg. dat de gouverneur zich meer één gaat ge
voelen met de bevolking: hU mag niet zijn ee;c
bureau-ambtenaar, die slechte korten tUd hel
bewind voert
Men blUve ook niet te veel hangen aan ver
ouderde opvattingen, o.m. wat betreft het on
derwös. De gevoerde onderwijspolitiek heeft oip-
de gemeenschap zware lasten gelegd. Hel la
verkeerd geweest, ln dit land uit zUn schrale
bevolking de rampzalige onderwijspolitiek vai*
Nederland ln te voeren Ten aanzien van Innd-
en tuinbouw dient de Regeering meer belang
stelling te betoonen voor de cultuur van sinaan
appelen en ander fruit. In deze moeilUke i
den Is die cultuur zonder steun van de Regi
ring nelt wel mogelijk. Deze neemt nog te zeei
een afzlidlg standpunt In. bv. ten aanzien van
d« bauxiet
Mr JnEKES (v.d.) achtte het beleid van d-
laalste Jaren niet bevredigend. Ei is wat be
zuinigd op onderwijs en salarissen en er zi)r
wat Invoerrechten verhoogd. Onder den drani-
der omstandigheden Is men in het dlstrlot
Nickerle verkeerd opgetreden bt) het Innen vai
belastingen. In het algemeen heeft de regee
ring niet wel mogelijk. Deze neemt nog te zeen
Iculler Initiatief. Alleen voor het mechanisch
groot-riJslhedrtjf heeft ze wat gedaan. Zesteurul
ook niet genoeg het werk van het landbouw
proefstation te Paramaribo.
Het onderwijs mist contact met de Ooster
sche bevolking van Suriname.
Hoewel de heer Joekes weinig Ingenomen*
verklaarde te zijn met het gevoerde beleid, zooi
ht) toch niet tegen de begroolltig stemmen, orn
dat zulks nu weinig zin zou hebben.
De heer FERER (r.k.) wraakte het leggesi
vun verband tusschen crisis en het gevoerdl»-
beipld. HU meende, dat. ondanks de crisis, wi»l
-en plan van opbouw had kunnen zijn opgr
steld.
Het ls niet steeds de tnak van den Staat 01*1
waar het particulier Initiatief faalt, de plaat*-
daarvan In te nemen. Dat mag alleen Indien
de risico's niet te groot zijn- »ok met garnm
ties moet de Regeering voorzichtig zijn.
Het werd wenschelijk geacht de exploitatie
van goudvelden weer ter hand te nemen
Vermindering van de rijksbijdrage beteekent
vermindering van inkomsten. Waarop denk:i
men te bezuinigen om de middelen te behouder
voor een wel vaartspolltlek?
De bezuiniging op de salarissen ls verant;
woord. Zooveel mogelijk plege de regeerlnp
echter overleg met de belanghebbenden CV
heer Feber was ervan overtuigd, dat de R»i
geering alles gedaan heeft om den voedlngsv
bodem min de heprschende onrust zooveel m<
gelUk te ontnemen.
De heer WIJNKOOP (comm.) noemde hst he*
leid der Regeering provocatie-politiek en dien
de een drietal nlet-ondersteunde moties In.
Do MINISTER VAN KOLONIëN begon
de opmerking, dat het begrootlngsbeeld minde*
somber I* dan dat van t»ost-Indië Dal Is vooi'
namelijk te danken aan het beleid van d-
gouverneur, aan wien de minister openibfl'
hulde w^nschte te brengen.
Inzake de ongeregeldheden te Paramarltn*
wacht de minister nieuwe gegevens.
Men moet niet denken, dat de Kom eer
vreemde ls op het gebied van revolutionaire
actie. H(i Is propagandist van de Internationa tie
Roods Hulp.
Weder ib de wenscheltJkheld bepleit van etpi
algemeen plan. De minister Is dsarvan nouli
een voorstander geweest. Lang vóór dat m»n
tot zoodanig plan zou komen, zou het wed»
BESTRIJDT
Weiger namaak en let er op dat op elke
tablet het woord „BAYER" staat. Prijs 70 ets.
In oranjeband-buisjes van 20 tablette*
en 10 ets. In oranje zakjes van 2 tabletten».
gewijzigd moeten worden. Het zou ook nooit
meer kunnen Inhouden dan de rlchtlUnen voor
het bestuur van Suriname.
Om cultuurplannen te steunen moet er
bnsis zijn: In de eerste plaats voldoende kapl-
tnsl Wanneer een plan niet op losse denkbeel
den berust Is de regeering steeds bereid, d
e steunen. Het grondbedrijf Is zeer wisselval-
Ig Toegejuicht zal het worden als In dezen
Juiste voorlichting wordt vei schaft. Op een
hernieuw onderzoek door den staat zal de aan
dacht worden gevestigd van den gouverneur
De flnancleele toestand noopte tot reorgani
satie van het onderwijs. Het onderwijs was de
laatste Jaren te zeer geschoeid op Nederland-
schen voet
De klachten over de Inning van belastingen
hebben voornameltlk betrekking cp liet terug
vorderen van voorgeschoten gelden voor aan
g van een polder. De Inlanders waren van
meenlng, dal een schuld aan d*i staat niet be
taald behoeft te worden Een krachtig optreden
der overheid ie hier geboden
De poenale sanctie zal In Suriname van zelf
•rdwUnen door wU'lglng der contracten.
De snlartskortlng In Suriname la matig,
slechts 8 pet. voor do gehuwden en U pet. voot
de ongehuwden. De aanvoer van paalhout uit
Nederland voor den watertoren te Paramaribo
had plaats omdat men door de onzekera ar
beidstoestanden aldaar niet kon rekenen op de
henoudled» hoeveelheid.
De minister meent, dat de regeering zoovee:
mogelijk moet tegemoet komen aan de noooen
der bevolking. Ook het bestuur van Suriname
ïvc uiting aan die gedachte
De begrooting werd aangenomen met
em van den heer Wijnkoop tegen
De vergadering werd daarna verdaagd.
DONDERDAG S3 EFBBl'ARI.
luizen (296.1 M.) N.C.R.V. 10.00 Joh. de Heer
zingt 10.15 M*.rgendienst Ds. J. v. d. Wou-
de. 10.45 Zang. 2.00 Fraaie handwerken.
3 00 Vrouwenhalfuurtje. 4.00 Bijbelleiing.
5.00 Lledeien-recital. 5.45 Handenart.-id
voor onze jeugd. 6.15 J. Emous: Michlel
Adriaunsz de Ruijter. 6.45 Knippen en otof
versleren. 7.00 Wat er op de wereld ge
beurt. 7.45 .Ned. Chr. Persbur. 8.UU 11 gel
concert. 9.01' t" Goote: Trouw moet bl))keo
9.30 Concert. 10.30 Vas Dlos. 10.40 Gra-
mofoon.
- 11.00 Gramofoon
Hilversum (1S75 M) AVRO 8.01 Gramofoon
10.01 Morgenwijding. 10.15 Gramofoon.
10-30 Solistenconcert. 11.00 Knipcursus.
11.30 Solistenconcert. 12.01 Hei Omroepor
kest. 2.00 H. Butje leest van John Gals
worthy. 2.45 Gramofoon. 3.00 Naaicuisus.
3.45 Gramofoon. 4.00 Mevr. Ant. van J'ük.
4.30 Kova* s L-alos. a.00 Voor grootere kin
deren 6 80 Kovacs Lajos. 7.00 K.o«acs
Lajos. 8-01 Va* Dias 8-05 Gramofocn.
8.15 Conceitgeoouw Amsterdam. 9.15 Gra
mofoon. 9.30 Het Omroeporkest. 11.00
Vaz Dlas. 11.10 Gramofoon.
Brussel (Vlaamsch) 1337.8 M.) 12.20 Concert
I.20 Gramofoon. 5.20 Omroeporkest 6.05
Kinderuurtje. 8.20 Gramufoon. 8.50 Feest
avond KVRV. 9.30 Carillonbespeling.
(Fransch) (509.3 M.) 12 20 Gramofoon. 1.20
Omrui-pklelnorkest. 6.20 Radlo-symphonle-
orkest. 6.35 Fanfarecorps. 8.20 Fanfare
corps. 8.40 Koor van Quaregnon. 9.40
Accordeon. 10.05 Funfarecorps. 10.30 Gm
mofoon.
Daventry (1554.4 1*1.) 10.35 Morgenwijding
12.2a Urgelspel. 1 05 Gramofoon. 1.3' Or
kest van Birmingham. 3.20 Vesper. 4.25
Orkest. 6 50 De grondslagen der muziek.
7.50 The March Hares Concert Party. 10.00
London JL'ay by Day. 10.60 Korte Kerk
dienst j 1.05 bBC-orkest.
Kalundborg (1153.8 M.) 7.50 Morgenwij
ding. 11.21 Concert 2.20 Concert 7.30
Concert Siaatsi/mroeporkest.
Königswusterhaueen (1634.9 M.) 1
Weerbericht en concert 1.20 Gramofooi*
3.50 Concert Clthei vereen. 4.50 Liederen all
de 18c eeuw. 5.50 Trio. 8.35 VroolUk pro
gramma
Langen berg (472.4 M.) 6 20 Gramofoon.
II.20 Kamerorkest. 12.20 Concert. 4.20
Concert 7.20 Meister lhres Fachs. 7.65
Des Knaben Wuiiderhorn. 8.20 Kadlotowneel
PROTESTSLU1TING VAN EEN SCHILDE
RIJENTENTOONSTELUNO
Om een pervers naakt en een persiilage
op de Roomsche Kerk
Zaterdagmorgen ls in het Stedelijk Mu
seum te Amsterdam een tentoonstelling van
-.childerijen van de „Onafhankelijken"
opend.
Vóór de opening was door den directeur
van den heer Baard, een pervers en bui-
schilderijen uit de expositie verwijderd die
een al te onafhankelijk karakter bleken te
verraden Het ecne, van dpn schilder J. H.
Moesman, uit Utrecht, is volgens verklaring
van den heer Baard, een persvers en bui
tengewoon onsmakelijk naakt. Het andere
is een product van den Duitschen schilder
Horst Strompel, en stelt een doorgevoerde
bespotting voor van de R K Kerk een per
siflage van het roomsche geloof, dat zeer
zeker een groot aantal bezoekers ln bun
gevoelens zou krenken.
F.en dergelijke bespotting, van welk ge
loof dan ook kan. op het sehildenlopk vast
gelegd, In een openbaar gebouw niet wor
den toegelaten, aldus de heer Baard*. en
het was dan ook mijn goed recht en tevens
mijn plicht Ingevolge mijn instructies var
het Gemeentebestuur, dit schilderij, even
als het andere, te verwijderen
De eindbeslissing over de verwijdering
Londen Reg. (355.9 M.) 12.20 Concert
1.35 Strijkkwartet 3 19 Concert 6.55 Or
gelspel. 7.20 Radio Militair Orkest. 8.35
Londensch Philharmonisch Orkest
berustte bij B. en W., doch het tentoon-
stellingsbestuur stelde den eisch, dat zoo
lang dat eindbesluit niet was gevallen, ia
elk geval het schilderij van de Duitsche in
zending weer zou worden oppphangen Daar
de heer Baard aan dien eisch natuurlijk niet
kon toegeven hebben de .Onafhankelijken"
hun tentoonstelling gesloten en een geïm
proviseerd affiche opgehangen met de ver
melding van de reden der sluiting. Dit
affiche heeft de heer Baard toen laten ver
wijderen.
Wethouder Boekman heeft de heer Baard
daarna telefonisch laten weten, dat slechts
één het recht van sluiting der tentoonstel
ling had en wel de heer Baard zeil. Zoo
men niet tot heropening zou willen over
gaan, dan zouden alle schilderijen verwij
derd moeten worden.
Nadat de heer Baard nog met het bestuur
der „Onafhankelijken" gesproken had, heeft
hij Maandag van B. en W. bericht ontvan
gen, dat eenig contact met het bestuur der
vereeniging niet meer noodig was. Naar
aanleiding van deze beslissing is het eigen
liersoneel van het museum gistermiddag
met de ontruiming van de geëxposeerde
stukken uit de tentoonstellingszalen begon
nen. De stukken worden, totdat men deze
komt afhalen, opgeborgen in de bergplaat
sen van het museum.
FEUILLETON
Twee Hollanders in de wildernis
van Mandsjoerije
Dooi j. A V1SSCHER
De deur werd geopend en een vijftal Chi-
neezen kwam binnen, aan het hoofd waar
van hun bezoeker van den vorigen avond
ging.
„Hebben de heeren zich bedacht? De som
die wij cischen is nu tweehonderd dollar
geworden. F Ike dag van weigering ia! dit
bedrag doen stijgen."
Dit maakte den stuurman, die geprikkeld
•was door hetgeen hij had doorgemaakt ra
zend.
„Schurken!" riep hij. „Dieven! Niets sta
ik af. Het geld behoort mij niet toe. Ik koop
geen veiligheid en geen leven van het geld
van een antler. Hollanders zijn geen Chinee-
zen. Ik herhaal: alles >f niets".
„Accoord", was het kalnte antwoord. „Dan
heb ik u alleen dil Ie zeggen: u gaal beiden
met ons mede. Het spijt mij voor u, doch
zoo luiden mijn instructies. Hef rijtuig staal
voor de deur. Als ge gewillig rijt, zijn geen
blinddoeken en boeien noodig. Alleen gij
trekt dp Chineeselie kleeding aan die wij
hier bij ons hebben. Voor uw leven behoef!
gij niet te vreezen en wat er verder over 11
besloten wordt, heb ik niet te beslissen."
Weerstand was onmogelijk. De beide
vrienden voelden, dat zij geheel in de macht
van anderen waren. Hun protesteeren hielp
hen niets. Hun tegenstanders waren overi
gens zeer beleefd.
„De heeren kunnen eerst het avondeten
gebruiken. Het is opgedaan hnmaast Wij
wachten dan vervolgens een half uur op u
totdat u van kleeding hebt verwisseld. Wij
hebben gezorgd voor goede, warme klee
ding, want de nachten kunnen hier koud
zijn. Het rijtuig zit gemakkeliiK 1 lw die
naar. heeren". Hij boog en verwijoerde zich
met zijn mannen
Er bleef den overrompelden Hollanders
niets anders over dan zich te schikken. Zij
gebruikten wat van hetgeen opgediend was.
deden de Chineesche gewader. aan, hooge
lederen laarzen, zware bonte jassen ovei
een zijden kleed, zetten donkere, zwarte
mutsen op en stonden elkander te bewon
deren na hun gedaanteverwisseling.
„Het is een raar avontuurzeide de
stuurman, en gaf den dokter de hand
„Mnar wij blijven bij elkaar en met Gods
hulp zullen wij er wel doorheen komen
Wat zal je dan later veel aan je hoeren in
de polder te vertellen hebben.'"
„Mnar toegeven moei je nooit!" zji dp
dokter nadrukkelijk. „Er zal toch wel ergens
recht zijn. Ze zullen ons wel zoeken. De
ronsul zal met het geval in kennis worden
gesteld. He» gezantschap zal zijp eischen
stellen en vrjj zullen wij toch wei eenmaal
komen."
„Dit is natuurlijk een streek van de Hoen
guezen". meende de ander. „Wat zou het
anders wezen? Ijiat ons moedig zijn. Ze zijn
anders niet onbeleefd die kerels."
„En laat ons in vredesnaam maar niet
kwaad worden want dai helpt ons niets.
Goed uitkijken, opletten en als wij de kans
schoon krijgen, uitknijpen,"
„Tenminste, met het geld. Want ik zeg
nog eens: alles of niets."
Precies een half uur later kwam de be-
leeide Chinees en zag tot zijn voldoening,
dat d® Hollanden» reisvaardig waren.
„U maakt het mij gemakkelijk", zei hij;
„ik ben u dankbaar daarvoor".
De Europeesche kleeding werd door een
van de anderen met voorzichtigheid in een
koffei gepakt en het gezelschap verliet hel
huis.
Den beiden Hollanders werd een plaat^
aungewe/.en achter in het rijtuig, waar ze
in de kussens waarlijk gemakkelijk zaten
De Chinees nam plaats naast den koetsiei
en het rijtuig ratelde dooi de ledige stra
ten van de stad de duisternis in.
Er was gno I voor de Hollanders gezorgd
,J)e heeren vinden cigaretten aehtei in de
wagen", verklaarde de Chinees, vriendelïfk
'•inziende. „Levensmiddelen hebben wij ook
voldoende. De reis duurt lang."
„Waar gaan wij heen?" vroeg een van de
Hollanders. Doch de ander haalde de schou
l«rs op en zag weer voor zich uiL
Er was niets 1- zien onderweg en het wa.-
geen wonder, dat de beide vri-nden. v*r
inoeid van de spanning van den dag, eind»'
lijk rustig zaten te sluimeren en in de
slaap de lotgevallen vergaten, die zij
onverwacht gingen ondervinden.
HOOFDSTUK V
De beide Hollanders werden pas waklt er
toen de dag aanbrak en men een dorpje
binnenreed.
De Chineesche geleider keerde zich om
en vvenschte hen goeden morgen.
„Wij zullen halt houden want een oog en
blik vun verpow.en hebben de heeren wel
verdiend. Eén ding moet ik u ecJiter ra tien.
Ge moet straks zwijgen en meuiund iets
vragen dan mij. Dit is utijn nadrtikkelliijkp
instructie. Eu noem niet dien nauuu
noem die nooit".
Bij een klein landhuis werd halt geliou
den Het was nu wat lichter gewirden. De
zon kwam op over een prachtig landschap
Het gouden licht vloeide over de gnueue
heuvels. Fel verlicht door de morgeinzoii
stond daar ginds een tempeltje, waairvan
hel dak met de roode tegels gloeide al-
vuur. Overal waren weelderige boumppiui
den en het landhuis la* in een tuin. wan»
niets dan rozen bloeiden. Het was er als. een
klein paradijs.
Zwijgende bedienden wachtten hen of> en
geleidden hen naar een vertrek, waar
overvloedig ontbijt gereed stond. Zij mach
ten vrij wandelen in den tuin. Hun zy/are
jassen hadden 'dj uitgetroKken en zij voe>
den zich luchtig en opgewekt in hun vree-»
de zijden gewaden. Wanneer er niet lie
voortdurende onrust geweest was over hel
doel van hun reis en die angst voor het los
geld, zouden zij gedacht hebben dat zij vooi
hun genoegen op reis waren.
Benige uren werd hie*- vertoefd tot d<* «Thi
neesche geleider hen beleefd kwam uit2100-
digen om weder naar het rijtuig te
En weldra werd de tocht voortgezet.
Nog eenige malen werd er halt gehouden
onderweg en werd er van paarden verwis
seld. Verscheidene dorpjes kvvum men door.
doch eindelijk werden «te hul/en scliuar-
sclter. De weg werd slechter, het landschap
vee! woester, lotdat ©r een groot posch werd
bereikt, waar net -«jiuig stil hield »*n den
Hollanders werd medegedeeld, dat de tocht
nu verder te voet zou gaan.
De Chiueesche geleider was behWd als
tevoren.
.Het spijt mij voor u, Slijt.-» heeren" zei
hij, „dal ge niet wat meer inschikkelijk zijl
geweest Het ware beter dat ge u had ge
schikt naar de gebruiken van dit land.
Mantsjoerije is nu eenmaal Hollona niet'
„Maar wat hebt ge dan toch met ons
»oor? vroeg de stuurman. „Waarom hebt
ge ons hierheen gebracht. Het was toch ze
ker billijker geweest, wanneer ge ons rustig
naar Dalny bad laten vertrekken, desnoods
dan beroofd en geplunderd
„En 0111 dan een lieol Cliineesch leger op
ons al le zien komen", ging de Chinees
voort. „Neen, wij moeien hier de voorzichtig
.leid betrachten. Wij hebben al genoeg ge
vochten om onze vrijheid te behouden"
„Alsof oii'e kapitein nu niet alles in het
werk zal stellen om ons terug ie vinden en
ons eeld terug te doen geven. Ik vecek-
u. dat het Nj»»Ihi landsche gezantschap zal
protesteeren hij de re-ecring over hetgeen
ons is aangedaan."
„Dan moeten zij u maar komen zoeken."
hervatte de ;:nder kalm
„M<-eten wij dnn verdwijnen, misschien'"
vroeg de dokter, die schrok bij het denk
beeld, dat de toestand, waarin zij geraakt
1
waren, nu toch wed heel ernstig begon te
worden.
Maar de Chinees gaf geen antwoord meer.
Hij li -r. weg tot aan don rand van het
bosch en vuurde er vijf revolverschoten af.
Na eenige oogenblikken verscheen er een
twintigtal ruw uitziende kerels, sommigen
me( echte bandietentronies, slordig gekleed,
doch allen gewapend met vervaarlijke dod-
ken, en revolvers in den gordel.
De Chinees wees hun de Hollandei's aan,
sprak eenige woorden in zijn taal en gaf een
kort bevel. Terstond namen de ban.lieten de
twee vrienden in hun midden, die wel za
gen, dat alle weerstand nutteloos was en
met een bezwaard hart me»!egingen.
Nu begon er een reis. die heel wat minder
gomnkkelijk was dan de rit in het geriefe
lijke rijtuig
Het ging dwars door een woud van
eeuwenoude boomen. overal dicht met
Uruipplanten begroeid. Een pad was er
eigenlijk niet. Men moest mnar zoeken
waar men de voel kon nederzetten, maar
de richting scheen aan de zwijgende ge
leiders goed bekend te zijn.
Urenlang werd er gemarcheerd, totdat er
eindelijk een oogenblik halt werd gehouden
en de Hoengoezen uit hun tassclien een
«snor* bniin brood le voorschijn haalden, dat
ze den Hollanders aanboden. Veel trek om te
eten hadden deze echter niet, het aangebo
dene was ook nie» hijster geschikt om de
eetlust op te wekken.
f Wordt vervolqd)
