2 ZATERDAG 14 JANUARI 1933
EERSTE BLAD PAG. 3
PROF. DR. J. R. SLOTEMAKER
DE BRUINE
De operatie van Prof. Br. J. R. Slotemaker
de Bruine heeft hedenochtend een bevredi
gend verloop gehad. De toestand van den
patiënt is oy heden goed.
ELECTRIFICATIE
ROTTERDAM-DORDRECHT
Men is met den arbeid der electrificatie
van do spoorlijn DordtRotterdam begon
nen ,en wel bij Barendrecht waar de eerste
palen langs den weg worden geplaatst. Het
ligt in de bedoeling aldus het „Handelsblad"
Barendrecht naar Rotterdam te wer
k<?n en wanneer dat gereed is van Baren
drecht naar Zwijndrecht.
Te Rotterdam is men op het station D.-P
reeds begonnen met het werk voor de
zigingen van de perrrons. Begin Maart zal
aan den bouw van de tunnels, die de per
rons moeten verbinden, worden begonnen.
Inmiddels zullen ook de rails worden ven
zwaard door het aanbrengen van meer
dwarsliggers.
ijzigingen voor het emplacement
Zwijndrecht zijn dezer dagen aanbesteed,
de wijzigingen voor het emplacement te Ba
rendrecht zullen volgende week worden aan.
besteed
B.V.L. EN FASCISTEN
EEN SCHERP DEBAT TE MONSTER
Het is een vieemd gevart, dat de B.V.L.
in zijn orgaan telkens elke venvantöch p
met het fascisme verwerpt en deze stroo-
ming scherp veroordeelt, en dat een
zijn meest populaire figuren, de heer R.
Bordewijk, inspecteur van het gewest Zuid-
Holland, ails spreker op fascistische bijeen
komst optreedt
Dit heeft deze week tot een conflict e
leid op een vergadering te Monster, waar
eerst de heer Bordewijk eprak en toen de
heer Baars.
Tijdens de pauze ontstond in de zaal
scherpe onderlimge discussie tus60hen
L.-ers en luit. Bordewijk, naar aanleiding
waarvan na de pauze een verklaring van
JuilL Bordewijk -volgde.
Hij zoide ailleen met het fascisme mede te
gaa.n, wanneer dit het wettig gezag erkent,
dit geschiedt, waanneer de nu aange
vraagde Kon. goedkeuring op de statuten
is verkregen.
VersohiHende uitroepen: „Die krijgen ze
De heer Bordewijk zei geen fascist te zijn,
maar alleen ervoor te gevoelen omdat men
hier het Oranje draagt en Wilhelmus doet
iuooren.
Er voilgde een edherp debat, waarbij o.m.
j vraag werd gesteld of het fascisme ook
langs on wettigen weg zijn doel wil berei
ken.
Na divorce ontwijkingen, gaf de heer
Baars tenslotte ten antwoord, dat wanneer
do Regeerdng in haaT plicht tekort zou
Ischieten, het fascisme zeker zou ingrijpen,
(waartegen uit de vergadering werd opge
merkt dial dat zeker geheel revolutionair is.
Verschillende B.V.L.-leden gaven uiting
vaai hun leedwezen en afkeuring over het
feit, dat de heer Bordewijk zich voor den
prooaganrta-avond beschikbaar stélde.
We hebben tot heden over deze dingen
gezwesren, doch achten thans het oagenb'pjk
gekomen, dat de leiding van de B.V.L. zich
met het optreden van den heer Bordewijk
gaat bemoeien.
Kerknieuws.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Charloie (vac.-H. Stolk),
J. H. Mulder te Hillegom. Te Dinteloord
(toez.), H. A. de Geus te De Bilt (U.). Te
Haskerhorne en Oudehaske, H. Morra te
Huizinga (Gr.).
Bedankt: Voor De Lier (|Z.-H.) en Ros-
ttinkel (Dr.), H. G. Groenewoud te Gelselaar.
- Voor Elburg, D. Bax Hzn. te Blauwkapel.
GEREF. KERKEN
Aangenomen: Naar Zuilichem, cand. H.
C. Voorneveld te Utrecht.
BEROEPINGSWERK
Wederom is in de Gereformeerde Kerken
geen enkel beroep „loopende". Noch een predi
kant, noch een candidaat heeft een beroep „op
CANDIDATEN TOT DEN H. DIENST
De heer J. H. Mulder, Theol. cand., te
Goes, Stationsstr. 33, door de Classis Goes na
praeparatoir examen beroepbaar verklaard
wil de Geref. Kerken gaarne dienen en
eventueel beroep in overweging nemen.
JUBILEA
Ds. A. van Griethuyzen, pred. der
Ned. Herv. Gemeente te Mijdrecht, is by zyn
zilvéren ambtsfeesl op hartelijke wijze gehul
digd in een samenkomst. De ieid:ng va:
handen van den luer H. Rem.eng, h ofd
l'hr. St. r.nr den Hoef. Ook burgemeester
I. Padmos was aanwezig. Ds. 1'. Bongers, van
Kamerik, spi.uv, i.amens den Ring Mijdrecht.
Vele andere sprekers voerden nog het woord.
Namens de Gemeente werd een prachtige
haard aangeboden.
Ds. W. van der Waal, Ned. Herv.
predikant te Nieuw-Loosdrecht, herdenkt
morgen den dag waarop hij voor 40
het predikambt aanvaardde.
Willem van der Waal werd 20 Nov. 18GS
te Ridderkerk geboren en genoot zijn oplei
ding op het Chr. Gymnasium te Zetten bij
Cs. F. P. L. C. van Lingen. Na in 1S88 het
staatsexamen te hebben afgelegd tp 's-Gra
venhage, werd de jubilaris student to
Utrecht. In 1S92 werd hij candidaat voor
het Prov. Kerkbestuur van Drenthe, om 15
Jan. 1893 door wijlen Ds. A. H. de Klerck,
van Ridderkerk, -met 2 Tim. 4 2a te Moer-
capelle in het predikambt te worden beves
tigd, dat de jubilaris aanvaardde i een
predikatie over 1 Cor. 1 23 en 24. In 1805
nam Ds. van der Waal een beroep aan naar
Wijk bij Heusden, welke standplaats in
1897 met Overschie verwisseld werd. Hiei
was de jubilaris 10 jaar werkzaam, om in
1907 naar Slijk-Ewijk te vertrekken, welke
gemeente hij 20 jaar diende. Tijdens zijn
verblijf aldaar maakte Ds. v. d. Waal ook
<leel uit van het Classicaal Bestuur van Nij
megen en had hij ziting in het bestuur van
de Classicale Zendingscommissie. Op 20
Maart 1927 bevestigde Ds. G. Barger Ezn.,
thans te Heukelum, hem in zijn tegenwoor
dige Gemeente, sprekende over Luc. 17:5,
waarna Ds. van der Waal intrede preekte
met Joh. 3: 16. Tijdens zijn verblijf te Over
schie deod Ds. van der Waal van zijn hand
twee leerredenen verschijnen.
De jubilaris die deel uitmaakt van het
Classicaal Bestuur van Amersfoort, zal mor
genochtend een gedachtenisrede houden
Ds. J. B. G. CROES.
■r, t, jtt- i door de Geref. Kerken in .Zuid-Holland, noor-
Ds J. B G. Croes, predikant der Chr d,lijk deal) lic tcmd v00r den arbeid te Solo
Geref. kerk te Gouda, heeft sinds een viertal (Javo) hoopt Woensdag 8 Februari a.s. te
Zondagen m zUn Gemeente met kunnen voor- Dclft ,ijn ,ntrede ts doen He{ de bedoe.
gaan. Hij was overspannen en moest rust 1 dat hü alsdan aa, worden bevestiad door
houden, doch thans valt langzaam vooruit-
gang te constateeren.
zending GEMENGD NIEUWS
G. D. Kuiper, de nieuwe missionaire
predikant der Geref. Kerk van Delft (gesteund ONEERLIJKE POSTBESTELLERS
Dr. J. H. GUNNING J.H.zn.
Dr. J. H. Gunning J.H.zn. te Bilthoven
(Huize „Sursum Corda", „het hart naar
boven") hoopt, naar we reeds meldden, 23
Januari a.s. zijn 75-jarigcn leeftijd tc berei
ken.
Dat het den jarige op dien dag niet aan
belangstelling zal ontbreken uit alles oorden
des lands, is af te leiden uit de feiten, toen
Dr. Gunning de jubilea herdacht: promotie
tot Doctor in de Theologie en bevestiging in
ng dat hy alsdan zal worden bevestigd door
z'jn vader, Ds. L. Kuiper, em.-pred. van Kam
pen, thans hulpprediker te De Bilt (U.), vroe
ger predikant der Geref. Kerk van Delft.
het ambt als predikant te Wilhelminadorp
(1881); zijn gouden huwelijksdag op 11 Nov.
1931 herdacht ten huize van zijn kinderen
te Leiden en toen hij veertig jaar hoofd
redacteur was van het Wieekblad „Pniël'
(1931).
Dr. Gunning werd geboren den 23sten
Januari 1858 te Hilversum (oudste zoon van
Joh. H. Gunning en Jacoba Hoog); ving in
1876 zijn studie aan in de Theologie en pro
moveerde in 18S1; heeft vervolgens te Wil
helminadorp (1881) als predikant gestaan.
Bennebroek (1884); Gouda (18S7); Leiden
(1891); Utrecht (18941913) en is daarna
benoemd tot predikant-directeur van het
Diakonessen-huis te Haarlem, waar hij op 30
September 1914 zijn dankbetuiging uitsprak
ij het verlaten van Haarlemsch Diakones-
onhuis. Tot 1920 was Dr. Gunning
zaam in den „Maranatha"-arbeid te Apel
doorn en aanvaardde daarna te Serooskerke
zijn beroep als predikant. In November 1924
nam hij afscheid, om zich vervolgens, na
het emeritaat te hebben gekregen, te vesti-
;cn in Bilthoven.
Dit emeritaat beteekende voor Dr. Gun
ning echter geen rust, want na 1924 zijn van
zijn hand meer dan 300 artikelen verschenen
in godsdienstige tijdschriften, en werd door
den uitgever J. H. Kok te Kampen, uitgege
ven, geschreven door Dr. Gunning: „Blikken
in Bunyans Pelgrimsreizc", 1928; „Christus
Consolator", een troostboek voor reizigers
naar de eeuwigheid; „Mozaiek", bestaande
uit vier deelen: 1. „Sursum Corda", 2. „In
de smeltkroes", 3. „Voor Kranken", 4. „Naar
Huis" (1929); „Op weg naar Sion", Bijbelsoh
dag- en gedenkboek (1931). En tenslotte
hoopt Dr. Gunning dit jaar gereed te komen
met zijn 'werk (bestaande uit twee deelen,
ieder van bi'na 600 pagina's) over den En
gelschen Roomsch-Katholieken bisschop
John Henry Newman; de man die drie
eeuwen geleden geleefd heeft en den inner-
lijken strijd voerde: ProtestantismeR.-
Katholicisme en tot de Roomsch-Katholieke
Kerk overging.
Dr. Gunning is vanaf zijn studietijd tot
aan 1932 ongeveer 8000 maal vo.or een Ge
meente opgetreden, hield 600 bijbellezingen,
ongeveer 100 in Duitschland en Zwitserland
en hield 300 lezingen in den lande. Van zijn
hand zijn ongeveer 1000 artikelen, brochures
enz. verschenen.
Ds. H. J. HEIJNES
Ds. H. J. Heynes, em.-predikant der Ned.
Herv. Gemeente van Landsmeer, heeft zich
metterwoon te Aerdenhout, Teding van Berk
houtlaan 19, gevestigd.
Ds. J. REESINK.
Hewel hy nog niet in de bediening des
Woords kan optreden, is de toestand van Ds.
J. Reesink, predikant der Chr. Geref. Kerk
te Noordeloos, toch reeds zooveel verbeterd,
dat hy weer ter kerk komt.
MEER GEZAI-fGEN IN DE GEREF. KERKEN
De Classis Gorinchem der Geref. Kerken nam
(met 44 stemmen tegen) het voorstel-Meerkerk
aan, om de Generale Synode te verzoeken niet
over te gaan tot de uitbreiding van den bundel
„Eenige Gezangen", wyl er thans nog geen
overeenstemming van zienswijze in de Ker-
„PREKE SOOS SEEP WERK"
Uit „drie Kerkblad" van Zuid-Afrika knipten
we de volgende opmerking:
„As preeke soos seep werk, en die harte
goed ingeseep word op Sondae, watter goeie
wasdae sou ons dan nie op Maandae hê nie!".
ZENDING ONDER DE JODEN.
De vereeniging „Elim" hoopt Dinsdag 7
Februari a.s. haar 22ste algemeene vergade
ring te houden te Rotterdam, Tulpstraat 14.
De beide zendelingen, nl. Do. J. Rottenberg en
de heer Ph. Trostianetzky, hopen mededeelin-
gen omtrent hun arbeid te doen.
Voorts moet plaats hebben een verkiezing
van drie bestuursleden Aan de beurt van af
treding zyn: Mej. C. W. van den Bos; Mevr.
L. H. SterkenOosterbaan en de heer W. den
Duik, Jacz.
Het bestuur stelt de drie volgende dubbeltal
len: Mej. C. W. van den Bos en Mej. Bahn-
müller (Den Haag); Mevr. L. H. Sterken
Oosterbaan en Mej. J. J. de Jonge (Den Haag)
den heer W. den Duik Jacz. en den heer M.
Sanders (Den Haag). En verkiezing van een
bestuurslid door het bedanken van Mevr. Bok
horstBoeschoten. Dubbeltal: de heer W. P.
van den Bos (Rotterdam) en mej. J. Versteeg
(Den Haag).
LANDBOUWHOOGESCHOOL TE
WAGENINGEN
Bij Kon. besluit is Prof. L. van Vuu-
ren voor het tijdvak van 1 Januari 1933
tot 1 Januari 1934 wederom belast met het
geven van cursussen in de oeconomisclie
geografie vaD Nederland en Nederlandsch-
De Wetenschappelijke Commissie der
Nederlandsch-Amerikaansche Fundatie ver
zoekt aan de Nederlandsche Universiteiten
en Hoogescholen (met inbegrip van pa:
gestudeerden), die in 1933 gedurende eenige
maanden hun studiën zouden wenschen
voort te zetten in de Ver. Staten, zich met
opgave van hun tot dusver afgelegde studiën
en met een omschrijving van hun studieplan
in Amerika, onder overlegging van aanbe
velingen, vóór 19 Februari a.s. schriftelijk
aan te melden bij Prof. Dr. H. A. Brouwer,
Zoölogisch Instituut der Universiteit te Am-
stealam.
Aan een beperkt aantal wordt door de
Fundatie steun verieend, welke in hoofd
zaak uit vergoeding der reiskosten zal be
staan. Ook voor studeerenden, die geen sub
sidie begeeren, bestaat gelegenheid om van
de aanbevelingen der Nederl.-Amerikaan-
sche Fundatie gebruik te maken.
In verband hiermede wordt verzocht te
vens op te geven, of een uitzending al dan
niet van het verleenen eener subsidie af
hankelijk wordt gesteld.
STUDIEREIS NAAR ZUID-AFRIKA
In verband met de binnenkort door dp Diet-
sche studenten te ondernemen reis naar Zuid-
Afrika, is het Algemeen Dietsch Studenten
Tijdschrift „Dietsche Orde" met een „Suid-
Afrika-nummer" verschenen.
Van de bijdragen noemen wij o.m. „Neder
land en Suid-Afrika" door den Zuidafrikaan-
schen gezant in Nederland, Dan. J. de Villiers;
„Een ontdekkingstocht" door Dr. W. J. Lcyds,
„Zuid-Afrika" door P. J. de Kanter; „Afrikaan
sche studenten in Nederland" door Prof. Dr.
H. Burgers, „Die Afrikaanse Pers in die Afri
kaanse beweging", door J. S. du Plessis, „Die
Nederlands-Afrikaanse studentebelang" door
het bestuur van Sasvia enz., terwyl vele korve
artikelen de Dietsche studenten tot deze stu
diereis aansporen.
Inlichtingen zyn te verkrygen by lak Zuid-
Afrika van het Dietsche Studenten Ve.bona,
p.a. Afrikanerhuis, Vondelstraat 60; Amster
dam-West.
HOOFDBENOEMINGEN
11 e r d a m (Prins Mauritsschool, Een-
drachtstraat 87, vac.-A. Brakel), H. van der
Staat, ond. aan genoemde School. Ing. 1
Maart a.s.
metalen omtrekmodellen 40-deelig f 9
ONDERWIJZERSBENOEMINGEN
o e r d y k mej. A. van Beek te Raams-
donkeveer.
Rotterdam (Bewaarschool, Van Evers-
dykstraat 13, hoofd C. W. Barts), mej. S. van
Eek, aldaar. Voor tydelyk.
SCHOOLSTICHTING
Prof. G. Wisse wijst er in de „Wekker" op,
dat te Gouda en elders Chr. Scholen vanwege
de Geref. Gemeenten in Nederland geopend
zyn, terwyl de plaatselijke Gemeente er slechts
klein is en zulke Scholen voor een deel bevolkt
worden door kinderen, die zouden thuishooren
op een Chr. Geref. School. Daarom wekt hij
op tot meer activiteit voor de stichting van
Scholen, die meer bepaaldelijk voor kinderen
uit de Chr. Geref. Kerk zyn aangewezen.
DE UNIECOLLECTE
Vier en vijftigste jaarcollecte voor
de Scholen met den Bijbel
r, van lijst 23 76.654.01
Bellilngwolde
Delfzijl j
nen (Do Punt)
LemelerveJd
Luuen a d. 1
Doetinchera
Harderwijk
Gouderak
Lelden
Lekkerland
95.—
155.—
393,64
192.85
91,67
52.25
i 600 Loc. comlté's f 80.263.20
Mr J. J. HANGEI.HKOEK.
Secretaris van de Unie
uBen School met den Bijbel"
ndencies of s
wen dam he6r J' Hard6r' Seboren te Nieu-
Gepromoveerd is tot Doctor, in de Rechtsgo-
eerdlield, ,op proefschrift: ..Het rechterlijk
toetsingsreoht tegenover de verordende bevoegd
heid van den gemeenteraad", Mr E. van Bol-
ïls. geboren te Zwartsluis.
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT. Gepro-
oveerd tot Doctor In de Wis- en Natuurkunde,
P. J. Pijpers, peb. te Rotterdam, op proefschrift:
.Geology and Paleontology of Bonaire (D.W.I.)"
ACADEMISCHE EXAMENS
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM. Ge
laagd: Geneeskunde: doet. ex.. de heeren J.
h. B. M. Mcyman, M. Velleman, J, MUller A
Ossendrijver en J. J. C. P. A. Roovers.
EXAMENS-MACHINIST
TN HAAG. 13 Januari. Gesl. voor
Ia heeren: E Hoven te Delfzijl. J.
up te Middelburg en I* van Sluys t<
Ernstige fraude te Maassluis aan het
licht gekomen
TWEE ARRESTATIES
De politie te Maassluis is er dezer dagen
in geslaagd een tweetal zeer ernstige geval
len van fraude op het spoor te komen, ten
gevolge waarvan een tweetal ontrouwe brie
venbestellers zijn gearresteerd en reeds ter
beschikking van den Officier van Justitie te
Rotterdam zijn gesteld. Uit het onderzoek
is komen vast te staan, dat zeer vele inwo
ners van Maassluis zijn gedupeerd, aange
zien de fraude reeds seder minstens een
drie-tal jaren moet zijn gepleegd. De beide
verdachten hebben geheel onafhankelijk van
elkander gewerkt, zoodat zij van elkanders
frauduleuze practijken niets afwisten.
Wij vernamen over deze zaak uit Maas
sluis het volgende:
De laatste 3 jaren hebben verschillende
personpn geen bericht ontvangen op hun
aan fabrieken ingezonden sigaretten- en an
dere bons. Bovendien bleken telkens uit
postpakketten gouden horloges, ringen, ket
tingen, geld enz. verdwenen te zijn. Een
paar jaar geleden is het zelfs voorgekomen
dat een groot postpakket, inhoudende een
mantel, een heerenjas en eenige andere voor
werpen, hetwelk door iemand uit Rotterdam
aan een ingezetene van Maasland was toe
gestuurd, plotseling spoorloos verdwenen
was. Hoe men echter ook zocht, men kon
de juiste toedracht van het verleren gaan
van al deze brieven en postpakketten maar
niet uitvinden Totdat deze week de oplos
sing is gevonden.
Een werklooze ontving uit Hellevoetsluis
een pakje tot ondersteuning van zijn gezin,
waarin ook een bedrag aan geld zich zou
moeten bevinden. Hoe men echter ook zocht,
het geld was er niet. Men is tenslotte naar
de politie gegaan, waarna door een recher
cheur een onderzoek is ingesteld. Nadat op
deze wijze voldoende gegevens waren ver
zameld, wend als verdacht van verduiste-
rnig van geld, sigaretten en andere bons ge
arresteerd de 23-jarige adspirantbesteller D.
v. W. Ook een andere postbesteller is nog
verhoord, doch dezeis volmaakt onschul
dig gebleken. In de woning van D. v W. zijn
tallooze voorwerpen in beslag genomen, die
uit pakketten on brieven afkomstig zijn,
zooals lepels vorken, messen, sigarettenko
kers enz. Verder zijn in een woning te Vlaar-
dingen tal van voorwerpen in beslag ge
nomen, die door fabrieken op ingeleverde
bons cadttiu werden gegeven; zoo b.v. een
theekast, een spiegel, een nikkelen theeser
vies, zeer veel keukengerei, borden, schotcis
enz,, enz. Het is gebleken, dat de brieven
besteller op zeer handige wijze te werk is
gegaan. Hij heeft tallooze brieven geopend,
de bonnen ;a>mievoegd en »p .le v wijze
zulke waardevolle cadeaux in handen gekre
gen. Uit een en ander blijkt wel, dat het
zeer lastig zal zijn aan de gedupeerde per
sonen hun eigendom terug te geven De po
litie te Maassluis heeft echter op al deze
voorwerpen beslag gelegd. De verdachte
zelf is reeds naar Rotterdam overgebracht
en ter beschikking gesteld van den officier
van Justitie.
Tegelijkertijd dat de politie deze zaak ont
dekte, kreeg zij melding van eenige inwo
ners te Maassluis, dat een andere brieven
besteller zich vermoedelijk schuldig had ge
maakt aan oplichting. Hij zou dit gedaan
hebben door de menschen voor te spiegelen,
dat zij lid waren van een spaarkas. Hij kon
dit doen, omdat hij vertegenwoordiger f
eener spaarkas en als zoodanig in bezit is
van de wekelijlcsche stortingskaarten. Hij
gaf echter het geld dat hij van de eenvou
dige menschen als gespaard ontving, niet
door aan het hoofdkantoor, doch wendde
het ten eigen bate aan Een der inwoners
verzocht bovendien een onderzoek in te stel
len naar een door hem niet ontvangen brief,
afgezonden door een firma te Utrecht Geble
ken is dat de postbesteller het poststuk zich
had toegeëigend en vernietigd, omdat an
ders de fraude was ontdekt.
Verder is de politie gebleken, dat deze
postbode, de 42-jarige P de L., die reeds bij
de 25 dienstjaren heeft zich ook nog aan
andere verduisteringen heeft schuldig ge
maakt in zijn functie van penningmeester
eener Ziekenvereeniging te Maassluis en
eener andere vereeniging. Bij zijn arresta
tie was de man in bezit van f 160 welk be-
draj in beslag is genbmen. De verdachte is
ter beschikking van de officier van justitie
te Rotterdam gestold.
Beiden hebben een volledige bekentenis
afgelegd
DE MOORD TE NUMANSDORP
Men meldt ons uit Dordrecht:
In (len afgeloopen naoht heeft de hoofd
verdachte van den moord te Numansdorp,
de 32-jarige chauffeur J. Biesheuvel, in het
Huis van Bewaring alhier zelfmoord ge
pleegd.
Bij het aflossen van de bewaking vond
men hem vanmorgen dood in zijn cel.
De man had de lakens van zijn bed gp
scheurd en zich aan een haak van de ver
lichting opgehangen.
Begriipelijkerwiis heeft dit gebeuren hier
ter stede_ groote opwinding verwekt.
De Officier van Justitie, Mr. van Tricht
bevestigde ons de zelfmoord, maar kon geon
nadere inlichtingen verschaffen.
Met den dood van B. is een tragische le
vensloop afgesloten.
B. komt uit keurige familie, maar pas'e
reeds in zijn jeugd niet best op. Toen hij
ontslag had genomen als machinist hij ie
H. T. M. ging hij een eigen autobedrijfte
op de eilanden opzetten maar door de on.
gQnst der tijden rendeerde dit niet en B
trachtte als chauffeur de kost te verdienen.
Hij was reeds lang aan den drank en
zijn familie heeft nog getracht hem onder
controle van een consultatiebureau te krij
gen. Doordat B. hiervan n:et wilde hooren
cleed hij steeds verder af op het hellend
vlak tot hij, om aan geld te komen ver
schillende aanslruren en inbraken achter
elkaar enscenneerde.
Ziin aanhouding in verhand met den
moord te Nximnnsdiorp maakte daa""<n
pinde; de mede-dader viel al spoedig door
de mand en zeker zou B. voor de Recht
bank tot zeer langdurige gevangenisstraf
ziin veroordeeld.
Door zijn zelfmoord heeft hij zioh echter
aan de aardsche gerechtigheid weten te
onttrekken.
R0TTERDA1VISCH SLANGEN-
GEBROED IN GLASGOW
OPPASSER D00DELIJK GEBETEN
Gistermorgen kwam in de Diergaarde te
Glasgow een kist slai.gen aan, die van een
ciieienhanileiaar te l.oiteialam waren aan
gekocht. Op het etiket stond vermeld:
„Green Afican tree-snakes" en aangezien de
groene Afrikaanse he boom-slang een onge
vaarlijk diertje is, pakte een oppasser de
kist met slangen zonder bijzonuere voor
zorgsmaatregelen uit.
Toen hij een der slangen uit de kist wil
de nemen schoot dit dier uit en beet hem,
na korten tijd vertoonden zich vergiftig.ngs
verschijnselen en gisteravond bleek ue toe
stand van den oppasser zeer zorgelijk te zijn
Bij onderzoek bleek, dat de rnan gebeten
•was door de groene mamba. een der gevaar
lijkste gifslangen. Wie in Afrika door dit
dier gebeten wordt is ten doode opgesch ri
ven en sterft meestal zeer kort na den beet.
De omstandigheid, dat de slang, die te
Glasgow beet, reeds een lange zeereis ach
ter den rug had en ten gevolge van het
koude klimaat ook veel aan giftigheid had
ingeboet-, is waarschijnlijk de oorzaak, dat
de oppasser niet gedood is.
Direct nadat de eerste vergiftigingsver
schijnselen zich openbaarden is de Londen
sche „Zoo" dringend opgebeld om n serum
te zenden en daarmee is de ongelukkige
ingespoten. Men hoopt nog een kleine kans
te hebben hem te behouden.
Begrijpelijkerwijs heeft het gebeurde te
Glasgow greote ontroering gewekt en de
dierenhandelaar te Rotterdam, die de z.g
ongevaarlijke diertjes leverde, werd direci
telegrafisoh uitgenoodigd opheldering te ge
ven.
De telegrafische waarschuwing was ook
wel noodig om te voorkomen, dat nog meei
Rotterdamsche zendingen de wereld in zou
den worden gezonden om daar onheil te
stichten.
Bij informatie naar de herkomst der slan
gen bleek ons het volgende:
Ongeveer een maand geleden kwam bij
den dierenhandelaar een Duitsch zeeman
die twee kisten slangen te koop aanbood
Hij had deze in Afrika gekocht en meende
ze hier wel van de hand te kunnen doen.
ben van de kisten bevatte volgens 't etik >r
met anders dan groene Afrikaansche boom-
dersffen' andere bevatte ook giftige aa-
JJe dierenhandelaar had in zijn magazijn
geen gelegenheid de slangen op te slaan
maar riep de hulp in van Dr. Kuiper, direc
teur van de Diergaarde, die welwillend do
gelegenheid aanbood om de kisten te be
waren, zoodat de slangen „op temperatuur"
konden worden gehouden.
Volgens voo is chr i ft mochten de kisten
echter niet worden uitgepakt. De Diergaar
de stelt zich steeds op het standpunt; dat
geen zendingen worden geopend, die niet
voorzien zijn van een certificaat van dps
kondigen omtrent aard en herkomst van de
De twee kisten bleven een paar weken in
de Diergaarde staan, totdat de dierenhande
laar er een van terug kwam halen; de ad
ders waren naar Berlijn verkocht. Een paar
dagen geleden werd ook de tweede kist te-
rug g&haald: de groene boomslangen waren
aan de Diergaarde te Glasgow overgedaan,
De dierenhandelaar heeft voor 't tferzou-
den de kist in zijn magazijn uitgepakt om
te controleeren of alles in orde was. De slan
gen leefden allen, maar hielden zich rustig
en de dierenhandelaar deed dan ook het
deksel weer dicht.
Weinig vermoedde hij toen, dat er ook 'n
gevaarlijke Mamba tusschen zat.
Het telegram uit Glasgow deed hem gis
termiddag opschrikken
Uiteraard laK de foni Mj den onbekenden
inpakker in Afrika's binnenlanden, maar
?'och bleef het ook voor dezen stadgenoot
een onaangename geschiedenis. Ook hn
heeft in grcot levensgevaar verkeerd, want
de Mamba had ook bij de inspectie te Rot
terdam uit kunnen schieten en een doode-
lijke beet kunnen toebrengen.
EEN AFGRIJSELIJKE MOORD
Men meldt ens uit Heerlen:
Vrijdagavond heeft te Hoensbroek een
vreeselijke moord plaats gehad.
De 25-jarige S. uit. Sittard heeft de 23-
jarige A. K uit Kerkrade, die tijdelijk te
Hoensbroek verbleef, in de keukaii van
zekeren R. met een mes den hals afgesneden
De 1onge vrouw leefde gescheiden van
haar echtgenoot.
De dader heeft uit jalousie gehandeld. Hij
is dadelijk door de politie gearresteerd.
BRAND IN DE P. C. HOOFT
Men meldt uit Pernis:
Hedenmorgen waren eenige arbeiders od
et wrak van de „P. C. Hooft" aan het
werk met een snij-apparaat in de nabijheid
van de machinekamer. Waarschijnlijk heeft
de aanwezige olie vlam gevat door een vonk
van het apparaat, waardoor weer brand uit
brak. Daar er geen direct gevaar aanwezig
is. wacht men het verder verloop ef.
MET TWEE TON EFFECTEN VAN
ZIJN VROUW ER VAN DOOR
In een buitengewoon politieblad verzocht
de officier van justitie bij de arr. rechtbank
te Arnhem de aanhouding van A J. F. M
Staamer, wonende te Velp (GId.) Deze aan
houding staat in verband met de gerucht
makende advertentie, welke Maandagavond
vanwege hrt Recherche- en Informatiebu
reau Alex Snatager Co., Stationsweg te 's
Gravenhagc in de grootste dagbladen en in
financieele organen verschenen. Dat bureau
gaf een lijijst van vermiste effecten to* een
waarde van ongeveer 200.000 en verzocht
mededeeling waaneer deze effecten waarvan
series en nummers bekend waren, 'bij de een
of andere bankinstelling ter beleeninj; of ten
verkoop zouden worden aangeboden.
Het recherche-bureau gaf geen enkele me
dedeeling en de politie kon geen inlichtin
gen geven.
Uit verschillende ons ter oore gekomen
fe>ilen bleek echter dat de publicatie van het
bureau Snatager betrekking had op den heer
A. J. F. M. Staamer. te Velp, gem. Rheden
Omtrealt de juiste toedracht dezer z$ak kon
den wij geen nauwkeurige gegevens verkrij
gen. Wèl is komen vast te staan dat men
hier niet uitsluitend te doen heeft met een
civiele ~aak. Volgens onze inlichtingen zou
er wel degelijk *cn strafrechtelijke zijde aan
deze kwestie verbonden zijn. De heer S. is
sinds korten tijd gehuwd. Zijn vrouw bezat
eenig vermogen en is vóór haar huwelijk
verschillende malen gewaarschuwd om niel
met S te trouwen. Zij heeft dit echter toch
gedaan. Thans is sinds enkele dagen de heer
S. verdwenen met medeneming van een par
tij effecten ter waarde van f200,000, vermoe
delijk toebehoorer.de aan zijn vrouw. Deze
wenschte aanvankelijk de politie niet In de
zaak te betrekken, doch vqn particuliere
zijde de noodilge hulp te verkrijgen.
Maandag jl. is het faiillisöejnent van den
heer S. uitgesproken en in \erband hier
mede wcnschte c.e Officier van Justit.i- hem
te hooren over het bezit der effecten.
S. was echter niet vemebenen en Jnr-
om is zijn aar .^ding en voo,geieidm6 ge
last.
Er zijn enkele aanwijzingen nalke er op
duiden dat S. an he, b":»erl--'d zit
Wetenschap.
MAATSCHAPPIJ DER NEDERL.
LETTERKUNDE
Hst Friesch in Nederland
Gisteravond heeft Dr. J. B. Schepers uit
Haarlem in de tc Le den gehouden verga
dering van de Maatschappij der Nederland
sche Letterkunde, gesproken over „Het
Friesch in Nederland."
Na een paar woorden over taal moeder
taal in het bijzonder, hetzij algemeen be
schaafd, gouwspraak (b.v. Friesch) of dia
lect (b.v. Betuwsch) prijst spreker de een-
taligen gelukkig, die zich onbekommerd in
hun moedertaal kunnen geven, zooals ze
zijn. Spreker zelf kan die allen vaak benij
den, omdat hij zelf Jwectalig is evenals eeu
Lloyd George, met zijn Welsh als hartetaa!
en 't Engelsch ris taal van verstand en ver
nuft; evenals tallooze Vlamingen Catalo-
niërs, Noren, Ieren en Platduitschers (Groth
Reuter, Sturm), de Fries Mr P. J. Troelstra
enz. Bij die allen is er een scheur in hun
taalontwikkeling. Om bij het Friesch tc blij
ven: óf ouders en schoolkameraden spreken
Friesch en de schóól komt storend tusschen
beide, óf de naaste omgeving spreekt als
de school Nederlandsch, maar het heele
dorp verder Friesch. Zoo iemand moet er
zich doorheen worsteion moet kiezen, maar
het blijven voor hem twee verschillende
werelden, waartusschen hij zich moet be
wegen. In beide werelden komt hij nooit zoo
thuis als de eentaligen. Friezen als Troel
stra en Kalma waardeeren Nederlandsche
woordkust niet; Nederlandsche kunstenaars
kunnen Friezen nog worden 't omge
keerde is haast ondenkbaar maar zij nlij
ven eenvoudig in hun uitingen. Onder ge
wone menschen woedt de tweetaligheid als
een soort taaiziekte; spreker neemt drie
voorbeelden.
't Friesch e dorpskind is van de huiskar
mer af (deftig domineesbezoek) al tweeta
lig; gaat hij naar Leeuwarden, 't is taai-
buitenland: buiten Friesland is 't nog er
ger, vandaar sinds 1897 de „Frj-ske Sels-
skippen" in 't overige Nederland. Men mag
deze wel: er is geen taalstrijd hier, want
zoo'n strijd berust op economische achter
uitzetting en dat doet men de Fries niet
Frièsche onderwijzers en leeraars bij mas
sa geven aan de Nederlanders les ook in
moedertaal (Ned.) En toch maalt ondertus-
|chen de Hollandsche molen overal het
Friesch stuk, heeft de Fries een armelijk
taalbestaan; het is een stille strijd als van
eik en beuk (Meent bij Ruurlo).
Hierop volgde een overzicht van de ge
schiedenis der Friezen, van dat de Romei
nen ze hier vonden (pl.m 100 v. Chr.) tot,
over en door allerlei moeiten en strijd heen
met buitenlanders, de ineenzinking als vrij
volk %(met eigen officiccle taal) en de op
lossing ervan in het Rijk van Karei de Vijf
de (pl.m 1500); dus 16 eeuwen later. Verder
't blijven als gewest bij de Vereenigde Ne-
.dcrlanden (Taalbloei in Gysbert Japicx); in
zinking tot pl.m 1800. Hernieuwde opbloei
(1S20), begin van de worsteling der twee
taligheid met de Halbertsma's (II. Sytstra„
W. Dijkstra „It Selskip for Fryske Taal en
Skriftekennisse" (1844), 't Friesch tooneel
na pl.m 1860; dan de stem van Pieter Jelles
(1S80 vlg.J Daarna grooter bloei nog, maar
ook sinds de wereldorlog groote innerlijke
strijd van de vooruitvliegende (Jong Frys
ke Mienskip. Kalma) tegen de rustig door
gaanden .„Achterlijken" dus. Velerlei "vertak
kingen politiek en godsdienstig, totdat alles
in vrede gaat strijden voor 't onderwijs in
't Friesch, Hooger: de professor te Gronin
gen, Lager: op die dorpsscholen, waar 't
begeerd wordt, voortzetting van wat nu
buiten de schooluren gebeurt (pl.m-1000
leerlingen in 60 cursussen in 1930—1931, be
kostigd door de Provincie). Pruisen heeft
intusschen op zijn nieuw bezit, de Noord-
Friesche eilanden (na de vrede van Vere
sail les verworven) het Noord-Friesch op do
scholen ingevoerd en het taalverval tot
staan gebracht in betrekkelijk korten tijd
dus. In Nederland kregen de Friezen geen
professor maar een lector te Groningen: er
is wetenschappelijk werk in overvloed ook
ton voordeele van de studenten in de Ned.
Taal en Letteren. Op de lagere scholen in
Friesland moet op paedagogische gronden
de mopdertaal der 6-jarigen bij 't onderwijs
gebruikt warden ook op grond van den taal
toestand in het Friesch.
Het Nederlandsch is na pl.m. 1600 meer
en meer boven de dialecten uitgekomen
door geleerden en kunstenaars, de staat en
haar weten, de kerk met haar bijbel, do
school. Het Friesch mist de drie laatste fac
toren om tot hoogr eenheid te komen. Nu
moet de staat met de school helpen; aan het
Nederlandsch met zijn scherpe omlijning,
vast methodiek; een eenheidstaal voor
school; komt natuurlijk na de eerste klas
oen ruim gemeten tijd toe en dan volgt van
zelf de tank voor de 11 en 12-jarigen om
hun heide talen in 't gebruik zooveel doen
lijk uit elkaar te leeren houden. Er is nog
veel te doen. Nu woekert, buiten onze
mooie litteratuur om, zegt spr., een knoei
en morstaal in vele gezinnen en zoo kan het
Friesch spoedig ondergaan. Het opheffen
van dit taaldeel van het Nederlandsche volk
uit de wordende chaos is dankbaar werk.
Spr. vraagt hierbij ook steun aan de Maat-
schappij, voörzoovcr die in haar vermogen
ligt.
Een concreet verzoek zullen hij en de an
dere leden der Maatschappij in de Juni-ver-
gadermg tot de Maatschappij richten, n.l.
dit. om in art. 59 der wet, het woord
„Friesch" in te lasschen, zoodat het voor
taan ook voor Friesche schrijvers mocelijk
zal zijn om mee te dingen naar de „C. W.
van der Hoogt-prijs", evengoed als andere
Nederlandsche, Vlaamsche en Afrikaansche
schrijvers.
Tot slot van zijn rede beveelt spreker dit
denkbeeld warm aan, om in de wet de syn
these mogelijk te maken „van al wat in de
Lage Landen aan de zee thuis hoort of uit
deze streken stamt"
KINDJE LEVEND VERBRAND
Men meldt ns uit Venlo:
Het 2-jarig kindje van den heer \V uit
Oifersum is in kokend water gevallen en
aan de bekomen verwondingen overleden.
ÏNFLUSNZA-EPIDEMIE IN DE KAZERNE
TE EDE
Te Ede is onder de soldaten van de
tweede artillcrie-hrigade en influenza-epide-
mio uilgcbrokcn. Meer dan 130 soldaten zijn
ziek, zoodat een voorgestelde oefening moest
uitgesteld worden.
EEN DUUR DUTJE
Te Maasland deden de echtelieden K. een
miiid-gHutje na den maaltijd. In dien lijd
kwam er iemand de buffellade openen en
s mans weekloon ontvreemden.
