EEN BELANGRIJK JAAR
VOORBIJ
HET PRIJSPEIL IN 1932
DE GELDMARKT IN 1932
v
DONDERDAG 29 DECEMBER 1932
DERDE BLAD PAG. 10
ECONOMIE EN FIN ANCIEN
GROEIENDE ELLENDE EN
ZORGEN
Grooter wordende Wereld-chaos
TOEKOMSTVERWACHTING
PESSIMISTISCH
wa wil Engeland regelingen met de andere I ken. Nu zullen die cijfers sterk ln mineur
landen maken in de hoop succesievelijk een I zijnop alle gebied is er krachtige achter-
ring te vormen van naties, die de weder- I uitgang en zelfs de Kerstverkoopen, het
keerigheid huldigen en waardoor geleidelijk bolwerk van den kleinhandel in de Angel-
aan den afbraak der tolmuren een begin kan saksische landen, schijnen beduidend min-
der te zijn.
Gunstige punten.
Er zijn echter, bij alle narigheden, enkele
I. [gunstige punten. Ten eerste zullen de af-
rijk heeft eenigszins bakzeil gehaald, alhoe
wel men natuurlijk niet weet, in hoeverre
de nieuwe Fransche Regeering, welke in de
plaats van Herriot getreden is, in deze de
vroegere politiek zal blijven volgen.
Men behoeft geen profeet te zijn, om te
veronderstellen, dat Duitschland ook hier
mede niet tevreden zal zijn. Immers Berlijn
streeft er naar om alle onbillijkheden ten
minste wat de Duitschers voor onbillijkhe-
denen aanziet, al wenschen_wij in dit
Het jaar 1932 is een buitengewoon belaag- -cV
rijk jaar geweest. De ellende is voor tal van sailles uit de wereld te ruimen. Hier vindt
bétooners dezer aarde grooter geworden. De -n»
werkloosheid is toegenomen en de bedrijfsze
kerheid gedaald. Het klinkt misschien eenigs.
zins ongevoelig, wanneer wij ons jaarover
zicht aanvangen met het wijzen op de be
langrijkheid en niet op de zorgen, die ons
drukken en waarvan Nederland meer en
meer zijn portie gaat ontvangen. Wij heb
ben echter de financieele en economische zij
de van het wereldgebeuren de revue te laten
•ïasseeren; de ethische kant zal door meer
gevoegde handen worden beschreven. Toch
willen wij niet nalaten den nadruk te leg
gen op onze verwachting, dat de ellende be
langrijk zou kunnen worden verzacht, wan
neer er meer saamhoorigheid onder de land-
genooten ging heersohen en waarop de aan
dacht gevestigd werd in het uit j>ns hart
sr parenen artikel in dit blad van 17 dezer.
worden w
Tegenover dit principe staan de goudlan
den. Deze wenschen onder alle voorwaarden
het goud als basis van het wereldleven te
handhaven, in de meening, dat er niets be-
handelspolitiek uit den booze en zij schrij\en ly-j-j. ctopV c-pdaald ziin dan in 1931 het
dikwijls op een oneerlijke manier. drijven. Immers veel maatschappijen hebben
J hun dividend geheel gepas
een rentevoet aan van 4*4
En tussohen deze twee fundamenteelepubliek-réchtelijke obligaties en voor prima
principes slingert zich de internationale po- jindustrieele waarden van 5%, dan zou een
Wat er op de goederen- en producten-
markten gebeurde
KARTELVORMING EN PRODUCTIE
BEPERKING
NIEUW DEFLATIEPEOCES
INGETEEDEN
men, doch niet ten opzichte van den afzei
maar ten opzichte van de productie (hetgeei
met restrictie overeenkomt) en van de sti
gende wereldvoorraden (wat weer een onde
deel van een kartel is). Dit plan heeft in d
practijk weinig succes gehad, tenminste to
nu toe nog niet. Men heeft de restrictie-be
palingen moeten versoherpem, zoodat het
leidelijk heel iets anders geworden is.
suikerprijs is drastisch temggeloopen, de eoi
sumptie is meer dan de productie gedaald
zoodat men algemeen den aanplant verde
heeft in te krimpen. Wat Java betreft staa
wij aan den voor-avond van regeerings
inmenging, nu de Visp. door onderlinge on
eenigheid uit. van dit jaar 'ophoudt te bé
iband niet na te gaan, of de Duitsche eischen e tef.eh~este|de bewegingen'voeren met een koers wettigen van circa het huidige laï'de' financieel zwakke landen, wenscht.en telkens verlaagd zonder dat
25SLUvri"»Sjj, elkandef /economischen oorlog e„ zoo.an* niveau ad .50 Zoo kunnen wij me, al.e
het Frankrijk op zijn weg.
Twea tegenovergestelde meeningeu.
Doch de tegenstelling Frankrijk-Duitsch-
land is niet meer de hoofdfactor in het Euro-
peesche leven. Het zijn voornamelijk Enge
land en Frankrijk, die een hoffelijken, maar
desalniettemin een scherpen economischen
oorlog voeren. Wij kunnen het Engelsche
niet een der strijdenden amechtig op
goede fondsen redeneeren en
wij met alle te exporteeren om de innig hegeerde goud-.was voldoende kwantiteiten te spuien,
dan bemerkt 5a|di en deviezen te bemachtigen, welke zij ivoor 1933 ziet het er weinig rooskleurig
knieën is gezonken zoolang zal de wereld ten I men, dat het overdreven lage koerspeil in noociig hadden om aan de verplichtingen te^R natuurlijke afzetgebieden van Java, Bi
„r-™; Kliiuon QQr. de ellende van dien strijd. I Juni van dit jasjr betrekkelijk weinig zin kunnen voldoen. Op prijsvorming werd in Tndië, China en Japan beperken hunne aan
prooi blijven -
Hierbij kwam de kwestie der oorlogsschul- |had, al ge\en wij gaarne toe, dat de wereld
den. Amerika weigerde, in allen geval voor- j toen in een richting dreef, waar men met
loopig, te schrappen dan wel te re-duceeren. jalle ernstige gevolgen ging rekenen.
Het dreef hierdoor een wig tusschen Frank
rijk en Engeland, want. Engeland betaalde
afzweren
gegrepen artikel in dit 1
Versobering.
De enkeling kan aan de crisis niets ver
anderen en het is zelfs de groote vraag, of
het wereldleger van leidende staatslieden,
economen en vooraanstaande bedrijfsleiders
te dezen opzichte iets meer kunnen prestee-
ren. Doch in ons binnenste leeft de kracht
om ons over de moeilijkheden heen te zet
ten; wij zullen moeten versoberen... wij zul
len ons hebbei. aan te passen aan de nieu
we economische wereldorde, maar wij zou
den die aanpassing voor ons gemakkelijker
maken, wanneer wij de kracht der berusting
konden aankweeken, wanneer wij in staat
waren ons uit ons sterk egocentrische krin
getje te halen en meer oog te krijgen voor
de nooden van een ander. Gedeelde smart is
halve smart. Bijna allen lijden; dit moge
dan ook geen troost zijn voor eigen lijden,
maar wel een aansporing om gezamenlijk de
schouders te zetten onder het werk, dat
naar herstel moet voeren, zij het dan ook
het eerst in eigen land.
Want 1932 heeft nog duidelijker doen zien
dat de wereldchaos zoo groot geworden is,
dat redding alleen kan komen door eerst de
zaken in eigen land te redderen. Door eerst
te waken, dat de binnenlandsche verhoudin
gen gezond worden alvorens met vrucht aan
de saneering van het internationalisme kan
■worden gearbeid. De aanhangers van de oude
economische theorieën beginnen daarentegen
aan de andere zijde. Voor hen is het pro
bleem: het internationalisme, de wereld
markt, den export. Terwijl de wereld, zonder
d-yvang, zonder dat men de krachten kan
peilen, die dit veroorzaken, juist den anderen
kant uitgaat. Men ziet immers verhooging
van tolmuren, verscherping der contingentee.
ringen, het nemen van maatregelen om het
bipnenlandsche product een krachtige pre
ferentie te geven en zelfs invoerverboden,
■wanneer dit in het kader te pas komt. Het
is onjuist om dit toe te schrijven aan onver
stand, onjuist en uiterst dom inzicht in
economische verhoudingen; het is even onlo
gisch om verbetering te willen zoeken, gefor
ceerd, tegen den werelddraad in, 'bij herstel
van het internationale verkeer!
de andere landen over te halen I heeft nimmer opgehouden te bestaan, alleen '!?ke '"Vijrivanneer de alcemeene onvat-
monetair stelsel te zoeken, waar- wist men het groote publiek tijdelijk in ?en ïfnÜn r^kieuf^r waren tin 4^hteo? ten
bij de euvelen niet zoo sterk spreken. Ten narcotischen slaap te wikkelen, waaruit het I onrechte dan stegen alle 'fondsen ook ai
tweede bweft Engeland, dat men er met het langzamerhand moet ontwaken.
zuivere internationalisme niet komen kan, Die ontwaking zai begin 1933 geschieden,
al zal dit tenslotte het einddoel van elk 1933 belooft dezelfde tragische ontwikke-
streven kunnen zijn. Het land wil in stede 1 ling te hebben als wij in de eerste zes niaan-
van meestbegunstiging, versterking van het den van 1932 hebben gezien. De tegenstellin-
gen tusschen de grootmachten spitsen zich
oogenhlik woet
binnenlandsche economische leven en dit
kan zijns inziens, wat de buitenlandsohe han
del betreft, alleen geschieden door het weder,
keerigheidsbeginsei. Het binnenlandsche
prijspeil tracht het te handhaven door de
bekende en algemeen toegepaste maatrege
len, n.l. contingenteering, invoerrechten, etc.
Ten opzichte van wederkeerigheid, ge
paard met preferentie heeft het de Ottawa-
conferentie gehouden. Of dit een succes zal
orden dan wel of de economische band met
e Dominions spoedig uit elkander zal val
len, is natuurlijk niet te zeggen. Buiten Otta-
Draadje voor draadje
Wanneer men de wereldverhoudingen zui
ver analyseert, dan beme-rkt men en 1932
is daarvoor een sprekend bewijs de krach
tige neiging om zich binnen de eigen grenzen
op te sluiten. Men voelt intuitief hierin een
element van gezondmaking, al zou men op
het eerste gezicht het tegenovergestelde ver-
meenen. Zonder de opsluiting achter de eigen
veilige muren is o.i. de wereldchaos niet te
redderen. De vraagstukken hebben zich lang
zamerhand zoodanig opgehoopt, zich zooda
nig verward, dat er geen andere oplossing
mogelijk is dan draadje voor draadje te
gaan uitpluizen, wil men het geheele war
net niet verwoesten.
Het is een factor van beteekenis, dat en
kele zeer verwarde gedeelten eenigszins ont
ward zijn, al heeft men daarin nog niet
bereikt wat men bereiken wilde. Wij doelen
op de conferentie van Lausanne. Deze con
ferentie kan als een scheidingslijn worden
beschouwd tusschen het eerste semester van
het jaar vol angst, wantrouwen en verwor
ding en het tweede semester, waarin de we
reld wat opmonterde en waarin een straal
van hoop de gemoederen kon verlichten.
Voor Juli daalde het koerspeil, zoowel van
effecten als van goederen; de werkloosheid
nam toe terwijl men geen enkele richtlijn
zag.
Toen kwam Lausanne. Hier werden de her
stelbetalingen begraven, al was de regeling
nog niet definitief. Immers Duitschland
verplichtte zich tot een eindbetaling, terwijl
de geheele regeling alleen zou worden ge
ratificeerd, wanneer Amerika in een over
eenkomstige houding ten opzichte van de
oorlogsschulden zou bewilligen. Te dezen op-
ziohte moest men wachten tot na de presi
dentsverkiezingen.
Direct na Lausanne publiceerden Frankrijk
Geen werkelijke verbetering.
Over het algemn'u kan men verder zeggen,
ter wille van het Britsche prestige, terwijl de aiePm,ka-i men verder zeeizen
Franschen de heilige verdragen net zoo hard da?Xt kirevTrï^oró iiTe ve^chilSe
standpunt in enkele woorden formuleeren. i negeerden als vele andere Europeesche naties der door het algemecne sen-
Het land streeft er naar: ten eerste het goud Hierdoor is opnieuw de groo'e onzekerheid "rder
den huidigon gebrekkige» vorm te blijven bij de _teruggekeerd Die onzekerheid ViST factoren^nSf d^ve-SSriftende be5?nïl
op een gegev
er geen uitweg meer op. Men kan niet altijd
blijven doorgaan met verschuiving der moei
lijke problemen naar nieuwe conferenties.
Eens zal de beslissing moeten vallen. Zal dit
in 1933 geschieden? Wij gelooven het niet;
ook 1933 zal in het teeken van de verdere
ontwikkeling der controversen staan. Tot een
oplossing zal men vermoedelijk niet kunnen
geraken; ook niet op de economische wereld
conferentie. die de kiemen van mislukking
in zich draagt.
NA ALGEMEEN WANTROUWEN
VERANDERDE MENTALITEIT
Vrij stabiel koersverloop voor 1933
te verwachten
Op de geldmarkt is 1932 niet ongemerkt
oorbij gegaan, al werden dit jaar de som
bere verwachtingen, die men aan het einde
van 1931 koesterde, niet bewaarheid. De
strijd tusschen het goud en de „managed
currency" heeft onverwoed plaats gevonden
zonder dat een der partijen de vlag heeft
behoeven te strijken. Die strijd is echter niet
geëindigd en het ziet er naar uit, alsof 1933
in het teeken van een nieuwen goud-oorlog
zal staan. Ten deele hangt dit af van de
ontwikkeling van het oorlogsschul den vraag
stuk en ten deele van het eventueel toe
nemende wantrouwen. Practisch gesproken
is het grootste gedeelte van de wereld van
het gouden anker geslagen en vele landen,
die in naam het stelsel nog hoog houden,
hebben het in facto den rug toegedraaid door
de deviezen-maatregelen, die men noodge
dwongen had te nemen.
Frankrijk is nog steeds de spil van den
gouden 6tandaard. De andere landen hellen
af en toe over het goud over boord te zetten
teneinde de deflatie tegen te gaan en weer
op de wereldmarkt te kunnen gaan concur-
reeren. Andere landen zijn onderhevig aan
terugvraging van gevluchtè kapitalen, zoo-
als b.v. Zwitserland en er blijft altijd een
mogelijkheid bestaan, dat op een gegeven
moment het vrije goudverkeer zai dienen te
worden stilgezet. Wij willen hierop niet voor
uitloopen; wij vermelden het feit alleen om
in het licht te stellen, dat 1933 op dit gebied
verrassingen te zien zal kunnen geven. Een
der peilers van de komende economische
wereldconferentie is buiten de handelspoli
tieke aangelegenheden, juist het goud, en
men vindt het een principieele fout van de
voorbereidende commissie om tevoren in
deze materie stelling te nemen, vooral nu
Engeland nog steeds een andere gedachte is
toegedaan.
Het schaldenvraagstak.
Een verdere pernicieuze ontwikkeling heeft
het algemeene schulden vraagstuk gehad; de
schuldenaren zijn sterk tegenover de credi
teuren benadeeld, want de eenste hebben
méér koopkracht aan hun schuldeischers af
te staan, dan zij vroeger ontvangen hebben.
Men is hierdoor in het labyrinth gekomen; de
debiteuren ontvingen veel lagere inkomsten
dan hun kostprijs, waarin rente en aflossing
is inbegrepen. Vooral de boeren hebben daar
van de nadeelen ondervonden en al zorgde
de pachtwet Ebels voor eenige verademing,
het neemt niet weg, dat het euvel aog niet
- bestreden is. Bovendien worden in sommige
en Engeland een verklaring, dat zij eeh gevallen ook de verpachters getroffen; vele
pact gesloten hadden, waaraan elke natie, venpachters kunnen hun inkomsten even-
wfdke partij in den wereldoorlog is geweest, jmin missen, omdat ook zij verplichtingen
zich zou kunnen aansluiten. De geheime be-1 aan derden hebben. Het is uiterst moeilijk
doelingen van dit pact zijn nimmer wereld- om hierin een doelmatige oplossing te vin-
kilndig geworden; als leiddraad werd ver- den, temeer daar men niet alleen met pacht
méld het gezamenlijk bespreken van vitale te maken heeft, maar ook met hypotheek
wanneer de basis van die fondsen buiten
gewoon ongunstig en wankel was. O.a. zagen
wij dit met rubher-aandeelen, waarvan men
toch niet zeggen kan, dat er eenige wijziging
ten goede in dit product is gekomen. In
tegendeel, de productie heeft zich, niettegen-
stunnde de zeer lage prijzen, niet aan hel
gedaalde verbruik aangepast, zoodat de
voorraden nog steeds toenemen. Toch ver
laten de aandeelen het jaar op een hooger
niveau dan 1932 zich inzette. De Amstordam-
Ruhher noteerde op 30 December 1931 niet
meer dan 45% en nu beweegt het niveau
zich om on bij de G3 Van eenige reëele
"erbetering is niet te spreken. Dit geldt voor
vele fondsen en om dit in het licht te stellen
geven wij hieronder enkele koersen:
30 Dec.'31 8 Juni 14 Dec.'32
Suiker
Handelsver. Amsterd. 184*4 129*4
Java Cultuur 120 6S
Rubber
Amsterdam Rubber
Bandar Rubber
Tabak
Dpü Batavia
Olie
Algem. Exploratie
Kon. Olie
I n ilu6tr le el en
Philips
Unilever
Scheepv aart
Ned. Scheepv. Unie
171%
45% 26*4
623/.
41%
63% 143*4
6IV4 88% 123
109% 110% 147%
89 55% 128%
90*4 84% 108
62% 35% 58
vele gevallen niet meer gelet; men streefde ,koopen van Java-suiker; Britsch Ind
naar het bezit van goud en goud-derivaten dat dit land zich meer en meer onafhankeli.
en de rest kwam er niet veel op aan. De jvan Java wcnscht te maken, door de opricli
dumping-practijkcn namen dan ook sterk dine van cicen fahripken gepaard aan he
toe, terwijl de bedreigde landen hiertegen feit dat ook de anderen groote kwantitcitci
maatregelen namen, welke ornicuw leidden Regen lagere noteeringen dan Java offreeren
tot verscherpte contingenteering Door een China door de chaotische toestanden, welki
en ander daalde het binnenlandsche prijsni-jin het Hemelsche Rijk -heerschen en Japa:
veau tot ver beneden de kostprijs en tal van omdat het geleidelijk een eigen floreerent
bedrijfstakken holden naar den ondergang, suikerbedrijf heeft gekregen, met Formosi
Het meest getroffen werd de landbouw. De
wereld-export liep geweldig achteruit, zoodat
men hoe langer hoe meer op het binnenland
werd aange wezen.
Ook ons land bleef niet achter. Landbouw
veeteelt, soheepvaart, visscherij, etc., kwamen
in ëcn crisis-toestand en wanneer de regce-
ring niet krachtig ingreep, zou een algemee
ne verwording ook in ons land de situatie
uiterst critiek maken. Schoorvoetend ging
onze regeering de richting van steun in. Een
vaste lijn volgde zij daarbij niet, omdat zij
terecht of ten onrechte van de praemisse
uitging, dat de crisis tijdelijk was. zoodat de
afweermaatregelcn ook 'n tijdelijk karakter
dienden te hebben.
De regeerlngs-crlsls-wetgeving.
Er kwam uit liberaal-economische kringen
verzet Maar de stijgende nood legde theo
retische argumenten het zwijgen op en suc
cessievelijk kregen wijdecrisis-tarwewet.de
crisis-zuivelwet, de varkenswet en de rege
ling der scheepvaartmisere om van verdere
steunmaatregelen niet te spreken. Deze ver
schillende crisismaatregelen zijn bij een ver
scherpte crisis onvoldoende en zeker zeer on.
voldoende, wanneer het uitgangspunt der re-
geering onjuist zal blijken te zijn, wanneer
er niet van een gewone economische crisis
sprake is, maar van een overgang naar een
nieuwe aera, al zai deze nieuwe aera in vele
opzichten op de oude lijken.
Doch met de crisis-wetten alleen komt men
er niet. Men heeft die eene waarheid onder
de oogen te zien en wel, dat er een wanver
houding bestaat tusschen verkoopsprijs en
kostprijs. Er is voor de meeste bedrijfstak
ken een verliesmarge cn wel van zoodanigen
I omvang, dat men er niet 'ang mee door zal
Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor de j kunnen gaan. Men an die twee factoren aan
/ynerikaansche fondsen, doch daar hebben .elkander aanpassen door óf den kostprijs te
obligatiën te bestaan en verschillende Re
geeringen konden daardoor hun conversie-
planpen uitvoeren, waardoor het budget van
zware rentelasten bevrijd werd. In dit ver
band denken wij aan de geslaagde conversie
van de Engelsche 5 pet. Warloan in 3*4
staatsleening, terwijl ook Frankrijk dit pad
met succes betrad. In Nederland zal de
conversie van de hoogrentende staatsfondsen
vermoede' "k in begin 1933 plaats vinden, ten
minste, wanneer de vertrouwensstemming v
intusschen niet zal zijn omgeslagen. De ge- zich veel speciale factoren voorgedaan, die verlagen (dus o.a. scherpe loonsverlaging
meenten hebben tegen steeds betere voor- 1 wèl in het koersverloop tot uiting zijn geko- etc_) door den verkoopsprijs op te voeren,
waarden kunnen leenen en algemeen mag men. De sterk neergaande lijn in de staal-,De crisiswetten, nagenoeg zonder uitzonde-
op; het moment een 4% rente-type tegen industrie kon haar werking met missen; de ring beoogen het kunstmatig opvoeren van
om en bij pari als norm worden aangenomen, overkapitalisatie in de automobiel-branche den verkoopsprijs door hetzij heffing bij dén
al zuilen enkelen zelfs tegen 4 geld kun- moest tot ernstige decepties leiden, terwijl I consument, welke heffing ten goede aan de
nen opnemen. 1 de kwestie van het koper-karfel en de sterk j producenten zal komen of door den vrijen in.
Buiten deze algemeene gebeurtenissen zijn stijgende voorraden de koper-aandeelon tot ~r,Qr, hoiHo nri».
er op de beurs geen speciale schokkende een buitengewoon laag peil hebben terug
feiten te vermelden; men heeft zich aan de gedrukt Wij hebben in het land van de
sombere stemming aangepast en men is er onbegrensde mogelijkheden bovendien sterk
wereld-vraagstukken. Men zou dus geen re
gelingen voorbereiden noch treffen zonder
eerst de verbondenen te raadplegen dan wel
enroede in kennis te stellen.
Terugkeer van vertrouwen.
Vanaf dat moment begon een algemeene
koersverheffing; dit werd weer aanleiding tot
terugkeer van 't vertrouwen, waarvan voor
namelijk het emissiebedrijf ten behoeve van
publiekrechtelijke lichamen kon profiteeren
Goede ren prijzen stegen en velen dachten,
dat het diepte-punt der depressie voorbij was
Van serieuze zijden werd dit beweerd en het
was niet alleen de man in de straat, die zich
hiermede verblijdde.
Het hoogere niveau hebben wij het geheele
jaar kunnen behouden, al handhaafden de
topprijzen voor dit jaar zich niet Hoe kan
het ook anders.
Want 1932 heeft de tegenstellingen tus
schen de naties eerder versoherpt dan ver
zacht. Duitschland stuurde, nadat zij zich
van de herstelbetalingen ontdaan had, aan op
concessies ten opzichte van de bewapening
en eischte gelijkgerechtigheid. Hiertegen
opponeerde Frankrijk en het geheele tweede
halfjaar heelt in dit teeken gestaan. Frank
en tenslotte met alle schulden. Het schul
den-vraagstuk beheerscht elke bedrijfstak,
de bouw-ondernemens, de industrieën en den
enkeling.
De instabiliteit op de wissel-, de gold- en
de goederenmarkten oefende ook haar in
vloed op de beurs uit Over het algemeen
bestond er weinig kooplust; in de eerste zes
maanden was er een speciale paniekstem
ming, welke resulteerde, buiten het ham
steren van goud en bankbiljetten in bijna
alle geciviliseerde naties, in een afbraak
niveau van zelfs de best gefundeerde fond
sen. Aandeelen van onze goede tabaksmaat-
sc-happijen, de Koninklijke, de meest solide
Amerikaansche papieren kwamen vèr bene
den pari terecht en iedereen vreesde voor
een debacle, toen Lausanne uitkomst l
de gemoederen tot bedaren bracht. Toen
begon een welkome, maar tevens niet te ver
klaren hausse^stemming, die slechts psy
chologisch was en niet gedragen werd door
de realiteit in het bedrijfsleven.
Veranderde mentaliteit.
Deze veranderde mentaliteit kwam he
publiekrechtelijke crediet ten goede; er be
gon weer vraag naar ^taat?- en gemeente
300
200
50
,KA
fA
,v
U oil
xP®
P-
°y
ooc
-è>rï
"O oï
>Kot
iïé'i
T.BA"
4. OLIE
IPS
r°°
1
Xv C
0.+-0
-
A'da
MRWB
--
JAN. FEB. Mtt. Apt. Mai JUNI JUU Aug. Sptbt.Oct. Noub. D«b.
Koe-tsbcwegmg hoofcLfoncl&en 1932
zoo gewoon aangeraakt, dat slecht nieuws
bijna geen uitwerking meer doet en gun
stige berichten onmiddellijk door een koop
beweging worden gevolgd. Dit is een bewijs
voor de beurstechnische kracht. De verkoo-
pers zijn met een kaars te zoeken; de mees
ten wachten op een goedkoope gelegenheid
om hun portefeuille uit te breiden en zij,
die over onvoldoende middelen beschikken,
hebben het beursspel eraan gegeven. Dit ge
brek aan aanbod in flauwe dagen en de
vermeerderde kooplust, wanneer er koopjes
te halen zijn, hebben de wind uit de zeilen
der baissiers gehaald. Baissiers toch zijn
mani'pulanten, die door slecht nieuws het
koerspeil door hun eigen verkoopen trachten
naar bemeden te brengen met de hoop en
in de meeste gevallen met de zekerheid
dat het publiek, beangst voor mogelijke
verder onheil zijn bezit zoo spoedig mogelijk
verkoopt. Zij kunnen dan hun in den wind
verkochte stukken goedkooper terugkoopen
en ihun winst incasseeren.
Wanneer deze tactiek begint te falen, dan
is het ook iet de baissier-actie uit, hetgeen
een stimulans voor de naaste toekomst be-
teekent Geschieden er dus geen calamiteiten
op ander gebied, die het oude wantrouwen
weer terug brengen, dan zal men een vrij
stabiel aandeelen-l-orrsverloop mogen ver
wachten, zij het ook met een iets dalenden
tendenz door de slechte berichten, die over
het vierde kwartaal van dit jaar en dus over
het geheele jaar 1932 zullen worden gepubli
ceerd. Speciaal hebben wij hier het oog op de
Amerikaansche maatschappijen, die geregeld
hun kwartaalcijfers publiceeren. De jaar
balansen der Nederlandsche maatschappijen
komen eerst veel later in het jaar; er hebben
zich dan al zulke nieuwe gezichtspunten ten
goede of ten kwade geopend, dat dc berichten
over een afgeloopen jaar weinig of geen
waarde meer hebben. De Amerikaansche
cijfers komen kersversch, zij leven in het
heden en doen dan ook hun directe werking.
Yajiclaar, dat deze cijfers zoo bijzonder spre*
sprekende politieke factoren, die o.a. tot
uiting komen bij de spoorwegen, die voor een
groot gedeelte gehandicapt worden door de
overheidsmaatregelen, belichaamd in de
Transportation Act, die feitelijk elk gezond
commercieel gevoel aan banden leggen. De
spoorwegen, die nèt als in andere landen,
te kampen hebben met hun krachtige rivalen
de auto en de autobus, het vliegtuig en de
waterwegen, hebben daar bovendien nog het
hoofd te bieden aan reglementeering van
hooger hand. Deze reglementeering heeft de
strekking de kosten op te voeren (sneller
comfortabeler en veiliger verkeer) en de
inkomsten te verlagen (steeds maar lager
325
lexc
30/
IN
)UST
and
eeU
n
2
OdrT
i.
i
•Oor
5^-toL©
Zï
voer tegen te gaan. Het zijn deze beide prin
cipes, die men tracht toe te passen, liefst
beide tegelijk. Verlaging van den kostprijs
en verhooging van den verkoopsprijs. In een
jaaroverzicht heeft men slechts te consta-
teeren, niet te critiseeren. Vandaar dat wij
volstaan met het melding maken van de
aanwezige stroomingen.
Kartel-vorming en prodnctle-beperklng.
Sociale onrust heeft men nog in goede ba
nen weten te leiden; het zal voor de regee
ring een bovenmcnschelijke taak zijn om,
gezien de slechte verhoudingen in ons bud
get, ook in het gemeentelijke, dc sociale rust
te blijven bewaren. Want op een gegeven mo
ment zal men onze sociale wetten moeten
herzien, wil men niet spaak loopen.
Buiten de overheidsbemoeiingen inzake
het binnenlandsche prijspeil hebben wij in
1932 ook te conslateeren de algemeene drang
naar kartelvorming en naar productie-be
perking. Want het is niet alleen de econo
mische wereldoorlog, die het bedrijfsleven
verstart, het zijn niet de naweeën van den
grooten wereldoorlog, die de wereld in een
impasse hebben gebracht Er werken ook zui
ver economische factoren, de zuivere econo
mische crisis als gevolg van de fouten, die
de menschheid nu eenmaal altijd maakt. Er
is overproductie, er schuilen fouten bij ons
muntwezen; er hapert iets aan den afzet.
Hier zijn het internationale factoren, die op
een oplossing wachten. Autarkie is nimmer
te verwezenlijken; er zijn steeds producten,
die in een bepaald land niet of niet genoeg
kunnen worden voortgebracht en die men
moet importeeren. Wanneer tegenover de re
latief geringe import een onweerstaanbaar
aanbod staat, kan men door onderlinge af
spraken alleen de lawine keeren.
Kunstzijde.
Kartelvorming is het eene middel, wanneer
rechtstreeksche productie-beperking niet kan
helpen, zooals bijv. in de kunstzijde-industrie
Restrictie is door de enorme tegenstellingen
en door de practische ongelimiteerdheid der
productie in dit bedrijf niet door te voeren.
Vandaar dat men een oplossing via kartels
zoekt, waarbij bepaalde markten worden ver.
deeld en waar een ieder zijn quotum toege
wezen krijgt. Deze kunstzijde-kartelleering
heeft in 1932 verderen voorteang gemaakt,
newel men nog niet in staat geweest i
om ook het prijsniveau in gunstigen zin t
beïnvloeden.
Het snfkerkarteL
Het Chad'bourne-kartel, wat de suiker be
treft, heeft ook regelende maatregelen geno-
Japan wat beetwortelsuike
Rubbermlsere.
Met rubber blijft 't misère; sinds de regei
ring de restrictie voorstellen van de hund heef
gewezen, kwakkelt men zoo goed mogeJijl
door, terwijl de middelen der kleine onder
nemingen nog voldoende zijn om het hoofi
boven water te kunnen houden. Het stilzet
ten van den tap schijnt geen funeste uitwer
king te hebben op de kwaliteit van de latei
en den groei der boomen, terwijl de vasti
lasten over het algemeen zoo laag zijn, da
een financieele debacle, gevolgd door
cutie, niet spoedig te verwachten is.
Met thee zijn de planters bezig een rege
Ling met de Britten te maken. Britsch:Ih
dië, Ceylon en ons Indië zijn de voornaam
ste theecentra; de andere thee-g"bieden kun
nen gevoegelijk buiten beschouwing gelaten
worden. Alhoewel de berichten luiden, dat d<
belanghebbenden tot overeenstemming zijt
geraakt op basis eener beperking van 15 pCi
op de productie in een der jaren 1929 31 (elk
land mag zijn eigen basis-jaar uitkiezen
hebben de regeeringen nog niet beslist. Zi
zijn niet-offieieel gepolst; officieel is hui
steun nog niet ingeroepen. Zon Ier regeerings
steun is een thee restrict ie niet uit te voeren
door het feit, dat in ons Indie ook inlander!
zich met de theecultuur ophouden. Een res
trictie met prijsverhooging door de Euro
pefcsche planters, zou net als in 1930, de be
perking te niet doen, omdat de inlanders
van zulleD profiteeren door hun pluk
vergrooten.
Oliebesprekingen.
De internationale olie-besprekingen, di«
het geheele jaar door hebben plaats gevou
den, leidden niet tot ecnig tastbaar resultaat
de olie-situatie blijft zeer nevelig,
door de elkander tegensprekende maatreg©
len in Amerika, het land, waar de meesti
olie wordt voortgebracht.
Het koperkartel is uit elkander gespat;
ten deele door de sterk egocentrische politiek
van de kartelleden onder leiding van Ame
rika en ten deele door de invoerrechten
welke sedert in Amerika en in Engeland op
koper geheven worden. Wij zijn een tijde
lijke instabiele koper-periode ingegaan, doch
wij zouden ons sterk moeten vergissen, wan
neer niet fce eeniger tijd een nieuwe kartel-
regeling zal worden ingevoerd. De Rhodesia
mijnen met hun buitengewoon lagen kosfe
prijs, beginnen hoe langer hoe meer in pro
ductie te komen en wil men elkanders markl
niet bederven, dan mopten alle partijen tot
elkander komen. Intusschen is ook de kopen
prijs belangrijk ingezakt terwijI er nog gee:
einde gekomen is aan de daling.
Nieuwe deflatie.
tarieven om de crisis te bestrijden), terwijl
-Ie starre loonen en de stugge bepalingen, die
hier omtrent in Amerika bestaan, een aan
passing aan al die eischen onmogelijk
maken.
26 Dec. *31 25 Juni 17 Doe.'32
Atohison Opeca
82
ay.
Koper
American Smelting
17%
6'/»
Anaconda
9%
3$
Auto mo biel
General Motors
82%
8%
13%
Staal
Rethlehem Steel
18
8-4
15
U. S. Steel
37
23'/.
30%
Olie
Shell Union
2 a
i'A
In het algemeen ziet men tegen het einde
van het loopende jaar een nieuwe deflatie-
beweging. Toen Lausanne den volkeren kond
werd gedaan meende men een einde te zien
aan die stage prijsdaling, maar dit blijkt
een ijdele hoop te zijn geweest. Er is nage
noeg geen enkel product, dat niet opnieuw
de henedenvvaartsche richting heeft Lngesla-
gen. Ook graan, voornamelijk tanve heeft
veel van zijn vroegere stijging moeten inbc;'
ten; het zijn hier de gewone overproduce-
factoren, die aan het werk zijn, en waaris-
gen geen andere remedie helpt dan inkrim
ping. Dit is in zekeren zin anti-sociaal, zoo
lang nog duizenden naar een beetje vu
hunkeren om niet den hongerdood te- stei
ven, zoolang is elke beperking funest eri to,
gen de lijn van de menschheid in. HeLzijh
echter onze gebrekkige economische normen,
die het huidige geslacht tot zulk een waan
zin nopen
Behalve beperking, kartellcering tracht
men het gederailleerde bedrijfsleven - op
gang te brengen door den internationalen
handel te stimuleeren. Hier betreden wij het
gebied der handelspolitiek. Wij zullen kort
zijn, want dit terrein zit vol voetangels en
klemmen. Toch kan een jaaroverzichtschrij
ver niet ontkomen aan het noemen van de
voornaamste gebeurtenissen op dit gebied,
Wij hebben talrijke conferenties géhadj de
Volkenbond heeft er zijn aandacht aan be<
steed, maar tot dusverre zonder tastbaar
sultaat. Ottawa heeft een nieuw geluid doen
hooren; men staat er in vele kringen scep
tisch tegenover. Een pendant van Ottawa is
Ouchy, maar ook hiertegen beginnen hoe
langer hoe meer stemmen op te komen, nu
de eerste vreugderoes over het Nederlandsch
initiatief verstomd is. Men begint in breeder
kringen te beseffen, dat wij daarmede
het paard van Troje
kunnen binnenhalen en dat voornamelijk
onze felle concurrenten zich bij Ouchy zul
len gaan aansluiten, nu onze voornaamste af
nemers zich ertegen verklaard hebben.
Het jaar 1933 zal in het toeken van dB
-handelspolitiek staan. Immers op de e
mische wereldconferentie zijn de tolmuren
een der voornaamste punten van bespreking
tenminste, wanneer die conferentie niet tel
kens zal worden verschoven Hiervoor vreest
men; in het algemeen staat men sceptisch
tegenover de mogelijke resultaten.'
Er is op de wereld nog verbazend veel
te doen, ware het niet, dat vele landen zich
doelbewust of gedreven door de bittere nood
zaak he-bben moeten laten isoleeren.
Ten eerste Rusland. Hoevele milloen-
kunnen zich aldaar niet van de noodzake
lijkste levensbehoeften voorzien en hoe zou
het wereld-bcdriifsloven nirt floreeren, >v
neer Rusland zijn theorieën liet varen. Dan
het Japansche avontuur in het Oosten, waar
door de handel met China ten deele
lamd is. Ook deze kwestie verdient uit eco
nomisch oogpunt volle aandacht.
