m
IHliir
RIJK VAN ION EN WOLKEN
Ons
zesde
werelddeel! Hoe de lucht werd veroverd!
Ücn zij voor den gouden stoel gespannen,
de vorst, die 'n listig satraap was, hield aan
'n langen staf 'n begeerlijk stuk vleesch voor
ihen uit, en daar gierde het gespan mot
vleugelgczwir de lucht in. een suizende
wonden luchtIioc het afgeloopen is
.vermeldt helaas de historie niet.
De techniek gaat meespreken
.We zouden door kunnen gaan met het ver
tellen van dit soort genoeglijke gegevens,
maar langzaam-aan bemerken we toch een
verandering van stof, het element der ver
beelding krijgt steeds meer een karakter van
dienstbaarheid, het dient nog slechts als
stimulans voor technische toepassing.
Reeds in 1070 wordt het eerste ontwerp voor
een luchtschip gepubliceerd! Francisc o
de La na had het samengesteld, en het be
rustte op het systeem der luchtledigheid.
Ook Newton, Franklin, en andere beroemde
mannen van wetenschap hielden zich met
proefnemingen en dergelijke bezig.
W'eer een stap nader kwam men tot de
realiteit toen men de eerste ballons ging
construeeren, en men de zwaartekracht
trachtte te overwinnen door middel van ver
hitte lucht of gas.
'Als we terugblikken van wat in de twintig
ste eeuw bereikt is naar wat in voorgaande
tijden is gedroomd, gedacht, en in uitvoe
ring gebracht, dan zien we dat met de con
structie van die eerste ballons „lichter dan
de lucht'' de uitvinders stonden op den
drempel der moderne aviatiek.
Intusschen meene men niet, dat de weg van
toen naar thans zonder omdolingcn is ge
weest, en dat men van die eerste eenigszins
geslaagde experimenten rechtstreeks op de
tegenwoordige successen is aangewandeld.
Enkele merkwaardigheden uit deze tech-
nisohe veroveringshistorie willen wij nog
aanstippen. Zoo was er in het jaar 1862 een
Franschman, met name Ponton d'Anie-
court, die een groot model bouwde van
een door stoom gedreven vliegtoestel, iets
wat we ons thans maar heel moeilijk meer
kunnen voorstellen. Welk een fantastische
aanblik zou het uitspansel opleveren, indien
een hecle zwerm van zulke rook uitflappc-
rende reuzenvogels in zijn vlucht over onze
hoofden passeerde! Toch hehben dergelijke
door stoom gedreven machines werkelijk
gevlogen.
De proefnemingen met deze stoom-vlieg-
machines werden door Hi ram Maxim en
Clément Ader onvermoeid voortgezet. Eerst
genoemde besteedde een millioen francs voor
den bouw van zulk een vliegmachine met
een stoommachine. Hei toestel woog 3600
K.G. de stoommachine 15 K G. por effectieve
len, zoodat deze eerste vaart al dadelijk een
internationaal verloop had. Dat was op 4
April 1908.
OOK EES „RARA-AVIS"!
In Februari IS11 schreieen der bladen, bij 'n reproductie van bovenstaande gravure:
,.Dc heer Dr. J. LEWIS te New-York heeft een vliegtoestel geconstrueerd, dat won
deren zal moeten verrichten. Binnenkort zal hij met een in hel groot naar hetzelfde
model gemaakt toestel een luchtreis ondernemen, en alsdan minstens 100 Engelsche
mijlen per uur afleggen.
Het toestel bestaal uit een driehoekig -pijp ent o es lel van D/z voet lang en 3 voet en 3
duim hoog. In dc dus gevormde holten berinden zich de naar-boven-stuwers der
machine, terwijl aan hel naar beneden hangend achterste deel het toestel tot het voor-
iroarts drijven is aangebracht.
De drijfkracht zal door een veer worden veroorzaaktOok aan het sturen is gedacht, dewijl
\rtepunt (n ee lichte gewelfde schermen aan weerskanten zijn aangebracht, die
neerbewegen moeien ondersteun en, en aa/i den voorkant bevindt zich een
het z\
Dat, alles
Daar me:
gebruiken,
cl men op het model.
tot dusver de stoomkracht nog niet tot. het drijven der vliegmachines kan
omdat de toestellen te zwaar zijn, stelt de heer Lewis voor, om pedalen te
gebruiken, teneinde de beweging met de v< eten te bewerken."
Ons schijnt dit toestel wel waf vreemd toe, maar luij meenden het onzen lezers
niettemin tc moeten aanbieden.)
P.K. Clément Ader heeft met zulk een toe
stel zelfs een vlucht van 300 M. uitgevoerd.
Het apparaat werd echter door een rukwind
gdheel vernield. De Fransche regeering had
den bouw met 500.000 francs gesteund, maar
stelde na de catastrofe geen nieuwe sub
sidie beschikbaar.
De vele mislukte pogingen, om te vliegen,
waren ook te wijten aan het feit, dat de
Drie pioniers-machines.
V.l.n.r.: Wright Brothers,
190S); Latham „Antoinette"'
190!)): en H. Farman, (1901).
mensehen niet op de hoogte waren van
wat vliegen eigenlijk is. Het is de
groote verdienste geweest van den
zweefvlieger O t to Lilienthal,
voor wien eerst kort geleden in Duitsch
land een herinneringsbeeld is op
gericht, dat. hij hierop heeft gewezen, eii het
oorbeeld heeft gegeven, door zich practisch
in het zweefvliegen te bekwamen. Daartoe
estigde hij twee vleugels aan zijn
lichaam en sprong daarmede van een hoogte.
Tegen den wind in kon hij op deze manier
zich zwevende houden cn door bewegingen
zijn lichaam wist hij het zwaartepunt
erplaatsen en zoo in evenwicht te blij
ven. Op deze manier heeft hij zelfs vluchten
300 M. gemaakt. Juist was hij met zijn
proefnemingen zoover gevorderd, dat hij
meende zijn toestel van een motor te kunnen
voorzien, toen hij op 6 Augustus 1896 om
liet leven kwam.
De meest belangrijke resultaten echter zijn
bereikt door tic Gebroeders Wilbur en
v i 11 e Wright, twee Amerikanen.
Systematisch en voorzichtig deden zij proe
en, eerst zonder motor (1900), dus met een
glijvlieger, en dezen wisten zij zoodanig te
perfectionneeren. dat toen zij er in 1903 een
motor in konden zetten, zij ook dadelijk
konden vliegen. Het starten had eohter nog
plaats met behulp van een valgewicht, men
vas nog in de periode van het „afschieten
ran vliegtuigen". Op 12 November 1906 steeg
voor het eerst een vliegtuig met eigen mid
delen van den grond op!
Luchtvaart in Nederland
De geschiedenis van de Nederlandsche
luchtvaart gaat voor een groot deel paral
lel met de „faits et gestes" van de Kon.
Nederlandsche Vereeniging voor Luchtvaart
die in de maand October haar zilveren jubi
leum mocht herdenken. Naar aanleiding van
dit jubileum heeft bij A. J. G. Strengholt
in Amsterdam een kloek
boekwerk het licht ge
zien, dat onder den^üteJ
„Vijf en 'twintig jaar
Luchtvaart in Neder;
land" een uitvoerig
exposé verschaft ver
schaft van wat er te
land, te water en in de
lucht door onze con
structeurs en piloten is
bereikt. De heer H.
Walaardt Sacré
verhaalt allereerst over
de „Grondleggers onzer Luchtvaart"; Kapi
tein W. P. v. d. A b e e 1 e n laat ons in het
tweede hoek zien „Hóe de militaire lucht
vaart groeide", en in het derde boek vertelt
de heer Spittel over de „Geboorte en
Groei der, Burgerluchtvaart".
Het is een groot en compact gedrukt werk,
zooals het hier voor ons ligt, en het beslaat
zulk een uitvoerig terrein van technische
voorbereidingen, eommercicele en ideëele
drijfveeren, zulk een gedetailleerd relaas van
probeeren en telkens opnieuw het hoofd
bieden aan bergen van moeilijkheden, dat
het den in aviatiek ingewijden wel alles zal
bieden, waarnaar hun hart uitgaat.
Natuurlijk kan het niet in onze bedoeling
liggen, ook maar een verkorte opgave te ver
schaffen, van wat de belangstellende lezer
in dit groote luchfvaartboek aan belangrijks
kan aantreffen. Wij willen liever enkele
passages uit het geheel naar voren brengen,
precies zooals men vanuit de cabine van een
vliegtuig, hoog in de lucht hangende, op zijn
gemak dc trekken van het landschap kan
obser\eeren, en daarvan alleen maar die on
derdeden in het geheugen vasthoudt, waar
aan men meer in het bijzonder interesse
had.
Dc eerste ballonopstijging vanwege de Ver
eeniging had te Den Haag plaats, op Zorg
vliet. De Duitsche ballon „Ziegler" had, be
halve den commandant Dr. Wegener", als
passagiers aan boord den heer Rambal 1 o.
die gerust de geestelijke vader der Neder
landsche luchtvaart mag worden genoemd,
en Generaal C. J. Snijders, die toenmaals
nog kolonel was. Vergunning tot de opstij
ging werd door B. en W. van 's Gravenhage
gegeven onder uitdrukkelijke voorwaarde,
dat door de ballonvaarders geen acrobatische
toeren onder de mand zouden worden ge
daan! Men ziet, aldus de heer Walaardt
Sacré, het ontbrak dat College niet aan "hu
inor.
Het weer was niet erg gunstig en de vaart
moest daardoor sterk bekort worden. Toch
leidde zij nog tot Bennighausen in Westfa-
Op 31 Juli 1910 vloog de eerste Nederland
sche gebreveteerde vliegenier boven onzen
bodem. Het was Van M a a s d ij k, die met
een Sommervliegtuig te Hilversum goedge
slaagde demonstraties gaf. De vereeniging
wilde hem daarvoor huldigen door aanbie
ding van een zilveren plaquette, doch hij
verloor reeds op 27 Aug. d.a.v. in de buurt
vèn Arnhem het leven, tengevolge van een
val met zijn vliegtuig. Op den dag waarop
hij zou worden gehuldigd werd liij ten grave
gedragen.
In de maanden Augustus tot December van
datzelfde jaar heerschte er in ons land
een ware vliegwoede. Olieslagers, die
den minder fraaien bijnaam droeg van den
„Antwerpsohen duivel", gaf demonstraties
te Helpman bij Groningen, te Utrecht, Am
sterdam, Zwolle, Rotterdam, Leeuwarden en
Enschedé.
„Zoon'n vertooning begon meestal 's avonds
als de wind was gaan liggen. Op het wei
land, waar de opstijging zou geschieden,
beenden al vroeg de vlieger en zijn helpers
op en neer ten aanschouwe van het publiek
en maten de windstilte met een licht zijden
zakdoekje, (katoen of linnen was te zwaar).
Zoolang dat zakdoekje nog maar even be
woog, keken zij elkaar bedenkelijk aan en
gingen ijverig krijgsraad houden, om een
kwartier later hetzelfde onderzoek weer te
houden.
Als dan eindelijk alles in orde was, werd de
motor aangeslagen, de vliegenier stapte op
en op een gegeven moment steeg hij op, (of
ook niet) en maakte een vlucht, bestaande
uit een of meer rondjes met griezelig platte
bochten, om daarna weer op het weiland (of
op een ander, zoo nauw keek men toen niet)
te landen. Waarna de vliegenier werd be
kranst, omhelsd, op de schouders rondgedra
gen en als held vereerd. En terecht, want die
en waren 'helden, onbewust misschien,
wat zij deden was levensgevaarlijk en
de tegenwoordige vliegers zouden er wel har
telijk voor bedanken om met zulke vliegtui
gen op te stijgen. En als zij het deden, zou
den zij vermoedelijk hun nek breken, want
heel wat anders om op te stijgen met
een hedendaagsch vliegtuig met een be
trouwbaren motor dan toen, met een akelig
slap vliegtuig, dat als een vaatdoek door
de lucht slierde, voortbewogen te worden
door een motor, waar men niet den minsten
staat op kon maken, die elk oogenblik voor
een surprise kon zorgen, en dat ook gewoon
lijk deed. Het was het heroïsche tijdperk
van het vliegen, en de daarmede gepaard
gaande panache was goed, want daardoor
werd juist het slag avontuurlijke mannen
iet de vliegkunst aangetrokken, die men
noodig had om de zaak vooruit te brengen".
*Op -Februari 1911 steeg de heer H.
Burg te Ede op met een door hem
Dc Graf Zeppelin" in Nederland; 18 Juni 1932.
daar de stabilisatievlakken beschadigd wa
ren. De ballon werd gedemonteerd".
'aarheid, vertelt Walaardt Sacré, ging
het geheel anders. Het begin was als hier
boven beschreven. Inderdaad werd de wind
boe langer hoe sterker en buiïger, zoodat de
ballon flink stampte, en toen hij boven de
Lüneburger heide was aangekomen, op circa
150 M.hoogte. knapte opeens met een harden
knal een van de touwen, waarmede het
schuitje aan het omhulsel was gehangen,
•eldra gevolgd door een tweede touw. De
toestand werd dientengevolge, hachelijk,
ant dc kans was zeer groot, dat ook de over
blijvende vier touwen, die overbelast werden
zouden afknappen. De commandant, Majoor
Stelling, trachtte dus zoo spoedig mogelijk
aan den grond te komen en trok sterk ven
tiel,waardoor de ballon snel daalde, en na ter
nauwernood aan een botsing met een brug
en een landing in een kanaal ontsnapt te
zijn, met een harden smak terecht kwam
op de eenige droge plek, die daar te beken
nen was, vlak naast een moeras.
Bij de landing knapten ook de laatste op-
hangtouwen van het schuitje en het nog half
gevulde omhulsel steeg alleen weer op om
?le kilometers verder op den grond te ko
men.
De inzittenden hadden, behoudens eenige
builen en schrammen, geen letsel, behalve de
balloncommandant die een eenigszins inge
drukte borstkas had. De gondel werd ter
plaatse gedemonteerd cn de inzittenden
konden zich te voet naar het ruim een uur
erwijderde station Isenbüttel begeven.
Een kleiner luchtscheepje van hetzelfde type
werd een paar weken later per trein naar
Amsterdam gebracht, en heeft daar eenige
demonstraties gegeven. Behalve op 13 Dec.
1917, toen een Engelsch marineluchtscheèpje
te Eemnes een noodlanding maakte vond
sindsdien in Nederland geen landing
een luchtschip meer plaats, totdat op IS Juni
1932 de „Graf Zeppelin" op de vliegvelden
Twente en Waalhaven landde.
In verband met dit bezoek van het befaamde
Zeppelin-luchtschip leek 'het ons interessant
deze oude luchtschip-herinneringen nog eens
op te halen, want door zoo'n onderlinge ver
gelijking krijgen dc gebeurtenissen eerst
een sprekend relief!
Pégoud te Rotterdam
Als aardige herinnering aan de demonstra
ties van den Franschen aviateur Pégoud
op Woüde .stein te Rotterdam lichten wij de
volgende belichten uit ons Rotterdamsch
Stadsnieuws van 10 November 1913:
„Bij het vliegen van Pégoud op Wouden-
DE PIONIERS VAN AMSTERDAM-B AT AVI A
Van Weerden Poelman, Thomassen a Thicessink v. d. Hoop en Van der Broeke.
zelf gebouwd vliegtuig. Dit was dc eerste
Nederlandsche vliegmachine!
In datzelfde jaar zou een „Parseval" lucht
schip van Berlijn naar Amsterdam komen,
teneinde dc belangstelling van het Nederland
sche volk voor luchtschepen wakker te ma
ken.
„De Luchtvaart" van 29 April schreef er
het volgende over: „De Parseval-ballon, die
op 19 April te Amsterdam zou aankomen, is
nog niet verschenen. Wegens het ongunstige
weer was een opstijging op den vastgestelden
datum ongeraden en werd gewacht tot 21
April.Dien dag steeg het luchtschip, 's mor
gens om half vijf, te Bitterfeld op om de
vaart aan te vangen. Aan boord bevonden
zich 10 personen waaronder de Kapitein dei-
Genie H. Walaardt Sacré en een onderoffi
cier van dat wapen. Er was in den beginne
zeer weinig wind, doch langzamerhand nam
deze Westenwind weer toe. Bedroeg de vaar-
snelheid aanvankelijk 55 K.M. per uur, latei-
was zij verminderd tot 23 K.M. per uur. Ten
einde den invloed van den steeds krachtiger
wordenden wind te ontgaan en derhalve
sneller te varen, werd de ballon vrij laag ge
houden eri daardoor geraakte te Isenbüttel,
bij Bronswijk, een afhangend touw vast aan
een boom. Dit had tot gevolg, dat de bevesti
gingstouwen in het ongereede raakten zoo
dat besloten werd tot landing. Daar men
zich bij een moeras bevond, werd de scheur-
baan opengetrokken en kwam de gondel nog
op het droge terecht, het ballonomhulsel
viel evenwel in het moeras. Aan een voort
zetting van de vaart viel niet te denken,
stein wordt morgen een reusachtige drukte
verwacht. Door de autoriteiten zijn buiten
gewone maatregelen genomen om het ver
keer te regelen en de drukte het hoofd te
bieden.
Op het terrein zelf zijn drie ambulances ge
plaatst van het Roode Kruis, terwijl 4 doc
toren zich hebben beschikbaar gesteld. Ook
de Vereen. E.H.B.O. heeft haar diensten aan
geboden Zij zal met 8 brancards aanwezig
zijn. terwijl zij op het Sanatorium Vre-
denoord aan den 's Gravenweg een hulppost
heeft ingericht."
Blijkbaar verwachtte men dus nog al iets,
doch weinig goeds.
En nu het verslag zelf van deze „machtige
evoluties", zooals onze collega het destijds
noemde.
„Een enorme menschenmassa, waaronder
velen, die van heinde en ver per trein of auto
naar hier gekomen waren, heeft op en om
het sportveld Woudenstein de machtige
evoluties van den in korten tijd wereldbe
roemd geworden en toch eenvoudig gebleven
Franschman Pégoud bewonderd.
Wie de vliegkunst op zichzelf als „uit den
booze" beschouwt, moet in Pégoud's presta
ties natuurlijk alleen een bijzonder brutale
uiting van waaghalzerij zien. Wanneer
echter ook in de bcheersching van het lucht
element den mensch ziet stijgen in een
door zijn Schepper gewilde ontwikkeling
zijner vermogens, dan kan men Pégoud's
vliegdaden oprecht bewonderen.
Wat Pégoud te zien gaf komt In het kort
hierop neer.
Eerst bleef hij 7 a S minuten op niet grooj
hoogte en toonde daar, hoe een vliegtuig vq Hoew
bijzonder stevige constructie, zooals hij 00rnai
een gebruikt, met de vleugels verticaal bi
ven elkander in de lucht kan staan en tof'dmg
weer den gewonen horizontalen stand haiet si
nemen. Nadat hij in bijzonder scherpe bodo0|an,
ten eenige malen het terrein ovcrgevlogfi he
was, voerde hij achtmaal achtereen deze
loodrechten vleugelstand uit met een zekep Jul
heid die verblufte. Dan daalde hij met afgjing,
zetten motor, maar steeg dadelijk weer qarteli
zonder den grond te hebben geraakt, oi 7n0fi
nogmaals al schommelend op de lucht e
ontzaglijk scherpe bochten nemend, zi]ro8ra
kunst te toonen. Verpt
Na de daling bleek, dat er iets aan de stuujv. q
inrichting had gehaperd en hij daarom b"
dezen eersten vlucht niet nog meer had lr
ten zien. tabbei
De tweede opstijging viel ongeveer te hal Nu
vier. Zeer hoog klom de groote vogel tegeen r
den Zuidewind in, steeds boven het te!
rein staande. Op ruim duizend M., toen hfor
gezoem van de 50-paards motor al niet mefan h
werd vernomen, liet Pégoud zijn toestel mipellii
de schroef omlaag schieten en zette het da gen
onderste boven. Eenige oogenblikken vloo
hij dus met het hoofd naar beneden. Daan?eu®
ging de schroef opnieuw omlaag en allen|® e>
nam het vliegtuig weer den gewonen star^consi
in. Thans in belangrijk lager sferen gedaa£oor
voerde Pégoud de z.g. „looping the loop" ui T
dat wil zeggen, dat hij zijn toestel met de
kop omhoog zette, het daarna onderstebovffitêe!
liet staan, om het vervolgens in den normtroep
len stand terug te brengen. Dit deed hij vehen
scheiden malen achtereen, tot groote bewo
dering van de duizenden toeschouwers. |CS'
Wij hadden het genoegen ons te bevinden #red'
een paar Hollandsche militaire vliegers. dBraa
over Pégoud's kunst niet uit konden. '„L^jng;
ian wij ons schoolgeld maar terughalen", -T jjj
i er een, „Wij kennen er nog niets vanf
Te vier uur de donker viel in was h<
uit met het vliegen. We wilde Pégoifloet
nogmaals de lucht in, maar liet dit na, on^chii
dat het publiek, teneinde den koenen luch] -vr.
held te huldigen, op het veld was gestroomd t-
Het programma was echter niet ten volPcho
uitgevoerd. j H(
Wij voor ons waren echter tevreden!" Aid
d. a.
Moderne aviatie'pon
De E.L.T.A., de Eerste Luchtvaart TentoojL*"'
stelling te Amsterdam, die in 1919 te Anrer
sterdam gehouden werd, heeft er veel teder
bijgedragen, Nederland warm te maken votjR.K
de aviatiek. Vierduizend landgenooten maaljrD
ten een rondvlucht boven Amsterdam ei.'
omgeving, en heel ons vaderland was v<re
over deze groote gebeurtenis. De luchtvaaPër
was er inderdaad door in het brandpunde
der belangstelling beland! De E.L.T.A. worcL00
dan ook wel de moeder van de K.L.M. gé,
noemd. dar
De geboorte van de K.L.M. en van d«en
K.N.I.L.M. ligt nog te zeer in' het geheugeiiuiti
dan dat het voor onze lezers zijn interessL;+,
zou hebben, een en ander hier weer eens o v
te halen Met de verschillende HollandJ
Indië-vluchten en de daaruit ontstane va^kle
te postverbinding, welke eerst veertieövei
daagsc-h en nu reeds wekelijksch is, is h«Lr*
al precies zoo gesteld. Wel is het aardil
hier eens den indruk weer te geven, die hdriJ
verschijnen van het vliegtuig op de nol 1
primitieve bevolking uitoefende. De heelZo
Van den Abeelen wijdt er een passage aajj„
in zijn bijdrage: „Hoe de militaire lucht
vaart groeide". Hier volgt dit bont relaas1111
,,'s Morgens om acht uur startten wij en veilde
kenden de omgeving. Het moreel effect oj-
de Inlandsche bevolking was overweldigend').
Alle kampongs waar we overheen vlogen
geleken als uitgestorven, en als je goed keelw'
zag je onder de huizen en tusschen de
boschjes eenige roode en groene en andere m
hel gekleurde lappen, de sarongs van de
hulpeloos om dekking zoekende, wreedelijK
verstoorde kampongbevolking. Eenige vis zc
sohers, die midden in de straat met hui sc
prauwtjes lagen, hadden ons nog niet in delf
gaten, of ze sprongen hals over kop dvei ,.-
boord en trachtten zich te verstoppen óndeJ
het vaartuigje. Af en toe kwamen ze evei
boven om lucht te happen en verdwenen T
dan weer ten spoedigste Het aardigst!
oogenblik was, toen we over een passar!
kwamen. Er waren wel honderd menschen; D
er ontstond een hevige paniek, alles krioelde E
en viel door elkaar en vluchtte naar allei
kanten, zelfs liepen sommigen regelrecht de
zee in. Toen we na eenige minuten teru»
kwamen was er van de passar niets meer i
te herkennen dan eenige omver geworpen
warongs en een groote chaos van op den
grond verspreid liggende vruchten, enz. Van
menschen geen spoor meer. Doodsangst waa
over hen allen gekomen, want nu 'had do
Toewan Allah toch werkelijk twee buiten
gewoon booze geesten in den vorm van reu
zenvogels op hen afgezonden. De controleur-
civiel-gezaghebber, een man die het ijzer
wist te smeden, wanneer het heet was,
maakte oogenblikkelijk van de gelegenheid
gebruik om alle achterstallige belasting te
innen, en toen hij vertelde, dat bij niet-
betaling hij de groote draak-vogels op hen
zou afsturen, toen kwam het geld binnen,
zooals het in jaren nog niet binnengekomen
was. Later werd dien menschen verteld, dat
het de toean blanda was, die hun zoo den
schrik had aangejaagd. Daar begrepen ze
niets van maar het ontzag voor de vliegtui
gen was zóó groot, dat de controlpur daar
nog jaren op zou kunnen teren, om niet den
minsten last van de bevolking te onder*
/inden".
Nederland leidt!
Napoleon zoo zegt de heer Spittel in
„Geboorte en Groei der Burgerluchtvaart
heeft dan tegen zijn soldaten mogen zeggen,
staande bij den \oet der pyramiden: Kinde
ren, bedenkt, dat veertig eeuwen op U neer
zien, nu week na week, met ijzeren regel
maat, twee Fokkers van de K.L.M. over de
pyramiden slrijken op weg naar en van
In die, mogen wij met trots I lenkon dat
veertig eeuwen naar ons opzien.
En laten \vj dat bedenken. Laten wij ons
goed'inprenten, dat Nederland leidt op het
gebied van burgerluchtvaart, dat andere
naties met respect naar onze daden zien, dat
zij met egoïstische belangstelling vragen:
hoe doen ze dit of dat in Nederland?
Als de vogels
Wat zou den mensch toch wel hebben be-
zield, toen hij voor het eerst zijn aandacht
aan het vliegen ging wijden? Hoe is hij op
het denkbeeld gekomen? Heeft hij de vlucht
der vogels nagestaard, en in zich iets voe
len ontwaken als een heimwee naar de verte,
een sterke begeerte om zich boven de aarde
met baar beslommeringen en haar belemme
rende vastigheden te verheffen, om te vluch-
s ten in het onbekende?
Ja. de vogels zullen het hem wel fliebhen
aangedaan, die ranke, lichte, levendige crea
turen, bewoners van aarde en liemcl ter
zelfder tijd, wier bestaan zoo onbezorgd lijkt
zoo zonder remmende banden. En altijd heeft
de mensch zoozeer deel uitgemaakt van de
hem omringende natuur, dat de sprong van
aanschouwen naar verlangen niet zoo
hijster groot voor hem behoefde te wezen.
.Vandaar dan ook, dat al uit overoude tijden
de berichten tot ons komen van pogingen,
om het luchtruim evenals aarde en water
rijk, aan de menschelijke begeerte te on
derwerpen, een nieuw en onbegrensd do-
mijn toe te voegen aan het gebied van den
menschel ijken geest.
Begrijpelijk is, dat de alleroudste verhalen
nog overwegend liet kenmerk der fantasie
dragen. Want als alle uitvindingen is ook
die der aviatiek ontstaan in de verbeelding.?
kracht, en eerst daarna gekristalliseerd tot
gegevens van wetenschap en techniek.
Luchtvaart-legenden
Koning Ra ma, de legendaire Oostersche
heerscher. die duizenden jaren geleden zou
hebben geleefd, bezat volgens de oude litera
tuur een wonderwagen, die door de luchten
reed, voortgedreven door een geheimzinnige
kracht, die aan den menschelijken wil was
onderworpen, en zich zonder verzet liet be
sturen. Het is deze zelfde vorst, die met zijn
talrijke befaamde tijdgenooten ook thans nog
een rol speelt in de bekende Javaansche
Wajang voorstellingen.
Meer bekend is de legende van de oud-Griek
sche uitvinders Daedalus en Icaius,
die zich vleugels aanbonden of met was be
vestigden. en hoog wegvlogen over de zee.
Deze twee maakten tevens het eerste ge
boekstaafde vliegongeluk mede, want iu on
bezonnen overmoed steeg Icarus hooger en
hooger, tot hij gevaarlijk dicht de zon na
derde („schoon zijn vader 't hem verbood
zou Van Alphen zeggen!) 't Gevolg was dat
de was van zijn vleugels begon te smelten en
liij in de wateren afstortte.
Ook Perzië, het oude rozenland, het land
van dichters eu van droomers, heeft volgens
de overleveringen zijn luclupionier gehad
in de figuur van zijn Koning Xvaxares.
Deze vorst deed het gemakkelijk aan, hij.
bleef er namelijk bij op zijn
gouden troon zitten, terwijl
zijn knechten de vlucht voor
bereidden. Dat gebeurde zóó.
Een viertal arenden, die in
gevangenschap waren geraakt
liet men zoolang hongeren, tot
ze tot een extra inspanning
bereid waren. Daarna ver-
De pioniers
