op
WINTER-WEDSTRIJD
DECEMBER 1932-FEBRUAR11933
MAANDAG 12 DECEMBER 1932
BRIEVEN UIT DE HOOFDSTAD
SEMPER IDEM
Men schijnt nog wel eens ook in onze eigen
kringen te denken dat de-schoolstrijd is be
ëindigd. Zelfs meent men wel eens. daarin
aanleiding te vinden om voor de versterking
van de positie der groote christelijke par
tijen minder te voelen.
Maar wie met aandacht volgt de actie die
gevoerd wordt voor de openbare school, door
daartoe gevormde comité's, en ziet hoe
deze comité's door sommige gemeentebesto
ren worden gesteund, die begrijpt wel, dat
de zaak toch niet uit is.
In principe is, het valt toe te stemmen, de
strijd voor de vrije school beslecht en gewon
nen, dank zij het geloof en de offers door
vorige geslachten gebracht, dank zij de pol:
-tieke actie der groote christelijke partijen.
Daar valt in de bestrijding waaraan de/.e
partijen den laatsten tijd wel eens deelnemen
dikwijls een zoo volmaakt gemis aan kenms
van de historie en waardeering voor wat
God gaf te onderkennen, dat dit ons wel eens
verwondert.
Dit nu daargelaten, mtenen wij, dat men
zich toch niet moet voorstellen, dal wij er nu
al zijn en dat de schoolstrijd nu uit de poli
tiek is verdwenen. Al moge in den Haag de
oude tegenstelling niet zoo scherp meer naar
voren komen, in de Raden van vele gemeen
ten ziet men den schoolstrijd in den ouden
vorm herleven en met de oude wapenen
«strijden.
In het algemeen staan de partijen ter
rechte-zijde, ir. deze voortgaande worsteling
nog schouder aan schouder. Maar ook ie
partijen van de linkerzijde hebben hun oude
standpunt nog niet verlaten
Zii hebhen de pacificatie aanvaard. Als
partijen wellicht uitsluitend om politieke
overwegingen. Als personen, wij willen dat
in het algemeen gaarne aannemen, volkomen
te goeder trouw. Maar, en daar ligt het ver
schil tnsschen hen en ons, nimmer princi
pieel. nimmer in de onafwijsbare conse
quentie. Men wil voor de openhare school be
houden de oude geprivilegeerde positie. Tn
wezen kan dat niet, in de praktijk is dat
mogelijk, wijl de wet niet alles regelt, niet
alles voorziet en op bepaalde punten ook
vri'heden laat.
Zoo spoedig men van de zijde der rechtsche
partijen de consequentie vraagt van de paci
ficatie, dan komen niet alleen de communis-
in het geweer, maar ook de sociaal-democrat
ten en de vrijzinnige groepen.
Leerzaam is in dit opzicht geweest het on
derwijsdebat in den Amserdamsehen Raad.
tijdens de begrooting. Niet, omdat de voor
stellen bij deze gelegenheid ingediend zoo ver
schrikkelijk belangrijk waren, maar omdat
heel de politieke linkerzijde tegen elk voor
ste' gesloten stemde.
Dat men bezwaar had tegen de verhooging
van het gemiddeld aantal leeringen in de
aanvangsklassen, laten wij nu buiten be
spreking. Daaregen kan men ook al dringen
de omstandigheden tot bezuiniging, paedagn-
- gis<-he bezwaren hebben. Maar dat men bet
zelfde standpunt inneemt tegenover een voor
stel dat bedoelt, de mogelijkheid te openen
handwerk en gymnastiekonderwijs te doen gr
ven, is al eeni.gszins verwonderlijk, wijl
hier zonder eeniee schade voor het onder
wijs, een belangrijke bezuiniging kon worden
aangehecht.
Veel erger wordt het, indien een voorstel
wordt ingediend, om geen onderscheid te
maken in de behandeling der nagelaten be
trekkingen van personeel van de openbar-?
en van de bijzondere scholen. Als dan onder
leiding van den wethouder voor het onder
wijs. alle leden van de linkerzijde tegen
stemmen, want dan komt heel geen onder-
wijsbelang in het geding, maar zuiver de
rechtvaardigheid.
F.n het toppunt krijgen wij te zien als een
ander voorstel om geen onderscheid te ma
ken in de vergoeding van vervoerkosten ten
hate van de leerlinvm der openbare en bij
zondere scholen. Want ook dan wijzen de
leden der linkerzijde onder leiding van den
wethouder, deze eenvoudigen eisch van recht
vaardigheid af.
Zoo mogelijk even ergerlijk is de beslissing
'die men nam ten aanzien van een ander
voorstel dat bedoelde de leerkrachten van
openbare en bijzondere scholen, gelijke rech
ten te geven voor het les geven aan avond
scholen en herhalingsscholen.
Men zag bij de stemming dezelfde stem
menverhouding als bij alle vroegere voorstel
len. Niet omdat er hier een aanwijsbare
reden was, maar omdat men naar het schijnt
al van streek raakt, als men maar hoort
van het bijzonder onderwijs en er van ver
dacht kan worden dit bijzonder onderwijs
te begunstigen.
In die gemoedsstemming schijnt men er
peen bezwaar tegen te hebben om aan be
paalde g"oepen in de bevolking onrecht te
doen, bepaalde personen leed te bezorgen en
vooral de minder gesitueerden die voor hun
kinderen bijzonder onderwijs begeeren in den
druk te brengen.
Het is niet zoo slim dat deze voorstellen
zijn verworpen. Maar het Is wel erg, dat
deze geest nog altijd rondwaart en de tegen
standers van het bijzonder onderwijs telkens
weer op een hoop jaagt.
Zij zijn niet veranderd. Daarom past ons
alle waakzaamheid.
AREND VAN AMSTEL.
F.vangclisatiecommissie. 's Avonds werd n.l.
het nieuwe gebouw Stanleystraat 15 in ge-
rui li genomen.
Wekenlang was de commissie reeds diuk
in de weer g-.-.veest om na de verhuizing
uit het vroegere gebouw in de Mimosa-
straat lijdig'alles gereed te hebben Gelukkig
men daarin geslaagd, zoodat de in groo-
ten ge: ale opgekomen bezoekers van de ope
ningsplechtigheid opgetogen waren over de
doelmatige e.i gezellige inrichting der zalen.
Ds tl. J. \Vimer, als voorzitter der Evang-
G.nwnissie. heette üo bezoekers, die vanwege
plaatsgebrek h,.r.a tot in de keuken van riet
ge'vuw zaten, hartelijk welkom. Na
ett Bijbellozing werd de zegen
zegt dat bij dit alles de vraag opkomt: bepaald, dat dit wel de laatste onderzeeboot
noet dat gaan? Daartegen is alleen één zou zijn, waarop hij nog zou varen en onwille
De heer Abeleven verk'aarde overweldigd te
zijn door deze grootsche huldiging. Met wee-hoe moet dat gaan? Daartegen is alleen één zou zijn, waarop
moed legt spr. zijn arbeid neer, waarop hij .antwoord dat rust geeft: De Heere regeert. (keurig dacht hij toen aan den eereten onder
overigens met groote dankbaarheid mag neer- Daarbij hebben wij een groote taak. Dat is zeeër, die ongeveer 30 jaar geleden van sta
zien. Met de beste wenschen voor het onder- jhet uitdragen van onze beginselen; het toonen pel liep. 1 O I werd destijds beschouwd als
wijs en voor hen, die daarbij werkzaam zijn,van ons geloof. Dat geloof is aan de massa een wonder van vernuft maar met de oogen
eindigde spr. zijn hartelijk woord, waarop de 1 door communisme en socialisme ontnomen. Het van nu beschouwen wij het als een dood
vergadering met een langdurig applaus rea
geerde.
Zaterdag vergaderde
i. i>o aj. jt d-reoht e. o. van de ver.
des Heeron wijzere en ouderwijzere
Hendriks
lihi-er de afd. Dor-
n. va-n Chr. onder-
sen. De heer D.
Willam va-n
over het nieuwe huis ingeroepen,
Ds Winter in een toespraak gewaagde van
de blijdschap die allen bezielt nu wij deze
vergaderplaats in gebruik mochten nemen.
Hij h-gde den nadruk op de noodzakelijkheid
van Evangelisatie, vooral in 't stamverwan
te Vlaanderen. Trotsch zijn wij op de Depu
tation der Geref. Kerk, die met alle kracln
achter «czen arbeid staan en die, ondanks -
de ongunstige tijdsomstandigheden, „iet j He lijn. gwn w.wbong. dat z j wèl in hoo-
aarzelden tot deze uitbreiding, waartoe d. P™ iMrjarcn kunnen Henen of een hocgare
r rs,, 16aJairieering zullen genieten dam de voor-
Commissie adviseerde, over te Jhjan .gee(elde Zoo dit gegeven juist is, dreigt een
Evangelisatie is een zaak va g_ J ,n;faki>nnim'r va.n hun bevoegdheid. Met moei
ep rak
rapport-
opkiiidun^
didatenf Bij de-opleiding, aldus spr., is het
ulo-diploma een te zware eisch. De onmoge
lijkheid om onderwijs te geven boven bet
derde leerjaar, is moed benemend.
Voor de onderwijzeressen, die nu in fumc-
het socialisme is dat het geen eigen simpel ding, dat niet haalt bij de prachtige
zedeleer bezit. Heidenen en Moha uedanen be- booten met hun ingewikkelde instrumenten
zit'.en een zedeleer; het socialisme niet. En dat van than
is een groot gevaar. Is het tegenwoordige geslacht zooveel knap
Gestreden moet worden tegen groepsegoïs- per? De mensolien zijn niet zooveel eminen-
me. Vrijheidsbond en S.D.A.P. doen niets om ter. maar zij kunnen steunen op de ervarin-
ons uit de moeilijkheden te helpen. Ds. Kersten gen van hun voorgangers en beschikken ook
treedt demagogisch op. Wanneer de Regeering over de werkmethoden en de organisatie van
de boter steunt met 100 miljoen, noemt Ds. werven als deze.
Kersten dat een jodenfooi. Dat is reine dema- De voortreffelijke organisatie van de teeken
n n> ,r a wr"~ n„( gogie. Dat moet gezegd worden. Wij hebben
rapport-W^?itur én d<e' different ia-ic bij 'ónze daartegen de eerlijkheid te betrachten daarin
1 - - 1 "oorgegaan door mannen als Dr. Colijn »*»-
zouden wel meer vruchten willen zien, maar
op Ziju tijd zal God den wasdom geven
Deze avond werkte bezielend op de aanwe
zigen en versterkte bij menigeen het besef
van een taak te hebben in den dienst van
hun Koninir
Ds J. l.suwers, uit Brussel, sprak verder
over de tweeërlei taak in Vlaanderen. Ren er
zijds rr.octen wij strijden, al zijn wij geen
anti-papisten, maar wij moeten strijden fp-
gen ongeloof en Roomsch bijgeloof. En dat
doen wij het beste door anderzijds te ver
kondigen het Evangelie der vrije genade.
Mr. Geervliet, ook uit Brussel hield daar
na nog een kernachtige toespraak over Joh.
3 16, waarna Mr Molenaar, uit Mechelen
het woord voerde. Zooals men wellicht weet,
bchooren Antwerpen en Mechelen korkelijk
bijèërr-en hdbben zij ook één Evangelisatie-
Commissie- Br. B. ter Haar is Evangelist
voor beide steden. Door familie-omstandig
heden was hij plotseling verplicht naar Hol
land te gaan, wat hem zelf en de aanwezi
gen veel leed deed.
Tusschen de toespraken In werd telkens
gezongen, terwijl Mme van Leeuwen eenige
solo's zong. Haar echtgenoot hield een pak
kende slottoespraak, waarin hij op verdien
stelijke wijze allerlei actueele zaken als b.v
de juist plaats gehad hebbende verkiezingen
ter sprake bracht
Deze zijn door de Roomschen onder de
bedriegelijke leuze „Voor de ziel van het
Kind" gevoerd, waarbij zij het deden voor
komen alsof de subsidieering van het Bij
zonder Onderwijs in gevaar was. Deze kies-
manoeuvre is in veel Hollandsche bladen
niet doorzien. De heer Van Leeuwen vond
hierin een schoone aanleiding om over de
verdorvenheid ook van de ziel van een kind
te spreken om tëhslotte op het bloed van
Jezus Christus te wijzen als de verzoening
der zonde
Hierna sprak Ds Winter nog enkele oogen
blikken en werd er een collecte gehouden,
die Fr- 320 opbracht; menigeen maakte van
de' gelegenheid gebruik de verdere vertrek
ken van het huis te bezichtigen. Ijverige
zusters dor gemeente hadden voor de aan
kleeding van het gebouw gezorgd en uit al
les bleek een hartelijk meeleven ook van de
Evangelisatie-objecten, die zelfs bloemen en
palmen gezonden hadden.
Wij kunnen niet anders dan dit werk in
Vlaanderen hartelijk aanbevelen en ieder
opwekken om naar vermogen den arbeid te
steunen. Dringend is zoowel in Antwerpen
als in Mechelen een Chr Bibliotheek noodig
Velen zonden reeds boeken, wij danken hen
daarvoor hartelijk, maar met enkele honder,.
den boeken voor twee groote steden begin
nen wij nog niets Wij hopen volgende week
de lijst van adressen te publiceeren, waar
men in Holland boeken kan bezorgen, maar
wekken U nu reeds op eens te zien of gij
geen boeken te missen hebt. Een goede bi
bliotheek is een voornaam belang in het
werk, wij mogen wel zeggen der herkerste
ning van Vlaanderen. God alleen kan dat
doen, maar Hij doet dat door middel Zijner
kinderen, op hun bidden en door hun wer
ken.
miskenning va-n hun bevoegdheid. Met moei
te verkregen ecten worden genegeerd.
Het ©aioris wordt te laag gesteld (/500|
minuten- dam het nu gehonoreerde) om in
eigen levensonderhoud te voorzien. Proc-
tisoh wordt het minimum plm. ƒ500. Gold
voor verdere studie ontbreekt. Een tekort
aam vrouwelijke leerkraohten zal binnen af
ziembairen tijd het gevolg zijn.
Zaïl deze maatregel tot bezuiniging leiden?
Zoc er nieuwe opleidingsscholen blijken
noodig te zijn, zullen de baten vam lagere
eaiIairieeriiBg verdwijnen in deze nieuwe in
richtingen. Ook voor een deel im de nieuw
aam te schaffen leermiddelen voor de laagste
leerjaren, waar het onderwijs immers op
andere leest z>a>l worden geschoeid.
De onderwijzeres van nu, aildus conclu
deerde de spr., moet een rechtvaardige ver
dediging van haar rechten onder 't oog raai
den Minister brengen, omdat haar positie,
met de diifférenfiafie bij onize opleiding, ern
stig bedreigd wordt
De Geer, die zoo eerlyk de waarheid durft
zeggen en onaangename maatregelen niet
schroomt te nemen.
Wij strijden voor een krachtig staatsbeleid;
wy doen geen ydele beloften. Wij willen ook op
het terrein van de staatkunde leven ter eere
Gods en tot heil van onsen naaste. Gode zij
dank hebben wy, naast eenigen materieelen
weerstand, ook nog en geestelijke reserve.
Gaan wy daarom den stryd tegemoet met het
Woord des Heercn: Zy' sterk, verschrik niet
cn ontzet U niet, want de Heere Uw God is
met U.
De Voorzitter dankte Mr. de Wilde voor zijn
rede, waarmee hy de vergadering zoo zeer ge
boeid had.
Mr. de Wilde ging in dankzegging voor.
De vergadering was uitstekend bezocht.
kamer en de uitvoering op de werkplaatsen
zijn een groote steun bij den bouw van deze
booten en op uw werf, aldus spr. zijn beide
in bijzondere mate tot ontwikkeling geko
men.
Buitengewoon moeilijke jaren zullen U
wachten, maar de outillages waarover ge be
schikt zullen de voornaamste en ook zeker
ste middelen zijn om de moeilijkheden het
hoofd te bieden. Spr. uitte den wensch. dat
de K XV een toonbeeld van betrouwbaarheid
zou blijken te zijn en dat er geen dag voorbij
zal gaan waarop de bemanning niet de bouw
meesters zou loven;
UIT DE ANTI-REV. PARTIJ
STATENKIESKRING RIDDERKERK
Zaterdag werd te Rotterdam de jaarvergade
ring gehouden van de Statenkieskring Ridder
kerk onder leiding van den voorzitter, den heer
J. C. D1 e pe nh o r s t. van Strijen
In zyn kort openingswoord herinnert Spr.
aan de treurige tijdsomstandigheden. Toch zijn
wy nog gezegend bii andere volk-en vergelpken,
Kerknieuws.
EVANGELISATIE IN BELGIS
Men schrijft ens:
J"iigj-tled':i' Woensdag was het een bli-d
dag v?or de leden der Geref- Kerk te Ant-
werpo ii cu wel ie het bijzonder voor dc
Schoolnieuws.
AFSCHEID J. A. H. ABELEVEN.
Zaterdagmiddag hebben de onderwijzers en
onderwijzeressen, verbonden aan de O, L. en
Byz. Scholen op Zuid- en Noord-Beveland en
Thoien in een druk bezochte, te Goes gehouden
vergadering, afscheid genomen van den heer
J. A. H. Abeleven, wien met ingang van 1
Januari a.s. op zijn verzoek eervol ontslag is
verleend als Inspecteur L. O.
De voorzitter van het Comité, dat zich
dat doel had gevormd, de heer C. Klooster
man, hoofd van de Ulo-school te Goes, richtte
namens het onderwijzend personeel der scholen
hartelijke afscheidswoorden tot den Jut
Abeleven, die zyn taak als inspecteur had
\erricht op een wijze, waardoor hy de achting
en warme vriendschap van de onderwijzers
(essen) had verwonen. Spr. bood den heer
Abeleven een radiotoestel en mevr. Abeleven
een bloemstuk aan. De heer Rienks, hoofd-
inapecteur L.O., die, naar hij meedeelde,
eveneens met 1 Jan. a.s. zijn betrekking zal
beëindigen, sprak een hartelijk persoonlijk
Leger en Vloot.
DE ONDERZEEBOOT K XV
MET GOED GEVOLG TE WATER GELATEN
Zaterdagmiddag verzamelden zich tal van
;marineautoriteitcn en voorts directeuren van
scheepswerven en andere belangstellenden
op de werf van de Rotterdamsche Droogdok-
Mij. waar de voor Nederlandsch Indië ge
bouwde onderzeeboot K XV zou worden te
water gelaten. Onder hen merkten we op
vice-admiraal Jhr. G. L. Schorer, chef van de
afdeeling materiaal van den Marine-dienst,
oud-vice-admiraal De Booy. vroeger leider
van dezen dienst, luit. ter zee 1ste klasse D.
C. M. Hetterschy. die het toezicht hield en
Mr. J. Woltman, de tegen 1 Jan. a. s. aftre
dende secretaris-generaal van het departe
ment van defensie.
De vrij sterke Oostewind veroorzaakte dat
het dood tij eerder inviel dan verwacht was
en een kwartier voor het afgesproken oogen
wyl bij ons op Regeeringsgebied nog geen ont- blik zeilde de K XV statig het natte element
reddering t,e constateeren valt. Spr. wekt de tegemoet, nadat mevr. J. van der Struijf,
aanwezigen op tot getrouwheid in den arbeid.echtgonoote van den hoofdingenieur der ma-
Uit het jaarverslag van den secretaris, den 1 rine, die de boot ontwierp de laatste belotse
heer J. P. K g e 1 e r, bleek, dat tegenover de j ion had woggenomen en de „doopplechtig-
moeilykheden in somnvge kiesveieenigingen,
tengevolge van de laatste gemeenteraadsverkie
zingen, sprake mag ziin van een opgewekt le
de kiesvereeni gingen. Op Goeree en Over
flakkee is nu fop écu uitzondering na) in iedere
plaats een A.R. Kiesvereeniging.
Uit de rekening en verantwoording van den
penningmeester, de heer P. v. d. M e y d e n,
bleek dat er kasmiddelen zyn om de a.s. verkie
zingen te financieren. Waar de heer v. d. Mey-
woonpla*.ts veranderde, moest hy be
danken. De Voorzitter dankt hem voor de wiize
waarop hy zyn functie vele jaren hseft vervuld.
Het bestuur wees als zijn opvolger aan den
heer J. H. Dijkers te Sommelsdyk.
De Voorzitter deelde noe mede, dat aan Ds.
Lummel, eere-voorzitter van den kies
kring, gevraagd was ook in deze vergadering
het slotwoord te spreken. Echter was baricht
ingekomen, dat Ds. v. Lummel dit door licha-
heid" had verricht
In het hoofdgebouw van de R. D. M. heeft
Ir. Knape. directeur van de maatschappij
de marineautoriteiten toeges- oken. Hij me
moreerde de prettige samenwerking met Ir.
Van der Struyf en sprak als zijn meening uit
dat men geen chauvinistisch Hollander be
hoeft te zijn als men zpgt, dat de nimwe
boot aan de spits staat van hetgeen ook el
ders op dit gebied is gepresteerd.
Zeer zware eischen werden gesteld aan
snelheid en bewapening hoewel de proeven
nog niet alle geëindigd zijn kan wel gezegd
v/orden, dat dit type booten een schitterende
stabiliteit en groote snelheid hebben cn ook
zeer goede zeeschepen zijn. De opdracht
voor de maatschappij nuttig en leerzaam
maar het was ons, aldus spr. ook bijzonder
aangenaam kennis te maken met de bekwa
me stad van de Hollandsche Marine. Vice-
melijke ongesteldheid n:et kon doen. De verga- admiraal Schorer zegde spr. nog eens bijzon-
dering droeg den secretaris op Ds. v. L. een
brief te schrijven, waarin hem algeheel herstel
wordt toeeewenscht en hem dank wordt- ge
bracht voor al hetgeen hij tot dusver voor ons
deed.
Daarna wa/i het woord aan den heer Mr.
J. A. de Wilde, voorzitter van het Provin
ciaal Comité.
Spr. begint met te zeggen dat het hem een
eer is te mogen spreken in plaats van Ds. van
J.ummel, die zooveel verdienste heeft, ook op
politiek gebied.
Spr. herinnert eraan dat de tyd voor de Ka
merverkiezingen reeds gaat naderen. De om
standigheden zyn moeilijk. Er is een verschui
ving op maatschappelyk gebied waar te nemen,
die nog niet tot stilstand kwam en die invloed-
heeft op he. staatkundig leven. Er is voorts een
afneming van het verantwoordelijkheidsbesef.
De S.D.A.P. zegt dat zy geen schuld heeft aan
hetgeen zich thans voltrekt. Dit is een onwaar-,
heid. Allen staan daaraan schulJig. Allen moe
ten streven naar verbetering, naar reformatie.
De geesel Gods is over ons Go l straft de vol
ken op andere wijzen dan vroeger, toen hij ja
ren van droogte gaf en pestilentie. Daarom
past de toon der verootmoediging. Overigens
is het noodig dat wij ons rekenschap geven van
d-a werkelijkheid, al leert die werkelijkheid ons
dan ook harde dingen.
Voorts is het noodig dat de burgery zich aan
past aan den nieuwen toestand. Als de Regee
ring steunt kan dat nooit anders dan by wyze
van overgangsmaatregel zyn. De bakens dienen
op maatschappelyk gebied verzet te worden.
Het bedrijfsleven is evenals de staatshuishou
ding op te grooten voet ingericht. Daarin moet
verandering komen al kan dat niet eens.
't Gevaar van 't perfectionisme dient bestre-
cl'e.r dank voor het afstaan van een groep offi
cieren voor de beproeving der schepen, het
welk met zoo groot enthousiasme
6chied.
Aan de doopmoeder mevr. v. d. Struyf bood
spr. als herinnering een zilveren vaas aan.
Vice-admiraal Jhr. Schorer heeft geant
woord. Spr.'s gedachten hadden zich er bij
woord tot de heer Abeleven. Hierna spraken den. De Regeering staat vcor groote finantieele
nog de heeren W. A. van Wyk te Wolfaarts- moeilijkheden. Niettegenstaande verminderde
v namens de Bijz. Scholen; W. 't Hooft, draagkracht was zij genoodzaakt te komen met
Chr. Schoolste Goes; Baurduux te j verhooglng van belasting van f 63.000.000, ge
zwegen nog van den crisisdienst.
ECONOMIE EN FINANCIEN
BINNENLAND
iV2 LEENING PROVINCIE UTRECHT
Groot 1.268.000 tegen 99%
Heldring en Pierson en Brcekmans Effecten
:.-intuor N.V. berichten. Jat zij de Inschnjv.ng
penstellen op l.OUU.OOU 4 obligatin ten laste
er Provincie Utrecht tot den koers vail 99J
op 16 December 1932. De "fening is oorspronke-
?root 1.268.000, waarvan reeds 269.000 op
rij vlngs voor waarden zijn geplaatst,
ing moet plaats vinden op 10 Januarl
ij. (Puem). De
af In 39 jaarlijk-
of geheele of
6.728.560.
)rderinger
schuld, reohts1
et oogenblik
rtegenover heef
i bedrage van f
de pro-
14.542.709.
:huld en
f 1.291.298. TenHimPPIPPV Mi
ultkeerlngen en aan rènte in aan aflossinge
"91.398. Ten laste va nde provincie komt di
f 239.816. De dienst 1931 zal. naar de thans bi
kende gegevens, sluiten inet een batig sale
f 240.0
dienst 1934. Aai
batig- saldo ten gce
bedrage
f272.223.
De Trustees treffei
iet de betaa Ikantoi
et volle bedrag de
NOVADEL AGENE CORP. h* 1
fcen witte rd
Bij de N. Centrale Tr t Cie Is een tel
raftsch bericht ontvangen dat het liwurtal
ivldcnd op de gewone aandeelen Nova!
gene Corp. met JR 0.25 Is veihoogd -ot Ij
J. L. NERING, B6GELL CO
Totale schulden ƒ537.5
Handelsbelangen neemt o.m. op de
vermeldende i
GELDERSCHE EXPLOITATIE-MIJ
Voorstel om de rentebetalIC^
3 jaar uit te stellen
<ploitatle Mij heef
roepen in een ver^
>rdt op 19 Dcember
I zul worden een voorster
n de op 1 November j.l.
irende 3 jaren geen rent*
betalen.
(V
iVi% EMISSIE NIJMEGEN.
Toewijzing nerii^
t gering zal zijn.
KOLONIËN
DE JAVA SUIKER PLANNEN
Gunstig advies van den Raad v£™
Indië --
de Tel. ter
Indië?
suikerkringen wordt,
t. als zeker aangenom
Raad v. Indië gunstig Is gewee;
Nlvas-on
dit lii
gesproken dat in
zl nf emo'g=1 i j k° "t e v n
heeft betr-
ens word
het oiitr
gewone dienst
sluit de Inkomsten
1933 komt het
IV2 OBL. INTERC. WATERLEIDING-MIJ
- Toewijzing uiterst garing
Naar emlttenten mededeelen Is-op-de Vrijdag
Jl. genouden Ingeschrijelng der 4i obligatie
lening Interc. Waterlelding-MJJ fe Deeu
ermaté Ihgéschevèp,
i-lterst gering zal zlJi
KAMPAR SUMATRA GOUD
Blijkens het verslag over 1931 der Kampi"
qumatra Goud Exploitatie Mij Is het totdai
Verlies per 31 Dec. 1931 estegen tot f 61.1':™
(v.j. f 43.141). Naar r. er weet werd op 27 MÏ
J.l. surséance van betaling aangevraagd en vei-
kregen voor d entljd van IJ Jaar, (3
BUITENLAND p
VERLADEN WAGONS IN DE V. S.
Weer e"n tlinke stijgiijjj
In de week per 3 December bedroeg het aaJ
tal verladen wagons in de V.S. 547.300 stuk
hetwelk 53 600 meer is dan een week geledi
Er zijn de
-stdager
W\Vel Helft" d'
ivén, dat de toewijzing slechts
BULGAARSCHE VLUCHTELINGEN.
LEENING
50 van den dienst per
1 Januari a.s. ontvangen
De Trustees voor de 7 pet. L'ulgaarsche Vluch-
teMngenleenlng van 1926 berichten, dat zij van
de Bulgaarsche Hegeering, In Sterling en in
U. S. Dollars 60 pet. van het b>drag hebben
ontvangen, hetwelk op 1 Januari 1933 benondigd
i aflos-sinj
Sterling en In U. S. Dolli
50 pet. der kapltt
loopende i.al:
i gedurende hel
De tegen waarde
ng be oodiigde 1
de Bul-
angen, uit
ïrugt etalin-
van Vluch-
•Ige deel der voor
stijgen,
DE BRAZILAANSCHE KOFFIE
De aanplant voor 3 Jar
verboden
décreet van den Braziliaanschen Presidt
-821116 - --
nde Jai
hel
is uitgevaardigd om aan de over-pn duetie pa
en perk te stellen ;n te voorkomen, dat de vooga
radén nog grooter zullen worden.
Zooals bekend Is heeft Brazilië om den toëe
stand op de koffie-markt te verbeteren reei-,
ongeveer 10 mlllioen zakken koffie (van inf(
rieure kwaliteit) vrijwillig vernietigd. Ce
U. S. STEELCORPORATION
Onuitgevoerde orders sterk gedaaLf
Per 1 December bedroeg het aante' onuitgf.
voerde order9 der U.S. Steelcorporation 1.968-0f'l
tons. hetgeen 29000 tons minder Is d
maand geleden. Het Is met de bedrijvigheid i
Hiermede verzoek ik U in te schrijven als abonné op ons blad voor minstens één Jaar, de volgende persoon(onen),
Naam:
Adres:
De aanbrenger(ster)
Naam:
kwartaal
"waalt
1
Adres
Dit biljet op te zenden aan de Administratie.
Doorhalen wat niet verlangd wordt
HET RAADSEL
VAN HET NIEUWE TESTAMENT
Het raadsel van het Nieuwe Testa
ment, door Sir Edwyn Hoskyns,
Bart en Noel Davey. Vertaald door
J. P. Enlclaar.
Het Raadsel van het Nieuwe Testament,
waarvan de schrijvers een oplossing zoeken
is de vraag: In welke verhouding staat de
historische Jezus tot de Christus-belijdenis
dc - oud-Christelijke Kerk?
Van zekere zijde heeft men gepoogd de ge
dachte ingang te deen vinden, dat de Synop
tici met de andere boeken van hot N. T. een
tweeheid vormen. De eerste drie Evangeliën
zouden dan het verhaal bevatten van de ge
boorte, liet leven en het sterven van Jezus,
een Joodsch leeraar; terwijl Johannes, Patt-
lus en Petrus in overeenstemming mei bet
geloof, dat in de oud-christelijke kerk leef
de. een bepaalde dogmatiek zouden hebben
go'eerd. In hoeverre de Evangeliën öetvnuw-
1 brar zouden zijn werd hierbij in het midden
gelaten. Genoemde schrijvers zouden naar
aanleiding der overlevering het leven van
Jezus hehben geidpaliseerd, ze zouden Hem
hebben vergoddelijkt en aan zijn leven en
Inzonderheid aan zijn sterven ee.: buitenge
wone beteekenis hebben toegekend. Zoo zou
de basis van het geloof der Christelijke Ke-k
van alle eeuwen niet berusten op het leven
van den historischen Jezus, maar op een
theologie, opgesteld door Paulus en anderen.
De vraag tot welker beantwoording de schrij
vers zich hebben gezet handelt dus over den
oorsprong van het geloof der oudste Christe
lijke Kerk. Berust dit geloof op meeningen,
opgekomen in de vroegste Christengemeenten
in verband met een legendarischen Jezus, of
is het gegrond op de geschiedenis, verhaald
in de eerste drie Evangeliën? Is m. a. w. het
Evangelie door Paulus, Petrus en Johannes
verkondigd afkomstig van menschen of is het
inhaerent aan den persoon van Jezus?
De schrijvers zullen niet de resultaten der
critiek vermelden, maar spreken over de
methode die het hóo'dprobleem tot nadere
oplossing brengt. Het onderzoek naar de
schrijvers der Evangeliën, naar de dateering
en de historiciteit der medegedeelde feiten is
niet het voornaamste in de Schriftcritiek,
want hoe meer dezer vorderingen maakt met
des te meer zekerheid deze vragen van geen
belang 6chijnen te zijn. Er is allereerst een
theologisch vraagstuk, welks critische oplos
sing, hoewel de resultaten zeer weinige zijn.
zeer verrassend en zeer ongelegen voor ve
len zal zijn; want de schrijvers zullen het
Nieuwe Testament niet binnen den kring van
het moderne humanitair onderricht brengen.
De *veg doo» de moderne cririek ingeslagen,
tot beantwoording der bovengenoemde vraag,
een vraag van het grootste gewicht, zal nooit
tot het gewcnschte doel voeren. Immers dc
maatstaf, die men aanlegt is ongelijksoortig
met wat moet worden gemeten, omdat men
alleen met zuiver menschelijke factoren
rekent.
Het Grieksch van het N. T. biedt groote
moeilijkheden en eischt kennis van de gram
matica, dc syntaxis en de beteekenis dei-
woorden, niet die van het klassieke Grieksch,
maar van dc taal, zooals deze gesproken
werd ten tijde van Christus. Voor de exegese
kan men niet volstaan met het klassieke
Grieksch. In de laatste vijftig jaren zijn er
een massa iuschriften, berichten en brieven
uit de ee-ste eeuw onzer jaartelling ontdekt,
waardoor de letterlijke en figuurlijke bete?
kennis der woorden in den Njeuw-Testamen-
tischen tekst nauwkeuriger dan vroeger knn
worden vastgesteld. Maar deze meer nauw
keurige kennis is niet genoeg. Achter de
N. T. geschriften is een onhandelbaar He
breeuwse!), Arameesch en Palestijnsch. En
juist deze uitheemsche stof maakt het
Grieksch van het N. T. zoo ingewikkeld, om- -
dat een niet Grieksche methode van denken I
moest worden weergegeven in het Grieksch.
De nieuwe ontdekkingen schieten te kort
om de philologische en Iexicographische pro
blemen op te lossen.
Behalve den invloed van het Arameesch
en het P- Icslünsch is er die van het He-1
breeuwsch in de vertaling der Septuagenta.
Om het N. T. te ve.-staan is een woorden
boek van het klassieke Grieksch, een van
Ijet ten tijde van Christus gesproken
Grieksch, en een van de Septuaginta onvol
doende. Met moet hebben een woorderboek
geheel gewijd aan het N. T
Na de vraag naar de beteekenis der woor
den komt de tweede: Wat hebben de schrij
vers der N. T. boeken werkelijk geschreven
en in hoeverre is de Textus Receptus, waar
mee alle oudere commentatoren hebben .ge
werkt, als juist te beschouwen
De Textus Receptus berust op een Grieksch
handschrift uit de 12de eeuw, dat Erasmus
in Basel liet drukken, en dat in 1550 door
Robert Stephanus te Parijs opnieuw werd
uitgegeven. Hiervan maakte Elzevier een af
druk en deze uileave is de Textus Recep
tus. Ons Nieuwe Testament is dus afkomstig
van een handschrift uit de 12de eeuw. Er
bestaan honderden afschriften, waarvan er
nauwelijks twee gelijk zijn. Die ongelijkheid
is een gevolg van onnauwkeurig afschrij
ven en ook van opzettelijk gemaakte verande
ringen.
Van al deze handschriften heeft men door
onderlinge vergelijking en in verband met
hun ouderdom stam boom en gemaakt en
heeft men kunnen teruggaan tot handschrif
ten uit vroezeren tijd. De oudste handschrif
ten datceren uit de 4e eeuw, het is dus niet
mogelijk met volkome), el irht i r' r -
spronkelijken 'ekst vast te stellen; het resul
taat, dat de studje der handschriften kan
opleveren is 'us alleen, dat de tekstcriticus
kan zeggen, dat de tekst in omloop was in
de 2de eeuw, want de handschriften uit de
4de eeuw berusten op vroegere, zoodat men
j doo een laatste vergelijking tot aan de 2de
'en 3e eeuw kan opklimme-. Hierbij kan men
tevens nog gebruik maken van een reck3
van lezingen, die in de 3de eeuw in Alexun-
drie in omloop waren. Voor een leek, die
.ecnig inzicht wil hebben in het vaststellen
I van den tekst van het N. T. is dit hoofdstuk
zeer belangrijk. Tusschen de 4de eeuw en
de uitvinding van dc boekdrukkunst is er
in den tekst geen bederf van beteekenis in
geslopen. Wijl echter de tekstcritiek niiet
verder kan worden voortgezet dan tot aan
de 4de eeuw en de afwijkende lezingen reeds
.in de 2de en 3de eeuw in omloop waren,
moeten dc niet opgeloste problemen door
j den historicus in behandp'ing worden
nomen. Van deze historische studie geven de
{schrijvers een voorbeeld bij een afwijkende
lezing in de gelijkenis van de T'ph m:tn
den. Het hoofdstuk eindigt met de opmer-
kng. dat de vraag, die zich bij.de zoovele
afwijkende lezingen \oordoct dezelfde is als
die bij de beteekenis der woorden; i"s t
probleem van den Jezus der historie den
I oorsf-o'ig der 'c.
.en ls'"k vngen dA
I schrijvers opnieuw of Petrus, Paulus en Je
j hannes liet plaatsbekleedend lijden verkon
j digd hebben naar de in de kerk gangbare
jmcening, of dat kan worden aangetoond;
dat hiervoor een andere reden moet bestaan
Dan wijzen zij op de bijna letterlijke over
een komst tusschen 1 Petr. 2 21 e. v. cd
Jesaja 53 cn eindigen met de vraag: moes
niet volgens de in het ocg vallende'overeen
j komst tusschen bepaalde schriftgedeeltei
van het Oude en het Nieuwe Testament he
dienstwerk on de dood van Jezus volgen'
Zoo ja. dan was het geloof der eerste. Christe
nen gegrond op de zichtbare vervulling var
wat van Hem was voorzegd in het O. T. De
I -drijvers der Evangeliën schrijven met een
bepaald doel om te doen uitkomen, dat alles
I wat met Jezus geschiedde reeds vroeger was
voorspeld. Het leven cn de dood van Jezus
is niet te begrijpen zonder liet O. T. Waar
om wordt Marcus meer in beslag genomen
I door den persoon van Jezus dan door zijn
'onderwijs? Was het om dé meeningen der
eerste Christelijke Kerk of omdat hij ovee
tuigd was van de bijzonde-e verhouding
f waarin Jezus stor.J tot God? Daarom moet er
een grondig onderzoek plaats hebben naar
den inhoud der Synoptici.
Rotterdam,
J. KRUITHOF
