sur
ATERDAG 10 DECEMBER 1932
EERSTE BLAD PAG. 3
(linn^
!'cl in
US
NED. HERV. KERK
roepen: Te Kolderveen (toez.), cand.
h. Schee rs te Utrecht.
HULPPREDIKERS,
heer G. J. de Geus, Theol. cand. te
ingen, is door de „Verten, tot verbrei-
der Waarheid" en de kiesvereeniginsr Als k(nl vnsUi,
BRONCHITIS
en Kou op de borst
ui elie en Bel.idenis" (beide Ned fier- IV7 's krachtige behan- woensdagavond (14 Dec.) ral in de groote
!d™ta te.oiS tofhulpp^ &Ln« nü0d,3- om ernsU8 Scvaar te voor-zaal van bet AXM^-gebou. te Amsterdam
onze droeve tijden het ambt wegzonk. Maar
dit neemt niet weg. dat de jongelingen het.
ambtelijk onderwijs hebben te zoeken en zich
ooi; in hun vergaderingen onder ambtelijk toe
zicht hebben te stellen".
ZENDING
Zendingswee k. Het Zendingsbureau te
Oegstgeest meldt ons, dat naar aanleiding van
de Zendingsweek voor de Samenwerkende Zeri-
dingsorganisaties tot op heden in totaal bijge
dragen is f 175.954.47.
huisbezoek en. catechisatie.
Ds. M. SCHUURMAN
M. Schuurman, em.-predikant der Geref.
te Den Haag, hoopt Maandag 12 Deeem-
i.s. te herdenken, dat hij 50 jaar geleden
imiit aanvaardde te De Leek. Voorts stond
Enschedé, Alphen a. d. Ryn, Kampen en
1900 tot 1220 te Den Haag. Hij heeft pre-
d oa«W dienstjaren gehad.
torno JUBILEA
i J. de Vries, predikant der Geref.
te Tilburg, hield Donderdag jl. bij zyn
rig ambtsjubileum een gedachtenvspredi-
over het Schriftwoord: „Hij moet wassen
minder worden". Aan het einde herdacht
>9«scl nfceie belangrijke tijdperken en momenten
\jn ambtelijke loopbaan, zijn arbeid in
edeel d-Brabant en Limburg en voor de mili-
ma n gedurende de mobilisatie.
N.W een navergadering, onder leiding van een
ries Cerkeradsleden, voerden namens den Ker-
ad, de Gemeente, de Evangelisatiecommis-
Jeugdvereenigingen en catechisanten
Jiillende sprekers het woord,
glsdjirvolgens spraken afgevaardigden van De-
■*m voor de Zending en voor den arbeid
de. militairen der Generale Synode, van
li tatén der Part. Synode voor den Evange-
earbeid, van de Kerken te Nieuwveen en
.hoven, en van den Ring Tilburg der Geref.
elingsvereenigingen. Vooral het Evange-
ewerk door den jubilaris werd dankbaar
:ht. Ds. H. Janssen, veldprediker in alge-
dienst, sprak over de hartelijke samen-
in de mobilisatiejaren. Vele geschen-
'den werden aangeboden.
de Vries eindigde met woorden van dank.
EMERITAAT.
O. d e R o o s, predikant der Geref.
te llinsumageest, is, naar de „Stand."
>emt, voornemens in Januari 1933 eme-
t aan te vragen. Hij zal 12 Januari a.s.
uren in het ambt gediend hebben.
Dr. ALADAR SZABO t
srd onlangs de Calvinistische réveilbewe-
de Hongaarsch Geref. Kerken zwaar
iffen door het overlijden van den ook in
bekenden Ds. Zoltan Töltessy,
der meest vooraanstaande Geref. jeügd-
rs en medewerker aan de „Kalvinista
ile", thans is in de persoon van Dr. Aladar
o één der belangrijkste figuren uit het
aarsch Kerkelijk leven heengegaan.
Szabo was één der eersten onder de lel-
;an de Calvinistische opwekking, welke
der vorige eeuw in Hongarije begon. Hy
ort's de vader van den in 1903 opgerichten
[aarschen Bond van Zondagsscholen, lei-
an dé'Geref. jeugdactie, medestichter van
ongaarsche bloeiende Geref. Diacónessen-
nigingen, welke o.a. grootendeel.3 door zijn
siingen het in ons land welbekende Be-
a-zwkefthols - verwiêrfoprichter in 1S93
e eerste Hongaarsche periodiek voor In-
?.36 ige Zending „De Dageraad", enz.
geval is.
Werkt
direct op 2
manieren tegelijk.
KERKINSTITUEERING
rzen (N.-H.) heeft, onder leiding
den Kerkeraad van BussumNaarden, de
ueering van een zelfstandige Chr. Geref.
plaats gehad. Bij de bevestiging der ge-
ambtsdragers spraken Ds. G. Salomons,
Amsterdam-West (over Gen. 4:26); Ds.
de Vries, van Bussum-Naarden; en diaken
Geytenbeek.
VERKIEZINGEN
de Ned. Hervormde Kerk:
a 1 i n g e n Hier zal, naar wij vernemen,
en Kerkeraad der Ned. Herv. Gemeente
ra het eerste vrijzinnige lid zyn intrede
Gisterenavond is namelijk door het Ivies-
ge bij de verkiezing van een aantal diake-
iok een vrijzinnige gekozen, nl. den heer
W-estmyze, die 31 stemmen verkreeg te-
27 op zijn rechtzinnige tegencandidaten.
thans nog bestaande ethische meerder-
in het Kjcis-cciiiloge heeft a<leoo, ondanks
orige vveek door de meerdenheid der Ge-
rite uiitgcsiproiken we noch (waarbij 16
liidaten va«n „Gailvijn" en „Sdhfift en Bc-
inis'' in het Kieecolii-ege wonden gekozen,
echter pas im het volgend jaar zitting
ten), voor con Kerkeraad den vrij z.mm ige
boven zijn confeesioneelen tqgen-
lidaaL
KERKERAADSVERKIEZINGEN
„Die Kerkbode" van Zuid-Afrika wordt
aar geopperd tegen een bepaald feit bij
teraadsverkiezingen, namelijk „dat daar
s vooraf besluite gen-eem word welke per-
gekies moet word, en by die opening
die vergadreing wordt die leiding van
Heer gevra. Dat dit vandag nog gebeur,
ons nie betwis nio. Hoe kan ons Gods
verwag bysulke gevalle? Kerk raadslede
nie daaraan, wanneer hu He bij die voor
ling erken, dat hulle deur God geroepo
liplle geen versekering het dat hulle
ingekom het deur vooraf knoeiery nie."
ROEPING TOT HET AMBT
s. J. P. Klaarhamer schrijft over de roe-
g tot het ambt van ouderling of diaken
volgende in het ..Fricsch Kerkblad":
|n hot algemeen behoort iemand zijn oor-
over zulk een roeping niet te stellen
en dat van anderen. Indien de gemeente
de kerkeraad achten, dat hij door den
!re aangewezen is om tot het ambt ge
pen te worden, behoort hij zijn oordeel
raan te onderwerpen.
£t is goed, dat iemand geen hoogen dunk
eigen gaven en bekwaamheden
ift. Maar het zou geen blijk van nederlg-
zijn, indien iemand tegenover het oor
van anderen, dat hij de gaven wel hoeft,
volhouden: Ik heb die gaven niet, en
i'om doe ik het niet. Ook ten opzichte
rvan achte do een den ander uitnemen-
dan zichzelven.
cn nu reeds in den Heere ontslapen
lerli ng in een onzer vorige gemeenten
cht wel eens tot zulke onbekwamen-tot-
i-dienst te zeggen: Het is vreemd dat de
ere telkens zulke onbekwame mensehen
pt. Mozcs kon niet spreken. JeremJa was
jong Jesaja was onrein van lippen: en
h werden ze gerocpenl
ndicn de kerkeraad niet overtuigd wordt
de geldigheid der ingediende bezwaren,
g hij den beroepen-? geen- ontheffing ver
een van de opvolging der roeping tot het
komen. I voor een kring van belangstellenden de
Neem een laxeermiddel en een heet voetbad.ste f:lm van het Zendingsbureau te 0&gstgée,st,
Ga naar bed. Maak dan de huid van koel en J?.1.* de Anti-Opiurn-film, worden vertoond. De
borst door opleggen van heette, natte hand- r'lm &eeft een indruk van de ellende tengevol-
dooken goed rood. Masseer dan flink met S® van opium-gebruik en van de pogingen die
VTci'.s VapoRub; Daarna nog een dikke laag de Zending doet, om de mensehen hieruit te
op keel en borst smeren en mot warm flanel bevrijden. De film heeft een bijzondere cultu-
bedekken. i reelo waarde.
Deze uitwendige behandeling is vooral bij TolelnSimaloengoen. De heer J.
kinderverkoudiheden aan te bevelen, omdat H. Hemmers, Nieboerweg 2-16, Den Haag.
ze de maag der kinderen niet van streek voorzi ter van het Comité tot steun van do
brengt, zooals bij overmatig gebruik van Rijnsche Zending in de Batak.landen, schrijft
inwendige medicijnen vaak het ons:
Wie van de vrienden der Rijnsche Zen
ding kent het beroemde telegram „tole" niet.
dat de leider der Rijnsche Zending, Dr.
Schreiber, vanaf zijn sterfbed in 1903. naar
Sumatra zond? Met dit ..tole" voor
waarts) gaf hij toes emming met het Zen
dingswerk op Sumatra's Oostkust te begin
nen En nu vierde in September van dit jaar
de grootste Gemeente van Sumatra's Oost
kust, Siantar, haar 2ó-jarig jubileum.
Wat wij ivandaar hooren, toont ons zoo
heerlijk, de genadige, heerlijke leiding Gods,
die Zijn werk onder de Bataksche heidenen
niet laat rusten. Zendeliftg Bregcnstroth
schrijft over het jaar 1931:
Met lof en dank zien wij terug, want het
verzoek'orn een tweeden zendeling voor dit.
groote gebied kon eindelijk worden ingewil
ligd. In 't begin van 't jaar moest ik nog 80
Gemeenten met 24000 Christenen verzorgen.
Nu is Br. Gabriel te Sjariboo Dolok de dui
zend bergen) gestationn.eerd, waar in 30
Gemeenten ongeveer 3000 Christenen wonen.
En er hecrscht onder hen -een opgewekt.
Christelijk leven. In mijn gobieil met zijn 69
gemeenten is het aantal Christenen tot 26000
gestegen. Van alle kapten stroomen bewo
ners van het Batakland hierheen om in dit
vruchtbare land rijstvelden aan te leggen
en er zich voor goed te vestigen En daar
ook de oorspronkelijke bevolking, die zich
bij 't binnendringen der cultuur in haar on
metelijke oerwouden terugtrok, de Simaloen*
goen-Bataks. steeds meer om evangeliever
kondigers vraagt, vermeerdert het aantal ge
meenten en dat der Christenen zich zeer
snel. Nog vormen de heidenen hier op Su
matra's Oostkust een aaneengesloten geheel.
Niet lang geleden kon ik op een filiaal
gemeente de 46 eerstelingen doopen en daar
heen kwamen mcnschen uit het oerwoud
vragen om een evangelisit. Daar de middelen
ons ontbraken moest ik hun verzoek afslaan.
Op de thuisreis echter ontmoette ik een
warm vriend der zending, die dadelijk bij
't hooren van 't voorgevallene zeide: „Voor
1932 neem'ik den evangelist voor mijn reke
ning". Onze verlegenheid is Gods gelegen
heid; Hij weet steeds een uitweg te vinden.
Vol vreugde zeggen wij foot den apostel
Paulus: „Ons is een groote en krachtige deur
geopend". Maar wat er volgt is niet minder
waar: „Daar zijn vele tegenstanders". Daar
is de groote macht.van het heidendom: .vac
de lSOnOfl Balaks" van Sumatra's Oostkust is
pas het zesde deel Christen In vele land
schappen heerscht.de tooverpriester nog on
beperkt en de'volgelingen van den valschen
profeet dringen met kracht het heidensche
gobied binnen. Ook Rome is hier begonnen
en probeert niet voel list verwarring in onze
gemeenten te stichten. Waarom gaan ze niet
onder de heidenen werken? Bij ons in Sian
tar hebben ze nog weinig succes kunnen
boeten. Twee families hebben ze in hun net-
De mogelijkheid bestaat echter, dat de
broeder die over zijn roeping tot het ambt
bezwaard is meent te mogen volharden, om
dat hij zich daartoe in zijn consciëntie ge
bonden weet. In zulk een geval zou hij zelfs
de eerste vraag van het bevestigingsformu
lier niet met „ja" kunnen beantwoorden.
Ook liet aanvaarden van de roeping tot het
ambt is een daad, waarvan men de verant
woordelijkheid niet op anderen kan afwen
telen. En wie weten zou zicli daan i :de in
andere opzichten te bezondigen, moet zich in
zijn consciëntie vrij maken.
En een kerkeraad zal in dat geval wel
doen iemands consciëntie vrij te laten."
KERK EN OXFORD-BEWEGING
De Synode te Kaapstad van de Ned. Geref.
Kerken in Zuid-Afrika heeft een uitgebreide
en soms warme bespreking gewyd aan de z.g.
Oxford-beweging. We lezen er in „Die Kerk
bode" het volgende van:
„Die kommissie, wat ook hieroor die ver
gadering met voorligting moe.! dien, het in sy
rapport in twee groepe verdeel, sodat daar 'n
meerderheids- en 'n minderheidsrapport was.
Eersgenoemde het 'n gunstiger opvatting
omtrent die optredfog en doel van die beweging
gehad. Hulle het wel moontlike gevare daar
in ontdek, soos (1) dat dit buite kerklike ver
hand staan; (2) dat soma te veel klem gele
word op direkte leiding van God, wat gemak
lik in oordrewe mistisisme en subjektiwisme
kan ontaard (hoewel die Groep om dit te
voorkom sterk nadruk lê op Gods Woord as
middel om leiding te ontvang); en dat son-
debelvdenis in die openbaar sonder die nodige
bedwang onwelvoeglik lean word. Die kommis
sie het aanbeveel: „Ten spyte van die ge
noemde moontlike. gevare sou u kommissie on
gaarne Hen dat die "vergadering ~3Të~bewëgihg
sal beoordeel, maar dit sal oorlaat aan die dis-
kresie van elke kerkraad om na bevind van
sake te handel. Dit is wenslik dat die leraars
soveel moontlik toesig sal hou op die bewe
ging en sal probeer om dit in 'n gesonde rig-
ting voort te stuur". Hierdie rapport was
onderteken deur Di. J. F. Marais, C. W. Alheit,
J. W. Naudé en A. J. van der Merwe.
'n Minderheiasrapport, wat onderteken waa
deur Drs. J. J. Muller - -- -
RIJKSUNIVERSITEIT TE UTRECHT
Tot tijdelijk conservator bij de Psychiatrie
aan de Rijkojiniivoi6iteit te Utrecht ie be
noemd de beer Dr H. C. Rümke, te Am
sterdam.
HOOFDBENOEMINGEN
Goudswaard, J. L. Boone, ond. te Rot
terdam (Rehobothschool). Mede op tal ston
den: L. C H. Lips te Barendrecht en H. de
Groot te Groot-Amraers.
JDHIDDIHK—ED6
S. H. Rossouw,
oordeel dat ons Kerk hom nie moes leen ten gevangen. Toen ik voor ecnigeri tijd een
tot die stigting, propagering of beskerming
van die beweging nie, en wel om die volgende
redes: (1) Dit is 'n buitekerklike beweging,
van nie onbedenklike oorsprong-niet, wat nie
onder die beheer en toesig van enige van ons
verantwoordelike kerklike liggame staan nie.
(2) Dit huldig 'n sektariese opvatting van die
leiding van Gods Gees, wat maklik aanleiding
gee tot dwepery en verval tot oordrewe sub
jektiwisme. (3) Dit beoefen in sy vergade-
'inge 'n openbare sondebelydenis, wat onskrif-
tuurlik is. in gemengde vergaderinge veelal
ontaard in 'n onsesonde tentoonstelling van
sondes en stryd'g is met die tradisionele
standpunt van ons Kerk. Die kommissie het
dit as sy oortuiging uitge,spreek dat ons Kerk
ar as ooit tevore dit as sv roeping moes
beskou om voort te gaan met suiwere Skrif-
prediking en getroue sielsorg, en deur onder
steuning van sv eie erkende vereniginge. en
afwerend behoor te staan teenoor die buite
kerklike beweginge. wat die kerkbewussvn on-
dermyn".
De Synode heeft na een uitgebreide discus-
de zich aan de zyde van het meerderheids
rapport geschaard.
INTERCOMMUNIE
Ook de Episcopaalsche Kerk in Schotland
heeft, volgens „The Scottish Guardian" van 2
December jl., in Algtmeene Synode thar.s de
intercommunie en dus de kerkelijk wederzijd-
sche erkenning van ambt en sacrament tus-
schen de Episcopaalsche Kerk en de Oud-Ka
tholieke Kerk, op grond van de bekende reso
luties van Bonn van 2 Juli 1931, goedgekeurd.
KERK EN CRISIS
Te Nieuw e-T o n g e heeft de Kerkvoogdy
der Ned. Hervormde Gemeente de huurprijzen
de diaconale landeryen met 10 procent ver
minderd
TEGEN DE JONGEUNGSVEREENIGING
In de kringen van belijdende Kerkgroepen
wordt het werk der Jongelingsvereenigingen
met dankbaarheid gadegeslagen. Er zyn Her
vormde (zelfs van me?r dan één richting), Ge
reformeerde, Christ.-Gereformeerde en Luther-
sche Jongelingsvereenigingen. En hun werk
wordt door de verwante Kerkeraden aanbevo
len, gesteund en bevorderd.
Toch is er nog een belijdende Kerkgroep,
waar het anders gesteld is, nl. die der Geref.
Gemeenten. Ds. G. H. Kersten en zijn
woord heeft gezag, schrijft namelijk in do
„Saambinder" het vclgende;
„Ik heb altijd tegen jongelingsvereen'gingen
bezwaren gehad. Voorop moge ik stellen te
waardeeren als de jongelingen met lust cn
ijver zich wijden aan het onderzoek der Schrif-
en van wat het inzicht in Gods getuige-
verhelderen kan. Maar ik heb het bezwaar,
dat de onderwijzing in de Kerk behoort door
het ambt te geschieden. De jongelingsverecni-
g'ng zoekt echter de ambtelijke onderwijzing
niet. Onder eigen bestuur zullen de jongelin
gen werken los van het ambtclyk onderwys.
Dit ambtelijk onderwys zou de jongclings-
vroog, waarom ze tpt de Rootnschen
was overgegaan, antwoordde zij: „Ik heb er
een ondersteuning in geld gekregen". Vele
dwaalleeringen zijn in Siantar vertegenwoor
digd: adventisten theosophen en de pink
stergemeente. En onze jonge Christenen moe
ten aan dat alles het hoofd bieden. Ik ver
wonder er mij steeds weer over, dat de ver
warring niet nog grooter is, want het inzicht
onzer Christenen is. natuurlijk nog beperkt.
Maar de Heer zal voor Zijn gemeente zor
gen. Hij verlaat niet, wat Zijn hand begon.,
„Simav i". Mej. M. D. van Hoogstra
ten te Zeist, secr.-penningmocsteresise van de
Verecniging „Simavi" (steun in medische
aangelegenheden voor inheemschcn), die fi-
nancieelen steun verleent aan Zendingszie
kenhuizen, den stoot geeft aan nieuw me
disch werk onder de inlandsche bevolking
van Oost- en Wcst-Indiö, artsen helpt zoeken
en voorbereiden, instrumenten en apparaten
voor een ziekenhuis aankoopt enz., bericht
ons da-t deze organisatie ook gaarne een in
termediair wil zijn tusschcn de Nederland-
sche vrouwen, die voor de linnenkasten van
hospitalen op Zendingsterrcincn arbeiden, en
den staf van deze ziekenhuizen
„Simavi" wil er naar streven, dat ieder
Zcndingszickenhuis zijn eigen verzamel
plaats in Nederland krijgt: het Haarlemsche
Diaconesscnhuis voor Nieuw Guine; het
Amsterdamsche voor Bethesda (Suriname);
Snoek cn Omstreken voor Bajoe Asih te Poer
wakarta; Bolsward en Omstreken voor To-
belo (Halmaheira) enz. enz.
S.I.M.A.V.I. heeft Mevrouw D. M Luinen-
burg—Demmenie, Wijngaardenlaan 24, Voor
schoten, bereid gevonden het Centrale punt
te zijn.
Ieder, die dit leest en voor een der Zen
dingsziekenhuizen workj of wil gaan wer
ken, die reeds verzamelt of verzendt, lichte
haar in dc komende weken hierover zoo vol
ledig mogelijk in, opdat nl dezo gegevens,
op kaart verzameld, ccn bron van informa
tie ziin voor dit liefdewerk ten bate van de
Zendingszickcnhuizcn in Tropisch Neder
land.
Wie den Medischcn art>eid financieel wil
steunen, worde Lid of begunstiger van de
VereenigiegSimavi; bij een jaarlijksche con
tributie van f 2.50 of _meer ontvangt men
reeds 4 maal per jaar'het geïllustreerde or
gaan der verceniging ..Medische Nood!". Man
geve zich op bij mej. M. D. van Hoogstraten,
-Parklaaji 6. Zeist
Schoolnieuws.
Prof. L. LINDEBOOM
Omtrent den toestand van Prof. L. Linde
boom, emeritus-hoogleeraar aan de Theol.
School te Kampen, meld*: men ons, dat er geen
verandering in gekomen is. De ziekte is van
verceniging maken tot een catechisatie; c» uav
iuist begeert men niet. Dikwerf is de bittere ernstlRen a^d.
vrucht dan ook een opgeblazenheid, die maar
-i te zeer bevestigt wat geschreven ia in 1 TECHN. HOOGESCHOOL TE DELFT
arden, dan moet d? kerkeraad dit voor Cor. 8:1. I>a KerWvaca.ntiP aan ri* TWhnteoha. u™
eigen conclëntie laten liggen. Op zulk i „Dit beteekent nu niet, dat ik met de om- ge^chool vangt dit jaar een week vroeger
weigering zal in den regel voor don on- standigheden des tyds geen rekening wensch aan dan vorige jaren, zulkö ter beepa.ring
Weigert de geroepene het ambt te aan-
|te houden. Ik weet zeer wel, hoe diep ook inj van licht en brandstoffen.
ONDERWIJZERSBENOEMJNGEN
Dordrecht (Dr. H. Bavinckschool, Sin
gel 98, hoofd J. A. Korteweg), in de vac.-Bons,
C. Geldrop, ond. te Rotterdam. Ing. 1 Maart.
W&ddinxveen (M.U.L.O.-School, hoofd
Tj. van Dam), R. J. Zuidema te Schiedam.
Voor afd.. U.L.O.
Molenaarsgraaf (te openen School),
mej. Corn. Jac. Schoneveld, tpdelijk werkzaam
te Ridderkerk (School Kerk weg 7, hoofd J.
Noorlander).
Nieuwe-Pekela (bewaarschool), mej.
F. Meijer te Oude-Pekela. Ing. 1 April.
Nunspeet (Geref. School, hoofd W. Fijn
van Draat), H. A. Littooy te Ermelo.
NIEUWE CHR. SCHOLEN
Te Zoeter meer-Zegwaard besloot
de Kerkeraad der Ned. Hervormde Gemeente
tót de oprichting van een Hervormd-Christely.-
ké School.
STAKING VAN CHR. ONDERWIJZERSr
In het Roergebied.
De „Dortmunder Generalanzeiger" deelde
kortgeleden mede, dat als de Kerk gebruik zou
maken van het ministerieel besluit van 2 Aug.
van dit jaar, om op het Protestantsch gods
dienstonderwijs in de Scholen toezicht uit te
oefenen (officieel heet dit de invoering der
„Einsichtnahme") een deel der Christelijke on
derwijzer,! (en leeraars) in het Roergebied be
sloten had met beroep op Art. 149 der Rijks
grondwet het godsdienstonderwijs te zullen
staken.
De Regeering te Arnsberg publiceert nu in
haar ambtelyk schoolblad van 1 Dec. jl. een
.verklaring, waarin de Regeering verklaart,
van het bovengenoemde voornemen tot staking
1 mis te hebben genomen cn het recht der
onderwijzers en leeraars om het godsdienst
onderwijs te staken te erkennen. Doch harer
zijds wil de Regearing verder inbrengen, dat
ieder onderwijzer en leeraar voor zichzelf dé
vraag beantwoorden moet, of dit recht van
staken, dat de Staat geeft tegenover de wet
geving van den Staat zeiven,gebruikt behoort
te worden; dat wie eenmaal het géven van
godsdienstonderwijs neergelegd heeft, niet ge-
maklcelyk meei daarmee Opnieuw belast zal
kunnpn worden, ook al neemt hij de verklaring
van Jiet neerleggen van het godsdienstonder-
wij,! itërug; en dat als velen zulk een verkla
ring indienen, in het belang van het godsdienst
onderwijs overplaatsingen naar andere Scholen
onvermijdelijk zullen worden.
De. bepaling in de Grondwet spreekt van het
recht van neerleggen van het godsdienstonder
wijs „aus Gewissenabedenken" (vanwege-(ge
wetensbezwaren)De Riiksgrondwet bedoelt-
daarmea natuurlijk, duidelyk iets anders dan
bezwaren van formeelen aard tegen Kerkelyk
toezicht.
Het -eigenaardig conflict, in het Roergebied
.eenigermate aensat:oneel aan de orde geko
men, trekt in Duitschland en elders sterk de
aandacht. De concordaatsbepalingen tusschen
Staat en Kerk leggen dit rsicht van toezicht
der_Kerk, deze „Einsichtnahme", vast. Op
Roomsch-Katholiek erf bestaat dit toezicht
repds lang. Opmerkelijk is. dat de Prote.stant-
sche Schoolwereld tegen Kerkelijk toezicht op
het godsdienstonderwijs min of meer zich ver-
ONRUST IN DE SCHOOL
In het Ondei-wijsverslag over 1930 deelt de
hoofdinspecteur voor Gelderland cn Overijsel
de volgende ervaring mede van een inspec
teur, die over misbruik'maken van de lagere
school spreekt, waarmede hij bedoelt, dat de
school vaak wordt gebruikt voor liet voor
zien in allerlei op zichzelf moer of mindej
nuttige zaken, maar wolke voorziening hij
beschouwt als niet te hooren bij de bestem
ming der school Bij mijn bezoek aan éen
school, zoo vertelt hij, werd om 9 uur be
gonnen met het ophalen van het spaargeld
(op het rooster stond rekenen). Om 9.15 uur
begon de rekenles,"die duurde tot 9.45 uur
(qp hét rooster stond 10 uur). De leerlingen
moesten om 10 uur 'n het badhuis zijn. Zij
waren om "10.50 terug en hadden pauze tot
11 uur. Toen gingen <te meisjes naar de
handwerkles en de jongens naar den han
denarbeid. Van dien herien ochtend hadden
ze derhalve maar ©en half uur les gehad in
rekenen. Ik heb Z£ in dië les van liunden-
arbcid een rechthoek zien snijden uit karton,
meer niet
Aan een school werd om 2 uur begoncn
met lezen. De schoolarts kwam cn nam tel-
lceps uit die klas een paar kindoren mee, die
langer of korter wegbleven. Wie kan zoo
leesles geven? Om 3 uur kwam de gods
dienst! ceraar, zoodat een deel uit die klas
naar een ander lokaal ging. Wat is er nu
den heelcn middag uitgevoerd? Bij mijn
konis* om 2 uur aan een ulo-school zag ik
een groe-p kindei-en voor de school spelen.
Op mijn vraag: hebben jullie geen school?
kreog ik het antwoord: „Onze juffrouw is
ziek geworden cn we kunnen niet bij een
andere klas, omdat er geen plaats is". Bij
onderzoek bleek dat juist te zijn. De leerlin
gen gingen niet naar huis, omdat de heele
school om half drie naar den bioscoop ging
Ik bon meegegaan en vond de film onbedui
dend. Wat Ts er dien middag gewerkt?
Zoo gaat de tijd om en klaagt men over de
geringe resultaten.
Zou het geen tijd worden, als men ten min
ste het ondei-wijs weer op peil wil hebben,
alle bovengenoemde dingen vóór of na
schooltijd to doen?
Wat een onrust brengt het bovendien in
de sejiool, als daar in de klas telkens een
ander verschijnt, of de heele klas of school
weg moet. Zoo is er geen les te geven, zelfs
door de bcslc krachten niet Allerwegen be
gint men dat in de scholen in te zien en
moppert men er over, dat de vroegere rust
uit de scholen verdwenen.
BEWAARSCHOOLONDERWIJS.
Uit de verslagen der schoolopzieners voor
het Bewaarschoolondmvijs in het Onder
wijsverslag 1930 nemen wie uit dat voor Gel
derland en Overiisel over:
..Er zijn nog zoo vele onderwijzeressen,
helaas ook gediplomeerde, die niets begrij
pen van de eischen der kinderziel in dozen
kleuterleeftijd. Zij meenon. dat het kind
naar de bewaarschool gaat om te leeren en
ergeten. dat deze periode nog geheel
door het spel boheerscht moet worden, dat
de arbeid in die school voor het kind spel j
moet zijn. Een onderwijzeres, die op mijn
aanraden de leermiddelen, die in de kast
te pronk stond, n, ging gebruiken, deelde
mij bij een volgend bezoek mede, dat de kin
deren door die leermiddelen zoo u hekel
aan de school gekregen hadden, dat h» moe
ders rnet moeite de kinderen naar de school
kregen. Natuurlijk was zij begonnen met
lesjes t° geve», waarbij de kinderen rn.'t I
gesloten armpjes mochten zitten luisteren
en toezien ol nadoen, wat hun voorgedaan
werd en wet nog te moeilijk voor hen was.
Hoe geheel andere zou de uitwerking van
de leermiddelen geweest zijn, zoo zij den
eersten tijd dn kinderen een keuze had la
ten doen, of zoo zij ze eens geheel vrij met
het leermiddel had laten spelen. Het is
voor mij veel gemakkelijker de besturen
der scholen te bewegen tot het aanbrengen
van verbeteringen, dan de mentaliteit te
verandieren van sommigen van haar, die
mét de leiüiug der klasse zijn belast
„Jammer is het. dat ik ook dit jaar con
statecren moest, dat er dikwijls een ver
keerd gebruik van de leermiddelen werd
gemaakt, zoodat het spelen of werken daar
mede voor de kinderen meer inspanning
dan ontspanning beteekende. Ook trof ik
nog onderwijzeressen aan, die er de voor
keur aan gaven de kinderen op da ouder-
wetsche manier bezig te houden, terwijl zp
een kast met leermiddelen tot haar beschik
king hadden.
„De leeftijd van verscheidene onderwijze
ressen aan Christelijke en neutrale scholen
is altijd nog veel te laag. Niet zelden ge
beurt het, dat ik meisjes van 13, 14, 15 jaar
in de scholen aantref, die zelfstandig de
leiding eenor klasse hebben. Het is alweer
hot geldgebrek, dat de jeugdige personen
dwingt, daar voor het salaris, dat zij aan
bieden (f 100 tot f250) zich in de meeste ge
vallen geen oudere ba-;chikbaar stellen In
de R. K. scholen daarentegen tref ik nog
steeds menschen aan, die daarf wegens haar
ouderdom niet mefr thuis behooren".
Alle schoolopzieners constateeren. dat h(^
echte. Fröbelonderwijs en het Montcssori-
ondcrwijs zich hoe langer hoe meer baan
breken.
EXAMENS
PRJMOTIES
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM. Ge
promoveerd Is tot Dootor ln de Geneeskunde, od
*en proefschrift getiteld: „De ch
ondscape chargea". de' beer J. iL Browk, gc-b
ACADEMISCHE EXAMENS
Klass. Letteren: doet. ex.. mej. C. C. Rogge-
te HiUeeersberg.
Rechtswetenschap- doet. ex., mej. Reïoa Spier
Den Haag cn de heer A. E. van Eerde te
irdam; cand.ex., de heer J. J. Rlsseeuw te
Den Haag en J. Fonte.in te Lelden.
Ajx>thekersas9si3tent, mej. C. H. P. P. M. Kort
maan te Oegstgee-sc.
VRIJE UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM.
Oesl.: GodigeJeerdheid: caad.ex., de heer J. M
Mudder te Goes.
Gcsd.: Rechtswetenschap: doet. ex..-de dames 1
van Tijen en H. M. H. van Embden; cand.ex., c
heer-en A. van der Storm en E. J. W. Top.
Apothekersassistent: mej. H. M. van der
Craals te Amsterdam.
RIJKSUNIVERSITEIT ^E UTRECHT.' Gessl.:
Godgeleerdheid:' kerke!, voorb. ex. de heeren
EA. vqn Amerongen te Wijk bij Duurstede en
xj. Hoekstra te Schiermonnikoog.
Geneeskunde: artsex.. de heeren E. D. v. Arkel
H. A. Naeffsdml-artsex., de heer J. van der
de heer D. Haj
Bloemen te Utrec'ht.
te Nljm
Ned.'Taal: cand.e
te Nijmegen.
do heer M. T. H. W. Peters
THEOLOGISCHE SCHOOL TE KAMPEN.
Gesl.: Godgeleerdheid: camd.ex., do heer G. H.
Schuppert te Holtei\ (O.).
EXAMENS-WISKUNDE
DEN HAAG. 9 Dec. M.O. Akte K5. Hoogei
Wiskunde. GeSx. 2. gesl. belde cand.. nl. de hc<
ren E. H. Schmidt te Bussum en J. van Steen
EXAMENS STAATHUISHOUDKUNDE
A. Rlmmelzwa:
EXAMENS-STAATSINRICHTING
DEN HAAG, 9 Dec. M.O. Akte Kil. Ge8x. 4.
gesl. 2 cand., nl. de heeren J. C. Mevboom te
Voorburg en J. Bakker te Sexbierum (huls-
EXAMENS-MACHINIST
DEN HAAG. 9 Dec. Gc.<ü. voor theor gbdocRe
van diploma C. de heeren K. F. N. A. Korff te
VLlssingen, F. Paul te Leeuwarden en H. Boa
te Groningen.
Uit het Sociale Leven
DIT HET BAKKERSBEDRIJF
.Te Rotterdam vergaderden de drie samen
verkende organisaties van arbeiders in het
bakkersbedrijf, w aar besloten werd, om zich
te verstaan met do R.K. patroons verceni
ging cn'de Ilott. hakkerspatroonsverecniging
die weigeren de coll. arbeidsovereenkomst té
teekenen.
Met de Ned. Vereen, van Werkgevers in
het Bakkersbedrijf, die de overeenkomst wei
willen teeltenen, zal overleg gepleegd wor
den. Voorts is er eon comité inzake naleving
der arbeidswet uit de drie organisaties ge
vormd. Uit elk der besturen zijn twee pet -
sonen aangewezen en wel de heeren Loer,
Lagerwaard, Star. Prohn, Scheller en Baten
burg. Dit plaatselijk comité zal nauw con
tact met het comité uit de hoofdbesturen
onderhouden. Ook zullen maatregelen ge
troffen worden niet betrekking tot overtre
ders van coll. arbeidsovereenkomst en ai
beidswet.
EEN GLASFABRIEK STILGELEGD
De gtaetabrtek vein A. J. Bakker te Nleuw-
Buiricn zaJ met ingang van 24 December,
haar wit- en halfwit-ovena dooven. waar-1
dixir 250 man zuf-lon worden ontslagen. Vol-1
,e*r. den heer A. J. Bikker heeft hij tezamen
met andcro glo^fabrioken in het land, voort
durend. doch vergeefs, in Den Haag aange
dnongon op co.i-üingenteering.
GYMNASTIEK
JAARVERGADERING N.C.G.V.
De algemeene jaarvergadering van het
Nederlandsch Christelijk Gyinnastiekver*
bond is ditmaal uitgeschreven tegen Zater
dag 24 December a.s. te Utrecht.
Aan de jaarvergadering zal echter vooraf
gaan een bijeenkomst van dc Bondsterhni-
sche Commissie met de leiders der vereeni-
dingen welke bijeenkomst is bedoeld als een.
technische werkuvond. Men zal dan oefen
stof demonslreeren met het doel verfris-
schend en opbouwend op het practische
werk der N.tlG.V.-vereeni gingen in-te wer
ken.
De heer G. Burgwal uit Hilversum, secre
taris van de B.T.C., zal Niels Bukh demon-
sliveren, de heer Groenman uit Groningen
zal de „nieuwere richting" in het damestur-
nan zooais die in het Chr. gymnastiek ver
houd gegeven kan worden, voor zijn reke
ning nemen. Slaagt deze proef dan zullen
plannen worden uitgewerkt om volgenden
zomer voor de technische leiders een cursus
van enkele dagen te organiseeren.
Na deze technische a\ond, waarvoor bij de
vereenigingsleiders wel groote belangstel
ling zal blijken te bestaan, volgt dan Zater
dag de jaarlijksche algemeene vergadering
van het verbond. Begrooting en jaarversla
gen zullen wel de gebruikelijke besprekin
gen ui.lekken. De bestuursverkiezing kan.
echter achterwege blijien omdat alle aftre
dende functionarissen bij enkele candidaat-
stelling zijn herkozen.
Bondslwstuur en reglementscommissie ko
men met enkele belangrijke voorstellen.
Het Bondsbes'uur stelt voor een commissie
te benoemen die ten eerste de mogelijkheid
van contributieverlaging zal bestudeeren en
vorder heeft na te gaan met welke kosten
een orgaan voor ölle leden en het groo ste
gedeelte der adspirant-leden kan worden
uitgegeven. Dit voorstel is oorspronkelijk
afkomstig van den heer Kamsteeg, voorzit
ter van het Gewest Holland, doch overgeno
men door het Bondsbestuur.
De commissie tot regdementsherziening
stelt niets meer of minder voor dan ophef
fing van het Verbondom echter direct
tot heroprichting over te gaan van eeu
Bond, waarvan de aangesloten vereenigin-
gen geen rechtspersoonlijkheid behoeven te
bezitten. De voor het aangain van verbinte
nissen noodzakelijke rechtspersoonlijkheid
van het verbond zcu dan moe'en worden ge
dragen door een naast het Verbond op te
richten vereeniging „Het Christelijk Gym-
nastiokverbond" zijnde het bestuur. Ook de
CK.B. heeft onlangs dozep rechtsvorm ge
kozen.
Het bestuur wil over dit voorstel eerst
rechtskundig advies inwinnen en als dat
gunstig luidt het voorstel aannemen.
Voorts worden een groot aantal regle
mentswijzigingen voorgesteld. Bij de doel
stelling wil men het artikel in de statuten,
dat spreekt van „bevordering van de licha
melijke opvoeding" wijzigen in „bevordering
van een liohamelijke opvoeding, die reke
ning houdt met de beginselen, neergelegd ia
den grondslag"
Bij de aanvrage voor het lidmaatschap
van het Verbond wordt voorgesteld to ver
langen toe'sing van de formuleering van
grondslag en doel der aanvragende vereeni
ging aan die van het verbond.
Voorgesteld wordt een nieuw artikel ,.Vetv
eenigingen of leden van vereenigingen aan
gesloten bij het N.C G.V. mogen zonder toe
stemming van het Bondslwstuur niet aan.
weds'rijden deelnemen, welke niet door het
N.C.G.V. of een harer onderdeelen worden
georganiseerd. Pij openbaar optreden in sa
menwerking met andere vereenigingen voor
lichamelijke opvoeding ls tevens machti
ging van het Bondsbestuur noodig".
De bedoeling van dit artikel zal'wel zijn
te voorkomen, dat bij gemengde demonstra
ties zekere eischen worden gestald en voor
komen wordt dat de goede naam van het
N.CG.V. door anderen wordt geschaad. Wie
geen vreemdeling is in het gvmnastiek-Je-
ruzalenï weet wel wat er verleden jaar in
Groningen over deze zaak te koop is ge
weest!
Wat de wedstrijden betreft, die door Ver
bond, Gewest of Kring worden uitgeschre
ven wordt bij reglementsartikel verlangd,
dat een ontvangende vereeniging een be
grooting zal indienen, terwijl batig of na-
deelig saldo over de deelnemende vereeni
gingen wordt omgeslagen. Een bréede reeks
van andore tachnische herzieningen wordt
nog voorgesteld.
Ten slolte is er nog een voorstel van
Kracht en Vriendschap, Groningen, om het
dragen van een bondsembleem bij officieele
gelegenheden verplichtend te stollen. Het
Bondsbestuur adviseert dit voorstel aan to
nemen. Buitenstaanders moeten kunnen
zien of er gymnasten van het N.C.G.V. wer
ken of niet en, al staat dit niet bij de toe
lichting. de bedoeling zal ook wel zijn, dnt
de dragers van het probleem daardoor zul
len worden aangespoord hun verbond eer.
cn geen oneer aan te doen.
Het kan te Utrecht een drukke en vrucht
bare vergadering worden voor de grootste
van onze Chr. bonden voor lichamelijke
oefening.
Rechtzaken.
VERGIFTIGINGSPOGING
Een 24-.lartse dienstbode uit Duisburg, die eeni
e tiussuun woonachtig gc-zln, waarbij zij in be-
znke terechtgei
»r rechtbamk te Amsterdam. ZIJ
do familie genuttigd heeft.
vtjfdo
i het
eren. dut do familie genuttig
veelheid zuringzout of een one—
niHtiKd. Ofs>,hoon het gehcele gezin, dat uit zes
personen bestaat, van het voedsel spinazie
gegeten heeft, heeft het gebeurde voor geen der.
leden ernstig gevolgen gehad.
Het O.M. eischte IJ Jaar gevangenisstraf. D«
verdediger plettte vrijspraak.
Uitspraak 22 Deeemb-r
DE AANVARING VAN DE „ROZENBURG"
Door den Raad van de Scheepvaart werd een
onderzoek Ingesteld naar de oorznak van het
ongeval, overkomen aan het s-s. „Rozenburg",
hetwelk od 13 Nov. 1.1. noblj het lichtschip
..Noord-Hinder*' was aangevaren door het Pa-
nameesoho s.s. ..Mount HeJyoon".
Na getuigenverhoor verklaarde de waarnemend
hoofdinspecteur voor de Scheepvenrt, dat do
verklaringen van den kapitein van de ..Mount
Helycon" niet juist waren. Uit het g--tuigenver-
Eijn koers heeft goh<
jhzolf reeds onjuist
de pensonen
de „Rc-zen-
dorden stuur-
t feit,
:oïdom
dc „Statendi
moeten steile
machtig opt:
reeds onjuist genoemd m«g
sprtngen van den tweeden cn dei-den
ht spr. evenmin Juist, daar bedoel-
een voorbeeld behoordvn te geven
Ige leden der bemanning. De hulp-
in de zijde van de ..Mount Helycon"
te wensehen over. Komende tot do
rii-rozonden bonehion, zclde spr., dat
De Ruod sal later uitspraak doen.
ZIJN GROOTVADER VERMOORD
De re oh t bank te Winschoten deed uitspraak
L J roou"d"ak te ODktwedde. Voor 14 diagen
i« u 4a®k kchund'ld tegon den
18-jnrlgen Albert M.. klelnroon van den ver-
"-/•■-'ren Hendrik
Belden nebben den ouden Hulling te Onst-
ïkedd* in zijn eenzame woning overvallen en
khtnen*van "ui om ;ri h9t bezit t»
H-t O M. eischte tegen belde verdachten leder
ii./sruK,?T"r«ï-.^r.Drr»ü^:ïf'"ï„~5
