DINSDAG 22 NOVEMBER 1932
BUITENLAND.
HINDENBURG STELT HITLER
VOORWAARDEN
HITLER ANTWOORDT MET
VRAGEN
De opdracht in den gewenschten vorm
niet aanvaard
DE KANS OP EEN KABINET-HITLER
SCHIJNT REEDS VERKEKEN
Nationaal-socialistische com
muniqué.
Over het onderhoud, dat Hitier gisteren
I met Von Hindenburg gehad heeft, deelde
i de N.S.D.A.P. het volgende mede:
De leider is om 10.30 u. bij den Rijkspre
sident ontboden. De Rij'kispresident richtte
tot hem het verzoek voor Donderdagavond
vast te stellen, of een door hem gevormd en
I onder zijn leiding staand Kabinet, over een
parlementaire meerderheid beschikt Aan
deze opdracht werden een aantal presiden
tieele voorbehouden als voorwaarde toege-
i Opdracht en voorbehouden zijn op schrift
gesteld. De leider verklaarde, dat hij eenst,
1 na een grondig onderzoek van deze voor
waarden, kon mededeelen, of er daarbij
I eenig uitzicht bestaat, om de gewenschte on
derhandelingen te voeren.
De vijf voorwaarden van Von
Hindenburg.
Uit Berlijn wordt gemeld:
De voorwaarden van den Rijkspresident
j aan Hitier neheizen vijf punten en wel twee
J van persoonlijken en drie van zakelijken
aard.
Op de eerste plaats gaat het om de vast
stelling, dat de persoonlijke samenstelling
van het kabinet de toestemming behoeft van
den rijkspresident
Ten tweede behoudt de rijkspresident zich
het recht voor van bijzonderen invloed op de
bezetting van het rijksweerministerie en
I ministerie van buitenlandsohe zaken.
Dit volgt reeds hieruit, dat de rijkspresi-
i dent opperbevelhebber van de rijksweer is
en de vertegenwoordiger van het rijk krach
tens het volkenrecht, gelijk in de grondwet
Op de derde plaats verlangt de rijkspresi-
dent opstelling van een economisch pro
gram.
Ten vierde den waarborg, dat geen terug
keer tot het dualisme rijk Pruisen en ten
vijfde, dat geen wijziging of verzwakking
van artikel 48 der rijksgrondwet plaats vindt
Behalve deze vijf punten zijn door den
rijkspresident geen verdere voorwaarden
voor een meerderheidskabinet onder leiding
van Hitier gesteld.
Wij meenen te weten, dat Hitier deze voor
waarden in het geheel niet heeft afgewezen
Desondanks werden de vooruitzichten voor
het tot stand komen van een meerderheids
regeering onder de leiding van Hitler in
politieke kringen ook in het hotel Kaiser-
hof zeer sceptisch boordeeld, daar het
niet alleen aankomt op de nationaal-socia
listische partij, doch ook op andere partij-
groepen.
Hitier stelt vragen
Na den geheelen middag met zijn luite
nants te hebben geconfereerd heeft Hitier
zijn antwoord in den vorm van een brief
aan staatssecretaris dr. Meissner overhan
digd.
De brief bevat een reeks van vragen, die
waarschijnlijk in den loop van vandaag
opgehelderd zullen worden; zoo meldt het
communiqué van de nat. soc. persdienst.
Vernomen wordt, dat de brief van Adolf
Hitler aan staatssecretaris dr. Meissner waar
echijnlijk niet zal worden gepubliceerd.
Omtrent den inhoud van het voorloopige
antwoord van Hitier verluidt evenwel, dat
Hitier de opdracht van den rijkspresident in
den gewenschten vorm niet heeft aanvaard,
Dr. Schacht bij Hitier
Om half zes gisteravond heeft Hitler den
Vroegeren Rijksbankpresident Dr. Schacht
ontvangen. Het onderhoud duurde ongeveer
een half uur. Reeds in den middag had Dr.
Schacht meer dan een uur deelgenomen aan
de interne besprekingen der nat. socialisten.
Goebbels spreekt de menigte toe.
Tegen één uur waren voor het Hotel Kal-
serhof zooveel menschen verzameld, dat het
verkeer er door belemmerd werd. Toen dr.
Goebbels het hotel verliet, beloofde hij den
inspecteur van politie de menigte te over
reden uiteen tc gaan. Goebbels sprak de
menschen toe en verzocht hun om complica
ties te voorkomen door te loopen. Ten
slotte richtte hij zich tot den leider der S.A.
en verklaarde er op te rekenen, dat binnen
10 minuten de nazi's de Wilhelmplatz verla
ten zouden hebben, hetgeen inderdaad ge
beurde, „j
Hitlers kansen
Hoewel èr ter beoordeeling van den toe
stand feitelijk niets anders ter beschikking
is dan de vragen van Hindenburg en het
bericht over den aard van het antwoord van
Hitler is het toch niet onduidelijk in welke
richting zich de dingen bewegen.
Von Hindenburg gaat er klaarblijkelijk
,van uit, dat wat Von Papen heeft opgebouwd
niet meer mag afgebroken worden, vandaar
zijn voorwaarden.
Deze vooropstelling is een zoo ernstige be
lemmering voor de beweging der nationaal-
socialisten, dat zij haar niet kunnen aan
vaarden zonder ten aanschouwe van het
Duitsche volk en heel de wereld harakiri te
plegen. i| l
Men zou zelfs van de voorwaarden van
den Rijkspresident den indruk kunnen krij
gen, dat zij opzettelijk zijn gesteld om het
optreden van Hitier als Rijkskanselier bij
Voorbaat onmogelijk te maken
De man, die op 13 Augustus de macht
voor zich alleen heeft opgeëischt en die op
het oogenblik tenminste de leiding van de re
geering verlangt, kan er immers niet in toe
stemmen, dat hij kanselier op beperkende
.voorwaarden zal zijn dat wil zeggen: een
niet volwaardig regeeringsleider.
Het zou wel een wonderlijk novum zijn:
een regeering, die zich van te voren moet
verbinden geen „eigen" ministers van rijks-
weer en buitenlandsche zaken te bezitten en
van enkele der belangrijkste punten van
staatsbeleid de vingers af te houden.
Dit te aanvaarden gaat zeker niet aan voor
ten, partij en een partijleider, die een alge-
heele ommekeer beloofd hebben en juist
aan die belofte hun snellen opgang hebben te
danken.
Bovendien gaat het er niet alleen om, dat
Hitler en zijn staf de eischen van Hinden
burg zullen aanvaarden maar ook, dat zij de
andere voor samenwerking irr aanmerking
komende partijen zullen weten te bewegen,
met hen op den bewusten grondslag van
presidentieele beperkingen een regeering van
nationale eenheid te vormen. En dat maakt
de zaak nog zooveel moeilijker, dat men nu
reeds met vrij groote zekerheid kan zeggen,
dat de kabinetsformatie van Hitler een afge
dane zaak is.
Welke rol Von Papen in deze zaak speelt
is gemakkelijk te bevroeden. Zondag heeft
hij een langdurige conferentie met Von
Hindenburg gehad en daarna werd, zoo deelt
de „Germania" mee, staatssecretaris Meiss
ner naar Hitier gezonden om te onderhan
delen.
Het heeft er dus wel allen schijn van, dat
Von Hindenburg en zijn raadslieden bezig
zijn volgen» een vast plan de onmogelijkheid
van Hitier als regeeringsleider onder de hui
dige omstandigheden aan te toonen.
Eén zou dan het gevolg wel anders kunnen
zijn dan dat hel presidentieele kabinet-Von
Papen zijn leven in een of anderen vorm
zal zien verlengd?
Bezwaren der Beiersche Volkspartij
De Beiersche Volkspartij heeft in haar or
gaan reeds een verklaring gepubliceerd,
waarin zij verschillende bezwaren tegen een
nationale concentratie onder leiding van
Hitier aanvoert en verklaart, dat de Beier
sche volkspartij onmogelijk kan goedkeuren,
dat de leiding van het rijk tegelijk met die
van Pruisen in een hand wordt gelegd.
De meerderheid in den Rijksdag
De helft der Rijksdagleden is 293. Hitier
zou daar dus met de door hem te vormen
„nationale concentratie" bovenuit moeten ko
men. De 70 oentrumzetels en de 20 der Beier
sche Volkspartij gevoegd bij de 196 natio
naal-socialistische brengt het getal op 286.
Telt men de 7 zetels van enkele kleine par
tijeen daarbij dan is men juist op de helft
der Rijksdagleden. De 52 Duitsch-nationale
en de 11 Duitsche Volkspartijzetels zijn dus
onontbeerlijk om er een vaste meerderheid
te bereiken. Zet men de rekening andere op
dan is het centrum in ieder geval noodig
om den doorslag te geven.
De sociiaal-democraische Rheinische Zei-
tung schrijft ondei het opschrift: „Waar
schuwing aan het Centrum, dat reeds eenige
weken geleden opviel de vertrouwelijke wijze
waarop bekende Centrumleiders als Joos en
Stegerwald zich uitlieten over de samenwer
king met de nationaal-socialisten. Zij schij
nen ervan overtuigd te zijn dat de bekende
diplomatie van het politiek Katholicisme
erin zal slagen de nationaal-socialisten door
hen te betrekken in de politieke verantwoor
delijkheid, „op te voeden". Het blad gelooft
in de goede trouw van het Centrum, doch
deelt deze overtuiging niet De sociaal-demo
craten zijn vervuld van het grootste wantrou
wen tegen alle beloften van Hitiers verte-
genwooordigers. De ervaringen van het ver-
len nopen tot een laatste waarschuwing aan
het Centrum, De strijd der sociaal-democratie
tegen het Kabinet von Papen, zou zich kee-
ren tegen een coalitie Hitier-Kaas. Al is het
Centrum nog zoo optimistisch hier komen
alle principieele rechten van het Duitsche
volk in gevaar. Een Centrum, dat met Hit-
Ier den aanhanger van geweld en terreur
met de vertegen woordigere der zware indu
strie en de pioniers dr sociale reactie een
politiek parlementair verbond heeft, moet re
kenen op de scherpste bestrijding door de
sociaal-democratie. Jarenlang stond er voor
al tusschen de Rijnlandsche sociaal-demo
cratie en het Centrum een soort gedwongen
noodgemeenschap. Wanneer het Centrum
thans de hand reikt aan de Hitler-partij,
dan zal de sociaal democratie in het Rijnland
met de vakbeweging achter zich en de ge-
heele republikeinsche bevolking een strijd
zonder genade tegen het Centrum aanbinden
DE AANSLAG OP HERRIOT
DUITSCHE BEVREEMDING.
De Duitsche ambassadeur te Parijs heeft
telegrafisch opdracht gekregen, den Fran-
schen minister-president geluk te wenschen
met het mislukken van den op hem g&
pleegden aanslag.
Bij deze gelegenheid zal de ambassadeur
tevens zijn bevreemding erover uitspreken,
dat de Fransche pers den aanslag in ver
band heeft gebracht met een Duitschen na-
tlonaal-socialistischen dagblad-correspon
dent te Parijs.
TROTZKI'S REIS
DE ONBESCHEIDEN PERS.
Een redacteur van het blad „Petit Mar-
seillais" heeft Trotzki, die zich aan boord
van het s.s. „Praga" bevindt, dat gister in
Marseille aankwam, te Napels geïnterviewd.
Trotzki verklaarde het te betreuren, dat
zijn incognito onmogelijk was gemaakt door
een onbescheidenheid van de pers. Hij had
geheel onopgemerkt willen reizen, en wilde
er daarom nu nog den nadruk op leggen,
dat hij met zijn reis geen enkel politiek doel
nastreefde.
Trotzki weigerde zich uit te laten over
sovjet-Rusland of over den algemeenen toe
stand.
EEN GROOT JAPANSCH OFFENSIEF?
Volgens Chineesche berichten uit Peking
zijn de Japansche troepen den sedert gerui-
men tijd voorbereiden grooten aanval op do
troepen van generaal Soe in Noordelijk
Mandsjoerije beigonnen.
Een legermacht van 10.000 man trekt uit
Tsitsikar en Hailoen in Westelijke richting
tegen de Chineezen op.
Uit Charbin wordt gemeld, dat de admi
nistratie van den Chineeschen Oosterspoor
weg gelegenheid voor het transport van
Japansche troepen naar het Westen, waar
operaties op groote schaal voorbereid zijn,
heeft gegeven.
Naar verluidt, heeft de sovjet-regeering
den Russischen ambtenaren opdracht pege
ven aan deze transpoi 'en geen moeilijkhe
den in den weg te leggc...
HET LYTTON-RAPPORT VOOR
DEN VOLKENBONDSRAAD
UITEENZETTING VAN MATSOEOKO.
De buitengewone vergadering van den
Volkenbondsraad is gistermorgen door den
voorzitter, den Ierschen minister-president
De Valera, geopend. Aan de raadstafel had
den o.a. plaats genomen sir John Simon,
von Neurath, Paul Boncour en de Italiaan-
sche gedelegeerde Aloisi, terwijl Polen voor
het eerst door den nieuwen minister van
buitenlandsche zaken Beek vertegenwoor
digd was. Met de behandeling van het Lyt-
tonrapport werd terstond begonnen.
De raadsvoorzitter De Valera gaf eerst
een overzicht van het ontstaan en de be-
teekenis van het Lyttonrapport, waarna hij
het woord verleende aan den vertegenwoor
diger van Japan, den heer Matsoeoko.
Deze hield een rede \an ongeveer 1 uur,
waarin hij in hoofdzaak dezelfde argumen
ten bezigde, als reeds in het memorandum
van de Japansche regeering ter bestrijding
van het Lyttonrapport zijn aangevoerd. In
hef bizonder wees hij er op, dat het optre
den van Japan in Mandsjoerije niet zon
der precedent in de geschiedenis is. Voor
de ontwikkeling van de gebeurtenissen zijn
China en de van China onafhankelijke re
geering van Tsjanghsoe Liang verantwoor
delijk. De schuld kan niet aan Japan wor
den geweten. Japan heeft herhaaldelijk en
met nadruk gewaarschuwd. Het heeft het
pact van den Volkenbond, liet negen-mo-
gendhedenverdrag en het Kelloggpact niet
geschonden.
Zoo het Westen eenmaal beseft, hoe
grootmoedig Japan tegenover China is ge
weest, zal het Japan dai-kbaar zijn.
Antwoord van Wellington Koo
's Middags heeft de vroegere Chineesche
min. van buitenlandsche zaken, Welling
ton Koo, een redevoering gehouden, welke
eenige uren duurde.
Hij verklaarde o.m., dat Japan zich voor
doet als een lammetje, dat zich moet ver
dedigen tegen het wilde Chineesche heest.
De Japansche regeering geeft thans even
wel toe, dat de militaire bezetting van
Mandsjoerije heeft plaats gehad volgens een
tot in bijzonderheden voorbereid plan.
De spreker prees vervolgens het Lytton
rapport en verklaarde voorts, dat de door
Jajian sinds eeuwen gevolgde gewelddadi
ge veroveringspolitiek het grootste huidige
gevaar beteekent
De boycot-beweging tegen Japan is ge
richt tegen de voortdurende gewelddaden en
ongerechtigheid der Japansche politiek.
De Volkenbond heeft, hetgeen te betreu
ren is, tot nu toe geen effectief middel ge
vonden om de tenuitvoerlegging zijner be
sluiten te bereiken.
In China heerscht geenszins een stem
ming van vijandigheid jegens het buiten
land. Het Kelloggpact heeft geen zin meer,
indien de schending van het verbod van
oorlog wordt toegelaten onder het mom van
wettige verdediging.
De Japansche aanval op het vreedzame
China is zonder weerga in de moderne ge
schiedenis.
Wellington Koo besloot met den eisch,
dat de Japansche troepen onmiddellijk moe
ten worden teruggetrokken als onverbidde
lijke voorwaarde, voor een regeling van het
Japansch-Chineesche conflict en een alge
heel e vergoeding van alle China berokken
de schade.
De oplossing der Mandsjoerijsche kwestie
kan slechts worden gevonden op de basts
der bepalingen van het Volkenbondsstatuut,
het Kelloggpact en van het Negenmogend-
hedenverdrag van Washington,
DE KWESTIE DER RECHTS
GELIJKHEID
BESPREKINGEN TE GENEVE
Uit Genève wordt ons gemeld: Maandag
middag hebben de Duitsche en de Engelsche
minister van buitenlandsche zaken, de hee-
ren von Neurath en Sir John Simon, gedu
rende een uur geconfereerd. Deze gedachten
wisseling wordt te Genève beschouwd als de
inleiding voor de thans onderbroken diplo
matieke besprekingen inzake bewapenings
pariteit. Van Fransche zijde zijn tot nu toe
nog geen stappen gedaan om de kwestie der
rechtsgelijkheid bij de diplomatieke bespre
kingen aan de orde te stellen.
In vooraanstaande Amerikaansche krin
gen wordt thans een verhoogde belangstel
ling betoomd voor een spoedige regeling der
kwestie van rechtsgelijkheid. Aan Ameri
kaansche en ook aan Engelsche zijde staat
men op 't standpunt van behandeling der
kwestie van rechtsgelijkheid binnen het ka
der van afzonderlijke instanties der ontwa
peningsconferentie, het bureau of de hoofd
commissie niet mogelijk is. daar de weg van
een algemeene openbare behandeling der
kwstie van rechtsgelijkheid veel te omslach
tig en moeilijk is gebleken.
Uit dien hoofde wordt thans, in het bij
zonder van Amerikaansche zijde, de oor
spronkelijke gedachte eener bijeenkomst van
vijf groote mogendheden: Engeland, Duitsch
land, Frankrijk, Italië en de Vereenigde Sta
ten, met betrekking tot de definitieve rege
ling der kwstie opnieuw op den voorgrond
HOOVER EN ROOSEVELT
Heden komen Hoover en zijn opvolger
Roosevelt te Washington bijeen voor een be
spreking over de oorlogsschulden.
Hoover zal vergezeld zijn van Ogden Mills
secretaris van de schatkist en Roosevelt van
professor Moley van de Col um bi a-universi
teit, een deskundige op economisch gebied,
die reeds sedert geruimen tijd een van zijn
medewerkers is.
Staatssecretaris Stimson heeft met zijn
adviseurs tijdens het week-end gearbeid
aan een memorandum over de economische
wereldconferentie, welk memorandum van
daag (Dinsdag) aan Roosevelt bij diens on
derhoud met president Hoover zal worden
voorgelegd.
De secretaris van de schatkist, Mills, heeft
langdurige besprekingen geboerd met pre
sident Hoover, die, naar verluidt, geneigd
zou zijn het congres de benoeming van een
commissie tot een hernieuwd onderzoek van
de betaalkracht der afzonderlijke sohulde-
naars-staten aan te bevelen.
Algemeen staat men afwijzend tegenover
een gelijke behandeling van Engeland en
Frankrijk Men is hier overtuigd, dat de
Fransche natie, die gedurende kritieke pe
riode der Vereenigde Si aten goud in groote
hoeveelheden aan Amerika onttrek, den
echuldentermijn gemakkelijk kan betalen,
terwijl men toegeeft, dat de, met Engeland
overeengekomen rentevoet naar verhouding
te hoog is en een onrechtvaardige hardheid
ten opzichte van Engeland vormt
Het groot belang der besprekingen
aanvankelijk een vrij onbeteekenend karak
ter zouden dragen, zijn zij allengs, vooral
toen bekend werd dat de schuldenkwestie
één der voornaamste onderwerpen van be
spreking zou uitmaken, uitgegroeid tot een
conferentie waarop de belangstelling der
geheele wereld is gericht
De meeningen der New-Yorksche ochtend
bladen over de conferentie tusschen den af-
tredenden en den nieuw gekozen president,
loopen uiteen.
Terwijl de New-York Times uit politieke
kringen verneemt dat Hoover zijn opvolger
uitstel der December-betalingen en herzie
ning van de schulden zou voorstellen, be
weert de republikeinsche New-York Herald
Tribune dat Hoover tegen uitstel is van de
vervallen termijnen. Wel is Hoover bereid
om tegenover Engeland grootere tegemoet
komendheid te betoonen dan tegenover de
andere schuldenaaretaten.
In de conferentie tussohen Hoover en
Roosevelt zal voorts nog worden besloten
tot deelneming der Ver. Staten aan de eco
nomische wereldconferentie.
EISCHEN DER AMERIKAANSCHE
VAKVEREENIGINGEN
Ten congresse van de Amerikaansche
ATakvereenigingen te Cincinnati (Ohio) is
voor de eerste maal de eisch inzake de ver
plichte werkloozenverzekering ter sprake
gebracht. De kosten moeten door de werk
gevers worden gedragen. Voorts is de invoe
ring geëischt van den zesurigen werkdag,
de vijfdaagsche arbeidsweek, een belasting
op groote vermogens, de invoering van
crisisondersteuning en de afschaffing der
prohibitie. De sprekers constateerden dat 40
millioen Amerikanen tengevolge van de
crisis verarmd zijn. 60 millioen leven bene
den een bestaansminimum. Meer dan 11
millioen zijn werkloos. De helft der bevol
king van de Vereenigde Staten verhongert
langzaam aan.
HET VONNIS IN HET LAPPO-
PROCES
In het opzienbarende prt>ces tegen de
Lappo-leiders in verband met de gebeurte
nissen bij Maentsaelae is Maandag door 't
gerechtshof vonnis gewezen. De vroegere
chef van den generalen staf van het Fin-
sche leger, generaal Wallenius en de Lappo-
leider Kosola, werden, evenals Sario en
Wisa, ieder tot negen maanden gevange
nisstraf veroordeeld. Handelsraad Haarlos
krijgt zes maanden gevangenisstraf. Van de
in het geheel 102 verdachten werden 24
vrijgesproken en 20 begenadigd. Bij 52 werd
de voorloopige hechtenis als straf be
schouwd. In eerste instantie waren Walle
nius en Kosola vrijgesproken. Toen de Lap-
polejders niet. op vrije voeten waren ge
steld, doch op grond van de Wet tot Be
scherming der Republiek in arrest werden
gehouden, waren zij in voedselstajting ge
gaan.
ERNSTIG AUTOBUSONGELUK
BIJ ROME
ELF JONG-FASCISTEN GEDOOD.
Gistermorgen is nabij Rome een ernstig
nutobusongeluk geschied. Tjyce en vijftig
long-Fascisten uit Tarquinia keerden per
autobus uit Rome terug. Bij den spoorweg
overgang te Fuabara werd de autobus door
den sneltrein Rome—Milaan gegrepen en
meegesleurd. Alle inzittenden werden uit
bus geslingerd en gewond. Elf hunner w
den gedood en van velen waren de verwon
dingen zeer ernstig. Het ongeluk is waar
schijnlijk veroorzaakt doordat de chauffeur
van de bus tengevolge van den zwaren re
genval een slecht uitzicht op den weg had.
ERNSTIG AUTOBUS-ONGELUK.
BAGDAD, 22 Nov. Tengevolge van het
omslaan van een autobus van den Syri-
schen Overlanddienst werden 12 inzitten
den gedood. Onder de slachtoffers bevond
zich een 12-jarig meisje, dat op weg was
naar Bagdad, om daar in het huwelijk te
treden.
VICTOR SMITH TERECHT
De 19-jarige Zuid Afrikaansche vlieger,
Victor Smith, die bij een poging een nieuw
record te vestigen op het traject Kaapstad-
Engeland in een afgelegen deel van Fransch
West Afrika een noodlanding moest maken,
is, veilig en wel gevonden na gedurende
een week zoek te zijn geweest
Kerknieuws.
GEREF. KERKEN"
Aangenomen: Naar Wolvega, N. Streef
kerk te Wormer.
NED. HERV. KERK
Bedankt: Voor Hummelo, H. W. Lovink
te Gramsbergen. Voor Minnertsga, G. D. A,
Oskamp te Harlingen.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: Voor Grand-Rapids ((Michigan,
Noord-Amerika), M. Heikoop te Utrecht.
CHR. GEREF. KERK
Tweetal: Te Hilversum, J. Drenth te
Broek op Langendijk en M. Holtrop te Fra-
neker.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Men schryft ons:
De heer A. J. Hardeman, oefenaar bij de
Gèref. Kerk van Rockanje, heeft Zondag jj. af
scheid van zyn Gemeente genomen, na een vol-
ij'verige en schitterende werkperiode van 9
jaar. De Gemeente (er was een stampvolle
kerk) werd door den scheidenden voorganger
bepaald by Markus 1 15 middengedeelte: „De
tijd is vervuld", waarbij hij lette op: 1. de tijd
was vervuld, nl. het verleden; 2. de tijd is ver
vuld, nl. het heden; en 8. de tijd wordt vervuld,
nl. de toekomst. Hierna werd de voorganger op
hartelijke wyze toegesproken door ouderling
A. Langendoen Bzn., waarna hem werd toege
zongen Ps. 121 4. Vervolgens werden nog
woorden van dank en waardeering gesproken
door Ds. J. E. Westerhuis, van Hellevoetsluis,
als consulent der Classis; door den heer G. van
der Lugt als voorganger van de Geref. Kerk te
Zwartewaal; en door een vertegenwoordiger
van de Jongelingsvereeniging. Na een dank
woord van den heer Hardeman en het aanhef
fen van den Lofzang van Simeon 1, werd Ds.
Westerhuis verzocht den zegen op de Gemeente
te leggen.
De kleine Geref. Kerk van Rockanje, thnns
herderloos, met een moeilijken strijd tegen Mo
dernisme en Socialisme is geheel op anderer
hulp aangewezen.
Cand. J. J. Hietkamp, van Enschedé,
werd Zondagmorgen bevestigd als predikant
der Ned. Herv. Gemeente van Serooskerke
(W.) door Ds. C. M. Briët, van Heemstede, met
Joh. 10 1116. In zijn bevestigingspredikatie
wees hij op: 1. den grooten Herder Jezus
40-JARIG AMBTSJUBILEUM
Ds. J. van den Berg, predikant der Geref.
Kerk te Capelle a. d. IJssel, hoopt a.s. Zondag
zijn iO-jarige ambtsbediening te herdenken.
Christus; 2. de schapen als Zijn volgelingen
(in den algemeenen zin uit alle Kerken); 3.
de huurlingen; en 4. den stal (de Gemeente
Serooskerke, waaraan de nieuwe leeraar
verbonden werd om de schapen uit te drijven
tot den oppersten Herder). Na de bevestiging
had de handoplegging plaats, waarbij door den
bevestiger het Schriftwoord: «Mijne genade is
u genoeg" en door den consulent het woord:
„Hij is getrouw, Die het ook doen zal", uitge
sproken werd. Na de bevestiging werd toege
zongen Gezang 96 (gewijzigd). Ds. Hietkamp
deed des middags intrede met een predikatie
over Deut. 202 de woorden: „Ik ben de
Heere". Na de gebruikelijke toespraken werd
Ds. Hietkamp zelf toegesproken door Ds. J.
W. Noteboom, van Aagtekerke, namens den
Ring Veere; en door den consulent, Ds. J.
Tjebbes, van Vrouwenpolder, die Psalm 134
vs. 3 deed toezingen. De kerk was beide kee-
ren overvol.
De heer H. C. Leep, van Amsterdam,
benoemd als hulpprediker bij den Vrijen Ev.
Kring te Gouda, hoopt Zondag 4 December a.s.
zijn intrede te doen, na des morgens tot zijn
dienstwerk te zijn ingeleid door Docent A.
Winckel, van Apeldoorn.
Cand. W. J. van Otterloo, voor
heen hulpprediker te Voorburg, werd Zondag
jl. bevestigd als predikant der Geref. Kerk te
Oosterend en Hijdaard (Fr.) door Ds. Mr. W
S. de Vries, van Voorburg, met 1 Petr. 5 24.
Na de bevestiging werd toegezongen Psalm
134 3. Ds. van Otterloo hield des middags een
intreepredikatie over Jesaja 10 6-^8, spre
kende over het Woord des Heeren, waarir
Sions vertroosting vastligt. De nieuwe predi
kant werd toegesproken door Ds. C. J. de
Kruyter, van Wommels, namens de Classis
Bolsward. Ook werd hij verwelkomd namens
de Kerk van Oosterend en de Kerken van
Wommels en Cubaard. Slotzang was Ps. 66 10.
Cand. J. G. Panhuise werd Zondag
morgen als hulpprediker der Ned. Herv. Ge
meente te Sloten in de Pro Rege-school, Am
sterdam-West, ingeleid door Ds. Ph. F. Faber,
aldaar, die sprak over 1 Cor. 15 58. Des
avonds deed cand. Panhuise zijn intrede over
1 Petr. 4 11. Toegezongen werd Gezang 913.
Cand. J. W. van Swighum, van
Amsterdam, werd Zondag jl. bevestigd als hulp
prediker der Ned. Hervormde Gemeente te
Terneuzen, door den plaatselijken predikant,
Dr. L. J. Cazemier, met de woorden van 1
Thess. 5 24: „Hij die u roept, is getrouw, die
het ook doen zal". Des namiddags hield de hulp
prediker zijn intrede naar aanleiding van Joh.
14 6: „Ik. ben de weg, de waarheid en het
leven, niemand komt tot den Vader dan door
Mij".
Ds. A. ANDREE
Naar wij met leedwezen vernemen, is de ge
zondheidstoestand van Ds. A. Andree te Gro
ningen, a.s. emeritus-predikant van de Geref.
Kerk van Krabbendijke, de laatste dagen
der gunstig.
Ds. Andree is thans bedlegerig en zijn krach
ten zyn momenteel yan dien aard, dat bed-
houden geboden is. Vanzelf zal nu van eer
dachtenispredikatie en een afscheidsrede op
Zondag 4 December a.s., op den dag van zijn
40-jarige ambtsbediening, voor zijn Gemeente
te Krabbendijke, aan de voorbereiding waa
Ds. Andree zich reeds gezet had, voorshands
niets kunnen komen.
RECHTS EN LINKS
Ds. D. Visser, Ned. Herv. predikant te N ieuw
Helvoet, heeft tot voor kort te Kedicheir
gestaan; hy was daar ook tevens hulppredi
ker voor de Ned. Herv. Gemeente te A r k e 1.
Deze benoeming was indertijd geschiod met
toestemming van den ring. Zoowel Ds. Visser
als de Herv. Gem. te Kedichem en te Arkel zijn
vrijzinnig. Door zyn vertrek naar Nieuw-Hel-
voet zyn beide plaatsen vacant gekomcli. Alle
ringpredikanten behooren tot de Geref. Bond,
op één na, Dr. C. de Jongh te Gorinchem.
Eenige weken geleden zyn te Arkel notabelen
herkozen, met 75 uitsluitend vrijzinnige stem-
i. De Geref. Bondspredikanten uit den ring,
van meening dat Arkel inderdaad niet vrijzin
nig is, willen thans, volgens het „Handels
blad", niet meer ertoe medewerken, dat, als ii
den tijd van Ds. Visser, de predikant te Ke
dichem, ook tevens tot hulpprediker te Arkel
kan benoemd worden. Zoowel Kedichem als
Arkel zijn niet in staat om geheel zelfstandig,
om financieele redenen, ieder een predikant te
beroepen.
Het rapport van de Deputaten der Ueref.
Kerken, die aan de a.s. Synode dezer Kerken,
te houden te Middelburg in 1933, voorstellen
hebben te doen betreffende de liturgie in het
algemeen en de invoering van méér Gezangen
in het bijzonder, is zoo juist verschenen. De
deputaten (voorzitter Prof. Dr. H. H. Kuyper,
hoogleeraar aan de Vrye Universiteit; secre
taris Prof. Dr. T. Hoekstra, hoogleeraar aan
de Theol. School te Kampen) bieden een
aantal Gezangen aan voor Advent en Kerst
tijd, Lijdensweken, Paschen, Hemelvaart,
Pinksteren en voegen daaraan „enkele klas
sieke liederen" toe (o.a. Een vaste Burcht is
onze God), samen 23 Gezangen. Vooral is
geput uit Da Costa's gedachten. Voor de be
diening der Sacramenten, de bevestiging van
ambtsdragers en de huwelijksbevestiging ver
klaren deputaten „geen liederen te hebben
kunnen vinden, die dogmatisch en poëtisch
geacht kunnen worden kerkliederen van de
Geref. Kerken te worden".
Verder stellen de Deputaten voor den reeds
bestaanden bundel van „Eenige Gezangen"
achter de psalmen ongewijzigd te laten, be
houdens weglating van de eerste berijming
der 12 artikelen en vervanging van de melodie
der tweede berijming door een betere (door
hen aangewezen). Een herziening der Psalm
berijming, van welke de Deput-iten de nood
zakelijkheid toegeven, wenschen zy te laten
wachten op een nieuwe vertaling der H-
Schrift.
Weerbericht.
Het dunne rUltJe geeft den vorlgen stand
Hoogste s^and te La Coruna "69.3.
Laagste stand te Akureyri. 71S.0.
Stand vanmorgen halftwaalf 758.1.
WEER VERWACHTING
Matige tijdelijke krachtige Z. tot W. wind,
zwaar bewolkt tot betrokken met regen,
later opklarend, aanvankelijk veel zachter.
BUITENLANDSCH WEERBERICHT
Een zeer diepe depressie heeft zich met
groote snelheid naar IJsland verplaatst, en
een secundaire geeft snelle dalingen, krach
tige wind en vrij veel regen op de Brit-sche
eilanden zoodrt de opklaring in onze om
geving slechts van korten duur kan zijn. De
hooge drukking hield stand bij de Azoren en
breidde zich eenigszins over Muiden-Europa
uit. In Midden-Scandinavië. in Polen en
in West-Frankrijk kwam lichte vorst voor,
in Zweden valt overregen.
Ook in Zwitserland, Zuid- en Oost-
Duitsohland en Oostenrijk valt nog regen
tengevolge van een uitloopen van de vorige
depressie.
Op IJsland begint de temperatuur weer
te dalen en valt in het Westen sneeuw. Na
een dag van regen en wiml is een korte
opklaring te wachten, maar de waarschijn
lijkheid is groot dat daarna weer regen volgt,
TEMPERA TUUR
Stand vanmorgen halftwaalf 6.0 C.
23 NOVEMBER
Zonsopgang 7.37 u.; Zonsondergang 3.56 u.
Maansopgang 1.11 u.; Maansonderg. 1.38 u.
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN:
Van 's avonds 4.26 u. tot 's morgens 7.08 u.
WATERSTANDEN RIVIEREN
Heden Vort Heden Vorig
Walshut 2.10 2.05 Caup 1.68 1.66
Basel 0.06 0.09 Ems 1.26 1.18
Huningen 0.00 0.00 Coblenz 1.86 1.83
Reihnweiler -1.80 -1.90 Trier 0.90 0.71
Kehl 2.32 2.32 Keulen 1.51 1.58
Masau 3.71 3.75 Rahrort 0.23 0.26
Diedesheim 0.70 0.67 Wosel 0.02 0.03
Mannbelm 2.35 2.39 Emmerik 1.27 1.36
Lobr 1.41 1.45 Dusseldorf 1.01 1.05
Mainz 0.41 0.41 Maastricht 2.05 2.08
liingen 1.51 1.52 Venlo .11.22 11.19
HOOGWATER NED. ZEEHAVENS
23 November
Delfzijl i t 5.49 18.51 Hellevoetsl.10.17 22.55
Terschelling 3.07 16.03 Willemstad 11.10 23.56
Harlingen 3.47 1637 Brouwersh. 9.29 22,07
Helder le 11.56 Zierikzee 9.41 22.33
Idem 2e Wemeldinge 10.11 22.56
IJmulden 10.35 23.12 Vlissingen 8.38 2i30
H.V.Holland 9.44 22.18 Terneuzen 9.1121.59
öcheveningen 9.54 22.28 Hansweert 9.35 22.31
Rotterdam 11.25
Vervolgens bieden de Deputaten een schema
aan voor de liturgie van de godsdienstoefening.
In deze wordt in hoofdzaak aangesloten aan
de in de Geref. Kerken reeds gebruikelijke
orde. Opmerkelijk en van belang is slechts,
dat zij er den nadruk op leggen, dat het „ver
kondigen" van de Wet des Heeren in de
morgengodsdienstaefening en de belijdenis
des geloofs (de 12 artikeleif) in de namiddag-
godsdienstoefening, niet behoort tot de taak
van den voorlezer, maar „de bedoeling heeft
om de Wet des Heeren in naam des Heeren
aan de Gemeente voor te houden en namens
de Gemeente haar Christelijk geloof te belijden
voor Gods aangezicht", zoodat beide hande
lingen door den dienaar des Woords „als mond
Gods tot de Gemeente en als de mond der
Gemeente tot God" behooren te geschieden. In
dit verband laten de Deputaten de wetsverkon-
diging en de geloofsbelijdenis door een inlei
dende formule voorafgaan, waarin zulks uit
komt.
Al de bovengenoemde voorstellen, thans aan
alle Kerkeraden der Geref. Kerken toegezon
den, kunnen nu op de Kerkelijke vergaderin
gen, die aan de Generale Synode voorafgaan,
in behandeling komen en zullen ongetwijfeld
niet nalaten groote belangstelling te wekken.
HERDENKING
Uit Bergen op Zoom schrijft men ons:
Op 21 November jl. was het 75 jaar geleden,
dat de Geref. Kerk te Bergen op Zoom in zijn
tegenwoordigen vorm werd geïnstitueerd.
In de avondgodsdienstoefening op Zondag
20 November, werd door Ds. W. M. de Cointre
het Woord bediend naar Openbaring 3 713,
waarin hij den Brief aan de Gemeente van
Filadelphia van den Koning der Kerk ontvouw
de met toepassing op de bijzondere omstandig
heden voor de Geref. Kerk van Bergen op
Zoom. Met stille aandacht luisterde de in groo
ten getale opgekomen Gemeente naar deze
ernstige en leerzame prediking des Woords,
terwijl in gebed en psalmgezang uiting werd
gegeven aan hetgeen leefde in de harten.
Op Maandag 21 November werd een Gemeen
tevergadering gehouden in het stemmig daar
toe ingerichte kerkgebouw, dat geheel met be
langstellenden was gevuld. Naast verschillen
de afgevaardigden uit de Kerken der Classis
Tholen hadden ook verscheiden oud-leden der
Geref. Kerk aan den oproep in de bladen ge
hoor gegeven en waren tegenwoordig.
Ds. Le Cointre opende de samenkomst cn
sprak een kernachtig openingswoord.
Door den heer J. J. Boon werd een histo
risch overzicht gegeven van het Kerkelijk le
ven gedurende deze 75 ju&r, waaraan we in
ons blad van morgen een en ander hopen te
ontleenen.
Namens een Commissie uit de Gemeente bood
de heer D. Verkerke aan den Kerkeraad aan
een van geslagen zilver vervaardigd Avond-
maalstel met étui, wat een waardig aandenken
is aan dit jubileum.
Een speciaal voor deze gelegenheid gevormd
zangkoor gaf onder leiding van den heer H. D.
C. Geuze eenige liederen ten beste..
Dr. C. Veltenaar, van Tholen. bracht de ge-
lukwenschen over van de Kerken uit de Clas
sis Tholen.
Vol dank in het hart aan God voor Zyn ze*
geningen werd deze feestavond gesloten.
